De naderende pensioencrisis

quote:

Op donderdag 11 februari 2010 18:14 schreef SeLang het volgende:

[..]

Bovenstaande gaat over de situatie in de UK, maar bijna overal in de westerse wereld vind je vergelijkbare problemen. Veel mensen zullen in regelrechte armoede terechtkomen.

Vreemd genoeg is hier helemaal niet zoveel aandacht voor, terwijl het een veel ernstiger probleem is dan de bankencrisis. Ik denk dat dat komt omdat dit probleem niet acuut is, maar het zal de komende jaren geleidelijk aan steeds groter gaat worden.

Ik heb ook al een vermoeden wie er voor de oplossing gaan betalen. Zelf ben ik daarom alvast aan het kijken naar een nieuw thuisland met een gunstiger bevolkingspyramide.

quote:

Thursday’s day of action throughout France in defence of jobs, the purchasing power of wages and social services, called by the eight major trade union federations, brought an estimated 2.5 million workers and youth onto the streets of some 200 cities and towns. Some small towns reported the largest demonstrations in many years. Workers went on strike in great numbers, as did high school and university students.

Opinion polls indicate that up to three quarters of the French population support or sympathise with the strike.

The trade unions that called the day of action have given no indication of plans to continue or extend the mobilisation and merely state they intend to meet on Monday, but are waiting to see what right-wing President Nicolas Sarkozy will do.

The mass popular movement is driven by the rapidly deteriorating economic situation. A wave of sackings and plant closures in the private sector has led to the destruction of 100,000 jobs in the last three months. This has been aggravated by partial closures and short-time working, particularly in the steel and motor industries. Meanwhile, the Sarkozy government has launched an offensive in the public services (health, education, social welfare) targeting jobs and conditions of work.

Thursday’s mobilization expressed the feelings of millions of workers and young people. The French working class will not accept impoverishment as the price of an economic crisis, for which it bears no responsibility, to maintain the profits and privileges of those who are responsible.

quote:

Op donderdag 11 februari 2010 23:57 schreef vive_la_france het volgende:
Dat doen we in NL dan toch wel weer heel aardig....

quote:

Op vrijdag 12 februari 2010 00:03 schreef vive_la_france het volgende:
In dat lijstje van je staan juist Italie en Frankrijk op plaatsen 5 en 6!! Spanje en Griekenland ook in de top20!!

quote:

Op vrijdag 12 februari 2010 11:12 schreef SeLang het volgende:
Ik heb mijn 'officiele' pensioen jaren geleden al afgeschreven naar NUL en zelf een potje aangelegd in eigen beheer (dus niet bij een verzekeraar oid). Elke cent die ik na m'n 65-ste (of 67-ste, of 70-ste, of 100-ste ) nog krijg is mooi meegenomen maar ik reken er niet op.

quote:

Op zaterdag 13 februari 2010 16:46 schreef Napalm het volgende:
Ik neem aan dat het probleem in NL vooral ook gaat spelen met de allochtonen en de beroepswerklozen. Zij hebben amper iets opgebouwd en nooit zich in deze zaken verdiept.

quote:

Op zaterdag 13 februari 2010 16:27 schreef SeLang het volgende:
Serieus, ik denk dat invoering van de moeder aller erfbelastingen één van de weinige realistisch uitvoerbare opties is om tzt de staatsschulden wereldwijd weer te reduceren.

De echte oplossing is natuurlijk om uitgaven te verminderen en de overheid in te krimpen, maar je ziet momenteel juist een trend naar meer overheid. Dat betekent dan automatisch dat de belastingen fors omhoog moeten. Dus ga je de werkende klasse dan fors hoger belasten?

Het is volgens mij politiek veel makkelijker om in te cashen op de komende sterfgolf. De mensen die dan worden benadeeld lopen geld mis waar ze nooit voor hebben gewerkt. Dat is makkelijker dan een hardwerkende middenklasse nog verder te belasten. Verder draagt een elite van "rijken" dan onevenredig veel bij, wat natuurlijk ook makkelijk scoren is voor populistische politici. Tenslotte kan het vooruitzicht op harde assets die uiteindelijk teruggaan naar de staat de financiele markten gerust stemmen wat betreft souvereign debt.

Ow, en met kapitaalvlucht gaat het wel meevallen. Verreweg het meeste vermogen zit in huizen die moeilijk naar het buitenland kunnen worden verplaatst (btw: één van de redenen waarom ik er niet in beleg)

quote:

Op zaterdag 13 februari 2010 21:32 schreef Bankfurt het volgende:
Alsof de werkende niet-allochtonen er zich wel in verdiept zouden hebben.

quote:

Op zondag 14 februari 2010 09:51 schreef simmu het volgende:
vergeet niet om onderscheid te maken tussen een zelf geregelde lijfrente oid, danwel een staat aow'tje. alhoewel beiden in principe zouden moeten voldoen aan het actuarieel grondbeginsel: je krijgt uiteindelijk precies datgene uitbetaald wat je erin gelegd hebt. dat mensen niet massaal in opstand komen omdat hieraan getornd wordt is mij iig een raadsel.

quote:

Op maandag 15 februari 2010 12:05 schreef faustkern het volgende:
Je kunt als jongere inderdaad beter het pensioen heft in eigen handen nemen. Bereken wat je jaarlijks verwacht nodig te hebben (vergeet de inflatie niet mee te nemen). Ga uit van een een opname van 3.8% per jaar en bouw desnoods een Montecarlo simulatie in (meerdere scenario's voor de waardeontwikkeling).

En probeer te leren om je sklilset zo onafhankelijk mogelijk te maken van je geboorteland, plaats of dorp.

KIk kan het niet vaak genoeg benadrukken: je kunt hier niet vroeg genoen mee beginnen.

quote:

Op maandag 15 februari 2010 20:30 schreef Bankfurt het volgende:

[..]

Ik zou een oude rijke weduwe trouwen.

quote:

Op maandag 15 februari 2010 20:32 schreef simmu het volgende:

[..]

of een ambtenaar

quote:

Op maandag 15 februari 2010 20:39 schreef Bankfurt het volgende:

[..]

Die zijn nog veel te fit op hun 65e, zou ik niet doen dus.

quote:

Op donderdag 18 februari 2010 13:21 schreef Igen het volgende:
Ik ben zelf nu in de 20, en dan is er bijna geen land in de wereld waar je heen kan gaan zonder demografische zorgen mbt. het pensioen. Want in een Europees land ben jij de jonge generatie, in aantal gering, die de babyboomers zal moeten verzorgen. En in een land als Turkije, traditioneel een kinderrijk land, daalt het aantal geboortes de laatste 20 jaar sterk, zodat ik daar zelf in de babyboom-generatie zou terechtkomen en dus allesbehalve verzekerd zou zijn van een goed pensioen.

Eigenlijk zijn er maar heel weinig landen waar het demografisch goed lijkt te gaan. Dat zijn vooral heel kinderrijke landen zoals Marokko, Haļti of de Filipijnen, waar uiteindelijk stabilisatie maar geen massale vergrijzing optreedt.

En, opvallend genoeg, ook de VS.

quote:

Op donderdag 18 februari 2010 12:56 schreef SeLang het volgende:

Kortom, zelfs de laagste rendementsaanname in de tabel (7,25%) is absurd! Zoals ik al eerder schreef gaan Nederlandse pensioenfondsen uit van ca 4% rendement. Dat is een stuk realistischer, al is zelfs dat tijdens de huidige bubble aan de hoge kant.

quote:

Assumptions in President Obama’s budget on how the economy will perform
Indicator 2009 2010 2011 2012 2013 2014
GDP 14,252 14,768 15,514 16,444 17,433 18,446
Real GDP -0.5 3.0 4.3 4.3 4.2 3.9
CPI -0.3 1.9 1.5 2.0 2.0 2.0
Jobless rate 9.3 10.0 9.2 8.2 7.3 6.5
Interest rates on
91-day Treasury bills 0.2 0.4 1.6 3.0 4.0 4.1
10-year Treasury notes 3.3 3.9 4.5 5.0 5.2 5

quote:

Kortom, zelfs de laagste rendementsaanname in de tabel (7,25%) is absurd!

quote:

Op donderdag 18 februari 2010 17:19 schreef faustkern het volgende:

[..]

Dus niet zozeer living the American dream, maar maar living in a dream.

quote:

Pension Gap of $1 Trillion Is ‘Daunting’ Bill to U.S. States

By Darrell Preston and Nanette Byrnes

Feb. 18 (Bloomberg) -- U.S. states must contend with a more than $1 trillion gap between what they have saved and what they have promised to retired workers for pension and health-care benefits, the Pew Center on the States said in a report today.

States have saved $2.35 trillion of the $3.35 trillion owed to workers as of mid-2008, the center said. The Washington-based group expects the deficit to grow because of investment losses states sustained in the second half of 2008, the report said.

Illinois,Connecticut and New Jersey were among the 16 lowest-ranked in terms of funding pension and retiree health care, according to Pew. The gap reflects “states’ own policy choices and lack of discipline” in failing to set aside enough money and expanding benefits without deciding how to pay for it, the report said.

“States don’t manage this liability and the costs continue to go up,” said Susan Urahn, managing director for the Pew Center, in a conference call with reporters yesterday. “States will either have to make cuts in other priorities or raise taxes.”

