FINLANDWaar kennen we de Finnen van?Als het land van de duizend meren natuurlijk. Verder als een koud land, met veel bossen, van de muggen, Lapland, Jari Litmanen,
Nokia, hardrock, F1-racers, ijshockeyers en natuurlijk als Suomi in de lastige eigen taal.
Hoe doen ze het op het ESF?Finland is er al geruime tijd bij. Het land was voor het eerst actief in 1961 en deed sindsdien 53 keer mee. In die periode hebben de Finnen zich ontpopt tot een zeldzaam zwak scorende deelnemer. In alle jaren lukte het slechts één keer om de Top 5 te bereiken. Gelukkig voor de Finnen wonnen ze ook meteen in dat jaar, uiteraard met
Hard Rock Hallelujah van Lordi. Het was de enige keer dat Finland meer dan 100 punten scoorde.
Dit succes was ook meteen de enige Top 10-score in de jaren ‘90, ‘00 en ‘10 bij elkaar. In een verder verleden ging het wel iets beter, maar dat was ook vooral omdat er minder landen deelnamen. De 6e plaats van Marion Rung in 1973 was decennialang de beste uitslag. De Finnen eindigden daarnaast elf keer onderaan, waarvan drie keer geheel zonder punten, waarmee op dat vlak alleen Noorwegen het minder doet. Door slechte uitslagen mocht Finland ook niet meedoen aan de festivals van 1995, 1997, 1999, 2001 en 2003.
In tegenstelling tot de Noren, hebben de Finnen nog niet de knop gevonden om zich te transformeren naar een succesdeelnemer. Ook geldt dat de oudere inzendingen minder vaak het ‘leuke’ hadden, wat Noorwegen geregeld nog wel had. Finland grossierde toch vooral in echt matige liedjes. Hierbij geldt (maar leest u vooral verder) dat er bij toch wel driekwart van de liedjes eigenlijk geen enkele reden is om ze hier nog eens op te rakelen uit de vergetelheid. Verder had Finland natuurlijk wel last van de taalregel. Want de schaarse hoogtepunten kregen meestal ook wel vrij weinig van de jury, die dan liever op safe speelde en voor Engelse of Franse plaatjes ging. Finland mocht overigens ook in het Zweeds zingen, omdat dit ook een officiėle taal is in het land. Dat werd in die tijd maar één keer gedaan in 1990 en leverde prompt de rode lantaarn op. Het valt overigens wel op dat er relatief veel deelnemers zijn die tot deze Zweedstalige minderheid behoren.
De enige periodes met beperkt succes waren eerst in de jaren ‘70. Mede door het ontbreken van de taalregel pakte Finland vier Top 10-posities in zeven jaar. Ook na de winst van Lordi ging het wat beter. Geļnspireerd door de monsters kwamen er meerdere kwalitatieve rockliedjes en mede daardoor werd de finale vanaf 2006 zeven keer bereikt in negen jaar. In de voorbije vijf edities werd kwalificatie overigens nog maar één keer met de hakken over de sloot gerealiseerd.
Bij de puntenverdeling is er een zeer sterke en wederzijdse relatie met Zweden. Ook met regiogenoten Noorwegen en Estland is er een goede band. Verder gaan er vrij veel Finse punten naar Italiė.
Nederland en Finland geven elkaar soms punten, al is de band minder sterk dan tussen Nederland en de andere Scandinavische landen. Nederland werd enthousiast van Päivi Paunu & Kim Floor (8), Marion Rung (5), Riki Sorsa (5), Vicky Rosti (8), Anneli Saaristo (6), Nina Aström (5) en Lordi (7).
Andersom was Finland gul voor Saskia & Serge (6), Sandra & Andres (9), Teach-In (10), Xandra (5), Maggie MacNeal (10), Edsilia (7), Anouk (8), The Common Linnets (8) en Douwe Bob (10 (j)). Duncan Laurence ontving 8 (j) + 5 (p) punten.
Hoe ging het door de jaren heen?Het debuut van Finland in
1961 werd verzorgd door Laila Kinnunen, met
Valoa Ikkunassa (NL:
Licht In Het Raam). Het was een rustige ballad, en in de meeste opzichten een wat mindere versie van het werk van Corry Brokken. Ze werd 10e met 6 punten.
