NEDERLAND (JAREN '80-'90)Waar kennen we de Nederlanders uit die tijd van?Van de oprichting van FOK! natuurlijk. Maar ook van de Tourwinst van Joop Zoetemelk, de komst van Vinexwijken, de successen van Ruud Lubbers en Ruud Gullit, de ontvoeringen van Heijn en Heineken, de introductie van RTL Veronique, Endemol, de housemuziek, flippo's in de chips, de volleyballers van Atlanta, de ondergang van Fokker, houten ganzen voor het raam, Van Kooten & De Bie, Jaap Aap, Vrienden Voor Het Leven, de CD, de gloriedagen van de Konmar, de opkomst van het thuisinternet en natuurlijk als twee buitengewoon succesvolle decennia voor de zingende kraanmachinist Leen Huijzer.
Hoe doen ze het op het ESF?In de jaren '80 daalde de populariteit van het ESF in Nederland. Mede door de ietwat truttige smaak van de jury's, die ook een nogal sterke voorkeur voor Franse en later ook Engelstalige inzendingen hadden, verloor het ESF de aansluiting met de populaire muziek in de hitlijsten. In de jaren '90 keerde het tij, mede dankzij een aantal eigentijdse inzendingen en een geleidelijk stijgend niveau van de muziek op het ESF zelf.
De resultaten waren niet onaardig. Nederland slaagde er meestal in om liedjes te sturen die altijd wel hier en daar punten wisten te pakken, maar dan wel zonder dat de overwinning ooit echt in beeld kwam. Toch eindigden de Nederlandse inzendingen in de jaren '80 en '90 tien van de zeventien keer in de Top 10. Drie keer wist Nederland de rode lantaarn ternauwernood te vermijden met een score van minder dan 10 punten. Nederland deed ook drie keer niet mee. Twee maal omdat het ESF op 4 mei werd gehouden (
en je vraagt je af of daar voor een deelnemer vanaf het eerste uur geen rekening mee gehouden kan worden...) en nog eens vanwege het slechte resultaat van Willeke Alberti.
Tijdens de 17 Nederlandse pogingen in de '80s en '90s klonk er 13 keer het befaamde
Twelve points/Douze points voor onze deelnemers. België, Oostenrijk, Frankrijk en Luxemburg gaven deze score twee maal. Andersom hielp de Nederlandse liefde Ierland aan drie van hun overwinningen, en kreeg Duitsland ook drie keer de volle mep (Katja Ebstein, Guildo Horn en Sürpriz).
Hoe ging het door de jaren heen?Na een aantal mindere resultaten werd in
1980 het NSF geschrapt, en werd er intern gekozen voor een goede artiest, om ons land te vertegenwoordigen in vervanglocatie Den Haag (nadat Israel de kosten na een tweede zege op rij niet kon dragen). Die goede artiest was Maggie MacNeal, die eerder al succes had gekend met
I See A Star. Er werden vele liedjes voor haar geschreven en ingestuurd, waaronder twee liedjes door haarzelf. Een onafhankelijke jury stelde hieruit een Top 5 samen, waarin onder meer deze twee liedjes overbleven, en
Amsterdam, één van haar eigen twee meesterwerken, werd uiteindelijk gekozen als Nederlandse deelname. "Doorgestoken kaart", was dan ook de niet geheel verrassende reactie na deze procedure. Ook Maggie zelf werd overigens niet blij van de ophef, die enigszins de glans van haar deelname haalde.
Amsterdam werd in Nederland een bescheiden hitje in de Top 40. Ons land was na jarenlang odes aan Amsterdam en de Jordaan wel een beetje uitgekeken op dit genre. In de rest van Europa ontbrak die voorkennis en dat was te merken bij het stemmen. Na vier jury's had Nederland al 42 punten te pakken, met 12 punten uit Oostenrijk, Turkije en Luxemburg en leek een monsterzege in de maak. De puntenstroom droogde echter even snel weer op als die begon, en hoewel ook Frankrijk nog douze points aan de Pays Bas gaf, bleek een 5e plaats met 93 punten het maximaal haalbare. Dit zou wel duidelijk de beste score uit deze periode blijken te zijn.
