Ja, ik verdien er tegenwoordig m'n geld meequote:Op zondag 7 september 2008 14:36 schreef One_conundrum het volgende:
Dude, heb je hier verstand van ofzo
Ja, da's met tweemaal squote:Edit: Dummies is wel wat lichtzinnig gesproken. 'Ontsnappingssnelheid' ? met 2 ss en btw?
Antimaterie heeft niet zo gek veel te maken met zwarte gaten, behalve wanneer je Hawkingstraling gaat bekijken. Ik persoonlijk kan niet echt iets met de populaire uitleg van dit verschijnsel,"maar ala.quote:Op zondag 7 september 2008 14:34 schreef Triggershot het volgende:
Ik heb het idee van anti-materie eigenlijk nooit echt begrepen, weet wel wat het is, maar niet echt hoe het werkt, hoe ik het me herinner geleerd te hebben is dat het een destructieve combinatie van stoffen is als ze met elkaar in conflict komen of verenigen, maar wat blijft er dan over om waar te nemen? En hoe noem je dat?
Veel groter dan een knikker zelfs. Ik weet even niet hoe groot, maar dus het volume wat de bol opeengpakte deeltjes inneemt.quote:Op zondag 7 september 2008 20:45 schreef Thomass het volgende:
Ik vind het toch gek, een singulariteit is toch een punt. Iets eendimensionaals zegmaar. Hoe kan dat dan de grootte van een knikker hebben?
De singulariteit is niet zo groot als een knikker! Dat is inderdaad gewoon "een punt", hoewel dit wat subtiel ligt dus: de singulariteit maakt geen deel meer uit van de ruimte-tijd, dus het is geen punt in de ruimte-tijd maar eerder het ontbreken van een punt. De waarnemershorizon heeft echter een straal van circa een centimeter, en dat neemt men als de grootte van het zwarte gat.quote:Op zondag 7 september 2008 20:45 schreef Thomass het volgende:
Ik vind het toch gek, een singulariteit is toch een punt. Iets eendimensionaals zegmaar. Hoe kan dat dan de grootte van een knikker hebben?
Dit is inderdaad een goed punt. Materie bestaat uit fermionen, en fermionen kunnen niet in dezelfde quantumtoestand zitten. Je kunt ze dus niet willekeurig dicht opmekaar stoppen, dan gaan ze weerstand hiertegen bieden. Dit zorgt voor de degeneratieve druk, wat een druk is die alleen via quantummechanica kan worden verklaard.quote:Op zondag 7 september 2008 20:23 schreef Albert_Einstein het volgende:
Waar het mij om gaat is dat TS stelt dat het volume oneindig klein is, terwijl Asimov (tig jaar geleden) stelt dat er wel volume is.
Kan iemand hier iets zinnigs over zeggen?
Dank jequote:@TS:
Wat voor beroep oefen je uit dan? Je weet het goed aan de man te brengen vind ik.
Wiskundeformules schrikken vaak af inderdaad. Toch denk ik dat het geen kwaad kan om toch zo nu en dan eentje es te noemen; je krijgt zo in ieder geval een klein beetje een idee hoe een theorie inmekaar steekt. Als ik bijvoorbeeld een formule alsquote:Op maandag 8 september 2008 00:32 schreef ikJur het volgende:
zwarte gaten zijn kewl![]()
nee serieus. De OP is best interessant . Ik lees veel over dit soort onderwerpen maar toch staat het nog vol met rare termen die ik niet goed begrijp, met name al die wiskundige formules kan ik weinig van bakken
SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.Fluitbekzeenaalden zijn tropische & subtropische zoutwatervissen die hun naam te danken hebben aan hun buisvormige snuit, die aan een fluit doet denken.
Als een zwart gat massa aantrekt, dan kun je inderdaad laten zien dat de waarnemershorizon alleen maar groter kan worden; ze wordt nooit kleiner! Die massa (of energie, als je het over fotonen hebt) wordt opgenomen door het zwarte gat, en hierdoor zal het zwaartekrachtsveld van het zwarte gat groter worden.quote:Op maandag 8 september 2008 10:55 schreef fluitbekzeenaald het volgende:
Worden zwarte gaten groter door de materie die ze aantrekken? En blijft de zwaartekracht dan hetzelfde?
quote:Dit topic is juist voor noobsSPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.![]()
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Uiteindelijk zou dit dus het heelal doen opslokken? Ik hoorde ook dat zwarte gaten instabiel zouden zijn, hoe zit dit en hoe kan een zwart gat uiteenvallen?quote:Op maandag 8 september 2008 10:59 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Als een zwart gat massa aantrekt, dan kun je inderdaad laten zien dat de waarnemershorizon alleen maar groter kan worden; ze wordt nooit kleiner! Die massa (of energie, als je het over fotonen hebt) wordt opgenomen door het zwarte gat, en hierdoor zal het zwaartekrachtsveld van het zwarte gat groter worden.
Da's een vraag voor kosmologen, wat het uiteindelijke lot van het universum is. De ruimte-tijd zelf zet ook uit, dus als dat snel genoeg gaat dan krijg je steeds minder interacties tussen materiedeeltjes. Sterren zullen steeds weer exploderen en nieuw materiaal opleveren om planeten, sterren en dergelijke te vormen, maar voor de zwaartekracht zal het steeds lastiger worden om materie bijmekaar te laten klonteren als die ruimte-tijd steeds sneller uitzet. Eén verre toekomstvisie is dan een universum wat alleen nog uit zwarte gaten en straling bestaat.quote:Op maandag 8 september 2008 11:28 schreef Montov het volgende:
[..]
Uiteindelijk zou dit dus het heelal doen opslokken? Ik hoorde ook dat zwarte gaten instabiel zouden zijn, hoe zit dit en hoe kan een zwart gat uiteenvallen?
Om zo'n halo te zien moeten die fotonen wel naar jouw ogen toe kunnen. En da's nou net wat die fotonen niet kunnenquote:Op maandag 8 september 2008 12:21 schreef starla het volgende:
Mooi topic Haushofer!
Een vraagje:
waarom is er op de grens van het zwarte gat (waarnemershorizon) geen felle rand, zeg maar een soort halo? Ik kan me voorstellen dat alle fotonen daar rond blijven draaien zonder in het zwarte gat te vallen, maar ook zonder te ontsnappen. Dan zou je toch een rand moeten hebben met 'oneindig' veel 'gevangen' fotonen?
Duidelijk!quote:Op maandag 8 september 2008 13:04 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Om zo'n halo te zien moeten die fotonen wel naar jouw ogen toe kunnen. En da's nou net wat die fotonen niet kunnenDe waarnemershorizon kun je inderdaad definieren als de plek waar fotonen niet naar de singulariteit vallen maar ook niet kunnen ontsnappen; ze blijven dus "rondcirkelen". Je kunt het vergelijken met satellieten in een stationaire baan rond de aarde. Die hebben genoeg snelheid om niet naar het aardoppervlak te storten maar te weinig snelheid om uit het zwaartekrachtsveld van de aarde te ontsnappen.
Het grote verschil is natuurlijk dat de straal van de baan van zo'n stationaire satelliet zal afhangen van de snelheid van de satelliet. Een foton daarentegen heeft altijd dezelfde snelheid, dus zul je maar 1 waarnemershorizon hebben.
De waarnemershorizon wordt juist groter als de massa groter wordt van het zwarte gat. Het is nog niet bewezen ( en dus een open vraag! ) of 'naakte' singulariteiten ( dus zonder waarnemershorizon ) kunnen bestaan, maar over het algemeen wordt aangenomen dat deze niet bestaan. De waarnemershorizon zal dus wel "samenvallen met de singulariteit" als het zwarte gat op het punt staat te verdampen; maar wat daarna precies gebeurt weten we niet. Daarvoor hebben we dus een theorie nodig die quantummechanica en algemene relativiteit combineert.quote:Op maandag 8 september 2008 13:08 schreef starla het volgende:
[..]
Duidelijk!
En wat als de dichtheid zóóó groot is dat de waarnemershorizon samenvalt met de singulariteit?
Thnxquote:Op maandag 8 september 2008 10:59 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Als een zwart gat massa aantrekt, dan kun je inderdaad laten zien dat de waarnemershorizon alleen maar groter kan worden; ze wordt nooit kleiner! Die massa (of energie, als je het over fotonen hebt) wordt opgenomen door het zwarte gat, en hierdoor zal het zwaartekrachtsveld van het zwarte gat groter worden.
[..]
Dit topic is juist voor noobs![]()
Ik ben niet zo bekend met zwaartekrachtslenzen. Volgens mij kunnen ze niet echt vergroten, maar kunnen ze wel meerdere kopieën van objecten laten zien. Hoe afbuiging voor vergroting kan zorgen is me niet duidelijk. Je poneert het nogal stellig, dus ik ben benieuwd waarom je dit denktquote:Op maandag 8 september 2008 21:13 schreef Schonedal het volgende:
Nu is het bekend dat een zwaartekrachtveld een lichtstraal afbuigt zo ongeveer als een lens dat doet.
Een zwart gat kan dus zeker als een positieve lens beschouwd worden.
Stel je nu eens voor dat we vanuit de aarde precies twee zwarte gaten op een lijn zien liggen, hadden we dan niet een mooie sterrenkijker waarmee we dingen in het verre heelal onder sterke vergroting kunnen bekijken?
Volgens de algemene relativiteitstheorie niet. Alleen, die houdt niet rekening met de quantummechanica en is in bepaalde gevallen niet meer geldig. Een gecombineerde theorie voorspelt hoogst waarschijnlijk dat zwarte gaten wel kunnen verdwijnen.quote:Op maandag 8 september 2008 18:15 schreef katerwater het volgende:
Als ik het goed begrijp, kunnen zwarte gaten niet verdwijnen?
WTF?quote:Een computersimulatie van een zwart gat met10 zonnemassa's vanaf 600 kilometer gezien
maar hoe? met een knal of zakken ze langzaam in zichzelf?quote:Op maandag 8 september 2008 23:27 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Volgens de algemene relativiteitstheorie niet. Alleen, die houdt niet rekening met de quantummechanica en is in bepaalde gevallen niet meer geldig. Een gecombineerde theorie voorspelt hoogst waarschijnlijk dat zwarte gaten wel kunnen verdwijnen.
Waarom is dat apart?quote:
jezus...quote:Op dinsdag 9 september 2008 13:49 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Waarom is dat apart?
Als het een niet-roterend zwart gat is zonder elektromagnetische lading, kun je makkelijk de Schwarzschildstraal uitrekenen met
r = 2GM/c2
waar M de massa is, c de lichtsnelheid en G de gravitatieconstante van Newton. Het is treffend dat je hiervoor hetzelfde antwoord krijgt als je het klassiek met Newton's uitdrukkingen uitrekent in plaats van algemene relativiteit. Zo uit m'n hoofd komt hiervoor dan ruwweg een straal van 30 kilometer uit, maar dat zou je even moeten narekenen.
Het zwaartekrachtsveld op 600 kilometer afstand zal met 10 zonnemassa's niet verschrikkelijk sterk zijn op 600 kilometer afstand. Je kunt met de volgende expressie uitrekenen hoeveel de tijd trager loopt op zo'n afstand ten opzichte van iemand die heel ver weg staat van het zwarte gat:
dt = dT(1-2GM/rcr2)-1/2
Hier is t de tijd die de persoon op 600 km afstand meet, en T de tijd die de persoon ver weg meet.
Iemand die ver weg staat van het zwarte gat zal dus meten dat de tijd voor iemand die op 600 kilometer van het zwarte gat staat circa 2% trager loopt. Ik reken het vanavond even na, heb nu haast, maar dit is dus een indicatie dat het zwaartekrachtsveld op 600km afstand niet heel sterk meer is
Nou, een zwart gat "slurpt geen ruimte op", een zwart gat is een bijzondere geometrie van ruimte-tijd. Dat is iets waar je diep over kunt nadenken. Alles speelt zich af in de ruimte-tijd, en de zwaartekracht is de enige 'kracht' die dat toneel ook daadwerkelijk vervormt; de rest van de krachten ( die beschreven worden door het standaardmodel )zijn slechts toeschouwers op die ruimte-tijd.quote:Op dinsdag 9 september 2008 13:54 schreef shilizous_88 het volgende:
Als een zwart ga steeds meer massa en ruimte gaat opnemen kunnen ze dan in theorie ook elkaar opslurpen en wat zou er dan gebeuren?
Om even op je vraag in te gaan (quote:dom gezegd: 2 deuken in het tijd/ ruimte geheel die elkaar ontmoeten
Dank je wel voor stuk zeer boeiende informatie, ik zal er alles 100% van begrepen hebben, maar ik heb in ieder geval een idee gekregen.quote:
Ik weet niet hoe bekend je bent met differentiaalmeetkunde, maar de wiskundige structuur is een beetje als volgt. Hoop niet dat Hawking gelijk heeft en dat bij elke formule het publiek halveert, want dan blijft er weinig meer over na deze postquote:Op woensdag 10 september 2008 01:00 schreef keesjeislief het volgende:
Extreem prettig topic, prachtige uitleg Haushofer! [ afbeelding ].
Ik ben erg benieuwd naar wat meer (wiskundige) details m.b.t. de beschrijving van die ruimte-tijd. Welke wiskundige objecten worden daarvoor gebruikt?
Stel dat de zon *floep* zegt en ogenblikkelijk in een zwart gat verandert (zonder de vervelende bijverschijnselen van Supernovae enz), dan blijft de Aarde "gewoon" z'n rondjes draaien (in het donker rond) het zwarte gatquote:Op woensdag 10 september 2008 08:47 schreef Reya het volgende:
Is het mogelijk voor een object (al dan niet met massa) om een constante orbitaalkoers rond een zwart gat te draaien? Tenslotte, je zou kunnen stellen dat er rondom een zwart gat twee ruimtes te definieren zijn; ruimte A, waarin een bepaald object door de (tot oneindig naderende?) dichtheid van het zwarte gat wordt aangetrokken, en ruimte B, waarin dit object, niet wordt aangetrokken. Wat als een object precies op de grens van deze twee ruimtes plaats heeft?
Dit is een goeie vraag, en hangt sterk van het type zwarte gat afquote:Op woensdag 10 september 2008 08:47 schreef Reya het volgende:
Is het mogelijk voor een object (al dan niet met massa) om een constante orbitaalkoers rond een zwart gat te draaien? Tenslotte, je zou kunnen stellen dat er rondom een zwart gat twee ruimtes te definieren zijn; ruimte A, waarin een bepaald object door de (tot oneindig naderende?) dichtheid van het zwarte gat wordt aangetrokken, en ruimte B, waarin dit object, niet wordt aangetrokken. Wat als een object precies op de grens van deze twee ruimtes plaats heeft?