In
1962 was het de beurt aan Marion Rung. Dit was een Russisch-Joodse zangeres die opgroeide in Helsinki. Ten tijde van het ESF was ze nog maar 16 jaar oud, en haar vrolijke liedje
Tipi-Tii betekende haar doorbraak, want het zou meteen een Nummer 1-hit worden in haar thuisland. Daarna zou ze nog vele hits scoren in hetzelfde genre, onder meer met
El Bimbo en
Eviva Espanja (inderdaad, dat kennen wij van Imca Marina). Ook zou ze in 1980 het Intervisie Songfestival winnen, zeg maar het Warchaupact-ESF, dat voor de Val van de Muur populair was in Oost-Europa. Ook nu is ze nog een graag geziene gast op de Finse televisie.
Op het ESF van 1962 deed ze dus mee met
Tipi-Tii. Dat is het geluid dat de vogels maken, in Finland dan toch. De vrolijkheid spatte van het scherm, en het leidde Marion naar de 7e plaats. Een mooie eindklassering waar in die tijd overigens niet zo heel veel voor nodig was, want ze kreeg maar 4 punten, waarvan 3 uit het Verenigd Koninkrijk. Maar ze pakte toch mooi 4 punten meer dan onze Spelbrekers.
Hierna ging het snel minder. In
1963 en
1965 werden eerst Laila Halme en later Viktor Klimenko (alias De Zingende Kozak) puntloos laatste. Hetzelfde overkwam Kristina Hautala in
1968 met 1 punt. In
1970 was Finland er zelfs helemaal niet bij. Er was een boycot vanwege de uitslag met vier winnaars in
1969.
In
1973 werd de 7e plaats als beste score verbeterd. Niet geheel toevallig was het Marion Rung zelf die terugkwam naar het festival, en met
Tom Tom Tom 6e werd. Het liedje was redelijk vergelijkbaar met haar eerdere poging, maar doordat ze nu in het Engels mocht zingen kwam het beter over. Daarnaast leende haar inzending zich prima voor het orkest om zich eens lekker uit te leven, en die combinatie maakte een leuke indruk voor iedereen.
Ook in
1975 zorgde die combinatie voor een mooie uitslag. Het nummer
Old Man Fiddle, zeg maar waar schlager en country elkaar kruisen, werd 7e. Het lied werd uitgevoerd door het gezelschap
Pihasoittajat, en met dit vrij unieke genre op het ESF hadden ze wellicht wel iets van een internationale carričre aan het festival kunnen overhouden, ware het niet dat ze kort daarna uit elkaar gingen, en we dus niet weten hoe enorm groot ze hadden kunnen worden. Het had wellicht ook wel meegevallen.
In 1976 werd het opmerkelijke gezelschap Fredi & Ystävät 11e met Pump-Pump.Nadat het weer in het Fins moest, werden de resultaten ook snel weer minder. En dat was niet verdiend, zeker in het jaar van de legendarische Monica Aspelund. Mocht u niet meteen een oh ja-gevoel krijgen, dan ligt dat louter en alleen aan het feit dat deze leuke zangeres nooit de eer heeft gekregen die ze verdiende op het ESF.
Monica is een Zweedstalige Finse, maar ze zong meestal in het Fins. Dat waren in eerste instantie Finse vertalingen van internationale hits, die zorgden voor bescheiden hitjes. In de hoop door te breken was ze ook actief in Zweden en deed ze meerdere malen mee met de Finse voorronde voor het ESF. In
1977 mocht ze daadwerkelijk naar het festival met
Lapponia. Dit werd een grote hit in eigen land, waarmee ze eindelijk een grote ster werd.