In
1981 was er wel weer ruimte voor een NSF. Er werd hierbij gekozen voor een merkwaardige procedure, die later nog vaker zou worden gebruikt. Er waren 5 acts, die allemaal twee liedjes zongen en aan het einde werd er door een vakjury voor de 10 liedjes gestemd en een winnaar aangewezen.
Driekwart van de punten ging in '81 naar twee zangeressen: Linda Williams en Maribelle. Hierbij pakte Linda in totaal 40 punten en Maribelle 50, maar omdat de punten van die laatste een stuk evenrediger over de liedjes waren verdeeld, gingen de bloemen onverwacht naar de zingende huisvrouw Linda, met het liedje
Het Is Een Wonder. Aanvullend detail is nog dat Maribelle de 3e en 4e startpositie kreeg en Linda de voorlaatste en de laatste en we dus kunnen concluderen dat Maribelle hier vakkundig in het pak genaaid werd.
Eigenlijk was het enige vermakelijke aan dit NSF dat Ben Cramer in een veld van 5 deelnemers slechts 2,5% van de stemmen aan zich wist te binden. Gelukkig nam hij dat sportief op:
Het Is Een Wonder kenmerkt zich als één van de meest truttige inzendingen in de Nederlandse ESF-historie. Ondanks of misschien dankzij dat gegeven, werd dit niemendalletje toch nog 9e. Dat zal niet meteen aan de act hebben gelegen, want die trok vooral de aandacht door een mafketel op de achtergrond die op een keyboard stond te hengsten, en tijdens het refrein (uit de maat) meeklapte met de muziek.
Het Is Een Wonder haalde de Top 40 en bereikte de 25e plaats. Het heeft blijkbaar toch een zekere magie, want het is in diverse talen gecoverd, onder meer het Engels, het Vlaams en zelfs het
Tsjechisch. In die laatste versie zingt de plaatselijke zangeres iets als "Waarom ben jij niet langer" over haar kleine echtgenote op dezelfde melodie. Het kan verkeren.
In
1982 stuurde Nederland wederom geen hoogtepunt in de muziekgeschiedenis. Bill van Dijk zong
Jij & Ik en er is werkelijk geen enkele goede reden te bedenken waarom dit lied niet in de achterhoede thuishoort. Extra pijnlijk is nog dat de jury er niet in slaagde om uit drie deelnemende liedjes de juiste te kiezen. Het verliezende
Fantasie Eiland werd enige tijd later in een vertaling een dikke Top 10-hit in de Britse Top 40.
In
1983 werd het NSF gewonnen door de Volendamse zangeres Bernadette Kraakman, die in de hoop op internationaal succes haar familienaam achterwege liet in haar artiestennaam. Ze versloeg de groep Vulcano met een minimaal verschil.
Omdat de methode met 2 liedjes per act twee jaar ervoor had bewezen tot onwenselijke resultaten te leiden, werd hier in 1983 nog maar eens op teruggegrepen. Bernadette werd 1e en 6e en Vulcano werd 2e en 5e, waarbij het winnende liedje
Sing Me A Song precies één punt meer kreeg van de provinciale jury's dan
Een Beetje Van Dit. Het Nederlandse publiek maakte vrij duidelijk wie had moeten winnen, aangezien Vulcano een Nummer 7-hit scoorde in de Top 40, terwijl Bernadette op de 28e plaats bleef steken. Desondanks ging het op het ESF alleraardigst, met een 7e plaats en van bijna alle landen punten en zelfs 12 uit Zwitserland. Toch kon deze goede prestatie niet verhinderen dat Bernadette's hele carrière in feite één lange glijvlucht naar de vergetelheid was. Het hoogtepunt had ze al gehad als klein kind, toen ze meezong op de tune van
Daar Komt Swiebertje.