Ha, dank je! Ik ben te weinig bekend met differentiaalmeetkunde om bovenstaande helemaal te volgen, maar het ziet er ronduit geil uitquote:Op woensdag 10 september 2008 10:12 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Ik weet niet hoe bekend je bent met differentiaalmeetkunde, maar de wiskundige structuur is een beetje als volgt. Hoop niet dat Hawking gelijk heeft en dat bij elke formule het publiek halveert, want dan blijft er weinig meer over na deze post
Zwaartekracht wordt door Einstein dus geometrisch beschreven. De reden hiervoor is het eerder genoemde equivalentieprincipe; locaal blijkt dat je zwaartekracht altijd "weg kunt transformeren door te doen alsof jezelf versneld". Er is geen experiment waarbij je locaal ( dus in een 'klein genoege ruimte' ) onderscheid kunt maken tussen zwaartekracht en versnelling. Einstein vergeleek dat met geometrie: een manifold is locaal vlak.
Hij poneerde dus dat ruimte-tijd een 4 dimensionale Lorentziaanse manifold is, waarbij de metriek de rol overneemt als zwaartekrachtspotentiaal. Einsteins aanpak was om de Poissonvergelijking voor het klassieke zwaartekrachtsveld phi ( en rho is de massadichtheid )
[ afbeelding ]
tensorieel uit te breiden. Je gebruikt tensors omdat die lineair transformeren en Lorentztransformaties ook lineaire transformaties zijn. De tensor die energiedichtheid beschrijft is de energie-impuls tensor T, en die is van tweede orde. Einstein zocht dus naar een tweede orde geometrische tensor die hij kon koppelen aan T. Eerst probeerde hij de Ricci-tensor, maar toen besefte hij dat energie en impuls behoud impliceerde dat de covariante afgeleide van die geometrische tensor ook 0 moest zijn. Dit bracht hem tot de volgende veldvergelijkingen:
[ afbeelding ]
De kappa is de koppelingsconstante, die bepaalt wordt door de Newtoniaanse limiet terug te moeten krijgen in bepaalde gevallen. Hier kun je een "no nonsense introductie" lezen over algemene relativiteit, maar ik weet niet hoe dat jou als wiskundige gaat bekorenOm een idee van de complexiteit van de vergelijkingen te geven zijn hier wat definities ( gelijke indices boven en onder sommeer je over van 0 tot 3 ) :
De connectie:
[ afbeelding ]
De Riemann tensor:
[ afbeelding ]
De Ricci tensor:
[ afbeelding ]
en de Ricci scalar:
[ afbeelding ]
Wat dus vaak het geval is is dat je bij een gegeven energie-impuls tensor T je metriek g oplost. Aan bovenstaande formules kun je zien dat dat nogal ingewikkelde differentiaalvergelijkingen zijn; ze zijn tweede orde en niet lineair. Voor vrijwel alleen symmetrische gevallen zijn er exacte oplossingen bekend.
Mooi werk dusHeb me er zelf iig nooit aan gewaagd
Wat voor jou als wiskundige misschien interessant is, is dat Hilbert eerder de vacuum veldvergelijkingen (dus T=0) heeft gevonden dan Einstein. Hij heeft simpelweg het variatieprincipe toegepast, waarbij hij de meest simpele actie heeft opgesteld die de dynamica van de metriek zou kunnen beschrijven. Dat is simpelweg de Ricciscalar als Lagrangiaan, waarbij je wel de juiste maat moet meenemen:
[ afbeelding ]
Variatie van dit ding levert je precies de vacuumvergelijkingen opHoop dat je hier wat uit kunt breien, fysici hebben nogal es een andere kijk op wiskunde dan wiskundigen zelf
Ja, dat is een analogie die vaak gebruikt wordt. Alleen neigt men met dit soort analogieën er nog wel es naar om te vergeten dat niet alleen de ruimte wordt verbogen; ook de tijd. Je kunt immers ruimte en tijd niet meer los van elkaar zien.quote:Op woensdag 10 september 2008 00:30 schreef Thomass het volgende:
Over zwaartekracht, ik vond deze analogie wel treffend:
http://www.scienceblog.co(...)y-problem-17277.html
(maar ik ben geen expert ofzo, ik kon me er alleen wel wat bij voorstellen met behulp van het trampoline idee)
ik heb hier nog geen antwoord op gezien ( of er over heen gelezen want er was echt veel te lezen)quote:Op maandag 8 september 2008 00:10 schreef TC03 het volgende:
Wat vind jij van het bericht dat men bang is voor zwarte gaten bij dat experiment in Zwisterland? Totale onzin of een gebrek aan kennis? Of slechts een andere visie die jij niet juist acht?
OMG!quote:
Die random kogels benaderen dan wel de lichtsnelheid maar volgens mij zal dat proton uit elkaar spatten op het moment dat hij op een deeltje in de atmosfeer knalt. Dan raakt hij de grond dus niet zo snel want hij komt volgens mij altijd wel in aanraking met iets voordat hij zo ver komt.quote:Op vrijdag 12 september 2008 00:32 schreef Roquefort het volgende:
[..]
OMG!
Ik lees toch elke wetenschapsbijlage van de weekendkrant, maar daar heb ik nog nooit van gehoord.
Nou snap ik niet precies (*kuch*) wat mass-energy is, maar als dat ding een mass-energy had equivalent aan een bacterie, en een energie vergelijkbaar met een baseball bij 55 Mp/h, interpreteer ik het dan goed dat ik een botsing met zo'n OMG-particle niet zou overleven?
(Oftewel: er vanuit gaande dat het een klasse betreft, vliegen er random kogels door het universum?)
Als Einstein gequote wordt is dat meestal de formule E=mc^2 die zegt dat energie (E) en massa (m) hetzelfde zijn en via de lichtsnelheid (c) in elkaar zijn om te rekenen. De mass-energy van de proton is in het artikel dus de rustmassa en de energie die het proton heeft, omgezet in electron volts.quote:Op vrijdag 12 september 2008 00:32 schreef Roquefort het volgende:
[..]
OMG!
Ik lees toch elke wetenschapsbijlage van de weekendkrant, maar daar heb ik nog nooit van gehoord.
Nou snap ik niet precies (*kuch*) wat mass-energy is, maar als dat ding een mass-energy had equivalent aan een bacterie, en een energie vergelijkbaar met een baseball bij 55 Mp/h, interpreteer ik het dan goed dat ik een botsing met zo'n OMG-particle niet zou overleven?
(Oftewel: er vanuit gaande dat het een klasse betreft, vliegen er random kogels door het universum?)
Zo'n deeltje zou waarschijnlijk dwars door je heen gaan en daar zou je niks van merken. Straling is pas gevaarlijk als het met in grote getalen in staat is om met je weefsel te reageren.quote:Op vrijdag 12 september 2008 00:32 schreef Roquefort het volgende:
[..]
OMG!
Ik lees toch elke wetenschapsbijlage van de weekendkrant, maar daar heb ik nog nooit van gehoord.
Nou snap ik niet precies (*kuch*) wat mass-energy is, maar als dat ding een mass-energy had equivalent aan een bacterie, en een energie vergelijkbaar met een baseball bij 55 Mp/h, interpreteer ik het dan goed dat ik een botsing met zo'n OMG-particle niet zou overleven?
(Oftewel: er vanuit gaande dat het een klasse betreft, vliegen er random kogels door het universum?)
Ik weet niet wat je achtergrond is, maar een erg goed boek wat alle benodigde wiskunde voor dit soort theorieën uit de doeken doet is "geometry, topology and physics" van Nakahara. Het is de laatste paar weken mijn bijbeltje gewordenquote:Op vrijdag 12 september 2008 12:15 schreef pwned het volgende:
EDIT: Ik heb inmiddels voldoende antwoord gevonden op m'n vraag, bedankt voor dit topic om mijn interesse over zwarte gaten en particle physics weer te prikkelen. Helaas ben ik beter in thermodynamica dan in quantummechanica en ben ik niet goed genoeg in differentials om echt diep in de stof te duiken.
Helaas aan een andere kant van het natuurkundespectrumquote:Op vrijdag 12 september 2008 16:15 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Ik weet niet wat je achtergrond is, maar een erg goed boek wat alle benodigde wiskunde voor dit soort theorieën uit de doeken doet is "geometry, topology and physics" van Nakahara. Het is de laatste paar weken mijn bijbeltje geworden
Ja, dat stelde ik al eerder: één van de eindstadia van het universum is er één waarin alleen zwarte gaten en straling over is. Het duurt verschrikkelijk lang voordat zo'n zwart gat verdampt is, dus het zou zelfs kunnen dat de ruimte-tijd al "uitmekaar getrokken wordt" voordat het gros verdampt is.quote:Op vrijdag 12 september 2008 12:45 schreef ElizabethR het volgende:
Deze dummie heeft het gedeeltelijk begrepen. Ik probeer constant te visualiseren wat je zegt. Maar dat valt niet mee. Het wiskundige gedeelte is me sowieso te ingewikkeld. Met mijn doemdenkbreintje boerenverstand zie ik dus ooit alles, maar dan ook werkelijk alles op den duur een groot zwart gat worden. Het is net een virus
Complimenten voor dit topic Haus!! Megamachtig interessant.
Ah, okquote:Op vrijdag 12 september 2008 20:21 schreef pwned het volgende:
[..]
Helaas aan een andere kant van het natuurkundespectrumVooral thermodynamica, fysische transportverschijnselen en fermentatietechnieken. Misschien dat ik het boek van Nakahara ga aanschaffen.
Misschien verdampt een minizwart gat in die hadron collider veel sneller omdat het misschien uit enkele kernen bestaat tov een zwart gat die ontstaat door het ineenvallen van een ster, en ongekend gecomprimeerd is met enorm veel materie en natuurlijk veel langer werk heeft om die energie door middel van eventuele straling kwijt te raken.quote:Op zaterdag 13 september 2008 12:08 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Ja, dat stelde ik al eerder: één van de eindstadia van het universum is er één waarin alleen zwarte gaten en straling over is. Het duurt verschrikkelijk lang voordat zo'n zwart gat verdampt is, dus het zou zelfs kunnen dat de ruimte-tijd al "uitmekaar getrokken wordt" voordat het gros verdampt is.
Hawking heeft geponeerd dat het bij ontstaan van het universum mini zwarte gaten zijn ontstaan. Die zouden nu ongeveer kunnen gaan verdampen. Het universum is nu circa 1010 jaar, maar een fatsoenlijk zwart gat kan er wel 1070 jaar (oid) over doen om te verdampen. Dan moet het universum nog een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal een miljoen maal langer bestaan.
Da's best veel
Als je dan toch een schopje geeft...quote:Op donderdag 2 oktober 2008 16:30 schreef Haushofer het volgende:
Een schopje wegens recente interesse![]()
Het is de vraag hoeveel massa het zwarte gat in beginsel heeft. Als dat beneden een bepaalde limiet ligt, zal het zwarte gat weer verdwijnen voordat het ook maar iets heeft aangetrokken. Op http://en.wikipedia.org/wiki/Hawking_radiation kun je zelf een schatting van de levensduur maken.quote:Op donderdag 2 oktober 2008 17:00 schreef P8 het volgende:
goede kick
Wat ik me nog afvroeg met dat hele CERN gebeuren: Iedereen was bang dat de aarde in een flits zou verdwijnen. Althans werd dat idee geschapen. Maar zo'n klein zwart gat zou nooit de aarde kunnen opslokken toch?
Volgens mij zou het zwarte gat afzakken naar het binnenste van de aarde (en de paar atomen die in het zwaartekrachtveld van het mini zwarte gat komen meepakken.
Da's een goeie vraag waar ik even over moest nadenken. De golflengte van je licht bepaalt de energie van je foton, maar dat is nou net wat je in dergelijke berekeningen verwaarloost. Je neemt een bepaald type zwart gat ( roterend, statisch, geladen, niet geladen, symmetrisch etc), bepaalt de geometrie van dit zwarte gat en bekijkt hoe die geometrie de geodeten ( die de fotonen volgen ) in je ruimte-tijd veranderen. Je verwaarloost dus de kromming die het foton zelf veroorzaakt in de ruimte-tijd, en dat is in eigenlijk alle gevallen een erg goeie benadering.quote:Op donderdag 16 oktober 2008 01:22 schreef One_of_the_few het volgende:
@Haus.
Zwarte gaten worden zo genoemd omdat de aantrekkingskracht van zo gat groter is dan de snelheid van het licht. Het licht wat wij kunnen zien maar ik neem aan ook alles met een golflengte buiten het voor on zichtbare licht. zijn er ook situaties mogelijk waarbij een zwart gat voor ons zwart lijkt maar straling van bijvoorbeeld 100 nm wel kan ontsnappen aan het het gat maar straling van 350 nm niet?
Ik begrijp je vraag niet helemaal, maar Hawkingstraling doet zich ook voor bij stilstaande zwarte gaten. Bovendien is dit soort straling nog nooit gemeten. Als dat wel zo zou zijn, zou Hawking waarschijnlijk al een Nobelprijs hebben gewonnen. Het vermogen van stralende zwarte gaten is simpelweg (nog) te laag om vanaf de aarde te meten.quote:Op vrijdag 17 oktober 2008 12:48 schreef KlappernootatWork het volgende:
Volgens waarnemingen heeft een zwart gat van een groot object jets waar deeltjes "ontsnappen"
Dit heeft te maken met de rotatie.
Zo'n klein zwart gat roteert mi niet. Dus zouden deeltjes er ook totaal niet aan kunnen ontsnappen.
Hoe kunnen ze dan metingen doen?
Die kun je in de link vinden die ik gaf van Wikipedia. Uiteindelijk wordt alle massa in straling omgezet,dus fotonenquote:Op vrijdag 24 oktober 2008 11:30 schreef KlappernootatWork het volgende:
Wat is trouwens de "levensduur" van zo'n zwart gat? We weten bij benadering hoe oud een ster wordt, maar het is mij niet bekend hoe lang een singulariteit als een zwart gat blijft bestaan. En wat gebeurt er dan met die materie ? Knalt dan alles weer uit elkaar of "verdwijnt" het?