Local governments’ borrowing costs in the U.S. municipal bond market may rise because companies that grade the debt factor in the liability, said Urahn. Investors seek higher yields when ratings are lower to compensate for the perception of greater risk.

$3 Trillion

The gap that Pew calculated may be one-third that estimated by Orin S. Kramer, chairman of New Jersey’s State Investment Council and manager of Boston Provident Partners, a hedge fund. Kramer projected a $2 trillion unfunded liability for public pension funds and a $1 trillion gap for health-care benefits for retired public employees, according to a January commentary published by Bloomberg.

Underfunding of pensions has been cited in rating cuts or negative outlooks for Connecticut, Nevada and New Jersey, said Edith Behr, a senior credit officer with Moody’s Investors Service.

“States have less money to pay for services that are absolutely expected,” Behr said in an interview. “It’s when you get to times like this when you start having to make some of the tough choices, cutting back services, cutting back staff, raising taxes.”

Urahn called the pension gap “perhaps the most daunting” of all the bills that will come due for states and municipalities. The full payment for plans the study looked at was $108 billion last year, compared with spending of $152 billion on higher education. Florida, Idaho, New York and North Carolina entered the recession with fully funded pensions, the report said. Twenty states have saved nothing for future obligations for health care and other benefits.

California’s Obligations

California, the most-populous U.S. state, owes $51.8 billion for future retiree health and dental costs, an increase of $3.6 billion from a year earlier, said state controller John Chiang in a press release Feb. 9. At the same time the state faces a budget deficit of $20 billion over the next 18 months.

The state can’t ignore its promised benefits “even as we try to claw our way out of the recession and provide needed cash to the state’s coffers,” Chiang said in a statement.

Fitch Ratings, which hasn’t seen states cutting back on funding pensions, is monitoring for such steps because of the tendency by states to trim contributions in past recessions, Richard Raphael, an analyst with Fitch, said in an interview.

Illinois sold bonds last month to cover its pension liability.

quote:

The gap reflects “states’ own policy choices and lack of discipline” in failing to set aside enough money and expanding benefits without deciding how to pay for it, the report said.

quote:

taliaans overheidstekort bijna verdubbeld tot 5,3%

- Het overheidstekort van Italiė is vorig jaar bijna verdubbeld tot 5,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp).


Staatsschuld 116% van het bbp
De Italiaanse economie is bovendien vorig jaar met 5% gekrompen. Dat is de sterkste achteruitgang sinds 1971, toen Istat met de metingen begon. De staatsschuld steeg daarbij tot bijna 116% van het bbp. Daarmee is de schuldenlast van de op drie na grootste economie van Europa aanzienlijk hoger dan die van de meeste andere grote economieėn.

Nederland staat er minder slecht voor
Volgens de Europese regels moeten landen die de euro als betaalmiddel hanteren het tekort beperken tot maximaal 3% van het bbp. Voor de staatsschuld geldt een plafond van 60% van het bbp. Door de economische crisis gaan de meeste landen momenteel echter ruim over deze grenzen heen. Zo verwacht het Centraal Planbureau (CPB) dat het tekort van Nederland vorig jaar is uitgekomen op 4,5% van het bbp. De Nederlandse overheidsschuld wordt ingeschat op bijna 62% van het bbp.

quote:

Op maandag 1 maart 2010 20:45 schreef Digi2 het volgende:

[..]

Ook in Italie is het pensioenstelsel grotendeels gebaseert op omslag.

quote:

Rentedaling sloopt pensioenbuffers

Nederlandse pensioenfondsen zijn na een goed beursjaar weer bijna terug bij af. Bij vier van de vijf grootste pensioenfondsen is de dekkingsgraad onder de 100% gezakt. Deze fondsen hebben dus te weinig vermogen om aan hun uitkeringsverplichtingen te voldoen. De gemiddelde dekkingsgraad van alle 600 Nederlandse pensioenfondsen ligt op 100%. Eind vorig jaar was dat nog 112%. Grootste boosdoener is de dalende rente. Hierdoor dragen de premies minder bij in het herstel van de fondsen. Er dreigt nu korting op pensioenuitkeringen

quote:

Op donderdag 27 mei 2010 18:37 schreef Digi2 het volgende:
Dit wijst op het Japan syndroom. De japanners zijn steeds meer gaan sparen en minder gaan consumeren toen de extreem lage rente niveaus lang aanhielden. Het lijkt een paradox maar een langdurig lage rente zorgt er juist voor dat men meer gaat sparen. Simpelweg omdat er een enorme hoofdsom nodig is die niets aan rendament opleverd maar met de jaren opgesnoept wordt. Japanners zijn net begonnen met die ontsparing wat herfinanciering van de japanse staatsschuld kan bemoeilijken.

quote:

De titel van dit blog is ontleend aan een hoofdstuk van het boek van Bert de Vries: 'Overmoed en Onbehagen', (2005)'. Daarin brengt hij de AOW-problematiek terug tot de juiste proporties. Als econoom en voormalig minister van Sociale Zaken (1989-1994), is de Vries ‚‚één van de weinigen die weet waar hij het over heeft. Kort door de bocht samengevat is zijn stelling dat de vergrijzingskosten gemakkelijk kunnen worden betaald door de, sedert een aantal jaren, sterk toegenomen belastingbijdragen van ouderen. Die nog steeds stijgende bijdrage (inkomstenbelasting, vermogensbelasting, sucsessiebelasting, wegvallen van hypotheekaftrek en andere kortingen en/of bij- dan wel toeslagen) levert de overheid voldoende op om de vergrijzingskosten te kunnen betalen. Er is echter ‚‚één 'maar'. Die stijgende inkomsten moeten worden aangewend om de kosten van de vergrijzing op te vangen. Nu worden die extra inkomsten gebruikt voor andere uitgaven. Met enig vilein noem ik hier maar als voorbeeld de kosten van kinderopvang en de kosten van immigratie.

Op nuchtere wijze prikt de Vries de mythe van de 'verwende babyboomgeneratie' effectief door. Hoewel hij niet verwijst naar de socialistische gedachte van 'vrijheid, gelijkheid en broederschap' wijst hij er fijntjes op dat de hypotheekaftrek in de spreiding van welvaart in feite het ernstigste sociale probleem is.

quote:

Op vrijdag 28 mei 2010 17:05 schreef dvr het volgende:
Altijd interessant, een tegengeluid.

Uit een post 'De betaalbaarheid van de AOW. Het best bewaarde geheim van Den Haag' dat vorig jaar op het Volkskrantblog werd geplaatst.
[..]

quote:

Op vrijdag 28 mei 2010 23:01 schreef iamcj het volgende:

[..]

Wat een onzinverhaal... We gaan de belastinginkomsten van de babyboomers gebruiken om hun AOW te betalen. Dan kunnen ze net zo goed geen belasting betalen..

Het is heel simpel: er komen steeds meer onproductieve mensen bij die wel gebruik maken van sociale voorzieningen en de zorg. Per saldo heb je dus gewoon een probleem.

quote:

Op donderdag 27 mei 2010 19:00 schreef piepeloi55 het volgende:

[..]

Dan heb je toch echt andere gegevens dan ik. Japanners zijn net minder gaan sparen naarmate de rentestanden afname in combinatie met de overheidmaatrgelen om consumptie en inflatie aan te jagen. Omdat er continu sprake was van dreigende deflatie (ondanks het gepimp) en veranderende (risico)perceptie is men daarnaast ook schulden gaan aflossen. De overheid heeft deze deleveriging van de private sector tot nog toe deels kunnen opvangen. De consumptie is ongeveer op peil gebleven als percentage van het BBP.

plaatjes zijn wel enkele jaren verouderd.

quote:

Op zondag 30 mei 2010 13:06 schreef Digi2 het volgende:
Japanese savings.
(Dylan Grice, Societe Generale)
[ afbeelding ]

[ afbeelding ]

quote:

Op zondag 30 mei 2010 14:01 schreef piepeloi55 het volgende:

[..]

Dat zijn plaatjes over het (inflatiegecorrigeerd) bezit van Japanse huishoudens. Dat is wel iets totaal anders dan savings. Bezit neemt namelijk toe na mate je meer eigen vermogen bezit ten opzichte van de schulden, dat is wat anders dan sparen. Die toename van het bezit komt grotendeels door schuldaflossing en het overheidsbeleid. Precies hetzelfde als je verderop in je verhaal aangeeft, alleen haal je bezit en sparen door elkaar. En ja een deel van de (bejaarde) bevolking zal zijn vermogen moeten opeten in de toekomst, maar het is nog de vraag of dat opweegt tegen het netto vermogen dat gaat worden opgebouwd. Gezien de economische problemen die we zeer waarschijnlijk tegemoet gaan komen en de daarbijkomende deleveriging en/of toenemende savings.

Met betrekking de vergrijzing en het kapitaal dat het volk bezit in verhouding tot de staatschuld en financiering van de toekomstige begroting heeft Selang trouwens al een toekomstig inkomstenbron gesuggereerd, de moeder der death taxes.

quote:

The savings rate has crashed from 15pc in 1990 to near 2pc today, half America's rate. Japan's $1.5 trillion state pension fund (the world's biggest) has become a net seller of government bonds this year, as it must to meet pay-out obligations. The demographic crunch has hit. The workforce been contracting since 2005.