In
1984 werd het NSF gewonnen door de Volendamse zangeres Maribelle Kwakman, die in de hoop op internationaal succes haar familienaam achterwege liet in haar artiestennaam. Ze versloeg de groep Vulcano met een minimaal verschil.
Dezelfde NSF-methode werd ook dit jaar weer toegepast, maar omdat Maribelle zowel 1e als 2e werd en Vulcano 3e en 4e, was er weinig op de uitslag aan te merken.
Ik Hou Van Jou leek kans te maken op een goede score, maar een onhandig gekozen outfit, met een foute jurk (hoi Trijntje) met een grote strik, maakte van het serieuze nummer een nogal lacherig geheel. Het leidde tot een lage eindpositie.
In
1985 sloeg Nederland over, waarna in
1986 het NSF een vertrouwd beeld gaf. De groep Frizzle Sizzle werd 1e en 5e en versloeg Dee Dee, oud-zangeres van Vulcano, die de NSF-vloek niet kon breken en 2e en 3e werd. Toch was er weinig discussie over de winnaar
Alles Heeft Een Ritme, wat een mooie hit werd. Op het ESF ging het minder indrukwekkend. Op blote voeten kwamen de dames niet verder dan een 14e plaats.
Het liedje werd wel een klassieker en kwam nog eens onder de aandacht in een versie met topzanger, rasentertainer, musicalster en NSF-presentator Jack van Gelder, die het net het beetje extra gaf wat tot een ESF-zege had kunnen leiden.
Zo leidden de Nederlandse liedjes van het NSF en ESF regelmatig tot nationale successen, maar bleven goede ESF-scores uit. In
1987 werden beide problemen opgelost. Dat wil zeggen: Nederland had groot succes op het festival, met een plaat die voor geen meter verkocht. Marcha was de intern aangewezen afvaardiging en het liedje werd
Rechtop In De Wind. Het was geschreven door Peter Koelewijn, die voor de gelegenheid even van het dak gekomen was.
Op een sterk bezet ESF eindigde Marcha als 5e, achter onder meer Johnny Logan, Wind en Umberto Tozzi & Raf, bepaald geen schande om van te verliezen. Voor de gelegenheid was haar outfit voorzien van schoudervullingen waar een ervaren piloot een Boeing 747 op zou kunnen landen. Frankrijk gaf haar 12 en Italië en Zwitserland 10 punten. In België, Duitsland en een groot deel van Scandinavië viel het niet in de smaak en volgden geen punten, waardoor de Top 3 uit beeld bleef.
In
1988 werd wederom een artiest intern aangewezen. Dat was de jonge zanger Gerard Joling, op dat moment nog een Topper in wording.
Shangri-La was één van de favorieten om het Céline Dion, Scott Fitzgerald en Lara Fabian moeilijk te maken. Helaas ging hij in de week van het festival nog even op en neer naar Nederland voor een schnabbel en kwam hij terug met een keelontsteking. Daardoor ging helaas de slotnoot de mist in. In een jaar waarin de Nederlandse voetballers van PSV en Oranje enkele weken later Europa wél wisten te veroveren, werd het voor Geer slechts een 9e plaats. Griekenland en Luxemburg hadden niets beters gehoord die avond, en gaven Gerard 12 punten.
Ook in
1989 was de slotnoot een dingetje. Justine Pelmelay won dat jaar het NSF, dat gevuld was met onbekende artiesten. En gelegenheidsformaties met inspiratieloze namen als Two Hearts en The Sisters. Ook René Klijn deed mee, maar hij zou helaas pas bekend worden als 'die zanger met aids' een aantal jaar later.
Justine Pelmelay, die eigenlijk Anneke Pelmelay heet (let hier even op als u haar ooit in het telefoonboek zoekt), won het NSF dus, met het nummer
Blijf Zoals Je Bent. En hoewel het genre een hoog ESF-gehalte heeft, is dat gewoon een uitstekend lied. Het was ook een favoriet voor de winst. Tot de befaamde slotnoot. Jammer jammer jammer.