En geldt dit ook voor kleine zwarte gaten?
fotonen is toch licht? betekent dit dan dat het universum op gegeven moment baadt in het licht?quote:Op zaterdag 25 oktober 2008 09:49 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Die kun je in de link vinden die ik gaf van Wikipedia. Uiteindelijk wordt alle massa in straling omgezet,dus fotonen
Bedankt!quote:Op donderdag 16 oktober 2008 16:36 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Da's een goeie vraag waar ik even over moest nadenken. De golflengte van je licht bepaalt de energie van je foton, maar dat is nou net wat je in dergelijke berekeningen verwaarloost. Je neemt een bepaald type zwart gat ( roterend, statisch, geladen, niet geladen, symmetrisch etc), bepaalt de geometrie van dit zwarte gat en bekijkt hoe die geometrie de geodeten ( die de fotonen volgen ) in je ruimte-tijd veranderen. Je verwaarloost dus de kromming die het foton zelf veroorzaakt in de ruimte-tijd, en dat is in eigenlijk alle gevallen een erg goeie benadering.
In media heb je nog het verschijnsel dispersie, maar zover ik weet heb je dit verschijnsel niet in dergelijke berekeningen nodig.
Erg goeie vraag
Nou ja, licht is straling met een bepaalde golflengte. Ik weet niet precies wat de gemiddelde golflengte van zo'n eindtoestand zou zijn, maar het is inderdaad denkbaar dat na heel veel jaar het universum alleen nog maar uit straling bestaat.quote:Op maandag 27 oktober 2008 14:44 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
fotonen is toch licht? betekent dit dan dat het universum op gegeven moment baadt in het licht?
quote:Op woensdag 29 oktober 2008 19:37 schreef Haushofer het volgende:
Als je die kromming meeneemt, dan wordt het probleem veel complexer, omdat de vergelijkingen niet lineair zijn; het is dus erg moeilijk om oplossingen te vinden. Maar de fout die je daarmee maakt is heel erg klein. Bovendien is ART een benadering; je neemt geen quantumcorrecties mee in je berekeningen. Daar zit ook al een "fout" in.
De dichtheid is inderdaad oneindig, maar de bron is een eindige massa! Als een zwart gat massa opeet, dan zorgt die massa voor meer kromming. Dat kun je afleiden uit de zogenaamde metriek van het zwarte gat. Daarvoor moet wel gelden dat het zwarte gat nadat het de massa heeft opgegeten weer de symmetrieen bezit als daarvoor, anders moet je een andere metriek gebruiken.
Het niet-technische antwoord is dus: je conclusie is inderdaad verkeerd
Hetzelfde kun je doen voor een puntlading. Deze zorgt voor een elektrisch veld. Echter, de ladingsdichtheid is oneindig terwijl de lading eindig is; het is simpelweg het "oneindig kleine volume" wat voor een " oneindige dichtheid" zorgt. Als ik nu meer lading toevoeg in het punt wordt het elektrische veld sterker.
Wat gebeurt er dan met de "harde" dwz. zware materie? of wordt dit allemaal opgezogen door zwarte gaten?quote:Op woensdag 29 oktober 2008 19:38 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Nou ja, licht is straling met een bepaalde golflengte. Ik weet niet precies wat de gemiddelde golflengte van zo'n eindtoestand zou zijn, maar het is inderdaad denkbaar dat na heel veel jaar het universum alleen nog maar uit straling bestaat.
Dus we komen straks allemaal heeel dicht tegen Beyonce en Katja aan te liggen..quote:Op vrijdag 31 oktober 2008 10:29 schreef Haushofer het volgende:
Ja. Volgens de ART eindigt het pad van elk deeltje, of het nu massief of massaloos is, bij de singulariteit wanneer het voorbij de waarnemershorizon is.
Uit de Kijk van deze maandquote:Hoe zwaar kan een zwart gat maximaal worden? Een wetenschapper van de Amerikaanse Yale-universiteit legt de grens op tien miljard keer de massa van onze zon.
Nog nooit eerder werd er een bovengrens voor de massa van een zwart gat bepaald. Natuur- en sterrenkundige Priya Natarajan deed dat wel en publiceerde onlangs haar bevindingen.
Natarajan kwam tot haar conclusie door gegevens te bestuderen van ultrazware zwarte gaten, die zich bevinden in de centra van bepaalde sterrenstelsels. Deze waarnemingen kunnen alleen kloppen als zwarte gaten stoppen met groeien zodra ze tien miljard keer zo zwaar als onze zon geworden zijn, stelt de wetenschapper.
Hoe dat komt, is nog onduidelijk. Een mogelijkheid die Natarajan oppert: een zwart gat voedt zich met gas, stof en materie van sterren. Op een gegeven moment heeft het op die manier zijn omgeving leeggemaakt. Niet alleen heeft het gat daardoor niets meer te ‘eten’, ook is er te weinig gas voorhanden om in die regio nieuwe sterren te laten ontstaan. Gevolg: het gulzige gat bevindt zich in een gebied dat leeg is én leeg blijft, en kan daardoor niet meer zwaarder worden. -JPK
Dus ze beweren dat er een limiet is aan de waarnemershorizon? Dus het heelal wordt later helemaal leeg (afgezien van straling) en gevuld met zware gaten?quote:Op vrijdag 31 oktober 2008 14:28 schreef RedDevil085 het volgende:
[..]
Uit de Kijk van deze maand
Heeft iemand die verstand heeft van zaken (Haus? :p) hier nog wat over te zeggen? Het klinkt mij... nou ja, een beetje TE simpel (het zwarte gat voed zich niet meer omdat er gewoonweg geen voeding meer in de buurt is?).
Dat het gevuld is/word met zwarte gaten durf ik niet te zeggen, maar ik meende dat een hoop modellen al een "leeg" universum voorspellen?quote:Op donderdag 6 november 2008 11:27 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
Dus ze beweren dat er een limiet is aan de waarnemershorizon? Dus het heelal wordt later helemaal leeg (afgezien van straling) en gevuld met zware gaten?
Ik heb zo'n vermoeden dat het universum dan stationair wordt, zonder kromming. Er is dan geen materie meer voorhanden is om die kromming te "voeden". Het heelal zou dan in principe minderdimensionaal kunnen worden..quote:Op donderdag 6 november 2008 13:25 schreef RedDevil085 het volgende:
[..]
Dat het gevuld is/word met zwarte gaten durf ik niet te zeggen, maar ik meende dat een hoop modellen al een "leeg" universum voorspellen?
Vraag me af wat voor plaats zwarte gaten in dat universum hebben?
Een leeg universum met zwarte gatenquote:Op donderdag 6 november 2008 13:25 schreef RedDevil085 het volgende:
[..]
Dat het gevuld is/word met zwarte gaten durf ik niet te zeggen, maar ik meende dat een hoop modellen al een "leeg" universum voorspellen?
Vraag me af wat voor plaats zwarte gaten in dat universum hebben?
Simpel is lang niet altijd verkeerdquote:Op vrijdag 31 oktober 2008 14:28 schreef RedDevil085 het volgende:
[..]
Uit de Kijk van deze maand
Heeft iemand die verstand heeft van zaken (Haus? :p) hier nog wat over te zeggen? Het klinkt mij... nou ja, een beetje TE simpel (het zwarte gat voed zich niet meer omdat er gewoonweg geen voeding meer in de buurt is?).
dankquote:Op maandag 24 november 2008 13:45 schreef Haushofer het volgende:
Een neutronenster bevat niet alleen neutronen, maar ook veel geladen deeltjes aan het oppervlakAls een ster instort tot een neutronenster is er iets wat ruwweg behouden blijft: de magnetische flux. Dit is zoiets als het magnetische veld geintegreerd over het oppervlak. Bij de instorting wordt het oppervlak veel kleiner, en dus moet het magnetische veld wel veel groter worden om de flux net zo groot te houden.
Als r1 de straal voor instorting is, en rr2 de straal na instorting met r1 > r2, dan verhouden de oppervlaktes zich als (r2/r1 )r2. Hiermee kun je afschatten hoeveel keer groter het magnetische veld wordt. Als de straal bijvoorbeeld een factor 1000 keer kleiner wordt bij de instorting, dan wordt het magnetisch veld ruwweg 1000*1000=1000000 keer groter.
Overigens, iets anders wat behouden blijft is het impulsmoment L. Dat is iets als L=m*v*r waarbij v de omloopsnelheid is. Je ziet dat als m hetzelfde blijft ( wat niet zo is, maar stel dat ) en r veel kleiner wordt, v opeens veel groter wordt. Dit zie je als een ronddraaiende kunstschaatster haar armen intrekt. Zo'n object, wat een sterk magnetisch veld heeft en heel snel ronddraait, noemen we een pulsar; het zendt signalen uit met een uitzonderling nauwkeurig bepaalde periode.
Het zijn deeltjes met energiequote:Op dinsdag 25 november 2008 12:04 schreef KlappernootatWork het volgende:
Zijn die gravitonen een op zich zelf staand deeltje of is het een vorm van energie?
massaloos als zijnde rustmassa toch?quote:Op dinsdag 25 november 2008 13:52 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Het zijn deeltjes met energieMaar ze worden niet voorspeld door de algemene relativiteitstheorie. Die beschrijft zwaartekracht niet met deeltjes, maar met ruimte-tijd geometrie. Echter, het grote succes van de quantumveldentheorie, waarin je krachten beschrijft via bosonuitwisseling, laat fysici geloven dat zwaartekracht ook zo te beschrijven is. En dat lukt ook bij benadering. Zo weten we dat het deeltje spin 2 moet hebben en massaloos is.
Dat is ook weer een reden waarom snaartheorie zo aantrekkelijk is; het geeft je een massaloos spin-2 deeltje in je spectrum van deeltjes.
Als ik dit zo hoor denken heeft het graviton deeltje an sich ook een kern of massa (het heeft een spin, dus het roteert om zijn as) hoe verklaart dit de massaloosheid van dit deeltje?quote:Op dinsdag 25 november 2008 13:52 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Het zijn deeltjes met energieMaar ze worden niet voorspeld door de algemene relativiteitstheorie. Die beschrijft zwaartekracht niet met deeltjes, maar met ruimte-tijd geometrie. Echter, het grote succes van de quantumveldentheorie, waarin je krachten beschrijft via bosonuitwisseling, laat fysici geloven dat zwaartekracht ook zo te beschrijven is. En dat lukt ook bij benadering. Zo weten we dat het deeltje spin 2 moet hebben en massaloos is.
Dat is ook weer een reden waarom snaartheorie zo aantrekkelijk is; het geeft je een massaloos spin-2 deeltje in je spectrum van deeltjes.
Spin is een intrinsieke quantummechanische eigenschap van deeltjes. Het is een soort van impulsmoment. Je hebt spin 0, 1/2, 1, 3/2, 2, ... deeltjes. Uit de eigenschappen van zwaartekracht ( bv dat het altijd aantrekkend is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld elektromagnetisme ) kun je afleiden wat de spin van het verantwoordelijke deeltje moet zijn. In dit geval is dat spin 2. Op Wiki kun je vast wel een fatsoenlijke uitleg over het begrip krijgenquote:Op dinsdag 25 november 2008 14:01 schreef One_of_the_few het volgende:
[..]
massaloos als zijnde rustmassa toch?
heb je een goede uitleg wat spin inhoudt en wat spin 2 inhoud? Ik wordt uit wat ik vind niet veel wijzer.
Nee. Spin moet je niet klassiek bekijken als " roteren om een as". Dat zou flauwekul zijn, want in de QM zijn deeltjes 0-dimensionaal. Spin is technisch gezien een " intrinsiek impulsmoment wat aan dezelfde algebra voldoet als een baanimpulsmoment". Het heeft dus dezelfde rekenregeltjes, maar valt klassiek niet te begrijpen. Dat laat bijvoorbeeld het begrip spin 1/2 zien; een deeltje komt pas na 720 graden weer in de begintoestand terecht, en moet dus " 720 graden draaien om een rondje te draaien". En klassiek gezien zou zo'n rondje 360 graden zijn.quote:Op dinsdag 25 november 2008 16:27 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
Als ik dit zo hoor denken heeft het graviton deeltje an sich ook een kern of massa (het heeft een spin, dus het roteert om zijn as) hoe verklaart dit de massaloosheid van dit deeltje?
Wat "beweegt" die spin? de impuls van het deeltje zelf of iets anders?quote:Op dinsdag 25 november 2008 16:31 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Nee. Spin moet je niet klassiek bekijken als " roteren om een as". Dat zou flauwekul zijn, want in de QM zijn deeltjes 0-dimensionaal. Spin is technisch gezien een " intrinsiek impulsmoment wat aan dezelfde algebra voldoet als een baanimpulsmoment". Het heeft dus dezelfde rekenregeltjes, maar valt klassiek niet te begrijpen. Dat laat bijvoorbeeld het begrip spin 1/2 zien; een deeltje komt pas na 720 graden weer in de begintoestand terecht, en moet dus " 720 graden draaien om een rondje te draaien". En klassiek gezien zou zo'n rondje 360 graden zijn.
Een foton is trouwens ook massaloos en heeft spin 1, dus daar zou je hetzelfde " probleem" hebben.
Je moet het niet echt zien als een beweging. Het is een intrinsieke eigenschap van een deeltje, zoals massa. Het begrip bleek nodig omdat anders bepaalde kleurenspectra onverklaarbaar waren; dit wordt het Zeemaneffect genoemd .quote:Op dinsdag 25 november 2008 17:54 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
Wat "beweegt" die spin? de impuls van het deeltje zelf of iets anders?
Hmm, aardige vraag.quote:Op woensdag 26 november 2008 14:07 schreef starla het volgende:
Aangezien dit topic is verworden tot 'Vraag het de grote Haushofer' en dat bedoel ik niet
sarcastischVraag ik me het volgende af:
Fotonen reizen met de lichtsnelheid. Voor ons staat de tijd van een foton dus stil. Dit zou betekenen
dat wanneer ze niet in aanraking komen met andere deeltjes oneindig lang aanwezig zouden zijn.
Volgens Wiki heeft een foton geen oneindige levensduur. Heeft dit te maken met het feit dat een foton
met andere deeltjes in aanraking komt of zit er iets van een intrinsieke eigenschap aan een foton
die verhindert dat een foton oneindig lang blijft voortbestaan?
Bij voorbaat dank!
Fotonen kunnen prima overgaan in bijvoorbeeld een positron en een elektron. Fotonen zijn echter wel wat curieus, want het zijn voor zover we weten de enige deeltjes die geen rustmassa hebben en dus noodgedwongen altijd met de lichtsnelheid reizen. Je kunt ook niet in het ruststelsel van een foton zitten en meereizen met een foton; een foton gaat altijd met de lichtsnelheid tov jou, hoe snel je ook gaat. Dat betekent echter niet dat een foton niet kan interacteren. Voor het foton zelf verstrijkt er gewoon tijd, alleen is de ruimte " oneindig ver ingekort". Kort gezegd:quote:Op woensdag 26 november 2008 14:07 schreef starla het volgende:
Aangezien dit topic is verworden tot 'Vraag het de grote Haushofer' en dat bedoel ik niet
sarcastischVraag ik me het volgende af:
Fotonen reizen met de lichtsnelheid. Voor ons staat de tijd van een foton dus stil. Dit zou betekenen
dat wanneer ze niet in aanraking komen met andere deeltjes oneindig lang aanwezig zouden zijn.
