BULGARIJEWaar kennen we de Bulgaren van?Van de zonnige stranden aan de Zwarte Zee natuurlijk. Verder van de hoofdstad Sofia, de munteenheid Lev, de communistische tijd, als een grote wijnexporteur in de eigen regio, voetballers als Berbatov en Stoichkov, hoogspringster en langdurig recordhoudster Stefka Kostidinova, het aangename klimaat, de stad Plovdiv, de clubs Lokomotiv, Levski, Slavia en CSKA Sofia en natuurlijk ook als n van de armste landen in Europa.
Hoe doen ze het op het ESF? Bulgarije debuteerde in 2005 op het ESF, en deed sindsdien telkens mee, behalve in 2014 en 2015 en 2019. Voor de onderbreking waren de resultaten bedroevend, met slechts n kwalificatie naar de finale. Sinds hun return hebben de Bulgaren drie keer meegestreden om de winst en lijkt het een ander land geworden. In 2019 schitterden de Bulgaren echter weer door afwezigheid.
Er komt geregeld Bulgaarse (dance)muziek onze kant op, maar het land slaagde er lange tijd niet in om dat ook te vertalen naar goede ESF-inzendingen. Oubolligheid en matigheid troefden elkaar af in de beginjaren. Met de betere prestaties in de recente jaren, lijkt het erop dat het festival serieuzer genomen wordt en dat de wens om te winnen echt aanwezig is.
Bij de puntenverdeling komen en gaan de punten vooral naar Zuidoost-Europa. De meeste punten gingen naar Griekenland, Armeni en Rusland. Uit Noord-Macedoni en Malta kwam het meeste binnen.
Nederland en Bulgarije geven elkaar niet zo veel punten. Ze hebben beide natuurlijk ook niet zo vaak aan de finale deelgenomen. Er gingen punten naar Poli Genova (1 (p)) en Kristian Kostov (10 (j) + 8 (p)). Kristian had in de halve finale overigens twee keer 12 punten van jury en publiek gekregen.
Andersom was er liefde voor Douwe Bob (2 (j)) en OG3NE (10 (j)). Opvallend was dat de 3JS ook nog 5 punten kregen in de halve finale.
Hoe ging het door de jaren heen?Laat ons opgewekt aanvangen met het leegeten van het bord zand, dat gevormd wordt door de Bulgaarse inzendingen uit de beginjaren. Het is gewoon even doorbijten. De Bulgaren hadden een soort van primeur dat er bij de allereerste voorronde in
2005 al gedoe was met geruchten over omkoping. Meestal moet daar toch wat tijd overheen gaan. De eerste winnaars waren de leden van de groep Kaffe. En het moet gezegd worden dat hun liedje
Lorraine nogal matig is, en daarbuiten ook totaal niet aantrekkelijk voor jury of publiek. Dit maakt het nogal moeilijk te geloven dat er echt niets aantrekkelijkers meedeed.
The harder the rain, the sweeter the pain, I can still remember Lorraine in the rain. Spreek deze tekst uit alsof u een grote boodschap probeert te produceren en het niet lukt,
et voil, dat is min of meer het liedje, dat 19e werd in de halve finale.
In
2006 deed Mariana Popova mee met
Let Me Cry. Met de 2e startpositie in een halve finale met 24 deelnemers was er alle aanleiding voor deze titel. Het liedje was niets, maar folkartiest en transgender Azis, die op de achtergrond meegalmde, was wel een zeer opmerkelijke verschijning.
Azis. In
2007 kwam het succes opeens uit de lucht vallen. Het duo Elitsa Todorova & Stoyan Yankulov boekte een monsterzege in de voorronde. Maar ondanks die prestatie bleef hun ogenschijnlijk ontoegankelijke
Water lang onder de radar. Het lied was een combinatie van dance- en drumklanken en gezongen in het Bulgaars. Toen de loting de 1e startpositie in de halve finale opleverde, leek het erop dat de twee vliegtickets Helsinki-Sofia voor vrijdagochtend al wel geboekt konden worden.
Dat hoefde niet. Bulgarije kwam uit n van de fel begeerde enveloppen en kwalificeerde zich voor het eerst voor de grote finale, naar later bleek als nummer 6. Daarin mochten ze als 21e en tot verbazing van velen stroomden de punten binnen uit alle hoeken van Europa. Het duo werd uiteindelijk 5e.
De Europese televoters amuseerden zich prima met het enthousiasme van Stoyan op de drums en Elitsa op de zang. Naar het einde toe ging Elitsa meedrummen, en we wisten toen nog niet dat ze dat al-tijd doet, en dat maakte het optreden alleen maar indrukwekkender. Hoewel het geen wereldwijde doorbraak heeft bewerkstelligd, hebben de twee in eigen land veel indruk gemaakt en op het ESF van 2007 sowieso de originaliteitsprijs verdiend.
