GRIEKENLANDWaar kennen we de Grieken van?Als de bakermat van democratie en daarmee de zeer rijke geschiedenis. Verder van de ouzo, de crisis, Aristoteles, de Olympische Spelen, de sirtaki, de souvlaki, Sparta, Demis Roussos, de vele eilanden, als inspiratiebron voor matige Nederlandse volkszangers, feta kaas, Plato, de Marathon en natuurlijk van het avontuur rond de Verzonken Stad van B&A.
Hoe doen ze het op het ESF?Griekenland heeft door de jaren heen de nodige successen geboekt. Het land scoorde in 40 deelnames 18 Top 10-klasseringen. De beste scores waren drie derde plaatsen, en n overwinning in 2005. De echte successen zijn nagenoeg allemaal geboekt na het vrijgeven van de taalregel. Vanaf 2004 eindigden de Grieken zelfs acht keer op rij in de Top 10.
De Griekse inzendingen kenmerken zich vaak door een zomers en uptempo karakter, waarin de sfeer van het land goed tot uitdrukking komt. Hoewel ze ook gescoord hebben met andere genres, ging het daarmee meestal een stuk moeizamer. Zeker in de succesperiode heeft het de Grieken ook enorm geholpen dat de act vaak werd uitgedacht door de talentvolle Fokas Evangelinos (onder meer bij de enige zege in 2005).
Verder hebben de Grieken door de jaren heen diverse festivals overgeslagen, om allerlei verschillende redenen. Overigens was alleen in 2000 de financile situatie de aanleiding. Sindsdien waren ze er ondanks de crisis altijd bij. Wel werd de inzending dan meestal door de platenmaatschappij van de artiest gesponsord.
Bij de puntenverdeling hebben de Grieken een zeer duidelijke en wederzijdse voorkeur voor de vrienden uit Cyprus. Verder is er een lichte voorkeur voor Zuid-Europese landen, met name van en naar Spanje en de buren uit Albani.
Nederland en Griekenland geven elkaar vrijwel alleen punten bij de betere inzendingen. Nederland gaf 10 punten aan Mathema Solfege (1977) en Helena Paparizou. Anna Vissi (1980) kreeg 8 punten, Elpida 7 en Antique, Sakis Rouvas en Kalomira 6 punten. Andersom was er een opmerkelijke douze points voor Gerard Joling. In een grijzer verleden kregen Sandra Reemer nog 7 punten en Maggie MacNeal 6 punten. Edsilia kreeg 8 punten, toen een hele tijd niets en toen The Common Linnets ook 8 punten. Daarna weer een paar jaar niets, totdat Duncan Laurence 6 punten kreeg, allemaal van het publiek overigens.
Hoe ging het door de jaren heen?Griekenland debuteerde op het ESF in
1974. De grote naam Marinella werd gestuurd. Deze zangeres was toen al een legende, dus het was een begrijpelijke keuze. Ondertussen is ze 81 jaar oud en heeft ze al 66 albums uitgegeven. Haar bouzouki-liedje werd op het ESF 11e.
In
1975 boekten de Grieken ongetwijfeld een ESF-record. Na welgeteld n deelname besloot de gewezen debutant al om het festival te boycotten. De reden was de Turkse inval op Cyprus. Iets wat overigens al maanden daarvoor had plaatsgevonden, maar de woede was duidelijk nog niet gezakt.
De rest van de jaren '70 waren ze er wel bij en in
1977 werd het grootste succes van de 21e eeuw geboekt met een 5e plaats voor het gelegenheidsgezelschap Paschalis, Marianna, Robert & Bessy. Als u echt wilt weten wie al die mensen zijn, moet u maar even googelen. Over het merendeel werd later alleen nog gelezen in het telefoonboek. Hun liedje was echter wel leuk, en had met wiskunde een vrij ongebruikelijk onderwerp, dat op vrolijke wijze bezongen werd. De niet zo heel geslaagde outfits in Milka-kleur deden daar verder niets aan af.
In het restant van de jaren
'70 werden nog twee 8e plaatsen behaald, met odes aan achtereenvolgens Charlie Chaplin (en dat moest uiteraard met een verkleedact) en Socrates.
In
1980 ging de Cypriotische zangeres Anna Vissi met het nummer
Autostop naar Den Haag. Het was een bijzonder aanstekelijk deuntje, waarin over de charme van het liften werd gezongen, waarmee je de hele wereld kon bereiken. In 1980 had men immers nog geen Flixbussen of Blablacars. Het was een familiefeestje, want op de achtergrond zong onder meer haar zus Olympia Vissi mee (zelf geeft ze de voorkeur aan haar roepnaam Lia). Ondanks alles viel het resultaat tegen, met een 13e plaats.