Thxquote:Op donderdag 27 november 2008 12:27 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Fotonen kunnen prima overgaan in bijvoorbeeld een positron en een elektron. Fotonen zijn echter wel wat curieus, want het zijn voor zover we weten de enige deeltjes die geen rustmassa hebben en dus noodgedwongen altijd met de lichtsnelheid reizen. Je kunt ook niet in het ruststelsel van een foton zitten en meereizen met een foton; een foton gaat altijd met de lichtsnelheid tov jou, hoe snel je ook gaat. Dat betekent echter niet dat een foton niet kan interacteren. Voor het foton zelf verstrijkt er gewoon tijd, alleen is de ruimte " oneindig ver ingekort". Kort gezegd:
Voor ons reist een foton alleen in de ruimte, en niet in de tijd; het heeft de maximale snelheid in de ruimte, en daardoor de " minimale snelheid in de tijd".
Voor het foton zelf gaat de tijd echter normaal verder, alleen is de ruimte " oneindig ingekort"; het foton observeert dat ze alleen in de tijd reist, maar alles gaat tov de lichtsnelheid, en dus zijn alle afstanden ingekort tot 0 voor het foton.
Maar zoals gezegd, dit zijn trickey uitspraken, want je kunt niet in het ruststelsel van een foton zitten. Om dit beter te begrijpen heb je kennis van de speciale relativiteitstheorie nodig, waarin ruimte en tijd in 1 verzameling worden gestopt.
Hoop dat dit je vraag wat beantwoordt
Dat kunnen interacties zijn, maar bijvoorbeeld ook quantumfluctuaties.quote:Op donderdag 27 november 2008 12:56 schreef starla het volgende:
[..]
Thx![]()
Maar Wiki zegt ook dat fotonen volledig stabiel zijn en niet vervallen, terwijl jij zegt dat ze kunnen overgaan
in een elektron en positron. Heeft dat dan met interactie te maken? Zo ja, waarom hebben fotonen dan
geen oneindige levensduur? Ondanks dat je zegt dat fotonen louter in de tijd reizen, snap ik niet waarom
tijd een beperking zou moeten zijn...
Die fout maken veel mensen: E = MC2 is de rustenergie van een deeltje, niet de totale energie. Een foton kan geen rustenergie hebben, want het staat nooit stil. Dus is de rustmassa 0. De totale formule luidtquote:Nu we het toch over fotonen hebben. Hoe kan het dat een foton energie heeft/is als geldt:
E = MC2. De massa van een foton is immers 0, invullen geeft een energie van 0.
Net na de BB was er nog niet materie zoals wij dat kennen; dat vormde zich pas een tijdje later. Dat komt omdat de energie zo hoog was, dat atomen zich moeilijk konden binden; ze werden gelijk weer " uitmekaar geslagen ". Echter, de dichtheid van het plasma van het universum was ook erg hoog, en daardoor konden fotonen niet vrij reizen. Na zo'n 300.000 jaar was de dichtheid zo ver gezakt, dat fotonen konden ontkoppelen van materie.quote:Op donderdag 27 november 2008 12:58 schreef KlappernootatWork het volgende:
Kan een foton uit het heelal "ontsnappen" trouwens? Op het moment geven de fotonen de grens van het waarneembare universum aan, toen de big bang ontstond zouden die fotonen misschien wel eens de enige materie geweest kunnen zijn. Of zitten ze gevangen in een singulariteit (ik reken het universum daar onder) ?
Ok bedankt, maar Wiki is daar ook niet heel duidelijk over:quote:Op vrijdag 28 november 2008 13:51 schreef Haushofer het volgende:
Die fout maken veel mensen: E = MC2 is de rustenergie van een deeltje, niet de totale energie. Een foton kan geen rustenergie hebben, want het staat nooit stil. Dus is de rustmassa 0. De totale formule luidt
quote:Op zondag 30 november 2008 00:43 schreef Burakius het volgende:
Bedankt voor de uitleg over anti-materie. Kun je misschien dieper ingaan op wat fotonen zijn. Ik meen me iets te herinneren met een deeltje ofzo die springt van de ene baan naar de andere baan waarbij dus energie vrijkomt en dat dit foton wordt genoemd. Bij voorbaat dank.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Fotonquote:Fotonen kunnen binnen een atoom ontstaan als een elektron naar een lagere energietoestand terugvalt en de vrijkomende energie uitzendt in de vorm van een foton.
Een zwart gat wellicht?quote:Op zondag 30 november 2008 18:59 schreef Parafernalia het volgende:
Wat zou je eigenlijk zien als je vanaf een afstandje naar een zwart gat zou kijken?
Een vervormd beeld van hetgeen wat zich achter het zwarte gat bevindt.quote:Op zondag 30 november 2008 18:59 schreef Parafernalia het volgende:
Wat zou je eigenlijk zien als je vanaf een afstandje naar een zwart gat zou kijken?
Aha ja dat principe ken ik. Maar een zwart gat is dus per definitie niet te zien?quote:Op zondag 30 november 2008 21:37 schreef DemonRage het volgende:
[..]
Een vervormd beeld van hetgeen wat zich achter het zwarte gat bevindt.
Zoek eens op gravitational lensing.
Ik weet niet of ik je vraag helemaal begrijp, maar de interpretatie van zwaartekracht als ruimte-tijd kromming heeft tot Einstein's veldvergelijkingen geleidt, en als je er een andere interpretatie aan zou geven zou het wel erg apart zijn dat je dan op dezelfde vergelijkingen uitkomt.quote:Op vrijdag 28 november 2008 17:54 schreef One_of_the_few het volgende:
Massa zorgt voor de kromming van ruimte tijd. Maar kan de kromming van ruimte tijd niet ervoor zorgen dat in die ruimte alle massa naar een bepaald punt gaat. Dus kan je wel zeggen dat massa zorgt voor een kromming van de ruimte tijd? Is het niet correcter om te zeggen dat de kromming van de ruimte/tijd rond een hemellichaam overeenkomt met het verband tussen de aanwezige massa en de kromming ruimte/tijd?
edit: ik weet het, het is een beetje een taalkundige vraag dan een meer natuurkundige vraag. Zou het kunnen dat iets anders de ruimte/tijd kromt om een massa en dat dit gelijk is aan de voorspelde kromming van einstein onder invloed van massa?
Technisch gezien zijn fotonen " quanta van het elektromagnetische veld". Het zijn de deeltjes die de elektromagnetische kracht overbrengen.quote:Op zondag 30 november 2008 00:43 schreef Burakius het volgende:
Bedankt voor de uitleg over anti-materie. Kun je misschien dieper ingaan op wat fotonen zijn. Ik meen me iets te herinneren met een deeltje ofzo die springt van de ene baan naar de andere baan waarbij dus energie vrijkomt en dat dit foton wordt genoemd. Bij voorbaat dank.
De reet van Gordonquote:Op zondag 30 november 2008 18:59 schreef Parafernalia het volgende:
Wat zou je eigenlijk zien als je vanaf een afstandje naar een zwart gat zou kijken?
Een zwart gat is een singulariteit met daar omheen een "horizon" waar fotonen niet meer kunnen ontsnappen. Dus dat lijkt me dan nietquote:Op zondag 30 november 2008 23:51 schreef Parafernalia het volgende:
[..]
Aha ja dat principe ken ik. Maar een zwart gat is dus per definitie niet te zien?
Dus een zwart gat is geen zichtbare materie "an sich" maar iets wat alleen inwerkt op de naaste omgeving zoals licht en deeltjesquote:Op maandag 1 december 2008 13:48 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Een zwart gat is een singulariteit met daar omheen een "horizon" waar fotonen niet meer kunnen ontsnappen. Dus dat lijkt me dan niet
Ja dat snap ik, maar ik bedoelde meer wat je zou zien als je richting een zwart gat zou kijken...vanaf pak 'm beet de waarnemingshorizon, of wat verder weg.quote:Op maandag 1 december 2008 13:48 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Een zwart gat is een singulariteit met daar omheen een "horizon" waar fotonen niet meer kunnen ontsnappen. Dus dat lijkt me dan niet
Een ster bestaat toch niet puur uit licht? Hoe kan haar ontsnappingssnelheid dan gelijk zijn aan de lichtsnelheid? Dat gaat tegen de fysica in toch?quote:“Wat zou er gebeuren als een ster de lichtsnelheid als ontsnappingssnelheid heeft?”
Ik ben er op afgestudeerdquote:Op woensdag 3 december 2008 13:33 schreef Odysseuzzz het volgende:
Haushofer hoe zit dat nou?![]()
Niemand heeft ooit een zwart gat gezien en jij studeerd er op af? Is dat dan per definitie theoretische fysica omdat er geen empirisch bewijs is?
Zwarte gaten zijn onderdeel van de algemene relativiteitstheorie. Ik zou zeggen dat ruwweg 99% van de fysici in zwarte gaten " gelooft".quote:En worden zwarten gaten nu eigenlijk als theorie of eerder als hypothese beschouwd? Of ligt dat laatste aan de schaal?
Hoe Hawking-straling zich vormt, is erg lastig uit te leggen, ik denk dat ik dat binnenkort es in een post uiteen ga zettenquote:Nog zo iets, wordt die zogenaamde hawkings straling gegenereerd door een proces dat buiten die waarnemingshorizon blijft, en hoe dan?
Je kunt fysisch wel beschrijven wat er binnen die horizon gebeurt, je kunt het alleen als waarnemer niet waarnemen als je buiten die horizon bent.quote:En als je dus niets weet over wat er voorbij die waarnemingshorizon allemaal gebeurd...hoe zou je dan met zekerheid kunnen zeggen dat er nooit eens ergens weer iets uit terug komt?
De ontsnappingsnelheid geeft aan hoe snel een object moet gaan om aan het zwaartekrachtsveld te ontsnappen. Je kunt dus uitrekenen hoeveel massa ervoor zou zorgen dat een object met de lichtsnelheid moet reizen om te ontsnappen.quote:Een ster bestaat toch niet puur uit licht? Hoe kan haar ontsnappingssnelheid dan gelijk zijn aan de lichtsnelheid? Dat gaat tegen de fysica in toch?
Ja, dat las ik ergens.quote:
Aha tof.quote:Er zijn geen " rechtstreekse empirische bewijzen", maar metingen in combinatie met de validiteit van de algemene relativiteitstheorie suggereren dat zwarte gaten bestaan. We weten dat die relativiteitstheorie uitermate nauwkeurig is, dus de kans is erg groot dat de theorie ook juist is in haar voorspelling van zwarte gaten.
En misschien niet, maar dan hebben we een hele andere verklaring nodig.
(...)
Hoe Hawking-straling zich vormt, is erg lastig uit te leggen, ik denk dat ik dat binnenkort es in een post uiteen ga zetten
Maar dat betekend dus ook dat er nooit bewijzen voor zullen zijn? Omdat als de theorie klopt dit tot uitkomst geeft dat het nooit bewezen kan worden?quote:Je kunt fysisch wel beschrijven wat er binnen die horizon gebeurt, je kunt het alleen als waarnemer niet waarnemen als je buiten die horizon bent.
Maar behalve licht kan er toch heul niets zo snel gaan?quote:De ontsnappingsnelheid geeft aan hoe snel een object moet gaan om aan het zwaartekrachtsveld te ontsnappen. Je kunt dus uitrekenen hoeveel massa ervoor zou zorgen dat een object met de lichtsnelheid moet reizen om te ontsnappen.
Oke, bedankt voor die antwoorden.quote:Op donderdag 4 december 2008 09:55 schreef Haushofer het volgende:
Nee, dus als de ontsnappingsnelheid de lichtsnelheid is, wil dat alleen maar zeggen dat je met de lichtsnelheid moet gaan om te ontsnappen. En dat kan niet, dus blijft alles, inclusief het licht, ingevangen.
Aha, over oplossingen gesproken: nog iets opmerkelijkelijks met zwarten gaten en de Fibonacci nummers misschien?quote:Op zondag 7 december 2008 17:51 schreef Haushofer het volgende:
Volgens de klassieke theorieën eindigt materie in de singulariteit, en er kan eigenlijk weinig over gezegd worden of het zwarte gat ook "vol kan raken". Er is ook niet bekend wat er met die materie gebeurt.
Er zijn wel theorieën over "witte gaten", het tegenovergestelde van zwarte gaten. De zwaartekrachtsvergelijkingen van Einstein zijn tijdssymmetrisch, en je verwacht dus naast zwarte gaten als oplossing ook "witte gaten". Deze oplossingen komen tevoorschijn als je wiskundige tierelantijnen uitvoert op die oplossingen, en wat je dan krijgt zijn 2 ruimte-tijden die er wiskundig ( topologisch) hetzelfde uitzien. Een mogelijkheid is dan dat deze 2 regio's zijn verbonden met een zogenaamd "wormgat". Die wormgaten zijn heel instabiel, maar worden strikt genomen niet verboden door de algemene relativiteitstheorie.
Echter, die witte gaten hebben nogal aparte beginvoorwaarden nodig en daarom stellen veel fysici dat ze waarschijnlijk niet bestaan. Dat is ook het lastige aan die Einsteinvergelijkingen: wiskundige oplossingen hoeven nog niet fysische oplossingen te zijn, en 2 op het eerste oogpunt verschillende oplossingen kunnen via symmetrieën toch hetzelfde zijn.
Ja, een zwart gat kun je aantrekken met behulp van een andere massa.quote:Op maandag 8 december 2008 14:43 schreef RTB het volgende:
Paar kleine vraagjes:
Reizen zwarte gaten in verhouding tot andere objecten of reizen andere objecten in verhouding tot zwarte gaten, of geen van beiden? En dan bedoel ik meer op interplanetaire schaal, als in, zou er op een gegeven moment een zwart gat door ons zonnestelsel kunnen reizen?
Nee, eindig veel materie.quote:Als vervolgvraag op de eerste vraag, een zwart gat bestaat/(bestond?) uit materie, oneindig veel materie.
