HONGARIJE Waar kennen we de Hongaren van?Van de buitengewoon lastige taal om mee te beginnen. Verder van het geweldige voetbalelftal uit de jaren '50, de hoofdstad Budapest, Fransz List, de dubbelmonarchie met Oostenrijk, hyperinflatie, Jozsef Kiprich, Balatonmeer, goulash, Erno Rubik (van de kubussen), waterpolo en al dan niet van Graaf Dracula.
Hoe doen ze het op het ESF? Hongarije is sinds 1993 actief op het ESF. Vanwege financiële redenen trok het land zich vier keer voor één of meerdere jaren terug, waardoor het in totaal maar 17 keer deelnam. Daarbij werd vijf keer de Top 10 gehaald, met een 4e plaats als beste score. Met Hongaarse inzendingen is het meestal alles-of-niets, want de andere liedjes eindigden bijna allemaal in de achterhoede.
Hoewel het beste resultaat meteen bij het debuut werd neergezet, is er door de jaren heen een duidelijk stijgende lijn te zien bij de inzendingen. Met name sinds de meest recente terugkeer in 2011 is het niveau van de nationale voorronde (
A Dal) doorgaans van een zeer hoog niveau en dat heeft er voor gezorgd dat de Hongaren zich acht jaar op rij kwalificeerden.
Bij de puntenverdeling valt op dat Hongarije één van de meest onschuldige deelnemers op het ESF is. Er is nauwelijks puntenuitwisseling met de buurlanden en van de taalrelatie met Finland en Estland is ook relatief weinig te melden. De meeste punten gingen door de jaren heen naar Zweden, Azerbeidzjan, Rusland en Nederland. Andersom kwam de liefde vooral uit Roemenië, Servië, Kroatië en Finland. In alle gevallen gaat het gemiddeld overigens om ongeveer 4 punten.
De Hongaren gaven 12 punten aan Edsilia en The Common Linnets. Verder waren er nog punten voor Anouk (5), Douwe Bob (8 (j)), OG3NE (6 (j) + 2 (p)), Waylon (4 (j) + 4 (p)) en Duncan Laurence (1 (j) + 8 (p)). Nederland was een stuk krenteriger, zeker de vakjury. De hoogste score was 10 punten, meteen voor het debuut van Friderika Bayer in 1994. Daarna waren er nog punten voor Magdi Rúzsa (4), ByeAlex (7), András Kállay-Saunders (4), Joci Pápai (6 (p)) en AWS (2 (p)).
Hoe ging het door de jaren heen? De Hongaren probeerden hun debuut in
1993 te maken, maar werden samen met 6 andere Oost-Europese landen veroordeeld tot een voorronde voor nieuwkomers. De Top 3 ging door, maar Andrea Szúlak werd 6e, dus ging het feest niet door.
In
1994 mocht Friderika Bayer alsnog het spits afbijten met
Kinek Mondjam El Vétkeimet? Voor die paar mensen hier die niet vloeiend Hongaars spreken, dat betekent
Aan wie kan ik mijn zonden vertellen? Dat was een mooi gezongen lied, en de Hongaren ontvingen vele complimenten voor hun debuut. Die kwamen er ook van de jury's, want na drie stemrondes had Friderika al 36 punten ontvangen en leek een sensatie in de maak. Die storm aan punten ging helaas snel liggen, al volgden er nog aardig wat punten, voldoende voor een 4e plaats.
Voor Friderika betekende dit haar doorbraak als artiest. Ze zou in de jaren erna veel hits scoren en diverse awards ontvangen in haar vaderland. Na enkele jaren van succes trad ze toe tot de Pinkstergemeente. Sindsdien is ze minder commercieel actief, maar kunnen haar landgenoten wekelijks van haar genieten in het programma
Happy Sunday, waar ze iedereen opvrolijkt met allerlei gospels.
In de jaren erna konden de Hongaren geen vervolg geven aan het succes. In
1995 werd de blinde rockzanger Csaba Szigeti 22e. In
1996 ging het al mis in de besloten voorronde die dat jaar gehouden werd (en waar Duitsland ook faalde). In
1997 werd met VIP een boyband gestuurd. Zij eindigden als 12e. In
1998 was het weer de beurt aan een oude rocker, genaamd Charlie, die 23e werd. Het gebrek aan succes leidde ertoe dat de geldkraan werd dichtgedraaid en dat de Hongaren van
1999 t/m
2004 afwezig waren.