Anna Vissi is al tientallen jaren een grote ster in Cyprus en Griekenland. Het ESF hielp hierbij, want ondanks de matige score van
Autostop werd het album
Nai (NL:
Ja) haar eerste gouden album. Er zouden er nog vele volgen. Net als ESF-deelnames, want in 1982 nam ze deel namens Cyprus en in 2006 nog eens namens Griekenland. Tussendoor probeerde ze het nog vaker via de voorronde. Hoewel het ondanks verwoede pogingen nooit is gelukt om over de grens te scoren, is ze in eigen land(en) nog altijd een zeer gerespecteerde artiest.
Het vervolg van de jaren
'80 was vrij mager. Het waren bepaald niet de hoogtijdagen van het ESF en Griekenland hielp daar aan mee door het sturen van meerdere nogal oubollige liedjes, die incidenteel de Top 10 in glipten, maar meestal vrij snel de vergetelheid invlogen. Voor structureel succes hielp het ook niet mee dat de Grieken in
‘82, ‘84 en ‘86 niet meededen. De eerste poging werd gediskwalificeerd, omdat het een oud Grieks volksliedje was. Het moet gezegd worden dat wij dat jaar Bill van Dijk ook beter iets hadden kunnen laten zingen als “
En we gaan nog niet naar huis”. Dat zou in elk geval beter zijn geweest dan
Jij & Ik, en was het onverhoopt gediskwalificeerd, dan was Europa Bill en zijn apenpak bespaard gebleven. Maar goed, geen Griekenland dus in
1982. In
1984 sloegen de Grieken een jaartje over, vanwege het algemene lage niveau. En in
1986 kwamen ze er pas na de voorronde achter dat het festival op de dag voor Orthodox Pasen werd gehouden, en mocht de arme Polina ondanks haar nationale overwinning niet meedoen.
De hoogste score van de jaren ‘80 vormde de 64 punten voor de groep Bang in
1987, die met
Stop 10e werden. Het duo dat erg aan Wham deed denken bestond uit Paul Stevens en Billy Adams. Die namen klinken meer als het centrale verdedigingsduo van Crystal Palace dan als twee Griekse zangers, maar het waren dan ook artiestennamen. Zingen konden ze zeker, al bleef de kwaliteit van de inzending zelf wat achter.
Pas in
1992 was er weer een aansprekend resultaat. De zangeres Kleopatra zong op emotionele wijze haar lied
Olou Tou Kosmou I Elpida naar de 5e plaats. Het overbrengen van emoties was sowieso het handelsmerk tijdens haar zangcarrire, die in 2003 nogal tragisch en abrupt eindigde met het overlijden van haar echtgenoot en producer bij een verkeersongeluk.
In
1993 haalde Kathy Garbi nog de 9e plaats, maar de rest van de 20e eeuw kenmerkte zich door onopvallende uitslagen in de middenmoot, hoewel geleidelijk het niveau van de Griekse inzendingen wel omhoog kroop.
1998 was een uitzondering, want toen werd de band Thalassa slechts 20e met alleen 12 punten uit Cyprus. De schrijver van het lied Yiannis Valvis kreeg dat in gevangenschap mee. Tijdens de repetities was hij niet tevreden hoe de Britse regisseur zijn meesterwerk in beeld bracht en besloot hij na een discussie, waarvan we de precieze inhoud niet kennen, maar de strekking en de toon wel ongeveer kunnen inschatten, op de vuist te gaan met deze regisseur. Hij werd daarop afgevoerd door de bewaking en kreeg een studioverbod. Dat zou je Hans Pannecoucke toch niet gauw zien doen. Het was een tragische afgang voor de Grieken, die door de uitslag in
1999 niet mee mochten doen en dat vanwege de kosten in
2000 ook nalieten. Het speelde op dat moment ook wel mee dat de publieke belangstelling tanende was, mede door de stroom aan tegenvallende resultaten.
Yiannis Valvis (r.).In
2001 was het daarom erop of eronder voor het land. Cyprus mocht niet meedoen, dus die 12 punten konden de Grieken van tevoren al vergeten. Tijdens de voorronde won Antique met een minimaal verschil (gelijk en een hogere score bij de televoting). Deze groep was ondanks enkele hits, met name
Opa Opa, nog niet zo bekend in eigen land, omdat ze vanuit Zweden opereerden waar beide leden geboren getogen waren. De vrouwelijke helft van Antique was Helena Paparizou, een aantrekkelijke dame en natuurlijk vooral bekend van grote hitsuccessen in latere jaren. De mannelijke helft was Nikos Panagiotidis, zeg maar de “die andere van Wham” van Antique.
Op het ESF hadden de Grieken eindelijk het beetje geluk dat ze eind jaren ‘90 vaak misten, met de voorlaatste startpositie. De hele Top 3 Estland-Denemarken-Griekenland kwam uit de laatste 4 liedjes van de avond. Ondanks een wat statisch optreden vond heel Europa het lied
Die For You geweldig, want het kreeg als enige van alle landen punten en scoorde daarmee duidelijk de beste eindpositie allertijden.