Ja, een zwart gat kan zich verplaatsen door de ruimte-tijd. Als volume van een zwart gat wordt altijd het volume genomen dat begrensd wordt door de waarnemershorizon.quote:Zou een zwart gat te verplaatsen zijn? Of heeft het "invallen" van de materie als gevolg dat het zich "verankert" in die specifieke plek? Ik las net ergens dat het gezien wordt als "oneindig dichtheid maar geen volume", en ik neem aan dat je uberhaupt een volume van iets nodig hebt om het te kunnen verplaatsen. Dus ik neem aan dat dit niet mogelijk is?
Ja, een energieuitbarsting in de vorm van fotonen wordt gewoon opgeslokt door het zwarte gat. Hierdoor zal de waarnemershorizon groter worden.quote:Hoe reageert een zwart gat (de singulariteit van een zwart gat) op een grote ontlading van energie? Redelijk klein zwart gat, een zon die supernova gaat een eindje verder maar waarvan de supernova dus wel het zwarte gat raakt, misschien qua afstand van de explosie er helemaal overheen gaat. Wordt dat gewoon opgeslokt?
quote:Op woensdag 10 december 2008 16:45 schreef Parafernalia het volgende:
http://www.nu.nl/wetensch(...)te-gat-geleverd.html
* Parafernalia feliciteert Haushofer
Als je een zwart gat heb wat een vacuum-oplossing is van de vergelijkingen ( dus er is geen materie aanwezig binnen de waarnemershorizon ) dan zal die antimaterie niet met materie kunnen reageren en dus eindigt de antimaterie in de singulariteit.quote:Op maandag 15 december 2008 14:42 schreef KlappernootatWork het volgende:
wat gebeurt er als er onverhoopt antimaterie in een zwart gat terecht komt?
Hier raak ik even in de war...quote:Op maandag 15 december 2008 16:19 schreef Haushofer het volgende:
[..]![]()
[..]
Als je een zwart gat heb wat een vacuum-oplossing is van de vergelijkingen ( dus er is geen materie aanwezig binnen de waarnemershorizon ) dan zal die antimaterie niet met materie kunnen reageren en dus eindigt de antimaterie in de singulariteit.
Als je met "spiegeling in de behouden grootheden" zaken als "isospin, baryongetal, elektrische lading" en dergelijke bedoelt wel. Waarvan raak je in de war dan?quote:Op dinsdag 16 december 2008 11:27 schreef helldeskr het volgende:
[..]
Hier raak ik even in de war...
Anti-materie is toch feitenlijk hetzelfde als " echte " materie alleen met een spiegeling in de behouden grootheden ?
quote:Op dinsdag 9 september 2008 15:55 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Nou, een zwart gat "slurpt geen ruimte op", een zwart gat is een bijzondere geometrie van ruimte-tijd. Dat is iets waar je diep over kunt nadenken. Alles speelt zich af in de ruimte-tijd, en de zwaartekracht is de enige 'kracht' die dat toneel ook daadwerkelijk vervormt; de rest van de krachten ( die beschreven worden door het standaardmodel )zijn slechts toeschouwers op die ruimte-tijd.
[..]
Om even op je vraag in te gaan (): die twee zwarte gaten zullen zich met elkaar verenigen tot 1 nieuw zwart gat. Hoe dat exact gaat weet ik niet, maar wat wel vrij zeker is is dat de totale waarnemershorizon in dit proces weer alleen maar groter kan worden. Dus als A1 het oppervlak van de waarnemershorizon is van zwart gat nummero 1, en A2 die van nummero twee, dan geldt dat
Anieuw zwart gat > A1 + A2
( Er hoort eigenlijk een groter/gelijk teken, maar die kan ik niet vinden) Je kunt dit soort situaties simuleren, maar daar heb je vaak behoorlijk krachtige computers voor nodig. Een paar Playstation 3's aanmekaar gekoppeld is geen overbodige luxe
![]()
De moeilijkheid zit em vooral hierin: Als ik in het Newtoniaanse geval 2 oplossingen voor het zwaartekrachtsveld heb, dan kan ik ze optellen en dan heb ik altijd gegarandeerd weer een nieuwe oplossing. Dus als ik 2 massa's heb, en ik wil het resulterende zwaartekrachtsveld in een punt weten, tel ik gewoon de 2 zwaartekrachtsvelden bij elkaar op. Dit geldt ook voor elektrische velden. De vergelijkingen die dit beschrijven zijn lineair.
Helaas, dat geldt niet meer voor de Einsteinvergelijkingen. Dit zijn zogenaamde niet-lineaire vergelijkingen, en dat maakt het zoeken naar oplossingen nogal een naar werkje. Je kunt deze moeilijkheid ook fysisch begrijpen: het zwaartekrachtsveld interacteert met zichzelf!
Als ik massa of energie heb, dan vervormt dat de ruimte-tijd. Deze geometrie noemen we een zwaartekrachtsveld. Maar dit veld bezit zelf ook energie. Dus dat zal de ruimte-tijd ook weer krommen. Zo krijg je zelf-interacties. Als je het in termen van gravitonen bekijkt is dit idee helemaal duidelijk ( maar nogmaals: dat is niet wat de algemene relativiteitstheorie doet! ): een graviton bezit energie, en dus zullen gravitonen onderling interacteren. Dit effect zie je ook bij de sterke kernkracht.
Twee botsende zwarte gaten zullen voor een flinke hoeveelheid zwaartekrachtsgolven zorgen. Deze golven komen ook van bijvoorbeeld de zon, maar het is hier dus de ruimte-tijd zelf die golft, niet een golfje in die ruimte-tijd! Da's nogal een subtiel verschil. Deze golven zijn echter absurd zwak, en als we ze zouden detecteren zou dat het sterkste staaltje fysisch experimenteren zijn van de afgelopen eeuwen, in mijn ogen
quote:Op vrijdag 18 september 2009 16:58 schreef Handschoen het volgende:
En wat wil je hiermee zeggen... ? Alleen een topic kick?
Wat als ik er een kilo zand in gooi, dan verdwijnt het zand in het niets toch ?quote:Op zondag 7 september 2008 14:25 schreef Haushofer het volgende:
Zwarte gaten voor dummies
..
Misverstanden
Vaak voorkomende misverstanden over zwarte gaten:Een zwart gat bestaat niet uit antimaterie of iets dergelijks
zou goed kunnen.quote:Een zwart gat trekt dus fotonen aan omdat fotonen energie hebben, ook al hebben ze geen rustmassa!
singulariteit kan best een beheersbaar verschijnsel in de zin van beschrijfbaar binnen restricties, zijn.quote:Voorbij de waarnemershorizon kunnen we nog prima beschrijven wat er gebeurt met een invallend deeltje; alleen de singulariteit "in het midden" zorgt voor problemen
Dus toch een eindige grootte wbt massa ? ondanks oneindige dichtheid ? d.w.z er zijn speciale singulariteitseigenschappen gevonden ?quote:Een zwart gat heeft niet "oneindig veel massa", maar is het gevolg van een singulariteit wat een "oneindige dichtheid" heeft.
Kan het zijn dat het uiteinde van een zwart gat een ster blijkt te zijn elders in het universum ?quote:Het zwaartekrachtsveld is zo sterk door de grote dichtheid, niet door de grote massa! Een zwart gat kan bijvoorbeeld al gevormd worden met de massa van de aarde. Als je deze massa in 1 punt zou stoppen, zou je een zwart gat ter grootte van een knikker krijgen. De grootte wordt dan bepaald door de ligging van de waarnemershorizon.
Als ik buiten het zwart gat sta, zie ik dat het zand de waarnemershorizon nooit voorbij zal gaan. Als ik met het zand meereis, zie ik dat het zand gewoon de waarnemershorizon voorbij gaat en ik met het zand op de singulariteit afsteven. Bij de singulariteit houdt de baan van mij, en de baan van het zand in de ruimtetijd simpelweg op. Wat er daarna gebeurt weten we niet.quote:Op zondag 20 september 2009 01:06 schreef Bankfurt het volgende:
[..]
Wat als ik er een kilo zand in gooi, dan verdwijnt het zand in het niets toch ?
[..]
Hoe dan?quote:singulariteit kan best een beheersbaar verschijnsel in de zin van beschrijfbaar binnen restricties, zijn.
[..]
Speciale singulariteitseigenschappen? Wat zijn dat?quote:Dus toch een eindige grootte wbt massa ? ondanks oneindige dichtheid ? d.w.z er zijn speciale singulariteitseigenschappen gevonden ?
[..]
"Het uiteinde"? Welk uiteinde?quote:Kan het zijn dat het uiteinde van een zwart gat een ster blijkt te zijn elders in het universum ?
Zou het mogelijk zijn dat deze materie fuseert tot zwarte materie (want daar is ook een hoop om te doen) in de kern van de singulariteit en het overschot door middel van de "jets" met zwarte materie deeltjes tesamen weggeblazen worden uit het zwart gat? Dit zou de "ophoping" van zwarte materie kunnen verklaren..quote:Op zondag 20 september 2009 11:45 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Als ik buiten het zwart gat sta, zie ik dat het zand de waarnemershorizon nooit voorbij zal gaan. Als ik met het zand meereis, zie ik dat het zand gewoon de waarnemershorizon voorbij gaat en ik met het zand op de singulariteit afsteven. Bij de singulariteit houdt de baan van mij, en de baan van het zand in de ruimtetijd simpelweg op. Wat er daarna gebeurt weten we niet.
[..]
Hoe dan?
[..]
Speciale singulariteitseigenschappen? Wat zijn dat?
Het probleem is dat we het hier over punten hebben, 0-dimensionale objecten. Dat levert problemen op, want die hebben maat 0. Dat betekent dat als ik dichtheden wil uitrekenen ik formeel gezien Dirac delta distributies krijgt. Dit zie je bv ook al in de klassieke elektrodynamica als je het over puntladingen hebt.
[..]
"Het uiteinde"? Welk uiteinde?
Wat je wel hebt zijn wormgaten. Wormgaten zijn ruwweg het resultaat van het volgende: Stel, ik heb een zwart gat als oplossing van m'n Einsteinvergelijkingen. Zo'n instorting is echter niet symmetrisch in de tijd. Dat verbaast je omdat de Einsteinvergelijkingen zelf wel tijdsymmetrisch zijn. Dus "breidt je je coordinatenstelsel uit", zodanig dat je dit proces ook kunt beschrijven. Zo'n object noemt men ook wel een wit gat. Het bijzondere is dat dit proces, wat men ook wel een "analytische extentie van je coordinatensysteem" noemt, nog 2 andere regio's geeft die topologisch aan elkaar gelijk zijn en verbonden lijken te zijn via iets wat men een wormgat noemt.
Als je echter wat beter naar dit object kijkt, blijkt het echter uiterst instabiel te zijn, maar dit is ongeveer het enige wat ik kan bedenken bij je vraag.
Hawkingstraling toch? Of is dat idee al weer achterhaald?quote:Op maandag 21 september 2009 11:55 schreef Haushofer het volgende:
Ik zie niet helemaal in hoe dat zou werken; sowieso kan materie als het eenmaal langs de waarnemershorizon is gekomen niet meer uit het zwarte gat komen. Die jets doen dit dan ook niet; die worden volgens mij (maar dit is niet echt m'n expertise) door accretieschijven rondom het zwarte gat gevormd.
quote:Hawkingstraling wordt in het algemeen verklaard met virtuele deeltjes. Door kwantumvacuümfluctuaties ontstaan paren van virtuele deeltjes (deeltjes met hun antideeltjes) nabij de waarnemingshorizon van het zwarte gat. Het kan zijn dat een van beide deeltjes in het gat valt, en daarbij voldoende energie opdoet om het paar reëel (niet-virtueel) te maken. Als dan het andere deeltje aan de zwaartekracht van het zwarte gat weet te ontsnappen, lijkt het van buiten af gezien, alsof het deeltje door het zwarte gat is uitgezonden. Dat deeltje neemt dan een deel van de energie van het deeltjespaar met zich mee.
Voorbeeld van een beheerste singulariteit, c.q wat ik me afvraag:quote:Op zondag 20 september 2009 11:45 schreef Haushofer het volgende:
Speciale singulariteitseigenschappen? Wat zijn dat?
Het probleem is dat we het hier over punten hebben, 0-dimensionale objecten. Dat levert problemen op, want die hebben maat 0. Dat betekent dat als ik dichtheden wil uitrekenen ik formeel gezien Dirac delta distributies krijgt. Dit zie je bv ook al in de klassieke elektrodynamica als je het over puntladingen hebt.
[..]
"Het uiteinde"? Welk uiteinde?
Bij een zwart gat is in de regel alle massa in de singulariteit geconcentreerd, dus de dichtheid is overal 0 binnen de Schwarzschildradius, behalve in de singulariteit. Dit komt omdat massa altijd aantrekkend is, en voorbij een bepaalde kritische massa zal er niks zijn wat een totale instorting naar zo'n singulariteit voorkomt.quote:Op maandag 21 september 2009 12:44 schreef Bankfurt het volgende:
[..]
Voorbeeld van een beheerste singulariteit, c.q wat ik me afvraag:
De dichtheid van de massa neemt minder snel toe naar het denkbeeldige centrum van het zwarte gat dan dat de ruimte kromt; d.w.z. de sterkere kromming van de ruimte t.o.v. de toename in massadichtheid in een zwart gat beperkt de totale massa-hoeveelheid van het zwarte gat. Dus zonder gebruik te maken van delta-distributies.
Dus het wormgatscenario wat ik beschreefquote:Met uiteinde van een zwart gat bedoel ik een opening naar een andere tijd-ruimte universum dat verbonden is met het bedoelde zwarte gat; d.w.z. uiteinde van de tunnel doorlopen.
Nee, Hawkingstraling is wat anders; dat komt ook voor bij zwarte gaten zonder materie er om heen. Hawkingstraling is een intrinsieke eigenschap van zwarte gaten.quote:Op maandag 21 september 2009 12:04 schreef beeer het volgende:
[..]
Hawkingstraling toch? Of is dat idee al weer achterhaald?
[..]
waaruit bestaat die straling?quote:Op maandag 21 september 2009 13:16 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Nee, Hawkingstraling is wat anders; dat komt ook voor bij zwarte gaten zonder materie er om heen. Hawkingstraling is een intrinsieke eigenschap van zwarte gaten.
Fotonen, zover ik weetquote:Op maandag 21 september 2009 20:39 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
waaruit bestaat die straling?