Justine (Anneke dus eigenlijk) zou tegenwoordig prima geschikt zijn om, gekleed in een glitterjurk en met veel parelkettingen om haar nek, ergens op een cruiseschip te zingen. In 2012 was ze tijdens haar vakantie al dan niet op werkbezoek op de Costa Concordia, een schip dat voor de Italiaanse kust net zo kapseisde als haar laatste noot op het ESF. Gelukkig kwamen de sympathieke zangeres en haar partner bij dat ongeluk met de schrik vrij.
Zo deed Nederland eind jaren '80 dus zelden onopvallend mee, maar vielen de resultaten meestal tegen. In
1990 werd het nieuwe decennium geopend door de Zusjes Maywood. Vraag de buurvrouw gerust eens om deze dames, en de meest waarschijnlijke reactie is "Die hadden toch ruzie met elkaar?" En de tragiek voor de zusjes is dat van hun muziek maar weinig is blijven hangen (en zeker van hun weinig bijzondere Songfestivalliedje), maar van hun continue ruzies des te meer. Een paar jaar terug is het gezelschap voor de derde keer met slaande ruzie uit elkaar gegaan. Dat is vermoedelijk een record waar andere notoire vrouwengroepen als Close To You of de Dutch Diva's jaloers op zouden zijn.
Dat is jammer, want de dames regen begin jaren '80 de grote hits aaneen. Acht keer werd de beste 15 van de Top 40 gehaald. Niet slecht, voor een duo dat eigenlijk met de buitengewoon gênante namen Aaltje en Doetje de Vries in hun paspoort de wereld rondtrekt. Eind jaren '80 stokte de machine al een tijdje en op het ESF eindigde het matige
Ik Wil Alles Met Je Delen ook roemloos in de onderste regionen. Het hielp ook niet mee dat in Zagreb de regisseur vergeten was om de microfoon van de trompettist aan te zetten.
Nadat Nederland vanwege 4 mei weer een jaartje oversloeg, mocht in
1992 Humphrey Campbell het proberen. Deze zanger had in elk geval een gelukkige hand met loten, want zowel op het NSF als het ESF pakte hij de laatste startpositie. Het nummer was
Wijs Me De Weg, en hoewel dat een zeer representatieve inzending betekende, deed het liedje niets in de hitlijsten.
Met die wetenschap in het achterhoofd, ging hij naar het ESF. Daarbij werd hij onder meer ondersteund door achtergrondzangeres Ruth Jacott. Een jaar later deden ze dat andersom, en was Ruth de hoofdact. Later ging Humphrey ook muziek produceren voor Ruth en nog weer later werd het zo mooi dat ze zelfs een relatie kregen met elkaar. Daarna leefden ze nog lang, maar blijkbaar niet al te gelukkig, want ze zijn ondertussen al weer een aantal jaar uit elkaar. Verder is het vermeldenswaardig dat Humphrey de oom is van NSF2012-deelneemster Raffaëla, die destijds en passant meldde dat ook Ruth Jacott een oom van haar is, en zo leren we in deze gender-neutrale wereld iedere dag weer iets nieuws.
Het liedje eindigde op een 9e plaats en deze performance verdiende ook zeker wel een Top 10-score.
In
1993 was het dus de beurt aan Ruth Jacott. Zij was intern aangewezen en zo'n goede zangeres kun je natuurlijk zonder veel zorgen sturen. Er moest nog wel een liedje bij en dat werd
Vrede (want dat onderwerp was nog nooit bezongen op een ESF). Met de taalregel maakte het ook weinig uit en deze goed in het gehoor liggende hit van Fluitsma, Van Tijn en Westbroek betekende een fraaie 6e plaats.