Deze goede prestatie wakkerde het enthousiasme en de scoringsdrang aan bij de Grieken. Hoewel dit, zoals meestal in zo’n geval, nog enkele jaren duurde, kwamen er dan ook betere uitslagen. Vanaf 2004 waren er 8 Top 10-scores op rij. En van de hoofdrolspelers hierbij is Sakis Rouvas. Hij werd in
2004 3e en in
2009 7e.
Sakis wilde eigenlijk polsstokhoogspringer worden, en hij deed dat ook best verdienstelijk. Zijn grootste talent bleek echter in de muzikale wereld te liggen. Al in 1991, 19 jaar oud, brak hij door als artiest, en scoorde diverse hits. Dat kwam niet ongelegen, want vanwege de armoede in zijn familie werkte hij op dat moment al 7 (!) jaar in een garage en als bouwvakker om de kost te verdienen. Zijn doorbraak op het Thessaloniki Songfestival kwam als een schok, maar dan letterlijk, want de show werd even onderbroken door een lichte aardbeving. Gelukkig kwam iedereen met de schrik vrij.
Naast het scoren van grote hits, toonde Sakis zich ook van zijn maatschappelijke kant. Hij hield in 1997 een concert met de Turkse zanger Burak Kut op de grens op Cyprus om daar de verzoening tussen Griekenland en Turkije te bevorderen. Eerder had hij met hem al een duet opgenomen in twee talen. Het concert met Kut verliep nogal klote. Beiden werden met tomaten, eieren en later zelfs stoeptegels bekogeld, waardoor het einde niet gehaald werd. Meer dan Kut was Sakis de pineut, en hij verbleef een half jaar in de VS om de storm te laten overwaaien.
Terug in Griekenland werd Sakis in 2001 tijdens een groot en wild feest met veel vrienden en andere BG’ers betrapt op zijn jacht in het bezit van drugs. Hij wist een rechtszaak af te kopen, maar kon niet voorkomen dat half Griekenland die zomer rondliep in een shirt met de tekst “Ik was ook op dat jacht”.
Met zijn ESF-scores maakte hij veel goed, zeker in
2004.
In
2005 bereikte de Griekse succesreeks het hoogtepunt. Helena Paparizou was terug, deze keer ging ze solo met een liedje dat met de titel
My Number One aan ambities weinig te raden overliet. Dat leidde tot een overtuigende zege in de voorronde, waar de intervalact trouwens een Nederlands tintje had, met optredens van Glennis Grace en Marian van der Wal. Met een gelikte act en een aanstekelijke melodie scoorde Helena op het ESF vooral in West-Europa zeer goed, waardoor er met ruime voorsprong op Malta werd gewonnen. Het was een jaar na het gewonnen EK Voetbal en de organisatie van de Olympische Spelen in Athene een nieuw hoogtepunt voor Griekenland, waar de crisis nog niet losgebarsten was.
In
2006 deed de Cypriotische oudgediende Anna Vissi het zeer verdienstelijk met een 9e plaats en in
2007 scoorde de Brits-Libanees-Cypriotische Sarbel nog iets beter met een 7e plaats. In
2008 kwamen de Grieken het dichtste bij nieuw succes. De zangeres Kalomira werd vooraf vooral als outsider beschouwd, maar haar
Secret Combination nam enthousiast de leiding tijdens de puntentelling. Omdat Rusland en Oekrane uit de eigen regio beduidend meer punten kregen, wipten die twee landen er nog overheen, maar de derde plaats was wederom een fantastische uitslag.
Kalomira was ook al een internationale inzending, want zij werd geboren en groeide op in New York, waar haar ouders een restaurant hadden. Terwijl de gasten de souvlaki’s naar binnen fietsten, zong zij op de achtergrond in de hoop indruk te maken. Maar er zat blijkbaar nooit een platenbaas tussen het publiek, want haar doorbraak kwam pas toen ze voor haar studie in Thessaloniki was. Daarna ging het hard, want haar eerste CD werd meteen een enorm succes, en mede dankzij haar ESF-resultaat is ze nog altijd een grote ster in Griekenland. Ze is ondertussen getrouwd en heeft drie kinderen en ze heeft ook haar gewenste tournee door de VS gemaakt.
Na de tweede poging van Sakis in
2009, was het in
2010 de beurt aan de nationale ster Giorgios Alkaios. De titel
Opa toonde al aan dat ook deze inzending weer dicht bij de Griekse traditie bleef. En ook dit jaar viel het publiek weer massaal voor de vrolijke
beats en Griekse dansers. Hij werd 8e en is naar het schijnt al jaren aan het rentenieren op het eiland Milos.