Japan Post Bank is balking at further additions to its $1.7 trillion holdings of state debt. The pillars of the government debt market are crumbling.

quote:

Op zondag 30 mei 2010 15:05 schreef Digi2 het volgende:
Vanuit dit grafiekje lijkt in historisch perspectief de delevering af te vlakken in Japan.
[ afbeelding ]

Uit overige grafiekjes blijkt dat het gemiddelde huishoudvermogen afneemt. Wat te verklaren valt door bejaarden die hun vermogen beginnen opsoeperen en de verhouding van de bevolkings pyramide wijzigt. Meer ouderen die ontsparen tov minder jongeren die sparen.

quote:

De japanse overheid kan ook minder makkelijk(lees goedkoop) geld lenen wat valt op te maken uit de hoger CDS spreads.

quote:

Op zondag 30 mei 2010 15:38 schreef piepeloi55 het volgende:

Ik vind dat weliswaar een matige afvlakking maar geen trendwijziging, immers bij een kleinere leverige is het ook steeds moeilijker om te deleveragen. Je moet ook wat dieper in de cijfers gaan, zo zal een economische dip een daling van de huizenprijzen veroorzaken/minder inkomen genereren e.d. die vele malen sneller het gemiddelde vermogen uitholt dan een paar bejaarde die wat van dat vermogen snoepen. Het is dan ook niet opvallend dat ook tijdens de dot.com crash en de jaren erop het vermogen min of meer gelijkbleef. Ik vind dat je dus niet simpelweg kunt stellen dat dat 'plotseling' komt door de vergrijzing en ik denk zelfs dat die facor zwaar overdreven word. Misschien is het zelfs zo dat door de vergrijzing mensen meer sparen/schuld afbouwen voor de oude dag en op die manier het vermogen toeneemt, ik heb nog geen cijfers gezien die dat ontkrachten.

quote:

De CDS spreads zeggen alleen iets over de kans op terugbetaling die de markt inschat en niet over de (directe) financiering. Die is meer af te lezen aan de rentestanden van de obligaties zelf en die zijn op dit moment vrij laag. En ja dat komt en zal in de toekomst (misschien) deels komen door QE, maar zolang dat geen prijsinflatie veroorzaakt is dat geen probleem en tot nog toe is die prijsinflatie altijd achterwege gebleven ondanks het pimpen.

quote:

Op zondag 30 mei 2010 21:39 schreef Digi2 het volgende:
Je ziet wel degelijk een flink dalende savings rate de afgelopen jaren in Japan terwijl de deleveraging een bodem lijkt te vormen. Dat is in tegenspraak met de bewering dat door de vergrijzing mensen meer sparen/schuld afbouwen voor de oude dag en op die manier het vermogen toeneemt. Deze periode lijkt voorbij en ontsparen/vermogen opsoeperen lijken het nu te winnen.

quote:

Bovendien is het erg onwaarschijnlijk dat de vermogensaanwas erg toeneemt door stijging van assetprijzen als er door bejaarden/pensioenfondsen steeds meer in de verkoop wordt gegooid. Dat drukt eerder de prijzen.

quote:

Uiteindelijk zal men die ...

quote:

Nederlanders sparen weer
Uitgegeven: 2 juni 2010 08:48

DEN HAAG - De spaardrift van Nederlandse huishoudens is, na een hapering eind 2009, teruggekeerd. Dat heeft het economische bureau van ING woensdag bekendgemaakt.
© Chris Heijmans

Het spaartegoed groeide in het eerste kwartaal met gemiddeld 800 miljoen euro per maand. In april werd het spaartempo stevig opgevoerd. De inleg werd toen opgevoerd met 1,1 miljard euro tot een totaal van 291,3 miljard euro.

In 2009 voegden de spaarders 12,1 miljard euro toe aan hun tegoeden. ''Zoveel hebben ze sinds 2001 niet opzij gezet'', stelt ING.


Onzekerheid

De nieuwe spaardrift komt volgens de bank door een afgenomen consumentenvertrouwen en onzekerheid over de eigen financiėle situatie.

ING ziet voorlopig geen herhaling van de ''verrassend sterke'' consumptiegroei van het eerste kwartaal van 1,1 procent op kwartaalbasis.

''Pas in het vierde kwartaal van 2010, als stabilisatie op de arbeidsmarkt in zicht is en het koopklimaat verbetert, zien we een overtuigend herstel van de bestedingen'', aldus ING.

quote:

Op woensdag 2 juni 2010 09:24 schreef todaviamoonbathing het volgende:
Nu moet het wel goed gaan met de nederlandsche economie!

quote:

The Next Crisis: Public Pension Funds
Dougie Wallace/Gallery Stock
By ROGER LOWENSTEIN
Published: June 21, 2010

Ever since theWall Street crash, there has been a bull market in Google hits for “public pensions” and “crisis.” Horror stories abound, like the one in Yonkers, where policemen in their 40s are retiring on $100,000 pensions (more than their top salaries), or in California, where payments to Calpers, the biggest state pension fund, have soared while financing for higher education has been cut. Then there is New York City, where annual pension contributions (up sixfold in a decade) would be enough to finance entire new police and fire departments.
Source: Public Policy Institute of California, January 2010.

Human Empire

Chicken Little pension stories have always been a staple of the political right, but in California, David Crane, the special adviser to Gov. Arnold Schwarzenegger, says it is time for liberals to rally to the cause.

“I have a special word for my fellow Democrats,” Crane told a public hearing. “One cannot both be a progressive and be opposed to pension reform.” The budgetary math is irrefutable: generous pensions end up draining money from schools, social services and other programs that progressives naturally applaud.

In California, which is in a $19 billion budget hole, Calpers is forcing hard-pressed localities to cough up an extra $700 million in contributions. New York State, more creatively, has suggested that municipalities simply borrow from the state pension fund the money they owe to that very fund.

Such transparent maneuvers will not conceal the obvious: for years, localities and states have been skimping on what they owe. Public pension funds are now massively short of the money to pay future claims — depending on how their liabilities are valued, the deficit ranges from $1 trillion to $3 trillion.

Pension funds subsist on three revenue streams: contributions from employees; contributions from the employer; and investment earnings. But public employers have often contributed less than the actuarially determined share, in effect borrowing against retirement plans to avoid having to cut budgets or raise taxes.

They also assumed, conveniently enough, that they could count on high annual returns, typically 8 percent, on their investments. In the past, many funds did earn that much, but not lately. Thanks to high assumed returns, governments projected that they could afford to both ratchet up benefits and minimize contributions. What a lovely political algorithm: payoffs to powerful, unionized constituents at minimal cost.

Except, of course, returns were not guaranteed. Optimistic benchmarks actually heightened the risk, because they forced fund managers to overreach. At the Massachusetts pension board, the target was 8.25 percent. “That was the starting point for all of our investment decisions,” Michael Travaglini, until recently its executive director, says. “There is no way a conservative strategy is going to meet that.”

Travaglini put a third of the state’s money into hedge funds, private equity, real estate and timber. In 2008, assets fell 29 percent. New York State’s fund, which is run by the comptroller, Thomas DiNapoli, a former state assemblyman with no previous investment experience, lost $40 billion in 2008. Most funds rebounded when the market turned, but they remain deep in the hole. The Teachers’ Retirement System of Illinois lost 22 percent inthe 2009 fiscal year. Alexandra Harris, a graduate journalism student at Northwestern University who investigated the pension fund, reported that it invested in credit-default swaps on A.I.G., the State of California, Germany, Brazil and “a ton” of subprime-mortgage securities.

The financial crash provoked a few states to lower their assumed returns. This will better reflect reality, but it will not repair the present crisis. Before the crash, retirement systems were underfinanced (they did not have sufficient funds to pay promised benefits), but the day of reckoning was distant. Moreover, the pain was indirect. Taxpayers were not aware that pension debts caused teachers to be laid off — only that schools had fewer teachers.

Postcrash, the horizon has condensed. According to Joshua Rauh of the Kellogg School of Management at Northwestern, assuming states make contributions at recent rates and assuming they do earn 8 percent, 20 state funds will run out of cash by 2025; Illinois, the first, will run dry in 2018.

What might budgets look like then? Pension obligations are a form of off-balance-sheet debt. As funds approach exhaustion, states will be forced to borrow to replenish them. Some have already done so. Thus, pension obligations will be converted into explicit liabilities (think of a family’s obligation to pay for grandma’s retirement being added to its mortgage). According to Rauh, if the unfinanced portion of all public pension obligations were converted to debt, total state indebtedness would soar from $1 trillion to $4.3 trillion.

Such an explosion of debt would threaten desperate governments with bankruptcy. Alternately, states could try to defray pension costs from their operating budgets. Illinois, once its funds were depleted, would be forced to devote a third of its budget to retirees; Ohio, fully half. This would impoverish every social (and other) program; it would invert the basic mission of government, which is, after all, to serve constituents’ needs.

States really have no choice but to further cut spending and raise taxes. They also need to cut pension benefits. About half have made modest trims, but only for future workers. Reforming pensions is painfully slow, because pensions of existing workers are legally protected. There is, of course, no argument for canceling a pension already earned. But public employees benefit from a unique notion that, once they have worked a single day, their pension arrangement going forward can never be altered. No other Americans enjoy such protections. Private companies often negotiate (or force upon their workers) pension adjustments. But in the world of public employment, even discussion of cuts is taboo.