Voor Ruth was het de start van een zeer succesvolle carrière, waarin ze diverse hits scoorde. Het begon al direct na het ESF, toen ze NSF-liedje
Blijf Bij Mij in duet met Paul de Leeuw naar de top van de hitlijsten zong. Verder laat ze zich vaak van haar charitatieve kant zien. Zo zong ze o.a. voor de Vliegramp bij De Zanderij, voor de Bijlmerramp, voor de genocide in Rwanda, voor de oprichting van BNN, voor de tsunami in Azië, voor het voortbestaan van het Metropole Orkest, bij het Koningslied en voor de Voedselbank. Het komt er eigenlijk op neer dat Ruth vaker het goede doel weet te vinden dan Christiano Ronaldo.
Omdat de strategie met een grote artiest dus succesvol was, werd in
1994 Willeke Alberti aangewezen. De toen 49-jarige zangeres had al tientallen jaren succes in Nederland, maar zoals bekend zegt dat niets voor het ESF. Zeker nadat op het NSF het nummer
Waar Is De Zon werd gekozen. Een liedje met zo'n mooie tekst. Op de één of andere manier kwam die niet echt over in landen als Estland en Portugal en bleef Nederland steken op 4 punten.
Daarmee had Willeke weliswaar nipt meer punten gepakt, dan het aantal huwelijken dat ze had zien stranden, maar het feit dat ze zo faalde had toen een vervelende consequentie, namelijk dat Nederland het jaar erna niet mee mocht doen.
In
1996 was de druk bijzonder hoog. Toen was er namelijk een voorronde met 29 landen, waarvan er 7 moesten afvallen. Diverse grote landen als Duitsland, Rusland, Israel en Denemarken vlogen eruit, maar Nederland mocht wel meedoen.
Ons land werd vertegenwoordigd door Maxine & Franklin Brown. Een kleine vrouw en een grote man, met een aanstekelijk deuntje, dat één van de grootste ESF-hits in de Nederlandse hitlijsten zou worden. Zij zongen
De Eerste Keer, vlak voor de Belgische Lisa Del Bo, waardoor er twee Nederlandstalige liedjes achter elkaar te horen waren. De Nederlanders hadden met een 7e plek het meeste succes.
In
1997 werd dit hoopgevende resultaat geen vervolg gegeven. Ondanks de flop van Willeke werd er weer een wat oudere act intern aangewezen. Dat werd Mrs. Einstein, een bejaarde versie van de Spice Girls. Met het hysterische liedje
Niemand Heeft Nog Tijd begonnen ze aan een kansloze missie op het derde achtereenvolgende ESF in Ierland.
Eigenlijk vond iedereen dit liedje maar niets. Dirigent Dick Bakker vond het kansloos voor een positie in de Top 20 (in een veld van 25), de immer correcte Willem van Beusekom noemde het maar een alles-of-niets inzending en bovenal vonden de dames zelf het gewoon een flutlied. Maar op het NSF hadden de televoters dit een fractie hoger gewaardeerd dan 5 andere hopeloze liedjes, dus was er weinig aan te doen. Onder leiding van hoofdzangeres Saskia van Zutphen (die in de aanloop naar het ESF aan Jan en Alleman vertelde over haar borstvergroting) werden precies 5 punten gepakt.
Het enige positieve aan de afgang van Mrs. Einstein was dat er in
1998 in elk geval een breed draagvlak was om een sterk NSF te organiseren. Diverse goede schrijvers werden benaderd en zij zochten er zelf talentvolle artiesten bij. Dit leidde tot een show van een bijzonder hoog niveau. Achteraf beschouwd is het enige minpuntje eigenlijk dat op dit NSF de bemoeienis van Cornald Maas als jurylid zijn oorsprong kende.
De winnaar stak er vooral bij het publiek met kop en schouders bovenuit. Edsilia Rombley mocht met
Hemel & Aarde naar Birmingham. Daar werd in 1998 het ESF gehouden. Het was toen voor de vijfde keer in zes jaar, maar voorlopig wel het laatste ESF in een Engelssprekend land, en (niet geheel toevallig) het laatste jaar waarin de taalregel gold.
De Nederlandse deelname werd dat jaar een groot succes. Edsilia deed lang mee om de prijzen, en werd uiteindelijk 4e op 22 punten van winnaar Israel. Ze pakte 150 punten, het hoogste aantal sinds Teach-In en een score die pas verbeterd werd door de Common Linnets. 2/3 van de deelnemende landen hadden Nederland in de Top 5, waarbij België en Hongarije 12 punten gaven. Kortom, alleen maar positieve statistieken en het plaatje werd ook nog een mooie hit.
Aangemoedigd door dit succes volgde in
1999 een NSF met een vergelijkbare opzet. Twee liedjes kwamen in aanmerking voor de winst, namelijk DeAnté met
We Don't Live Too Long en Marlayne met
One Good Reason. Het zouden beiden winnaars worden. DeAnté werd 2e, maar scoorde een grote hit. Marlayne scoorde een bescheidener hitparadesucces, maar boekte wel een grote zege op het NSF. Zowel bij het publiek als bij de vakjury, met onder meer songfestivaldeskundigen Sugar Lee Hooper en Dean Gorré.
Marlayne komt uit een muzikale familie, want haar vader is verantwoordelijk voor het zenuwachtige
Ta-Ra-Te-Ta-Ta-Ta muziekje dat vlak voor de finish wordt gebruikt bij Radio Tour de France. Zelf had ze eerder de begintune van Koffietijd ingezongen. Op het ESF werd een knappe 9e plaats behaald (gelijk met Denemarken dat vaker 8 punten kreeg) en dat is eigenlijk wel opvallend. Het was een typisch Nederlandse inzending. Radiovriendelijk, maar niet iets wat al te ver boven het maaiveld uitsteekt. In dit eerste jaar met grootschalige televoting bleek het naast allerlei meer spectaculaire inzendingen toch een flinke aantrekkingskracht te hebben.
De enige vraag die resteert, is natuurlijk hoe Marlayne het zelf ervaren had. Dat vroeg de ons ook bekende
Jensen1981 haar enkele jaren later en dat viel blijkbaar niet mee.
quote:
Menig fan kent Marlayne nog van haar 8e plaats op het Eurovisie Songfestival in Jeruzalem, 1999. Het was meteen de laatste Top 10-notering voor Nederland op een songfestival. Het betekende ook een belangrijke opstap in haar huidige tv-carrière. Toch hoeft men geen ‘songfestivalmateriaal’ van haar te verwachten op haar nieuwe album: “Jullie hoeven geen songfestivalliedjes van mij te verwachten op deze nieuwe CD. Het zou niet goed zijn als ik op dat niveau blijf hangen.”
Op de vraag wat ze nou werkelijk vond van haar bijdrage uit 1999 en de songfestivalweek in Jeruzalem zegt ze: “Ik vond het toen al vreemd. En ik vind het nog steeds verschrikkelijk. Het is een enorme bevalling om zoveel slechte liedjes, acts en zangers achter elkaar te horen.”
Ondanks het feit dat ze het songfestival in muzikaal opzicht afkeurt, blijft ze ‘One Good Reason’ nog met veel plezier voor de fans zingen. Ze hoopt nog dat ze het presenteren kan combineren met zingen.
BronWe zouden bijna medelijden krijgen. Maar als er geschnabbeld kan worden tijdens een Eurovision In Concert of Songfestival Sing Along, dan blijkt het trauma doorgaans plotseling heel erg mee te vallen, dus we kunnen dat vermoedelijk wel achterwege laten.
Met deze eerste niet-Nederlandstalige inzending in jaren eindigde een wisselvallig decennium met twee mooie hoogtepunten. Het gaf de indruk dat er veel perspectief was om de 21e eeuw in te gaan.
------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hier is een net overzicht van alle Nederlandse inzendingen en hun resultaten te vinden of kijk naar het filmpje hieronder of klik anders op de spoiler:
SPOILER
De Sahara is zonder meer erg droog.