In
2005 bleek dat de pauze hen goed gedaan had. De folkgroep NOX won de nationale voorronde met het nummer
Forogj, Világ! (NL:
Draai, Wereld!). In het lied, roept de zangeres de wereld op om door te draaien, omdat ze op die manier steeds meer van zichzelf ontdekt. Het is een interessant cultuurverschil. Nederlandse meisjes van haar leeftijd moeten een tijdje vrijwilligerswerk in Afrika doen of een jaartje appels plukken in Australië om zichzelf te ontdekken, maar het Hongaarse NOX ging naar het ESF.
Het liedje dat traditionele Hongaarse muziek combineert met popmuziek, deed het goed en kwalificeerde zich moeiteloos voor de finale. Daar werd helaas de eerste startpositie geloot, waar dit nummer wat minder geschikt voor was, waardoor het uiteindelijk een 12e plaats werd.
In
2006 was het geld weer even op, maar in
2007 mocht Magdi Rúzsa het proberen.
Unsubstantial Blues was de eerste Engelstalige inzending uit Hongarije. Met haar bijzondere stem had ze het jaar daarvoor een nationale talentenjacht gewonnen en kort na elkaar twee albums uitgebracht die allebei dubbel platina werden. Ook op het ESF scoorde ze goed. Hoewel de act weinig meer bevatte dan de slechtst nagemaakte bushalte allertijden, werd ze 2e in de halve finale. In de grote finale was haar optreden iets minder overtuigend, maar werd toch een fraaie 9e plaats behaald.
De goede prestatie kon niet herhaald worden in de 2 jaren erna. Eerst zorgde Csézy in
2008 voor een triest unicum, door laatste te worden in de halve finale. In
2009 verliep de interne selectie rommelig. Het eerste lied was al jaren eerder uitgebracht en werd gediskwalificeerd. Daarna werd een andere zangeres gekozen, maar er ontstond woede in het land, omdat er geen nationale voorronde was. Daarop trok deze zangeres zich terug. Op de valreep werd Zoli Adok aangewezen. Zoli is ongetwijfeld een heel aardige jongen, maar met zijn uitstraling worden zelfs de heren van LA The Voices opeens op en top hetero macho-mannen. Met zijn act en lied was hij wel heel nadrukkelijk op zoek naar homo-stemmen, en dat leidde niet naar kwalificatie voor de finale, maar alleen naar de Barbara Dex-award.
In
2010 speelden de financiën weer parten, maar vanaf
2011 zijn de Hongaren altijd aanwezig geweest. In dat jaar werd Kati Wolf gestuurd met
What About My Dreams? Een liedje dat alles heeft om een fanfavoriet te worden en dat werd het dan ook. Kati was in eigen land bekend van de tune van de tekenfilmserie
Vuk Dala (De Kleine Vos), die ze zong toen ze 7 was. Nu was ze terug voor het grote publiek, en scoorde ze direct een Nummer 1-hit.
Op het ESF scoort dancemuziek vooral goed op de feesten er omheen en minder op de avond zelf (
Euphoria even daargelaten) en dat bleek ook nu weer. De favoriet voor de eindzege stelde hevig teleur met een 22e plaats. Haar zang bleek live ook niet geweldig.
In
2012 waren de verwachtingen een stuk minder hooggespannen rond de electropop-groep Compact Disco. Met
Sound Of Our Hearts deden ze mee aan wat vermoedelijk de makkelijkst voorspelbare ESF-semi in de historie was. De bovenste 9 en onderste 7 konden zo worden ingevuld, en voor de 10e plaats zou het gaan tussen Sinplus uit Zwitserland en Compact Disco. De Zwitsers wonnen de slag bij de televoters nipt, met een voorsprong van 10 punten. Bij de jury's was er echter verrassend veel enthousiasme voor de Hongaren, die daar de strijd wonnen met 31 punten verschil. Het gecombineerde resultaat zette Hongarije op de 10 plaats, met 7 punten meer dan Zwitserland.
Met zo'n uitgangspositie was een goede score in de finale onwaarschijnlijk, zeker toen ook nog de 2e startpositie werd geloot, en het werd dan ook een 24e plaats, nog net voor Engelbert Humperdinck en Tooji.