In die hoedanigheid overleefde ze een jaar later een spannend en bizar avontuur. Tijdens haar tournee ging ze met het vliegtuig van Oulu terug naar Helsinki met
Finnair Flight 405. Kort na vertrek werd dit vliegtuig gekaapt door een doorgedraaide makelaar, die net failliet verklaard was. Na de landing in Helsinki dwong hij de piloot terug te vliegen naar Oulu, waar het toestel rondcirkelde tot de brandstof bijna op was. Daarna werd geland in Oulu. De kaper eiste geld van Finnair en een Finse krant. Dat kreeg hij gedeeltelijk ook, waarna hij de piloot dwong om bij te tanken en koers te zetten naar Amsterdam. Dat gebeurde ook, en het vliegtuig landde zonder brokken op Schiphol. Ook hier werd weer getankt, waarna rechtsomkeert gemaakt werd naar Helsinki. Hier kreeg de kaper de rest van zijn gewenste geldbedrag, waarop het hele gezelschap weer doorvloog naar Oulu. Daar eiste hij nog eens 4 flessen whiskey en een vrije aftocht naar huis. In die wensen werd voorzien, waarop de gijzelaars werden vrijgelaten. Kort daarna kon de Finse politie de kaper oppakken, waarna hij werd veroordeeld tot 7 jaar gevangenisstraf. Monica kwam na dit hele spektakel met de schrik vrij.
Niet veel later emigreerde Monica naar de VS, waar ze zangeres werd op cruiseschepen. In onze regionen is ze dus vooral bekend van haar ESF-deelname in 1977. Dat was met het vrolijke
Lapponia. Ondanks het feit dat ze een overtuigend optreden deed, en zelfs 12 punten kreeg van Ierland, kwam dit liedje niet verder dan een teleurstellende 10e plaats.
Monica treurde niet lang, en zou diverse internationale uitvoeringen van haar liedje opnemen. In samenwerking met het bedrijf Opstalan zou er zelfs een Nederlandse reclame-versie worden gefabriceerd.
Wie isoleren moet, neemt Purplex platen van Opstalan. Dat was de boodschap in het Nederlands, wat haar nog best goed afging. Het werd geen hit in Nederland, maar het is toch wel één van de meest opmerkelijke liedjes die ooit in onze taal werden gezongen.
Lapponia was de afsluiting van een wat betere fase van Finland op het ESF. In de jaren erna volgden onder meer twee nieuwe laatste plaatsen in
1980 en
1982. Eén van de beste scores was in
1983 van Amy Aspelund, inderdaad het zusje van. Ze werd 11e met
Fantasiaa, een liedje dat weinig moeite deed om te verbergen dat het was geļnspireerd door
Cambodia van Kim Wilde.
In
1984 en
1985 werden de Finnen twee keer achter elkaar 9e. De leukste was van Kirka in 1984, die met het buitengewoon energieke
Hengaillaan meedeed. Deze helaas jong overleden zanger vrolijkte iedereen op met zijn lied en zijn mondharmonicaspel. Een jaar later kopieerde Sonja Lumme zijn prestatie met
Eläköön Elämä, buiten het overmatige trema-gebruik een enigszins cliché Scandinavisch deuntje uit die jaren.
In
1989 werd Finland 7e met opvallend Zuid-Europese klanken van Anneli Saaristo´s
La Dolce Vita. Anneli had als zangeres en danseres al enige naam gemaakt in Finland, en dat resulteerde in haar uitverkiezing. Ze beschaamde het vertrouwen niet, want juist met een liedje waar behalve de tekst niets Fins aan was, scoorde Finland als een trein.
