MOLDAVIË Waar kennen we de Moldaviërs van?Als een straatarm land in Zuidoost-Europa vooral. Van de hoofdstad Chişinău, de relatie met Roemenië, Transdnjestrië, de Sovjet-overheersing, O-Zone en natuurlijk van de Epic Sax Guy.
Hoe doen ze het op het ESF?Moldavië was er relatief laat bij. In 2005 debuteerde het land op het ESF. Afgezet naar het BNP is het vermoedelijk één van de meest succesvolle deelnemers aan het festival. Van de 15 inzendingen haalden er 10 de finale, waarvan er 7 in het linkerrijtje eindigden. Zdob Si Zdub (met de oma) en Sunstroke Project (met Epic Sax) zijn de best presterende acts, met beide twee finaleplaatsen en respectievelijk een 6e en 3e plaats als veruit de beste Moldavische scores.
Moldavië heeft een zeer gevarieerd aanbod aan inzendingen, waarbij diverse genres langskomen. De wat meer vrolijke liedjes lijken de grootste successen te kennen en het meest aan te spreken bij het publiek. De meeste nummers waren in het Engels, hoewel er ook diverse plaatjes (deels) in het Roemeens waren en ook het Spaans werd eens gebuikt.
Bij de puntenverdeling is Roemenië traditioneel de grote bondgenoot. Daarnaast is er veel puntenuitwisseling met landen in de regio, zoals Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland en Azerbeidzjan. Uit Portugal komen nog veel diaspora votes.
Nederland en Moldavië geven elkaar vrijwel nooit punten. De eerste keer dat één land punten aan een ander land in de finale was in 2017, toen het Nederlandse publiek 5 punten gaf aan Sunstroke Project. In de halve finale waren er eerder nog punten voor Nelly Ciobanu (4) en Aliona Moon (6) en later voor DoReDos (3 (j) + 7 (p)), maar die verdwenen in de finale weer.
Andersom zijn de punten nog schaarser. Moldavië had alleen wat halve finale-punten over voor Common Linnets (2) en Douwe Bob (4 (j)) en later in de finale voor Waylon (1 (j)) en Duncan Laurence (3 (j) + 8 (p)).
Hoe ging het door de jaren heen?De eerste Moldavische act in
2005 was Zdob Si Zdub. Dit was toen al een ervaren band. Midden jaren ‘90 waren ze gevormd als een groep studenten uit de hoofdstad Chişinău en ze speelden vrij snel voor flink wat publiek in het underground circuit in Rusland, Roemenië en hun thuisland. Geleidelijk werden ze steeds populairder en rond de eeuwwisseling speelden ze op grotere festivals als Eurosonic en Sziget. Tegen de tijd dat ze aan de ESF-voorronde deelnamen, was de band al een vrij grote naam in heel Oost-Europa. Het verbaasde dan ook niet dat ze wonnen met
Boonika Bate Toba (NL:
Oma Speelt De Drums).
Zoals de titel al aangeeft gaat het liedje over een oma, en als een fraaie gimmick was die oma ook daadwerkelijk op het podium in Kiev aanwezig. Dat was bijzonder, vooral omdat het bepaald niet om een rustig en subtiel plaatje ging. De oude dame schommelde eerst wat heen en weer op een ouderwetse schommelstoel, maar kwam naar het eind van het lied vrolijk meedoen aan de energieke act, waarop de zaal uiteraard ontplofte van enthousiasme.
Met de oerkreet
“Let’s make love!” besloot de zanger het optreden. Hij had zijn shirt van tevoren alvast uitgetrokken in elk geval. De televoters vonden het ook geweldig en zetten Moldavië in de halve finale op de 2e plaats, achter de vrienden uit Roemenië. In de finale zou het een 6e plaats worden, met 12 punten uit Roemenië en Oekraïne. Behalve uit Noordwest-Europa kreeg men van bijna alle landen punten.
In
2006 werd er vreemd genoeg gekozen voor
Loca, een liedje gedeeltelijk in het Spaans en weinig afwijkend van de strandmuziek die Spanje zoal stuurt. Dat gold ook voor de Spaans aandoende eindklassering. Ondanks 12 punten van Roemenië werd het een 20e plaats met 22 punten. Zelfs Spanje zelf gaf maar 2 punten.
In
2007 ging het beter. Natalia Barbumet
Fight bereikte de finale. Dat ging moeizaam, als 10e en met slechts drie punten voorsprong op Portugal. De diaspora voting had zijn werk gedaan, want uitgerekend Portugal gaf Moldavië 12 punten, die haar mede de finale inloodsten. In die finale werd ook nog de laatste startpositie geloot, waardoor het tegen de sterkere concurrentie wederom een 10e plaats zou worden. Over financiële problemen bij Natalia moeten we ons geen zorgen maken, want ze is al jaren getrouwd met een Roemeense miljonair.
In
2008 werd voor het eerst de finale gemist. Het saaie jazz-liedje
A Century Of Love van Geta Burlacu werd in de halve finale 12e. Opmerkelijk en enigszins misplaatst zong Geta staand op een bank. Het zou toch juist de bedoeling moeten zijn dat het publiek van enthousiasme op de banken moest dansen, niet alleen de uitvoerende artiest.
In
2009 ging het weer beter met Nelly Ciobanu. Ze won overtuigend de voorronde met
Hora Din Moldova. Dat betekent
Dans Voor Moldavië en het was inderdaad moeilijk om stil te blijven zitten op deze opzwepende volksmuziek. Het lied ging moeiteloos naar de finale, waarin het 14e werd.
In
2010 werd de voorronde overtuigend gewonnen door het trio Sunstroke Project. Dit is een zeer bijzonder gezelschap, bestaande uit Sergei Yalovitsky, de zanger van de band, die ervaring had opgedaan op cruiseschepen. Anton Ragoza, die viool speelt en de meeste liedjes schrijft. En natuurlijk Sergey Stepanov, de man waar het allemaal om draait, alias de Epic Sax Guy.
Sergey is de man die samen met Anton de band oprichtte, tijdens hun gezamenlijke diensttijd in het Transdnjestriaanse leger. De spelcorrectie pakte dat woord niet, dus we gaan er maar vanuit dat het zo geschreven dient te worden. De aanleiding van de naam van het Project was een Sunstroke bij Sergey in hun soldatentijd. Ze hadden niet meteen succes als duo, en ook toen Pasha Parfeny de groep aanvulde bleef een doorbraak uit. Pas nadat Sergei Pasha vervangen had, kwam de grote doorbraak in de ESF-voorronde van 2010. Samen met zangeres Olia Tira zongen ze het lied
Run Away.
Dat liedje was weinig verheffend en ook het vocale deel van de zangeres was voor verbetering vatbaar. Maar na het ESF was het de saxofoonpartij van Sergey waarmee ze de show wisten te stelen. Hij ging helemaal op in zijn werk en Epic Sax zou op het internet een regelrechte klassieker worden. Het lied ging maar heel nipt als 10e naar de finale en werd daarin 22e. Maar Epic Sax schopte het tot een 10 uur durende remix op YouTube en een eeuwigdurende heldenstatus op het ESF.
In
2011 waren er oude bekenden terug. Zdob Si Zdub won de voorronde met 122,5 punten van de jury (zo vaak hebben we geen halve punten in ESF-shows) en 10 van het publiek. Het liedje van dit jaar heette
So Lucky. De band was door de jaren heen gegroeid en had ondertussen een groot publiek in Oost-Europa en met dit nummer werd voortgeborduurd op hun inzending uit 2005.
Het liedje was wel iets minder sprankelend dan hun eerste deelname. De act met de oma was ingeruild voor puntmutsen en een meisje op een éénwieler. Wederom was het een enthousiast en energiek optreden, en dat was precies genoeg voor de 10e plaats in de halve finale. Overigens tot woede van de 3JS, die het belachelijk vonden dat Europa wel op die puntmutsen stemde, maar niet op hun ‘kwaliteits’inzending. In de finale zouden ze 12e worden.
Ook in
2012 kwam er weer veel Moldavische vrolijkheid onze kant op. Pasha Parfeny kwam met het van een schetterende trompet voorziene
Lautar. Pasha probeerde al een tijdje beroemd te worden. In zijn Sunstroke-tijd wilde het niet lukken, maar solo had hij meer succes in zangwedstrijden en in 2009 won hij het George Grigoriu-festival, waarmee hij een Volkswagen Passat won. Zo kon hij in elk geval met de auto op tournee.
In de ESF-voorrondes van 2010 en 2011 lukte het net niet met een 2e en een 3e plaats. In 2012 was het geluk meer aan zijn kant. Ook op het ESF, want daarin lootte hij in de halve finale als voorlaatste en in de finale als laatste, wat meehielp aan zijn 11e plaats. Maar dit vrolijke hoogtepunt op het ESF verdiende ook wel een mooie score.
In
2013 won Pasha Parfeny weer de nationale voorronde. Deze keer niet als uitvoerende artiest, maar als schrijver van
O Mie van Aliona Moon. En Aliona won ook weer, maar deze keer niet als achtergrondzangeres, maar in het middelpunt van de aandacht. Ze zong een ballad in het Roemeens.
O Mie betekent duizend, hoewel ze later een Engelse versie uitbracht met de titel
A Million.