Ook in
2013 waren de verwachtingen laag. Een onbekende zanger met de belachelijke naam ByeAlex deed mee met een rustig liedje in het Hongaars, genaamd
Kedvesem. Heel geschikt voor in de lift, maar op een ESF zou het wel overvleugeld worden door standaard Engelstalige popdeuntjes. Omdat het liedje wat te lang was, werd er een remix gemaakt door een zekere Zoohacker, waarbij er een gedeelte in het Zweeds werd gezongen. Hoewel Hongaars en Zweeds ongetwijfeld een zeldzame combinatie is in de muziek, verwachtte nog steeds niemand iets, zeker toen het in de loting voor de halve finale werd gesandwicht tussen zekere qualifiers Armenië en Noorwegen.
ByeAlex liet zich niet van de wijs brengen en deed op prima wijze zijn optreden. Getooid in een stevige hipsteroutfit en samen met een achtergrondzangeres en een knappe gitarist. Groot was de verbazing toen dit lied naar de finale ging. In die finale lootte
Kedvesem vlak voor het Deense
Only Teardrops, de grote favoriet van de avond. Dat moest toch wel zorgen voor een lage eindklassering. En dat deed het ook bij de jury's, waar een 21e plaats volgde. Het publiek was echter razend enthousiast over deze anti-held, en beloonde hem met een 8e plaats, ruim boven Anouk of de Italiaanse Marco Mengoni, om maar wat te noemen. Gecombineerd werd het een 10e plaats, waarmee Hongarije voor de derde keer bij de hoogste tien kwam.
ByeAlex werd een held en scoorde een zeldzame Hongaarse hit in diverse Europese landen, waaronder Nederland. Naast zijn werk als zanger is hij afgestudeerd als filosoof en actief als journalist. Nu hij dankzij het ESF een BH'er was geworden, kon hij zich richten op een andere droom, namelijk het schrijven van een boek. Dat werd een misdaadroman met de onheilspellende titel
Özséb, een zelfmoord in Miskolc.
Gedreven door dit succes vond in
2014 weer een sterke voorronde plaats. András Kállay-Saunders won de eerste ronde. Dat had hij een jaar ervoor ook gedaan, maar toen zakte hij in de grote finale nog naar de 2e plaats. Nu hield hij wel stand en mocht hij met
Running naar het ESF.
Het liedje lag lekker in het gehoor en werd goed gebracht met een sterke act. Inhoudelijk was het echter minder licht dan het op het eerste oog leek, want András bezong in dit nummer het nogal zware thema kindermisbruik. Vooraf werd het beschouwd als een outsider voor de overwinning, maar dat bleek iets te optimistisch. Oostenrijk, Nederland, Zweden en Armenië waren een maatje te groot, waardoor het een 5e plaats werd. Het nummer scoorde niet zo goed bij de televoters, wat suggereert dat het onderwerp toch wat te gevoelig was voor een feestelijke avond.
Dat András succesvol zou worden, was al bij zijn geboorte in 1985 in New York niet zo'n verrassing. Zijn vader Fernando Saunders is een begenadigd musicus, vooral bekend vanwege zijn samenwerking met Lou Reed, met wie hij jarenlang tourde. Zijn moeder is Katalin Kállay, een Hongaars topmodel, en lid van de adellijke Kállay-clan. Een goede verdeling van de genen zorgde voor een knappe vent met een goede stem.
Zijn vader nam hem van jongs af aan regelmatig mee op tournee, en dat inspireerde András om ook de muziek in te gaan. Het succes volgde om een wat droevige reden. In 2011 was hij enige tijd in Hongarije, omdat zijn oma ernstig ziek was. Hier zag hij de aankondiging van de inschrijvingsperiode voor
A Dal en hij besloot een gokje te wagen. Dat leidde tot een 4e plaats, en tegelijkertijd was het zijn grote doorbraak. Hij verhuisde naar Hongarije, scoorde hit na hit en nam sindsdien bijna jaarlijks deel aan de voorronde en in 2014 mocht hij dus daadwerkelijk naar het grote Songfestival.