Recently, states have begun to test the legal boundary. Minnesota and Colorado cut cost-of-living adjustments for existing workers’ pensions; each faces a lawsuit. But legislatures need to push the boundaries of reform. That will mean challenging the unions and their political might.

The market forced private employers like General Motors to restructure retirement plans or suffer bankruptcy. Government’s greater ability to borrow enables it to defer hard choices but, as Greece discovered, not even governments can borrow forever. The days when state officials may shield their workers while subjecting all other constituents to hardship are fast at an end.

Roger Lowenstein, an outside director of the Sequoia Fund, is a contributing writer and author of “While America Aged,” among other books.

quote:

Op woensdag 2 juni 2010 09:08 schreef Digi2 het volgende:

[..]

Nu

quote:

Op dinsdag 29 juni 2010 19:31 schreef Bankfurt het volgende:
Is er al iemand bekend met het feit dat veel Nederlandse pensioenen bij Nederlandse pensioenfondsen feitelijk worden beheerd of gecoordineerd door Goldman Sachs ?

Dat belooft wat !

quote:

Op dinsdag 29 juni 2010 19:31 schreef Bankfurt het volgende:
Is er al iemand bekend met het feit dat veel Nederlandse pensioenen bij Nederlandse pensioenfondsen feitelijk worden beheerd of gecoordineerd door Goldman Sachs ?

Dat belooft wat !

quote:

Op dinsdag 29 juni 2010 19:55 schreef Verburg_K het volgende:

[..]

Ja dat heeft Bush samen met Balkenende goed geregeld, ook het ABP zit fors in Fanny en Freddie

quote:

Op woensdag 30 juni 2010 09:21 schreef todaviamoonbathing het volgende:
Aangeboden: Genoeg voedsel en drank voor 6 maanden.

quote:

Op dinsdag 29 juni 2010 22:30 schreef Toppiet het volgende:
Wil je de depressie overleven, spaar 50% van je vermogen vanaf nu. We zijn nu al sinds 2008 in de ultra grote depressie in een secular bear market rally. Koop eventueel 10% een hyperinflatiehedge als goud of aandelen of lang houdbaar voedsel. En het allerbelangrijkste, consolideer je vriendschappen en familieverbanden. Connecties zullen alles betekenen in het gevecht om te overleven.

quote:

Op woensdag 30 juni 2010 09:10 schreef caroline88 het volgende:
Aangeboden: onmisbare werknemer.

Werkgevers met verplichte pensioenfondsen hoeven niet te reageren.

quote:

Op woensdag 30 juni 2010 19:08 schreef bascross het volgende:

[..]

En vervolgens roof ik je huis leeg met mijn pistool.

quote:

Op woensdag 30 juni 2010 21:32 schreef Drive-r het volgende:

[..]

Flikker op. Tegen die tijd zit alles potdicht en leef ik lekker in weelde achter mijn barricade. Eindelijk tijd om alles te lezen wat ik ooit lezen wilde en te filosoferen over het leven, onder het genot van een goeie rode wijn...

quote:

Op woensdag 30 juni 2010 21:41 schreef bascross het volgende:

[..]

Alles kan kapot.

quote:

Op woensdag 30 juni 2010 19:08 schreef bascross het volgende:

[..]

En vervolgens roof ik je huis leeg met mijn pistool.

quote:

Op dinsdag 29 juni 2010 20:10 schreef Drive-r het volgende:

[..]


Waar zitten hier zoveel klagers zonder kennis?
Ik heb veel liever klagers met kennis!

quote:

Op donderdag 1 juli 2010 08:52 schreef luckyb1rd het volgende:

[..]

Fok staat nou niet bekend om dat het een gespecialiseerde economisch forum is.. dan moet je maar bij debeurs.nl of IEX kijken op het forum

quote:

Op zaterdag 13 februari 2010 16:27 schreef SeLang het volgende:

Ow, en met kapitaalvlucht gaat het wel meevallen. Verreweg het meeste vermogen zit in huizen die moeilijk naar het buitenland kunnen worden verplaatst

quote:

Op dinsdag 29 juni 2010 20:10 schreef Drive-r het volgende:

[..]

Investeren in Fanny en Freddie of je pensioen laten beheren door GS is natuurlijk appels en peren. Als F&F failliet gaan, ben je alles kwijt. Als GS failiiet gaat ben je niks kwijt. Ze beheren en adviseren enkel, het pensioenfonds is gewoon eigenaar van zijn eigen portfolio.

Waar zitten hier zoveel klagers zonder kennis?
Ik heb veel liever klagers met kennis!

quote:

Op zondag 4 juli 2010 22:05 schreef Bankfurt het volgende:

[..]

GS neemt voor eigen rekening posities in die contrair zijn met wat ze hun eigen klanten adviseren.

Altijd kassa voor GS.

BTW: GS kan niet failliet, ze zijn eigenaar van de FED.

quote:

Op zondag 4 juli 2010 23:40 schreef Drive-r het volgende:

[..]

quote:

Op maandag 5 juli 2010 12:53 schreef Drive-r het volgende:
Je eerste comment was gewoon vrij onzinnig. Natuurlijk neemt GS voor eigen rekening posities in tegen hun klanten. Ze nemen ook posities in naast hun klanten. Ze nemen namelijk overal posities op in. Pensioen advies staat daar verder los van, de prop trading gebeurt gewoon voor eigen rekening. Zo werkt een bank nou eenmaal, ik begrijp niet dat mensen dat zelf niet in kunnen zien. Net als het probleem rond het winst maken op de shorts. Wat willen mensen dan? Dat banken volledig zonder hedges gaan werken? Dan waren ze nu allemaal failliet geweest

quote:

Op maandag 5 juli 2010 13:28 schreef Bankfurt het volgende:

[..]

GS is GEEN bank; GS staat helemaal bovenaan in de hierachie van het hele globale financiele stelsel.

D.w.z. boven de FED, boven de ECB, boven Basel. Sterker .. er bestaan helemaal geen banken, alles is 1 opgezet systeem die de hele economische wereld manipuleert om mensen zoals jij te doen geloven dat er iets is bestaat zoals een kredietcrisis of een marktmechanisme.

Zoek eerst maar even uit wat GS is, wie GS controleert en wie dat zijn,

ik zal het je zeggen: het is 1 famile die al meer dan 500 jaar de hele wereld bestuurt.

En jij wil of kan dit niet inzien, en waarom niet ....,, omdat jij niets weet, jij denkt dat je slim bent, maar je bent gewoon een kleine werkmier die net zoals de meeste is gehersenspoeld om vervolgens met 1 voetstap te worden verpletterd zodra ze uit de band springen.

quote:

Op maandag 5 juli 2010 13:32 schreef Drive-r het volgende:

[..]

Okeeee.....

Zet even snel je aluhoedje weer op! Ik ken GS ietsje beter dan jij, durf ik al bankier te zeggen. Conspiracy theories zijn zo jaren '90, die trend volg ik niet meer

quote:

Op maandag 5 juli 2010 13:39 schreef Bankfurt het volgende:

[..]

jij bent bankier ? Tja, dan kan ik je niet veel meer helpen.

Alleen bepaalde mensen die hopeloos gehersenspoeld zijn komen in aanmerking om bankier te worden.

GS = Lehman Brothers = JP Morgan = Deutsche Bank = Rabobank = etc etc.

Ik weet ALLES van GS.

Mijn nickname is niet voor niets Bankfurt.

quote:

Op maandag 5 juli 2010 13:39 schreef Bankfurt het volgende:

[..]

jij bent bankier ? Tja, dan kan ik je niet veel meer helpen.

Alleen bepaalde mensen die hopeloos gehersenspoeld zijn komen in aanmerking om bankier te worden.

GS = Lehman Brothers = JP Morgan = Deutsche Bank = Rabobank = etc etc.

Ik weet ALLES van GS.

Mijn nickname is niet voor niets Bankfurt.

quote:

Op maandag 5 juli 2010 14:09 schreef simmu het volgende:

[..]

waarom zit je dan hier te klagen ipv met je fortuin te genieten van je pensioen (want als je er alles van weet kan je er het beste voor jezelf uit slepen tenslotte)

quote:

Op maandag 5 juli 2010 14:09 schreef simmu het volgende:

[..]

waarom zit je dan hier te klagen ipv met je fortuin te genieten van je pensioen (want als je er alles van weet kan je er het beste voor jezelf uit slepen tenslotte)

quote:

Op maandag 5 juli 2010 14:32 schreef xenobinol het volgende:

[..]

sommige mensen zijn consciėntieus

Iets wat van de gemiddelde werknemer in de financiele sector niet gezegd kan worden

quote:

Op maandag 5 juli 2010 14:32 schreef xenobinol het volgende:

[..]

sommige mensen zijn consciėntieus

Iets wat van de gemiddelde werknemer in de financiele sector niet gezegd kan worden

quote:

Op maandag 5 juli 2010 14:46 schreef simmu het volgende:

och, als je echt zo briljant bent dat je alles helemaal uitgevogeld en door hebt kan je toch ook naar eer en geweten korrect handelen en toch binnenlopen! sterker nog: als je alles zo goed door hebt kan je de wereld hervormen! verbeteren! een nieuwe wereldorde!

quote:

Op maandag 5 juli 2010 14:36 schreef Drive-r het volgende:

Iets wat van de gemiddelde werknemer natuurlijk prima gezegd kan worden. Beetje jammere opmerking, vrij overbodig in dit topic.

quote:

Op maandag 5 juli 2010 15:11 schreef xenobinol het volgende:

[..]