1989 is natuurlijk al weer een tijdje terug. Om het enigszins in perspectief te plaatsen: Ten tijde van het ESF was er nog een muur dwars door Berlijn, was de apartheid in Zuid-Afrika nog aan de orde van de dag en was Nederland regerend Europees Kampioen voetbal. Toch heeft Finland sindsdien nog maar één keer de Top 10 gehaald op het ESF. Er brak een voor de Finnen dramatische periode aan, waarin flater op flater werd geslagen. Dat begon al in
1990 toen de groep Beat het Zweedse
Fri naar de rode lantaarn zong. In
1992 had Pave Maijanen even weinig succes met
Yamma, Yamma. Jammer, jammer, hij behaalde slechts 4 punten. Het liedje was ook waardeloos, daarom hieronder wat ander werk van Pave. Hij zong de intro van de Finse versie van
Ducktales:
De meeste inzendingen in de 90s en rond de eeuwwisseling kenmerkten zich door het nogal zouteloze karakter, waardoor niemand echt aangespoord werd om op de Finnen te stemmen. Toch waren er ook wel liedjes die meer hadden verdiend. Een voorbeeld daarvan is de inzending van
1994. De zusjes Katja en Virpi Kätkä, over de grens bekend als CatCat, deden mee met
Bye Bye Baby. Dit was een prima uptempo inzending, waar eigenlijk weinig op aan te merken was. Toch werd het lied slechts 22e. Er waren een paar oorzaken aan te wijzen. De bedroevende outfits van de zusjes hielpen niet mee aan een topscore. Ook het overmatige zwaaien van de twee achtergronddansers, die bezig leken een Boeing 747 binnen te loodsen, kwam nogal knullig over. Maar vooral slecht was de 2e startpositie. Sowieso een dramatisch moment om op te moeten, maar in dit geval was het meteen voor de Ierse
Rock'n'Roll Kids, die als derde moesten en een monsterzege gingen boeken op het festival. Zij zongen de enthousiaste Finse zusjes regelrecht de vergetelheid in. Ze kregen maar 11 punten. Die punten waren overigens nog wel opvallend. Er was 1 punt van Bosniė, en maar liefst 10 uit Griekenland. Die Griekse score was opmerkelijk, net als dat het opmerkelijk was dat de Grieken als enigen geen punten gaven aan Ierland, terwijl alle andere landen de Ieren in hun Top 6 hadden. Het heeft er dan ook alle schijn van dat Griekenland onbedoeld de punten aan het verkeerde land heeft gegeven. Het zette Finland in de uitslag in elk geval twee plekken hoger, en net boven Willeke Alberti, in plaats van eronder.
Het slechte resultaat zorgde er wel voor dat Finland in
1995 niet mee mocht doen. Net als in
1997, en in
1999, en in
2001 en ook nog in
2003. Daarna werd de halve finale geļntroduceerd, en waren de Finnen er sowieso telkens bij. Dat maakte de liedjes niet meteen beter want Jari Sillanpää faalde in
2004 met
Takes 2 To Tango en Geir Rönning bleef ook steken in de halve finale in
2005 met
Why. In beide gevallen ging het om matige liedjes.
In
2006 werd alles anders. Na 45 jaar wachten was zomaar vanuit het niets het grote moment van de eerste Finse overwinning daar. De inzending was sowieso al een trendbreuk met het verleden, want waar de Finnen meestal weinig verheffende popdeuntjes en ballads stuurden, werd de voorronde dit jaar gewonnen door de hardrockformatie Lordi, met het nummer
Hard Rock Hallelujah.
De band Lordi werd al in 1992 opgericht, en ze vallen op door hun spectaculaire optredens met veel vuurwerk en doordat ze zich verkleden als monsters. Toch duurde het nog tot 2002 tot ze doorbraken met de hit
Would You Love A Monsterman. Dit zorgde voor (inter)nationale erkenning, en er volgde onder meer een lange tournee door Duitsland.
In 2006 leidde die trip dus naar het ESF in Athene. Hoewel Finland niet het beste track record kon voorleggen als Songfestivalland, was Lordi al snel de grote favoriet om het festival te winnen. De aanstekelijke melodie, de vele media-aandacht en de toezegging van fans uit heel Europa om op hen te gaan stemmen, zorgden ervoor dat
Hard Rock Hallelujah het grote moment van het ESF moest worden. En dat gebeurde ook. De punten stroomden uit alle hoeken en gaten van Europa naar Finland toe, onder meer acht keer 12 punten. Het was een ongekende gewaarwording voor de Finnen. Zowel in de halve finale als de grote finale kreeg Lordi 292 punten, wat ruim voldoende was voor de overwinning.
Daarmee was het wonder verricht, en nam Finland eindelijk wraak voor al die slechte jaren. Ook voor Lordi betekende het succes een mooie hit en grote naamsbekendheid. Er moet gezegd worden dat er daarna niet zo heel veel hits meer volgden voor de band, maar hun optredens trekken wereldwijd nog altijd een groot publiek. Ondanks diverse wisselingen in de bezetting zijn ze ook nog altijd actief.