Vergeef mijn domheid meester Haushofer: waarom noemen ze het dan niet simpelweg "licht" ???quote:
Omdat met "licht" vaak straling wordt aangegeven die in het zichtbare spectrum valt, en dat hoeft bij deze fotonen zeker niet aan de hand te zijnquote:Op dinsdag 22 september 2009 12:53 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
Vergeef mijn domheid meester Haushofer: waarom noemen ze het dan niet simpelweg "licht" ???
daar gaat het mij nu om, de concentratie die jij bedoelt kan in 1e instantie correct zijn als je puur ruimtelijk kijkt met een vast coordinatenstelsel en het beschrijven van massalocatie, maar als de ruimte (en dus ook het coordinatenstelsel) sneller kromt dan het begrip concentratie massa per ruimte-eenheid, hebben we toch weer over hetzelfde in het centrum-punt van de singulariteit.quote:Op maandag 21 september 2009 13:15 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Bij een zwart gat is in de regel alle massa in de singulariteit geconcentreerd, dus de dichtheid is overal 0 binnen de Schwarzschildradius, behalve in de singulariteit. Dit komt omdat massa altijd aantrekkend is, en voorbij een bepaalde kritische massa zal er niks zijn wat een totale instorting naar zo'n singulariteit voorkomt.
ja, nog een extra reden om de onderlinge relaties/functies massa, energie en ruimte en massadichtheid/ruimte-eenheid veel beter in kaart te brengen. Vooral hoe de relatieve divergenties zich locaal tot elkaar verhouden in een zwart gat.quote:Daarbij, de kromming wordt bepaald door de massa en energie; die 2 zaken zijn dus sterk gekoppeld. Als de massa/energie dichtheid divergeert, zal de ruimtetijdkromming ook divergeren.
[..]
Wormgat is een mogelijkheid; de-materialisatie/materialisatie in een tijdsbestek van massa kan ook; teleportatie (d.w.z. onmiddellijk) van massa is nog een mogelijkheid.quote:Dus het wormgatscenario wat ik beschreef
Ik heb geen idee wat je nou bedoelt, met namequote:Op dinsdag 22 september 2009 17:42 schreef Bankfurt het volgende:
[..]
daar gaat het mij nu om, de concentratie die jij bedoelt kan in 1e instantie correct zijn als je puur ruimtelijk kijkt met een vast coordinatenstelsel en het beschrijven van massalocatie, maar als de ruimte (en dus ook het coordinatenstelsel) sneller kromt dan het begrip concentratie massa per ruimte-eenheid, hebben we toch weer over hetzelfde in het centrum-punt van de singulariteit.
Begrijp je dat de Einsteinvergelijkingen covariant (dat wil zeggen: tensorieel) zijn?quote:"als de ruimte (en dus ook het coordinatenstelsel) sneller kromt dan het begrip concentratie massa per ruimte-eenheid".
quote:Op dinsdag 22 september 2009 18:30 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Ik heb geen idee wat je nou bedoelt, met name
[..]
Begrijp je dat de Einsteinvergelijkingen covariant (dat wil zeggen: tensorieel) zijn?
Wat over het algemeen wordt gedaan om te kijken of je te maken hebt met een fysische singulariteit zoals die in een zwart gat is om krommingsscalairen uit te rekenen. Die hangen niet af van het coordinatensysteem wat je kiest. Zo uit m'n hoofd is dat vaak de Kretschmanscalar (de Ricciscalar zou een natuurlijke gok zijn, maar die is 0 voor conformale (dwz schaal-invariante) velden).
Dat weet ik, en voor zover we nu weten wordt die onderlinge relatie beschreven door de Einsteinvergelijkingen.quote:Op dinsdag 22 september 2009 21:52 schreef Bankfurt het volgende:
[..]
Niet de schaal van een stelsel is hier denk ik bepalend, maar het asymptotische "gedrag"/"karakter" van te beschrijven relaties of functies.
Massa, energie, tijd en ruimte zijn variabelen die een onderlinge relatie hebben (en er zijn theorien waarbij de bewuste waarnemer er bovendien zelfs invloed op heeft).
Daarvoor zou je je naar de algemene relativiteitstheorie kunnen wenden; ik denk dat dat op heden het beste antwoord geeftquote:Bjv. de vraag werpt zich op: bestaat er zeer dicht in het centrum van een zwart gat nog wel "een 3 dimensionale ruimte"; of is er op een bepaald punt in een zwart, geen sprake meer van een "ruimte/tijd" stelsel maar een overgang naar een ander stelsel waar sprake is van soorten energie en/of andere verschijnselen/uitingen.
Deze scriptie gaat volgens mij niet echt over zwarte gaten, maar over zogenaamde deformaties die de snaartheorie aan ijktheorieën kan geven. Kortgezegd betekent dit dat de snaartheorie correcties voorspelt in het standaardmodel (wat een ijktheorie is) en de algemene relativiteitstheorie (wat in zekere zin ook een ijktheorie is).quote:Ik vond verder iets over dit onderwerp, maar ik moet zeggen dat het mij veel te moeilijk is om er mij in te verdiepen. Wellicht kan jij er meer mee dan ik:
www.geocities.com/dimitri_terryn/thesis.pdf
en hoe worden die zgn "mini zwarte gaten" die in de hadron collider mogelijk kunnen ontstaan dan verklaard?quote:Op woensdag 23 september 2009 10:25 schreef DumDaDum het volgende:
Ik lees in dit topic niets over de kritische (minimale) massa die een ster moet hebben om te imploderen tot een zwart gat.
Volgens mij was het zo dat een ster die -middels verbranding cq fusie- niet meer genoeg uitwaartse druk kan opbouwen om zwaartekracht te balanceren zal imploderen. Dit is omdat de brandstoftoevoer stagneert of op is.
Sterren met een relatief kleine massa zullen imploderen tot een neutronenster. Pas vanaf een bepaalde massa zal de implosie zo heftig zijn dat een zwart gat ontstaat.
Daarom zou een zwart gat altijd een minimale grootte / massa moeten hebben, afgezien van verdamping.
Dat zijn toch speculaties? Maar volgens mij doordat hele kleine vacuum ruimtes zouden ontstaan bij deeltjesbotsingen die vervolgens imploderen.quote:Op woensdag 23 september 2009 11:13 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
en hoe worden die zgn "mini zwarte gaten" die in de hadron collider mogelijk kunnen ontstaan dan verklaard?
Dit staat in de OP:quote:Op woensdag 23 september 2009 10:25 schreef DumDaDum het volgende:
Ik lees in dit topic niets over de kritische (minimale) massa die een ster moet hebben om te imploderen tot een zwart gat.
quote:Zwarte gaten zijn overblijfselen van sterren. Sterren ondervinden gedurende hun hele leven een constante strijd tussen de zwaartekracht die haar in wil drukken, en de druk tengevolge van de hitte die haar uit wil laten zetten. Op een gegeven moment, na heel wat stadia, kun je uitrekenen dat voor voldoende massa de zwaartekracht deze strijd zal winnen, en wel op een bijzonder spectaculaire wijze: de ster sterft via een supernova en de resterende massa weet zich in 1 punt samen te drukken tot een zogenaamde singulariteit. Dit zorgt voor een oneindige massadichtheid.
Ja maar je geeft geen exacte minimale massa die een ster nodig heeft om een zwart gat te vormen, en dat bedoelt hij denk ik.quote:
Ah, ok. Die wordt gegeven door de Chandrasekhar limietquote:Op woensdag 23 september 2009 13:08 schreef Diabox het volgende:
[..]
Ja maar je geeft geen exacte minimale massa die een ster nodig heeft om een zwart gat te vormen, en dat bedoelt hij denk ik.
Maar hoezo is de dichtheid dan oneindig? Die zou in principe gewoon te berekenen moeten zijn toch?quote:Op zondag 7 september 2008 14:25 schreef Haushofer het volgende:Het zwaartekrachtsveld is zo sterk door de grote dichtheid, niet door de grote massa! Een zwart gat kan bijvoorbeeld al gevormd worden met de massa van de aarde. Als je deze massa in 1 punt zou stoppen, zou je een zwart gat ter grootte van een knikker krijgen. De grootte wordt dan bepaald door de ligging van de waarnemershorizon.
Idd, het ging mij om de bepaling vd massa. Ik zie dat Haushofer al een wiki heeft gelinkedquote:Op woensdag 23 september 2009 13:08 schreef Diabox het volgende:
[..]
Ja maar je geeft geen exacte minimale massa die een ster nodig heeft om een zwart gat te vormen, en dat bedoelt hij denk ik.
Voorzover ik weet wordt er met 'oneindig', 'vrijwel oneindig' bedoeld. De dichtheid is inderdaad (bij benadering) te berekenen volgens mij.quote:Op woensdag 23 september 2009 18:01 schreef Matthijs- het volgende:
[..]
Maar hoezo is de dichtheid dan oneindig? Die zou in principe gewoon te berekenen moeten zijn toch?
Hoe zit het dan met temperatuur? Ik heb begrepen dat zwarte gaten behoorlijk heet zijn, dus die atomen (als die er nog toe in staat zijn om atomen te vormen) of deeltjes zijn dan in heftige beweging en kolkt en kookt zo'n zwart gat of is het een soort van quantum-materie die zo dicht is dat die deeltjes zo opeengepakt zijn dat ze niet meer kunnen bewegen? en als dit zo is, is de kern van een zwart gat kouder dan de omgeving?quote:
Ik heb juist begrepen dat een zwart gat zeer koud was en dat zelfs de kosmische achtergrondstraling (~3K) hoger is dan de temperatuur van een zwart gat, verder is de temperatuur van een zwart gat omgekeerd evenredig met de massa, dus, des te groter een zwart gat is, des te kouder hij is. Of ik maak nu een denkfout.quote:Op woensdag 23 september 2009 22:15 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Hoe zit het dan met temperatuur? Ik heb begrepen dat zwarte gaten behoorlijk heet zijn, dus die atomen (als die er nog toe in staat zijn om atomen te vormen) of deeltjes zijn dan in heftige beweging en kolkt en kookt zo'n zwart gat of is het een soort van quantum-materie die zo dicht is dat die deeltjes zo opeengepakt zijn dat ze niet meer kunnen bewegen? en als dit zo is, is de kern van een zwart gat kouder dan de omgeving?
Met andere woorden: je beweert dat de temperatuur van een zwart gat dicht bij het absolute nulpunt (-273oC) zit?quote:Op woensdag 23 september 2009 22:20 schreef Diabox het volgende:
[..]
Ik heb juist begrepen dat een zwart gat zeer koud was en dat zelfs de kosmische achtergrondstraling (~3K) hoger is dan de temperatuur van een zwart gat, verder is de temperatuur van een zwart gat omgekeerd evenredig met de massa, dus, des te groter een zwart gat is, des te kouder hij is. Of ik maak nu een denkfout.Haushofer verbetert mij vast wel
Een zwart gat heeft tenslotte immens veel zwaartekracht en fotonen ontsnappen dus niet, voorzover ik weet is warmte energie infraroodstraling --> fotonen. Dus verliest een zwart gat zo goed als geen energie en des te groter hij is, des te groter zijn zwaartekracht, des te minder energieverlies. God wat ben ik slim![]()
Al zal straks Haushofer langskomen om te vertellen dat ik BS vertel.![]()
Inderdaad.quote:Op woensdag 23 september 2009 22:28 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Met andere woorden: je beweert dat de temperatuur van een zwart gat dicht bij het absolute nulpunt (-273oC) zit?
Het punt is, dat zwaartekracht altijd aantrekkend is en voorbij een bepaalde massa er niks is wat instorting voorkomt. Dat betekent dat alle massa naar 1 punt wordt getrokken. Aangezien een punt geen volume heeft, levert dit een oneindige dichtheid op.quote:Op woensdag 23 september 2009 18:01 schreef Matthijs- het volgende:
[..]
Maar hoezo is de dichtheid dan oneindig? Die zou in principe gewoon te berekenen moeten zijn toch?
Nee, de temperatuur zal over het algemeen erg laag zijn.quote:Op woensdag 23 september 2009 22:15 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Hoe zit het dan met temperatuur? Ik heb begrepen dat zwarte gaten behoorlijk heet zijn, dus die atomen (als die er nog toe in staat zijn om atomen te vormen) of deeltjes zijn dan in heftige beweging en kolkt en kookt zo'n zwart gat of is het een soort van quantum-materie die zo dicht is dat die deeltjes zo opeengepakt zijn dat ze niet meer kunnen bewegen? en als dit zo is, is de kern van een zwart gat kouder dan de omgeving?
Het probleem met die straling meten is dat de kosmische achtergrondstraling in het algemeen veel sterker is dan dergelijke straling van zwarte gaten, helaas. Of er zou een heel licht zwart gat op een paar lichtjaar van ons af moeten liggen; dan zou Hawking zijn Nobelprijs wellicht kunnen ophalen, mocht-ie dat nog reddenquote:Op woensdag 23 september 2009 22:39 schreef klappernoot2000 het volgende:
dan moet het een soort van quantum-materie zijn dan omdat het absolute nulpunt doorgaans ontstaat door een proces van afkoelen en verwarmen (expanderen) en dan weer afkoelen. In een zwart gat wordt alles gecomprimeerd ( theoretisch tot het oneindige) misschien zouden metingen naar die ultralage temperatuur (die misschien wel kouder zijn als het absolute nulpunt die ontstaat door expanderen van gassen, want er is een laagtelimiet ) een methode kunnen zijn zwarte gaten beter te onderzoeken.
Die zijn al heul oud..quote:
Nee, het is echt oneindigquote:Op woensdag 23 september 2009 22:04 schreef Diabox het volgende:
[..]
Voorzover ik weet wordt er met 'oneindig', 'vrijwel oneindig' bedoeld. De dichtheid is inderdaad (bij benadering) te berekenen volgens mij.
denk je dat zijn rolstoel zo snel is dat hij het nog kan halen?quote:Op woensdag 23 september 2009 22:42 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Het probleem met die straling meten is dat de kosmische achtergrondstraling in het algemeen veel sterker is dan dergelijke straling van zwarte gaten, helaas. Of er zou een heel licht zwart gat op een paar lichtjaar van ons af moeten liggen; dan zou Hawking zijn Nobelprijs wellicht kunnen ophalen, mocht-ie dat nog redden
Die loopt op antimateriequote:Op woensdag 23 september 2009 22:45 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
denk je dat zijn rolstoel zo snel is dat hij het nog kan halen?
Dus de kromming zet de materie "op slot" , om het simpel te zeggen..quote:Op woensdag 23 september 2009 22:44 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Nee, het is echt oneindigKort gezegd kun je stellen dat als je een mate van kromming opstelt, deze functie als 1/rn gaat voor een bepaalde n (in het Schwarzschildgeval zal dit bijvoorbeeld n=6 opleveren, maar da's verder niet zo belangrijk). Voor r=0 betekent dit dus een oneindige kromming, wat betekent dat je ruimtetijd zich niet meer netjes gedraagt, en dat betekent dat de ART niet meer opgaat.