In
2011 werd wel van de Griekse danstraditie afgestapt. Loukas Giorkas en Stereo Mike combineerden in hun inzending opera en rap, twee genres die meestal matig scoren op het ESF. Voor het eerst in jaren werd er dan ook hardop getwijfeld of de Grieken wel de finale zouden halen. Die twijfel verdween overigens wel weer nadat ze laatste startpositie lootten, maar dan zou het misschien in de finale wel een keer geen topscore worden. Beide voorspellingen bleken volledig onjuist, want
Watch My Dance won de semi zelfs en werd in de finale 7e.
In
2012 werd de Top 10 reeks wel gebroken, toen Eleftheria Eleftheriou 17e werd. Maar de revanche daarvoor volgde in
2013 al. De band Koza Mostra ging. Voor de gelegenheid werden ze begeleid door de zanger Agathonas Iakovidis.
Die kent u niet, zou Mart Smeets zeggen, maar in Griekenland is deze snorrenbaas een grote ster. Hij timmerde al sinds de jaren ‘70 aan de weg in de volksmuziek. Op het ESF kozen ze voor een makkelijk thema om mee te scoren, getuige de titel
Alcohol Is Free. Maar het liedje was verder in de eigen taal en met originele Griekse klanken, dus er is weinig op aan te merken. Het viel op het ESF op hoe Agathonas 3 minuten lang zo boos kon kijken en toch zo vrolijk te zingen. Het sloeg enorm aan en het resulteerde in een 6e plaats.
En dat was op dit moment het meest recente grote succes van Griekenland. In de voorbije zes jaar scoorden alle inzendingen opeens in de achterhoede. De eerste van de reeks was het gezelschap Freaky Fortune feat. RiskyKidd. Ze zongen in
2014 Rise Up, en namen dat ook letterlijk met een trampoline op het podium. Helaas, en tot frustratie van regisseur Fokas Evangelinos, slaagde de Deense TV er niet in dit lekker in beeld te brengen en mede daardoor kwamen de Grieken niet verder dan de 20e plaats.
In
2015 kwam er voor de verandering eens een ballad.
One Last Breath was niet al te bijzonder en dat gold ook voor het resultaat, de 19e plaats. In
2016 verscheen Argo, met
Utopian Land. Vermoedelijk de slechtste Griekse inzending allertijden. Het zou toch wat zijn als Griekenland zich zelfs hiermee zou plaatsen, was de algemene teneur voor aanvang van het ESF. Dat gebeurde dan ook niet. Het werd 16e in de semi en voor het eerst haalde een Griekse inzending de finale niet. In
2017 haalde Demy net aan de finale wel. Haar
This Is Love is zo ongeveer het meest generieke dance-plaatje ooit op het ESF, maar ze werd in de semi 10e, met een voorsprong van 16 punten op Georgi, en dat mede dankzij 24 punten uit Cyprus. In de finale werd ze 19e.
Het bleef kommer en kwel met de Grieken in
2018. De inzending
neir Mou (NL:
Mijn droom) van Yianna Terzi was niet eens zo onaardig, maar sloeg op het ESF zelf niet aan. Van een tegenvallend jaar waren overigens al voortekenen van tijdens de Griekse voorronde. Er zouden drie acts meedoen, van drie verschillende platenmaatschappijen. Op de datum van het NSF was er reden voor stress, want alleen Panik Records, de maatschappij van Yianna, had het inschrijfgeld van 20.000 euro betaald. De rest werd dus gediskwalificeerd, en in een deelnemersveld van 1 was de winnaar snel bepaald.
In
2019 werd in elk geval de finale weer bereikt.
Better Love van de half-Canadese Katerine Duska werd daarin 21e. Ook in dit jaar gold dat de inzending niet zo slecht was. Op het ESF-podium viel het echter tegen. Katerine zong met een nogal nasale stem. Dat is op zich geen ramp, want in de muziek- en geluidsindustrie is daar een opmerkelijke voorkeur voor. Luister naar de hitlijsten, radioreclames of openbare omroepstemmen, en het percentage mensen dat door hun neus praat is veel hoger dan buiten op straat. Katerine sloeg echter door, en bracht haar lied alsof ze met een wasknijper op haar neus zong. Dat leidde vooral bij de televoters naar een zeer slechte uitslag.
Daarmee lijkt de succesperiode van de Grieken toch wel even voorbij. Het verdient lof dat ze ondanks de crisis nog steeds representatieve inzendingen sturen, maar voor goede scores zal het niveau toch omhoog moeten.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hier is een net overzicht van alle Griekse inzendingen en hun resultaten te vinden of kijk naar het filmpje hieronder of klik anders op de spoiler:
SPOILER
De Sahara is zonder meer erg droog.