Na Lordi stuurde Finland meerdere inzendingen in het rockgenre. Hoewel met het verdwijnen van de monsterpakken ook de monsterscores verdwenen, zorgde dat voor enkele aardige uitslagen, zeker in historisch Fins perspectief. De eerste was Hanna Pakarinen in
2007 met
Leave Me Alone. Ze was in het dagelijks leven vorkheftruckbestuurder, tot ze Idols wist te winnen. Op het ESF zou ze 17e worden. Geen spectaculaire uitslag, maar na Griekenland was ze in dit door Oost-Europa gedomineerde jaar wel het best geklasseerde 'Westerse' land. Ze kreeg ook twee keer 12 punten van IJsland en Zweden, waar het lied een nummer 1-hit werd.
In
2008 werd het geluidsniveau nog wat opgekrikt met de band Teräsbetoni. Hun vermakelijke bak herrie
Missä Miehet Ratsastaa was wederom uniek in het deelnemersveld en plaatste zich probleemloos voor de finale, waarin de 22e plaats volgde. In
2009 ging het gezelschap Waldo's People, genoemd naar de zanger Waldo, die in Finland al de nodige hits had gescoord in de 90s en 00s. Het lied
Lose Control was zeker niet onaardig, maar ging met heel veel moeite naar de finale. Het nummer werd 12e in de halve finale, maar in dit jaar gold de regel dat de eerste 9 landen zich automatisch kwalificeerden, en de nummer 10 bepaald werd door de vakjury. Dat werd dus Finland, ten koste van de echte nummer 10 VJR Macedoniė. In de finale werd het logischerwijs wel de laatste plaats.
In
2010 werd Finland vertegenwoordigd door het damesduo Kuunkuiskaajat. Het is u vergeven deze naam niet meteen bij de parate kennis te hebben. Het was een speciale inzending. Waar Nederland de tweede halve finale opfleurde met een draaiorgel, kwam Finland aanzetten met een accordeonlied in een Fins dialect. Dat was weer heel wat anders dan de moderne nummers in de jaren ervoor, en een zekere greep naar het verleden. En toch was dit zeker niet zo slecht. Het deuntje had iets bijzonder aanstekelijks, en de act, compleet met volksdans, vulde het geheel ook goed aan. Het lied werd dan ook 6e bij de televoters. Voor de jury was dit niet-Engelse en afwijkende deuntje toch een brug te ver, en Finland werd door hen afgestraft met de 15e plaats. Gecombineerd werd het een 11e plaats, drie punten achter het Moldavische Sunstroke Project (met de Epic Sax Guy).
In
2011 ging Finland wel naar de finale. Paradise Oskar, die eigenlijk Axel heet, kwalificeerde zich zelfs als 3e met
Da Da Dam. Dat was een rustig liedje in de stijl van Tom Dice. In de finale moest hij ongelukkigerwijs als eerste, en daar was het plaatje niet geschikt voor, getuige de 21e plaats. Tegenwoordig is hij actief als songwriter, voor acts als Lost Frequencies en Alle Farben. In
2012 lukte het niet voor Pernilla Karlsson. Haar
När Jag Blundar (NL:
Als Ik Mijn Ogen Sluit) was een Zweedstalige ballad. Dat klinkt al niet als een commercieel hoogstandje, en het bleef dan ook in de halve finale steken. In
2013 waren de Finnen er wel weer bij. De nogal aandachtszieke Krista Siegfrids gilde zich met
Marry Me vooral dankzij een hoge jury-score naar de finale. Aan het eind van het optreden was er een lesbische kus, in de hoop #ophef te veroorzaken, maar ook dat kon het niemendalletje niet redden, waardoor het 24e werd.
In
2014 maakten de Finnen weer eens een goede beurt, met de jonge rockband Softengine. Ze waren nog maar net bezig, toen ze al de nationale voorronde wonnen met
Something Better, een liedje in Coldplay-stijl. Hun onervarenheid viel geen seconde op, tijdens hun uitstekende optreden op het ESF. Het is jammer voor ze dat ze 2 punten tekort kwamen voor een Top 10-klassering. Ook jammer is dat ze ondanks hun ogenschijnlijke talent weer net zo snel uit beeld verdwenen als dat ze opkwamen.