Over 100 jaar klopt mijn post hopelijk wel.quote:Op woensdag 23 september 2009 22:44 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Nee, het is echt oneindigKort gezegd kun je stellen dat als je een mate van kromming opstelt, deze functie als 1/rn gaat voor een bepaalde n (in het Schwarzschildgeval zal dit bijvoorbeeld n=6 opleveren, maar da's verder niet zo belangrijk). Voor r=0 betekent dit dus een oneindige kromming, wat betekent dat je ruimtetijd zich niet meer netjes gedraagt, en dat betekent dat de ART niet meer opgaat.
Mwah, ik weet niet of je het zo kunt zienquote:Op woensdag 23 september 2009 22:46 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Dus de kromming zet de materie "op slot" , om het simpel te zeggen..
Mmm, dat plaatje herken ik niet echt.quote:Op woensdag 23 september 2009 22:56 schreef klappernoot2000 het volgende:
ik meende altijd dat in plaats van een stukgetrokken ster er één groot nucleon ontstaat..
Ik bedoel: die materie of wat het ook is, moet toch ergens naar toe..quote:Op woensdag 23 september 2009 22:59 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Mmm, dat plaatje herken ik niet echt.
Ja, die zit in die singulariteitquote:Op woensdag 23 september 2009 23:03 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Ik bedoel: die materie of wat het ook is, moet toch ergens naar toe..
als ik zelf zo nu eens dan bij me zelf mijmer dan realiseer ik me soms dat sterren (afhankelijk van de grootte) doorgaans bezig zijn met het converteren van materie naar zwaardere elementen. Zelfs neutronensterren zetten nog materie om. zou het mogelijk kunnen zijn dat zwarte gaten nog steeds een vorm van materie omzetten? Iets wat niet in het beeld van het periodiek systeem past?quote:Op donderdag 24 september 2009 09:16 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Ja, die zit in die singulariteitMaar wat de "atomaire structuur" daarvan is, dat kunnen we alleen zeggen als we de ART met de QM kunnen verenigen.
Als je de gangbare ideeën neemt nietquote:Op donderdag 24 september 2009 10:42 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
als ik zelf zo nu eens dan bij me zelf mijmer dan realiseer ik me soms dat sterren (afhankelijk van de grootte) doorgaans bezig zijn met het converteren van materie naar zwaardere elementen. Zelfs neutronensterren zetten nog materie om. zou het mogelijk kunnen zijn dat zwarte gaten nog steeds een vorm van materie omzetten? Iets wat niet in het beeld van het periodiek systeem past?
Zoals ik het begrepen heb heeft dat atoom zijn 'eigen' tijd. Voor hem, en voor ons loopt de tijd even snel, alleen verschilt dit wel ten opzichte van elkaarquote:Op donderdag 24 september 2009 14:02 schreef Aardwetenschapper het volgende:Stel wij kunnen van zeg maar 1000km afstand een atoom zien invallen in een zwart gat. Verloopt de tijd dan relatief aan onze tijd steeds sneller voor dat atoom tot dat het in een baan rond dat ene punt terecht komt?
Er staat ook relatief toch??quote:Op donderdag 24 september 2009 14:20 schreef Handschoen het volgende:
[..]
Zoals ik het begrepen heb heeft dat atoom zijn 'eigen' tijd. Voor hem, en voor ons loopt de tijd even snel, alleen verschilt dit wel ten opzichte van elkaar
Vanaf 1000 km afstand zul je meten dat de klok van het atoom wat er invalt steeds langzamer gaat hoe dichter het atoom de waarnemershorizon nadert. Op een gegeven moment zullen we meten dat het atoom stilstaat. Maar wij meten de coordinatentijd van het atoom, wat iets anders is als de eigentijd!quote:Op donderdag 24 september 2009 14:02 schreef Aardwetenschapper het volgende:
Ik zat een beetje mee te lezen over de zwarte gaten en de swartzchild radius en de kromming in de tijd ruimte. En ik heb nou een beetje klok-klepel gevoel.
Stel wij kunnen van zeg maar 1000km afstand een atoom zien invallen in een zwart gat. Verloopt de tijd dan relatief aan onze tijd steeds sneller voor dat atoom tot dat het in een baan rond dat ene punt terecht komt?
Of wordt het zo snel aangetrokken dat het wordt omgezet in energie omdat de snelheid van dat atoom door die kromming richting de lichtsnelheid gaat?
Of optie 3 heb ik het allemaal niet begrepen
Als ik Haushofer zo begrijp is en BLIJFT een zwart gat een singulariteit, één keer ontstaan blijft dit hoogstwaarschijnlijk ook zo.quote:Op donderdag 24 september 2009 19:12 schreef Matthijs- het volgende:
Kan een zwart gat dan ooit iets anders dan een zwart gat worden?
quote:Black holes get the energy to radiate Hawking radiation from their rest mass energy. So if a black hole is not accreting mass from outside, it will lose mass by Hawking radiation, and will eventually evaporate. For astronomical black holes, the evaporation time is prodigiously long - about 1061 times the age of the Universe for a 30 solar mass black hole.
http://casa.colorado.edu/~ajsh/hawk.html
Wat is het residu van die "verdamping" dan?quote:Op donderdag 24 september 2009 19:41 schreef beeer het volgende:
Zwarte gaten verdampen door de Hawkingstraling die ik eerder noemde. Maar het schijnt wel een tijdje te duren
[..]
Misschien re-explodeert het gat weer als er genoeg materie is verdampt..quote:Op donderdag 24 september 2009 20:39 schreef Prometheus4096 het volgende:
Ik neem aan fotonen, misschien ook electronen-positronen en misschien neutrinos?
Geen idee eigenlijk. Misschien is het niet eens zeker.
dichtheid is massa gedeeld door volume.quote:Op woensdag 23 september 2009 18:01 schreef Matthijs- het volgende:
[..]
Maar hoezo is de dichtheid dan oneindig? Die zou in principe gewoon te berekenen moeten zijn toch?
Ja, alles verandert in de loop van miljarden jaren in zwarte gaten en deze zwarte gaten zuigen elkaar ook weer op tot er één zwart gat overblijft en het totaal van alle energie in het universum zorgt ervoor dat dit zwarte gat weer explodeert.quote:Op donderdag 24 september 2009 14:48 schreef Hephaistos. het volgende:
Machtig topic![]()
Even een n00b-vraagje tussendoor. Als ik het goed begrijp is een zwart gat een punt waar massa oneindig dicht is samengepakt, in een punt dat door de extreme ruimte-tijd kromming 'niet bestaat'. Is dat dan te vergelijken met de toestand van het universum voor de Big Bang? En zo ja, is er dan ook de mogelijkheid dat zwarte gaten zelf ook tot een dergelijke uitkomst gaan leiden?
Volgens de klassieke ART inderdaad. Echter, in de jaren 70 kreeg men door mensen als Bekenstein en Hawking sterk het vermoeden dat zwarte gaten niet zo zwart zijn als men altijd aannam. Hun bewegingsvergelijkingen hebben sterke analogieën met thermodynamische vergelijkingen. Zo kan het oppervlak van de waarnemershorizon klassiek gezien nooit kleiner worden (zoals de entropie) en heeft een zwart gat in evenwicht overal dezelfde oppervlaktezwaartekracht (net zoals een thermisch systeem overal dezelfde temperatuur heeft).quote:Op donderdag 24 september 2009 19:26 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Als ik Haushofer zo begrijp is en BLIJFT een zwart gat een singulariteit, één keer ontstaan blijft dit hoogstwaarschijnlijk ook zo.
Misschien is het "oppervlakte" van een singulariteit zó gekromd is dat een zwart gat niet alleen oneindig gecomprimeerd, maar ook een theoretisch oneindig oppervak heeft.. (niet alleen materie maar ook volume moet ergens blijven)quote:Op vrijdag 25 september 2009 09:14 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Volgens de klassieke ART inderdaad. Echter, in de jaren 70 kreeg men door mensen als Bekenstein en Hawking sterk het vermoeden dat zwarte gaten niet zo zwart zijn als men altijd aannam. Hun bewegingsvergelijkingen hebben sterke analogieën met thermodynamische vergelijkingen. Zo kan het oppervlak van de waarnemershorizon klassiek gezien nooit kleiner worden (zoals de entropie) en heeft een zwart gat in evenwicht overal dezelfde oppervlaktezwaartekracht (net zoals een thermisch systeem overal dezelfde temperatuur heeft).
Volgens deze ideeën verdampt een zwart gat dus, maar wat er nou precies gebeurt is volgens mij niet helemaal duidelijk. Ook niet zo gek, want we hebben er, opnieuw, een theorie van quantumgravitatie voor nodig. Een entropie kun je klassiek (macroscopisch) definieren, maar in de kern gaat het om "quantumtoestanden tellen": microscopisch dus. En hoe we dat moeten doen voor een zwart gat is niet duidelijk.
Wel kan men volgens mij voor zogenaamde extreme zwarte gaten de entropie miscroscopisch verklaren via snaartheorie, maar in het algemene geval kan dat nog niet. Als dat wel zou kunnen zou dat een flinke oppepper voor de snaartheorie betekenen!
Wel, het universum is na de Big Bang niet zonder reden geëxpandeerd, en heeft zelfs nog steeds volume nodig voor verdere expansie, hetzelfde gebeurt in een singulariteit omgekeerd en een zwart gat zou dan een soort container kunnen zijn van zowel tijd, materie als volume.quote:Op zondag 27 september 2009 22:46 schreef Haushofer het volgende:
Waarom moet "volume ergens blijven"? Is er een wet van behoud van volume in een bepaalde context?
Dus je bedoelt dat het universum ingebed is in iets hoger dimensionaals?quote:Op maandag 28 september 2009 08:50 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
Wel, het universum is na de Big Bang niet zonder reden geëxpandeerd, en heeft zelfs nog steeds volume nodig voor verdere expansie...
zoiets.quote:Op maandag 28 september 2009 09:16 schreef Haushofer het volgende:
[..]
Dus je bedoelt dat het universum ingebed is in iets hoger dimensionaals?
misschien veranderd dan het universum in één enkele singulariteitquote:Op dinsdag 29 september 2009 13:04 schreef Falco het volgende:
Wat wel interessant is, is of zwarte gaten sterk genoeg zijn om alles in de laatste paint uiteindelijk naar één punt te laten trekken of dat het proces dat alles uit elkaar beweegt voort blijft zetten.
Is daar al een idee over wat er in de toekomst gaat gebeuren?
Dat heb ik ook met tijd maar dat 'onomkeerbare iets' dat is voor mij verandering. Als er niks zou veranderen dan zou je ook geen tijd kunnen meten.quote:Op dinsdag 29 september 2009 15:12 schreef DumDaDum het volgende:
Wel leuk, ik ervaar tijd als een onomkeerbaar iets met een 'richting'. Terwijl ik van ruimte een andere perceptie heb. Als iets dat -niet per sé lineair- expandeert en evt. kan krimpen, zoals in een zwart gat, maar verder statisch is.
En ik zou niet weten wat hier de theoretische onderbouwing van is..... klopt dit beeld wel?
maar goed dat er tijd is, anders zou alles in één keer gebeuren, en dat lijkt me knap verwarrend..quote:Op dinsdag 29 september 2009 15:49 schreef Aardwetenschapper het volgende:
[..]
Dat heb ik ook met tijd maar dat 'onomkeerbare iets' dat is voor mij verandering. Als er niks zou veranderen dan zou je ook geen tijd kunnen meten.
Atoomklokken meten de trilling van een atoom en een bepaald aantal trillingen noemen we een seconde.
Het hele concept van tijd is best interresant.
Je kunt het ook anders zien. Als er ruimte is moet er ook tijd zijn. Want zonder tijd geen 'overdracht', en dus gebeurt er dan ook niets.quote:Op dinsdag 29 september 2009 16:14 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
maar goed dat er tijd is, anders zou alles in één keer gebeuren, en dat lijkt me knap verwarrend..
Het gaat om een veel grotere schaal. De sterren van de melkweg blijven gewoon onderdeel van de melkweg vanwege zwaartekracht. En de Andromeda galaxy komt ook gewoon deze kant op.quote:Op dinsdag 29 september 2009 13:01 schreef Falco het volgende:
Goed topic Haushofer! Eindelijk begin ik door jou en anderen dat hele ruimtetijd-gebeuren en de zwarte gaten te snappen. Misschien een klein beetje offtopic, maar goed eerst dacht ik: "Ja, maar hallo dr is toch een plek aan te wijzen waar de big bang plaats vond?". Niet dus. De Big Bang was overal! Volgens mij heb ik die denkfout weggehaald door onderstaande paint.
[ afbeelding ]
Correct me if I'm wrong, maar vanuit de gele stip (de zon) zien we de sterren en stelsels steeds verder staan (2e en 3e plaatje) en worden we als het ware 'kleiner' voor degene die het heelal als een paint zien. Zelf nemen we echter niet waar dat de zon krimpt, hij blijft gewoon gelijk in grootte Ik negeer hier wel even het proces dat die zon groter gaat worden en de aarde gaat opslokken.
Eens met je verhaal. Ruimte zet uit; massa krimpt niet. Alleen deze stelling is vlg mij nog niet bewezen.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 09:14 schreef Prometheus4096 het volgende:
[..]
De sterren van de melkweg blijven gewoon onderdeel van de melkweg vanwege zwaartekracht.
Donkere materie heeft niet direct met zwarete gaten te maken. Donkere materie is er om het rare gedrag van sterren in sterrenstelsels te verklaren. Elk sterrenstelsel heeft dan een halo van materie die niet waar te nemen is maar wel voor zwaartekracht zorgt. Een spiraalvormig sterrenstelsel draait rond. De sterren in de uiteinden van de spiralen hebben een bepaalde acceleratie nodig om niet 'uit de bocht' te vliegen. Dus een middenpuntzoekende kracht. Sterren aan de buitenkant zijn verder verweiderd van het zwaartekunt van het sterrenstelsel. De zwaartekracht, wat hier de middenpuntzoekende kracht is, is voor deze sterren dus zwakker. En dus is hun acceleratie naar het middenpunt lager.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 08:48 schreef KlappernootatWork het volgende:
http://www.nu.nl/wetensch(...)onden-in-heelal.html
Hoe gaat dit passen in het theoretische plaatje van zwarte gaten?