Dat is een grote misvatting, de pen is niet machtiger dan het zwaard. Juist omdat de wereld geregeerd word door non-consciėntieuse mensen zal je juist een nog grotere boef moeten zijn om deze mensen te kunnen onttronen.

quote:

Op maandag 5 juli 2010 15:12 schreef xenobinol het volgende:

[..]

Gebrek aan empathie en zelfkennis is een groot probleem in de financiele sector imho

quote:

Op donderdag 15 juli 2010 15:03 schreef Goverman het volgende:
^^ probleem daarbij is dat je niet kunt stoppen met betalen, omdat e.e.a. al wordt ingehouden van je salaris...

quote:

Op donderdag 15 juli 2010 15:09 schreef xenobinol het volgende:

[..]

Tuurlijk kun je wel stoppen, echter moet je dan een afstandsverklaring tekenen. Het probleem is dat je daarbij geen aanspraak kan maken op andere vergoedingen van je werkgever. Dat is nu juist wat ik bedoel, je word gedwongen te winkelen bij de pensioenverzekeraar die je werkgever aanwijst. Ik vind dat je zelf moet kunnen beslissen waar je je pensioen onder brengt en waar in belegd word. Desnoods stop je het in een oude sok.

quote:

Op donderdag 15 juli 2010 15:34 schreef Goverman het volgende:

Nope, dat kan niet... In de CAO en ARAR van het Rijk (de arbeidsvoorwaarden dus) is deelname aan het ABP verplicht, behoudens gewetensbezwaren. Maar die gewetensbezwaren zijn bij mij niet aan de orde (ik ben niet principieel tegen verzekeren)

quote:

Ook grote pensioenfondsen in problemen
Vijf grote pensioenfonsen luiden de noodklok. Ze zijn bang dat ze de pensioenen in 2012 moeten verlagen, als de regels niet worden versoepeld. Onder de vijf zijn het ambtenarenfonds ABP, het Pensioenfonds Zorg en Welzijn en het Pensioenfonds voor de Bouw.

Ze willen vrijdag een advertentie in kranten plaatsen, waarin ze pleiten voor iets minder strenge voorschriften.

Onlangs werd al bekend dat veertien pensioenfondsen er zo slecht voor staan, dat ze volgend jaar de uitkeringen al moeten verlagen.

Dat nu ook de grote pensioenfondsen in de problemen komen, komt onder meer door de lage rente. Verder kampen ze ermee dat mensen steeds ouder worden.

AOW-leeftijd verhogen
Minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ziet weinig in versoepeling van de regels.

Hij roept de Tweede Kamer op het voorstel om de AOW-leeftijd te verhogen naar 67 jaar, snel te behandelen. Als mensen langer doorwerken, scheelt dat de pensioenfondsen in hun verplichtingen.

quote:

Op dinsdag 14 september 2010 14:12 schreef Arcee het volgende:
Deeltje 1 nog maar. Zal ook wel een teken zijn van dat de naderende pensioencrisis nog niet echt doorgedrongen is.

quote:

Op dinsdag 14 september 2010 17:11 schreef Dinosaur_Sr het volgende:
Wat mij opvalt is dat niemand heeft over de premie holidays die veel bedrijven zich medio jaren '00 bedongen hebben, en in sommige gevallen zelfs fondsen leeggeschud hebben.

quote:

Op donderdag 15 juli 2010 14:53 schreef xenobinol het volgende:

De overheid moet het systeem aanpassen en het mogelijk maken dat je je pensioen in eigen beheer kan uitvoeren

quote:

Op dinsdag 14 september 2010 19:21 schreef 1-800-cop-shot het volgende:

[..]

a.k.a. een 401K.

quote:

'Lage rentestand heeft nadelen'
Uitgegeven: 10 november 2010 13:49

AMSTERDAM - De huidige lage rentestand kan verkeerde prikkels geven en tot nieuwe financiėle onevenwichtigheden leiden, omdat banken meer risico's nemen. Dat stelt De Nederlandsche Bank (DNB) in een woensdag gepubliceerd rapport.

Door de lage rente leveren spaartegoeden en vastrentende beleggingen minder op. Als de rendementen achterblijven bij de eerder verwachte opbrengsten kunnen tekorten ontstaan, bijvoorbeeld bij de opbouw van een pensioenvoorziening of het spaardeel van een hypotheek.

Ook in de financiėle sector kan de lage rente nadelig uitpakken. Een lage rentestand maakt lenen goedkoper en sparen onaantrekkelijker en dat stimuleert het nemen van meer financiėle risico's, aldus DNB.

Zeepbellen

Vooral op risicovolle markten zijn hoge rendementen te behalen, maar daardoor wordt de kans op zeepbellen groter. Zo kan een voedingsbodem voor nieuwe onevenwichtigheden in de markt worden gecreėerd. Een soortgelijke situatie leidde eerder al tot de huidige crisis, stelt de centrale bank.

Daarnaast dreigt het gevaar dat banken geneigd zullen zijn meer risicovolle kredieten te verstrekken om een hoger rendement te behalen. Dat kan leiden tot een verslechtering van de kredietportefeuilles, waarschuwt DNB.

Huishoudboekjes

Er zitten ook de nodige voordelen aan de huidige lage rentestand, aldus DNB. De lage rente is positief voor de huishoudboekjes van gezinnen, het bedrijfsleven en de overheid omdat ze minder kwijt zijn aan rentebetalingen.

DNB denkt dat de situatie weer zal normaliseren, als het ruime liquiditeitsbeleid in de eurozone verder wordt ingeperkt. Het is volgens de centrale bank echter niet uit te sluiten dat de rente op de kapitaalmarkt nog geruime tijd laag blijft.

quote:

Kamp wil geen hogere rekenrente pensioenen

Miljoenen mensen zullen in 2012 waarschijnlijk worden gekort op hun pensioenen, nu minister Henk Kamp van Sociale Zaken geen andere berekening van de rekenrente voor de pensioenfondsen wil toestaan.

Geen hogere rekenrente
Kamp wil niet op korte termijn een hogere rekenrente voor pensioenfondsen hanteren om zo te voorkomen dat ze moeten korten op uitkeringen voor (toekomstig) gepensioneerden. Hij noemde dit woensdag tijdens een Kamerdebat ,,heel gevaarlijk'', omdat risico's van huidige pensioenproblemen worden doorgeschoven naar jongere generaties.

De minister beslist
In het Nederlandse systeem beslist uiteindelijk de minister van Sociale Zaken over de pensioenen en het afstempelen van opgebouwde rechten.

Meerderheid
Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft juist een SP-motie aangenomen, die de regering vraagt te voorkomen dat er moet worden gekort op uitkeringen voor gepensioneerden ,,enkel en alleen'' wegens de huidige lage rekenrente. Volgens Kamp vraagt de Kamer uit te gaan van een hogere rente, terwijl niet zeker is of deze ook echt gaat stijgen. Zijn problemen met de motie gaat hij nu eerst in het kabinet bespreken. Onder meer door een lage rekenrente zijn pensioenfondsen in problemen gekomen.

Afstempelen
De grote pensioenfondsen als het ABP en PGGM staan ruim onder de minimale dekkingsgraad van 105. Als de rente niet hard gaat oplopen nog dit jaar, dan moet op 31 december onvermijdelijk het harde besluit worden genomen dat de toekomstige (pensioenen) per 1 april 2012 worden afgestempeld. Honderden pensioenfondsen staan nu rond of onder het minimale herstelpad dat is aangegeven bij DNB. Miljoenen deelnemers zullen te maken krijgen met de afbouw van rechten, ondanks het feit dat de pensioenfondsen momenteel recordvermogens van in totaal 800 miljard euro bezitten.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 08:45 schreef Basp1 het volgende:
Alleen al het gelul dat het gedeeltelijk komt omdat de rente te laag is.

Even logisch geredeneerd wanneer de rente hoger was geweest hadden we ook meer inflatie gehad en waren de pensioenen dus ook daarmee telkens geindexeerd. Dus was het probleem volgens mij precies hetzelfde geweest. Of maak ik hierin een redeneerfout.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 08:45 schreef Basp1 het volgende:
Alleen al het gelul dat het gedeeltelijk komt omdat de rente te laag is.

Even logisch geredeneerd wanneer de rente hoger was geweest hadden we ook meer inflatie gehad en waren de pensioenen dus ook daarmee telkens geindexeerd. Dus was het probleem volgens mij precies hetzelfde geweest. Of maak ik hierin een redeneerfout.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 08:49 schreef Drive-r het volgende:

En vice versa, als rente laag is en inflatie dus ook, mogen uitkeringen best omlaag? Ik denk dat mensen blijven vergeten dat hun uitkering geinflatteerd is door rendementsverwachtingen. Als die verwachtingen omlaag gaan, moet de uitkering omlaag. De gemiddelde pensionado lijkt te denken dat iemand er met zijn zak geld vandoor gaat ofzo...

quote:

Op donderdag 11 november 2010 09:12 schreef Basp1 het volgende:

[..]

Waarbij we ons wel moeten afvragen waarom de rendementsverwachting altijd zo positief zijn ingeschat, en we ook niet moeten vergeten dat er in de jaren van voorspoed zelfs jaren geweest zijn dat de dekking zo hoog was dat er maar minder premie betaald is.

Ik geef de financiele cowboys die dit bedacht hebben wel een gedeelte de schuld hiervan. Pensioen fonodsen zouden natuurlijk veel behoudender hebben moeten beleggen ipv veel risicovolle producten aangekocht te hebben.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 09:27 schreef Drive-r het volgende:

[..]



Het zijn niet zozeer cowboys, meer naive semi-ambtenaren.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 09:39 schreef Q. het volgende:

[..]

Ik moet nog steeds denken aan die ABP-baas die 8% rendement per jaar best wel realistisch vond. !

quote:

Op donderdag 11 november 2010 09:44 schreef Drive-r het volgende:

Niet alleen ABP, die hele sector praat dat zichzelf aan.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 09:27 schreef Drive-r het volgende:


Het zijn niet zozeer cowboys, meer naive semi-ambtenaren.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 11:05 schreef Basp1 het volgende:

[..]

En door wie werden die semiambtenaren geadviseerd.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 00:53 schreef Drive-r het volgende:
Godzijdank gewoon zeggenschap over mijn eigen pensioen en dus niks te maken met dit soort ellende

quote:

Op donderdag 25 november 2010 13:15 schreef Drive-r het volgende:
Collectieve regeling moet je inderdaad echt mijden als de pest. Enorm inefficient, ondoorzichtig, oncontroleerbaar en te dicht bij de overheid...

quote:

Op donderdag 25 november 2010 14:15 schreef Basp1 het volgende:

[..]

Leuke uitspraak maar gedeeltelijk tegenstijdig met de gedachte van ondernemers over bedrijven. Deze moeten juist groter worden om efficienter te worden. Vanuit dat perspectief zou je juist verwachten dat collectieve regelingen door de grote omvang dus ook veel effcienter beheert zouden moeten kunnen worden.

quote:

Op donderdag 11 november 2010 09:12 schreef Basp1 het volgende:

[..]

Waarbij we ons wel moeten afvragen waarom de rendementsverwachting altijd zo positief zijn ingeschat, en we ook niet moeten vergeten dat er in de jaren van voorspoed zelfs jaren geweest zijn dat de dekking zo hoog was dat er maar minder premie betaald is.

Ik geef de financiele cowboys die dit bedacht hebben wel een gedeelte de schuld hiervan. Pensioen fonodsen zouden natuurlijk veel behoudender hebben moeten beleggen ipv veel risicovolle producten aangekocht te hebben.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 14:03 schreef xenobinol het volgende:

[..]

"None are more hopelessly enslaved than those who falsely believe they are free."

quote:

Op donderdag 25 november 2010 14:30 schreef Dinosaur_Sr het volgende:

[..]

*kuch* wie zitten er in het bestuur van pensioenfondsen? Juist ja, werknemers zelf en vakbonden. Het is wel erg makkelijk financiele cowboys (howdy Sir) overal de schuld van te geven....

overigens ben ik het wel met het eerste deel eens, zo gemakkelijk gaat iedereen er aan voorbij dat veel bedrijven in de jaren 90 en 00 een premie holiday hadden. Waar werknemers en vakbonden graag aan mee werkten, overigens.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 18:30 schreef Dinosaur_Sr het volgende:
een niet nader te noemen mulitnational die het pensioen van haar NL werknemers in een bedrijfspensioenfonds heeft opgenomen (eindloon) tikt op dit moment 30% van de loonsom af.

Geen baby boomers overigens. Wel een reden om zoveel mogelijk jobs naar den vreemde te offshoren.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:04 schreef Blandigan het volgende:
Gelukkig hebben ze in Brussel nergens last van:

Dit jaar gaan 340 Europese ambtenaren met vervroegd pensioen. Dat gebeurt met een wel heel aantrekkelijke regeling. Opstappen kan vanaf 50 jaar en daarbij krijgen ze een uitkering mee die kan oplopen tot 9.000 euro per maand.

Om ambtenaren uit de nieuwe lidstaten van de Europese Unie (Polen, Malta, Estland) aan de slag te helpen, geeft de EU functionarissen uit de ’oude’ lidstaten (Belgiė, Duitsland, Frankrijk) dus een gouden handdruk. Volgens europarlementslid Ivo Belet (CD&V) gaat het hier om een ,,heel bedenkelijk signaal".

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:26 schreef Poekieman het volgende:

[..]

Bedoel je dat er 30% van de totale loonsom (over alle deelnemers gesommeerd) aan pensioenpremie wordt afgedragen aan het pensioenfonds.

30% is inderdaad wel heel veel. Maar bij een eindloon regeling waar baby boomers nog snel even voor hun pensioen een behoorlijke salaris verhoging krijgen moet door de werkgever een giga back service koopsom gestort worden. Dat lijkt me toch wel de meest waarschijnlijke oorzaak voor zo'n extreme totale pensioenpremie.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:38 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik sta echt met verbazing ernaar te kijken hoe met name jongeren dit allemaal maar accepteren. Die worden opgezadeld met een astronomische staatsschuld, moeten de pensioenen van babyboomers betalen en voor zichzelf kunnen ze geen waarde opbouwen door het kunstmatig hooghouden van assetprijzen. Waar is de woedende menigte die het Binnenhof en Capitol Hill platbrandt?

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:42 schreef Blandigan het volgende:

[..]

Die zitten met hun iPad/iPod op schoot naar dancing with the stars te kijken.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 20:04 schreef SeLang het volgende:

Het rare vind ik alleen dat het zich helemaal niet in activisme vertaalt.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 20:04 schreef SeLang het volgende:

[..]

Het vreemde is dat ik tegenwoordig juist wel 20-ers hoor over dat ze het pensioenstelsel niet vertrouwen, dat ze no-fucking-way tot hun 70ste gaan werken en dat ze zelf wel een spaarpotje gaan aanleggen. Vroeger dachten 20-ers helemaal niet na over dat soort dingen. Het rare vind ik alleen dat het zich helemaal niet in activisme vertaalt. Men kijkt lijdzaam toe terwijl ze de miljardenschulden van babyboomers over zich uit krijgen gestort.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 20:04 schreef SeLang het volgende:

[..]

Het vreemde is dat ik tegenwoordig juist wel 20-ers hoor over dat ze het pensioenstelsel niet vertrouwen, dat ze no-fucking-way tot hun 70ste gaan werken en dat ze zelf wel een spaarpotje gaan aanleggen. Vroeger dachten 20-ers helemaal niet na over dat soort dingen. Het rare vind ik alleen dat het zich helemaal niet in activisme vertaalt. Men kijkt lijdzaam toe terwijl ze de miljardenschulden van babyboomers over zich uit krijgen gestort.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:30 schreef Dinosaur_Sr het volgende:

[..]

30% van de loonsom, en nee, voornamelijk huidig personeel. Je kunt babyboomers niet van alles de schuld geven.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 14:36 schreef Drive-r het volgende:

[..]

Jaja, we zijn allemaal puppets in het systeem, jeda-jeda-jeda...

quote:

Op donderdag 25 november 2010 23:34 schreef fedsingularity het volgende:
Dat is dus het bizarre.
Een hoop mensen zeggen gewoon, nou als wij met pensioen gaan is er toch niks meer over.
Ze weten het dus wel en het lijkt wel of het ze niets uitmaakt.
Als je dan vraagt wat vind je daar nou van en waarom zou je dan nog wat afdragen staan ze je appelig aan te kijken.
Blijkbaar hebben ze het te goed en overzien de ze consequenties niet, de actiebereidheid is in ieder geval 0.

quote:

Op vrijdag 26 november 2010 12:46 schreef SeLang het volgende:

[..]

Commentaar overbodig.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 20:04 schreef SeLang het volgende:

[..]

Het vreemde is dat ik tegenwoordig juist wel 20-ers hoor over dat ze het pensioenstelsel niet vertrouwen, dat ze no-fucking-way tot hun 70ste gaan werken en dat ze zelf wel een spaarpotje gaan aanleggen. Vroeger dachten 20-ers helemaal niet na over dat soort dingen. Het rare vind ik alleen dat het zich helemaal niet in activisme vertaalt. Men kijkt lijdzaam toe terwijl ze de miljardenschulden van babyboomers over zich uit krijgen gestort.

quote:

Op vrijdag 26 november 2010 07:05 schreef caroline88 het volgende:

[..]