Na dit hoogtepunt kwamen de Finnen er in de meest recente jaren niet meer aan te pas. De finale werd drie keer op rij gemist. De eerste keer was in
2015. Ondanks een uitstekende voorselectie, werd het nationale Songfestival gewonnen door Pertti Kurikan Nimipäivät, kortweg PKN. Dit was een groep van een aantal verstandelijk beperkte heren. Ze namen deel met
Aina Mun Pitää, met 1 minuut 27 de kortste ESF-inzending allertijden. Hoewel het die jongens best gegund was om een keer aan het festival mee te doen, moet er toch ook wel iets van een basiskwaliteit aanwezig zijn in het liedje om hier recht op te maken. Ondanks de geringe lengte ging het lied eigenlijk nergens heen en was het toch een raadsel voor het publiek waar ze naar zaten te kijken. En ze waren al zo in verwarring, want dit kwam meteen na Trijntje Oosterhuis. Omdat gekkigheid altijd scoort bij het publiek, werden ze zowaar nog 10e bij de televoting (met meer dan twee keer zo veel punten van het publiek als onze Trijn), maar de jury moest dit wel afserveren, waardoor het toch een laatste plaats werd.
Ook
2016 eindigde in mineur.
Sing It Away leek bij de presentatie een vlot en verfrissend lied. Vanaf dat punt ging eigenlijk alles fout. Op het ESF moest dit lied de halve finale openen. De zangeres Sandhja leek in haar pyjama te zijn gekomen. De achtergrondzangeressen waren niet bepaald het charmantste materiaal dat in Finland voorhanden was. De zang was matig. En eigenlijk alles tezamen genomen was het gewoon een heel zwakke vertoning, die dan ook kansloos in de halve finale achterbleef. In
2017 was hier geen sprake van. Norma John met
Blackbird betekende een gewaagde en eigenzinnige inzending. Dit leek op voorhand Top 10-materiaal, maar tot verbazing van velen bleef dit door toedoen van de jury hangen in de semi.
Om het tij te keren werd in
2018 een grote naam gecontracteerd. Saara Alto had naam gemaakt door in 2016 2e te worden in X-Factor UK. Ze kwam ook uit een entertainmentfamilie, met onder meer een documentairemaker en een goochelaar. Haar eerste liedje schreef ze toen ze 5 was, en al vanaf jonge leeftijd nam ze deel aan lokale Songfestivals en talentenjachten. De kroon op haar werk moest deelname aan het ESF van 2011 worden, maar in de voorronde werd ze 2e, net achter Paradise Oskar, met haar liedje
Blessed With Love. Toch werd ze een soort van morele winnaar. Haar liedje nam ze ook op in het Chinees, en dat werd een groot succes. Zo groot dat ze zelfs een hele CD in het Mandarijn opnam en op tournee ging in China.
Weer terug in Finland ging ze naar het ESF in Lissabon met
Monsters. Dat was een nogal generiek nummer en hoewel ze het niet slecht bracht, kwam ze via de 10e plaats in de halve finale niet verder dan een 25e plaats in de finale.
De keuze voor een grote artiest werd in
2019 nog eens herhaald. Darude was de verrassende Finse inzending. Dat was inderdaad dé Darude van
Sandstorm, wat in 1999 een enorme hit was en sindsdien een grote klassieker in het genre. De reacties varieerden van enthousiasme dat zo’n grote naam naar het ESF ging, tot een zekere gereserveerdheid, omdat er toch ook wel een reden zou zijn waarom Darude na zijn succesperiode al enige decennia geen hit meer had gescoord. De tweede groep kreeg uiteindelijk gelijk, want
Look Away was een buitengewoon kleurloze inzending, die kansloos laatste eindigde in de eerste halve finale.
Zo blijft Lordi de ene zwaluw die nog geen zomer heeft gemaakt voor Finland. Hoewel de inzendingen nadien wel iets beter lijken te zijn geworden, dan in het dramatische verleden, moeten we constateren dat dit nog niet heeft geleid tot echte topscores.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Hier is een net overzicht van alle Finse inzendingen en hun resultaten te vinden of kijk naar het filmpje hieronder of klik anders op de spoiler:
SPOILER
De Sahara is zonder meer erg droog.