Na deze successen met eigenzinnige inzendingen, werd er reikhalzend uitgekeken naar de inzending van
2015. Maar die viel toch een beetje tegen. Boggie zong
Wars For Nothing, een weinig boeiend liedje over de vrede in de wereld. Waarschijnlijk hoort het ook bij het volwassen worden van een ESF-land dat na een paar successen het publiek gaat stemmen op liedjes waarvan ze denken dat het gaat scoren, in plaats van voor hun favoriet te kiezen. Het nummer overleefde de matige halve finale (met tegenstand als onze Trijntje en het Finse PKN), maar werd in de finale anoniem 20e.
In
2016 werd dit foutje min of meer rechtgezet, met de zanger Freddie, die het plaatje
Pioneer zong. Hoewel het liedje niet helemaal vergelijkbaar was, stuurde men net als in 2014 een aantrekkelijke solo-zanger met een popnummer. Er werd ook een soortgelijk resultaat verwacht, maar ondanks lovende kritieken vooraf viel dat tegen. Freddie werd slechts 19e.
In
2017 hadden de Hongaren weer een heel eigenzinnige inzending, toen de zanger Joci Pápai ging met
Origo. Vanaf de plaat was het weer een raadsel wat dit moest worden, maar op het podium bleek het goed te werken. Joci overtuigde in zijn eigen onverstaanbare taal televoters uit heel Europa, met een 7e plaats als gevolg. Helaas straften de jury's zijn niet-standaard geluid weer eens hard af met een 17e plaats, maar gecombineerd was hij toch 8e.
De overwinning van Joci in de voorronde lijkt van buitenaf een bijzonderheid, maar hij scoorde in Hongarije al sinds 2010 meerdere Top 5-hits in de nationale hitlijst, dus het was niet zo maar de eerste de beste. Het valt hierbij op dat het meeste van dit werk, buiten de taal, veel toegankelijker is dan zijn ESF-inzendingen. Hij werkte hierbij veelvuldig samen met rapper Majka, en dat resulteerde in diverse plaatjes met van die jaren ’90-rap, waar types als Coolio in onze regio mee scoorden. Wat dat betreft was het een verstandige keuze op het ESF andere talenten aan te spreken.
Ook in
2018 kwam Hongarije met een originele inzending op de proppen. AWS (Alternative Wine Selection) is een metal band die al sinds 2006 actief is. Ze speelden op vele festivals in West-Europa, en langzaam maar zeker werden ze steeds populairder, wat resulteerde in enkele goed verkopende albums in eigen land. Het ontbrak nog aan een Top 40-hit, maar die kwam in 2018 met
Viszlát Nyár, waarmee ze de nummer 1 wisten te pakken, zowel in de hitlijsten als op A Dal. Ze mochten ermee dus naar Lissabon om hun festivalervaring te gebruiken in de grootste muziekwedstrijd van de wereld. Daar scoort het genre doorgaans niet zo heel geweldig, maar ze hadden in elk geval het voordeel een uniek geluid te laten horen. En dat sprak voldoende televoters aan voor kwalificatie naar de finale. Want 80% van hun punten kwam van het publiek, en dat creëerde in de halve finale precies een gat van 4 punten met Roemenië, dat 11e werd. In de finale volgde de 21e plaats.
In
2019 was Joci Pápai als oude bekende terug. Zijn lied
Az Én Apám, een ode aan zijn vader, was vergelijkbaar met zijn eerdere inzending. Het nummer had wel een wat mindere melodielijn, wat bij een onverstaanbaar lied toch wel nodig is. Naast dit
Waar Is De Zon-effect, was de verrassing van twee jaar eerder ook weg. Er kan over gedebatteerd worden of het daarmee echt minder was dan de Wit-Russische ZENA of de San Marinese Serhat, die zich beiden kwalificeerden voor de finale, maar met een behoorlijke achterstand op dit soort qualifiers bleef Hongarije steken op de 12e plaats in de eerste semi.
En toen hielden ze er dus mee op daar in Budapest. Na vele goede scores, die het pad leken te effenen richting een Hongaarse overwinning, op vergelijkbare wijze als hoe het bij Nederland ging, is één minder jaar meteen een reden om helemaal weg te blijven in 2020. A Dal blijft wel bestaan, dus het is te hopen dat deze beslissing op termijn nog wordt teruggedraaid.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hier is een net overzicht van alle Franse inzendingen en hun resultaten te vinden of kijk naar het filmpje hieronder of klik anders op de spoiler:
SPOILER
De Sahara is zonder meer erg droog.