In
2008 bleven de Bulgaren enigszins in dezelfde hoek, zij het dat het dance nummer
DJ, Take Me Away van Deep Zone & DJ Balthazar een stuk toegankelijker was. Zij wonnen een 12 weken durende marathonvoorselectie. Verrassend genoeg bleef het lied steken op de 11e plaats in de halve finale. Het samenwerkingsverband werkte blijkbaar alleen in eigen land, want daar scoren ze nu nog steeds top 10-hits. Op het ESF lijken liedjes met een t lange intro niet te werken bij het publiek.
Ook in
2009 was er weer een ellenlange voorselectie. Vervolgens won Krassimir's
Illusion de finale met liefst 56% van de stemmen, wat meteen het nutteloze van meer dan n voorronde aantoont.
Zijn optreden op het ESF dan. Tsja... Ik zou eigenlijk niet weten hoe dit te omschrijven. Als een kattengevecht, aanschouwd door een stel huilende baby’s misschien? Laten we zeggen dat hij een uniek geluid naar het ESF bracht. Als u het nog niet kent, is het wellicht beter zelf even te kijken. Het kreeg in totaal 7 punten en dat is nog best veel.
In
2010 was het de beurt aan Miro. Hij had in 2009 drie nummer 1-hits gescoord in eigen land, dus het was een logische keuze. Maar dan het liedje. Oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh oh wat een waardeloze plaat. Hij eindigde nog achter Sieneke.
Na het debacle van de jaren ervoor, werd met Poli Genova in elk geval een goede zangeres gestuurd in
2011.
Na Inat was ook niet zo'n heel slecht lied. Maar als eventuele borderline qualifier bleef het op de 12e plaats steken. De combinatie van de eigen taal en opzichtige tattoo's waren er toch te veel aan voor zowel publiek als jury. Poli’s tijd zou later nog komen.
Ook in
2012 ging het met een redelijke inzending weer fout. Sofi Marinova was een uitstekende zangeres met een bereik van vijf octaven en een bezit van twee pluspunten. Ondanks haar wat ordinaire uitstraling op het ESF, zong ze
Love Unlimited feilloos. Voor kwalificatie kwam ze drie punten tekort, vooral door een zeer opmerkelijke en niet echt verdiende voorlaatste plaats bij de vakjury's.
In
2013 waren Elitsa & Stoyan terug. Europa had zich doorontwikkeld, maar zij helaas niet.
Samo Shampioni was op alle fronten een mindere versie van
Water en met een vergelijkbaar optreden, deze keer aangevuld met een doedelzak, redden ze het niet.
In
2014 en
2015 was er geen geld, en met deze resultaten vermoedelijk ook geen prioriteit, en daarom sloegen de Bulgaren twee jaar over. In
2016 kwamen ze terug en dat deden ze sterker dan ooit. Poli Genova mocht nog een keer naar het ESF afreizen. Dat was bijzonder, want ze was vier jaar eerder ook al geweest, en toen in de halve finale blijven steken. Deze keer had ze echter een veel beter liedje.
If Love Was A Crime hoorde absoluut in de finale thuis. En dat gebeurde ook. Ze werd 5e in de tweede halve finale. In de finale werd ze op de ogenschijnlijk ongunstige 8e startpositie gezet, meteen voor de Zweedse Frans, een favoriet voor de overwinning. Maar dat deerde Poli niet. Met een nog beter optreden scoorde ze goed op alle fronten, en werd het uiteindelijk een prachtige 4e plaats. De beste prestatie allertijden voor de Bulgaren en heel Europa kent nu de kreet
day mi lyubovta (
geef me je liefde).
Daarmee hadden de Bulgaren eindelijk de smaak te pakken. De Bulgaarse Nationale Televisie, afgekort de BNT, wat eigenlijk de afkorting is van
Bŭlgarska Natsionalna Televiziya, wilde niet dat het net als bij
Water weer bij een one-hit-wonder zou blijven, en wilde in
2017 voor goud gaan. De voorronde werd geskipt. Er werd direct gekozen voor talententenjachtdeelnemer Kristian Kostov. Een flink team schreef voor hem
Beautiful Mess. Dit was een absoluut meesterwerk, dat voorafgaand aan het ESF als een schaduwfavoriet achter Itali werd beschouwd. Met de afwezigheid van Rusland, werd Kristian vanwege zijn deels Russische bloed als plaatsvervangend deelnemer van dat land beschouwd door de Russische ESF-betrokkenen, onder leiding van Philipp Kirkorov, zelf ook half Russisch, half Bulgaars. Zijn afkomst werd door de Bulgaren ook tactisch uitgespeeld, in de hoop op punten uit de voormalige Sovjetlanden.
In de tweede halve finale maakte Kristian het direct waar, door zowel bij de jury als het publiek bij alle landen in de Top 5 te eindigen, en dus eenvoudig te winnen, met bijna twee keer zo veel punten als runner-up Hongarije.
Toen kwam de grote finale. Portugal had zich ondertussen als derde favoriet bij Itali en Bulgarije gevoegd. Het was na Salvador Sobral's indrukwekkende optreden in de eerste halve finale een publiek geheim dat hij deze had gewonnen. Portugal en Itali hadden ondertussen geloot voor de finale, en hadden beide de ongunstige eerste helft gepakt. Daarmee was het niet alleen voor de Bulgaren zelf, maar ook voor de EBU wenselijk dat Bulgarije de tweede helft zou loten, anders zouden alle favorieten al in het begin komen. Na de uitkomst van de eerste halve finale waren er nog maar 3 van de 10 plaatsen in de tweede helft over, dus het zou lastig worden. Niet geheel toevallig kwam Bulgarije dan ook uit de allereerste envelop bij de bekendmaking van de qualifiers, en daarom mocht Kristian als eerste een balletje uit de bak trekken. Je zou zeggen, hou dan in elk geval de schijn op dat het willekeurig is, maar Kristian pakte zonder aarzelen het achterste balletje uit de bak. Je verwacht het niet, maar hij “lootte” op deze manier de tweede helft.
De 'loting' op 39.07.Op het finale optreden was wederom niets aan te merken. Soms is er gewoon iemand net even beter, en dat bleek dit jaar Portugal te zijn. Zowel bij de jury als het publiek was de volgorde 1.Portugal 2.Bulgarije. Het enige wat nog opvalt, is dat het verschil vooral gemaakt werd door een aantal lage scores voor Bulgarije van vakjury's van ogenschijnlijk bevriende landen, zoals Armeni (0), Azerbeidzjan (2), Griekenland (2), Montenegro (2) en Tsjechi (2). Maar een tweede plaats is nog altijd de beste score voor Bulgarije, en met een volgorde in resultaten van 4-2-.. waren de verwachtingen hooggespannen voor
2018.
De Bulgaren voedden het enthousiasme voor
2018 ook, door bekend te maken dat ze bezig waren een supergroep samen te stellen, die op het ESF een geweldig lied gingen zingen. Ze noemden het zelf een
Common Framework, en er gingen de nodige geruchten over wie er onderdeel van dit gezelschap zouden worden. De meest prominente naam die regelmatig terugkwam, was van de Zweedse oud-winnares Loreen. Geld was geen probleem, dus dat zou prima hebben gekund.
De uiteindelijke naam van het gezelschap werd Equinox. Dat is genoemd naar de dag waarop de zon loodrecht op de evenaar staat, waarop de dag precies 12 uur duurt.
Om niets aan het toeval over te laten, besloot de BNT het liedje eens te laten horen aan een geselecteerd gezelschap van Songfestivaldeskundigen, zoals
Jan Smit vloggers en professionele gokkers. Die eerste test overleefde het nummer glansrijk, want zij reageerden laaiend enthousiast. Dit leidde naar een eerste plaats bij de bookmakers, met odds van ruim onder de 10-1, nog voordat de inzending zelf bekend was gemaakt. De deelnemers werden ondertussen wel voorgesteld. Dat waren vijf relatief onbekende namen uit Bulgarije en de VS. Vier zangers en n zangeres.
De titel werd
Bones. Het was moeilijk bij dit unieke nummer de juiste stemmen te vinden. Alles veranderde toen zanger Georgi een stukje voorzong. Elke stem die daarna werd toegevoegd, bracht een extra emotie en verhaal bij het geheel, waardoor het lied beter en beter werd. Vanaf dat punt was er geen weg meer terug. Het was onmogelijk n van de artiesten nog te vervangen zonder afbreuk te doen aan de kwaliteit, de emotie en het gevoel van het lied. Dit is het eerste project van dit type, waarbij zowel het lied gemaakt lijkt voor de uitvoerenden als de uitvoerenden gemaakt leken voor het lied.
Bones toonde aan dat muziek groter is dan welk individu dan ook en hoe alles samenkomt met artiesten van verschillende afkomst met een verschillende blik op de wereld. Aldus Borislav Milanov, de immer bescheiden componist van
Bones.
Zoals dat bij toppers hoort, werd het lied
fashionably late bekendgemaakt. Op 12 maart, toen bijna alle andere landen hun pogingen om een ereplaats te bereiken al hadden vertoond, was het grote moment daar en kreeg het grote publiek het Bulgaarse meesterwerk voor het eerst te horen.
——————————————————
En hier creren wij maar eens een mooi open einde.
(SPOILER: Het jaar erna deed Bulgarije niet meer mee).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hier is een net overzicht van alle Bulgaarse inzendingen en hun resultaten te vinden of kijk naar het filmpje hieronder of klik anders op de spoiler:
SPOILER
De Sahara is zonder meer erg droog.