Hoewel ik geen twintiger ben. Over dat appelig aankijken en geen actiebereidheid.
Je bent toch in veel bedrijven verplicht om deel te nemen? Of je zin hebt en of je erin gelooft of niet maakt allemaal niets uit. Voor mijn beleving is pensioenafdracht in al die collectieve toestanden hetzelfde als geld weggooien in een bodemloze put. Ik heb helemaal geen vertrouwen dat ik er ooit een cent voor terugkrijg. Maar de grenzelose betutteling geeft je als werknemer lang niet altijd keuzevrijheid (behalve dan de vrijheid om niet bij een bepaalde werkgever in dienst te treden)

quote:

Op vrijdag 26 november 2010 12:46 schreef SeLang het volgende:

Commentaar overbodig.

quote:

Op vrijdag 26 november 2010 15:08 schreef dvr het volgende:

[..]

En dat is dan nog de Nederlandse overheid - was rond 2000 een aantal Nederlandse hoogleraren niet bezorgd dat ook Europa ooit een greep in de Nederlandse pensioenkassen zou doen? Of wacht - dat is feitelijk wat er nu al gaande is door de bailouts aan zwakke lidstaten..

Toch deel ik zorgen als 'er blijft toch niets van mijn inleg over' niet, we hebben immers geen omslagstelsel (afgezien van de AOW). Wanneer het toekomstig rendement in de knel komt, wordt o.a. op de huidige uitkeringen bezuinigd zodat de inleg van de huidige deelnemers gespaard wordt.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:38 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik sta echt met verbazing ernaar te kijken hoe met name jongeren dit allemaal maar accepteren. Die worden opgezadeld met een astronomische staatsschuld, moeten de pensioenen van babyboomers betalen en voor zichzelf kunnen ze geen waarde opbouwen door het kunstmatig hooghouden van assetprijzen. Waar is de woedende menigte die het Binnenhof en Capitol Hill platbrandt?

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 11:55 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik heb nauwelijks pensioen ingelegd in NL (paar jaar). En het Engelse deel zit in een soort van beleggingsfonds dat gewoon echt van jezelf is op je 65ste en niet wordt gebruikt om anderen uit te betalen. Gewoon wat je hebt ingelegd + rendement, en je kunt zelf bepalen waar je het in belegt (momenteel uiteraard 100% cash). Natuurlijk kan de staat/babyboomers dat confisqueren, maar het is een te verwaarlozen bedrag vergeleken bij de spaarpot die ik in eigen beheer heb opgebouwd.

En lijdzaam afgeschreven? Niet echt. Waarom denk je dat ik dit topic heb geopend? Sommige mensen zijn gewoon beter in vechten op de barricades, anderen zijn beter in het schrijven van stukjes om andere mensen bewust te maken van het probleem. En gezien de >10.000 views so far voor alleen al dit topic is de reikwijdte behoorlijk groot.

En last but not least: ik ben uitgestapt uit het systeem, betaal geen pensioenpremies meer en zorg voor mezelf.

quote:

De bestuursvoorzitter van de Autoriteit Financiele Markten (AFM) Hans Hoogervorst zegt dat pensioenfondsen en vakbonden de crisis 'bagatelliseren'. Bij onveranderd beleid zullen jongeren daar de dupe van worden, aldus Hoogervorst vrijdag in een interview met het actualiteitenprogramma EénVandaag.

Pensioenfondsen kunnen omvallen
Hoogervorst schetst een uiterst somber beeld over de toekomst: "Jongeren zullen niet meer kunnen rekenen op hetzelfde pensioen als hun ouders. Er gaat elk jaar een bedrag aan onverantwoorde subsidie van de jongeren naar de gepensioneerden dat de tegoeden van het pensioenfonds uitholt. Op een gegeven moment is dit proces niet meer omkeerbaar en leidt dit tot het failliet van het fonds. Jongeren kunnen uiteindelijk tegen een zeer hoge premie een uitgekleed pensioen krijgen. Dat is niet eerlijk."

Aanpassing rekenrente 'heilloze weg'
Volgens de AFM zou de dekkingsgraad van pensioenfondsen gemiddeld 130 procent moeten zijn om ook in de toekomst waardevaste pensioenen te kunnen uitkeren. Nu is de norm 105 procent, maar ook dat halen veel pensioenfondsen niet.

De oud-minister van Volksgezondheid haalt ook uit naar het parlement. De Tweede Kamer nam recentlijk een motie aan om de rekenrente voor pensioenfondsen te verhogen. Daarmee zouden de fondsen weer sneller aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Hoogervorst: "Dat is een heilloze weg. Het zou mooi zijn als de tekorten per Kamermotie zouden zijn weg te werken, maar helaas zit de wereld niet zo eenvoudig in elkaar."

Mogelijk jarenlang 0 procent groei
Volgens de AFM-topman kan de rente nog jarenlang op het huidige, lage niveau blijven: "Het einde is nog lang niet in zicht. We gaan een lange periode van lage economische groei tegemoet van 1, misschien zelfs 0 procent." Volgens Hoogervorst hebben we te maken met een langdurige diepe schuldencrisis omdat er vooral in de Westerse wereld veel te veel geleend is.

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 13:12 schreef Drive-r het volgende:
Ik zit gelukkig met hetzelfde Britse systeem, dus alles wordt belegd in fondsen van mijn keuze. Tegen de tijd dat ik met pensioen ga is het allemaal gewoon beschikbaar. En voor die tijd kan ik het er trouwens ook uit trekken.

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 16:35 schreef bascross het volgende:

[..]

Ik snap nog steeds niet dat hier niet gebruikt wordt gemaakt van dat systeem. Het klinkt ook zo logisch. Je eigen geld beheren dat je in de toekomst gebruikt.

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 17:34 schreef snabbi het volgende:

[..]

maar draag je dan niet als individu het volledige langleven risico? Ik verwacht 75 te worden, maar wat als ik nou 80 word?

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 17:36 schreef bascross het volgende:
Genoeg sparen.

quote:

Op vrijdag 26 november 2010 12:46 schreef SeLang het volgende:
Commentaar overbodig.

quote:

22.35-23.20 uur REPORTER

Onderzoeksjournalistiek programma,
aflevering:De toekomst van onze
pensioengelden.

KRO Reporter neemt ons pensioenstelsel
onder de loep.De pensioenfondsen roepen
dat ze nog nooit zo veel kapitaal in
kas hebben gehad,maar ze vertellen er
niet bij dat dat kapitaal de komende
jaren snel weer zal slinken als gevolg
van de vergrijzing.

Als we straks mogen stoppen met
werken,is er dan nog geld om onze oude
dag te bekostigen?

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 19:03 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik ga zelf uit van een zodanig bedrag uit dat ik puur van het rendement kan leven zonder de inflatie gecorrigeerde waarde van het fonds aan te tasten (gemiddeld over lange termijn). Dat is een beetje overkill maar ik speculeer liever niet over hoe oud ik ga worden.
...

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 17:34 schreef snabbi het volgende:

maar draag je dan niet als individu het volledige langleven risico? Ik verwacht 75 te worden, maar wat als ik nou 80 word?

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 19:03 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik ga zelf uit van een zodanig bedrag uit dat ik puur van het rendement kan leven zonder de inflatie gecorrigeerde waarde van het fonds aan te tasten (gemiddeld over lange termijn). Dat is een beetje overkill maar ik speculeer liever niet over hoe oud ik ga worden.

Een alternatief is dat je je maximale leeftijd op bijv 120 jaar zet. Maar het maakt nieteens zo gek veel uit voor het rendement dat je moet halen of je de pot langzaam leegeet tot je 120ste of puur van het vruchtgebruik leeft. Werk dat maar eens uit in excel.

quote:

Op zondag 28 november 2010 00:15 schreef Blandigan het volgende:
Of op deze site:

http://www.derentenier.com/

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 19:41 schreef Arcee het volgende:

[..]

Behalve dan dat het vanavond om 22:35 uur op Nederland 2 wordt uitgezonden.

[..]

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 23:50 schreef dvr het volgende:

[..]

Je kunt een lijfrenteverzekering afsluiten waarbij je dat spaargeld inlegt, en de verzekeraar een bepaalde levenslange maandelijke uitkering garandeert, ongeacht hoe oud je wordt.

quote:

Op zondag 28 november 2010 00:15 schreef Blandigan het volgende:

[..]

Of op deze site:

http://www.derentenier.com/

quote:

Op zaterdag 27 november 2010 19:03 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik ga zelf uit van een zodanig bedrag uit dat ik puur van het rendement kan leven zonder de inflatie gecorrigeerde waarde van het fonds aan te tasten (gemiddeld over lange termijn). Dat is een beetje overkill maar ik speculeer liever niet over hoe oud ik ga worden.

quote:

Op donderdag 25 november 2010 19:38 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik sta echt met verbazing ernaar te kijken hoe met name jongeren dit allemaal maar accepteren. Die worden opgezadeld met een astronomische staatsschuld, moeten de pensioenen van babyboomers betalen en voor zichzelf kunnen ze geen waarde opbouwen door het kunstmatig hooghouden van assetprijzen. Waar is de woedende menigte die het Binnenhof en Capitol Hill platbrandt?

quote:

Op zondag 28 november 2010 12:21 schreef SeLang het volgende:

[..]

Ik verwacht dat getal ergens in de toekomst nog wat te kunnen verhogen (naar bijv 5%) bij een forse beurscrisis maar niet in het huidige bubble klimaat.

quote:

Op zondag 28 november 2010 12:22 schreef Garagedeur het volgende:

[..]

Dat komt vanzelf wel een keer. Jij dacht toch niet werkelijk dat al die staatsschulden ooit door de jongeren van nu terugbetaald gaan worden? Het wordt hyperinflatie (maar voorlopig eerst nog deflatie) of een woedende menigte. En waarschijnlijk allebei. Heb gewoon een beetje geduld.

quote:

Op zondag 28 november 2010 16:15 schreef SeLang het volgende:
Zeer goede uitzending van Reporter is hier terug te zien.
Echt, je bloed gaat ervan koken.

quote:

Op zondag 28 november 2010 16:15 schreef SeLang het volgende:
Zeer goede uitzending van Reporter is hier terug te zien.
Echt, je bloed gaat ervan koken.

quote:

Op zondag 28 november 2010 17:28 schreef bascross het volgende:

[..]

Minder risico en meer rendement?

Vrouwen.

quote:

Op zondag 28 november 2010 17:18 schreef fedsingularity het volgende:

[..]

Bizar... wat een opeenstapeling van stommiteiten en nog mooi weer blijven spelen ook.
Komop hoe moeilijk kan het zijn om een pensioenfonds te beheren?
Gewoon de liquidatiewaarde van de aandelen buiten beschouwing laten en zoals jij zegt alleen kijken naar toekomstige kasstromen, daarnaast naar wat je uit moet keren en daarnaar handelen.

quote:

Op zondag 28 november 2010 22:31 schreef SeLang het volgende:

[..]

Dat was inderdaad erg zwak. Bovendien gaat het dan om totaal verschillende tijdframes. Het verbaasde me dan ook dat die man die aanval dat niet gemakkelijk pareerde.

quote:

Op zondag 28 november 2010 22:42 schreef Garagedeur het volgende:

[..]

Dat verbaasde mij dus ook. Ging allemaal wat zwakjes en stroefjes.

quote:

Op zondag 28 november 2010 22:36 schreef SeLang het volgende:Maar dat afromen en premie holidays, dat is gewoon crimineel.

quote:

Op maandag 29 november 2010 11:47 schreef Homey het volgende:
Mensen,

Het is toch duidelijk dat de jongeren van tegenwoordig zich niet interesseren voor hun pensioen.
Ik verwacht ook niet dat ik überhaupt ook AOW krijg of dat er een vastgesteld pensioenleeftijd nog zal zijn.

Vind het al jammer dat ik gedwongen word via de werkgever pensioenpremie af te dragen. De pensioenfondsen zijn niet heel competent en je stelt jezelf bloot
aan fraude en andere irregulatiteiten. Bovendien, als je wel eens gaat switchen van werkgever (baan voor het leven bestaat bijna niet meer) kost je dat onwijs veel pensioengeld aan kosten.

Dont trust the government, ga voor jezelf sparen.
Neem een deposito en/of beleg in Aziatische beurzen.

quote:

Op maandag 29 november 2010 08:42 schreef Drive-r het volgende:
Dat blijft natuurlijk het grote probleem. Als je mensen echt controle geeft over hun pensioen, spenderen ze het allemaal voor hun 65e.

quote:

Op maandag 29 november 2010 11:47 schreef Homey het volgende:
Mensen,

Het is toch duidelijk dat de jongeren van tegenwoordig zich niet interesseren voor hun pensioen.
Ik verwacht ook niet dat ik überhaupt ook AOW krijg of dat er een vastgesteld pensioenleeftijd nog zal zijn.

Vind het al jammer dat ik gedwongen word via de werkgever pensioenpremie af te dragen. De pensioenfondsen zijn niet heel competent en je stelt jezelf bloot
aan fraude en andere irregulatiteiten. Bovendien, als je wel eens gaat switchen van werkgever (baan voor het leven bestaat bijna niet meer) kost je dat onwijs veel pensioengeld aan kosten.

Dont trust the government, ga voor jezelf sparen.
Neem een deposito en/of beleg in Aziatische beurzen.

quote:

Op maandag 29 november 2010 16:10 schreef DaMayan het volgende:

[..]

Je interesseert je niet voor een pensioen maar tegelijk verwacht je ook geen AOW?

Ik kan met juist niet voorstellen dat AOW helemaal verdwijnt. Er zullen altijd ouderen komen zonder pensioen die ook in levensonderhoud voorzien moeten worden.Of je moet hier ook van die Walmart greeters krijgen...

quote:

Op maandag 29 november 2010 16:31 schreef Dinosaur_Sr het volgende:

[..]

dat is waarom in Azie als je antwoord geen kinderen te hebben, je de verongeruste vraag krijgt: don't you need children?

quote:

Op maandag 29 november 2010 16:10 schreef DaMayan het volgende:

[..]

Je interesseert je niet voor een pensioen maar tegelijk verwacht je ook geen AOW?

Ik kan met juist niet voorstellen dat AOW helemaal verdwijnt. Er zullen altijd ouderen komen zonder pensioen die ook in levensonderhoud voorzien moeten worden.Of je moet hier ook van die Walmart greeters krijgen...

quote:

Op maandag 29 november 2010 11:52 schreef Garagedeur het volgende:

[..]

Beleggen in Aziatische beursem, daar ben je nu echt een beetje te laat mee. Alhoewel, Japan is misschien een optie. Misschien.

quote:

Op maandag 29 november 2010 16:10 schreef DaMayan het volgende:

[..]
Ik kan met juist niet voorstellen dat AOW helemaal verdwijnt.

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 18:12 schreef michaelmoore het volgende:

[..]

momenteel komt 60% van de AOW uitkeringen uit de ontvangen premie en de grote grijze golf moet nog komen.
Das alle jongeren zullen hun hele leven betalen voor de ouderen

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 18:12 schreef michaelmoore het volgende:

[..]

momenteel komt 60% van de AOW uitkeringen uit de ontvangen premie en de grote grijze golf moet nog komen.
Das alle jongeren zullen hun hele leven betalen voor de ouderen

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 19:11 schreef Dinosaur_Sr het volgende:

[..]

voor de goede orde, en misschien geheel onWesters: ook zonder AOW doe ik dat, hoor. Stel voor voor zeg, voor je ouders zorgen, waarom zouden we.....?

Vaak denk ik toch dat we aardig aan het doorslaan zijn in ons egoisme....

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 22:02 schreef dvr het volgende:
Wat mij betreft mogen ze nu al voor de AOW een vermogens- en inkomenstoets invoeren: bijvoorbeeld zodanig dat als je een pensioen hebt van 1,5x modaal of een vermogen van 3 ton (liquidatiewaarde van huis, levensverzekeringen e.d. inbegrepen), je geen AOW krijgt.

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 22:02 schreef dvr het volgende:
Als de AOW wordt afgeschaft, resteert alleen Bijstand voor ouderen (net als in de VS waar veel ouderen van social security leven). Daarbij geldt een vermogenstoets, dus je zou dan eerst je eigen pensioenvoorziening, je huis etc moeten opeten voordat je voor een uitkering in aanmerking komt (met verder dus als gevolg dat je kinderen niets meer erven).

Wat mij betreft mogen ze nu al voor de AOW een vermogens- en inkomenstoets invoeren: bijvoorbeeld zodanig dat als je een pensioen hebt van 1,5x modaal of een vermogen van 3 ton (liquidatiewaarde van huis, levensverzekeringen e.d. inbegrepen), je geen AOW krijgt.

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 22:34 schreef snabbi het volgende:

Je wil de mensen die hebben gespaard straffen ten opzichte van de mensen die er alles doorheen jagen. Er zijn genoeg mensen die gekozen hebben aanvullend te sparen voor het pensioen. Dat is een nutteloze investering geweest.

quote:

Op dinsdag 30 november 2010 23:21 schreef simmu het volgende:

er is al een groeiende groep mensen met aow in de bijstand hoor. je bent niet de eerste die dit bedacht heeft...

quote:

Op woensdag 1 december 2010 00:28 schreef dvr het volgende:

[..]

Hoe bedoel je - AOW is meer dan Bijstand, dus iemand met volledige AOW zal toch nooit Bijstand krijgen? De enige mij bekende groep die geen volledige AOW krijgt zijn mensen die niet van hun 15e-65e onafgebroken in Nederland hebben gewoond.

quote:

Op woensdag 1 december 2010 00:34 schreef Igen het volgende:

Het zou betekenen dat mensen die gespaard hebben dan netto geen cent meer krijgen dan mensen die niet gespaard hebben,

quote:

Op woensdag 1 december 2010 00:34 schreef Igen het volgende:

[..]

Het zou betekenen dat mensen die gespaard hebben dan netto geen cent meer krijgen dan mensen die niet gespaard hebben, m.a.w. dat de mensen die gespaard hebben dat geld net zo goed in de wc hadden kunnen gooien. Dat lijkt mij nou niet bepaald rechtvaardig en ook geen goed signaal om af te geven aan wie nu werkt.

Ik zou zeggen dat je niet verder moet gaan dan de AOW verlagen tot bijstandsniveau en de belastingvoordelen voor gepensioneerden afschaffen.

quote:

Op woensdag 1 december 2010 12:43 schreef Igen het volgende:

Nee, bij jouw voorstel krijgt iemand die een aanvullend pensioen van 1,4x modaal heeft gespaard netto zelfs meer dan iemand die een aanvullend pensioen van 1,5x modaal heeft gespaard.