Een rustige plaat in een moeilijke taal, dan dreigt al snel een
Waar Is De Zon-scenario. Maar niets van dit alles. Aliona’s prachtige stem, in combinatie met de bijzondere act met een enorme jurk, zorgde ervoor dat niemand twijfelde aan kwalificatie naar de finale. Dat lukte ook en daarin werd het weer een 11e plaats.
In
2014 begon onverwacht een mindere fase. Moldavië, dat nog maar één keer de finale miste, zou er nu drie keer op rij niet bij zijn op de grote avond. De eerste mislukking kwam van Christina Scarlat met
Wild Soul. Een matig lied dat nogal agressief werd gebracht en daardoor zelfs laatste werd in de halve finale. Ook Eduard Romanyuta faalde in
2015 met
I Want Your Love. Niemand had hem verteld dat de 90s al voorbij waren, en dit B-kantje van de Backstreet Boys geraakte door een 11e plaats (maar met 21 punten achterstand op nummer 10 Albanië) ook bij lange na niet in de finale. In
2016 ging het weer mis met Lidia Isac en het niemendalletje
Falling Stars, dat volstrekt kansloos was voor kwalificatie.
In
2017 brak de zon eindelijk weer door in Moldavië. Sunstroke Project won met minimaal verschil de voorronde en dat betekende de terugkeer van Epic Sax op het ESF. Het leidde tot leuke positieve aandacht voor het land en hun lied
Hey Mamma, dat uiteraard weer voorzien was van een aanstekelijke saxofoonsolo.
Het feestelijke lied paste prima in de niche die in de voorbije jaren ook nummers als
Golden Boy en
I’ve Been Waiting For This Night liet scoren. Televoters met een borrel en -hapjes in de aanslag vermaken zich er prima mee en juryleden geven het bij een goede uitvoering ook een behoorlijke score (in tegenstelling tot echte joke entries). Daardoor werd het met een 3e plaats veruit de beste score ooit voor Moldavië. En Sergey Stepanov (Epic Sax Guy) bevestigde uiteraard gewoon zijn heldenstatus.
In
2018 bleven de Moldaviërs op de vrolijke tour. DoReDos deed mee met
My Lucky Day, een plaatje geschreven door Philipp Kirkorov. Het was niet het grootste meesterwerk van deze Russische ster en het leek dan ook voorbestemd om te stranden in de halve finale.
DoReDos bestaat uit het Transdnjestriaanse trio Marina, Eugeniu en Sergiu uit Rîbnita. Ze hadden al eens het New Wave Festival gewonnen, een soort wereldwijd Songfestival voor jonge talenten. Dat talent zouden ze nodig hebben op het ESF, want in de tweede semi moesten ze in de eerste starthelft optreden tussen de Russische Yulia en de Nederlandse Waylon, die vanwege het land van afkomst en de grote naam werden getipt voor een vrij zekere kwalificatie (later heel wat minder overigens). DoReDos bleef heel lang onder de radar.
Tot die ene befaamde eerste repetitie op 1 mei. Waar Yulia niet kon zingen en Waylon het vergooide met zijn act, steeg Moldavië tot grote hoogten. Het niemendalletje op de plaat werd met een minimaal budget opgewerkt tot drie minuten topvermaak. Niet met een spannende achtergrond, zwevende zangers of kledingwissels. Nee, DoReDos had genoeg aan drie deuren (en drie dubbelgangers). Vanuit het niets vlogen ze de Top 10 in bij de bookmakers, wat uiteindelijk ook zou lukken.
In een setting die zo uit een matig jaren ‘80-blijspel van de Tros getrokken leek, haalden de artiesten alles uit de kast om het publiek op het verkeerde been te zetten. Daarmee werd
My Lucky Day geen goed liedje, maar aan de 10e plek, dankzij zowel televoters als juryleden, was niets gestolen.
En voor de liefhebbers ook een video van achter de schermen hoe het gemaakt werd:
In
2019 kwam er geen vrolijkheid uit Moldavië en daarmee ook geen resultaat. Anna Odobescu werd in de halve finale 12e met
Stay. Op haar uitvoering was weinig aan te merken, en de jury had haar wel in de Top 10. Maar het publiek verveelde zich en greep de telefoon dan ook niet. Behalve in Roemenië dan, dat uiteraard gewoon 24 punten aanwezigheidspremie gaf.
Zo heeft Moldavië meestal geweldig, behoudens enkele magere jaren. Als je die jaren wegdenkt, is het een land dat met minimaal budget geregeld resultaten boekt om heel trots op te zijn.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hier is een net overzicht van alle Moldavische inzendingen en hun resultaten te vinden of kijk naar het filmpje hieronder of klik anders op de spoiler:
SPOILER
De Sahara is zonder meer erg droog.