Donkere materie is heel wat anders dan donkere energie. Geen idee of je de een met de ander door elkaar haalt. Maar je hebt het in je bericht wel over twee verschillende dingen.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 09:40 schreef DumDaDum het volgende:
Deze oplossing voor extra zwaartekracht is alleen nog niet zeker. Er zijn mss ook andere krachten / verklaringen.
Mijn punt was puur bedoeld voor de coherentie & vorm van sterrenstelsels. En de relatie met donkere massa en de bijkomende zwaartekracht die invloed heeft op zo'n sterrenstelsel.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 09:57 schreef Prometheus4096 het volgende:
[..]
Donkere materie is heel wat anders dan donkere energie. Geen idee of je de een met de ander door elkaar haalt. Maar je hebt het in je bericht wel over twee verschillende dingen.
Donkere materie heb ik hierboven al wat meer over uitgelegd. En dat is ook zo een beetje wat jij zegt. Men heeft trouwens natuurlijk geprobeert de zwaartekrachttheorie zo wiskundig aan te passen dat het voor sterrenstelsels wel dit speciale gedrag kon verklaren. Maar elke poging is mislukt. Het lijkt niet te kunnen. Dus dan kan dat ook niet de verklaring zijn.
En het artikel over donkere materie waar men het nu overal in Nederland over heeft is juist een klein beetje bewijs dat er meer aan de hand is met donkere materie dan alleen het gedrag van sterren. En dus meer indirect bewijs dat het bestaat. Er is trouwens niet het enige andere indirecte bewijs, maar dat even ter zijde.
Donkere energie is wat men bedacht heeft om de acceleratie van de expansie van het universum te verklaren.
Niet alleen dat; het is ook iets wat met de kosmologische constante van Einstein geïdentificeerd kan worden, en ironisch genoeg introduceerde Einstein deze extra term nou juist om een statisch universum te verkrijgen.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 09:57 schreef Prometheus4096 het volgende:
Donkere energie is wat men bedacht heeft om de acceleratie van de expansie van het universum te verklaren.
dit klopt, maar dan:quote:Op zondag 7 september 2008 14:25 schreef Haushofer het volgende:
Vaak voorkomende misverstanden over zwarte gaten:Een zwart gat heeft niet "oneindig veel massa", maar is het gevolg van een singulariteit wat een "oneindige dichtheid" heeft. Het zwaartekrachtsveld is zo sterk door de grote dichtheid, niet door de grote massa! Een zwart gat kan bijvoorbeeld al gevormd worden met de massa van de aarde.
Ale je iets in 1 punt stopt is het nogsteeds 1 punt, wiskundig gezien.quote:Als je deze massa in 1 punt zou stoppen, zou je een zwart gat ter grootte van een knikker krijgen. De grootte wordt dan bepaald door de ligging van de waarnemershorizon.
Is het niet zo dat zwaartekracht door massa veroorzaakt wordt en niet anderson? Gewicht wordt op zijn beurt weer veroorzaakt door zwaartekracht.quote:Op donderdag 1 oktober 2009 18:24 schreef alsem het volgende:
Ale je iets in 1 punt stopt is het nogsteeds 1 punt, wiskundig gezien.
De massa van de aarde wordt bepaald door de zwaartekracht, dus dan zou dichtheid of energie een betere woordkeuze zijn.
of nietdan?
Ik zeg ook dat ik met "grootte" de grootte van de waarnemershorizon bedoelquote:Op donderdag 1 oktober 2009 18:24 schreef alsem het volgende:
[..]
dit klopt, maar dan:
[..]
Ale je iets in 1 punt stopt is het nogsteeds 1 punt, wiskundig gezien.
De massa van de aarde wordt bepaald door de zwaartekracht, dus dan zou dichtheid of energie een betere woordkeuze zijn.
of nietdan?
quote:Op donderdag 1 oktober 2009 08:48 schreef KlappernootatWork het volgende:
http://www.nu.nl/wetensch(...)onden-in-heelal.html
Hoe gaat dit passen in het theoretische plaatje van zwarte gaten?
quote:''Het is alsof we een dierentuin hebben gevonden, die vol staat met dieren die allemaal een even zware schedel hebben. De kracht zou het raadsel van de expansie van het heelal kunnen oplossen.''
quote:Op vrijdag 2 oktober 2009 14:16 schreef Aardwetenschapper het volgende:
[..]
Zielige muizen in die dierentuin.
Materie die lichtsnelheid benaderd? hoe lang blijft die materie dit snelheidsmoment behouden?quote:Op woensdag 11 november 2009 21:22 schreef Schonedal het volgende:
Vanuit het centrum van melkwegstelsels ziet men vaak een soort van straalstromen of jets komen.
Dit zijn bundels waterstofgas die met snelheden die de lichtsnelheid benaderen langs de draaiingsas aan beide zijden de ruimte in schieten.
Is er al iets bekend over het mechanisme dat hier de oorzaak van is?
Het lijkt mij sterk dat de straalstromen uit het zwarte gat zelf komen dat in het centrum van het melkwegstelsel verondersteld wordt.
Volgens mij is het nog steeds een open probleem om goede mechanismes te construeren die de hoogste energieën in het spectrum van de kosmische straling kunnen verklaren. Maar deze jets komen uiteraard niet uit het zwarte gat zelf.quote:Op woensdag 11 november 2009 21:22 schreef Schonedal het volgende:
Vanuit het centrum van melkwegstelsels ziet men vaak een soort van straalstromen of jets komen.
Dit zijn bundels waterstofgas die met snelheden die de lichtsnelheid benaderen langs de draaiingsas aan beide zijden de ruimte in schieten.
Is er al iets bekend over het mechanisme dat hier de oorzaak van is?
Het lijkt mij sterk dat de straalstromen uit het zwarte gat zelf komen dat in het centrum van het melkwegstelsel verondersteld wordt.
Ik heb zelf voor een seminarium es mechanismes bekenen die dit soort jets produceren voor pulsars. Daarna heb ik eigenlijk nooit meer iets met deze stof gedaan, maar het is eigenlijk best interessant. Het vakgebied "astrodeeltjesfysica" is nog niet zo heel oud, waarin ook dit soort mechanismes worden bekeken.quote:Black holes are known for their strong gravitational tugs, but gravity alone isn't enough to send matter tumbling into the center of one.
Magnetism provides the final nudge, a new study finds.
The research, detailed in the July 22 issue of the journal Nature, confirms a theory first put forth in 1973 that magnetic fields drive both the infall of matter into black holes and the production of light energy created by the process.
Getting rid of angular momentum
A black hole's gravity is enough to draw matter in and keeps it spinning in a stable "accretion" disk. But before it can take that final plunge, the material must lose some of its rotation speed, called angular momentum.
"Many people are familiar with the phrase 'bodies at rest tend to stay at rest, and bodies motion tend to stay in motion,'" said study team member Jon Miller, an astronomer at the University of Michigan. "The same thing is true for orbiting bodies--they tend to stay in stable orbits, unless acted upon by a force."
If angular momentum from the disk were not dissipated away, gas in the accretion disk would circle the black hole forever in a stable orbit, like the planets around our sun.
Magnetism's role
Using NASA's Chandra X-ray Observatory, the researchers studied GRO J1655-40, a binary system made up of a seven-solar-mass black hole that is stealing gas from the surface of a normal star. The siphoned gas accumulates in an accretion disk around the black hole.
The spinning gas generates its own magnetic field, and this field powers a "wind" of charged particles blowing away from the black hole.
The wind, which Chandra detected, transfers angular momentum from the inner regions of the disk outward. This slows down some of the spinning gas, allowing it to fall onto the black hole. [Click here for an animation.]
The magnetic field also causes turbulence and friction to build up within the disk. The friction heats up the gas to millions of degrees, causing it to glow brilliantly in the ultraviolet and X-ray bands.
Anything with a disk
The researchers believe magnetic fields play an important role in the activities of black holes of all sizes, whether they are stellar-mass ones whose accretion disks are fed by companion stars, or even galaxy-anchoring supermassive monsters whose disks are formed from the stellar winds of multiple stars.
The finding should also apply to other objects that have accretion disks, such as neutron stars and white dwarfs, Miller said.
"We already know that disks around some young stars are driven by [magnetic] processes," Miller told SPACE.com. "It would not be a major surprise if all accretion disks rely on internal magnetic properties, at least partially."
Zijn er ook "jets" die onze kant op gericht staan?quote:Op vrijdag 13 november 2009 22:40 schreef Haushofer het volgende:
Hier wordt een aardige verklaring voor deze jets gegeven:
[..]
Ik heb zelf voor een seminarium es mechanismes bekenen die dit soort jets produceren voor pulsars. Daarna heb ik eigenlijk nooit meer iets met deze stof gedaan, maar het is eigenlijk best interessant. Het vakgebied "astrodeeltjesfysica" is nog niet zo heel oud, waarin ook dit soort mechanismes worden bekeken.
quote:Op zaterdag 14 november 2009 15:36 schreef Koko_Banana het volgende:
Eet wat pannenkoeken en laat daarna een scheet. En je hebt een zwart gat
Heeft elk zwart gat jets? of is dit een fenomeen die alleen ontstaat bij grote zwarte gaten?quote:Op vrijdag 13 november 2009 22:40 schreef Haushofer het volgende:
Hier wordt een aardige verklaring voor deze jets gegeven:
[..]
Ik heb zelf voor een seminarium es mechanismes bekenen die dit soort jets produceren voor pulsars. Daarna heb ik eigenlijk nooit meer iets met deze stof gedaan, maar het is eigenlijk best interessant. Het vakgebied "astrodeeltjesfysica" is nog niet zo heel oud, waarin ook dit soort mechanismes worden bekeken.
Dit soort fenomenologische dingen weet ik niet zo goed, eerlijk gezegdquote:Op zondag 15 november 2009 15:49 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Heeft elk zwart gat jets? of is dit een fenomeen die alleen ontstaat bij grote zwarte gaten?
Bewegende materie heeft ook geen snelheidsverlies van zichzelf. Aangezien het heelal een vacuum is, zal de snelheid alleen door zwaartekracht of botsingen (wrijving) afnemen. Beiden kunnen erg lang op zich laten wachten.quote:Op woensdag 11 november 2009 21:54 schreef klappernoot2000 het volgende:
[..]
Materie die lichtsnelheid benaderd? hoe lang blijft die materie dit snelheidsmoment behouden?
Licht heeft geen sneleheidsverlies, materie is een heel ander verhaal
quote:Op zondag 29 november 2009 18:27 schreef Bankfurt het volgende:
heeft een zwart gat een geheugen bijvoorbeeld ?
Volgens jou heeft een zwart gat dus geen geheugen.quote:
Volgens het "no hair theorem" wordt een zwart gat alleen gekenmerkt door de massa, draaiïmpuls en lading. Dus twee dezelfde zwarte gaten kunnen verschillende sterren zijn geweest.quote:Op zondag 29 november 2009 18:27 schreef Bankfurt het volgende:
Is er ook iets bekend over het aantrekkingsgedrag van zwarte gaten ?
D.w.z. dat niet ieder zwart gat zich hetzelfde gedraagt, en dat er verschillen zijn in implosie gedrag, expansiegedrag etc. zwarte gaten met/zonder afmeetbare massa etc.
Ik kan me bijv. voorstellen dat 2 zwarte gaten die locaal identiek zijn aan massa, dichtheid, straling e.d. maar zich verschillend gedragen in locale aantrekkingskracht a.g.v. hun ontstaansgeschiedenis.
Hoe bedoel je?quote:heeft een zwart gat een geheugen bijvoorbeeld ?
Waarschijnlijk als in: 'blabalbalbalbblabla, pseudofilosofische kletskoek, blablablablabal, God, blablablabla, esoterie, blablalbalbalblabla, zwart gat heeft een geheugen'quote:Op zondag 29 november 2009 22:56 schreef Haushofer het volgende:
Hoe bedoel je?
quote:Op zondag 29 november 2009 23:10 schreef Haushofer het volgende:
Of een zwart gat geheugen heeft hangt af van in welke dementie je het bekijkt.
Valt me zwaar tegen van jou, in jouw eigen topic notabene.quote:Op zondag 29 november 2009 23:10 schreef Haushofer het volgende:
Of een zwart gat geheugen heeft hangt af van in welke dementie je het bekijkt.
quote:Op maandag 30 november 2009 10:02 schreef KlappernootatWork het volgende:
Sterren draaien net als planeten om hun as, een zwart gat ook, en hoe meer zo'n gat in elkaar zakt hoe sneller die draait heb ik begrepen, vooral grote sterren vanwege het impuls moment. (van neutronen sterren is bekend dat ze tot aan 760 keer om hun as draaien, waarna het draaimoment omgezet wordt in straling)
Het is niet zo zeer mechanisme, maar transmutatie.quote:Wat is het mechanisme wat kinetische energie direct omzet naar stralingsenergie? en zijn er mogelijkheden om dit op aarde te realiseren?
Wat bent u toch zeldzaam humorloos.quote:Op maandag 30 november 2009 00:35 schreef Bankfurt het volgende:
[..]
Valt me zwaar tegen van jou, in jouw eigen topic notabene.
Een stelsel heeft een centraal punt waar de sterren zich gaan verzamelen, meen ik te begrijpen, een soort kracht die alles bijeenhoudt, dus wat voor een singulariteit?? zou dit "stelsel" bijeenhouden? Of is het iets anders?quote:Op donderdag 10 december 2009 00:01 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
08-12-2009
'Maaltijden' van superzware zwarte gaten waargenomen
[ afbeelding ]
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft uiterst gedetailleerde waarnemingen verricht van de omgeving van de superzware zwarte gaten in de kernen van enkele sterrenstelsels. Daarbij zijn aanwijzingen gevonden voor het bestaan van een ring van materiaal rond deze objecten. Waarschijnlijk betreft het materie die op het punt staat door het centrale zwarte gat te worden opgeslokt.
De kernen van veel sterrenstelsels zijn bronnen van intense straling. De bron van deze straling is waarschijnlijk heet materiaal in de omgeving van een zwart gat dat vele miljoenen zonsmassa's zwaar is. Met behulp van de beide Keck-telescopen op Hawaï, die daarbij als één instrument (interferometer) werden ingezet, is een deel van dat omringende gas nu in beeld gebracht. Tot nog toe was deze waarneemtechniek pas op één relatief helder sterrenstelsel toegepast (NGC 4151), maar nu is dat ook bij enkele zwakkere stelsels gelukt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterenkude)
Hahahaquote:Op zondag 29 november 2009 23:10 schreef Haushofer het volgende:
Of een zwart gat geheugen heeft hangt af van in welke dementie je het bekijkt.
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |