W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
Centraal Exo-Planeten Topic
Welkom! Volg hier het nieuws over verre planeten buiten ons zonnestelsel
Ga mee op een reis vol avontuur en verwondering!
Vorige delen:
Astronomen ontdekken bewoonbare planeet
[CENTRAAL] Exo-Planeten Topic
W&T / Exo-Planeten Topic #2
Gerelateerde topics:
Het Astronomie Topic
MARS - De Missies!
Astronomie in de Achtertuin
We gaan verder met het laatste artikel uit het vorige topic
10-11-2015
Nieuwe classificatietest ook toepasbaar op 99% van alle exoplaneten
Artist’s impression van een exoplaneet. (IAU/M. Kornmesser/N. Risinger (skysurvey.org))
Een Californische astronoom heeft een nieuwe classificatietest ontwikkeld voor planeten. De test is toepasbaar op 99% van alle exoplaneten die tot nu toe zijn ontdekt - planeten bij andere sterren. De nieuwe test is gepresenteerd op de 47e bijeenkomst van de Division for Planetary Sciences van de American Astronomical Society in National Harbor, Maryland, en wordt gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Volgens een enigszins omstreden definitie van de Internationale Astronomische Unie, opgesteld in 2006, moet een hemellichaam aan drie voorwaarden voldoen om als planeet geclassificeerd te worden: het moet een baan beschrijven rond de zon, het moet onder zijn eigen gewicht de bolvorm hebben aangenomen, en het moet met zijn zwaartekracht 'de omgeving van zijn baan' hebben schoongeveegd. In ons eigen zonnestelsel voldoen acht hemellichamen aan deze drie criteria.
Jean-Luc Margot van de University of California at Los Angeles heeft nu een methode voorgesteld om ook van exoplaneten te bepalen of ze in staat zijn hun baanomgeving schoon te vegen. Daarvoor zijn slecht drie parameters van belang: de massa van de ster, de massa van de planeet en de gemiddelde afstand tussen ster en planeet. Voor veel exoplaneten zijn die drie parameters bekend; in al die gevallen blijken de ontdekte exoplaneten inderdaad aan de planeetdefinitie te voldoen.
Uit Margots analyse blijkt dat hemellichamen die hun baanomgeving schoon kunnen vegen vrijwel altijd ook zwaar genoeg zijn om onder hun eigen gewicht de bolvorm aan te nemen
(allesoversterrenkunde)
Welkom! Volg hier het nieuws over verre planeten buiten ons zonnestelsel
Ga mee op een reis vol avontuur en verwondering!
Vorige delen:
Astronomen ontdekken bewoonbare planeet
[CENTRAAL] Exo-Planeten Topic
W&T / Exo-Planeten Topic #2
Gerelateerde topics:
Het Astronomie Topic
MARS - De Missies!
Astronomie in de Achtertuin
We gaan verder met het laatste artikel uit het vorige topic
10-11-2015
Nieuwe classificatietest ook toepasbaar op 99% van alle exoplaneten
Artist’s impression van een exoplaneet. (IAU/M. Kornmesser/N. Risinger (skysurvey.org))
Een Californische astronoom heeft een nieuwe classificatietest ontwikkeld voor planeten. De test is toepasbaar op 99% van alle exoplaneten die tot nu toe zijn ontdekt - planeten bij andere sterren. De nieuwe test is gepresenteerd op de 47e bijeenkomst van de Division for Planetary Sciences van de American Astronomical Society in National Harbor, Maryland, en wordt gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Volgens een enigszins omstreden definitie van de Internationale Astronomische Unie, opgesteld in 2006, moet een hemellichaam aan drie voorwaarden voldoen om als planeet geclassificeerd te worden: het moet een baan beschrijven rond de zon, het moet onder zijn eigen gewicht de bolvorm hebben aangenomen, en het moet met zijn zwaartekracht 'de omgeving van zijn baan' hebben schoongeveegd. In ons eigen zonnestelsel voldoen acht hemellichamen aan deze drie criteria.
Jean-Luc Margot van de University of California at Los Angeles heeft nu een methode voorgesteld om ook van exoplaneten te bepalen of ze in staat zijn hun baanomgeving schoon te vegen. Daarvoor zijn slecht drie parameters van belang: de massa van de ster, de massa van de planeet en de gemiddelde afstand tussen ster en planeet. Voor veel exoplaneten zijn die drie parameters bekend; in al die gevallen blijken de ontdekte exoplaneten inderdaad aan de planeetdefinitie te voldoen.
Uit Margots analyse blijkt dat hemellichamen die hun baanomgeving schoon kunnen vegen vrijwel altijd ook zwaar genoeg zijn om onder hun eigen gewicht de bolvorm aan te nemen
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
EARTH-LIKE WORLD COULD BE 'MOST IMPORTANT PLANET FOUND OUTSIDE SOLAR SYSTEM'
GJ 1132b is close enough for telescopes to observe any atmosphere it might have, which could help scientists spot signs of life on other planets in the future
In this artist’s conception GJ 1132b, a rocky planet very similar to Earth in size and mass, circles a red dwarf star. Photograph: Dana Berry
A rocky Earth-sized planet that circles a small, nearby star could be the most important world ever found beyond the solar system, astronomers say.
The planet lies in the constellation of Vela in the southern sky and is close enough for telescopes to observe any atmosphere it has, a procedure that could help spot life on other planets in the future.
Named GJ 1132b, the alien world is about 16% larger than Earth, and at 39 light years distant, is three times closer than any other Earth-sized rocky planet yet found around another star. At that distance, it is hoped that telescopes will be able to make out the chemistry of its atmosphere, the speed of its winds and the colours of its sunsets.
Astronomers spotted the planet as it moved across the face of a red dwarf star only a fifth the size of the sun. Though much cooler and fainter than the sun, GJ 1132b orbits so close to its star that surface temperatures reach 260C.
The searing temperatures are too hot for the surface to retain liquid water, making it inhospitable to life, but not so hot as to burn off any atmosphere that formed on the planet.
“If this planet still has an atmosphere, then we might find other, cooler planets that also have atmospheres and orbit small stars. We can then imagine interrogating the atmospheres for molecules that come from life,” said Zachory Berta-Thompson at the MIT’s Kavli Institute for Astrophysics and Space Research.
This time-lapse video shows MEarth-South discovering the planet GJ 1132b. Credit: Jonathan Irwin
Researchers used the MEarth-South array, a group of eight 40cm robotic telescopes at the Cerro-Tololo Inter-American Observatory in Chile, to detect the planet. As it whipped around its star, completing an orbit every 1.6 days, it produced a faint 0.3% dip in the starlight picked up by the telescopes, according to a report in Nature.
The planet is tidally locked to its star, much as the moon is to Earth, and has one face in permanent daylight, the other in darkness. Given the world’s size and mass, researchers suspect it is rocky, like the inner planets of our solar system. It orbits 1.4m miles from its star, far closer than Mercury, which is never less than 36m miles from the sun.
Because the red dwarf is so small, and the planet is on such a close orbit, astronomers should find it fairly easy to detect and study any atmosphere the world has. The team has already requested time on the Hubble and Spitzer space telescopes to observe the planet in more detail.
This animation shows the distances to known transiting exoplanet systems, in units of lightyears. GJ 1132b is much closer than most other transiting planets. Credit: Zach Berta-Thompson
Drake Deming, an astronomer at the University of Maryland, said GJ 1132b was “arguably the most important planet ever found outside the solar system”. Its proximity and orbit around a red dwarf will allow astronomers to study the planet with unprecedented fidelity. “It’s nearby, it’s Earth-like, and its star won’t interfere,” Drake said.
“GJ 1132b is too warm to be habitable, but scientists have yet to fully explore our cosmic neighbourhood for worlds that potentially harbour life,” he notes in an accompanying article in Nature.
The planet will become a prime target for future missions too, including the James Webb Space Telescope, which is expected to launch in 2018, and the Giant Magellan Telescope, which is due to start operations in Chile in 2025.
The discovery came as scientists announced they had found the most distant object in the solar system, a frozen body that lies more than 100 times farther from the Sun than Earth does. The object lies beyond the edge of the Kuiper belt, home to the dwarf planet Pluto, and into the realm of space dominated by the so-called Oort cloud, a vast shell of icy objects where comets such as Hale-Bopp are thought to have formed.
Spotted from the Subaru telescope on Mauna Kea in Hawaii, the distant object is at least 500km across, but has not been tracked long enough to work out the full path of its orbit.
http://www.theguardian.co(...)e-solar-system#img-1
GJ 1132b is close enough for telescopes to observe any atmosphere it might have, which could help scientists spot signs of life on other planets in the future
In this artist’s conception GJ 1132b, a rocky planet very similar to Earth in size and mass, circles a red dwarf star. Photograph: Dana Berry
A rocky Earth-sized planet that circles a small, nearby star could be the most important world ever found beyond the solar system, astronomers say.
The planet lies in the constellation of Vela in the southern sky and is close enough for telescopes to observe any atmosphere it has, a procedure that could help spot life on other planets in the future.
Named GJ 1132b, the alien world is about 16% larger than Earth, and at 39 light years distant, is three times closer than any other Earth-sized rocky planet yet found around another star. At that distance, it is hoped that telescopes will be able to make out the chemistry of its atmosphere, the speed of its winds and the colours of its sunsets.
Astronomers spotted the planet as it moved across the face of a red dwarf star only a fifth the size of the sun. Though much cooler and fainter than the sun, GJ 1132b orbits so close to its star that surface temperatures reach 260C.
The searing temperatures are too hot for the surface to retain liquid water, making it inhospitable to life, but not so hot as to burn off any atmosphere that formed on the planet.
“If this planet still has an atmosphere, then we might find other, cooler planets that also have atmospheres and orbit small stars. We can then imagine interrogating the atmospheres for molecules that come from life,” said Zachory Berta-Thompson at the MIT’s Kavli Institute for Astrophysics and Space Research.
This time-lapse video shows MEarth-South discovering the planet GJ 1132b. Credit: Jonathan Irwin
Researchers used the MEarth-South array, a group of eight 40cm robotic telescopes at the Cerro-Tololo Inter-American Observatory in Chile, to detect the planet. As it whipped around its star, completing an orbit every 1.6 days, it produced a faint 0.3% dip in the starlight picked up by the telescopes, according to a report in Nature.
The planet is tidally locked to its star, much as the moon is to Earth, and has one face in permanent daylight, the other in darkness. Given the world’s size and mass, researchers suspect it is rocky, like the inner planets of our solar system. It orbits 1.4m miles from its star, far closer than Mercury, which is never less than 36m miles from the sun.
Because the red dwarf is so small, and the planet is on such a close orbit, astronomers should find it fairly easy to detect and study any atmosphere the world has. The team has already requested time on the Hubble and Spitzer space telescopes to observe the planet in more detail.
This animation shows the distances to known transiting exoplanet systems, in units of lightyears. GJ 1132b is much closer than most other transiting planets. Credit: Zach Berta-Thompson
Drake Deming, an astronomer at the University of Maryland, said GJ 1132b was “arguably the most important planet ever found outside the solar system”. Its proximity and orbit around a red dwarf will allow astronomers to study the planet with unprecedented fidelity. “It’s nearby, it’s Earth-like, and its star won’t interfere,” Drake said.
“GJ 1132b is too warm to be habitable, but scientists have yet to fully explore our cosmic neighbourhood for worlds that potentially harbour life,” he notes in an accompanying article in Nature.
The planet will become a prime target for future missions too, including the James Webb Space Telescope, which is expected to launch in 2018, and the Giant Magellan Telescope, which is due to start operations in Chile in 2025.
The discovery came as scientists announced they had found the most distant object in the solar system, a frozen body that lies more than 100 times farther from the Sun than Earth does. The object lies beyond the edge of the Kuiper belt, home to the dwarf planet Pluto, and into the realm of space dominated by the so-called Oort cloud, a vast shell of icy objects where comets such as Hale-Bopp are thought to have formed.
Spotted from the Subaru telescope on Mauna Kea in Hawaii, the distant object is at least 500km across, but has not been tracked long enough to work out the full path of its orbit.
http://www.theguardian.co(...)e-solar-system#img-1
“The fundamental cause of the trouble in the modern world today is that the stupid are cocksure while the intelligent are full of doubt.”— Bertrand Russell
Is het niet handig om eerst te bevestigen dat het een atmosfeer heeft voor het als een van de belangrijkste planten te bestempelen? Straks blijkt het geen atmosfeer te hebben en is het helemaal niet zo belangrijk.quote:Op donderdag 12 november 2015 01:03 schreef Kijkertje het volgende:
EARTH-LIKE WORLD COULD BE 'MOST IMPORTANT PLANET FOUND OUTSIDE SOLAR SYSTEM'
GJ 1132b is close enough for telescopes to observe any atmosphere it might have, which could help scientists spot signs of life on other planets in the future
[ afbeelding ]
In this artist’s conception GJ 1132b, a rocky planet very similar to Earth in size and mass, circles a red dwarf star. Photograph: Dana Berry
A rocky Earth-sized planet that circles a small, nearby star could be the most important world ever found beyond the solar system, astronomers say.
The planet lies in the constellation of Vela in the southern sky and is close enough for telescopes to observe any atmosphere it has, a procedure that could help spot life on other planets in the future.
Named GJ 1132b, the alien world is about 16% larger than Earth, and at 39 light years distant, is three times closer than any other Earth-sized rocky planet yet found around another star. At that distance, it is hoped that telescopes will be able to make out the chemistry of its atmosphere, the speed of its winds and the colours of its sunsets.
Astronomers spotted the planet as it moved across the face of a red dwarf star only a fifth the size of the sun. Though much cooler and fainter than the sun, GJ 1132b orbits so close to its star that surface temperatures reach 260C.
The searing temperatures are too hot for the surface to retain liquid water, making it inhospitable to life, but not so hot as to burn off any atmosphere that formed on the planet.
“If this planet still has an atmosphere, then we might find other, cooler planets that also have atmospheres and orbit small stars. We can then imagine interrogating the atmospheres for molecules that come from life,” said Zachory Berta-Thompson at the MIT’s Kavli Institute for Astrophysics and Space Research.
This time-lapse video shows MEarth-South discovering the planet GJ 1132b. Credit: Jonathan Irwin
Researchers used the MEarth-South array, a group of eight 40cm robotic telescopes at the Cerro-Tololo Inter-American Observatory in Chile, to detect the planet. As it whipped around its star, completing an orbit every 1.6 days, it produced a faint 0.3% dip in the starlight picked up by the telescopes, according to a report in Nature.
The planet is tidally locked to its star, much as the moon is to Earth, and has one face in permanent daylight, the other in darkness. Given the world’s size and mass, researchers suspect it is rocky, like the inner planets of our solar system. It orbits 1.4m miles from its star, far closer than Mercury, which is never less than 36m miles from the sun.
Because the red dwarf is so small, and the planet is on such a close orbit, astronomers should find it fairly easy to detect and study any atmosphere the world has. The team has already requested time on the Hubble and Spitzer space telescopes to observe the planet in more detail.
This animation shows the distances to known transiting exoplanet systems, in units of lightyears. GJ 1132b is much closer than most other transiting planets. Credit: Zach Berta-Thompson
Drake Deming, an astronomer at the University of Maryland, said GJ 1132b was “arguably the most important planet ever found outside the solar system”. Its proximity and orbit around a red dwarf will allow astronomers to study the planet with unprecedented fidelity. “It’s nearby, it’s Earth-like, and its star won’t interfere,” Drake said.
“GJ 1132b is too warm to be habitable, but scientists have yet to fully explore our cosmic neighbourhood for worlds that potentially harbour life,” he notes in an accompanying article in Nature.
The planet will become a prime target for future missions too, including the James Webb Space Telescope, which is expected to launch in 2018, and the Giant Magellan Telescope, which is due to start operations in Chile in 2025.
The discovery came as scientists announced they had found the most distant object in the solar system, a frozen body that lies more than 100 times farther from the Sun than Earth does. The object lies beyond the edge of the Kuiper belt, home to the dwarf planet Pluto, and into the realm of space dominated by the so-called Oort cloud, a vast shell of icy objects where comets such as Hale-Bopp are thought to have formed.
Spotted from the Subaru telescope on Mauna Kea in Hawaii, the distant object is at least 500km across, but has not been tracked long enough to work out the full path of its orbit.
http://www.theguardian.co(...)e-solar-system#img-1
Het is waarschijnlijk dat er een atmosfeer is. De planeet cirkelt dicht rond de rode dwerg en het is er te heet voor vloeibaar water maar waarschijnlijk niet te heet dat het de atmosfeer heeft doen verdwijnen.quote:Op donderdag 12 november 2015 08:58 schreef Daarnaast het volgende:
[..]
Is het niet handig om eerst te bevestigen dat het een atmosfeer heeft voor het als een van de belangrijkste planten te bestempelen? Straks blijkt het geen atmosfeer te hebben en is het helemaal niet zo belangrijk.
Het is van belang dat je weet of er een atmosfeer is, je kunt verwachten dat er koelere planeten zijn met een atmosfeer die ook rond dwergsterren draaien.
Het is een belangrijke planeet omdat het een aardachtige planeet is die 'dichtbij' is en weinig storing ondervindt tov de ster. Dit maakt onderzoek doen en data verzamelen een stuk eenvoudiger en accurater
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Een nederlandse versie
11-11-2015
Nabije ‘aardse’ exoplaneet ontdekt
Deze tekening laat zien hoe klein de planeet GJ 1132b is ten opzichte van zijn (vrij kleine) moederster GJ 1132. (Zach Berta-Thompson)
Astronomen hebben een nieuwe exoplaneet ontdekt die zich in onze kosmische achtertuin bevindt. Hij draait om een rode dwergster op een afstand van 39 lichtjaar. De planeet, die de aanduiding GJ 1132b draagt, is niet veel groter dan de aarde (Nature, 12 november).
GJ 1132b is ontdekt met het MEarth-South Observatory – een batterij van acht 40-centimeter telescopen in het noorden van Chili. Net als de bekende Kepler-satelliet onderzoekt deze geautomatiseerde telescoop naar regelmatig terugkerende helderheidsdipjes in het licht van sterren. Zo’n dipje is een aanwijzing dat er, vanaf de aarde gezien, een planeet voor de ster langs schuift.
In het geval van de rode dwerg GJ 1132 komen die dipjes om de anderhalve dag. En daarbij verzwakt het licht van de ster met ongeveer 0,3 procent. Uit de hoeveelheid licht die de planeet tegenhoudt, volgt dat hij ongeveer twintig procent groter is dan de aarde.
Vervolgwaarnemingen met de 3,6-meter telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht hebben aan het licht gebracht dat de planeet zijn moederster enigszins aan het schommelen brengt. De amplitude van die schommelingen wijst erop dat zijn massa 1,6 keer zo groot is als die van onze planeet.
Die combinatie van grootte en massa doet vermoeden dat GJ 1132b een rotsachtige samenstelling heeft. Hij is wel veel heter dan onze aarde: zijn oppervlaktetemperatuur wordt geschat op 220 graden Celsius – oventemperatuur dus.
Toch is GJ 1132b waarschijnlijk ‘koel’ genoeg om een atmosfeer vast te houden. Daarin onderscheidt hij zich van alle andere rotsachtige exoplaneten die tot nu toe zijn opgespoord. Die hebben temperaturen van soms wel duizenden graden en zijn dus nóg minder leefbaar
(allesoversterrenkunde)
11-11-2015
Nabije ‘aardse’ exoplaneet ontdekt
Deze tekening laat zien hoe klein de planeet GJ 1132b is ten opzichte van zijn (vrij kleine) moederster GJ 1132. (Zach Berta-Thompson)
Astronomen hebben een nieuwe exoplaneet ontdekt die zich in onze kosmische achtertuin bevindt. Hij draait om een rode dwergster op een afstand van 39 lichtjaar. De planeet, die de aanduiding GJ 1132b draagt, is niet veel groter dan de aarde (Nature, 12 november).
GJ 1132b is ontdekt met het MEarth-South Observatory – een batterij van acht 40-centimeter telescopen in het noorden van Chili. Net als de bekende Kepler-satelliet onderzoekt deze geautomatiseerde telescoop naar regelmatig terugkerende helderheidsdipjes in het licht van sterren. Zo’n dipje is een aanwijzing dat er, vanaf de aarde gezien, een planeet voor de ster langs schuift.
In het geval van de rode dwerg GJ 1132 komen die dipjes om de anderhalve dag. En daarbij verzwakt het licht van de ster met ongeveer 0,3 procent. Uit de hoeveelheid licht die de planeet tegenhoudt, volgt dat hij ongeveer twintig procent groter is dan de aarde.
Vervolgwaarnemingen met de 3,6-meter telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht hebben aan het licht gebracht dat de planeet zijn moederster enigszins aan het schommelen brengt. De amplitude van die schommelingen wijst erop dat zijn massa 1,6 keer zo groot is als die van onze planeet.
Die combinatie van grootte en massa doet vermoeden dat GJ 1132b een rotsachtige samenstelling heeft. Hij is wel veel heter dan onze aarde: zijn oppervlaktetemperatuur wordt geschat op 220 graden Celsius – oventemperatuur dus.
Toch is GJ 1132b waarschijnlijk ‘koel’ genoeg om een atmosfeer vast te houden. Daarin onderscheidt hij zich van alle andere rotsachtige exoplaneten die tot nu toe zijn opgespoord. Die hebben temperaturen van soms wel duizenden graden en zijn dus nóg minder leefbaar
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Life, but not as we know itquote:GJ 1132b lijkt op de aarde
Astronomen hebben buiten ons zonnestelsel een planeet ontdekt die op de aarde lijkt. Hij heeft voorlopig het catalogusnummer GJ 1132b gekregen. De planeet ligt zogezegd in het volgende zonnestelsel en lijkt qua grootte en massa op de onze, aldus schrijft een onderzoekster van het
Massachusetts Institute of Technology in het Britse vakblad Nature.
Leven is op GJ 1132b niet mogelijk, het is er te heet. De atmosfeer van de planeet is wel stabiel, wat met de telescopen op onze aarde goed is waar te nemen. Hij is te vinden op 39 lichtjaren van ons zonnestelsel. Een lichtjaar is de afstand die licht in een jaar tijd aflegt, ongeveer tien biljoen kilometer. Ons melkwegstelsel is wel 100.000 lichtjaren groot. Alles is relatief in de ruimte, want de wetenschappers vinden dat de roodgekleurde GJ 1132b dichtbij staat.
New planetary find "best chance for life outside our solar system"
Astronomers have made two new planetary discoveries that they claim expand the known boundaries of our solar system -- and they may be the biggest breakthroughs in the search for alien life.
The two finds, one planet at the edge of our solar system and one just beyond, have both been hailed as major scientific advances.
Commenting on one of the planets, Brad Tucker, an astronomer from Mount Stromlo Observatory in Canberra, Australia who was not involved in the research, said it "probably gives us the best chance for life outside our solar system right now."
"One of the goals of astronomy and astrophysics and finding these planets is firstly to really find another Earth," he added. "And part of the reason of finding another Earth is that we ultimately do want to find life in the universe. It's a question that weighs on everyone's mind.
Life outside solar system
The scientists who discovered it it said its small size and proximity -- it's three times closer than any other similar object found orbiting a star -- "bodes well for studies of the planet's atmosphere," according to their report in the journal, Nature.
"GJ 1132b (is) arguably the most important planet ever found outside the solar system," Drake Deming, an astronomer at the University of Maryland said in an accompanying letter in the journal. He added that it's proximity will "allow astronomers to study the planet with unprecedented fidelity."
Found moving across a "red dwarf" star that is only a fifth of the size of the world's sun, the planet has a radius only 16% larger than Earth's, and has surface temperatures that reach 260 degrees Celsius. Although that's too hot to retain liquid water or sustain life as we know it, Tucker said it was cool enough to support some of the basic building blocks of life, and possibly support life forms like bacteria.
"We haven't even found anything close to this so far," he said.
"It's more habitable, it's less harsh and this gives us a good strong chance of actually finding life or something as opposed to the other Earth-like planets found to date."
The planet also completes an orbit or passes its star once every 1.6 days, providing more opportunities for research and measurement than any other planet has provided to date, Tucker added.
"By being able to find evidence of these smaller, more inner planets, these rocky planets that we have in our solar system, we're really realizing that the planets are probably in the trillions in our galaxy alone."
Growing solar system
The known boundaries of our solar system have also been expanded with the discovery of a "dwarf planet" so distant that it's three times further away than Pluto.
Scientists said initial studies suggest that the object, which has been given the designation V774104, is likely to be an icy body between 500 to 1,000 km wide, although further research is required to determine its orbit.
"We can't explain these objects' orbits from what we know about the solar system," said Scott Sheppard, an astronomer at the Carnegie Institution for Science in Washington, D.C., who announced the discovery at a meeting of the American Astronomical Society.
Sheppard was part of a team of astronomers from Japan's Subaru telescope, located on top of Mauna Kea, a dormant volcano in Hawaii, that found the icy planet, which lies 15.4 billion kilometers (9.6 billion miles) from the sun.
Halloween asteroid resembling skull narrowly misses Earth
Halloween asteroid 2015 narrowly misses Earth
The discovery marks the edge of the solar system, and hence the end of the sun's gravitational influence, according to the scientists. It also confirms that the solar system is far more complicated than astronomers previously imagined, according to Tucker.
"The reason this find is important is we don't actually know how our solar system was formed, there really is a mystery out there," he said. "We have a poor understanding of it because we keep finding new objects like this, and if we don't understand how our solar system formed, we don't know the ingredients that are required to make an earth. And the ultimate question -- what is the boundary of our solar system?"
Astronomers have made two new planetary discoveries that they claim expand the known boundaries of our solar system -- and they may be the biggest breakthroughs in the search for alien life.
The two finds, one planet at the edge of our solar system and one just beyond, have both been hailed as major scientific advances.
Commenting on one of the planets, Brad Tucker, an astronomer from Mount Stromlo Observatory in Canberra, Australia who was not involved in the research, said it "probably gives us the best chance for life outside our solar system right now."
"One of the goals of astronomy and astrophysics and finding these planets is firstly to really find another Earth," he added. "And part of the reason of finding another Earth is that we ultimately do want to find life in the universe. It's a question that weighs on everyone's mind.
Life outside solar system
The scientists who discovered it it said its small size and proximity -- it's three times closer than any other similar object found orbiting a star -- "bodes well for studies of the planet's atmosphere," according to their report in the journal, Nature.
"GJ 1132b (is) arguably the most important planet ever found outside the solar system," Drake Deming, an astronomer at the University of Maryland said in an accompanying letter in the journal. He added that it's proximity will "allow astronomers to study the planet with unprecedented fidelity."
Found moving across a "red dwarf" star that is only a fifth of the size of the world's sun, the planet has a radius only 16% larger than Earth's, and has surface temperatures that reach 260 degrees Celsius. Although that's too hot to retain liquid water or sustain life as we know it, Tucker said it was cool enough to support some of the basic building blocks of life, and possibly support life forms like bacteria.
"We haven't even found anything close to this so far," he said.
"It's more habitable, it's less harsh and this gives us a good strong chance of actually finding life or something as opposed to the other Earth-like planets found to date."
The planet also completes an orbit or passes its star once every 1.6 days, providing more opportunities for research and measurement than any other planet has provided to date, Tucker added.
"By being able to find evidence of these smaller, more inner planets, these rocky planets that we have in our solar system, we're really realizing that the planets are probably in the trillions in our galaxy alone."
Growing solar system
The known boundaries of our solar system have also been expanded with the discovery of a "dwarf planet" so distant that it's three times further away than Pluto.
Scientists said initial studies suggest that the object, which has been given the designation V774104, is likely to be an icy body between 500 to 1,000 km wide, although further research is required to determine its orbit.
"We can't explain these objects' orbits from what we know about the solar system," said Scott Sheppard, an astronomer at the Carnegie Institution for Science in Washington, D.C., who announced the discovery at a meeting of the American Astronomical Society.
Sheppard was part of a team of astronomers from Japan's Subaru telescope, located on top of Mauna Kea, a dormant volcano in Hawaii, that found the icy planet, which lies 15.4 billion kilometers (9.6 billion miles) from the sun.
Halloween asteroid resembling skull narrowly misses Earth
Halloween asteroid 2015 narrowly misses Earth
The discovery marks the edge of the solar system, and hence the end of the sun's gravitational influence, according to the scientists. It also confirms that the solar system is far more complicated than astronomers previously imagined, according to Tucker.
"The reason this find is important is we don't actually know how our solar system was formed, there really is a mystery out there," he said. "We have a poor understanding of it because we keep finding new objects like this, and if we don't understand how our solar system formed, we don't know the ingredients that are required to make an earth. And the ultimate question -- what is the boundary of our solar system?"
http://m.phys.org/news/2015-11-5400mph-hurtling-exoplanet.html
Er word daar beweerd dat ze wind gemeten hebben. Dus we hebben al exoplaneten met atmosfeer ontdekt?
Er word daar beweerd dat ze wind gemeten hebben. Dus we hebben al exoplaneten met atmosfeer ontdekt?
We hebben al een aantal jaren planeten ontdekt met atmosfeer, dat kun je ook in de voorgaande topics lezen..quote:
http://m.phys.org/news/2015-11-5400mph-hurtling-exoplanet.html
Er word daar beweerd dat ze wind gemeten hebben. Dus we hebben al exoplaneten met atmosfeer ontdekt?
Waar wij het een paar dagen geleden over hadden was over kleine rotsachtige planeten die heel dicht rond hun ster draaien
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
THE MOST EARTH-LIKE EXOPLANET IS BEING BLASTED BY SUPERFLARES, DASHING HOPES FOR LIFE
Equivalent to about 100 billion megatonnes of TNT
It was only January of this year when astronomers excitedly announced the discovery of the most Earth-like exoplanet ever found: Kepler–438b, a near-Earth-sized world some 470 light-years away in the Lyra constellation.
Lying within the habitable zone of its red dwarf star, meaning water could theoretically exist on the surface of the planet, it was deemed one of the likeliest hosts for life outside our Solar System. However, according to a new study, Kepler–438b’s proximity to its sun also makes it susceptible to another, less accommodating phenomenon: massive solar flaring called ‘superflaring’, which may well have rendered the planet uninhabitable.
According to researchers from the Astrophysics Group at the University of Warwick in the UK, Kepler–438b – which to date is the exoplanet with the highest recorded Earth Similarity Index – is subject to superflares that are approximately 10 times more powerful than the flares from our own Sun. In terms of energy, these superflares are the equivalent of almost 100 billion megatonnes of TNT.
“Unlike Earth’s relatively quiet Sun, Kepler–438 emits strong flares every few hundred days, each one stronger than the most powerful recorded flare on the Sun," said David Armstrong, lead researcher on the paper.
In the worst-case scenario, it’s possible that the flaring could result in what’s called a coronal mass ejection, in which a huge amount of plasma hurls outwards from the sun and could even strip a planet’s atmosphere away. According to the researchers, such a scenario has probably eventuated on Kepler–438b.
“It is likely that these flares are associated with coronal mass ejections, which could have serious damaging effects on the habitability of the planet,” said Armstrong. "If [Kepler–438b] has a magnetic field like Earth, it may be shielded from some of the effects. However, if it does not, or the flares are strong enough, it could have lost its atmosphere, be irradiated by extra dangerous radiation and be a much harsher place for life to exist.”
While it’s still possible that organisms could survive in irradiated circumstances if Kepler–438b has retained its atmosphere up until now, the chances of finding life there are starting to look progressively slimmer – and pretty much shrink to zero if a coronal mass ejection has indeed taken place.
“The presence of an atmosphere is essential for the development of life,“ said Chloe Pugh, co-author of the research published online at arXiv.org . ”With little atmosphere, the planet would also be subject to harsh UV and X-ray radiation from the superflares, along with charged particle radiation, all of which are damaging to life.”
It’s pretty sad news given there aren’t actually that many exoplanets that scientists have discovered which look like they could sustain life. Hopes will now switch to some of these other candidates, including the recently discovered and much-hyped Kepler–452b (aka Earth 2.0).
http://www.sciencealert.c(...)shing-hopes-for-life
“The fundamental cause of the trouble in the modern world today is that the stupid are cocksure while the intelligent are full of doubt.”— Bertrand Russell
15-12-2015
Officiële namen gekozen voor exoplaneten en hun moedersterren
De Internationale Astronomische Unie (IAU) heeft in totaal 45 namen toegekend aan exoplaneten en hun moedersterren. Het gaat om 14 sterren en 31 planeten in banen rond deze sterren.
In de eerste fase van de NameExoWorld Contest konden sterrenkundige organisaties en verenigingen van over de hele wereld voorstellen indienen voor namen. In totaal werden 274 voorstellen ontvangen uit 45 landen. Vervolgens kon het publiek tot 31 oktober 2015 op die namen stemmen. Er zijn ruim een half miljoen stemmen uitgebracht, door mensen uit 182 landen. Op basis daarvan is nu een lijst met in totaal 45 officiële namen samengesteld.
Op voorstel van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) is de ster 55 Cancri 'Copernicus' genoemd, en zijn de vijf exoplaneten rond deze ster genoemd naar beroemde astronomen die een rol speelden in de allereerste telescopische waarnemingen. Planeet 55 Cancri d is bijvoorbeeld Lippershey genoemd, naar de Middelburgse brillenslijper Hans Lipper(s)hey, die officieel te boek staat als de uitvinder van de telescoop. Planeet 55 Cancri e heet Janssen, naar Lipperhey's collega Zacharias Janssen.
Andere namen zijn afkomstig uit mythologische verhalen of uit historische overleveringen. Zo is de ster Mu Arae (die door vier planeten wordt vergezeld) Cervantes genoemd, naar de auteur van Don Quichote. De ster 51 Pegasi, waarbij in 1995 door Zwitserse astronomen voor het eerst een exoplaneet werd gevonden, heet voortaan officieel Helvetios (Latijn voor 'Helvetiër'); exoplanewet 51 Pegasi b is Dimidium genoemd (Latijn voor 'half') - een verwijzing naar het feit dat deze planeet ongeveer half zo zwaar is als Jupiter.
(allesoversterrenkunde)
Officiële namen gekozen voor exoplaneten en hun moedersterren
De Internationale Astronomische Unie (IAU) heeft in totaal 45 namen toegekend aan exoplaneten en hun moedersterren. Het gaat om 14 sterren en 31 planeten in banen rond deze sterren.
In de eerste fase van de NameExoWorld Contest konden sterrenkundige organisaties en verenigingen van over de hele wereld voorstellen indienen voor namen. In totaal werden 274 voorstellen ontvangen uit 45 landen. Vervolgens kon het publiek tot 31 oktober 2015 op die namen stemmen. Er zijn ruim een half miljoen stemmen uitgebracht, door mensen uit 182 landen. Op basis daarvan is nu een lijst met in totaal 45 officiële namen samengesteld.
Op voorstel van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) is de ster 55 Cancri 'Copernicus' genoemd, en zijn de vijf exoplaneten rond deze ster genoemd naar beroemde astronomen die een rol speelden in de allereerste telescopische waarnemingen. Planeet 55 Cancri d is bijvoorbeeld Lippershey genoemd, naar de Middelburgse brillenslijper Hans Lipper(s)hey, die officieel te boek staat als de uitvinder van de telescoop. Planeet 55 Cancri e heet Janssen, naar Lipperhey's collega Zacharias Janssen.
Andere namen zijn afkomstig uit mythologische verhalen of uit historische overleveringen. Zo is de ster Mu Arae (die door vier planeten wordt vergezeld) Cervantes genoemd, naar de auteur van Don Quichote. De ster 51 Pegasi, waarbij in 1995 door Zwitserse astronomen voor het eerst een exoplaneet werd gevonden, heet voortaan officieel Helvetios (Latijn voor 'Helvetiër'); exoplanewet 51 Pegasi b is Dimidium genoemd (Latijn voor 'half') - een verwijzing naar het feit dat deze planeet ongeveer half zo zwaar is als Jupiter.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-12-2015
Nabije ‘leefbare’ exoplaneet ontdekt allesoversterrenkunde
Het hemelgebied rond de rode dwergster Wolf 1061. (‘Aladin sky atlas’ – CDS, Strasbourg Observatory)
Australische astronomen hebben een planeet ontdekt in de ‘leefbare zone’ van een nabije ster. De planeet, die ongeveer vier keer zoveel massa heeft als de aarde, draait met twee soortgenoten om de rode dwergster Wolf 1061.
Alle drie de planeten zijn waarschijnlijk rotsachtig en hebben (dus) een vast oppervlak. Maar alleen op de middelste, Wolf 1061c, is de temperatuur zo gematigd dat er vloeibaar water op dat oppervlak aanwezig kan zijn. Dat laatste is voldoende om het predicaat ‘leefbaar’ te krijgen, maar zegt niet veel over de kans dat er ook werkelijk leven is op de planeet.
In onze Melkweg zijn al meer leefbare rotsachtige exoplaneten aangetroffen, maar het overgrote deel is heel ver weg. Een uitzondering is Gliese 667Cc, op 22 lichtjaar van de aarde. Met een afstand van slechts 14 lichtjaar is Wolf 1061c de meest nabije potentieel leefbare planeet die tot nu toe is opgespoord.
(allesoversterrenkunde)
Nabije ‘leefbare’ exoplaneet ontdekt allesoversterrenkunde
Het hemelgebied rond de rode dwergster Wolf 1061. (‘Aladin sky atlas’ – CDS, Strasbourg Observatory)
Australische astronomen hebben een planeet ontdekt in de ‘leefbare zone’ van een nabije ster. De planeet, die ongeveer vier keer zoveel massa heeft als de aarde, draait met twee soortgenoten om de rode dwergster Wolf 1061.
Alle drie de planeten zijn waarschijnlijk rotsachtig en hebben (dus) een vast oppervlak. Maar alleen op de middelste, Wolf 1061c, is de temperatuur zo gematigd dat er vloeibaar water op dat oppervlak aanwezig kan zijn. Dat laatste is voldoende om het predicaat ‘leefbaar’ te krijgen, maar zegt niet veel over de kans dat er ook werkelijk leven is op de planeet.
In onze Melkweg zijn al meer leefbare rotsachtige exoplaneten aangetroffen, maar het overgrote deel is heel ver weg. Een uitzondering is Gliese 667Cc, op 22 lichtjaar van de aarde. Met een afstand van slechts 14 lichtjaar is Wolf 1061c de meest nabije potentieel leefbare planeet die tot nu toe is opgespoord.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-12-2015
Bijzonder planeetstelsel ontdekt
Exoplaneten Schets van het bijzondere planeetstelsel van de ster HD 7449. (Timothy Rodigas/Carnegie Science)
Amerikaanse astronomen hebben ontdekt dat om de ster HD 7449 niet alleen een planeet draait, maar ook nog een dwergster. Het drietal is 127 lichtjaar van ons verwijderd.
De ongeveer 10 Jupitermassa’s zware planeet die in 2011 bij HD 7449 werd opgespoord, volgt een zeer langgerekte baan om de ster. Dat was een aanwijzing dat zijn beweging wordt beïnvloed door een object met een forse massa: een andere planeet of een kleine ster.
Bij waarnemingen met de Magellan-telescoop in het noorden van Chili is nu ontdekt dat er, in een wijde baan om HD 7449 en haar planeet, een koel sterretje draait. Deze ‘rode dwerg’, die vijf keer zo weinig massa heeft als onze zon, is slechts 2,7 miljard kilometer verwijderd van de hoofdster. Ter vergelijking: dat is ongeveer de afstand tussen onze zon en de planeet Uranus.
Toch is het HD 7449-stelsel niet echt uniek. Er zijn tot nu toe al een stuk of vijf compacte stelsels opgespoord die uit een zonachtige ster, een dwergster en een reuzenplaneet bestaan.
(allesoverserrenkunde)
Bijzonder planeetstelsel ontdekt
Exoplaneten Schets van het bijzondere planeetstelsel van de ster HD 7449. (Timothy Rodigas/Carnegie Science)
Amerikaanse astronomen hebben ontdekt dat om de ster HD 7449 niet alleen een planeet draait, maar ook nog een dwergster. Het drietal is 127 lichtjaar van ons verwijderd.
De ongeveer 10 Jupitermassa’s zware planeet die in 2011 bij HD 7449 werd opgespoord, volgt een zeer langgerekte baan om de ster. Dat was een aanwijzing dat zijn beweging wordt beïnvloed door een object met een forse massa: een andere planeet of een kleine ster.
Bij waarnemingen met de Magellan-telescoop in het noorden van Chili is nu ontdekt dat er, in een wijde baan om HD 7449 en haar planeet, een koel sterretje draait. Deze ‘rode dwerg’, die vijf keer zo weinig massa heeft als onze zon, is slechts 2,7 miljard kilometer verwijderd van de hoofdster. Ter vergelijking: dat is ongeveer de afstand tussen onze zon en de planeet Uranus.
Toch is het HD 7449-stelsel niet echt uniek. Er zijn tot nu toe al een stuk of vijf compacte stelsels opgespoord die uit een zonachtige ster, een dwergster en een reuzenplaneet bestaan.
(allesoverserrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-01-2016
‘Herboren’ Kepler-satelliet spoort honderd nieuwe exoplaneten op
Sinds het begin van de K2-missie zoekt de Kepler-satelliet naar planeten in enkele gebieden in het Melkwegvlak. (NASA)
Sinds het begin van zijn zogeheten K2-missie heeft de Amerikaanse satelliet Kepler honderd nieuwe exoplaneten weten op te sporen. Dat heeft het Kepler-team bekendgemaakt tijdens de 227ste bijeenkomst van de American Astronomical Society (AAS).
Kepler werd in maart 2009 gelanceerd om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen. Dat doet hij door kleine periodieke helderheidsdipjes in het licht van sterren te detecteren. Zulke dipjes ontstaan wanneer er om de ster een planeet cirkelt die met regelmatige tussenpozen voor zijn ster langs schuift.
Deze opsporingstechniek vereist dat de satelliet heel nauwkeurig kan worden gericht, en daar kwam door een technisch mankement in 2013 een einde aan. Uiteindelijk lukte het echter om Kepler, met behulp van de stralingsdruk van de zon, zodanig te stabiliseren dat de planetenjacht twee jaar geleden kon worden voortgezet – zij het op een lager pitje.
Tijdens de eerste vijf K2-campagnes van elk tachtig dagen heeft de herboren Kepler-satelliet meer dan 60.000 sterren waargenomen. Bij 7000 daarvan zijn mogelijke tekenen van planeetovergangen gevonden. Uiteindelijk kon in honderd gevallen worden bevestigd dat de waargenomen helderheidsdipjes door een planeet werden veroorzaakt. Naar verwachting zal de satelliet de komende jaren nog enkele honderden exoplaneten kunnen opsporen. (EE)
(HLN)
‘Herboren’ Kepler-satelliet spoort honderd nieuwe exoplaneten op
Sinds het begin van de K2-missie zoekt de Kepler-satelliet naar planeten in enkele gebieden in het Melkwegvlak. (NASA)
Sinds het begin van zijn zogeheten K2-missie heeft de Amerikaanse satelliet Kepler honderd nieuwe exoplaneten weten op te sporen. Dat heeft het Kepler-team bekendgemaakt tijdens de 227ste bijeenkomst van de American Astronomical Society (AAS).
Kepler werd in maart 2009 gelanceerd om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen. Dat doet hij door kleine periodieke helderheidsdipjes in het licht van sterren te detecteren. Zulke dipjes ontstaan wanneer er om de ster een planeet cirkelt die met regelmatige tussenpozen voor zijn ster langs schuift.
Deze opsporingstechniek vereist dat de satelliet heel nauwkeurig kan worden gericht, en daar kwam door een technisch mankement in 2013 een einde aan. Uiteindelijk lukte het echter om Kepler, met behulp van de stralingsdruk van de zon, zodanig te stabiliseren dat de planetenjacht twee jaar geleden kon worden voortgezet – zij het op een lager pitje.
Tijdens de eerste vijf K2-campagnes van elk tachtig dagen heeft de herboren Kepler-satelliet meer dan 60.000 sterren waargenomen. Bij 7000 daarvan zijn mogelijke tekenen van planeetovergangen gevonden. Uiteindelijk kon in honderd gevallen worden bevestigd dat de waargenomen helderheidsdipjes door een planeet werden veroorzaakt. Naar verwachting zal de satelliet de komende jaren nog enkele honderden exoplaneten kunnen opsporen. (EE)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-01-2016
Op planetenjacht rond Proxima Centauri: volg het live!
Wetenschappers zoeken rond Proxima Centauri – de ster die het dichtst bij de zon staat – naar een planeet. En jij kunt er live getuige van zijn!
Wetenschappers zoeken van januari tot april 2016 naar een planeet rond Proxima Centauri. En niemand weet nog wat ze daar gaan vinden. Wat we wel weten, is dat we er niets van hoeven te missen. De onderzoekers doen via sociale media en een blog namelijk uitgebreid verslag van hun zoektocht. Je kunt zo een heel goed beeld krijgen van wat er allemaal bij zo’n planetenjacht komt kijken, hoe astronomen met elk hun eigen specialismen de handen ineenslaan en hoe data geanalyseerd en geïnterpreteerd wordt.
Risico
“We nemen een risico door het publiek erbij te betrekken voor we weten wat de observaties ons gaan vertellen,” stelt onderzoeker Guillem Anglada-Escude. “Zodra we het paper waarin we de resultaten samenvatten publiceren, is het best mogelijk dat we moeten concluderen dat we geen bewijs hebben kunnen vinden voor een aardachtige exoplaneet rond Proxima Centauri.”
HARPS
Maar het kan ook zomaar zijn dat er wel iets wordt gevonden. Er wordt al lang gespeculeerd over de aanwezigheid van een planeet rond de nabije ster. Eerder observaties suggereerden voorzichtig dat er een kleine planeet rond de rode dwergster te vinden is. Tijdens deze planetenjacht zal echter voor het eerst met zeer gevoelige apparatuur naar de planeet gezocht worden. De onderzoekers observeren de ster namelijk onder meer met de High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (kortweg HARPS). Met dit instrument kunnen kleine schommelingen in de beweging van een ster worden opgemerkt. Die schommelingen kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat een planeet aan de ster trekt. Naast HARPS worden nog een aantal telescopen ingezet om de helderheid van de ster te meten. Die metingen kunnen gebruikt worden om vast te stellen of eventuele schommelingen die HARPS detecteert daadwerkelijk veroorzaakt worden door de aanwezigheid van een planeet.
Wil je de zoektocht ook op de voet volgen? De onderzoekers zijn gisteren gestart met de eerste observaties en houden hier een blog bij en zijn tevens te vinden op Twitter.
(scientias.nl)
Op planetenjacht rond Proxima Centauri: volg het live!
Wetenschappers zoeken rond Proxima Centauri – de ster die het dichtst bij de zon staat – naar een planeet. En jij kunt er live getuige van zijn!
Wetenschappers zoeken van januari tot april 2016 naar een planeet rond Proxima Centauri. En niemand weet nog wat ze daar gaan vinden. Wat we wel weten, is dat we er niets van hoeven te missen. De onderzoekers doen via sociale media en een blog namelijk uitgebreid verslag van hun zoektocht. Je kunt zo een heel goed beeld krijgen van wat er allemaal bij zo’n planetenjacht komt kijken, hoe astronomen met elk hun eigen specialismen de handen ineenslaan en hoe data geanalyseerd en geïnterpreteerd wordt.
Risico
“We nemen een risico door het publiek erbij te betrekken voor we weten wat de observaties ons gaan vertellen,” stelt onderzoeker Guillem Anglada-Escude. “Zodra we het paper waarin we de resultaten samenvatten publiceren, is het best mogelijk dat we moeten concluderen dat we geen bewijs hebben kunnen vinden voor een aardachtige exoplaneet rond Proxima Centauri.”
HARPS
Maar het kan ook zomaar zijn dat er wel iets wordt gevonden. Er wordt al lang gespeculeerd over de aanwezigheid van een planeet rond de nabije ster. Eerder observaties suggereerden voorzichtig dat er een kleine planeet rond de rode dwergster te vinden is. Tijdens deze planetenjacht zal echter voor het eerst met zeer gevoelige apparatuur naar de planeet gezocht worden. De onderzoekers observeren de ster namelijk onder meer met de High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (kortweg HARPS). Met dit instrument kunnen kleine schommelingen in de beweging van een ster worden opgemerkt. Die schommelingen kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat een planeet aan de ster trekt. Naast HARPS worden nog een aantal telescopen ingezet om de helderheid van de ster te meten. Die metingen kunnen gebruikt worden om vast te stellen of eventuele schommelingen die HARPS detecteert daadwerkelijk veroorzaakt worden door de aanwezigheid van een planeet.
Wil je de zoektocht ook op de voet volgen? De onderzoekers zijn gisteren gestart met de eerste observaties en houden hier een blog bij en zijn tevens te vinden op Twitter.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
oeh tof ben benieuwd of het iets oplevertquote:
19-01-2016
Op planetenjacht rond Proxima Centauri: volg het live!
Wetenschappers zoeken rond Proxima Centauri – de ster die het dichtst bij de zon staat – naar een planeet. En jij kunt er live getuige van zijn!
Wetenschappers zoeken van januari tot april 2016 naar een planeet rond Proxima Centauri. En niemand weet nog wat ze daar gaan vinden. Wat we wel weten, is dat we er niets van hoeven te missen. De onderzoekers doen via sociale media en een blog namelijk uitgebreid verslag van hun zoektocht. Je kunt zo een heel goed beeld krijgen van wat er allemaal bij zo’n planetenjacht komt kijken, hoe astronomen met elk hun eigen specialismen de handen ineenslaan en hoe data geanalyseerd en geïnterpreteerd wordt.
Risico
“We nemen een risico door het publiek erbij te betrekken voor we weten wat de observaties ons gaan vertellen,” stelt onderzoeker Guillem Anglada-Escude. “Zodra we het paper waarin we de resultaten samenvatten publiceren, is het best mogelijk dat we moeten concluderen dat we geen bewijs hebben kunnen vinden voor een aardachtige exoplaneet rond Proxima Centauri.”
HARPS
Maar het kan ook zomaar zijn dat er wel iets wordt gevonden. Er wordt al lang gespeculeerd over de aanwezigheid van een planeet rond de nabije ster. Eerder observaties suggereerden voorzichtig dat er een kleine planeet rond de rode dwergster te vinden is. Tijdens deze planetenjacht zal echter voor het eerst met zeer gevoelige apparatuur naar de planeet gezocht worden. De onderzoekers observeren de ster namelijk onder meer met de High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (kortweg HARPS). Met dit instrument kunnen kleine schommelingen in de beweging van een ster worden opgemerkt. Die schommelingen kunnen bijvoorbeeld ontstaan doordat een planeet aan de ster trekt. Naast HARPS worden nog een aantal telescopen ingezet om de helderheid van de ster te meten. Die metingen kunnen gebruikt worden om vast te stellen of eventuele schommelingen die HARPS detecteert daadwerkelijk veroorzaakt worden door de aanwezigheid van een planeet.
Wil je de zoektocht ook op de voet volgen? De onderzoekers zijn gisteren gestart met de eerste observaties en houden hier een blog bij en zijn tevens te vinden op Twitter.
(scientias.nl)
Trots lid van het 👿 Duivelse Viertal 👿
Een gedicht over Maanvis
Het ONZ / [KAMT] Kennis- en Adviescentrum Maanvis Topics , voor al je vragen over mijn topiques!
Een gedicht over Maanvis
Het ONZ / [KAMT] Kennis- en Adviescentrum Maanvis Topics , voor al je vragen over mijn topiques!
11-02-2016
Grootste rotsachtige exoplaneet gevonden
Astronomen hebben – met dank aan de Kepler-telescoop – de grootste rotsachtige exoplaneet aangetroffen. De planeet heet BD+20594b en is zestien keer zwaarder dan de aarde. In het paper spreken de onderzoekers over een exoplaneet ter grootte van Neptunus, maar in werkelijkheid is de exoplaneet twee keer kleiner in diameter dan de laatste gasplaneet van ons zonnestelsel.
Er zijn twee soorten planeten: rotsplaneten en gasplaneten. Een gasplaneet bestaat voor een groot deel uit gas en zijn veel groter dan rotsplaneten. Gasplaneten in ons zonnestelsel zijn Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Een rotsplaneet bestaat juist vooral uit ijzer en gesteente. De aarde is de bekendste rotsplaneet, maar ook Mars, Venus en Mercurius horen tot deze groep.
Inmiddels zijn er vele tientallen exoplaneten gevonden die groter zijn dan Jupiter. Jaarlijks worden weer nieuwe recordhouders gevonden, zoals HD 100546 b. Deze exoplaneet bevindt zich nog in de ‘baarmoeder’, namelijk een dikke schijf van gas en stof, maar heeft nu al een zes keer zo grote radius als Jupiter. Dit betekent dat deze exoplaneet nét geen bruine dwerg (oftewel mislukte ster) is.
De grootste rotsachtige exoplaneet is onlangs gevonden door astrofysicus Nestor Espinoza en zijn collega’s van de katholieke universiteit van Chili in Santiago. BD+20594b heeft een dichtheid van 8 gram per kubieke centimeter en is 500 lichtjaar van de aarde verwijderd. De exoplaneet is vorig jaar ontdekt toen het object voor de moederster langs bewoog, waardoor het licht van de ster gedeeltelijk werd geblokkeerd.
Het is belangrijk dat er exoplaneten als BD+20594b worden gevonden, omdat deze ontdekking laat zien dat er veel verschillende soorten planeten bestaan. In ons eigen zonnestelsel ontbreken een aantal types, zoals hete Jupiters en superaardes. Misschien is ons eigen zonnestelsel dus helemaal niet zo standaard en moeten we juist naar andere planetenstelsels kijken om te achterhalen hoe een gemiddeld planeetvormingsproces werkt.
(scientias.nl)
Grootste rotsachtige exoplaneet gevonden
Astronomen hebben – met dank aan de Kepler-telescoop – de grootste rotsachtige exoplaneet aangetroffen. De planeet heet BD+20594b en is zestien keer zwaarder dan de aarde. In het paper spreken de onderzoekers over een exoplaneet ter grootte van Neptunus, maar in werkelijkheid is de exoplaneet twee keer kleiner in diameter dan de laatste gasplaneet van ons zonnestelsel.
Er zijn twee soorten planeten: rotsplaneten en gasplaneten. Een gasplaneet bestaat voor een groot deel uit gas en zijn veel groter dan rotsplaneten. Gasplaneten in ons zonnestelsel zijn Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Een rotsplaneet bestaat juist vooral uit ijzer en gesteente. De aarde is de bekendste rotsplaneet, maar ook Mars, Venus en Mercurius horen tot deze groep.
Inmiddels zijn er vele tientallen exoplaneten gevonden die groter zijn dan Jupiter. Jaarlijks worden weer nieuwe recordhouders gevonden, zoals HD 100546 b. Deze exoplaneet bevindt zich nog in de ‘baarmoeder’, namelijk een dikke schijf van gas en stof, maar heeft nu al een zes keer zo grote radius als Jupiter. Dit betekent dat deze exoplaneet nét geen bruine dwerg (oftewel mislukte ster) is.
De grootste rotsachtige exoplaneet is onlangs gevonden door astrofysicus Nestor Espinoza en zijn collega’s van de katholieke universiteit van Chili in Santiago. BD+20594b heeft een dichtheid van 8 gram per kubieke centimeter en is 500 lichtjaar van de aarde verwijderd. De exoplaneet is vorig jaar ontdekt toen het object voor de moederster langs bewoog, waardoor het licht van de ster gedeeltelijk werd geblokkeerd.
Het is belangrijk dat er exoplaneten als BD+20594b worden gevonden, omdat deze ontdekking laat zien dat er veel verschillende soorten planeten bestaan. In ons eigen zonnestelsel ontbreken een aantal types, zoals hete Jupiters en superaardes. Misschien is ons eigen zonnestelsel dus helemaal niet zo standaard en moeten we juist naar andere planetenstelsels kijken om te achterhalen hoe een gemiddeld planeetvormingsproces werkt.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-02-2016
Belgische studente ontdekt eerste atmosfeer van superaarde
Een artistieke impressie van superaarde 55 Cancri e. © Ron Miller/NASAblueshift.
Wetenschap Britse wetenschappers en een doctoraatsstudente van de KU Leuven zijn erin geslaagd voor het eerst de atmosfeer van een superaarde te ontdekken. Naast het feit dat het op de "diamanten planeet" heel erg warm is, blijkt het er ook bijzonder giftig om te wonen, meldt het Institute of Astronomy (KU Leuven).
© NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC).
'Een dag op deze exoplaneet duurt 18 uren en de temperatuur aan het oppervlak loopt op tot 2.000 graden Celsius'
Olivia Venot (KU Leuven)
Superaardes zijn planeten buiten ons zonnestelsel die zwaarder zijn dan onze eigen aarde. Ze komen in onze Melkweg in grote getalen voor.
Wetenschappers maakten gebruik van de NASA/ESA Hubble Space Telescoop om een van die superaardes, de 55 Cancri e, te bestuderen. "Een dag op deze exoplaneet duurt 18 uren en de temperatuur aan het oppervlak loopt op tot 2.000 graden Celsius", zegt Olivia Venot (KU Leuven). "De planeet bevindt zich in een planetenstelsel rond 55 Cancri, een ster in het sterrenbeeld van de kreeft op ongeveer veertig lichtjaren van de aarde."
De superaarde 55 Cancri e heeft als bijnaam "de diamanten planeet", omdat op basis van massa en straal vermoed werd dat koolstof in de atmosfeer aanwezig is. "Niettegenstaande bleef het een verrassing dat grote hoeveelheden waterstofcyanide werden aangetroffen. Dergelijke hoeveelheden waterstof cyanide wijzen erop dat voor elk zuurstof atoom in de atmosfeer verschillende koolstofatomen aanwezig zijn."
Een nieuwe generatie infraroodtelescopen moet over enkele jaren bevestigen of de planeet inderdaad rijk is aan koolstof, merkt professor Jonathan Tennyson (UCL) nog op. "Al is waterstofcyanide zeer giftig en is deze planeet misschien niet onze favoriete reisbestemming."
(HLN)
Belgische studente ontdekt eerste atmosfeer van superaarde
Een artistieke impressie van superaarde 55 Cancri e. © Ron Miller/NASAblueshift.
Wetenschap Britse wetenschappers en een doctoraatsstudente van de KU Leuven zijn erin geslaagd voor het eerst de atmosfeer van een superaarde te ontdekken. Naast het feit dat het op de "diamanten planeet" heel erg warm is, blijkt het er ook bijzonder giftig om te wonen, meldt het Institute of Astronomy (KU Leuven).
© NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC).
'Een dag op deze exoplaneet duurt 18 uren en de temperatuur aan het oppervlak loopt op tot 2.000 graden Celsius'
Olivia Venot (KU Leuven)
Superaardes zijn planeten buiten ons zonnestelsel die zwaarder zijn dan onze eigen aarde. Ze komen in onze Melkweg in grote getalen voor.
Wetenschappers maakten gebruik van de NASA/ESA Hubble Space Telescoop om een van die superaardes, de 55 Cancri e, te bestuderen. "Een dag op deze exoplaneet duurt 18 uren en de temperatuur aan het oppervlak loopt op tot 2.000 graden Celsius", zegt Olivia Venot (KU Leuven). "De planeet bevindt zich in een planetenstelsel rond 55 Cancri, een ster in het sterrenbeeld van de kreeft op ongeveer veertig lichtjaren van de aarde."
De superaarde 55 Cancri e heeft als bijnaam "de diamanten planeet", omdat op basis van massa en straal vermoed werd dat koolstof in de atmosfeer aanwezig is. "Niettegenstaande bleef het een verrassing dat grote hoeveelheden waterstofcyanide werden aangetroffen. Dergelijke hoeveelheden waterstof cyanide wijzen erop dat voor elk zuurstof atoom in de atmosfeer verschillende koolstofatomen aanwezig zijn."
Een nieuwe generatie infraroodtelescopen moet over enkele jaren bevestigen of de planeet inderdaad rijk is aan koolstof, merkt professor Jonathan Tennyson (UCL) nog op. "Al is waterstofcyanide zeer giftig en is deze planeet misschien niet onze favoriete reisbestemming."
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
29-02-2016
Niet-biologisch zuurstof in dampkring exoplaneet valt te herkennen
Illustratie van de bewoonbare exoplaneet Kepler 62e. (NASA)
Toekomstige telescopen, zoals de European Extremely Large Telescope en de James Webb Space Telescope, kunnen de samenstelling meten van de damprking van een aardeachtige planeet in een baan rond een andere ster. Als er in die dampkring zuurstofmoleculen worden aangetroffen, hoeft dat echter niet per se te betekenen dat er leven op die planeet voorkomt, zo ontdekten onderzoekers van de University of Washington enige tijd geleden al.
Dezelfde onderzoekers hebben nu echter ontdekt hoe je dat 'niet-biologische' zuurstof kunt herkennen. Zuurstofmoleculen kunnen bijvoorbeeld ontstaan wanneer kooldioxide (CO2) onder invloed van ultraviolet sterlicht uiteenvalt. Daarbij ontstaat echter ook koolmonoxide (CO), zo blijkt uit gedetailleerde modelberekeningen. Dus wanneer er in een planeetdampkring zowel veel CO2 als veel CO voorkomt, is de aanwezige zuurstof (O2) waarschijnlijk niet van biologische oorsprong.
Iets soortgelijks geldt voor zuurstof dat ontstaat bij het uiteenvallen van waterdampmoleculen (H2O) onder invloed van energierijke straling van de moederster. In dat geval, zo blijkt uit de nieuwe computermodellen, ontstaan er ook tijdelijke paren van zuurstofmoleculen (O4), die hun eigen karakteristieke vingerafdrukken achterlaten in het spectrum van de exoplaneet. Dus ook als er O4 wordt gevonden, kan de aanwezige zuurstof niet gezien worden als een 'bewijs' voor biologische activiteit.
De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Niet-biologisch zuurstof in dampkring exoplaneet valt te herkennen
Illustratie van de bewoonbare exoplaneet Kepler 62e. (NASA)
Toekomstige telescopen, zoals de European Extremely Large Telescope en de James Webb Space Telescope, kunnen de samenstelling meten van de damprking van een aardeachtige planeet in een baan rond een andere ster. Als er in die dampkring zuurstofmoleculen worden aangetroffen, hoeft dat echter niet per se te betekenen dat er leven op die planeet voorkomt, zo ontdekten onderzoekers van de University of Washington enige tijd geleden al.
Dezelfde onderzoekers hebben nu echter ontdekt hoe je dat 'niet-biologische' zuurstof kunt herkennen. Zuurstofmoleculen kunnen bijvoorbeeld ontstaan wanneer kooldioxide (CO2) onder invloed van ultraviolet sterlicht uiteenvalt. Daarbij ontstaat echter ook koolmonoxide (CO), zo blijkt uit gedetailleerde modelberekeningen. Dus wanneer er in een planeetdampkring zowel veel CO2 als veel CO voorkomt, is de aanwezige zuurstof (O2) waarschijnlijk niet van biologische oorsprong.
Iets soortgelijks geldt voor zuurstof dat ontstaat bij het uiteenvallen van waterdampmoleculen (H2O) onder invloed van energierijke straling van de moederster. In dat geval, zo blijkt uit de nieuwe computermodellen, ontstaan er ook tijdelijke paren van zuurstofmoleculen (O4), die hun eigen karakteristieke vingerafdrukken achterlaten in het spectrum van de exoplaneet. Dus ook als er O4 wordt gevonden, kan de aanwezige zuurstof niet gezien worden als een 'bewijs' voor biologische activiteit.
De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Zo simpel maar zo baanbrekend!!quote:
29-02-2016
Niet-biologisch zuurstof in dampkring exoplaneet valt te herkennen
[ afbeelding ]
Illustratie van de bewoonbare exoplaneet Kepler 62e. (NASA)
Toekomstige telescopen, zoals de European Extremely Large Telescope en de James Webb Space Telescope, kunnen de samenstelling meten van de damprking van een aardeachtige planeet in een baan rond een andere ster. Als er in die dampkring zuurstofmoleculen worden aangetroffen, hoeft dat echter niet per se te betekenen dat er leven op die planeet voorkomt, zo ontdekten onderzoekers van de University of Washington enige tijd geleden al.
Dezelfde onderzoekers hebben nu echter ontdekt hoe je dat 'niet-biologische' zuurstof kunt herkennen. Zuurstofmoleculen kunnen bijvoorbeeld ontstaan wanneer kooldioxide (CO2) onder invloed van ultraviolet sterlicht uiteenvalt. Daarbij ontstaat echter ook koolmonoxide (CO), zo blijkt uit gedetailleerde modelberekeningen. Dus wanneer er in een planeetdampkring zowel veel CO2 als veel CO voorkomt, is de aanwezige zuurstof (O2) waarschijnlijk niet van biologische oorsprong.
Iets soortgelijks geldt voor zuurstof dat ontstaat bij het uiteenvallen van waterdampmoleculen (H2O) onder invloed van energierijke straling van de moederster. In dat geval, zo blijkt uit de nieuwe computermodellen, ontstaan er ook tijdelijke paren van zuurstofmoleculen (O4), die hun eigen karakteristieke vingerafdrukken achterlaten in het spectrum van de exoplaneet. Dus ook als er O4 wordt gevonden, kan de aanwezige zuurstof niet gezien worden als een 'bewijs' voor biologische activiteit.
De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Exponentiële deflatie van Bitcoin maakt arme mensen nog veel sneller armer dan het grote probleem van inflatie. Gematigde burning van Ethereum is de gulden middenweg.
28-03-2016
'Excentrische' exoplaneet zet vraagtekens bij ontstaan hete Jupiters
Artist’s impression van een ‘hete jupiter’ bij een zonachtige ster. (Haven Giguere, Nikku Madhusudhan)
Een internationaal team van astronomen heeft met behulp van de Spitzer Space Telescope nieuwe temperatuurmetingen verricht aan de merkwaardige exoplaneet HD 80606b. In een artikel dat vandaag verschijnt in Astrophysical Journal Letters suggereert het team dat de standaardideeën over het ontstaan van zogeheten 'hete Jupiters' wellicht aanpassing behoeven.
Een hete Jupiter is een gasvormige reuzenplaneet die in een zeer kleine omloopbaan rond zijn moederster draait. Er zijn er vele tientallen bekend; in vrijwel alle gevallen bewegen ze in volmaakt cirkelvormige banen. Algemeen wordt aangenomen dat de reuzenplaneten op grotere afstand van hun moederster zijn ontstaan en vervolgens naar binnen zijn gemigreerd - misschien door baanverstoringen van een passerende ster. Als ze daarbij in een kleine, langgerekte baan eindigen, zorgen getijdenkrachten van de ster ervoor dat die baan in relatief korte tijd 'gecirculariseerd' wordt.
HD 80606b (in april 2001 ontdekt), op 190 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Grote Beer, is vier maal zo zwaar (en ongeveer even groot) als Jupiter. In 111 dagen beschrijft hij echter een extreem langgerekte baan rond zijn moederster - bijna even excentrisch als de baan van komeet Halley. Tijdens de dichtste nadering van de ster ontvangt de dagzijde van de planeet ruim duizend maal zoveel energie als de aarde van de zon ontvangt.
Met de infraroodruimtetelescoop Spitzer is nu geconstateerd dat de temperatuur aan de dagzijde oploopt tot ruim 1100 graden Celsius. Opmerkelijk genoeg koelt de planeet ná de dichtste nadering in een periode van slechts tien uur weer af, tot een temperatuur waarop hij voor Spitzer niet langer waarneembaar is. Uit de metingen volgt ook dat de planeet een onverwacht lange rotatieperiode heeft van ca. 90 uur.
Hoe de excentrische baan is ontstaan, is een raadsel. Kennelijk is het 'circulariserings'-mechanisme niet altijd even efficiënt - tenzij we het systeem op een heel bijzonder moment waarnemen, net nadat de planeet in een kleine omloopbaan terecht is gekomen, maar vóórdat de baan onder invloed van getijdenkrachten cirkelvormig werd. Als hete Jupiters ontstaan door een trage binnenwaartse migratie als gevolg van wrijving in de gasschijf rond een ster, zou je trouwens helemaal geen langgerekte baan verwachten.
Eerder is al gesuggereerd dat de excentrische baan van HD 80606b het gevolg zou kunnen zijn van de aanwezigheid van een begeleidende ster - de moederster (ook bekend als Struve 1341B) maakt inderdaad deel uit van een dubbelstersysteem. (GS)
(allesoversterrenkunde)
'Excentrische' exoplaneet zet vraagtekens bij ontstaan hete Jupiters
Artist’s impression van een ‘hete jupiter’ bij een zonachtige ster. (Haven Giguere, Nikku Madhusudhan)
Een internationaal team van astronomen heeft met behulp van de Spitzer Space Telescope nieuwe temperatuurmetingen verricht aan de merkwaardige exoplaneet HD 80606b. In een artikel dat vandaag verschijnt in Astrophysical Journal Letters suggereert het team dat de standaardideeën over het ontstaan van zogeheten 'hete Jupiters' wellicht aanpassing behoeven.
Een hete Jupiter is een gasvormige reuzenplaneet die in een zeer kleine omloopbaan rond zijn moederster draait. Er zijn er vele tientallen bekend; in vrijwel alle gevallen bewegen ze in volmaakt cirkelvormige banen. Algemeen wordt aangenomen dat de reuzenplaneten op grotere afstand van hun moederster zijn ontstaan en vervolgens naar binnen zijn gemigreerd - misschien door baanverstoringen van een passerende ster. Als ze daarbij in een kleine, langgerekte baan eindigen, zorgen getijdenkrachten van de ster ervoor dat die baan in relatief korte tijd 'gecirculariseerd' wordt.
HD 80606b (in april 2001 ontdekt), op 190 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Grote Beer, is vier maal zo zwaar (en ongeveer even groot) als Jupiter. In 111 dagen beschrijft hij echter een extreem langgerekte baan rond zijn moederster - bijna even excentrisch als de baan van komeet Halley. Tijdens de dichtste nadering van de ster ontvangt de dagzijde van de planeet ruim duizend maal zoveel energie als de aarde van de zon ontvangt.
Met de infraroodruimtetelescoop Spitzer is nu geconstateerd dat de temperatuur aan de dagzijde oploopt tot ruim 1100 graden Celsius. Opmerkelijk genoeg koelt de planeet ná de dichtste nadering in een periode van slechts tien uur weer af, tot een temperatuur waarop hij voor Spitzer niet langer waarneembaar is. Uit de metingen volgt ook dat de planeet een onverwacht lange rotatieperiode heeft van ca. 90 uur.
Hoe de excentrische baan is ontstaan, is een raadsel. Kennelijk is het 'circulariserings'-mechanisme niet altijd even efficiënt - tenzij we het systeem op een heel bijzonder moment waarnemen, net nadat de planeet in een kleine omloopbaan terecht is gekomen, maar vóórdat de baan onder invloed van getijdenkrachten cirkelvormig werd. Als hete Jupiters ontstaan door een trage binnenwaartse migratie als gevolg van wrijving in de gasschijf rond een ster, zou je trouwens helemaal geen langgerekte baan verwachten.
Eerder is al gesuggereerd dat de excentrische baan van HD 80606b het gevolg zou kunnen zijn van de aanwezigheid van een begeleidende ster - de moederster (ook bekend als Struve 1341B) maakt inderdaad deel uit van een dubbelstersysteem. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-04-2016
Planeet KELT-4Ab heeft drie ‘zonnen’ aan zijn hemel
Artist’s impression van een planeet met drie ‘zonnen’ aan zijn hemel. (ESO/L. Calçada)
Amerikaanse astronomen hebben een planeet ontdekt die in een stabiele baan om een ster cirkelt die deel uitmaakt van een drievoudig stersysteem. Het is pas de vierde keer dat een exoplaneet is ontdekt die drie ‘zonnen’ aan zijn hemel heeft staan.
De planeet – een Jupiterachtige gasreus – draait om de ster KELT-4A, die vernoemd is naar het instrument waarmee dit opmerkelijke stersysteem is ontdekt: de Kilodegree Extremely Little Telescope (KELT). KELT bestaat uit twee autonoom werkende telescopen, waarvan er eentje in Zuid-Afrika staat en de ander in Arizona (VS).
De afstand tussen de ster en de planeet is bijzonder klein: 6,5 miljoen kilometer. Hierdoor duurt een omloop van de planeet maar een dag of drie. De twee andere sterren KELT-4B en -4C staan 50 miljard kilometer verderop en draaien in ongeveer 30 jaar om elkaar. En dat tweetal draait weer in ongeveer 4000 jaar om KELT-4A. Het hele gezelschap is ongeveer 700 lichtjaar van ons verwijderd.
Vanaf de planeet gezien ziet de ster KELT-4A er ongeveer veertig zo groot uit als de zon voor ons. De twee andere sterren staan zo ver weg dat ze niet meer licht geven dan onze (volle) maan. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Planeet KELT-4Ab heeft drie ‘zonnen’ aan zijn hemel
Artist’s impression van een planeet met drie ‘zonnen’ aan zijn hemel. (ESO/L. Calçada)
Amerikaanse astronomen hebben een planeet ontdekt die in een stabiele baan om een ster cirkelt die deel uitmaakt van een drievoudig stersysteem. Het is pas de vierde keer dat een exoplaneet is ontdekt die drie ‘zonnen’ aan zijn hemel heeft staan.
De planeet – een Jupiterachtige gasreus – draait om de ster KELT-4A, die vernoemd is naar het instrument waarmee dit opmerkelijke stersysteem is ontdekt: de Kilodegree Extremely Little Telescope (KELT). KELT bestaat uit twee autonoom werkende telescopen, waarvan er eentje in Zuid-Afrika staat en de ander in Arizona (VS).
De afstand tussen de ster en de planeet is bijzonder klein: 6,5 miljoen kilometer. Hierdoor duurt een omloop van de planeet maar een dag of drie. De twee andere sterren KELT-4B en -4C staan 50 miljard kilometer verderop en draaien in ongeveer 30 jaar om elkaar. En dat tweetal draait weer in ongeveer 4000 jaar om KELT-4A. Het hele gezelschap is ongeveer 700 lichtjaar van ons verwijderd.
Vanaf de planeet gezien ziet de ster KELT-4A er ongeveer veertig zo groot uit als de zon voor ons. De twee andere sterren staan zo ver weg dat ze niet meer licht geven dan onze (volle) maan. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-04-2016
Jonge verweesde gasplaneet ontdekt
‘Weesplaneet’ 2MASS J1119–1137 maakt deelt uit van deze jongste sterrenhoop in de omgeving van de zon: de TW Hydrae-associatie.
Een team van Amerikaanse en Canadese astronomen heeft een van de jongste en helderste ‘weesplaneten’ ontdekt die ooit in de relatief naaste omgeving van de zon zijn waargenomen. Het hemellichaam, dat de aanduiding 2MASS J1119-1137 draagt, heeft vier tot acht keer zoveel massa als de planeet Jupiter.
Een weesplaneet is een planeet die niet (meer) in een baan om een ster draait, maar op drift is geraakt. Waarnemingen met de 6,5-meter Baade-telescoop in Chili hebben laten zien dat 2MASS J1119-1137 behoort tot een jonge sterrenhoop in het sterrenbeeld Waterslang. Deze ’TW Hydrae-associatie’, die 95 lichtjaar van ons verwijderd is, bestaat uit enkele tientallen sterren waarvan de leeftijd op 10 miljoen jaar wordt geschat. Ook 2MASS J1119-1137 zal dus ongeveer zo oud zijn.
Dankzij deze jonge leeftijd is de planeet een sterke bron van infraroodstraling. Planeten zijn kort na hun ontstaan heel warm en koelen daarna geleidelijk af. Als 2MASS J1119-1137 beduidend ouder zou zijn dan 10 miljoen jaar, zou hij veel minder helder zijn in het infrarood dan nu het geval is.
Maar ondanks zijn jonge leeftijd is 2MASS J1119-1137 niet de helderste weesplaneet die tot nu toe is ontdekt. Die eer komt toe aan PSO J318.5-22, een planeet die weliswaar ruim twee keer zo oud is, maar veel langzamer afkoelt omdat hij aanzienlijk meer massa heeft. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Jonge verweesde gasplaneet ontdekt
‘Weesplaneet’ 2MASS J1119–1137 maakt deelt uit van deze jongste sterrenhoop in de omgeving van de zon: de TW Hydrae-associatie.
Een team van Amerikaanse en Canadese astronomen heeft een van de jongste en helderste ‘weesplaneten’ ontdekt die ooit in de relatief naaste omgeving van de zon zijn waargenomen. Het hemellichaam, dat de aanduiding 2MASS J1119-1137 draagt, heeft vier tot acht keer zoveel massa als de planeet Jupiter.
Een weesplaneet is een planeet die niet (meer) in een baan om een ster draait, maar op drift is geraakt. Waarnemingen met de 6,5-meter Baade-telescoop in Chili hebben laten zien dat 2MASS J1119-1137 behoort tot een jonge sterrenhoop in het sterrenbeeld Waterslang. Deze ’TW Hydrae-associatie’, die 95 lichtjaar van ons verwijderd is, bestaat uit enkele tientallen sterren waarvan de leeftijd op 10 miljoen jaar wordt geschat. Ook 2MASS J1119-1137 zal dus ongeveer zo oud zijn.
Dankzij deze jonge leeftijd is de planeet een sterke bron van infraroodstraling. Planeten zijn kort na hun ontstaan heel warm en koelen daarna geleidelijk af. Als 2MASS J1119-1137 beduidend ouder zou zijn dan 10 miljoen jaar, zou hij veel minder helder zijn in het infrarood dan nu het geval is.
Maar ondanks zijn jonge leeftijd is 2MASS J1119-1137 niet de helderste weesplaneet die tot nu toe is ontdekt. Die eer komt toe aan PSO J318.5-22, een planeet die weliswaar ruim twee keer zo oud is, maar veel langzamer afkoelt omdat hij aanzienlijk meer massa heeft. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Is dit niet in feite een bruine dwerg?quote:
06-04-2016
Jonge verweesde gasplaneet ontdekt
[ afbeelding ]
‘Weesplaneet’ 2MASS J1119–1137 maakt deelt uit van deze jongste sterrenhoop in de omgeving van de zon: de TW Hydrae-associatie.
Een team van Amerikaanse en Canadese astronomen heeft een van de jongste en helderste ‘weesplaneten’ ontdekt die ooit in de relatief naaste omgeving van de zon zijn waargenomen. Het hemellichaam, dat de aanduiding 2MASS J1119-1137 draagt, heeft vier tot acht keer zoveel massa als de planeet Jupiter.
Een weesplaneet is een planeet die niet (meer) in een baan om een ster draait, maar op drift is geraakt. Waarnemingen met de 6,5-meter Baade-telescoop in Chili hebben laten zien dat 2MASS J1119-1137 behoort tot een jonge sterrenhoop in het sterrenbeeld Waterslang. Deze ’TW Hydrae-associatie’, die 95 lichtjaar van ons verwijderd is, bestaat uit enkele tientallen sterren waarvan de leeftijd op 10 miljoen jaar wordt geschat. Ook 2MASS J1119-1137 zal dus ongeveer zo oud zijn.
Dankzij deze jonge leeftijd is de planeet een sterke bron van infraroodstraling. Planeten zijn kort na hun ontstaan heel warm en koelen daarna geleidelijk af. Als 2MASS J1119-1137 beduidend ouder zou zijn dan 10 miljoen jaar, zou hij veel minder helder zijn in het infrarood dan nu het geval is.
Maar ondanks zijn jonge leeftijd is 2MASS J1119-1137 niet de helderste weesplaneet die tot nu toe is ontdekt. Die eer komt toe aan PSO J318.5-22, een planeet die weliswaar ruim twee keer zo oud is, maar veel langzamer afkoelt omdat hij aanzienlijk meer massa heeft. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Free Assange! Hack the Planet
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
Scientias meldt:quote:Op donderdag 7 april 2016 12:02 schreef Papierversnipperaar het volgende:
[..]
Is dit niet in feite een bruine dwerg?
quote:Een andere mogelijkheid is dat het mislukte sterren zijn, oftewel sterren die niet zwaar genoeg zijn om kernfusie op gang te brengen.
quote:Hoewel deze solitaire exoplaneet even groot is als Jupiter, is de planeet wel zo’n acht keer zwaarder.
woensdag 6 mei 2015 17:54 schreef Libertarisch het volgende:
Helaas pindakaas dan, het leven is hard. Je kunt niet iedereen blijven begeleiden alsof het kinderen zijn, je zult het zelf moeten doen.
Helaas pindakaas dan, het leven is hard. Je kunt niet iedereen blijven begeleiden alsof het kinderen zijn, je zult het zelf moeten doen.
11-04-2016
Ruimtetelescoop Kepler in de problemen
*
Een illustratie van ruimtetelescoop Kepler. © ap.
Ruimtevaart NASA's ruimtetelescoop Kepler, die al jaren succesvol de ruimte afspeurt naar planeten die veel op de aarde lijken, is in nood. Daardoor dreigt de ruimtemissie gevaar te lopen.
Tijdens een routinecontrole werd donderdag duidelijk dat de ruimtetelescoop in de noodmodus is gegaan. Dat is de laagste 'stand' waarin het apparaat functioneert. De modus wordt pas ingeschakeld als het ruimtevaartuig in serieuze problemen zit. De noodmodus is bedoeld om meer schade te voorkomen, maar is ook het meest brandstofverbruikend.
Volgens NASA was Kepler enkele dagen eerder nog volledig operationeel. Het is onduidelijk waardoor de problemen worden veroorzaakt en of NASA erin zal slagen de satelliet weer tot leven te wekken. Het opsporen en oplossen van het probleem kan veel tijd kosten, omdat de planeet 121 miljoen kilometer is verwijderd van het missiecontrolecentrum. Het kost ieder signaal dertien minuten om die afstand te overbruggen.
Aardse planeten
Kepler werd in 2009 op een missie gestuurd om planeten te ontdekken die rondom andere sterren dan de zon draaien. In de jaren die volgden ontdekte de ruimtetelescoop meer dan duizend van deze zogenoemde exoplaneten, waaronder twaalf leefbare aardse planeten die erg op de aarde lijken. Dankzij Kepler heeft de studie naar exoplaneten een enorme stap gemaakt.
Kepler kwam in 2013 ook al in de problemen, waardoor de eerste missie moest worden afgebroken. Het team slaagde er toen in het ruimtevaartuig op een tweede missie te sturen. Kepler zat middenin de tweede missie toen hij in de noodmodus belandde.
(HLN)
Ruimtetelescoop Kepler in de problemen
*
Een illustratie van ruimtetelescoop Kepler. © ap.
Ruimtevaart NASA's ruimtetelescoop Kepler, die al jaren succesvol de ruimte afspeurt naar planeten die veel op de aarde lijken, is in nood. Daardoor dreigt de ruimtemissie gevaar te lopen.
Tijdens een routinecontrole werd donderdag duidelijk dat de ruimtetelescoop in de noodmodus is gegaan. Dat is de laagste 'stand' waarin het apparaat functioneert. De modus wordt pas ingeschakeld als het ruimtevaartuig in serieuze problemen zit. De noodmodus is bedoeld om meer schade te voorkomen, maar is ook het meest brandstofverbruikend.
Volgens NASA was Kepler enkele dagen eerder nog volledig operationeel. Het is onduidelijk waardoor de problemen worden veroorzaakt en of NASA erin zal slagen de satelliet weer tot leven te wekken. Het opsporen en oplossen van het probleem kan veel tijd kosten, omdat de planeet 121 miljoen kilometer is verwijderd van het missiecontrolecentrum. Het kost ieder signaal dertien minuten om die afstand te overbruggen.
Aardse planeten
Kepler werd in 2009 op een missie gestuurd om planeten te ontdekken die rondom andere sterren dan de zon draaien. In de jaren die volgden ontdekte de ruimtetelescoop meer dan duizend van deze zogenoemde exoplaneten, waaronder twaalf leefbare aardse planeten die erg op de aarde lijken. Dankzij Kepler heeft de studie naar exoplaneten een enorme stap gemaakt.
Kepler kwam in 2013 ook al in de problemen, waardoor de eerste missie moest worden afgebroken. Het team slaagde er toen in het ruimtevaartuig op een tweede missie te sturen. Kepler zat middenin de tweede missie toen hij in de noodmodus belandde.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-04-2016
Ruimtetelescoop Kepler weer operationeel na dagenlange storing
NASA-satelliet Kepler in actie. (NASA/JPL-Caltech)
De Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is weer stabiel, na een storing die een paar dagen heeft geduurd. Kepler heeft geschiedenis geschreven door de ontdekking van enkele duizenden exoplaneet-kandidaten tussen 2009 en 2013, toen aan de oorspronkelijke missie een einde kwam als gevolg van het uitvallen van gyroscopen. Momenteel maakt Kepler - in een andere operationele modus - nog steeds jacht op planeten bij andere sterren, als onderdeel van de K2-missie.
Op 7 april ontdekten vluchtleiders dat de ruimtetelescoop zichzelf in een veilige 'emergency modus' had gezet, ongeveer 14 uur voordat Kepler op het centrum van het Melkwegstelsel gericht zou worden. Op 11 april is het radiocontact met de ruimtetelescoop weer hersteld. Er is een onderzoek gaande naar de mogelijke oorzaak van de storing. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Ruimtetelescoop Kepler weer operationeel na dagenlange storing
NASA-satelliet Kepler in actie. (NASA/JPL-Caltech)
De Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is weer stabiel, na een storing die een paar dagen heeft geduurd. Kepler heeft geschiedenis geschreven door de ontdekking van enkele duizenden exoplaneet-kandidaten tussen 2009 en 2013, toen aan de oorspronkelijke missie een einde kwam als gevolg van het uitvallen van gyroscopen. Momenteel maakt Kepler - in een andere operationele modus - nog steeds jacht op planeten bij andere sterren, als onderdeel van de K2-missie.
Op 7 april ontdekten vluchtleiders dat de ruimtetelescoop zichzelf in een veilige 'emergency modus' had gezet, ongeveer 14 uur voordat Kepler op het centrum van het Melkwegstelsel gericht zou worden. Op 11 april is het radiocontact met de ruimtetelescoop weer hersteld. Er is een onderzoek gaande naar de mogelijke oorzaak van de storing. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-04-2016
Speurtocht naar exoplaneten verfijnd door nieuwe methode
Illustratie van een exoplaneet.
Amerikaanse sterrenkundigen hebben aangetoond dat de speurtocht naar exoplaneten - planeten bij andere sterren dan de zon - verfijnd kan worden door ook metingen te verrichten op nabij-infrarode golflengten. Dat schrijven ze in The Astrophysical Journal.
Een groot deel van alle bekende exoplaneten is gevonden met behulp van de zogeheten radiale-snelheidstechiek. De planeet veroorzaakt minieme periodieke schommelingen in de radiale snelheid van zijn moederster (de snelheid langs de gezichtslijn, dus naar ons toe of van ons af), en die verraden zich in het spectrum van de ster. Structuren op het oppervlak van de ster, zoals grote zonnevlekken, kunnen de metingen echter verstoren, vooral bij kleine dwergsterren: het lijkt dan alsof er een klein 'planeetsignaal' in het spectrum aanwezig is terwijl dat in werkelijkheid niet het geval is.
De astronomen hebben nu laten zien dat deze 'false positives' grotendeels voorkomen kunnen worden door ook radiale-snelheidsmetingen te verrichten op nabij-infrarode golflengten. Een echt planeetsignaal is op elke golflengte even sterk, maar het storende effect van zonnevlekken is niet op elke golflengte hetzelfde. De nabij-infrarode metingen waren tot op heden altijd moeilijk omdat spectra op deze golflengten minder precies gekalibreerd kunnen worden.
Met de NASA Infrared Telescope Facility op Mauna Kea, Hawaii, zijn nu nabij-infrarode waarnemingen verricht aan 32 dwergsterren. Daarbij is het bestaan van enkele bekende exoplaneten en dubbelsterbegeleiders bevestigd, en zijn ook een paar nieuwe planeetkandidaten gevonden. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Speurtocht naar exoplaneten verfijnd door nieuwe methode
Illustratie van een exoplaneet.
Amerikaanse sterrenkundigen hebben aangetoond dat de speurtocht naar exoplaneten - planeten bij andere sterren dan de zon - verfijnd kan worden door ook metingen te verrichten op nabij-infrarode golflengten. Dat schrijven ze in The Astrophysical Journal.
Een groot deel van alle bekende exoplaneten is gevonden met behulp van de zogeheten radiale-snelheidstechiek. De planeet veroorzaakt minieme periodieke schommelingen in de radiale snelheid van zijn moederster (de snelheid langs de gezichtslijn, dus naar ons toe of van ons af), en die verraden zich in het spectrum van de ster. Structuren op het oppervlak van de ster, zoals grote zonnevlekken, kunnen de metingen echter verstoren, vooral bij kleine dwergsterren: het lijkt dan alsof er een klein 'planeetsignaal' in het spectrum aanwezig is terwijl dat in werkelijkheid niet het geval is.
De astronomen hebben nu laten zien dat deze 'false positives' grotendeels voorkomen kunnen worden door ook radiale-snelheidsmetingen te verrichten op nabij-infrarode golflengten. Een echt planeetsignaal is op elke golflengte even sterk, maar het storende effect van zonnevlekken is niet op elke golflengte hetzelfde. De nabij-infrarode metingen waren tot op heden altijd moeilijk omdat spectra op deze golflengten minder precies gekalibreerd kunnen worden.
Met de NASA Infrared Telescope Facility op Mauna Kea, Hawaii, zijn nu nabij-infrarode waarnemingen verricht aan 32 dwergsterren. Daarbij is het bestaan van enkele bekende exoplaneten en dubbelsterbegeleiders bevestigd, en zijn ook een paar nieuwe planeetkandidaten gevonden. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-05-2016
Drie mogelijk bewoonbare planeten ontdekt op slechts veertig lichtjaar van aarde
© Twitter.
Een internationaal team van astronomen onder leiding van wetenschappers van de Luikse Universiteit (ULg) heeft op slechts veertig lichtjaar van ons in het sterrenbeeld Waterman drie levensvatbare exoplaneten gevonden. Dat hebben de ULg en de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO, parallel met een publicatie in het vakblad Nature, meegedeeld. Het zijn tot nu toe de beste plaatsen om (met de huidige technologie) te zoeken naar leven buiten ons zonnestelsel.
De astronomen vonden het planetair systeem met de TRAPPIST-robottelesoop van het ESO-observatorium in het Chileense La Silla, waarna andere telescopen de ontdekking bevestigden. De drie planeten draaien rond een ster die veel kleiner, kouder en roder is dan onze Zon. Het hemellichaam, 2MASS J2062928-0502285 alias nu ook TRAPPIST-1, is nauwelijks iets groter dan "onze" Jupiter. Dergelijke ultra-koude dwergsterren komen in onze Melkweg zeer frequent voor, meer dan sterren die op onze Zon gelijken. Tot nu toe waren er rond dergelijke dwergsterren geen planeten gevonden (omdat de onderzoeksprogramma's zich richtten op grotere, zwaardere en warmere sterren, zegt de Luikse Universiteit).
De drie gevonden exoplaneten lijken qua grootte en temperatuur op Venus en de Aarde. In theorie bestaat de mogelijkheid dat er vloeibaar water op hun oppervlak is.
De twee dichtst tot de - met het blote oog niet zichtbare - ster staande planeten hebben slechts 36 en 58 uur nodig voor een omloop. Van de derde is de afstand nog niet uitgemaakt, maar één baan zou ook slechts 4,5 tot 73 dagen duren, aldus de ESO.
Leven mogelijk
Volgens de Luikse wetenschapper Julien de Wit kunnen er temperaturen heersen die, althans op minstens een deel van het oppervlak, leven mogelijk kunnen maken.
De massa van het drietal is nog onbekend, waardoor ook hun interne samenstelling onzeker is. Maar volgens teamleider Michaël Gillon "mag men zich aan van alles verwachten".
De ontdekking is des te meer van belang omdat de studie van de atmosfeer van deze planeten buiten ons zonnestelsel binnen het bereik is van de huidige generatie telescopen.
(HLN)
Drie mogelijk bewoonbare planeten ontdekt op slechts veertig lichtjaar van aarde
© Twitter.
Een internationaal team van astronomen onder leiding van wetenschappers van de Luikse Universiteit (ULg) heeft op slechts veertig lichtjaar van ons in het sterrenbeeld Waterman drie levensvatbare exoplaneten gevonden. Dat hebben de ULg en de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO, parallel met een publicatie in het vakblad Nature, meegedeeld. Het zijn tot nu toe de beste plaatsen om (met de huidige technologie) te zoeken naar leven buiten ons zonnestelsel.
De astronomen vonden het planetair systeem met de TRAPPIST-robottelesoop van het ESO-observatorium in het Chileense La Silla, waarna andere telescopen de ontdekking bevestigden. De drie planeten draaien rond een ster die veel kleiner, kouder en roder is dan onze Zon. Het hemellichaam, 2MASS J2062928-0502285 alias nu ook TRAPPIST-1, is nauwelijks iets groter dan "onze" Jupiter. Dergelijke ultra-koude dwergsterren komen in onze Melkweg zeer frequent voor, meer dan sterren die op onze Zon gelijken. Tot nu toe waren er rond dergelijke dwergsterren geen planeten gevonden (omdat de onderzoeksprogramma's zich richtten op grotere, zwaardere en warmere sterren, zegt de Luikse Universiteit).
De drie gevonden exoplaneten lijken qua grootte en temperatuur op Venus en de Aarde. In theorie bestaat de mogelijkheid dat er vloeibaar water op hun oppervlak is.
De twee dichtst tot de - met het blote oog niet zichtbare - ster staande planeten hebben slechts 36 en 58 uur nodig voor een omloop. Van de derde is de afstand nog niet uitgemaakt, maar één baan zou ook slechts 4,5 tot 73 dagen duren, aldus de ESO.
Leven mogelijk
Volgens de Luikse wetenschapper Julien de Wit kunnen er temperaturen heersen die, althans op minstens een deel van het oppervlak, leven mogelijk kunnen maken.
De massa van het drietal is nog onbekend, waardoor ook hun interne samenstelling onzeker is. Maar volgens teamleider Michaël Gillon "mag men zich aan van alles verwachten".
De ontdekking is des te meer van belang omdat de studie van de atmosfeer van deze planeten buiten ons zonnestelsel binnen het bereik is van de huidige generatie telescopen.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
't voordeel van dit soort sterren, is dat ze (naar alle waarschijnlijkheid) heel erg lang mee zullen gaan.
Waren geloof ik ook nadelen (iets met instabiliteit wat uitstoot van de ster betreft?), maar kan ze me even niet meer herinneren.
Waren geloof ik ook nadelen (iets met instabiliteit wat uitstoot van de ster betreft?), maar kan ze me even niet meer herinneren.
Waar had ik nou ook alweer m'n UFO verstopt? Ik wil weer naar huis ;(
♫♪♪♫♪♫♫♪==♥☥
♫♪♪♫♪♫♫♪==♥☥
10-05-2016
Kepler bevestigt bestaan van 1284 nieuwe exoplaneten
Visualisatie van verschillende exoplaneten die door Kepler zijn ontdekt. (NASA)
Een gedetailleerde analyse van metingen van de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler heeft het bestaan van 1284 nieuwe exoplaneten bevestigd. In totaal zijn er nu ruim 3200 planeten bij andere sterren bekend; 2325 daarvan zijn ontdekt door Kepler.
Sterrenkundigen hebben een nieuwe, statistische analysemethode toegepast op de Kepler-catalogus van juli 2015, waarin 4302 'kandidaatplaneten' voorkomen. Voor 1284 van die kandidaten is het meer dan 99% zeker dat het daadwerkelijk om een echte planeet gaat. Voor 1327 kandidaten luidde het oordeel 'waarschijnlijk wel'; voor 707 kandidaten 'waarschijnlijk niet'. Bovendien werden 984 planeten bevestigd die eerder al op een andere manier waren geverifieerd.
Kepler werd gelanceerd in maart 2009 en hield vier jaar lang 150.000 sterren in het oog, op zoek naar minieme periodieke helderheidsdipjes die veroorzaakt worden door rondcirkelende planeten - wanneer zo'n exoplaneet gezien vanaf de aarde voor zijn moederster langs beweegt, wordt een klein beetje sterlicht onderschept. Elke door Kepler gevonden planeetkandidaat moet echter wel op een andere wijze geverifieerd worden voordat hij officieel het etiketje 'exoplaneet' krijgt opgeplakt.
Van de nieuw ontdekte planeten zou het in 550 gevallen kunnen gaan om rotsachtige planeten die qua grootte enigszins vergelijkbaar zijn met de aarde. Negen daarvan bevinden zich in de zogeheten bewoonbare zone van hun moederster, waar de temperatuur goed is voor het bestaan van vloeibaar water. In totaal zijn er nu 21 min of meer aardeachtige planeten bekend die in de bewoonbare zone rond hun moederster cirkelen.
De nieuwe ontdekkingen zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Kepler bevestigt bestaan van 1284 nieuwe exoplaneten
Visualisatie van verschillende exoplaneten die door Kepler zijn ontdekt. (NASA)
Een gedetailleerde analyse van metingen van de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler heeft het bestaan van 1284 nieuwe exoplaneten bevestigd. In totaal zijn er nu ruim 3200 planeten bij andere sterren bekend; 2325 daarvan zijn ontdekt door Kepler.
Sterrenkundigen hebben een nieuwe, statistische analysemethode toegepast op de Kepler-catalogus van juli 2015, waarin 4302 'kandidaatplaneten' voorkomen. Voor 1284 van die kandidaten is het meer dan 99% zeker dat het daadwerkelijk om een echte planeet gaat. Voor 1327 kandidaten luidde het oordeel 'waarschijnlijk wel'; voor 707 kandidaten 'waarschijnlijk niet'. Bovendien werden 984 planeten bevestigd die eerder al op een andere manier waren geverifieerd.
Kepler werd gelanceerd in maart 2009 en hield vier jaar lang 150.000 sterren in het oog, op zoek naar minieme periodieke helderheidsdipjes die veroorzaakt worden door rondcirkelende planeten - wanneer zo'n exoplaneet gezien vanaf de aarde voor zijn moederster langs beweegt, wordt een klein beetje sterlicht onderschept. Elke door Kepler gevonden planeetkandidaat moet echter wel op een andere wijze geverifieerd worden voordat hij officieel het etiketje 'exoplaneet' krijgt opgeplakt.
Van de nieuw ontdekte planeten zou het in 550 gevallen kunnen gaan om rotsachtige planeten die qua grootte enigszins vergelijkbaar zijn met de aarde. Negen daarvan bevinden zich in de zogeheten bewoonbare zone van hun moederster, waar de temperatuur goed is voor het bestaan van vloeibaar water. In totaal zijn er nu 21 min of meer aardeachtige planeten bekend die in de bewoonbare zone rond hun moederster cirkelen.
De nieuwe ontdekkingen zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
26-05-2016
Verre exoplaneet zou best eens leefbaar kunnen zijn
Artist's impression van de exoplaneet Kepler 62-f. (NASA Ames/JPL-Caltech/T. Pyle)
Volgens Amerikaanse astronomen is er een goede kans dat de in 2013 ontdekte exoplaneet Kepler-62f ‘leefbaar’ is, dat wil zeggen: vloeibaar water op zijn oppervlak heeft. Dat blijkt uit computersimulaties waarbij diverse combinaties van atmosferische samenstelling en baanvorm voor de planeet zijn doorgerekend.
Kepler-62f draait, samen met vier andere planeten, om een 1200 lichtjaar verre ster in het sterrenbeeld Lier. Het enige wat we met zekerheid over de planeet kunnen zeggen, is dat hij ongeveer 40 procent groter is dan de aarde en in 267 dagen om zijn ster draait. Maar wat de vorm van zijn omloopbaan is en welke samenstelling zijn (eventuele!) atmosfeer heeft, is onduidelijk.
Uit de computersimulaties blijkt echter dat er tal van atmosferische samenstellingen denkbaar zijn die de planeet warm genoeg zouden maken om water over zijn oppervlak te laten stromen. De belangrijkste voorwaarde is dat die atmosfeer minstens zoveel koolstofdioxide bevat als de aardatmosfeer. Anders blijft al het water op de planeet hoe dan ook bevroren.
Het ‘leefbaarst’ zou Kepler-62f zijn wanneer de dichtheid van zijn atmosfeer drie tot vijf keer zo groot is als die van de aardatmosfeer en volledig uit koolstofdioxide bestaat. Ook met minder kan de planeet toe, maar dan moet zijn baan hem wel regelmatig dichter bij zijn moederster brengen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Verre exoplaneet zou best eens leefbaar kunnen zijn
Artist's impression van de exoplaneet Kepler 62-f. (NASA Ames/JPL-Caltech/T. Pyle)
Volgens Amerikaanse astronomen is er een goede kans dat de in 2013 ontdekte exoplaneet Kepler-62f ‘leefbaar’ is, dat wil zeggen: vloeibaar water op zijn oppervlak heeft. Dat blijkt uit computersimulaties waarbij diverse combinaties van atmosferische samenstelling en baanvorm voor de planeet zijn doorgerekend.
Kepler-62f draait, samen met vier andere planeten, om een 1200 lichtjaar verre ster in het sterrenbeeld Lier. Het enige wat we met zekerheid over de planeet kunnen zeggen, is dat hij ongeveer 40 procent groter is dan de aarde en in 267 dagen om zijn ster draait. Maar wat de vorm van zijn omloopbaan is en welke samenstelling zijn (eventuele!) atmosfeer heeft, is onduidelijk.
Uit de computersimulaties blijkt echter dat er tal van atmosferische samenstellingen denkbaar zijn die de planeet warm genoeg zouden maken om water over zijn oppervlak te laten stromen. De belangrijkste voorwaarde is dat die atmosfeer minstens zoveel koolstofdioxide bevat als de aardatmosfeer. Anders blijft al het water op de planeet hoe dan ook bevroren.
Het ‘leefbaarst’ zou Kepler-62f zijn wanneer de dichtheid van zijn atmosfeer drie tot vijf keer zo groot is als die van de aardatmosfeer en volledig uit koolstofdioxide bestaat. Ook met minder kan de planeet toe, maar dan moet zijn baan hem wel regelmatig dichter bij zijn moederster brengen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
26-05-2016
Reuzenplaneet ontdekt bij zeer jonge ster
Bij de zoektocht naar een planeet bij de ster CI Tau is gebruik gemaakt van de Harlan J. Smith Telescope van de universiteit van Texas in Austin. (Ethan Tweedie Photography)
Amerikaanse astronomen hebben een reuzenplaneet ontdekt die op geringe afstand om een ster cirkelt. Deze ster is zo jong dat hij nog omgeven is door een schijf van gas en stof – het restant van de gaswolk waaruit hij is ontstaan.
Decennialang zijn astronomen ervan uitgegaan dat de vorming van een Jupiter-achtige planeet minimaal tien miljoen jaar in beslag neemt. Daar zijn de laatste jaren echter steeds meer twijfel over ontstaan.
De nu ontdekte planeet – CI Tau b – heeft minstens acht keer zoveel massa als Jupiter en draait om een ster op 450 lichtjaar van de aarde die niet veel ouder kan zijn dan twee miljoen jaar. Het lijkt er dus op dat de vorming van zo’n kolossale planeet helemaal niet lang hoeft te duren.
De ster CI Tau maakt deel uit van een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier. De astronomen hebben in datzelfde stervormingsgebied nog meer jonge sterren onderzocht, en daarbij zijn aanwijzingen gevonden dat hier nog meer jonge reuzenplaneten te vinden zijn. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Reuzenplaneet ontdekt bij zeer jonge ster
Bij de zoektocht naar een planeet bij de ster CI Tau is gebruik gemaakt van de Harlan J. Smith Telescope van de universiteit van Texas in Austin. (Ethan Tweedie Photography)
Amerikaanse astronomen hebben een reuzenplaneet ontdekt die op geringe afstand om een ster cirkelt. Deze ster is zo jong dat hij nog omgeven is door een schijf van gas en stof – het restant van de gaswolk waaruit hij is ontstaan.
Decennialang zijn astronomen ervan uitgegaan dat de vorming van een Jupiter-achtige planeet minimaal tien miljoen jaar in beslag neemt. Daar zijn de laatste jaren echter steeds meer twijfel over ontstaan.
De nu ontdekte planeet – CI Tau b – heeft minstens acht keer zoveel massa als Jupiter en draait om een ster op 450 lichtjaar van de aarde die niet veel ouder kan zijn dan twee miljoen jaar. Het lijkt er dus op dat de vorming van zo’n kolossale planeet helemaal niet lang hoeft te duren.
De ster CI Tau maakt deel uit van een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier. De astronomen hebben in datzelfde stervormingsgebied nog meer jonge sterren onderzocht, en daarbij zijn aanwijzingen gevonden dat hier nog meer jonge reuzenplaneten te vinden zijn. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-06-2016
Astronomen ontdekken ‘onmogelijke’ planeet
De afmetingen van de subreuzenster K2-39 en zijn planeet, vergeleken met de zon. (Vincent Van Eylen/Aarhus University)
Een internationaal team van astronomen, onder leiding van de Belg Vincent Van Eylen, heeft een forse planeet ontdekt die op zo’n geringe afstand om zijn moederster draait, dat hij allang verwoest zou moeten zijn. De planeet, die de aanduiding K2-39b heeft gekregen, is ontdekt met de Amerikaanse Kepler-satelliet.
Uit de Kepler-gegevens blijkt dat de exoplaneet ongeveer acht keer zo groot is als de aarde. Vervolgonderzoek met de HARPS-spectrograaf van de 3,6-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) heeft uitgewezen dat zijn massa vijftig aardmassa’s bedraagt. Het meest intrigerende is echter zijn omlooptijd: een rondje om de ster kost hem nog geen vijf dagen.
Daaruit leiden de astronomen af dat K2-39b nog geen 10 miljoen kilometer van zijn moederster verwijderd is. Daarbij komt nog dat die ster een sterk opgezwollen versie van onze zon is. Rond zulke sterren worden slechts zelden planeten met korte omlooptijden aangetroffen, wat tot de hypothese heeft geleid dat ze op geringe afstand van hun ster simpelweg bezwijken aan de getijdenkrachten.
Waarom K2-39b zich wel heeft weten te handhaven, is nog onduidelijk. Berekeningen laten in elk geval zien dat deze situatie niet veel langer dan 150 miljoen jaar kan duren. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Astronomen ontdekken ‘onmogelijke’ planeet
De afmetingen van de subreuzenster K2-39 en zijn planeet, vergeleken met de zon. (Vincent Van Eylen/Aarhus University)
Een internationaal team van astronomen, onder leiding van de Belg Vincent Van Eylen, heeft een forse planeet ontdekt die op zo’n geringe afstand om zijn moederster draait, dat hij allang verwoest zou moeten zijn. De planeet, die de aanduiding K2-39b heeft gekregen, is ontdekt met de Amerikaanse Kepler-satelliet.
Uit de Kepler-gegevens blijkt dat de exoplaneet ongeveer acht keer zo groot is als de aarde. Vervolgonderzoek met de HARPS-spectrograaf van de 3,6-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla (Chili) heeft uitgewezen dat zijn massa vijftig aardmassa’s bedraagt. Het meest intrigerende is echter zijn omlooptijd: een rondje om de ster kost hem nog geen vijf dagen.
Daaruit leiden de astronomen af dat K2-39b nog geen 10 miljoen kilometer van zijn moederster verwijderd is. Daarbij komt nog dat die ster een sterk opgezwollen versie van onze zon is. Rond zulke sterren worden slechts zelden planeten met korte omlooptijden aangetroffen, wat tot de hypothese heeft geleid dat ze op geringe afstand van hun ster simpelweg bezwijken aan de getijdenkrachten.
Waarom K2-39b zich wel heeft weten te handhaven, is nog onduidelijk. Berekeningen laten in elk geval zien dat deze situatie niet veel langer dan 150 miljoen jaar kan duren. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-07-2016
Nieuw vijfvoudig planetenstelsel ontdekt
Deze artist’s impression toont NASA’s ‘planetenjager’ Kepler, die aan een tweede leven is begonnen. (NASA Ames/JPL-Caltech/T Pyle)
Helderheidsmetingen van de ster HIP 41378, uitgevoerd door de Amerikaanse Kepler-satelliet, laten zien dat er minstens vijf planeten rond deze ster draaien. De grootste van het vijftal is ongeveer zo groot als de planeet Jupiter, de twee kleinsten zijn kleiner dan Neptunus.
HIP 41378 staat in het sterrenbeeld Kreeft en is ongeveer 520 lichtjaar van ons verwijderd. De ster is iets heter en 40 procent groter dan de zon, en heeft ongeveer 15 procent meer massa.
Het om haar heen cirkelende planetenstelsel lijkt in de verste verte niet op ons zonnestelsel. Hun omlooptijden variëren van ruim twee weken tot ongeveer 1 jaar. Verplaatst naar ons zonnestelsel zou het hele gezelschap dus binnen de aardbaan passen.
De metingen zijn gedaan nadat de Kepler-satelliet in 2013 problemen kreeg met zijn standregelsysteem. Daar is een slimme oplossing voor gevonden, maar helemaal stabiel is de satelliet nog niet. Maar speciale computeralgoritmes kunnen de ‘ruis’ die daardoor in de metingen optreedt onderdrukken. (EE)
(HLN)
Nieuw vijfvoudig planetenstelsel ontdekt
Deze artist’s impression toont NASA’s ‘planetenjager’ Kepler, die aan een tweede leven is begonnen. (NASA Ames/JPL-Caltech/T Pyle)
Helderheidsmetingen van de ster HIP 41378, uitgevoerd door de Amerikaanse Kepler-satelliet, laten zien dat er minstens vijf planeten rond deze ster draaien. De grootste van het vijftal is ongeveer zo groot als de planeet Jupiter, de twee kleinsten zijn kleiner dan Neptunus.
HIP 41378 staat in het sterrenbeeld Kreeft en is ongeveer 520 lichtjaar van ons verwijderd. De ster is iets heter en 40 procent groter dan de zon, en heeft ongeveer 15 procent meer massa.
Het om haar heen cirkelende planetenstelsel lijkt in de verste verte niet op ons zonnestelsel. Hun omlooptijden variëren van ruim twee weken tot ongeveer 1 jaar. Verplaatst naar ons zonnestelsel zou het hele gezelschap dus binnen de aardbaan passen.
De metingen zijn gedaan nadat de Kepler-satelliet in 2013 problemen kreeg met zijn standregelsysteem. Daar is een slimme oplossing voor gevonden, maar helemaal stabiel is de satelliet nog niet. Maar speciale computeralgoritmes kunnen de ‘ruis’ die daardoor in de metingen optreedt onderdrukken. (EE)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Voor diegenen geïnteresseerd in accurate fictionele exoplaneten (en hoe die stelsels dan werken) raad ik dit youtube kanaal aan https://www.youtube.com/channel/UCeh-pJYRZTBJDXMNZeWSUVA
https://www.youtube.com/channel/UCeh-pJYRZTBJDXMNZeWSUVA
Trots lid van het 👿 Duivelse Viertal 👿
Een gedicht over Maanvis
Het ONZ / [KAMT] Kennis- en Adviescentrum Maanvis Topics , voor al je vragen over mijn topiques!
Een gedicht over Maanvis
Het ONZ / [KAMT] Kennis- en Adviescentrum Maanvis Topics , voor al je vragen over mijn topiques!
06-07-2016
Planeet met drie zonnen ontdekt
© photo news.
Wetenschap Astronomen hebben voor het eerst een planeet (buiten ons zonnestelsel) ontdekt met drie zonnen, zo heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO vandagag bekendgemaakt, parallel met een publicatie in het wetenschappelijke vakblad Science.
De thuisplaneet van Star Wars-held Luke Skywalker - Tatooine - is een vreemde wereld met twee zonnen aan de hemel. Maar nu hebben astronomen een nóg vreemdere wereld ontdekt.
Onder leiding van de Universiteit van Arizona stootten de astronomen met de VLT-telescoop van de ESO in Chili immers op planeet HD 131399Ab. Het is een uniek object: zijn omloopbaan om de helderste van de drie sterren is verreweg de wijdste die ooit in een meervoudig stersysteem is waargenomen. Zulke banen zijn vaak instabiel, vanwege de complexe en veranderlijke zwaartekrachtsaantrekking van de beide andere sterren in het systeem. Dat hier ook planeten in stabiele banen zouden worden aangetroffen gold als zeer onwaarschijnlijk, zegt de ESO.
HD 131399Ab staat op een afstand van ongeveer 320 lichtjaar in het sterrenbeeld Centaurus. Met een leeftijd van ongeveer 16 miljoen jaar behoort hij tot de jongste exoplaneten die tot nu toe zijn ontdekt. Bovendien is het één van de weinige planeten waar directe opnamen van zijn gemaakt. Binnen deze laatste categorie is hij een van de 'koudste' (580 °C) en 'zwaarste' (4 Jupitermassa's).
Helft van de tijd te zien
Gedurende ongeveer de helft van elke planeetomloop, die 550 aardse jaren duurt, zijn er drie sterren aan de hemel te zien. De zwakkere twee staan altijd veel dichter bij elkaar; hun schijnbare afstand tot de helderste ster verandert in de loop van het jaar. Op het hemellichaam is het dus soms gedurende meer dan een mensenleven de hele dag door licht en vinden er dagelijks drie zonsopgangen en -ondergangen plaats.
Hoewel de precieze baan die de planeet ten opzichte van zijn moedersterren volgt pas vast te stellen is als er meer langetermijnwaarnemingen beschikbaar zijn, wijzen simulaties erop dat de dubbelster, bestaande uit de wat lichtere sterren HD 131399B en -C, op een afstand van ongeveer 300 AE (300 keer de gemiddelde afstand Zon-Aarde) om HD 131399A cirkelt. Deze laatste - de helderste van het gezelschap - heeft tachtig procent meer massa dan de Zon. De sterren B en C wentelen om elkaar op een onderlinge afstand die vergelijkbaar is met de afstand Zon-Saturnus.
Onverwacht
Volgens dit scenario beweegt planeet HD 131399Ab op een afstand van ongeveer 80 AE om de ster A - dat is ongeveer twee keer de afstand Zon-Pluto en ongeveer een derde van de afstand tussen ster A en de dubbelster B/C. Er zijn evenwel ook andere baanscenario's mogelijk.
De onverwachte ontdekking wijst er voorts op dat zulke systemen vaker voorkomen dan gedacht, zegt de ESO nog.
(HLN)
Planeet met drie zonnen ontdekt
© photo news.
Wetenschap Astronomen hebben voor het eerst een planeet (buiten ons zonnestelsel) ontdekt met drie zonnen, zo heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO vandagag bekendgemaakt, parallel met een publicatie in het wetenschappelijke vakblad Science.
De thuisplaneet van Star Wars-held Luke Skywalker - Tatooine - is een vreemde wereld met twee zonnen aan de hemel. Maar nu hebben astronomen een nóg vreemdere wereld ontdekt.
Onder leiding van de Universiteit van Arizona stootten de astronomen met de VLT-telescoop van de ESO in Chili immers op planeet HD 131399Ab. Het is een uniek object: zijn omloopbaan om de helderste van de drie sterren is verreweg de wijdste die ooit in een meervoudig stersysteem is waargenomen. Zulke banen zijn vaak instabiel, vanwege de complexe en veranderlijke zwaartekrachtsaantrekking van de beide andere sterren in het systeem. Dat hier ook planeten in stabiele banen zouden worden aangetroffen gold als zeer onwaarschijnlijk, zegt de ESO.
HD 131399Ab staat op een afstand van ongeveer 320 lichtjaar in het sterrenbeeld Centaurus. Met een leeftijd van ongeveer 16 miljoen jaar behoort hij tot de jongste exoplaneten die tot nu toe zijn ontdekt. Bovendien is het één van de weinige planeten waar directe opnamen van zijn gemaakt. Binnen deze laatste categorie is hij een van de 'koudste' (580 °C) en 'zwaarste' (4 Jupitermassa's).
Helft van de tijd te zien
Gedurende ongeveer de helft van elke planeetomloop, die 550 aardse jaren duurt, zijn er drie sterren aan de hemel te zien. De zwakkere twee staan altijd veel dichter bij elkaar; hun schijnbare afstand tot de helderste ster verandert in de loop van het jaar. Op het hemellichaam is het dus soms gedurende meer dan een mensenleven de hele dag door licht en vinden er dagelijks drie zonsopgangen en -ondergangen plaats.
Hoewel de precieze baan die de planeet ten opzichte van zijn moedersterren volgt pas vast te stellen is als er meer langetermijnwaarnemingen beschikbaar zijn, wijzen simulaties erop dat de dubbelster, bestaande uit de wat lichtere sterren HD 131399B en -C, op een afstand van ongeveer 300 AE (300 keer de gemiddelde afstand Zon-Aarde) om HD 131399A cirkelt. Deze laatste - de helderste van het gezelschap - heeft tachtig procent meer massa dan de Zon. De sterren B en C wentelen om elkaar op een onderlinge afstand die vergelijkbaar is met de afstand Zon-Saturnus.
Onverwacht
Volgens dit scenario beweegt planeet HD 131399Ab op een afstand van ongeveer 80 AE om de ster A - dat is ongeveer twee keer de afstand Zon-Pluto en ongeveer een derde van de afstand tussen ster A en de dubbelster B/C. Er zijn evenwel ook andere baanscenario's mogelijk.
De onverwachte ontdekking wijst er voorts op dat zulke systemen vaker voorkomen dan gedacht, zegt de ESO nog.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
18-07-2016
Honderd nieuwe exoplaneten, waaronder vier 'aardes' rond één dwergster
De vier waarnemingsvelden van Kepler, met op de voorgrond de telescopen van het Mauna Kea-observatorium. (Karen Teramura (IfA)/Miloslav Druckmüller (NASA))
Met NASA's ruimtetelescoop Kepler zijn 104 nieuwe exoplaneten gevonden - planeten bij andere sterren dan de zon. De nieuwe oogst is het resultaat van een nauwe samenwerking met grote telescopen op aarde. Tijdens zijn vervolgmissie K2 heeft Kepler (gelanceerd in 2009) in vijf verschillende gebieden aan de hemel 197 nieuwe kandidaatplaneten ontdekt; dankzij precisiewaarnemingen met onder andere de Keck-telescoop op Hawaii, de twee Gemini-telescopen op Hawaii en in Chili en de Large Binocular Telescope in Arizona kon van 104 kandidaten met zekerheid worden vastgesteld dat het daadwerkelijk om planeten gaat. De nieuwe ontdekkingen zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal Supplement Series.
Kepler ontdekt exoplaneten doordat zij een klein beetje licht van hun moederster onderscheppen wanneer ze - gezien vanaf de aarde - eens per omloop voor die ster langs bewegen. Tijdens de oorspronkelijke Kepler-missie (2009-2013) werd één gebied aan de sterrenhemel continu in het oog gehouden, en werden vooral planeten ontdekt bij zonachtige sterren op vaak honderden lichtjaren afstand. In de vervolgmissie (noodzakelijk geworden wegens een probleem met de standregeling van de telescoop) worden verschillende gebieden aan de hemel waargenomen, en richt Kepler zich meer op relatief nabijgelegen dwergsterren - de talrijkste sterren in het Melkwegstelsel.
Rond één van die rode dwergsterren (K2-72 genoemd) zijn nu zelfs vier planeten ontdekt die zo goed als zeker uit gesteenten en metalen bestaan; ze zijn tussen de 20 en 50 procent groter dan de aarde. Doordat ze in kleine banen rond de koele moederster bewegen (kleiner dan de baan van Mercurius om de zon; de omlooptijden liggen tussen 5,58 en 24,16 dagen) is de temperatuur op deze aardeachtige planeten toch hoog genoeg om het bestaan van vloeibaar water - en misschien van leven - mogelijk te maken. Van de 104 nieuw ontdekte planeten zijn er in totaal 37 kleiner dan twee maal de middellijn van de aarde. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Honderd nieuwe exoplaneten, waaronder vier 'aardes' rond één dwergster
De vier waarnemingsvelden van Kepler, met op de voorgrond de telescopen van het Mauna Kea-observatorium. (Karen Teramura (IfA)/Miloslav Druckmüller (NASA))
Met NASA's ruimtetelescoop Kepler zijn 104 nieuwe exoplaneten gevonden - planeten bij andere sterren dan de zon. De nieuwe oogst is het resultaat van een nauwe samenwerking met grote telescopen op aarde. Tijdens zijn vervolgmissie K2 heeft Kepler (gelanceerd in 2009) in vijf verschillende gebieden aan de hemel 197 nieuwe kandidaatplaneten ontdekt; dankzij precisiewaarnemingen met onder andere de Keck-telescoop op Hawaii, de twee Gemini-telescopen op Hawaii en in Chili en de Large Binocular Telescope in Arizona kon van 104 kandidaten met zekerheid worden vastgesteld dat het daadwerkelijk om planeten gaat. De nieuwe ontdekkingen zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal Supplement Series.
Kepler ontdekt exoplaneten doordat zij een klein beetje licht van hun moederster onderscheppen wanneer ze - gezien vanaf de aarde - eens per omloop voor die ster langs bewegen. Tijdens de oorspronkelijke Kepler-missie (2009-2013) werd één gebied aan de sterrenhemel continu in het oog gehouden, en werden vooral planeten ontdekt bij zonachtige sterren op vaak honderden lichtjaren afstand. In de vervolgmissie (noodzakelijk geworden wegens een probleem met de standregeling van de telescoop) worden verschillende gebieden aan de hemel waargenomen, en richt Kepler zich meer op relatief nabijgelegen dwergsterren - de talrijkste sterren in het Melkwegstelsel.
Rond één van die rode dwergsterren (K2-72 genoemd) zijn nu zelfs vier planeten ontdekt die zo goed als zeker uit gesteenten en metalen bestaan; ze zijn tussen de 20 en 50 procent groter dan de aarde. Doordat ze in kleine banen rond de koele moederster bewegen (kleiner dan de baan van Mercurius om de zon; de omlooptijden liggen tussen 5,58 en 24,16 dagen) is de temperatuur op deze aardeachtige planeten toch hoog genoeg om het bestaan van vloeibaar water - en misschien van leven - mogelijk te maken. Van de 104 nieuw ontdekte planeten zijn er in totaal 37 kleiner dan twee maal de middellijn van de aarde. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
This artist's illustration shows two Earth-sized planets, TRAPPIST-1b and TRAPPIST-1c, passing in front of their parent red dwarf star, which is much smaller and cooler than our sun. NASA's Hubble Space Telescope looked for signs of atmospheres around these planets.
NASA’s Hubble Telescope Makes First Atmospheric Study of Earth-Sized Exoplanets
Using NASA’s Hubble Space Telescope, astronomers have conducted the first search for atmospheres around temperate, Earth-sized planets beyond our solar system and found indications that increase the chances of habitability on two exoplanets.
Specifically, they discovered that the exoplanets TRAPPIST-1b and TRAPPIST-1c, approximately 40 light-years away, are unlikely to have puffy, hydrogen-dominated atmospheres usually found on gaseous worlds.
“The lack of a smothering hydrogen-helium envelope increases the chances for habitability on these planets,” said team member Nikole Lewis of the Space Telescope Science Institute (STScI) in Baltimore. “If they had a significant hydrogen-helium envelope, there is no chance that either one of them could potentially support life because the dense atmosphere would act like a greenhouse.”
Julien de Wit of the Massachusetts Institute of Technology in Cambridge, Massachusetts, led a team of scientists to observe the planets in near-infrared light using Hubble’s Wide Field Camera 3. They used spectroscopy to decode the light and reveal clues to the chemical makeup of an atmosphere. While the content of the atmospheres is unknown and will have to await further observations, the low concentration of hydrogen and helium has scientists excited about the implications.
“These initial Hubble observations are a promising first step in learning more about these nearby worlds, whether they could be rocky like Earth, and whether they could sustain life,” says Geoff Yoder, acting associate administrator for NASA’s Science Mission Directorate in Washington. “This is an exciting time for NASA and exoplanet research.”
The planets orbit a red dwarf star at least 500 million years old, in the constellation of Aquarius. They were discovered in late 2015 through a series of observations by the TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope (TRAPPIST), a Belgian robotic telescope located at ESA’s (European Space Agency’s) La Silla Observatory in Chile.
TRAPPIST-1b completes a circuit around its red dwarf star in 1.5 days and TRAPPIST-1c in 2.4 days. The planets are between 20 and 100 times closer to their star than the Earth is to the sun. Because their star is so much fainter than our sun, researchers think that at least one of the planets, TRAPPIST-1c, may be within the star’s habitable zone, where moderate temperatures could allow for liquid water to pool.
On May 4, astronomers took advantage of a rare simultaneous transit, when both planets crossed the face of their star within minutes of each other, to measure starlight as it filtered through any existing atmosphere. This double-transit, which occurs only every two years, provided a combined signal that offered simultaneous indicators of the atmospheric characters of the planets.
The researchers hope to use Hubble to conduct follow-up observations to search for thinner atmospheres, composed of elements heavier than hydrogen, like those of Earth and Venus.
“With more data, we could perhaps detect methane or see water features in the atmospheres, which would give us estimates of the depth of the atmospheres,” said Hannah Wakeford, the paper’s second author, at NASA’s Goddard Space Flight Center in Greenbelt, Maryland.
Observations from future telescopes, including NASA’s James Webb Space Telescope, will help determine the full composition of these atmospheres and hunt for potential biosignatures, such as carbon dioxide and ozone, in addition to water vapor and methane. Webb also will analyze a planet’s temperature and surface pressure – key factors in assessing its habitability.
“These Earth-sized planets are the first worlds that astronomers can study in detail with current and planned telescopes to determine whether they are suitable for life,” said de Wit. “Hubble has the facility to play the central atmospheric pre-screening role to tell astronomers which of these Earth-sized planets are prime candidates for more detailed study with the Webb telescope.”
“The fundamental cause of the trouble in the modern world today is that the stupid are cocksure while the intelligent are full of doubt.”— Bertrand Russell
Planeet gevonden in leefbare zone bij dichtstbijzijnde ster
woensdag 24 augustus 2016, 19:00
Astronomen hebben mede met behulp van ESO-telescopen duidelijk bewijs gevonden van een planeet die draait om Proxima Centauri, de dichtstbijzijnde ster vanaf de aarde. Deze langgezochte wereld, die de naam Proxima b heeft gekregen, draait in 11 dagen rond zijn koele rode moederster en heeft een temperatuur waarbij vloeibaar water op het oppervlak mogelijk is. De rotsachtige wereld is iets zwaarder dan de aarde. Het is de dichtstbijzijnde exoplaneet en het kan ook de meest nabije woonplaats zijn voor leven buiten ons zonnestelsel. Het artikel dat deze vondst beschrijft, staat in het tijdschrift Nature van 25 augustus 2016.
Op een afstand van iets meer dan vier lichtjaar van ons zonnestelsel bevindt zich een rode dwergster met de naam Proxima Centauri. Het is, de naam proxima (nabij) verraadt het al, de dichtstbijzijnde ster gezien vanaf de aarde als we de zon niet meetellen. Deze koele ster in het zuidelijke sterrenbeeld Centaur is te zwak om met het blote oog te zien en wordt overstraald door de heldere dubbelster Alpha Centauri AB.
In de eerste helft van 2016 werd Proxima Centauri regelmatig bestudeerd met de HARPS-spectrograaf op de ESO 3,6-meter telescoop op La Silla in Chili. Tegelijkertijd werd de ster in de gaten gehouden door andere telescopen op de wereld. Dit gebeurde tijdens de zogenoemde Pale Red Dot-campagne. Een team onder leiding van Guillem Anglada van Queen Mary University of London, keek of de ster minuscule schommelingen vertoonde. Die schommelingen kunnen veroorzaakt worden door de zwaartekracht van een mogelijke planeet in een baan om de ster.
De voortgang van de campagne werd tussen half januari en april 2016 met het publiek gedeeld op de Pale Red Dot-website en via social media. Naast de resultaten verschenen ook talloze populairwetenschappelijke artikelen van de hand van specialisten van over de hele wereld.
Guillem Anglada-Escudé legt de achtergrond uit van de unieke zoektocht: “De eerste aanwijzingen voor een mogelijke planeet ontstonden al in 2013, maar toen waren de waarnemingen niet overtuigend genoeg. Sindsdien hebben we hard gewerkt om met de hulp van ESO en anderen meer waarnemingen te doen. We zijn ongeveer twee jaar geleden begonnen met het plannen van de Pale Red Dot-campagne.”
De Pale Red Dot-gegevens, gecombineerd met eerdere waarnemingen van ESO- en andere sterrenwachten, onthulden een helder signaal: soms komt Proxima Centauri met ongeveer 5 kilometer per uur (menselijke wandelsnelheid) naar de aarde toe en soms verwijdert hij zich met dezelfde snelheid. Dit regelmatige patroon van de veranderende radiële snelheid herhaalt zich elke 11,2 dagen. Nauwkeurige analyse van de resulterende kleine Dopplerverschuivingen wijzen op de aanwezigheid van een planeet met ten minste 1,3 keer de massa van de aarde die rond Proxima Centauri draait op een afstand van ongeveer 7 miljoen kilometer (slechts 5% van de afstand aarde-zon).
Guillem Anglada-Escudé vertelt over de opwinding van de laatste paar maanden: "Ik checkte de consistentie van het signaal elke dag tijdens de 60 nachten van de Pale Red Dot-campagne. De eerste 10 waren veelbelovend, de eerste 20 kwamen overeen met de verwachtingen en op dag 30 waren de resultaten behoorlijk onherroepelijk en begonnen we ons artikel te schrijven!"
Rode dwergen zoals Proxima Centauri zijn zulke actieve sterren dat het ook kan lijken alsof er een planeet aanwezig is terwijl dat niet het geval is. Om deze mogelijkheid uit te sluiten, bestudeerde het team hoe de helderheid van de ster veranderde tijdens de meetcampagne. De onderzoekers gebruikten hiervoor de ASH2-telescoop van het San Pedro de Atacama Celestial Explorations Observatory in Chili en het netwerk van telescopen van het Las Cumbres Observatory. Als de ster een van zijn grillige uitbarstingen had, lieten de onderzoekers de gegevens over de schommelingen weg uit hun meetreeks.
Hoewel de planeet Proxima b dichterbij zijn ster staat dan Mercurius bij de zon is de ster een stuk zwakker dan de zon. Daarom bevindt Proxima b zich toch in de leefbare zone rond zijn ster en heeft de planeet een geschatte oppervlaktetemperatuur waarbij het voorkomen van vloeibaar water mogelijk kan zijn. Ondanks de baan van Proxima b rond zijn ster, kunnen de omstandigheden op het oppervlak sterk beïnvloed zijn door de uv- en röntgenstraling die van de ster komen. Die straling is veel intenser dan wat de aarde van de zon voor zijn kiezen krijgt.
Twee andere wetenschappelijke artikelen gaan in op de leefbaarheid van Proxima b en het mogelijke klimaat op de planeet. Het lijkt erop dat vloeibaar water alleen op het oppervlak aanwezig kan zijn in de zonnigste gebieden. Als er sprake is van synchrone rotatie (zoals onze maan rond de aarde draait), dan kan er vloeibaar water zijn op de helft die naar de ster toe is gericht. Als er sprake is van 3:2 resonantierotatie (zoals onze aarde rond de zon draait) dan kan er vloeibaar water zijn in de tropische gordel. De draaiing van planeet Proxima b, de sterke straling van de ster en de vormingsgeschiedenis van de planeet zorgen ervoor dat het klimaat nogal verschilt van dat op aarde en dat het onwaarschijnlijk is dat er op Proxima b seizoenen voorkomen.
Deze ontdekking van de planeet is het begin van uitgebreidere waarnemingen met de huidige instrumenten [5] en met de volgende generatie telescopen zoals de European Extremely Large Telescope (E-ELT). Proxima b zal een belangrijk doelwit zijn in de jacht naar het bewijs van leven elders in het heelal. Het Alpha Centaur-systeem is overigens al onderwerp van het StarShot-project, de eerste poging van de mensheid om naar een ander zonnestelsel te reizen.
Guillem Anglada-Escudé concludeert: "Er zijn al veel exoplaneten gevonden en er zullen er nog veel meer worden ontdekt, maar de zoektocht naar en de vondst van de dichtstbijzijnde aardachtige planeet is de grootste ervaring van mijn leven en voor velen van ons. Veel mensen zijn in meer of mindere mate betrokken geweest bij deze ontdekking. Het resultaat is een eerbetoon aan hen allemaal. De zoektocht naar leven op Proxima b is de volgende stap..."
Meer afbeeldingen, video's en informatie op de Nederlandstalige ESO-website.
woensdag 24 augustus 2016, 19:00
Astronomen hebben mede met behulp van ESO-telescopen duidelijk bewijs gevonden van een planeet die draait om Proxima Centauri, de dichtstbijzijnde ster vanaf de aarde. Deze langgezochte wereld, die de naam Proxima b heeft gekregen, draait in 11 dagen rond zijn koele rode moederster en heeft een temperatuur waarbij vloeibaar water op het oppervlak mogelijk is. De rotsachtige wereld is iets zwaarder dan de aarde. Het is de dichtstbijzijnde exoplaneet en het kan ook de meest nabije woonplaats zijn voor leven buiten ons zonnestelsel. Het artikel dat deze vondst beschrijft, staat in het tijdschrift Nature van 25 augustus 2016.
Op een afstand van iets meer dan vier lichtjaar van ons zonnestelsel bevindt zich een rode dwergster met de naam Proxima Centauri. Het is, de naam proxima (nabij) verraadt het al, de dichtstbijzijnde ster gezien vanaf de aarde als we de zon niet meetellen. Deze koele ster in het zuidelijke sterrenbeeld Centaur is te zwak om met het blote oog te zien en wordt overstraald door de heldere dubbelster Alpha Centauri AB.
In de eerste helft van 2016 werd Proxima Centauri regelmatig bestudeerd met de HARPS-spectrograaf op de ESO 3,6-meter telescoop op La Silla in Chili. Tegelijkertijd werd de ster in de gaten gehouden door andere telescopen op de wereld. Dit gebeurde tijdens de zogenoemde Pale Red Dot-campagne. Een team onder leiding van Guillem Anglada van Queen Mary University of London, keek of de ster minuscule schommelingen vertoonde. Die schommelingen kunnen veroorzaakt worden door de zwaartekracht van een mogelijke planeet in een baan om de ster.
De voortgang van de campagne werd tussen half januari en april 2016 met het publiek gedeeld op de Pale Red Dot-website en via social media. Naast de resultaten verschenen ook talloze populairwetenschappelijke artikelen van de hand van specialisten van over de hele wereld.
Guillem Anglada-Escudé legt de achtergrond uit van de unieke zoektocht: “De eerste aanwijzingen voor een mogelijke planeet ontstonden al in 2013, maar toen waren de waarnemingen niet overtuigend genoeg. Sindsdien hebben we hard gewerkt om met de hulp van ESO en anderen meer waarnemingen te doen. We zijn ongeveer twee jaar geleden begonnen met het plannen van de Pale Red Dot-campagne.”
De Pale Red Dot-gegevens, gecombineerd met eerdere waarnemingen van ESO- en andere sterrenwachten, onthulden een helder signaal: soms komt Proxima Centauri met ongeveer 5 kilometer per uur (menselijke wandelsnelheid) naar de aarde toe en soms verwijdert hij zich met dezelfde snelheid. Dit regelmatige patroon van de veranderende radiële snelheid herhaalt zich elke 11,2 dagen. Nauwkeurige analyse van de resulterende kleine Dopplerverschuivingen wijzen op de aanwezigheid van een planeet met ten minste 1,3 keer de massa van de aarde die rond Proxima Centauri draait op een afstand van ongeveer 7 miljoen kilometer (slechts 5% van de afstand aarde-zon).
Guillem Anglada-Escudé vertelt over de opwinding van de laatste paar maanden: "Ik checkte de consistentie van het signaal elke dag tijdens de 60 nachten van de Pale Red Dot-campagne. De eerste 10 waren veelbelovend, de eerste 20 kwamen overeen met de verwachtingen en op dag 30 waren de resultaten behoorlijk onherroepelijk en begonnen we ons artikel te schrijven!"
Rode dwergen zoals Proxima Centauri zijn zulke actieve sterren dat het ook kan lijken alsof er een planeet aanwezig is terwijl dat niet het geval is. Om deze mogelijkheid uit te sluiten, bestudeerde het team hoe de helderheid van de ster veranderde tijdens de meetcampagne. De onderzoekers gebruikten hiervoor de ASH2-telescoop van het San Pedro de Atacama Celestial Explorations Observatory in Chili en het netwerk van telescopen van het Las Cumbres Observatory. Als de ster een van zijn grillige uitbarstingen had, lieten de onderzoekers de gegevens over de schommelingen weg uit hun meetreeks.
Hoewel de planeet Proxima b dichterbij zijn ster staat dan Mercurius bij de zon is de ster een stuk zwakker dan de zon. Daarom bevindt Proxima b zich toch in de leefbare zone rond zijn ster en heeft de planeet een geschatte oppervlaktetemperatuur waarbij het voorkomen van vloeibaar water mogelijk kan zijn. Ondanks de baan van Proxima b rond zijn ster, kunnen de omstandigheden op het oppervlak sterk beïnvloed zijn door de uv- en röntgenstraling die van de ster komen. Die straling is veel intenser dan wat de aarde van de zon voor zijn kiezen krijgt.
Twee andere wetenschappelijke artikelen gaan in op de leefbaarheid van Proxima b en het mogelijke klimaat op de planeet. Het lijkt erop dat vloeibaar water alleen op het oppervlak aanwezig kan zijn in de zonnigste gebieden. Als er sprake is van synchrone rotatie (zoals onze maan rond de aarde draait), dan kan er vloeibaar water zijn op de helft die naar de ster toe is gericht. Als er sprake is van 3:2 resonantierotatie (zoals onze aarde rond de zon draait) dan kan er vloeibaar water zijn in de tropische gordel. De draaiing van planeet Proxima b, de sterke straling van de ster en de vormingsgeschiedenis van de planeet zorgen ervoor dat het klimaat nogal verschilt van dat op aarde en dat het onwaarschijnlijk is dat er op Proxima b seizoenen voorkomen.
Deze ontdekking van de planeet is het begin van uitgebreidere waarnemingen met de huidige instrumenten [5] en met de volgende generatie telescopen zoals de European Extremely Large Telescope (E-ELT). Proxima b zal een belangrijk doelwit zijn in de jacht naar het bewijs van leven elders in het heelal. Het Alpha Centaur-systeem is overigens al onderwerp van het StarShot-project, de eerste poging van de mensheid om naar een ander zonnestelsel te reizen.
Guillem Anglada-Escudé concludeert: "Er zijn al veel exoplaneten gevonden en er zullen er nog veel meer worden ontdekt, maar de zoektocht naar en de vondst van de dichtstbijzijnde aardachtige planeet is de grootste ervaring van mijn leven en voor velen van ons. Veel mensen zijn in meer of mindere mate betrokken geweest bij deze ontdekking. Het resultaat is een eerbetoon aan hen allemaal. De zoektocht naar leven op Proxima b is de volgende stap..."
Meer afbeeldingen, video's en informatie op de Nederlandstalige ESO-website.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
twitter:ionicasmeets twitterde op woensdag 24-08-2016 om 19:13:02 Nu lichte paniek op die planeet: "De malloten van aarde hebben ons gevonden, stel noodplan B in werking." https://t.co/ZNy4fT7Eaf reageer retweet
Nu lichte paniek op die planeet: "De malloten van aarde hebben ons gevonden, stel noodplan B in werking." 
DeLuna vindt me dik ;(
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
Zo gaaf dit!quote:
Planeet gevonden in leefbare zone bij dichtstbijzijnde ster
woensdag 24 augustus 2016, 19:00
[ afbeelding ]
Astronomen hebben mede met behulp van ESO-telescopen duidelijk bewijs gevonden van een planeet die draait om Proxima Centauri, de dichtstbijzijnde ster vanaf de aarde. Deze langgezochte wereld, die de naam Proxima b heeft gekregen, draait in 11 dagen rond zijn koele rode moederster en heeft een temperatuur waarbij vloeibaar water op het oppervlak mogelijk is. De rotsachtige wereld is iets zwaarder dan de aarde. Het is de dichtstbijzijnde exoplaneet en het kan ook de meest nabije woonplaats zijn voor leven buiten ons zonnestelsel. Het artikel dat deze vondst beschrijft, staat in het tijdschrift Nature van 25 augustus 2016.
Op een afstand van iets meer dan vier lichtjaar van ons zonnestelsel bevindt zich een rode dwergster met de naam Proxima Centauri. Het is, de naam proxima (nabij) verraadt het al, de dichtstbijzijnde ster gezien vanaf de aarde als we de zon niet meetellen. Deze koele ster in het zuidelijke sterrenbeeld Centaur is te zwak om met het blote oog te zien en wordt overstraald door de heldere dubbelster Alpha Centauri AB.
In de eerste helft van 2016 werd Proxima Centauri regelmatig bestudeerd met de HARPS-spectrograaf op de ESO 3,6-meter telescoop op La Silla in Chili. Tegelijkertijd werd de ster in de gaten gehouden door andere telescopen op de wereld. Dit gebeurde tijdens de zogenoemde Pale Red Dot-campagne. Een team onder leiding van Guillem Anglada van Queen Mary University of London, keek of de ster minuscule schommelingen vertoonde. Die schommelingen kunnen veroorzaakt worden door de zwaartekracht van een mogelijke planeet in een baan om de ster.
De voortgang van de campagne werd tussen half januari en april 2016 met het publiek gedeeld op de Pale Red Dot-website en via social media. Naast de resultaten verschenen ook talloze populairwetenschappelijke artikelen van de hand van specialisten van over de hele wereld.
Guillem Anglada-Escudé legt de achtergrond uit van de unieke zoektocht: “De eerste aanwijzingen voor een mogelijke planeet ontstonden al in 2013, maar toen waren de waarnemingen niet overtuigend genoeg. Sindsdien hebben we hard gewerkt om met de hulp van ESO en anderen meer waarnemingen te doen. We zijn ongeveer twee jaar geleden begonnen met het plannen van de Pale Red Dot-campagne.”
De Pale Red Dot-gegevens, gecombineerd met eerdere waarnemingen van ESO- en andere sterrenwachten, onthulden een helder signaal: soms komt Proxima Centauri met ongeveer 5 kilometer per uur (menselijke wandelsnelheid) naar de aarde toe en soms verwijdert hij zich met dezelfde snelheid. Dit regelmatige patroon van de veranderende radiële snelheid herhaalt zich elke 11,2 dagen. Nauwkeurige analyse van de resulterende kleine Dopplerverschuivingen wijzen op de aanwezigheid van een planeet met ten minste 1,3 keer de massa van de aarde die rond Proxima Centauri draait op een afstand van ongeveer 7 miljoen kilometer (slechts 5% van de afstand aarde-zon).
Guillem Anglada-Escudé vertelt over de opwinding van de laatste paar maanden: "Ik checkte de consistentie van het signaal elke dag tijdens de 60 nachten van de Pale Red Dot-campagne. De eerste 10 waren veelbelovend, de eerste 20 kwamen overeen met de verwachtingen en op dag 30 waren de resultaten behoorlijk onherroepelijk en begonnen we ons artikel te schrijven!"
Rode dwergen zoals Proxima Centauri zijn zulke actieve sterren dat het ook kan lijken alsof er een planeet aanwezig is terwijl dat niet het geval is. Om deze mogelijkheid uit te sluiten, bestudeerde het team hoe de helderheid van de ster veranderde tijdens de meetcampagne. De onderzoekers gebruikten hiervoor de ASH2-telescoop van het San Pedro de Atacama Celestial Explorations Observatory in Chili en het netwerk van telescopen van het Las Cumbres Observatory. Als de ster een van zijn grillige uitbarstingen had, lieten de onderzoekers de gegevens over de schommelingen weg uit hun meetreeks.
Hoewel de planeet Proxima b dichterbij zijn ster staat dan Mercurius bij de zon is de ster een stuk zwakker dan de zon. Daarom bevindt Proxima b zich toch in de leefbare zone rond zijn ster en heeft de planeet een geschatte oppervlaktetemperatuur waarbij het voorkomen van vloeibaar water mogelijk kan zijn. Ondanks de baan van Proxima b rond zijn ster, kunnen de omstandigheden op het oppervlak sterk beïnvloed zijn door de uv- en röntgenstraling die van de ster komen. Die straling is veel intenser dan wat de aarde van de zon voor zijn kiezen krijgt.
Twee andere wetenschappelijke artikelen gaan in op de leefbaarheid van Proxima b en het mogelijke klimaat op de planeet. Het lijkt erop dat vloeibaar water alleen op het oppervlak aanwezig kan zijn in de zonnigste gebieden. Als er sprake is van synchrone rotatie (zoals onze maan rond de aarde draait), dan kan er vloeibaar water zijn op de helft die naar de ster toe is gericht. Als er sprake is van 3:2 resonantierotatie (zoals onze aarde rond de zon draait) dan kan er vloeibaar water zijn in de tropische gordel. De draaiing van planeet Proxima b, de sterke straling van de ster en de vormingsgeschiedenis van de planeet zorgen ervoor dat het klimaat nogal verschilt van dat op aarde en dat het onwaarschijnlijk is dat er op Proxima b seizoenen voorkomen.
Deze ontdekking van de planeet is het begin van uitgebreidere waarnemingen met de huidige instrumenten [5] en met de volgende generatie telescopen zoals de European Extremely Large Telescope (E-ELT). Proxima b zal een belangrijk doelwit zijn in de jacht naar het bewijs van leven elders in het heelal. Het Alpha Centaur-systeem is overigens al onderwerp van het StarShot-project, de eerste poging van de mensheid om naar een ander zonnestelsel te reizen.
Guillem Anglada-Escudé concludeert: "Er zijn al veel exoplaneten gevonden en er zullen er nog veel meer worden ontdekt, maar de zoektocht naar en de vondst van de dichtstbijzijnde aardachtige planeet is de grootste ervaring van mijn leven en voor velen van ons. Veel mensen zijn in meer of mindere mate betrokken geweest bij deze ontdekking. Het resultaat is een eerbetoon aan hen allemaal. De zoektocht naar leven op Proxima b is de volgende stap..."
Meer afbeeldingen, video's en informatie op de Nederlandstalige ESO-website.
Egregious professor of Cruel and Unusual Geography
Onikaan ni ov dovah
Onikaan ni ov dovah
voor de geintreseerden van nature gekopieerd (niet verder vertellen)
SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.En mochten we vallen dan is het omhoog. - Krang (uit: Pantani)
My favourite music is the music I haven't yet heard - John Cage
Water: ijskoud de hardste - Gehenna
quote:
voor de geintreseerden van nature gekopieerd (niet verder vertellen)Dat is wel erg tof nieuws.SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.
Ik dacht direct een sonde naar toe sturen, maar als ik me goed herinner staat die ster 4,nogiets lichtjaar van ons vandaar en dat is (zo even een snelle schatting) zo'n 80.000 jaar reizen met onze snelste raket
nee, jij dan!
Ruimtemissiequote:
[..]
Dat is wel erg tof nieuws.
Ik dacht direct een sonde naar toe sturen, maar als ik me goed herinner staat die ster 4,nogiets lichtjaar van ons vandaar en dat is (zo even een snelle schatting) zo'n 80.000 jaar reizen met onze snelste raket
Wetenschappers zijn al een tijdje aan het uitrekenen of een missie naar de 'ruimtebuurman' mogelijk is. Die zou over een jaar of twintig moeten vertrekken. Dankzij nieuwe technologieën zou een sonde razendsnel kunnen vliegen en maar ongeveer dertig jaar nodig hebben om de ster te bereiken.
http://www.rtlnieuws.nl/b(...)terbij-dan-we-denken
Deze zou er 20 jaar over doen
http://www.newscientist.n(...)r-proxima-b-vliegen/
[ Bericht 7% gewijzigd door -CRASH- op 25-08-2016 19:21:46 ]
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
quote:
[..]
Ruimtemissie
Wetenschappers zijn al een tijdje aan het uitrekenen of een missie naar de 'ruimtebuurman' mogelijk is. Die zou over een jaar of twintig moeten vertrekken. Dankzij nieuwe technologieën zou een sonde razendsnel kunnen vliegen en maar ongeveer dertig jaar nodig hebben om de ster te bereiken.
http://www.rtlnieuws.nl/b(...)terbij-dan-we-denken
Deze zou er 20 jaar over doen
http://www.newscientist.n(...)r-proxima-b-vliegen/
25-08-2016
Hoe kunnen we ooit naar de 'nieuwe Aarde' vliegen? En hoelang zou dat duren?
Een impressie van Proxima b © space.com.
Ligt buitenaards leven dan toch niet zo ver van ons af als we dachten? Gisteren had de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO groot nieuws voor de wereld: er is bewijs gevonden dat rond de meest nabije ster een planeet draait die levensvatbaar kan zijn. Mogelijk is er dus een nabije woonplaats voor leven buiten ons zonnestelsel. Nu ja, zo nabij is Proxima b nu ook weer niet: 4,22 lichtjaar, ofwel 40 biljoen kilometer. Hoe kunnen we ooit zo ver reizen?
Ruimtesonde New Horizons © NASA.
Vorig jaar kwam de New Horizons-sonde van NASA aan op Pluto na een trip van 4,8 miljard kilometer. De sonde was negen jaar onderweg geweest en haalde snelheden tot 84.000 kilometer per uur. Mochten we de New Horizons naar Proxima b sturen, dan zou die 54.400 jaar onderweg zijn. Niet echt een optie dus.
Vorige maand haalde de Juno-sonde van NASA, die in een baan rond Jupiter draait, een snelheid van 265.000 kilometer per uur. Met die snelheid komen we weliswaar vroeger aan op Proxima b, maar dan nog zou het 17.157 jaar duren.
In de jaren 90 pakten het Amerikaanse leger en NASA uit met Project Longshot, waarbij een sonde dankzij waterstofbommen snelheden zou halen tot 13.400 kilometer per seconde. Mocht dat ooit lukken, dan zijn we er binnen 100 jaar.
Lees ook
Planeet als Aarde gevonden bij dichtstbijzijnde ster
© space.com.
Project Starshot
Dankzij een laserstraal zou een flinterdunne sonde to 20 procent van de lichtsnelheid kunnen halen. © epa.
Proxima b bereiken, is dus een werk van heel lange adem, laat staan dat we er ooit voet aan land kunnen zetten. Maar dankzij een nieuwe technologie wordt het misschien mogelijk om Proxima b over 50 jaar te bereiken. Met project 'Starshot' wil miljardair Joeri Milner een sonde de ruimte insturen die wordt voortgedreven door een laserstraal en in 'amper' 20 jaar Proxima b bereikt. Ook Stephen Hawking steunt het project.
Een laserstraal zou, in theorie althans, een flinterdunne sonde met 215 miljoen kilometer per uur kunnen laten reizen. Dat is ongeveer 20 procent van de lichtsnelheid. Het zou nog 20 à 25 jaar duren voor die 'lasersonde' klaar is, dus we moeten toch nog zeker een kleine 50 jaar wachten voor we Proxima b ooit te zien krijgen. Bovendien zou het project zo'n 10 miljard dollar kosten.
Is het wel de moeite waard?
New Horizons schoot unieke beelden van Pluto. © NASA.
10 miljard dollar uitgeven aan een reis naar een verre planeet, is dat wel de moeite waard? Wat als we op een gigantische ontgoocheling botsen?
Een trip naar Proxima b is zeker de moeite waard, dat bewees New Horizons al toen hij aankwam op Pluto. De sonde schoot unieke beelden van de dwergplaneet die we vanop de aarde nooit zouden kunnen genomen hebben. De sonde bezorgde ons een schat aan informatie over Pluto, dus een bezoekje aan de nieuwe Aarde is sowieso de moeite waard.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10 miljard is echt een schijntje voor de kennis die we zullen opdoen met het ontwikkelen en uitvoeren van zo'n project.
Het is ongeveer het bedrag dat er iedere 2 dagen aan militaire zaken wordt uitgegeven
Of een week aan hamburgers.
Wat zouden we dat gemakkelijk kunnen laten vallen voor zo'n cool project
Het is ongeveer het bedrag dat er iedere 2 dagen aan militaire zaken wordt uitgegeven
Of een week aan hamburgers.
Wat zouden we dat gemakkelijk kunnen laten vallen voor zo'n cool project
Von Kopf bis Fuß auf Liebe eingestellt
we hebben nog wat planeten te bezoeken. Neptunes en Uranus bijvoorbeeld
DeLuna vindt me dik ;(
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
wat betreft sneller reizen naar de ons omringende planeten: W&T / New Horizons: De reis naar Pluto (en verder) deel 4
DeLuna vindt me dik ;(
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
Op zondag 22 juni 2014 12:30 schreef 3rdRock het volgende:
pas als jullie gaan trouwen. nu ben je gewoon die Oom Rubber die met onze mama leuke dingen doet :)
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
14-09-2016
Exoplaneten rond TRAPPIST bestaan echt
© reuters.
Nieuwe metingen hebben het bestaan bevestigd van drie door onder meer astronomen van de Luikse universiteit ontdekte exoplaneten bij dwergster TRAPPIST-1. Dit meldt astronomie.nl op gezag van het vakblad Astrophysical Journal Letters.
In mei meldde een team onder leiding van wetenschappers van de ULg drie levensvatbare exoplaneten te hebben gevonden.
De astronomen ontdekten het planetair systeem met de TRAPPIST-robottelesoop in het Chileense La Silla. De drie planeten draaien rond een ster die veel kleiner, kouder en roder is dan onze Zon. Het hemellichaam, 2MASS J2062928-0502285 alias TRAPPIST-1, is nauwelijks iets groter dan "onze" Jupiter. Dergelijke ultra-koude dwergsterren komen in onze Melkweg zeer frequent voor, meer dan sterren die op onze Zon gelijken. Voorheen waren er rond dergelijke dwergsterren geen planeten gevonden.
De planeten zouden qua afmetingen en samenstelling veel overeenkomsten vertonen met de Aarde.
Ter bevestiging hebben Amerikaanse astronomen met een speciale camera op de Gemini South Telescope, eveneens in Chili, gezocht naar de aanwezigheid van een mogelijke begeleider van TRAPPIST-1. Als die op kleine afstand gezelschap zou hebben van een tweede dwergster - dat zou een rode of een bruine dwerg kunnen zijn -, zouden de eerdere metingen misschien te verklaren zijn door diens aanwezigheid en gedrag.
Maar het nieuwe onderzoek geeft aan dat TRAPPIST-1 geen dubbelster is. Nu het bestaan van een begeleidende dwergster is uitgesloten, is de laatste mogelijke twijfel rond de ontdekking van de drie "Belgische" exoplaneten weggenomen, luidt het.
(HLN)
Exoplaneten rond TRAPPIST bestaan echt
© reuters.
Nieuwe metingen hebben het bestaan bevestigd van drie door onder meer astronomen van de Luikse universiteit ontdekte exoplaneten bij dwergster TRAPPIST-1. Dit meldt astronomie.nl op gezag van het vakblad Astrophysical Journal Letters.
In mei meldde een team onder leiding van wetenschappers van de ULg drie levensvatbare exoplaneten te hebben gevonden.
De astronomen ontdekten het planetair systeem met de TRAPPIST-robottelesoop in het Chileense La Silla. De drie planeten draaien rond een ster die veel kleiner, kouder en roder is dan onze Zon. Het hemellichaam, 2MASS J2062928-0502285 alias TRAPPIST-1, is nauwelijks iets groter dan "onze" Jupiter. Dergelijke ultra-koude dwergsterren komen in onze Melkweg zeer frequent voor, meer dan sterren die op onze Zon gelijken. Voorheen waren er rond dergelijke dwergsterren geen planeten gevonden.
De planeten zouden qua afmetingen en samenstelling veel overeenkomsten vertonen met de Aarde.
Ter bevestiging hebben Amerikaanse astronomen met een speciale camera op de Gemini South Telescope, eveneens in Chili, gezocht naar de aanwezigheid van een mogelijke begeleider van TRAPPIST-1. Als die op kleine afstand gezelschap zou hebben van een tweede dwergster - dat zou een rode of een bruine dwerg kunnen zijn -, zouden de eerdere metingen misschien te verklaren zijn door diens aanwezigheid en gedrag.
Maar het nieuwe onderzoek geeft aan dat TRAPPIST-1 geen dubbelster is. Nu het bestaan van een begeleidende dwergster is uitgesloten, is de laatste mogelijke twijfel rond de ontdekking van de drie "Belgische" exoplaneten weggenomen, luidt het.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
30-09-2016
Planeet ontdekt via de pulsaties van zijn moederster
Artist’s impression van een zware exoplaneet bij een hete ster. (NASA, ESA & G. Bacon (STScI))
Astronomen hebben een planeet ontdekt die om een zeer hete ster van spectraaltype A cirkelt. De planeet bevindt zich min of meer in de leefbare zone van de ster, maar dat is niet wat hem zo bijzonder maakt. Dat is namelijk de manier waarop hij is ontdekt.
De afgelopen twintig jaar hebben astronomen duizenden exoplaneten ontdekt, maar die cirkelen bijna allemaal om koele of gematigd hete sterren. Planeten bij A-sterren zijn schaars: er zijn er nog maar een stuk of twintig van bekend.
Toch is het niet de verwachting dat A-sterren minder vaak planeten hebben dan koelere sterren. Het geringe aantal planeten bij deze sterren heeft vooral te maken met de gangbare opsporingstechnieken, die vertrouwen op kleine fluctuaties in het licht van sterren. En A-sterren vertonen vaak van zichzelf al helderheidsfluctuaties, die de aanwezigheid van planeten maskeren.
Paradoxaal genoeg heeft een team van astronomen diezelfde fluctuaties nu gebruikt om een planeet op te sporen bij de A-ster KIC 7917485. Daarbij is gebruik gemaakt van helderheidsmetingen van de ster die de Amerikaanse Kepler-satelliet in de loop van vier jaar heeft verzameld. Uit een analyse van die metingen blijkt dat de pulsaties van de ster, die een strikt periodiek karakter hebben, het ene moment wat later optreden dan het andere. En deze vertragingen vertonen zelf ook een regelmaat.
Dat laatste wijst erop dat de vertragingen van de pulsaties worden veroorzaakt door een planeet die de ster heen en weer trekt. Hierdoor ontstaan periodieke variaties in de aankomsttijden van de pulsen. In het geval van KIC 7917485 wijzen de variaties eroop dat de betreffende planeet ruwweg twaalf keer zoveel massa heeft als de planeet Jupiter en een omlooptijd van ongeveer 840 dagen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Planeet ontdekt via de pulsaties van zijn moederster
Artist’s impression van een zware exoplaneet bij een hete ster. (NASA, ESA & G. Bacon (STScI))
Astronomen hebben een planeet ontdekt die om een zeer hete ster van spectraaltype A cirkelt. De planeet bevindt zich min of meer in de leefbare zone van de ster, maar dat is niet wat hem zo bijzonder maakt. Dat is namelijk de manier waarop hij is ontdekt.
De afgelopen twintig jaar hebben astronomen duizenden exoplaneten ontdekt, maar die cirkelen bijna allemaal om koele of gematigd hete sterren. Planeten bij A-sterren zijn schaars: er zijn er nog maar een stuk of twintig van bekend.
Toch is het niet de verwachting dat A-sterren minder vaak planeten hebben dan koelere sterren. Het geringe aantal planeten bij deze sterren heeft vooral te maken met de gangbare opsporingstechnieken, die vertrouwen op kleine fluctuaties in het licht van sterren. En A-sterren vertonen vaak van zichzelf al helderheidsfluctuaties, die de aanwezigheid van planeten maskeren.
Paradoxaal genoeg heeft een team van astronomen diezelfde fluctuaties nu gebruikt om een planeet op te sporen bij de A-ster KIC 7917485. Daarbij is gebruik gemaakt van helderheidsmetingen van de ster die de Amerikaanse Kepler-satelliet in de loop van vier jaar heeft verzameld. Uit een analyse van die metingen blijkt dat de pulsaties van de ster, die een strikt periodiek karakter hebben, het ene moment wat later optreden dan het andere. En deze vertragingen vertonen zelf ook een regelmaat.
Dat laatste wijst erop dat de vertragingen van de pulsaties worden veroorzaakt door een planeet die de ster heen en weer trekt. Hierdoor ontstaan periodieke variaties in de aankomsttijden van de pulsen. In het geval van KIC 7917485 wijzen de variaties eroop dat de betreffende planeet ruwweg twaalf keer zoveel massa heeft als de planeet Jupiter en een omlooptijd van ongeveer 840 dagen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-10-2016
Dichtstbijzijnde zusje van aarde is mogelijk oceaanwereld
Een artistieke impressie van Proxima B. © afp.
sterrenkunde Toen enkele maanden geleden een zusje van de aarde ontdekt werd, amper vier lichtjaren van ons verwijderd, daverde de astronomiewereld op haar grondvesten. Een nieuwe studie van het Franse Centre National de la Recherche Scientifique licht nu een tipje van de sluier van hoe de planeet er zou kunnen uitzien.
© reuters.
De nieuwe planeet bevindt zich in de bewoonbare zone rond de ster Proxima Centauri, de ster het dichtst bij onze zon, en werd Proxima B genoemd. Uit de nieuwe studie blijkt dat Proxima B mogelijk een oceaanplaneet is, waarvan het oppervlak (bijna) volledig uit vloeibaar water bestaat. In een mededeling schrijft het team dat de planeet dus mogelijk ook bepaalde vormen van leven kan huisvesten.
Het is slechts een van de mogelijke scenario's die de analyse onthult. Het onderzoeksteam maakte gebruik van de meest recente gegevens over de planeet, de meest accurate schattingen en computersimulaties om de vermoedelijke massaverdeling van de planeet te bepalen. Ze schatten de straal van Proxima B tussen 0,94 en 1,4 keer groter dan die van de aarde.
200 km diepe zee
© afp.
Valt de planeet binnen de hogere schatting, dan komt het scenario van een oceaanwereld in het vizier. De planeet zou dan bedekt zijn door een globale zee van ongeveer 200 kilometer diep. Maar ook als de straal van Proxima B binnen de lagere schatting valt, is dat opwindend te noemen.
Het zou betekenen dat de planeet mogelijk omgeven is door een rotsachtige mantel, net als onze aarde. Het oppervlaktewater zou wellicht 0,05 procent van de massa uitmaken, zeer gelijkaardig aan onze planeet.
Of toch niet?
Al is het met de huidige beschikbare gegevens onmogelijk om zeker te zijn. Proxima B zou dus ook nog altijd een droge, stoffige, dorre wereld kunnen zijn.
(HLN)
Dichtstbijzijnde zusje van aarde is mogelijk oceaanwereld
Een artistieke impressie van Proxima B. © afp.
sterrenkunde Toen enkele maanden geleden een zusje van de aarde ontdekt werd, amper vier lichtjaren van ons verwijderd, daverde de astronomiewereld op haar grondvesten. Een nieuwe studie van het Franse Centre National de la Recherche Scientifique licht nu een tipje van de sluier van hoe de planeet er zou kunnen uitzien.
© reuters.
De nieuwe planeet bevindt zich in de bewoonbare zone rond de ster Proxima Centauri, de ster het dichtst bij onze zon, en werd Proxima B genoemd. Uit de nieuwe studie blijkt dat Proxima B mogelijk een oceaanplaneet is, waarvan het oppervlak (bijna) volledig uit vloeibaar water bestaat. In een mededeling schrijft het team dat de planeet dus mogelijk ook bepaalde vormen van leven kan huisvesten.
Het is slechts een van de mogelijke scenario's die de analyse onthult. Het onderzoeksteam maakte gebruik van de meest recente gegevens over de planeet, de meest accurate schattingen en computersimulaties om de vermoedelijke massaverdeling van de planeet te bepalen. Ze schatten de straal van Proxima B tussen 0,94 en 1,4 keer groter dan die van de aarde.
200 km diepe zee
© afp.
Valt de planeet binnen de hogere schatting, dan komt het scenario van een oceaanwereld in het vizier. De planeet zou dan bedekt zijn door een globale zee van ongeveer 200 kilometer diep. Maar ook als de straal van Proxima B binnen de lagere schatting valt, is dat opwindend te noemen.
Het zou betekenen dat de planeet mogelijk omgeven is door een rotsachtige mantel, net als onze aarde. Het oppervlaktewater zou wellicht 0,05 procent van de massa uitmaken, zeer gelijkaardig aan onze planeet.
Of toch niet?
Al is het met de huidige beschikbare gegevens onmogelijk om zeker te zijn. Proxima B zou dus ook nog altijd een droge, stoffige, dorre wereld kunnen zijn.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-11-2016
Nabije exoplaneet ontdekt: vijf keer zo ‘zwaar’ als de aarde
Illustratie van planeten bij een rode dwergster. (NASA/JPL-Caltech)
Astronomen hebben een nieuwe ‘superaarde’ ontdekt bij een koele dwergster die bijna 33 lichtjaar van ons verwijderd is. De planeet heeft ongeveer vijf keer zoveel massa als de aarde en behoort qua massa tot de meest aarde-achtige exoplaneten die we kennen.
Planeet GJ 536 b is ontdekt met het succesvolle HARPS-instrument van de 3,6-meter ESO-telescoop op La Silla, in het noorden van Chili. Hij draait op een afstand van slechts tien miljoen kilometer om zijn ster en heeft een omlooptijd van bijna negen aardse dagen. Daarmee bevindt hij zich te dicht bij de ster om ‘leefbaar’ te kunnen zijn.
De ontdekking is de volgende in een lange reeks van exoplaneten die zijn opgespoord bij de meest voorkomende sterren in onze Melkweg: de zogeheten rode dwergen. De laatste jaren zijn bij tal van deze koele dwergsterren planeten opgespoord, onder meer bij de ster TRAPPIST-1 en de meest nabije buur van onze zon – Proxima Centauri. (EE)
(HLN)
Nabije exoplaneet ontdekt: vijf keer zo ‘zwaar’ als de aarde
Illustratie van planeten bij een rode dwergster. (NASA/JPL-Caltech)
Astronomen hebben een nieuwe ‘superaarde’ ontdekt bij een koele dwergster die bijna 33 lichtjaar van ons verwijderd is. De planeet heeft ongeveer vijf keer zoveel massa als de aarde en behoort qua massa tot de meest aarde-achtige exoplaneten die we kennen.
Planeet GJ 536 b is ontdekt met het succesvolle HARPS-instrument van de 3,6-meter ESO-telescoop op La Silla, in het noorden van Chili. Hij draait op een afstand van slechts tien miljoen kilometer om zijn ster en heeft een omlooptijd van bijna negen aardse dagen. Daarmee bevindt hij zich te dicht bij de ster om ‘leefbaar’ te kunnen zijn.
De ontdekking is de volgende in een lange reeks van exoplaneten die zijn opgespoord bij de meest voorkomende sterren in onze Melkweg: de zogeheten rode dwergen. De laatste jaren zijn bij tal van deze koele dwergsterren planeten opgespoord, onder meer bij de ster TRAPPIST-1 en de meest nabije buur van onze zon – Proxima Centauri. (EE)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-12-2016
Exoplaneet vertoont stormen van edelsteen-mineraal
Illustratie van exoplaneet HAT-P-7b.
Op een grote, zware gasvormige exoplaneet op ruim 1000 lichtjaar afstand van de zon zijn weerpatronen ontdekt. HAT-P-7b, zoals de planeet heet, vertoont enorm krachtige stormen, zo blijkt uit een analyse van metingen door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler. Wolken die aan de nachtzijde van de planeet ontstaan worden door de hoge windsnelheden naar het daghalfrond van de planeet geblazen, waar ze verdampen onder invloed van de warmtevan de moederster. HAT-P-7b beschrijft in 2,2 dagen een baan rond de ster, op een afstand van minder dan 6 miljoen kilometer; de temperatuur op het halfrond dat continu naar de ster is gericht bedraagt bijna 2600 graden. De planeet is 16 maal zo groot en 500 maal zo zwaar als de aarde.
Het bijzondere van de wolken op HAT-P-7b is dat ze voor een belangrijk deel bestaan uit het mineraal corundum, dat op aarde onder andere voorkomt in de vorm van de edelstenen robijn en saffier. Het bestaan van de hoge (en variërende) windsnelheden is afgeleid uit metingen aan de positie van het door de planeet gereflecteerde sterlicht. De waarnemingen zijn vandaag online gepubliceerd in Nature. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Exoplaneet vertoont stormen van edelsteen-mineraal
Illustratie van exoplaneet HAT-P-7b.
Op een grote, zware gasvormige exoplaneet op ruim 1000 lichtjaar afstand van de zon zijn weerpatronen ontdekt. HAT-P-7b, zoals de planeet heet, vertoont enorm krachtige stormen, zo blijkt uit een analyse van metingen door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler. Wolken die aan de nachtzijde van de planeet ontstaan worden door de hoge windsnelheden naar het daghalfrond van de planeet geblazen, waar ze verdampen onder invloed van de warmtevan de moederster. HAT-P-7b beschrijft in 2,2 dagen een baan rond de ster, op een afstand van minder dan 6 miljoen kilometer; de temperatuur op het halfrond dat continu naar de ster is gericht bedraagt bijna 2600 graden. De planeet is 16 maal zo groot en 500 maal zo zwaar als de aarde.
Het bijzondere van de wolken op HAT-P-7b is dat ze voor een belangrijk deel bestaan uit het mineraal corundum, dat op aarde onder andere voorkomt in de vorm van de edelstenen robijn en saffier. Het bestaan van de hoge (en variërende) windsnelheden is afgeleid uit metingen aan de positie van het door de planeet gereflecteerde sterlicht. De waarnemingen zijn vandaag online gepubliceerd in Nature. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-12-2016
Exoplaneten verraden zich ook in dataruis
Illustratie van een aarde-achtige exoplaneet. (Michael S. Helfenbein/Yale University)
Bij het zoeken naar planeten bij andere sterren (zogeheten exoplaneten) moeten astronomen vaak veel dataruis wegfilteren. Daarbij gaat het vooral om signaal dat afkomstig is van de moederster van de betreffende exoplaneet. Onderzoekers van de Yale-universiteit in New Haven, Connecticut, hebben nu echter een nieuwe methode ontwikkeld die het mogelijk maakt om ook in ongefilterde meetgegevens met succes te zoeken naar het bestaan van exoplaneten.
De methode is eerder toegepast op metingen van aardonderzoekssatellieten aan poolijs. De betreffende wiskundige techniek heet multi-fractal temporally weighted detrended fluctuation analysis, of kortweg MF-TWDFA. Door meetgegevens op alle mogelijke tijdschalen en -intervallen te analyseren, kunnen onderliggende processen aan het licht worden gebracht. Darbij wordt gebruik gemaakt van het feit dat fluctuaties in achtergrondruis op kleine tijdschalen doorgaans geringer zijn dan op grotere tijdschalen.
De multi-fractale techniek is ontwikkeld door de befaamde wiskundige Benoit Mandelbrot, die lange tijd werkzaam is geweest aan de Yale-universiteit. In een artikel in The Astronomical Journal tonen de onderzoekers de werking van de techniek aan met behulp van simulaties en waarnemingen van de werkelijk bestaande exoplaneet HD 189733b op 63 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Vulpecula (Vosje). (GS)
(allesoversterrenkunde)
Exoplaneten verraden zich ook in dataruis
Illustratie van een aarde-achtige exoplaneet. (Michael S. Helfenbein/Yale University)
Bij het zoeken naar planeten bij andere sterren (zogeheten exoplaneten) moeten astronomen vaak veel dataruis wegfilteren. Daarbij gaat het vooral om signaal dat afkomstig is van de moederster van de betreffende exoplaneet. Onderzoekers van de Yale-universiteit in New Haven, Connecticut, hebben nu echter een nieuwe methode ontwikkeld die het mogelijk maakt om ook in ongefilterde meetgegevens met succes te zoeken naar het bestaan van exoplaneten.
De methode is eerder toegepast op metingen van aardonderzoekssatellieten aan poolijs. De betreffende wiskundige techniek heet multi-fractal temporally weighted detrended fluctuation analysis, of kortweg MF-TWDFA. Door meetgegevens op alle mogelijke tijdschalen en -intervallen te analyseren, kunnen onderliggende processen aan het licht worden gebracht. Darbij wordt gebruik gemaakt van het feit dat fluctuaties in achtergrondruis op kleine tijdschalen doorgaans geringer zijn dan op grotere tijdschalen.
De multi-fractale techniek is ontwikkeld door de befaamde wiskundige Benoit Mandelbrot, die lange tijd werkzaam is geweest aan de Yale-universiteit. In een artikel in The Astronomical Journal tonen de onderzoekers de werking van de techniek aan met behulp van simulaties en waarnemingen van de werkelijk bestaande exoplaneet HD 189733b op 63 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Vulpecula (Vosje). (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-01-2017
VLT gaat zoeken naar planeten bij Alfa Centauri
Een van de vier elementen van de Europese Very Large Telescope, met op de achtergrond de Melkweg en de heldere ster Alfa Centauri. (Y. Beletsky (LCO)/ESO)
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft met Breakthrough Initiatives een overeenkomst getekend om het VISIR-instrument van de Very Large Telescope in Chili aan te passen voor een zoektocht naar planeten in het nabije stersysteem Alfa Centauri. Deze planeten zouden het doelwit kunnen zijn voor de eventuele lancering van miniatuur-ruimtesondes door het Breakthrough Starshot initiative. De overeenkomst voorziet ook in de telescooptiijd die nodig is om in 2019 een zorgvuldig zoekprogramma uit te voeren.
De ontdekking in 2016 van een planeet, Proxima b, bij Proxima Centauri, de derde en zwakste ster van het Alfa Centauri-stelsel, heeft een extra impuls gegeven aan deze zoektocht.
Weten waar de dichtstbijzijnde exoplaneten te vinden zijn, is van het grootste belang voor Breakthrough Starshot, het in april 2016 gelanceerde onderzoeks- en constructieprogramma dat de haalbaarheid moet aantonen van de bouw van ultra-snelle, door licht aangedreven ‘nanosondes’, en daarmee het fundament moet leggen voor de eerste lancering naar Alfa Centauri.
De detectie van een leefbare planeet is een enorme uitdaging vanwege de grote helderheid van de moederster, die het relatief zwakke schijnsel van planeten overstraalt. Een van de manieren om de detectie te vergemakkelijken is door uit te wijken naar mid-infrarode golflengten, waar de thermische gloed van een planeet de helderheidskloof tussen hem en zijn moederster sterk verkleint. Maar zelfs in het mid-infrarood is de ster nog altijd miljoenen keren helderder dan de op te sporen planeten. Dat vraagt om een specifieke techniek waarmee het verblindende sterlicht kan worden verminderd.
Het bestaande mid-infraroodinstrument VISIR van de VLT kan daarin voorzien als de beeldkwaliteit ervan sterk wordt vergroot met behulp van adaptieve optiek en zogeheten coronagrafie wordt toegepast – een techniek waarmee sterlicht wordt onderdrukt, zodat het mogelijke signaal van potentieel aardse planeten duidelijker tot uiting komt. Breakthrough Initiatives zal een groot deel van de ontwikkelingskosten van dit experiment betalen, en ESO zal de vereiste waarnemingsfaciliteiten en -tijd leveren.
Het detecteren en onderzoeken van potentieel leefbare planeten bij andere sterren is ook een van de belangrijkste wetenschappelijke doelen van de toekomstige European Extremely Large Telescope (E-ELT). Hoewel voor het vastleggen van planeten op grotere afstanden in de Melkweg de grotere omvang van de E-ELT is vereist, is het licht-opvangende vermogen van de VLT net voldoende om een planeet vast te leggen bij de meest nabije ster, Alfa Centauri.
De ontwikkelingen rond VISIR komen ook ten goede aan het toekomstige instrument METIS, dat aan de E-ELT zal worden gekoppeld: de opgedane kennis is rechtstreeks overdraagbaar. De enorme afmetingen van de E-ELT zouden METIS is staat moeten stellen om eventuele exoplaneten ter grootte van Mars bij Alfa Centauri, en potentieel leefbare planeten bij andere nabije sterren, op te sporen en te onderzoeken.
(allesoversterrenkunde)
VLT gaat zoeken naar planeten bij Alfa Centauri
Een van de vier elementen van de Europese Very Large Telescope, met op de achtergrond de Melkweg en de heldere ster Alfa Centauri. (Y. Beletsky (LCO)/ESO)
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft met Breakthrough Initiatives een overeenkomst getekend om het VISIR-instrument van de Very Large Telescope in Chili aan te passen voor een zoektocht naar planeten in het nabije stersysteem Alfa Centauri. Deze planeten zouden het doelwit kunnen zijn voor de eventuele lancering van miniatuur-ruimtesondes door het Breakthrough Starshot initiative. De overeenkomst voorziet ook in de telescooptiijd die nodig is om in 2019 een zorgvuldig zoekprogramma uit te voeren.
De ontdekking in 2016 van een planeet, Proxima b, bij Proxima Centauri, de derde en zwakste ster van het Alfa Centauri-stelsel, heeft een extra impuls gegeven aan deze zoektocht.
Weten waar de dichtstbijzijnde exoplaneten te vinden zijn, is van het grootste belang voor Breakthrough Starshot, het in april 2016 gelanceerde onderzoeks- en constructieprogramma dat de haalbaarheid moet aantonen van de bouw van ultra-snelle, door licht aangedreven ‘nanosondes’, en daarmee het fundament moet leggen voor de eerste lancering naar Alfa Centauri.
De detectie van een leefbare planeet is een enorme uitdaging vanwege de grote helderheid van de moederster, die het relatief zwakke schijnsel van planeten overstraalt. Een van de manieren om de detectie te vergemakkelijken is door uit te wijken naar mid-infrarode golflengten, waar de thermische gloed van een planeet de helderheidskloof tussen hem en zijn moederster sterk verkleint. Maar zelfs in het mid-infrarood is de ster nog altijd miljoenen keren helderder dan de op te sporen planeten. Dat vraagt om een specifieke techniek waarmee het verblindende sterlicht kan worden verminderd.
Het bestaande mid-infraroodinstrument VISIR van de VLT kan daarin voorzien als de beeldkwaliteit ervan sterk wordt vergroot met behulp van adaptieve optiek en zogeheten coronagrafie wordt toegepast – een techniek waarmee sterlicht wordt onderdrukt, zodat het mogelijke signaal van potentieel aardse planeten duidelijker tot uiting komt. Breakthrough Initiatives zal een groot deel van de ontwikkelingskosten van dit experiment betalen, en ESO zal de vereiste waarnemingsfaciliteiten en -tijd leveren.
Het detecteren en onderzoeken van potentieel leefbare planeten bij andere sterren is ook een van de belangrijkste wetenschappelijke doelen van de toekomstige European Extremely Large Telescope (E-ELT). Hoewel voor het vastleggen van planeten op grotere afstanden in de Melkweg de grotere omvang van de E-ELT is vereist, is het licht-opvangende vermogen van de VLT net voldoende om een planeet vast te leggen bij de meest nabije ster, Alfa Centauri.
De ontwikkelingen rond VISIR komen ook ten goede aan het toekomstige instrument METIS, dat aan de E-ELT zal worden gekoppeld: de opgedane kennis is rechtstreeks overdraagbaar. De enorme afmetingen van de E-ELT zouden METIS is staat moeten stellen om eventuele exoplaneten ter grootte van Mars bij Alfa Centauri, en potentieel leefbare planeten bij andere nabije sterren, op te sporen en te onderzoeken.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-01-2017
Nabije 'aarde-achtige' exoplaneet heeft waarschijnlijk chaotisch klimaat
Illustratie van een exoplaneet. (NASA/Ames/JPL-Caltech)
Wolf 1061 c, een kleine, rotsachtige exoplaneet op slechts 14 lichtjaar afstand, heeft vermoedelijk een chaotisch klimaat. Die conclusie trekken Amerikaanse astronomen in een artikel in The Astrophysical Journal. De planeet draait in een baan om een koele, zwakke rode dwergster. De afstand tot die ster is echter zeer klein, waardoor de planeet zich toch in de bewoonbare zone van de rode dwerg bevindt - het gebied waar de temperatuur geschikt is voor de aanwezigheid van vloeibaar water aan het oppervlak.
Nader onderzoek heeft nu uitgewezen dat Wolf 1061 c zich dicht bij de binnenrand van die bewoonbare zone bevindt. Dat zou kunnen betekenen dat er in het verleden een op hol geslagen broeikaseffect heeft plaatsgevonden, net zoals dat op de planeet Venus in ons eigen zonnestelsel is gebeurd.
Bovendien blijkt uit onderzoek aan het planetenstelsel (Wolf 1061 wordt door nog twee andere planeten vergezeld) dat planeet c sterke en snelle baanveranderingen ondergaat. Op aarde zijn de kleine en zeer trage veranderingen in de omloopbaan (en in de stand van de planeet) de oorzaak van klimaatschommelingen zoals de ijstijden. Op Wolf 1061 c voltrekken zulke schommelingen zich veel sneller, waardoor de planeet vermoedelijk een chaotisch klimaat vertoont. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Nabije 'aarde-achtige' exoplaneet heeft waarschijnlijk chaotisch klimaat
Illustratie van een exoplaneet. (NASA/Ames/JPL-Caltech)
Wolf 1061 c, een kleine, rotsachtige exoplaneet op slechts 14 lichtjaar afstand, heeft vermoedelijk een chaotisch klimaat. Die conclusie trekken Amerikaanse astronomen in een artikel in The Astrophysical Journal. De planeet draait in een baan om een koele, zwakke rode dwergster. De afstand tot die ster is echter zeer klein, waardoor de planeet zich toch in de bewoonbare zone van de rode dwerg bevindt - het gebied waar de temperatuur geschikt is voor de aanwezigheid van vloeibaar water aan het oppervlak.
Nader onderzoek heeft nu uitgewezen dat Wolf 1061 c zich dicht bij de binnenrand van die bewoonbare zone bevindt. Dat zou kunnen betekenen dat er in het verleden een op hol geslagen broeikaseffect heeft plaatsgevonden, net zoals dat op de planeet Venus in ons eigen zonnestelsel is gebeurd.
Bovendien blijkt uit onderzoek aan het planetenstelsel (Wolf 1061 wordt door nog twee andere planeten vergezeld) dat planeet c sterke en snelle baanveranderingen ondergaat. Op aarde zijn de kleine en zeer trage veranderingen in de omloopbaan (en in de stand van de planeet) de oorzaak van klimaatschommelingen zoals de ijstijden. Op Wolf 1061 c voltrekken zulke schommelingen zich veel sneller, waardoor de planeet vermoedelijk een chaotisch klimaat vertoont. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-02-2017
De top 10 aardachtige exoplaneten van 2017
Op welke buitenaards werelden is de kans het grootst dat we leven tegenkomen? Iedere twee jaar publiceert Scientias.nl de top 10 kandidaten voor buitenaards leven. Dit jaar zijn er slechts twee nieuwe binnenkomers.
De afgelopen jaren worden steeds meer exoplaneten gevonden. Er is nog geen aardachtige exoplaneet gevonden waarvan astronomen met honderd procent zekerheid kunnen vaststellen dat er leven is. Daarvoor zijn telescopen nog niet goed genoeg. Wel weten onderzoekers onder welke omstandigheden het leven op aarde zich ontwikkeld heeft en of deze omstandigheden ook op andere exoplaneten mogelijk zijn. Eigenlijk vergelijken ze exoplaneten dus met onze planeet om vast te stellen of deze leven kunnen bevatten. Zo gaan wetenschappers ervan uit dat een planeet vloeibaar water moet kunnen bevatten wil er leven mogelijk zijn. Dat betekent dat een planeet niet te dicht bij zijn ster mag staan (dan verdampt het water), maar ook niet te ver weg (dan bevriest het water). En zo zijn er nog wel meer factoren die de wetenschap op dit moment nodig acht, wil buitenaards leven op een bepaalde planeet mogelijk zijn. NASA vatte de criteria als volgt samen: “Leefbare omgevingen moeten uitgebreide gebieden met vloeibaar water, omstandigheden die gunstig zijn voor de totstandkoming van complexe organische moleculen en energiebronnen die stofwisseling mogelijk maken, hebben.”
Criteria veranderen
Wetenschappers stellen bepaalde eisen aan een planeet, alvorens deze zich ‘leefbaar’ of ‘bewoonbaar’ mag noemen. Of buitenaards leven diezelfde eisen stelt, blijft nog even gissen. Het is best mogelijk dat we door de jaren heen ontdekken dat leven flexibeler is dan gedacht en ook op meer plaatsen dan gedacht kan ontstaan. In dit geval zullen de criteria moeten worden aangepast en zullen waarschijnlijk opeens veel meer planeten het stempel ‘leefbaar’ krijgen. Dat is dus een voortdurend proces van onderzoeken, ontdekken en onze ideeën omtrent buitenaards leven bijschaven.
Inmiddels zijn er meer dan 3.500 exoplaneten gevonden. In 2016 is het bestaan van 1458 exoplaneten bevestigd. Een record! Planeten die mogelijk bewoonbaar zijn, belanden in de Habitable Exoplanets Catalog. In februari 2013 publiceerden we de lijst voor het eerst. In oktober 2015 volgde een update. Dit is de derde keer dat we de tien beste kandidaten op een rij zetten:
10. EPIC 201367065 d (2015: 8e plaats)
De hekkensluiter van deze editie is EPIC 201367065 d. De kans is groot dat deze exoplaneet over twee jaar niet meer in de lijst staat. Moederster EPIC 201367065 is een rode dwergster. Om deze ster draaien drie superaardes. De buitenste superaarde bevindt zich in de leefbare zone. Deze exoplaneet is 1,5 keer groter dan de aarde en ontvangt 1,4 keer meer licht dan de aarde ontvangt. Hierdoor is het vrij warm op het oppervlak, maar mogelijk is er wel vloeibaar water te vinden. De exoplaneet EPIC 201367065 d is ongeveer 150 lichtjaar van de aarde verwijderd. Dit is relatief dichtbij, dus wie weet gaan we deze exoplaneet in de verre toekomst bezoeken.
Earth Similarity Index
Waar kijken onderzoekers precies naar wanneer ze vaststellen hoe sterk een planeet op de aarde lijkt? Naar verschillende dingen. Bijvoorbeeld naar de straal en ontsnappingssnelheid (de minimale snelheid waarmee een object zonder aandrijving van de planeet moet worden geschoten wil het niet op de planeet terugvallen, maar van de planeet vandaan blijven bewegen). Ook kijken onderzoekers naar de oppervlaktetemperatuur. Overigens tellen lang niet alle factoren die onderzoekers beoordelen, even sterk mee in het eindoordeel. Zo weegt de oppervlaktetemperatuur veel zwaarder dan bijvoorbeeld de straal.
9. Gliese 832c (2015: 7e plaats)
Gliese 832c staat een plek hoger en scoort 0.81 op de Earth Similarity Index. Gliese 832c is 5,4 keer zo zwaar als de aarde en doet 36 dagen over een rondje rond zijn ster Gliese 832. Dit is een rode dwergster, die veel minder fel en warm is dan onze zon. Hierdoor ontvangt Gliese 832c ongeveer evenveel energie van die ster als de aarde van de zon ontvangt. Volgens wetenschappers is het mogelijk dat op de planeet aardachtige temperaturen heersen. Ook zouden er grote verschillen zijn tussen de seizoenen. Tenminste: als we ervan uitgaan dat de atmosfeer van de planeet vergelijkbaar is met de atmosfeer van onze aarde. Als de atmosfeer een grotere dichtheid heeft – iets wat onderzoekers eigenlijk van de atmosfeer van superaardes verwachten – kan deze planeet wel eens veel te warm zijn voor leven.
8. K2-72 e (nieuw in de top 10)
De eerste nieuwe binnenkomer in de lijst van 2017 is K2-72 e. Het bestaan van deze exoplaneet werd in 2016 bevestigd. K2-72 e draait samen met drie andere rotsachtige planeten om de dwergster K2-72. K2-72 e is met een ESI van 0.82 de meest interessante wereld. De exoplaneet is 1,4 keer groter dan de aarde en doet er 24,2 dagen over om een rondje om zijn moederster te draaien. K2-72 e is niet makkelijk te bezoeken, want de afstand bedraagt 181 lichtjaar.
7. Kepler-452b (2015: 6e plaats)
In 2015 is er een aardachtige exoplaneet gevonden die om een zonachtige ster draait: Kepler-452b. Met een ESI van 0.83 is Kepler-452b een kandidaat voor buitenaards leven. De exo-aarde Kepler-452b is 60% groter dan de aarde en draait op een afstand van ruwweg 165 miljoen kilometer om zijn moederster. Dit betekent dat de exoplaneet 10% verder verwijderd is van zijn moederster dan de aarde van de zon. Een jaar op Kepler-452b duurt 385 dagen. Dat komt verrassend dicht in de buurt van een aards jaar. De ster Kepler-452 is 1,5 miljard jaar ouder dan de zon, waardoor de ster en de exoplaneet zes miljard jaar oud zijn. In de eerste vijf miljard jaar kreeg de exo-aarde minder energie van zijn ster dan de aarde van de zon ontvangt, maar dit verschil is nu gelijk getrokken. Dit komt doordat de ster langzaam heter en helderder wordt. Op dit moment is de ster Kepler-452 10% groter en 20% helderder dan de zon. De oppervlaktetemperatuur is gelijk. “Het is verbazingwekkend dat deze planeet zich al zes miljard jaar in de leefbare zone om een ster bevindt”, zegt data-analist Jon Jenkins van het Kepler-team. “Dit betekent dat leven meer tijd heeft gehad om zich te ontwikkelen. Tenminste… als alle ingrediënten voor leven aanwezig zijn.”
.
Artistieke impressie van Kepler-62e.
6. Kepler-62e (2015: 5e plaats)
In 2013 vond NASA’s Kepler-telescoop Kepler-62e. Deze exoplaneet bevindt zich op het binnenste randje van de leefbare zone rondom de ster Kepler-62. Kepler-62e is ongeveer 60 procent groter dan de aarde. “Kepler-62e heeft waarschijnlijk een heel bewolkte lucht en is warm en vochtig, zelfs op de polen,” vertelt onderzoeker Dimitar Sasselov van het Kepler-team. Maar is er ook leven? Misschien! “Het leven op deze planeten zou zich onder water afspelen, zonder gemakkelijke toegang tot metalen, elektriciteit of vuur voor het verwerken van metalen”, zegt onderzoeker Lisa Kaltenegger. “Desalniettemin is het een prachtige blauwe planeet.”
5. Kepler-442b (2015: 4e plaats)
Op een flinke afstand van 1.100 lichtjaar van de aarde treffen we de exoplaneet Kepler-442b aan. Een jaar op 442b duurt 112 dagen. Dit is kort, maar dat komt doordat deze exoplaneet om een rode dwergster draait. De planeet is 33% groter dan de aarde en de kans dat de exoplaneet rotsachtig is, is 60 procent. De kans is 97 procent dat Kepler-442b zich in de leefbare zone rondom Kepler-442 bevindt. “We weten niet zeker of deze planeet echt leefbaar is,” benadrukt onderzoeker David Kipping. “Het enige wat we kunnen zeggen, is dat het een veelbelovende kandidaat is.”
Artistieke impressie van Gliese 667C c.
4. Gliese 667C c (2015: 3e plaats)
Hoe hogerop we in de catalogus komen, hoe interessanter het natuurlijk wordt. Eén van de interessantere exoplaneten is Gliese 667C c, op zo’n 23 lichtjaar van de aarde. Deze exoplaneet staat al een tijdje in de top 10, maar daalt iedere twee jaar wel een plek. De planeet heeft een straal die 1,9 keer groter is dan die van de aarde. De geschatte oppervlaktetemperatuur doet ook aan aardse temperaturen denken: zo’n 27 graden Celsius. Met al die interessante eigenschappen is het geen wonder dat de planeet goed scoort op de Earth Similarity Index: een 0.84.
3. Kepler-296 e (2015: 2e plaats)
De bronzen plak gaat naar Kepler-296 e.Deze exoplaneet heeft een Earth Similarity Index van 0.85. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA maakte het bestaan van deze planeet op 2 februari 2014 bekend. Kepler-296e is een superaarde met een straal die 1,75 keer groter is dan de radius van onze aarde. De planeet draait iedere 34,1 dagen om de rode dwerg Kepler-296. De kans is groot dat er vloeibaar water voorkomt op het oppervlak van deze exoplaneet. Het is wel een eindje reizen: 1.089 lichtjaar om precies te zijn.
2. Proxima Centauri b (nieuw in de top 10)
De hoogste nieuwe binnenkomer is Proxima Centauri b. Deze exoplaneet met drie ‘zonnen’ is een interessante kandidaat om te bezoeken. Bezoeken? Ja, de afstand tussen de aarde en deze exoplaneet is slechts vier lichtjaar. Klein genoeg voor een geavanceerd ruimtevaartuig – zoals Breakthrough Starshot van Stephen Hawking – om deze buitenaardse wereld van dichtbij te bewonderen. Hoewel deze exoplaneet in de achtertuin van ons zonnestelsel is gevonden, lijkt Proxima Centauri b niet op de aarde. Zo is Proxima Centauri een rode dwergster, die minder sterk schijnt als onze zon. Proxima Centauri b draait op een afstand van zeven miljoen kilometer om zijn moederster. Dit betekent dat het oppervlak van deze exoplaneet aan meer uv- en röntgenstraling wordt blootgesteld dan het oppervlak van de aarde. Als er water voorkomt op Proxima Centauri b, dan is er sprake van een oceaan op één helft van de planeet of een oceaan rond de evenaar.
Een artistieke impressie van Proxima Centauri b. Afbeelding: ESO / M. Kornmesser.
1. Kepler-438 b (2015: 1e plaats)
Kepler 438 b staat nog steeds bovenaan deze top 10. De in 2015 ontdekte exoplaneet heeft een ESI van 0.88. Kepler-438 b heeft 35 dagen nodig om een rondje om een rode dwergster te draaien. De exoplaneet is slechts 12 procent groter dan de aarde. Wetenschappers schatten de kans dat deze planeet rotsachtig is op 70 procent. Kepler-438 b ontvangt wel meer licht dan de aarde, waardoor het onzeker is of er echt buitenaards leven aanwezig is. Daarnaast ontvangt Kepler-438b – net als Proxima Centauri b – meer straling, waardoor er een kans is dat de exoplaneet geen atmosfeer heeft. De ‘dader’ is de moederster Kepler-438b, die gigantische zonnevlammen produceert. Deze zonnevlammen zijn tien keer krachtiger dan de krachtigste uitbarstingen op het oppervlak van onze eigen zon. We komen er ook niet makkelijk achter of er leven mogelijk is op Kepler-438 b, want de potentiële tweede aarde is 470 lichtjaar van ons verwijderd.
Planeet Gliese 581g was lang de beste kandidaat voor buitenaards leven. Tot bleek dat deze planeet helemaal niet bestond...…
De catalogus verandert voortdurend. Zo telde deze in augustus 2012 nog zes planeten. In 2013 telde de catalogus nog negen exemplaren en nu – in 2017 – maar liefst 44 exoplaneten. 15 van deze 44 exoplaneten lijken op de aarde. De andere 29 stuks zijn veel groter. De kans is groot dat de lijst binnen vijf jaar uit honderd exo-aardes bestaat. Overigens zijn niet alleen mogelijk bewoonbare exoplaneten plekken om in de gaten te houden. Ook op diverse exomanen behoort leven wellicht tot de mogelijkheden. Ondertussen worden ook de telescopen steeds beter en worden de kansen om daadwerkelijk sporen van leven te vinden, dus groter. Wellicht kunnen we over enkele jaren dan ook vaststellen of mogelijk leefbare exoplaneten werkelijk bewoond zijn.
(scientias.nl)
De top 10 aardachtige exoplaneten van 2017
Op welke buitenaards werelden is de kans het grootst dat we leven tegenkomen? Iedere twee jaar publiceert Scientias.nl de top 10 kandidaten voor buitenaards leven. Dit jaar zijn er slechts twee nieuwe binnenkomers.
De afgelopen jaren worden steeds meer exoplaneten gevonden. Er is nog geen aardachtige exoplaneet gevonden waarvan astronomen met honderd procent zekerheid kunnen vaststellen dat er leven is. Daarvoor zijn telescopen nog niet goed genoeg. Wel weten onderzoekers onder welke omstandigheden het leven op aarde zich ontwikkeld heeft en of deze omstandigheden ook op andere exoplaneten mogelijk zijn. Eigenlijk vergelijken ze exoplaneten dus met onze planeet om vast te stellen of deze leven kunnen bevatten. Zo gaan wetenschappers ervan uit dat een planeet vloeibaar water moet kunnen bevatten wil er leven mogelijk zijn. Dat betekent dat een planeet niet te dicht bij zijn ster mag staan (dan verdampt het water), maar ook niet te ver weg (dan bevriest het water). En zo zijn er nog wel meer factoren die de wetenschap op dit moment nodig acht, wil buitenaards leven op een bepaalde planeet mogelijk zijn. NASA vatte de criteria als volgt samen: “Leefbare omgevingen moeten uitgebreide gebieden met vloeibaar water, omstandigheden die gunstig zijn voor de totstandkoming van complexe organische moleculen en energiebronnen die stofwisseling mogelijk maken, hebben.”
Criteria veranderen
Wetenschappers stellen bepaalde eisen aan een planeet, alvorens deze zich ‘leefbaar’ of ‘bewoonbaar’ mag noemen. Of buitenaards leven diezelfde eisen stelt, blijft nog even gissen. Het is best mogelijk dat we door de jaren heen ontdekken dat leven flexibeler is dan gedacht en ook op meer plaatsen dan gedacht kan ontstaan. In dit geval zullen de criteria moeten worden aangepast en zullen waarschijnlijk opeens veel meer planeten het stempel ‘leefbaar’ krijgen. Dat is dus een voortdurend proces van onderzoeken, ontdekken en onze ideeën omtrent buitenaards leven bijschaven.
Inmiddels zijn er meer dan 3.500 exoplaneten gevonden. In 2016 is het bestaan van 1458 exoplaneten bevestigd. Een record! Planeten die mogelijk bewoonbaar zijn, belanden in de Habitable Exoplanets Catalog. In februari 2013 publiceerden we de lijst voor het eerst. In oktober 2015 volgde een update. Dit is de derde keer dat we de tien beste kandidaten op een rij zetten:
10. EPIC 201367065 d (2015: 8e plaats)
De hekkensluiter van deze editie is EPIC 201367065 d. De kans is groot dat deze exoplaneet over twee jaar niet meer in de lijst staat. Moederster EPIC 201367065 is een rode dwergster. Om deze ster draaien drie superaardes. De buitenste superaarde bevindt zich in de leefbare zone. Deze exoplaneet is 1,5 keer groter dan de aarde en ontvangt 1,4 keer meer licht dan de aarde ontvangt. Hierdoor is het vrij warm op het oppervlak, maar mogelijk is er wel vloeibaar water te vinden. De exoplaneet EPIC 201367065 d is ongeveer 150 lichtjaar van de aarde verwijderd. Dit is relatief dichtbij, dus wie weet gaan we deze exoplaneet in de verre toekomst bezoeken.
Earth Similarity Index
Waar kijken onderzoekers precies naar wanneer ze vaststellen hoe sterk een planeet op de aarde lijkt? Naar verschillende dingen. Bijvoorbeeld naar de straal en ontsnappingssnelheid (de minimale snelheid waarmee een object zonder aandrijving van de planeet moet worden geschoten wil het niet op de planeet terugvallen, maar van de planeet vandaan blijven bewegen). Ook kijken onderzoekers naar de oppervlaktetemperatuur. Overigens tellen lang niet alle factoren die onderzoekers beoordelen, even sterk mee in het eindoordeel. Zo weegt de oppervlaktetemperatuur veel zwaarder dan bijvoorbeeld de straal.
9. Gliese 832c (2015: 7e plaats)
Gliese 832c staat een plek hoger en scoort 0.81 op de Earth Similarity Index. Gliese 832c is 5,4 keer zo zwaar als de aarde en doet 36 dagen over een rondje rond zijn ster Gliese 832. Dit is een rode dwergster, die veel minder fel en warm is dan onze zon. Hierdoor ontvangt Gliese 832c ongeveer evenveel energie van die ster als de aarde van de zon ontvangt. Volgens wetenschappers is het mogelijk dat op de planeet aardachtige temperaturen heersen. Ook zouden er grote verschillen zijn tussen de seizoenen. Tenminste: als we ervan uitgaan dat de atmosfeer van de planeet vergelijkbaar is met de atmosfeer van onze aarde. Als de atmosfeer een grotere dichtheid heeft – iets wat onderzoekers eigenlijk van de atmosfeer van superaardes verwachten – kan deze planeet wel eens veel te warm zijn voor leven.
8. K2-72 e (nieuw in de top 10)
De eerste nieuwe binnenkomer in de lijst van 2017 is K2-72 e. Het bestaan van deze exoplaneet werd in 2016 bevestigd. K2-72 e draait samen met drie andere rotsachtige planeten om de dwergster K2-72. K2-72 e is met een ESI van 0.82 de meest interessante wereld. De exoplaneet is 1,4 keer groter dan de aarde en doet er 24,2 dagen over om een rondje om zijn moederster te draaien. K2-72 e is niet makkelijk te bezoeken, want de afstand bedraagt 181 lichtjaar.
7. Kepler-452b (2015: 6e plaats)
In 2015 is er een aardachtige exoplaneet gevonden die om een zonachtige ster draait: Kepler-452b. Met een ESI van 0.83 is Kepler-452b een kandidaat voor buitenaards leven. De exo-aarde Kepler-452b is 60% groter dan de aarde en draait op een afstand van ruwweg 165 miljoen kilometer om zijn moederster. Dit betekent dat de exoplaneet 10% verder verwijderd is van zijn moederster dan de aarde van de zon. Een jaar op Kepler-452b duurt 385 dagen. Dat komt verrassend dicht in de buurt van een aards jaar. De ster Kepler-452 is 1,5 miljard jaar ouder dan de zon, waardoor de ster en de exoplaneet zes miljard jaar oud zijn. In de eerste vijf miljard jaar kreeg de exo-aarde minder energie van zijn ster dan de aarde van de zon ontvangt, maar dit verschil is nu gelijk getrokken. Dit komt doordat de ster langzaam heter en helderder wordt. Op dit moment is de ster Kepler-452 10% groter en 20% helderder dan de zon. De oppervlaktetemperatuur is gelijk. “Het is verbazingwekkend dat deze planeet zich al zes miljard jaar in de leefbare zone om een ster bevindt”, zegt data-analist Jon Jenkins van het Kepler-team. “Dit betekent dat leven meer tijd heeft gehad om zich te ontwikkelen. Tenminste… als alle ingrediënten voor leven aanwezig zijn.”
.
.Artistieke impressie van Kepler-62e.
6. Kepler-62e (2015: 5e plaats)
In 2013 vond NASA’s Kepler-telescoop Kepler-62e. Deze exoplaneet bevindt zich op het binnenste randje van de leefbare zone rondom de ster Kepler-62. Kepler-62e is ongeveer 60 procent groter dan de aarde. “Kepler-62e heeft waarschijnlijk een heel bewolkte lucht en is warm en vochtig, zelfs op de polen,” vertelt onderzoeker Dimitar Sasselov van het Kepler-team. Maar is er ook leven? Misschien! “Het leven op deze planeten zou zich onder water afspelen, zonder gemakkelijke toegang tot metalen, elektriciteit of vuur voor het verwerken van metalen”, zegt onderzoeker Lisa Kaltenegger. “Desalniettemin is het een prachtige blauwe planeet.”
5. Kepler-442b (2015: 4e plaats)
Op een flinke afstand van 1.100 lichtjaar van de aarde treffen we de exoplaneet Kepler-442b aan. Een jaar op 442b duurt 112 dagen. Dit is kort, maar dat komt doordat deze exoplaneet om een rode dwergster draait. De planeet is 33% groter dan de aarde en de kans dat de exoplaneet rotsachtig is, is 60 procent. De kans is 97 procent dat Kepler-442b zich in de leefbare zone rondom Kepler-442 bevindt. “We weten niet zeker of deze planeet echt leefbaar is,” benadrukt onderzoeker David Kipping. “Het enige wat we kunnen zeggen, is dat het een veelbelovende kandidaat is.”
Artistieke impressie van Gliese 667C c.
4. Gliese 667C c (2015: 3e plaats)
Hoe hogerop we in de catalogus komen, hoe interessanter het natuurlijk wordt. Eén van de interessantere exoplaneten is Gliese 667C c, op zo’n 23 lichtjaar van de aarde. Deze exoplaneet staat al een tijdje in de top 10, maar daalt iedere twee jaar wel een plek. De planeet heeft een straal die 1,9 keer groter is dan die van de aarde. De geschatte oppervlaktetemperatuur doet ook aan aardse temperaturen denken: zo’n 27 graden Celsius. Met al die interessante eigenschappen is het geen wonder dat de planeet goed scoort op de Earth Similarity Index: een 0.84.
3. Kepler-296 e (2015: 2e plaats)
De bronzen plak gaat naar Kepler-296 e.Deze exoplaneet heeft een Earth Similarity Index van 0.85. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA maakte het bestaan van deze planeet op 2 februari 2014 bekend. Kepler-296e is een superaarde met een straal die 1,75 keer groter is dan de radius van onze aarde. De planeet draait iedere 34,1 dagen om de rode dwerg Kepler-296. De kans is groot dat er vloeibaar water voorkomt op het oppervlak van deze exoplaneet. Het is wel een eindje reizen: 1.089 lichtjaar om precies te zijn.
2. Proxima Centauri b (nieuw in de top 10)
De hoogste nieuwe binnenkomer is Proxima Centauri b. Deze exoplaneet met drie ‘zonnen’ is een interessante kandidaat om te bezoeken. Bezoeken? Ja, de afstand tussen de aarde en deze exoplaneet is slechts vier lichtjaar. Klein genoeg voor een geavanceerd ruimtevaartuig – zoals Breakthrough Starshot van Stephen Hawking – om deze buitenaardse wereld van dichtbij te bewonderen. Hoewel deze exoplaneet in de achtertuin van ons zonnestelsel is gevonden, lijkt Proxima Centauri b niet op de aarde. Zo is Proxima Centauri een rode dwergster, die minder sterk schijnt als onze zon. Proxima Centauri b draait op een afstand van zeven miljoen kilometer om zijn moederster. Dit betekent dat het oppervlak van deze exoplaneet aan meer uv- en röntgenstraling wordt blootgesteld dan het oppervlak van de aarde. Als er water voorkomt op Proxima Centauri b, dan is er sprake van een oceaan op één helft van de planeet of een oceaan rond de evenaar.
Een artistieke impressie van Proxima Centauri b. Afbeelding: ESO / M. Kornmesser.
1. Kepler-438 b (2015: 1e plaats)
Kepler 438 b staat nog steeds bovenaan deze top 10. De in 2015 ontdekte exoplaneet heeft een ESI van 0.88. Kepler-438 b heeft 35 dagen nodig om een rondje om een rode dwergster te draaien. De exoplaneet is slechts 12 procent groter dan de aarde. Wetenschappers schatten de kans dat deze planeet rotsachtig is op 70 procent. Kepler-438 b ontvangt wel meer licht dan de aarde, waardoor het onzeker is of er echt buitenaards leven aanwezig is. Daarnaast ontvangt Kepler-438b – net als Proxima Centauri b – meer straling, waardoor er een kans is dat de exoplaneet geen atmosfeer heeft. De ‘dader’ is de moederster Kepler-438b, die gigantische zonnevlammen produceert. Deze zonnevlammen zijn tien keer krachtiger dan de krachtigste uitbarstingen op het oppervlak van onze eigen zon. We komen er ook niet makkelijk achter of er leven mogelijk is op Kepler-438 b, want de potentiële tweede aarde is 470 lichtjaar van ons verwijderd.
Planeet Gliese 581g was lang de beste kandidaat voor buitenaards leven. Tot bleek dat deze planeet helemaal niet bestond...…
De catalogus verandert voortdurend. Zo telde deze in augustus 2012 nog zes planeten. In 2013 telde de catalogus nog negen exemplaren en nu – in 2017 – maar liefst 44 exoplaneten. 15 van deze 44 exoplaneten lijken op de aarde. De andere 29 stuks zijn veel groter. De kans is groot dat de lijst binnen vijf jaar uit honderd exo-aardes bestaat. Overigens zijn niet alleen mogelijk bewoonbare exoplaneten plekken om in de gaten te houden. Ook op diverse exomanen behoort leven wellicht tot de mogelijkheden. Ondertussen worden ook de telescopen steeds beter en worden de kansen om daadwerkelijk sporen van leven te vinden, dus groter. Wellicht kunnen we over enkele jaren dan ook vaststellen of mogelijk leefbare exoplaneten werkelijk bewoond zijn.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-02-2017
Iedereen kan nu op jacht naar exoplaneten
Illustratie van exoplaneet GJ411b, in een baan rond een nabije rode dwergster. (Ricardo Ramirez)
Een internationaal team van planetenjagers heeft vandaag 61.000 snelheidsmetingen aan 1600 nabijgelegen sterren gepubliceerd in een publiek toegankelijke database. Met behulp van eveneens beschikbaar gestelde software kan nu iedereen in de meetgegevens op zoek gaan naar aanwijzingen voor de aanwezigheid van exoplaneten. Zelf heeft het team al een planeet gevonden in een kleine omloopbaan rond een nabijgelegen rode dwergster. De resultaten zijn gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Een exoplaneet (een planeet in een baan rond een andere ster dan de zon) verraadt zijn bestaan doordat hij met zijn zwaartekracht kleine periodieke variaties veroorzaakt in de zogeheten radiale snelheid van zijn moederster - de snelheid langs de gezichtslijn, dus naar ons toe of van ons af. Met de HIRES-spectrograaf op de 10-meter Keck-telescoop op Mauna Kea, Hawaii, zijn in de afgelopen jaren tienduizenden snelheidsmetingen verricht aan 1600 sterren op afstanden van minder dan ca. 325 lichtjaar. De analyse van al die metingen neemt echter veel tijd in beslag; door de metingen vrij te geven, hopen de astronomen dat er op korte termijn veel meer planeten ontdekt zullen worden.
Een eerste snelle analyse van het team zelf heeft al ca. 100 kandidaatplaneten opgeleverd. Bij de rode dwergster GJ411 (ook bekend als Lalande 21185), op ruim 8 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Grote Beer, is met zekerheid een planeet ontdekt met een omlooptijd van nog geen tien dagen. GJ411 is de op 7 na dichtstbijzijnde ster. De verwachting is dat vrijwel elke ster door één of meer planeten wordt vergezeld. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Iedereen kan nu op jacht naar exoplaneten
Illustratie van exoplaneet GJ411b, in een baan rond een nabije rode dwergster. (Ricardo Ramirez)
Een internationaal team van planetenjagers heeft vandaag 61.000 snelheidsmetingen aan 1600 nabijgelegen sterren gepubliceerd in een publiek toegankelijke database. Met behulp van eveneens beschikbaar gestelde software kan nu iedereen in de meetgegevens op zoek gaan naar aanwijzingen voor de aanwezigheid van exoplaneten. Zelf heeft het team al een planeet gevonden in een kleine omloopbaan rond een nabijgelegen rode dwergster. De resultaten zijn gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Een exoplaneet (een planeet in een baan rond een andere ster dan de zon) verraadt zijn bestaan doordat hij met zijn zwaartekracht kleine periodieke variaties veroorzaakt in de zogeheten radiale snelheid van zijn moederster - de snelheid langs de gezichtslijn, dus naar ons toe of van ons af. Met de HIRES-spectrograaf op de 10-meter Keck-telescoop op Mauna Kea, Hawaii, zijn in de afgelopen jaren tienduizenden snelheidsmetingen verricht aan 1600 sterren op afstanden van minder dan ca. 325 lichtjaar. De analyse van al die metingen neemt echter veel tijd in beslag; door de metingen vrij te geven, hopen de astronomen dat er op korte termijn veel meer planeten ontdekt zullen worden.
Een eerste snelle analyse van het team zelf heeft al ca. 100 kandidaatplaneten opgeleverd. Bij de rode dwergster GJ411 (ook bekend als Lalande 21185), op ruim 8 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Grote Beer, is met zekerheid een planeet ontdekt met een omlooptijd van nog geen tien dagen. GJ411 is de op 7 na dichtstbijzijnde ster. De verwachting is dat vrijwel elke ster door één of meer planeten wordt vergezeld. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-02-2017
Eerste licht voor camera die exo-ringen gaat spotten
Opname met een van de twee bRing-camera’s van de zuidelijke sterrenhemel. Beta Pictoris is geel omcirkeld; midden boven is de Grote Magelhaense Wolk te zien en rechtsonder de Melkweg. (Kenworthy/Stuik/Universiteit Leiden )
Sterrenkundigen uit onder andere Leiden hebben in Zuid-Afrika de eerste astronomische opnamen gemaakt met de door hen gebouwde bRing-camera. Deze camera zal een jaar lang gericht staan op de planeet die rond de ster Beta Pictoris draait, om te kijken of deze planeet een ringenstelsel heeft.
Beta Pictoris staat op ‘slechts’ 63 lichtjaar van de aarde en is de op een na helderste ster in het zuidelijke sterrenbeeld Schilder (Pictor). De jonge ster, die met het blote oog te zien is, heeft nog altijd een grote schijf van stof en gas om zich heen. Deze schijf is vanaf de aarde precies van opzij te zien. In 2008 werd ontdekt dat de ster een gigantische planeet heeft. Deze planeet, Beta Pictoris b, doet ongeveer 20 jaar over een omloop rond zijn moederster.
In 2014 ontdekten Matthew Kenworthy (Leiden) en Eric Mamajek (University of Rochester, VS) een gigantisch ringenstelsel rond een planeet die om een andere jonge ster (J1407) draait. Daarmee lieten zij zien dat jonge planeten ringen kunnen hebben die veel groter zijn dan die van Saturnus. Op basis van 35 jaar oude data houden de astronomen het voor mogelijk dat ook Beta Pictoris b door zo’n ringstructuur wordt omgeven.
Dit jaar schuift de planeet opnieuw voor zijn ster langs. Als de planeet een ringenstelsel heeft, zouden de astronomen vanaf de aarde de schaduw van de reuzenringen rond de planeet moeten kunnen zien, als en zodra die door onze zichtlijn bewegen. De periode dat de ringen zouden kunnen opduiken is april 2017 tot februari 2018. Op grote telescopen is geen waarneemtijd beschikbaar voor het bestuderen van een enkele ster gedurende zo’n lange periode. Daarom hebben de astronomen van de Universiteit Leiden, Rochester University en de South African Astronomical Observatory (SAAO) besloten een klein instrument te bouwen dat een jaar lang zal kijken naar Beta Pictoris.
Het mini-observatorium bestaat uit twee cameralenzen met beschermkappen die opengaan na zonsondergang. Zodra er een wijziging is in de helderheid van de ster, wat de aanwezigheid van ringen rond de planeet verraadt, worden grotere telescopen en instrumenten ingezet om het ringenstelsel in meer detail te bestuderen. Overigens zullen de camera’s als bijvangst van deze waarneemcampagne ook duizenden andere sterren monitoren op interessante en onverwachte verschijnselen.
Het bRing-project, dat later dit jaar wordt uitgebreid met een station in Australië, is gefinancierd door de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) en de Universiteit Leiden, met bijdragen van de Nederlandse en Zuid-Afrikaanse wetenschapsfinanciers NWO en NRF. Het bRing-instrument is gebouwd door de Leidse astronomen Matthew Kenworthy, Remko Stuik, John I. Bailey III en Patrick Dorval en wordt gehost door de Zuid-Afrikaanse astronomen Steve Crawford en Blaine Lomberg van SAAO.
(allesoversterrenkunde)
Eerste licht voor camera die exo-ringen gaat spotten
Opname met een van de twee bRing-camera’s van de zuidelijke sterrenhemel. Beta Pictoris is geel omcirkeld; midden boven is de Grote Magelhaense Wolk te zien en rechtsonder de Melkweg. (Kenworthy/Stuik/Universiteit Leiden )
Sterrenkundigen uit onder andere Leiden hebben in Zuid-Afrika de eerste astronomische opnamen gemaakt met de door hen gebouwde bRing-camera. Deze camera zal een jaar lang gericht staan op de planeet die rond de ster Beta Pictoris draait, om te kijken of deze planeet een ringenstelsel heeft.
Beta Pictoris staat op ‘slechts’ 63 lichtjaar van de aarde en is de op een na helderste ster in het zuidelijke sterrenbeeld Schilder (Pictor). De jonge ster, die met het blote oog te zien is, heeft nog altijd een grote schijf van stof en gas om zich heen. Deze schijf is vanaf de aarde precies van opzij te zien. In 2008 werd ontdekt dat de ster een gigantische planeet heeft. Deze planeet, Beta Pictoris b, doet ongeveer 20 jaar over een omloop rond zijn moederster.
In 2014 ontdekten Matthew Kenworthy (Leiden) en Eric Mamajek (University of Rochester, VS) een gigantisch ringenstelsel rond een planeet die om een andere jonge ster (J1407) draait. Daarmee lieten zij zien dat jonge planeten ringen kunnen hebben die veel groter zijn dan die van Saturnus. Op basis van 35 jaar oude data houden de astronomen het voor mogelijk dat ook Beta Pictoris b door zo’n ringstructuur wordt omgeven.
Dit jaar schuift de planeet opnieuw voor zijn ster langs. Als de planeet een ringenstelsel heeft, zouden de astronomen vanaf de aarde de schaduw van de reuzenringen rond de planeet moeten kunnen zien, als en zodra die door onze zichtlijn bewegen. De periode dat de ringen zouden kunnen opduiken is april 2017 tot februari 2018. Op grote telescopen is geen waarneemtijd beschikbaar voor het bestuderen van een enkele ster gedurende zo’n lange periode. Daarom hebben de astronomen van de Universiteit Leiden, Rochester University en de South African Astronomical Observatory (SAAO) besloten een klein instrument te bouwen dat een jaar lang zal kijken naar Beta Pictoris.
Het mini-observatorium bestaat uit twee cameralenzen met beschermkappen die opengaan na zonsondergang. Zodra er een wijziging is in de helderheid van de ster, wat de aanwezigheid van ringen rond de planeet verraadt, worden grotere telescopen en instrumenten ingezet om het ringenstelsel in meer detail te bestuderen. Overigens zullen de camera’s als bijvangst van deze waarneemcampagne ook duizenden andere sterren monitoren op interessante en onverwachte verschijnselen.
Het bRing-project, dat later dit jaar wordt uitgebreid met een station in Australië, is gefinancierd door de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) en de Universiteit Leiden, met bijdragen van de Nederlandse en Zuid-Afrikaanse wetenschapsfinanciers NWO en NRF. Het bRing-instrument is gebouwd door de Leidse astronomen Matthew Kenworthy, Remko Stuik, John I. Bailey III en Patrick Dorval en wordt gehost door de Zuid-Afrikaanse astronomen Steve Crawford en Blaine Lomberg van SAAO.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-02-2017
Gematigd warme ‘aardes’ ontdekt in buitengewoon rijk planetenstelsel
Impressie van het uitzicht vanaf het oppervlak van een van de planeten van het TRAPPIST-1-stelsel. Om deze ultrakoele dwergster op 40 lichtjaar van de aarde draaien zeker zeven planeten. (ESO/M. Kornmesser)
Astronomen hebben, slechts veertig lichtjaar hiervandaan, een stelsel van zeven aarde-achtige planeten ontdekt. Al deze planeten zijn gedetecteerd terwijl zij voor hun moederster – de ultrakoele dwergster TRAPPIST-1 – langs trokken. Dat is gebeurd met behulp van telescopen in de ruimte en op aarde, waaronder ESO’s Very Large Telescope. Drie van de planeten bevinden zich in de leefbare zone van hun ster en zouden oceanen van water op hun oppervlak kunnen hebben (Nature, 23 februari).
Elk van de zeven planeten veroorzaakt een kleine daling van de helderheid van de ster wanneer hij voor deze langs trekt – een verschijnsel dat planeetovergang of transit wordt genoemd. Zulke planeetovergangen stellen astronomen in staat om informatie te vergaren over de afmetingen, samenstellingen en omloopbanen van de planeten. Daarbij is ontdekt dat in elk geval de zes binnenste planeten zowel qua grootte als qua temperatuur op de aarde lijken.
Met slechts acht procent van de massa van de zon is TRAPPIST-1 erg klein voor een ster: ze is nauwelijks groter dan de planeet Jupiter. Hierdoor lijkt de ster, die in het sterrenbeeld Waterman staat, ondanks haar geringe afstand erg zwak. Astronomen vermoedden al dat zulke dwergsterren omgeven kunnen zijn voor aarde-achtige planeten in krappe omloopbanen, wat hen heel interessant maakt voor de zoektocht naar buitenaards leven. TRAPPIST-1 is het eerste stelsel van dit type dat is opgespoord.
Het onderzoeksteam heeft vastgesteld dat alle planeten in het stelsel ongeveer net zo groot zijn als de aarde en Venus, of iets kleiner dan dat. De dichtheidsbepalingen wijzen erop dat in elk geval de zes binnenste planeten waarschijnlijk een rotsachtige samenstelling hebben. De zeven planeten die in het stelsel zijn ontdekt zouden vloeibaar water op hun oppervlak kunnen hebben, al is dat bij de ene planeet waarschijnlijker dan bij de andere.
De omloopbanen van de planeten zijn niet veel groter dan die van de vier grootste manen van Jupiter en veel kleiner dan de omloopbaan van Mercurius, de binnenste planeet van het zonnestelsel. De kleinere afmetingen en lagere temperatuur van TRAPPIST-1 hebben echter tot gevolg dat deze planeten ongeveer net zoveel energie opvangen als de binnenste planeten van ons zonnestelsel. TRAPPIST-1c, d en f vangen vergelijkbaar veel energie op als respectievelijk Venus, de aarde en Mars.
Klimaatmodellen geven aan dat de drie binnenste planeten, TRAPPIST-1b, c en d, waarschijnlijk te heet zijn om vloeibaar water te hebben, behalve misschien op een klein deel van hun oppervlak. De afstand van de buitenste planeet, TRAPPIST-1 h, is nog niet goed bepaald, maar waarschijnlijk bevindt deze zich zo ver van zijn ster dat het er te koud is voor vloeibaar water. TRAPPIST-1 e, f en g daarentegen kunnen worden beschouwd als de heilige graal van de planetenjacht: zij bevinden zich in de leefbare zone van hun ster en kunnen plaats bieden aan oceanen van oppervlaktewater.
Dat er planeten om TRAPPIST-1 cirkelen, was al bekend sinds vorig voorjaar. Een team van Belgische astronomen liet toen weten drie planeten bij deze dwergster te hebben ontdekt. Dankzij vervolgonderzoek is dat aantal nu opgelopen tot zeven. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Gematigd warme ‘aardes’ ontdekt in buitengewoon rijk planetenstelsel
Impressie van het uitzicht vanaf het oppervlak van een van de planeten van het TRAPPIST-1-stelsel. Om deze ultrakoele dwergster op 40 lichtjaar van de aarde draaien zeker zeven planeten. (ESO/M. Kornmesser)
Astronomen hebben, slechts veertig lichtjaar hiervandaan, een stelsel van zeven aarde-achtige planeten ontdekt. Al deze planeten zijn gedetecteerd terwijl zij voor hun moederster – de ultrakoele dwergster TRAPPIST-1 – langs trokken. Dat is gebeurd met behulp van telescopen in de ruimte en op aarde, waaronder ESO’s Very Large Telescope. Drie van de planeten bevinden zich in de leefbare zone van hun ster en zouden oceanen van water op hun oppervlak kunnen hebben (Nature, 23 februari).
Elk van de zeven planeten veroorzaakt een kleine daling van de helderheid van de ster wanneer hij voor deze langs trekt – een verschijnsel dat planeetovergang of transit wordt genoemd. Zulke planeetovergangen stellen astronomen in staat om informatie te vergaren over de afmetingen, samenstellingen en omloopbanen van de planeten. Daarbij is ontdekt dat in elk geval de zes binnenste planeten zowel qua grootte als qua temperatuur op de aarde lijken.
Met slechts acht procent van de massa van de zon is TRAPPIST-1 erg klein voor een ster: ze is nauwelijks groter dan de planeet Jupiter. Hierdoor lijkt de ster, die in het sterrenbeeld Waterman staat, ondanks haar geringe afstand erg zwak. Astronomen vermoedden al dat zulke dwergsterren omgeven kunnen zijn voor aarde-achtige planeten in krappe omloopbanen, wat hen heel interessant maakt voor de zoektocht naar buitenaards leven. TRAPPIST-1 is het eerste stelsel van dit type dat is opgespoord.
Het onderzoeksteam heeft vastgesteld dat alle planeten in het stelsel ongeveer net zo groot zijn als de aarde en Venus, of iets kleiner dan dat. De dichtheidsbepalingen wijzen erop dat in elk geval de zes binnenste planeten waarschijnlijk een rotsachtige samenstelling hebben. De zeven planeten die in het stelsel zijn ontdekt zouden vloeibaar water op hun oppervlak kunnen hebben, al is dat bij de ene planeet waarschijnlijker dan bij de andere.
De omloopbanen van de planeten zijn niet veel groter dan die van de vier grootste manen van Jupiter en veel kleiner dan de omloopbaan van Mercurius, de binnenste planeet van het zonnestelsel. De kleinere afmetingen en lagere temperatuur van TRAPPIST-1 hebben echter tot gevolg dat deze planeten ongeveer net zoveel energie opvangen als de binnenste planeten van ons zonnestelsel. TRAPPIST-1c, d en f vangen vergelijkbaar veel energie op als respectievelijk Venus, de aarde en Mars.
Klimaatmodellen geven aan dat de drie binnenste planeten, TRAPPIST-1b, c en d, waarschijnlijk te heet zijn om vloeibaar water te hebben, behalve misschien op een klein deel van hun oppervlak. De afstand van de buitenste planeet, TRAPPIST-1 h, is nog niet goed bepaald, maar waarschijnlijk bevindt deze zich zo ver van zijn ster dat het er te koud is voor vloeibaar water. TRAPPIST-1 e, f en g daarentegen kunnen worden beschouwd als de heilige graal van de planetenjacht: zij bevinden zich in de leefbare zone van hun ster en kunnen plaats bieden aan oceanen van oppervlaktewater.
Dat er planeten om TRAPPIST-1 cirkelen, was al bekend sinds vorig voorjaar. Een team van Belgische astronomen liet toen weten drie planeten bij deze dwergster te hebben ontdekt. Dankzij vervolgonderzoek is dat aantal nu opgelopen tot zeven. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-03-2017
Waar vulkanisch waterstof is, daar is mogelijk leven
Kunnen we op een afstand van tientallen of honderden lichtjaren van een aardachtige exoplaneet zien of er leven is? Misschien wel. Astronomen van de Cornell universiteit beweren dat er gezocht moet worden naar waterstof dat wordt uitgestoten door vulkanen.
“Op bevroren exoplaneten is het lastig om leven te vinden, omdat het leven verborgen is onder vele ijslagen”, zegt hoofdauteur Ramses Ramirez van het Carl Sagan Instituut. “Maar als het oppervlak warm genoeg is – met dank aan een warme atmosfeer en vulkanisch waterstof – komt er mogelijk leven voor op het oppervlak. Dan zijn er misschien wel tekenen van leven te zien.”
Vulkanen zijn erg belangrijk en kunnen een planeet transformeren van een droge ijswereld (zoals Mars) tot een leefbare aardachtige wereld. Een planeet met een broeikaseffect – met dank aan waterstof, water en koolstofdioxide – kan de leefbare zone rondom een ster met zo’n dertig tot zestig procent oprekken. “Zolang er maar vulkanen zijn”, concludeert professor Lisa Kaltenegger.
James Webb komt
Mogelijk gaan we in de toekomst vulkanen op buitenaardse werelden spotten. “Met de toekomstige James Webb telescoop kunnen we zware vulkaanuitbarstingen zien”, zei Kaltenegger in 2010 op Scientias.nl. “Vooral uitbarstingen waarbij veel gassen in de atmosfeer worden gepompt.” Denk hierbij aan bijvoorbeeld zwaveldixoide.
Microscopisch leven
“Als we een grootschalige vulkanische uitbarsting op een exoplaneet spotten – en deze planeet voldoet aan andere criteria – dan moeten we deze exoplaneet nog beter bestuderen”, vindt onderzoeker Amit Misra, die in 2015 een onderzoek over platentektoniek op buitenaardse werelden publiceerde. “Er is dan namelijk een verhoogde kans op de aanwezigheid van (microscopisch) leven.”
Waterstof
Waterstof houdt een planeet goed warm, maar is daarnaast een licht gas en verdwijnt daarom ook snel de ruimte in. Dit betekent dat een aardachtige planeet een jasje van waterstof niet langer dan een paar miljoen jaar kan vasthouden. Maar niet als er vulkanen zijn. “Vulkanisch waterstof kan een planeet lange tijd warm houden, zolang de vulkanen maar krachtig genoeg zijn”, vertelt Ramirez.
Als een planeet met vulkanisch waterstof een grotere leefbare zone heeft, dan is dat goed nieuws voor de zoektocht naar buitenaards leven. Exoplaneten die nu zijn afgeschreven, omdat ze nét buiten de leefbare zone van een ster vallen, zijn mogelijk toch leefbaar als er vulkanisch waterstof wordt ontdekt.
(scientias.nl)
Waar vulkanisch waterstof is, daar is mogelijk leven
Kunnen we op een afstand van tientallen of honderden lichtjaren van een aardachtige exoplaneet zien of er leven is? Misschien wel. Astronomen van de Cornell universiteit beweren dat er gezocht moet worden naar waterstof dat wordt uitgestoten door vulkanen.
“Op bevroren exoplaneten is het lastig om leven te vinden, omdat het leven verborgen is onder vele ijslagen”, zegt hoofdauteur Ramses Ramirez van het Carl Sagan Instituut. “Maar als het oppervlak warm genoeg is – met dank aan een warme atmosfeer en vulkanisch waterstof – komt er mogelijk leven voor op het oppervlak. Dan zijn er misschien wel tekenen van leven te zien.”
Vulkanen zijn erg belangrijk en kunnen een planeet transformeren van een droge ijswereld (zoals Mars) tot een leefbare aardachtige wereld. Een planeet met een broeikaseffect – met dank aan waterstof, water en koolstofdioxide – kan de leefbare zone rondom een ster met zo’n dertig tot zestig procent oprekken. “Zolang er maar vulkanen zijn”, concludeert professor Lisa Kaltenegger.
James Webb komt
Mogelijk gaan we in de toekomst vulkanen op buitenaardse werelden spotten. “Met de toekomstige James Webb telescoop kunnen we zware vulkaanuitbarstingen zien”, zei Kaltenegger in 2010 op Scientias.nl. “Vooral uitbarstingen waarbij veel gassen in de atmosfeer worden gepompt.” Denk hierbij aan bijvoorbeeld zwaveldixoide.
Microscopisch leven
“Als we een grootschalige vulkanische uitbarsting op een exoplaneet spotten – en deze planeet voldoet aan andere criteria – dan moeten we deze exoplaneet nog beter bestuderen”, vindt onderzoeker Amit Misra, die in 2015 een onderzoek over platentektoniek op buitenaardse werelden publiceerde. “Er is dan namelijk een verhoogde kans op de aanwezigheid van (microscopisch) leven.”
Waterstof
Waterstof houdt een planeet goed warm, maar is daarnaast een licht gas en verdwijnt daarom ook snel de ruimte in. Dit betekent dat een aardachtige planeet een jasje van waterstof niet langer dan een paar miljoen jaar kan vasthouden. Maar niet als er vulkanen zijn. “Vulkanisch waterstof kan een planeet lange tijd warm houden, zolang de vulkanen maar krachtig genoeg zijn”, vertelt Ramirez.
Als een planeet met vulkanisch waterstof een grotere leefbare zone heeft, dan is dat goed nieuws voor de zoektocht naar buitenaards leven. Exoplaneten die nu zijn afgeschreven, omdat ze nét buiten de leefbare zone van een ster vallen, zijn mogelijk toch leefbaar als er vulkanisch waterstof wordt ontdekt.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-04-2017
Voor het eerst dampkring ontdekt rond 'aarde-achtige' planeet
Illustratie van exoplaneet GJ1132b, met de moederster (een rode dwerg) op de achtergrond. (MPIA)
Voor het eerst is het bestaan van een dampkring aangetoond rond een planeet die qua afmetingen en massa enigszins vergelijkbaar is met de aarde. De ontdekking is gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Exoplaneet GJ1132b is 1,4 maal zo groot en 1,6 maal zo zwaar als de aarde. De planeet beschrijft elke 1,6 dagen een kleine baan rond een rode dwergster op 30 lichtjaar afstand in het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen). Vanaf de aarde zien we de baan van opzij, zodat de planeet eens per omloop voor de ster langs beweegt en een klein beetje licht onderschept.
Met de 2,2-meter ESO/MPG telescoop op de Europese La Silla-sterrenwacht in Noord-Chili zijn die planeetovergangen nu waargenomen op zeven verschillende golflengten. Voor een dampkringloze planeet moet de hoeveelheid onderschept sterlicht op al die golflengten even groot zijn. Uit de metingen blijkt echter dat de planeet in het infrarood wat groter lijkt. Dat wijst erop dat hij omgeven wordt door een dampkring die infrarode straling absorbeert, maar transparant is voor andere soorten licht. Uit modelberekeningen blijkt dat de metingen goed verklaarbaar zijn door een dampkring die rijk is aan waterdamp en methaangas.
Tot nu toe was alleen bij grotere en zwaardere exoplaneten het bestaan van een dampkring aangetoond. GJ1132b zal in de toekomst veel gedetailleerder bestudeerd kunnen worden door grote telescopen op aarde en in de ruimte. De ontdekking van een dampkring zegt overigens nog helemaal niets over het al dan niet voorkomen van leven op de planeet. Ook is niet met zekerheid bekend in welke mate de planeet echt op de aarde lijkt. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Voor het eerst dampkring ontdekt rond 'aarde-achtige' planeet
Illustratie van exoplaneet GJ1132b, met de moederster (een rode dwerg) op de achtergrond. (MPIA)
Voor het eerst is het bestaan van een dampkring aangetoond rond een planeet die qua afmetingen en massa enigszins vergelijkbaar is met de aarde. De ontdekking is gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Exoplaneet GJ1132b is 1,4 maal zo groot en 1,6 maal zo zwaar als de aarde. De planeet beschrijft elke 1,6 dagen een kleine baan rond een rode dwergster op 30 lichtjaar afstand in het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen). Vanaf de aarde zien we de baan van opzij, zodat de planeet eens per omloop voor de ster langs beweegt en een klein beetje licht onderschept.
Met de 2,2-meter ESO/MPG telescoop op de Europese La Silla-sterrenwacht in Noord-Chili zijn die planeetovergangen nu waargenomen op zeven verschillende golflengten. Voor een dampkringloze planeet moet de hoeveelheid onderschept sterlicht op al die golflengten even groot zijn. Uit de metingen blijkt echter dat de planeet in het infrarood wat groter lijkt. Dat wijst erop dat hij omgeven wordt door een dampkring die infrarode straling absorbeert, maar transparant is voor andere soorten licht. Uit modelberekeningen blijkt dat de metingen goed verklaarbaar zijn door een dampkring die rijk is aan waterdamp en methaangas.
Tot nu toe was alleen bij grotere en zwaardere exoplaneten het bestaan van een dampkring aangetoond. GJ1132b zal in de toekomst veel gedetailleerder bestudeerd kunnen worden door grote telescopen op aarde en in de ruimte. De ontdekking van een dampkring zegt overigens nog helemaal niets over het al dan niet voorkomen van leven op de planeet. Ook is niet met zekerheid bekend in welke mate de planeet echt op de aarde lijkt. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-04-2017
Ruimtetelescoop Kepler ontdekt 'zusje van Venus' rond dwergster
Illustratie (niet op schaal) van exoplaneet Kepler 1649b en zijn moederster. (SETI Institute/Danielle Futselaer)
Met de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is een hete planeet ontdekt in een kleine omloopbaan rond een dwergster op 219 lichtjaar afstand van de aarde. De planeet, Kepler 1649b geheten, is een slag groter dan de aarde, en draait in slechts 9 dagen rond zijn moederster.
De hoeveelheid straling die de planeet van de ster ontvangt is 2,3 maal zo groot als de hoeveelheid licht en warmte die de aarde ontvangt van de zon. Ter vergelijking: de 'broeikasplaneet' Venus ontvangt 1,9 maal zo veel straling van de zon als de aarde.
De ontdekking, beschreven in The Astronomical Journal, helpt astronomen om meer zicht te krijgen op de omstandigheden op planeten die rond rode dwergsterren draaien - de meest talrijke sterren in het Melkwegstelsel. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Ruimtetelescoop Kepler ontdekt 'zusje van Venus' rond dwergster
Illustratie (niet op schaal) van exoplaneet Kepler 1649b en zijn moederster. (SETI Institute/Danielle Futselaer)
Met de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is een hete planeet ontdekt in een kleine omloopbaan rond een dwergster op 219 lichtjaar afstand van de aarde. De planeet, Kepler 1649b geheten, is een slag groter dan de aarde, en draait in slechts 9 dagen rond zijn moederster.
De hoeveelheid straling die de planeet van de ster ontvangt is 2,3 maal zo groot als de hoeveelheid licht en warmte die de aarde ontvangt van de zon. Ter vergelijking: de 'broeikasplaneet' Venus ontvangt 1,9 maal zo veel straling van de zon als de aarde.
De ontdekking, beschreven in The Astronomical Journal, helpt astronomen om meer zicht te krijgen op de omstandigheden op planeten die rond rode dwergsterren draaien - de meest talrijke sterren in het Melkwegstelsel. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-04-2017
Veelbelovende ‘superaarde’ ontdekt bij nabije rode dwergster
Artist's impression van de exoplaneet LHS 1140b, die om een rode dwergster op 40 lichtjaar van de aarde cirkelt. (ESO/spaceengine.org)
Een internationaal team van astronomen heeft een ‘superaarde’ ontdekt die zich binnen de leefbare zone van de slechts veertig lichtjaar verre ster LHS 1140 bevindt. De planeet is een beetje groter en aanzienlijk zwaarder dan de aarde en zou een atmosfeer kunnen hebben. Omdat hij eens in de 25 dagen voor zijn moederster langs schuift, maakt dit hem tot een interessant object voor toekomstig atmosfeeronderzoek (Nature, 20 april).
LHS 1140 is een zwakke rode dwergster in het sterrenbeeld Walvis. Rode dwergen zijn veel kleiner en koeler dan de zon. Hierdoor ontvangt exoplaneet LHS 1140b, hoewel hij zich tien keer dichter bij zijn ster bevindt dan de aarde bij de zon, maar ongeveer half zoveel licht van zijn ster als de aarde. Daarmee bevindt hij zich in het hart van de leefbare zone rond de ster, wat betekent dat de temperatuur op zijn oppervlak zo gematigd is, dat er vloeibaar water kan bestaan.
Rode dwergsterren zijn berucht om hun wispelturige gedrag. Ze produceren vaak grote uitbarstingen, die funest zijn voor de atmosferen van nabije planeten. Maar LHS 1140 zendt minder hoogenergetische straling uit dan vergelijkbare sterren met weinig massa. Hierdoor bestaat de kans dat LHS 1140b een atmosfeer heeft weten te behouden, al staat dat nog niet vast. In dat geval zou er ook vloeibaar water op zijn oppervlak kunnen zijn.
De astronomen schatten dat de planeet minstens vijf miljard jaar oud is. Ook hebben zij vastgesteld dat hij 1,4 keer zo groot is als de aarde – bijna 18.000 kilometer. Uit het feit dat zijn massa ongeveer zeven keer zo groot is als die van onze planeet kan worden afgeleid dat hij grotendeels uit ijzer en gesteente bestaat.
Waarnemingen die binnenkort met de Hubble-ruimtetelescoop worden gedaan, moeten uitsluitsel geven over de hoeveelheid straling die op LHS 1140b neerregent, zodat zijn ‘levensvatbaarheid’ nader kan worden bepaald. Zodra nieuwe grote telescopen zoals de Europese Extremely Large Telescope in bedrijf zijn, kunnen astronomen ook zijn eventuele atmosfeer aan een gedetailleerd onderzoek onderwerpen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Veelbelovende ‘superaarde’ ontdekt bij nabije rode dwergster
Artist's impression van de exoplaneet LHS 1140b, die om een rode dwergster op 40 lichtjaar van de aarde cirkelt. (ESO/spaceengine.org)
Een internationaal team van astronomen heeft een ‘superaarde’ ontdekt die zich binnen de leefbare zone van de slechts veertig lichtjaar verre ster LHS 1140 bevindt. De planeet is een beetje groter en aanzienlijk zwaarder dan de aarde en zou een atmosfeer kunnen hebben. Omdat hij eens in de 25 dagen voor zijn moederster langs schuift, maakt dit hem tot een interessant object voor toekomstig atmosfeeronderzoek (Nature, 20 april).
LHS 1140 is een zwakke rode dwergster in het sterrenbeeld Walvis. Rode dwergen zijn veel kleiner en koeler dan de zon. Hierdoor ontvangt exoplaneet LHS 1140b, hoewel hij zich tien keer dichter bij zijn ster bevindt dan de aarde bij de zon, maar ongeveer half zoveel licht van zijn ster als de aarde. Daarmee bevindt hij zich in het hart van de leefbare zone rond de ster, wat betekent dat de temperatuur op zijn oppervlak zo gematigd is, dat er vloeibaar water kan bestaan.
Rode dwergsterren zijn berucht om hun wispelturige gedrag. Ze produceren vaak grote uitbarstingen, die funest zijn voor de atmosferen van nabije planeten. Maar LHS 1140 zendt minder hoogenergetische straling uit dan vergelijkbare sterren met weinig massa. Hierdoor bestaat de kans dat LHS 1140b een atmosfeer heeft weten te behouden, al staat dat nog niet vast. In dat geval zou er ook vloeibaar water op zijn oppervlak kunnen zijn.
De astronomen schatten dat de planeet minstens vijf miljard jaar oud is. Ook hebben zij vastgesteld dat hij 1,4 keer zo groot is als de aarde – bijna 18.000 kilometer. Uit het feit dat zijn massa ongeveer zeven keer zo groot is als die van onze planeet kan worden afgeleid dat hij grotendeels uit ijzer en gesteente bestaat.
Waarnemingen die binnenkort met de Hubble-ruimtetelescoop worden gedaan, moeten uitsluitsel geven over de hoeveelheid straling die op LHS 1140b neerregent, zodat zijn ‘levensvatbaarheid’ nader kan worden bepaald. Zodra nieuwe grote telescopen zoals de Europese Extremely Large Telescope in bedrijf zijn, kunnen astronomen ook zijn eventuele atmosfeer aan een gedetailleerd onderzoek onderwerpen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-04-2017
IJzige planeet ontdekt die ongeveer net zo zwaar is als onze aarde
De planeet bevindt zich op zo’n 13 lichtjaar van de aarde en is ontdekt met behulp van een micro-zwaartekrachtlens.
De exoplaneet heeft de lastig te onthouden naam OGLE-2016-BLG-1195Lb gekregen en heeft een massa die vergelijkbaar is met de massa van de aarde. Ook de afstand tussen de exoplaneet en de moederster is vergelijkbaar met de afstand tussen de aarde en de zon.
Te koud
Ondanks de overeenkomsten die deze exoplaneet met onze aarde heeft, hoeven we er hoogstwaarschijnlijk geen leven te verwachten. De planeet is veel te koud. OGLE-2016-BLG-1195Lb draait namelijk om een heel kleine moederster. Die ster is zo klein dat wetenschappers niet eens zeker weten of het wel een ster is. Het kan ook wel eens een bruine dwerg zijn: een sterachtig object dat niet in staat is tot kernfusie. Het zou ook een ultrakoele dwergster kunnen zijn (zoals TRAPPIST-1). Het lijkt er hoe dan ook op dat de exoplaneet hartstikke koud is (mogelijk zelfs kouder dan Pluto) en dat eventueel oppervlaktewater op de planeet bevroren is.
Een schematische weergave van gravitationele microlensing. Afbeelding: NASA.
Microlensing
Onderzoekers ontdekten OGLE-2016-BLG-1195Lb met behulp van een techniek die gravitationele microlensing wordt genoemd. Hierbij maken onderzoekers handig gebruik van het licht van heldere sterren die op grote afstand van de aarde staan. Wanneer een ster voor zo’n heldere ster op grote afstand langsbeweegt, zorgt de zwaartekracht van de ster op de voorgrond ervoor dat de ster op de achtergrond helderder lijkt. Een planeet die rond de ster op de voorgrond cirkelt veroorzaakt een beter waarneembare afname in de schijnbaar toegenomen helderheid van de ster op de achtergrond, wat detectie van die planeet gemakkelijker maakt. Op deze manier hebben onderzoekers al verscheidene exoplaneten op grote afstand van de aarde ontdekt.
OGLE-2016-BLG-1195Lb is de lichtste planeet die tot op heden middels gravitationele microlensing ontdekt is. Het is op dit moment niet mogelijk om planeten die veel kleiner zijn dan OGLE-2016-BLG-1195Lb middels gravitationele microlensing te detecteren. Maar dat gaat veranderen. En wel over een jaartje of tien, wanneer NASA de gevoelige ruimtetelescoop Wide Field Infrared Survey Telescope (WFIRST) lanceert.
(scientias.nl)
IJzige planeet ontdekt die ongeveer net zo zwaar is als onze aarde
De planeet bevindt zich op zo’n 13 lichtjaar van de aarde en is ontdekt met behulp van een micro-zwaartekrachtlens.
De exoplaneet heeft de lastig te onthouden naam OGLE-2016-BLG-1195Lb gekregen en heeft een massa die vergelijkbaar is met de massa van de aarde. Ook de afstand tussen de exoplaneet en de moederster is vergelijkbaar met de afstand tussen de aarde en de zon.
Te koud
Ondanks de overeenkomsten die deze exoplaneet met onze aarde heeft, hoeven we er hoogstwaarschijnlijk geen leven te verwachten. De planeet is veel te koud. OGLE-2016-BLG-1195Lb draait namelijk om een heel kleine moederster. Die ster is zo klein dat wetenschappers niet eens zeker weten of het wel een ster is. Het kan ook wel eens een bruine dwerg zijn: een sterachtig object dat niet in staat is tot kernfusie. Het zou ook een ultrakoele dwergster kunnen zijn (zoals TRAPPIST-1). Het lijkt er hoe dan ook op dat de exoplaneet hartstikke koud is (mogelijk zelfs kouder dan Pluto) en dat eventueel oppervlaktewater op de planeet bevroren is.
Een schematische weergave van gravitationele microlensing. Afbeelding: NASA.
Microlensing
Onderzoekers ontdekten OGLE-2016-BLG-1195Lb met behulp van een techniek die gravitationele microlensing wordt genoemd. Hierbij maken onderzoekers handig gebruik van het licht van heldere sterren die op grote afstand van de aarde staan. Wanneer een ster voor zo’n heldere ster op grote afstand langsbeweegt, zorgt de zwaartekracht van de ster op de voorgrond ervoor dat de ster op de achtergrond helderder lijkt. Een planeet die rond de ster op de voorgrond cirkelt veroorzaakt een beter waarneembare afname in de schijnbaar toegenomen helderheid van de ster op de achtergrond, wat detectie van die planeet gemakkelijker maakt. Op deze manier hebben onderzoekers al verscheidene exoplaneten op grote afstand van de aarde ontdekt.
OGLE-2016-BLG-1195Lb is de lichtste planeet die tot op heden middels gravitationele microlensing ontdekt is. Het is op dit moment niet mogelijk om planeten die veel kleiner zijn dan OGLE-2016-BLG-1195Lb middels gravitationele microlensing te detecteren. Maar dat gaat veranderen. En wel over een jaartje of tien, wanneer NASA de gevoelige ruimtetelescoop Wide Field Infrared Survey Telescope (WFIRST) lanceert.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-05-2017
Epsilon Eridani-stelsel lijkt op ons zonnestelsel
Illustratie van de 'puinschijven' rond de ster Epsilon Eridani. (Lynette Cook)
Het planetenstelsel van de zonachtige ster Epsilon Eridani, op slechts 10,5 lichtjaar afstand, vertoont qua structuur veel overeenkomsten met ons eigen zonnestelsel. Dat blijkt uit gedetailleerde waarnemingen die verricht zijn met SOFIA, een infraroodtelescoop aan boord van een vliegtuig. De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Rond Epsilon Eridani draait een gasvormige reuzenplaneet, op een afstand die vergelijkbaar is met de afstand waarop Jupiter rond de zon cirkelt. Vermoedelijk wordt de ster door meer planeten vergezeld. Bovendien hebben infraroodtelescopen de zwakke warmtestraling opgevangen van stof en gas in een zogeheten 'puinschijf' (debris disk) - materiaal dat het resultaat is van onderlinge botsingen van kleinere hemellichamen.
In ons eigen zonnestelsel komen twee van die puingordels voor: de planetoïdengordel binnen de baan van Juptier en de Kuipergordel buiten de baan van Neptunus. Uit de nieuwe SOFIA-metingen blijkt dat de puinschijf van Epsilon Eridani ook uit twee delen bestaat: één binnen de baan van de Jupiterachtige planeet en één erbuiten. Die structuur ontstaat onder invloed van de zwaartekrachtwerking van de planeet.
De leeftijd van Epsilon Eridani is ca. een vijfde van de leeftijd van de zon; onderzoek aan het planetenstelsel levert dus informatie op over de omstandigheden zoals die in de jeugd van ons eigen zonnestelsel voorkwamen. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Epsilon Eridani-stelsel lijkt op ons zonnestelsel
Illustratie van de 'puinschijven' rond de ster Epsilon Eridani. (Lynette Cook)
Het planetenstelsel van de zonachtige ster Epsilon Eridani, op slechts 10,5 lichtjaar afstand, vertoont qua structuur veel overeenkomsten met ons eigen zonnestelsel. Dat blijkt uit gedetailleerde waarnemingen die verricht zijn met SOFIA, een infraroodtelescoop aan boord van een vliegtuig. De nieuwe resultaten zijn gepubliceerd in The Astronomical Journal.
Rond Epsilon Eridani draait een gasvormige reuzenplaneet, op een afstand die vergelijkbaar is met de afstand waarop Jupiter rond de zon cirkelt. Vermoedelijk wordt de ster door meer planeten vergezeld. Bovendien hebben infraroodtelescopen de zwakke warmtestraling opgevangen van stof en gas in een zogeheten 'puinschijf' (debris disk) - materiaal dat het resultaat is van onderlinge botsingen van kleinere hemellichamen.
In ons eigen zonnestelsel komen twee van die puingordels voor: de planetoïdengordel binnen de baan van Juptier en de Kuipergordel buiten de baan van Neptunus. Uit de nieuwe SOFIA-metingen blijkt dat de puinschijf van Epsilon Eridani ook uit twee delen bestaat: één binnen de baan van de Jupiterachtige planeet en één erbuiten. Die structuur ontstaat onder invloed van de zwaartekrachtwerking van de planeet.
De leeftijd van Epsilon Eridani is ca. een vijfde van de leeftijd van de zon; onderzoek aan het planetenstelsel levert dus informatie op over de omstandigheden zoals die in de jeugd van ons eigen zonnestelsel voorkwamen. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-05-2017
Neptunus-achtige planeet HAT-P-26b heeft ‘primitieve’ atmosfeer
Artist's impression van een warme Neptunus-achtige planeet en zijn moederster.
De atmosfeer van de Neptunus-achtige planeet HAT-P-26b bestaat vrijwel geheel uit waterstof en helium. Deze ‘primitieve’ samenstelling kan erop wijzen dat de planeet zich bij zijn geboorte nog dichter bij zijn (zeer lichtzwakke) moederster heeft bevonden dan nu al het geval is (Science, 12 mei).
Om de atmosfeer van de planeet te onderzoeken, hebben astronomen gegevens verzameld op de momenten dat deze – vanaf de aarde gezien – voor zijn ster langs schuift. Tijdens zo’n planeetovergang wordt een klein deel van het licht van de ster gefilterd door de atmosfeer van de planeet, die licht van bepaalde golflengten absorbeert. Uit de daaruit voortkomende spectrale ‘vingerafdruk’ kan de chemische samenstelling van de planeetatmosfeer worden afgeleid.
De analyse van de waarnemingen laat zien dat de atmosfeer van HAT-P-26b relatief arm is aan bewolking, maar wel een sterke watersignatuur vertoont. Aan de hand van het gemeten hoeveelheid water hebben de astronomen een schatting gemaakt van het zogeheten metaalgehalte van die atmosfeer – het gehalte aan elementen zwaarder dan waterstof en helium.
Het metaalgehalte van HAT-P-26b blijkt ongeveer vijf keer zo groot te zijn als dat van onze zon. Ter vergelijking: het metaalgehalte van Neptunus is nog eens twintig keer hoger. Daarmee breekt HAT-P-26b de trend die in ons eigen zonnestelsel en bij enkele andere planetenstelsels is waargenomen. Doorgaans bevat de atmosfeer van een (gas)planeet namelijk meer zwaardere elementen naarmate de planeet minder massa heeft.
Zo zijn de atmosferen van de planeten Uranus en Neptunus veel metaalarmer dan die van hun zwaardere soortgenoten Jupiter en Saturnus. Dat grote verschil wordt toegeschreven aan hun ontstaanswijze. Jupiter en Saturnus hebben hun deel van de protoplanetaire schijf rond de zon zo snel schoongeveegd, dat de zwaardere elementen grotendeels in hun kern zijn beland. Uranus en Neptunus groeiden geleidelijker, waardoor ze ook in een later stadium nog zijn bestookt met ijsachtig puin en hun atmosferen werden verrijkt met zware elementen.
Het metaalgehalte van HAT-P-26b, die van het formaat Neptunus is, komt echter overeen met dat van Jupiter. Voor deze lage waarde zijn twee verklaringen mogelijk. De ene is dat HAT-P-26b dichter bij zijn ster is ontstaan, in een deel van de protoplanetaire schijf dat weinig ijs en daarmee ook relatief weinig zware elementen bevatte. De andere mogelijkheid is dat de vorming van het gasomhulsel van de planeet relatief laat op gang is gekomen, toen er bijna geen ‘zwaar puin’ meer voorhanden was. (EE)
(allesoversterrenkunde))
Neptunus-achtige planeet HAT-P-26b heeft ‘primitieve’ atmosfeer
Artist's impression van een warme Neptunus-achtige planeet en zijn moederster.
De atmosfeer van de Neptunus-achtige planeet HAT-P-26b bestaat vrijwel geheel uit waterstof en helium. Deze ‘primitieve’ samenstelling kan erop wijzen dat de planeet zich bij zijn geboorte nog dichter bij zijn (zeer lichtzwakke) moederster heeft bevonden dan nu al het geval is (Science, 12 mei).
Om de atmosfeer van de planeet te onderzoeken, hebben astronomen gegevens verzameld op de momenten dat deze – vanaf de aarde gezien – voor zijn ster langs schuift. Tijdens zo’n planeetovergang wordt een klein deel van het licht van de ster gefilterd door de atmosfeer van de planeet, die licht van bepaalde golflengten absorbeert. Uit de daaruit voortkomende spectrale ‘vingerafdruk’ kan de chemische samenstelling van de planeetatmosfeer worden afgeleid.
De analyse van de waarnemingen laat zien dat de atmosfeer van HAT-P-26b relatief arm is aan bewolking, maar wel een sterke watersignatuur vertoont. Aan de hand van het gemeten hoeveelheid water hebben de astronomen een schatting gemaakt van het zogeheten metaalgehalte van die atmosfeer – het gehalte aan elementen zwaarder dan waterstof en helium.
Het metaalgehalte van HAT-P-26b blijkt ongeveer vijf keer zo groot te zijn als dat van onze zon. Ter vergelijking: het metaalgehalte van Neptunus is nog eens twintig keer hoger. Daarmee breekt HAT-P-26b de trend die in ons eigen zonnestelsel en bij enkele andere planetenstelsels is waargenomen. Doorgaans bevat de atmosfeer van een (gas)planeet namelijk meer zwaardere elementen naarmate de planeet minder massa heeft.
Zo zijn de atmosferen van de planeten Uranus en Neptunus veel metaalarmer dan die van hun zwaardere soortgenoten Jupiter en Saturnus. Dat grote verschil wordt toegeschreven aan hun ontstaanswijze. Jupiter en Saturnus hebben hun deel van de protoplanetaire schijf rond de zon zo snel schoongeveegd, dat de zwaardere elementen grotendeels in hun kern zijn beland. Uranus en Neptunus groeiden geleidelijker, waardoor ze ook in een later stadium nog zijn bestookt met ijsachtig puin en hun atmosferen werden verrijkt met zware elementen.
Het metaalgehalte van HAT-P-26b, die van het formaat Neptunus is, komt echter overeen met dat van Jupiter. Voor deze lage waarde zijn twee verklaringen mogelijk. De ene is dat HAT-P-26b dichter bij zijn ster is ontstaan, in een deel van de protoplanetaire schijf dat weinig ijs en daarmee ook relatief weinig zware elementen bevatte. De andere mogelijkheid is dat de vorming van het gasomhulsel van de planeet relatief laat op gang is gekomen, toen er bijna geen ‘zwaar puin’ meer voorhanden was. (EE)
(allesoversterrenkunde))
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-05-2017
Exoplaneet is zo licht als piepschuim
Wetenschappers van de Lehigh universiteit hebben een nieuwe exoplaneet gevonden, die net zo licht is als piepschuim.
De exoplaneet draait om een ster op een afstand van 320 lichtjaar van de aarde. “Deze opgepompte exoplaneet is veertig procent groter dan Jupiter, maar weegt vijf keer minder dan de grootste planeet van ons zonnestelsel”, zegt astronoom Joshua Pepper.
De exoplaneet KELT-11b draait in minder dan vijf aardse dagen om zijn moederster, zo schrijven de onderzoekers in het paper in het wetenschappelijke vakblad The Astronomical Journal. De moederster – KELT-11 – is bijna door zijn gasvoorraad heen en transformeert langzaam in een rode reus. De astronomen verwachten dat KELT-11b binnen een paar honderd miljoen jaar wordt verorberd door de bejaarde ster.
Snuffelen aan exoatmosferen
Omdat de moederster zo ontzettend helder is, is het relatief makkelijk om de atmosfeer te analyseren van KELT-11b. De komende tien jaar kunnen er nieuwe telescopen worden ingezet, waardoor het mogelijk is om te snuffelen aan buitenaardse atmosferen. Op die manier leren we meer over hoe exoplaneten zijn ontstaan en of er leven mogelijk is. Na het analyseren van de atmosferen van grote gasplaneten nabij felle sterren, zoals KELT-11b, kunnen astronomen doorgaan naar kleinere gasplaneten en uiteindelijk naar aardachtige exoplaneten.
KELT
De exoplaneet is ontdekt door de Kilodegree Extremely Little Telescope. KELT bestaat uit twee kleine robottelescopen in de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Iedere avond scannen de telescopen de nachthemel en meten zij de helderheid van vijf miljoen sterren. Wanneer het sterrenlicht regelmatig iets dimt, dan komt dit mogelijk doordat een planeet voor de ster langs beweegt en een deel van het licht van de ster tegenhoudt.
Bronmateriaal:
"KELT-11b: A Highly Inflated Sub-Saturn Exoplanet Transiting the V = 8 Subgiant HD 93396" - The Astronomical Journal
(scientias.nl)
Exoplaneet is zo licht als piepschuim
Wetenschappers van de Lehigh universiteit hebben een nieuwe exoplaneet gevonden, die net zo licht is als piepschuim.
De exoplaneet draait om een ster op een afstand van 320 lichtjaar van de aarde. “Deze opgepompte exoplaneet is veertig procent groter dan Jupiter, maar weegt vijf keer minder dan de grootste planeet van ons zonnestelsel”, zegt astronoom Joshua Pepper.
De exoplaneet KELT-11b draait in minder dan vijf aardse dagen om zijn moederster, zo schrijven de onderzoekers in het paper in het wetenschappelijke vakblad The Astronomical Journal. De moederster – KELT-11 – is bijna door zijn gasvoorraad heen en transformeert langzaam in een rode reus. De astronomen verwachten dat KELT-11b binnen een paar honderd miljoen jaar wordt verorberd door de bejaarde ster.
Snuffelen aan exoatmosferen
Omdat de moederster zo ontzettend helder is, is het relatief makkelijk om de atmosfeer te analyseren van KELT-11b. De komende tien jaar kunnen er nieuwe telescopen worden ingezet, waardoor het mogelijk is om te snuffelen aan buitenaardse atmosferen. Op die manier leren we meer over hoe exoplaneten zijn ontstaan en of er leven mogelijk is. Na het analyseren van de atmosferen van grote gasplaneten nabij felle sterren, zoals KELT-11b, kunnen astronomen doorgaan naar kleinere gasplaneten en uiteindelijk naar aardachtige exoplaneten.
KELT
De exoplaneet is ontdekt door de Kilodegree Extremely Little Telescope. KELT bestaat uit twee kleine robottelescopen in de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Iedere avond scannen de telescopen de nachthemel en meten zij de helderheid van vijf miljoen sterren. Wanneer het sterrenlicht regelmatig iets dimt, dan komt dit mogelijk doordat een planeet voor de ster langs beweegt en een deel van het licht van de ster tegenhoudt.
Bronmateriaal:
"KELT-11b: A Highly Inflated Sub-Saturn Exoplanet Transiting the V = 8 Subgiant HD 93396" - The Astronomical Journal
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-05-2017
Magnetisme beïnvloedt weer op hete exoplaneet
Illustratie van exoplaneet HAT-P-7b.
Het weer op de hete, zware exoplaneet HAT-P-7b wordt in sterke mate beïnvloed door het magnetisch veld van de planeet. Dat beweert Tamara Rogers van het Planetary Science Institute in een artikel in Nature Astronomy.
HAT-P-7b werd in 2008 ontdekt door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler. Hij is 40 procent groter en 80 procent zwaarder dan Jupiter, en draait in zó'n kleine baan rond zijn moederster dat de temperatuur aan de dagzijde bijna 2000 graden bedraagt. Doordat het aan de nachtzijde een stuk 'koeler' is (ca. 900 graden), treden er krachtige stormen op in de dampkring. Als gevolg daarvan ligt het punt met de hoogste temperatuur niet midden op de dagzijde van de planeet, zo is gebleken uit metingen van de infraroodkunstmaan Spitzer.
De positie van dat 'hot point' blijkt echter zeer veranderlijk, wat wijst op grote variaties in de windsnelheden op HAT-P-7b. Rogers heeft nu modelberekeningen uitgevoerd die erop wijzen dat het magnetisch veld van de planeet daar verantwoordelijk voor is. Lithium-, natrium- en kaliumatomen in de dampkring raken geïoniseerd en elektrisch geladen door de hoge temperatuur, waarna ze onder invloed raken van magnetische velden.
Uit de modelberekeningen blijkt dat het magnetisch veld van HAT-P-7b maximaal zes maal zo sterk is als het aardse magneetveld. (GS)
(allesoversterrenkunde.nl)
Magnetisme beïnvloedt weer op hete exoplaneet
Illustratie van exoplaneet HAT-P-7b.
Het weer op de hete, zware exoplaneet HAT-P-7b wordt in sterke mate beïnvloed door het magnetisch veld van de planeet. Dat beweert Tamara Rogers van het Planetary Science Institute in een artikel in Nature Astronomy.
HAT-P-7b werd in 2008 ontdekt door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler. Hij is 40 procent groter en 80 procent zwaarder dan Jupiter, en draait in zó'n kleine baan rond zijn moederster dat de temperatuur aan de dagzijde bijna 2000 graden bedraagt. Doordat het aan de nachtzijde een stuk 'koeler' is (ca. 900 graden), treden er krachtige stormen op in de dampkring. Als gevolg daarvan ligt het punt met de hoogste temperatuur niet midden op de dagzijde van de planeet, zo is gebleken uit metingen van de infraroodkunstmaan Spitzer.
De positie van dat 'hot point' blijkt echter zeer veranderlijk, wat wijst op grote variaties in de windsnelheden op HAT-P-7b. Rogers heeft nu modelberekeningen uitgevoerd die erop wijzen dat het magnetisch veld van de planeet daar verantwoordelijk voor is. Lithium-, natrium- en kaliumatomen in de dampkring raken geïoniseerd en elektrisch geladen door de hoge temperatuur, waarna ze onder invloed raken van magnetische velden.
Uit de modelberekeningen blijkt dat het magnetisch veld van HAT-P-7b maximaal zes maal zo sterk is als het aardse magneetveld. (GS)
(allesoversterrenkunde.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-05-2017
Meteo-modellen wijzen op bewoonbaarheid van exoplaneet Proxima b
Illustratie van exoplaneet Proxima b. (ESO/M. Kornmesser)
Grote delen van de nabijgelegen exoplaneet Proxima b kunnen vloeibaar oppervlaktewater herbergen, en daarmee potentieel bewoonbaar zijn. Dat schrijven onderzoekers van de Univeristeit van Exeter vandaag in Astronomy & Astrophysics.
Proxima b is de dichtstbijzijnde exoplaneet, op slechts 4,2 lichtjaar afstand van de aarde. Hij is ongeveer even groot als de aarde en draait in een kleine baan rond de rode dwergster Proxima Centauri.
De onderzoekers gebruikten het succesvolle Unified Model van het Met Office (de Britse tegenhanger van het KNMI) om het klimaat van de planeet te modelleren. Daarbij werden verschillende opties onderzocht: een atmosferische samenstelling die lijkt op die van de aarde; een eenvoudiger samenstelling van voornamelijk stikstof en kooldioxide, een mogelijk licht excentrische baan, en verschillende rotatietoestanden van de planeet.
Wanneer de planeet eenzelfde rotatietoestand heeft als Mercurius (de binnenste planeet in ons eigen zonnestelsel, die drie maal rond zijn as draait in dezelfde periode waarin hij twee maal rond de zon beweegt), zou er op grote delen van het oppervlak water kunnen voorkomen, aldus de onderzoekers. (GS)
(allesoversterrenkunde.nl)
Meteo-modellen wijzen op bewoonbaarheid van exoplaneet Proxima b
Illustratie van exoplaneet Proxima b. (ESO/M. Kornmesser)
Grote delen van de nabijgelegen exoplaneet Proxima b kunnen vloeibaar oppervlaktewater herbergen, en daarmee potentieel bewoonbaar zijn. Dat schrijven onderzoekers van de Univeristeit van Exeter vandaag in Astronomy & Astrophysics.
Proxima b is de dichtstbijzijnde exoplaneet, op slechts 4,2 lichtjaar afstand van de aarde. Hij is ongeveer even groot als de aarde en draait in een kleine baan rond de rode dwergster Proxima Centauri.
De onderzoekers gebruikten het succesvolle Unified Model van het Met Office (de Britse tegenhanger van het KNMI) om het klimaat van de planeet te modelleren. Daarbij werden verschillende opties onderzocht: een atmosferische samenstelling die lijkt op die van de aarde; een eenvoudiger samenstelling van voornamelijk stikstof en kooldioxide, een mogelijk licht excentrische baan, en verschillende rotatietoestanden van de planeet.
Wanneer de planeet eenzelfde rotatietoestand heeft als Mercurius (de binnenste planeet in ons eigen zonnestelsel, die drie maal rond zijn as draait in dezelfde periode waarin hij twee maal rond de zon beweegt), zou er op grote delen van het oppervlak water kunnen voorkomen, aldus de onderzoekers. (GS)
(allesoversterrenkunde.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
heywoodu
Van bijna dood tot olympiër:
KELT-9b schijnt een nogal warm planeetje te zijn: uiteraard een gasreus en hij cirkelt zo dicht om de ster dat de temperatuur aan het oppervlak zo'n 4300 graden Celsius is, waardoor de hele planeet in de komende miljoenen jaren mogelijk verdampt 
https://www.theguardian.c(...)t-known-giant-planet
https://www.theguardian.c(...)t-known-giant-planet
Van bijna dood op weg naar de Olympische Spelen, tot olympiër in 2026? Elk beetje hulp wordt bijzonder gewaardeerd!
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
" The heat bearing down on Kelt-9b is so intense that the planet puffs up like a soufflé to create a world nearly three times as massive as Jupiter but only half as dense."quote:
KELT-9b schijnt een nogal warm planeetje te zijn: uiteraard een gasreus en hij cirkelt zo dicht om de ster dat de temperatuur aan het oppervlak zo'n 4300 graden Celsius is, waardoor de hele planeet in de komende miljoenen jaren mogelijk verdampt
https://www.theguardian.c(...)t-known-giant-planet
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
08-06-2017
Amsterdammers verklaren vorming van zeven exoplaneten rond Trappist-1
Amsterdamse astronomen hebben een verklaring voor de compactheid van het planetenstelsel Trappist-1 (artist’s impression). De sleutel ligt bij de grens waar ijs in water verandert. (NASA/R. Hurt/T. Pyle)
Astronomen van de Universiteit van Amsterdam hebben met een model verklaard hoe het mogelijk is dat rond het planetenstelsel Trappist-1 zeven planeten ter grootte van de aarde zo dicht rond hun ster draaien. De crux zit op de grens waar ijs in water verandert. Kiezels die van ver richting de ster zweven, ontvangen in de buurt van die ijslijn een extra portie water en klonteren samen tot planeten. Het artikel met de verklaring is geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
In februari 2017 maakte een internationaal team van astronomen bekend dat ze een stelsel hadden ontdekt van zeven planeten ter grootte van de aarde die dicht rond hun ster draaien. Dat er zoveel relatief grote planeten dicht rond een kleine ster draaien, kwam als een verrassing. Het ging namelijk tegen de heersende theorieën en scenario's voor planeetvorming in. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam komen nu met een model dat verklaart hoe het planeetstelsel kan zijn ontstaan.
Tot nu toe waren er twee heersende theorieën voor de vorming van planeten. De eerste theorie gaat ervan uit dat planeten zich vormen waar je ze nu ziet. Dat zou niet gaan bij Trappist-1, omdat de stofschijf waaruit de planeten ontstaan dan erg dicht moet zijn geweest. De tweede theorie gaat ervan uit dat een planeet zich aan de buitenkant van de stofschijf vormt en daarna naar binnen migreert. Deze theorie levert ook problemen op bij Trappist-1, omdat hij niet goed verklaart waarom de planeten allemaal ongeveer even groot zijn als de aarde.
De Amsterdamse onderzoekers komen nu met een model waarbij gruis en kiezels migreren in plaats van complete planeten. Het model begint bij kiezels die van ver richting de ster zweven. Zulke kiezels bestaan voor een groot gedeelte uit ijs. Als de deeltjes in de buurt van de zogeheten ijslijn komen, het punt waar het warm genoeg is voor vloeibaar water, krijgen ze nog een extra portie waterdamp te verwerken. Daardoor klonteren ze samen tot een protoplaneet. Daarna beweegt de protoplaneet nog wat dichter naar de ster en onderweg zuigt hij als een stofzuiger zoveel kiezels op dat zich een planeet ter grootte van de aarde vormt. De planeet beweegt vervolgens nog wat verder naar binnen en maakt ruimte voor een nieuwe planeet.
De crux, aldus de Amsterdammers, zit hem in het samenklonteren op de ijslijn. Daarbij verliezen de klonten namelijk water. Dat water kan vervolgens weer gebruikt worden door de volgende lading kiezels die in aantocht is uit de buitengebieden van de stofschijf. Dit proces kon zich bij Trappist-1 herhalen totdat er zeven planeten waren gevormd.
De komende tijd willen de Amsterdamse onderzoekers hun model verfijnen. Daarnaast gaan ze computersimulaties uitvoeren om te kijken hoe hun model standhoudt bij verschillende begincondities. De onderzoekers verwachten nog wel wat discussie onder vakgenoten. Het model is namelijk vrij revolutionair omdat de kiezels vanuit het buitenste deel van de schijf helemaal naar binnen reizen zonder dat er veel gebeurt.
(allesoversterrenkunde)
Amsterdammers verklaren vorming van zeven exoplaneten rond Trappist-1
Amsterdamse astronomen hebben een verklaring voor de compactheid van het planetenstelsel Trappist-1 (artist’s impression). De sleutel ligt bij de grens waar ijs in water verandert. (NASA/R. Hurt/T. Pyle)
Astronomen van de Universiteit van Amsterdam hebben met een model verklaard hoe het mogelijk is dat rond het planetenstelsel Trappist-1 zeven planeten ter grootte van de aarde zo dicht rond hun ster draaien. De crux zit op de grens waar ijs in water verandert. Kiezels die van ver richting de ster zweven, ontvangen in de buurt van die ijslijn een extra portie water en klonteren samen tot planeten. Het artikel met de verklaring is geaccepteerd voor publicatie in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
In februari 2017 maakte een internationaal team van astronomen bekend dat ze een stelsel hadden ontdekt van zeven planeten ter grootte van de aarde die dicht rond hun ster draaien. Dat er zoveel relatief grote planeten dicht rond een kleine ster draaien, kwam als een verrassing. Het ging namelijk tegen de heersende theorieën en scenario's voor planeetvorming in. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam komen nu met een model dat verklaart hoe het planeetstelsel kan zijn ontstaan.
Tot nu toe waren er twee heersende theorieën voor de vorming van planeten. De eerste theorie gaat ervan uit dat planeten zich vormen waar je ze nu ziet. Dat zou niet gaan bij Trappist-1, omdat de stofschijf waaruit de planeten ontstaan dan erg dicht moet zijn geweest. De tweede theorie gaat ervan uit dat een planeet zich aan de buitenkant van de stofschijf vormt en daarna naar binnen migreert. Deze theorie levert ook problemen op bij Trappist-1, omdat hij niet goed verklaart waarom de planeten allemaal ongeveer even groot zijn als de aarde.
De Amsterdamse onderzoekers komen nu met een model waarbij gruis en kiezels migreren in plaats van complete planeten. Het model begint bij kiezels die van ver richting de ster zweven. Zulke kiezels bestaan voor een groot gedeelte uit ijs. Als de deeltjes in de buurt van de zogeheten ijslijn komen, het punt waar het warm genoeg is voor vloeibaar water, krijgen ze nog een extra portie waterdamp te verwerken. Daardoor klonteren ze samen tot een protoplaneet. Daarna beweegt de protoplaneet nog wat dichter naar de ster en onderweg zuigt hij als een stofzuiger zoveel kiezels op dat zich een planeet ter grootte van de aarde vormt. De planeet beweegt vervolgens nog wat verder naar binnen en maakt ruimte voor een nieuwe planeet.
De crux, aldus de Amsterdammers, zit hem in het samenklonteren op de ijslijn. Daarbij verliezen de klonten namelijk water. Dat water kan vervolgens weer gebruikt worden door de volgende lading kiezels die in aantocht is uit de buitengebieden van de stofschijf. Dit proces kon zich bij Trappist-1 herhalen totdat er zeven planeten waren gevormd.
De komende tijd willen de Amsterdamse onderzoekers hun model verfijnen. Daarnaast gaan ze computersimulaties uitvoeren om te kijken hoe hun model standhoudt bij verschillende begincondities. De onderzoekers verwachten nog wel wat discussie onder vakgenoten. Het model is namelijk vrij revolutionair omdat de kiezels vanuit het buitenste deel van de schijf helemaal naar binnen reizen zonder dat er veel gebeurt.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-06-2017
219 nieuwe kandidaat-planeten ontdekt in Kepler-data
Waaronder 10 aardachtige exemplaren die zich in de leefbare zone rondom hun ster bevinden.
Met de 219 nieuwe kandidaat-planeten komt het totale aantal (kandidaat-)planeten dat Kepler heeft gevonden op 4034. Van 2335 van deze planeten is het bestaan inmiddels officieel bevestigd. Van de grofweg 50 planeten die net zo groot zijn als de aarde en zich in de leefbare zone bevinden, weten we zeker dat iets meer dan de helft (zo’n dertig exemplaren) echt bestaat.
Hoe werkt Kepler?
Kepler ontdekt planeten door langdurig naar sterren te staren. Wanneer de helderheid van deze sterren regelmatig afneemt, kan dat erop wijzen dat er zo af en toe een planeet voor de ster langs beweegt.
De nieuwe analyse
Onderzoekers ontdekten de 219 kandidaat-planeten toen ze zich nog eens bogen over de gegevens die Kepler in de eerste vier jaren van zijn carrière verzamelde. Om vast te stellen hoeveel planeten in deze gegevens over het hoofd waren gezien, stopten de onderzoekers er hun eigen gesimuleerde planeet-signalen tussen en gingen na hoeveel van deze signalen terecht als planeet gemarkeerd werden. Vervolgens voegden ze aan de data signalen toe die afkomstig leken te zijn van een planeet, maar dat niet waren en gingen na hoe vaak die signalen onterecht gemarkeerd werden als afkomstig van een kandidaat-planeet. Zo konden ze vaststellen welk type planeet vaker dan op basis van de werkelijkheid gerechtvaardigd is in de data gemarkeerd wordt als ‘kandidaat-planeet’ en welk type planeet minder vaak dan op basis van de werkelijkheid gerechtvaardigd is in diezelfde data gedetecteerd wordt. “Deze zorgvuldig samengestelde catalogus legt de basis voor het beantwoorden van één van de prangende vragen in de astronomie: hoeveel aardachtige planeten zijn er in het universum?” stelt onderzoeker Susan Thompson.
Twee smaakjes
Maar onderzoekers breiden niet alleen het aantal bekende exoplaneten flink uit. Ze trekken op basis van de complete Kepler-catalogus – en met een beetje hulp van het Keck Observatory – namelijk nog een interessante conclusie. Zo zouden de meeste exoplaneten die tot op heden ontdekt zijn, onder te brengen zijn in twee categorieën. De ene categorie bestaat uit rotsachtige planeten die ongeveer net zo groot zijn als de aarde (tot wel 1.75 keer zo groot als de aarde). De andere categorie omhelst de zogenoemde mini-Neptunussen, planeten die 2 tot 3,5 keer zo groot zijn als de aarde, maar geen vast oppervlak hebben en omringd worden door een dichte atmosfeer.
Verrassing
“In het zonnestelsel zijn geen planeten te vinden die qua grootte tussen de aarde en Neptunus inzitten,” vertelt onderzoeker Erik Petigura. “Eén van de grote verrassingen van Kepler is dat bijna elke andere ster minstens één planeet heeft die groter is dan de aarde, maar kleiner dan Neptunus. Wij willen echt graag weten wat dit voor mysterieuze planeten zijn en waarom we ze in het zonnestelsel niet hebben.”
2018
Terwijl astronomen zich het hoofd breken over dit soort kwesties, gaat Kepler gewoon door. De telescoop zou nog voldoende brandstof hebben om tot oktober 2018 actief te blijven.
De ontdekkingen die Kepler heeft gedaan en wellicht het komende jaar nog gaat doen, zijn bijzonder belangrijk. Uit de Kepler-catalogus kunnen we de meest interessante exemplaren (vaak de planeten die qua omvang vergelijkbaar zijn met de aarde en in de leefbare zone rond hun ster cirkelen) selecteren voor vervolgonderzoek. Met de volgende generatie telescopen moet het bijvoorbeeld mogelijk zijn om sommige van deze exoplaneten direct waar te nemen en de samenstelling van hun eventuele atmosfeer uit te pluizen.
(scientias.nl)
219 nieuwe kandidaat-planeten ontdekt in Kepler-data
Waaronder 10 aardachtige exemplaren die zich in de leefbare zone rondom hun ster bevinden.
Met de 219 nieuwe kandidaat-planeten komt het totale aantal (kandidaat-)planeten dat Kepler heeft gevonden op 4034. Van 2335 van deze planeten is het bestaan inmiddels officieel bevestigd. Van de grofweg 50 planeten die net zo groot zijn als de aarde en zich in de leefbare zone bevinden, weten we zeker dat iets meer dan de helft (zo’n dertig exemplaren) echt bestaat.
Hoe werkt Kepler?
Kepler ontdekt planeten door langdurig naar sterren te staren. Wanneer de helderheid van deze sterren regelmatig afneemt, kan dat erop wijzen dat er zo af en toe een planeet voor de ster langs beweegt.
De nieuwe analyse
Onderzoekers ontdekten de 219 kandidaat-planeten toen ze zich nog eens bogen over de gegevens die Kepler in de eerste vier jaren van zijn carrière verzamelde. Om vast te stellen hoeveel planeten in deze gegevens over het hoofd waren gezien, stopten de onderzoekers er hun eigen gesimuleerde planeet-signalen tussen en gingen na hoeveel van deze signalen terecht als planeet gemarkeerd werden. Vervolgens voegden ze aan de data signalen toe die afkomstig leken te zijn van een planeet, maar dat niet waren en gingen na hoe vaak die signalen onterecht gemarkeerd werden als afkomstig van een kandidaat-planeet. Zo konden ze vaststellen welk type planeet vaker dan op basis van de werkelijkheid gerechtvaardigd is in de data gemarkeerd wordt als ‘kandidaat-planeet’ en welk type planeet minder vaak dan op basis van de werkelijkheid gerechtvaardigd is in diezelfde data gedetecteerd wordt. “Deze zorgvuldig samengestelde catalogus legt de basis voor het beantwoorden van één van de prangende vragen in de astronomie: hoeveel aardachtige planeten zijn er in het universum?” stelt onderzoeker Susan Thompson.
Twee smaakjes
Maar onderzoekers breiden niet alleen het aantal bekende exoplaneten flink uit. Ze trekken op basis van de complete Kepler-catalogus – en met een beetje hulp van het Keck Observatory – namelijk nog een interessante conclusie. Zo zouden de meeste exoplaneten die tot op heden ontdekt zijn, onder te brengen zijn in twee categorieën. De ene categorie bestaat uit rotsachtige planeten die ongeveer net zo groot zijn als de aarde (tot wel 1.75 keer zo groot als de aarde). De andere categorie omhelst de zogenoemde mini-Neptunussen, planeten die 2 tot 3,5 keer zo groot zijn als de aarde, maar geen vast oppervlak hebben en omringd worden door een dichte atmosfeer.
Verrassing
“In het zonnestelsel zijn geen planeten te vinden die qua grootte tussen de aarde en Neptunus inzitten,” vertelt onderzoeker Erik Petigura. “Eén van de grote verrassingen van Kepler is dat bijna elke andere ster minstens één planeet heeft die groter is dan de aarde, maar kleiner dan Neptunus. Wij willen echt graag weten wat dit voor mysterieuze planeten zijn en waarom we ze in het zonnestelsel niet hebben.”
2018
Terwijl astronomen zich het hoofd breken over dit soort kwesties, gaat Kepler gewoon door. De telescoop zou nog voldoende brandstof hebben om tot oktober 2018 actief te blijven.
De ontdekkingen die Kepler heeft gedaan en wellicht het komende jaar nog gaat doen, zijn bijzonder belangrijk. Uit de Kepler-catalogus kunnen we de meest interessante exemplaren (vaak de planeten die qua omvang vergelijkbaar zijn met de aarde en in de leefbare zone rond hun ster cirkelen) selecteren voor vervolgonderzoek. Met de volgende generatie telescopen moet het bijvoorbeeld mogelijk zijn om sommige van deze exoplaneten direct waar te nemen en de samenstelling van hun eventuele atmosfeer uit te pluizen.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-06-2017
Kleine exoplaneten lijken óf op de aarde óf op Neptunus
Schets van de ‘planetenstamboom’. De meeste exoplaneten vallen in de categorieën ‘(super)aarde’ en ‘mini-Neptunus’. (NASA/Kepler/Caltech (T. Pyle))
Er bestaan bijna geen exoplaneten die anderhalf tot twee keer zo groot zijn als onze aarde. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van de gegevens die de Kepler-satelliet over exoplaneten heeft verzameld.
De afgelopen twintig jaar hebben astronomen bijna 3500 exoplaneten ontdekt. Een groot deel daarvan staat op naam van Kepler, die sinds 2009 exoplaneten opspoort door sterren te onderzoeken op kleine, regelmatige helderheidsdipjes, zoals die optreden wanneer een planeet voor zijn moederster langs schuift.
De meeste van deze exoplaneten zijn vrij klein en vormen, na nu is gebleken, ook nog eens twee verschillende populaties. De ene categorie bestaat uit rotsachtige objecten die maximaal 1,75 keer zo groot zijn als onze planeet. En daarnaast zijn er veel ‘mini-Neptunussen’ – exoplaneten die 2 tot 3,5 keer zo groot zijn als de aarde.
Planeten die daar qua grootte tussenin zitten, zijn schaars. Hoe deze ‘kloof’ is ontstaan, is niet helemaal duidelijk. De oorzaak wordt voorlopig gezocht bij de manier waarop planeten ontstaan. Dat proces begint met de vorming van een rotsachtige kern, ruwweg ter grootte van de aarde.
Veel planeten slagen er vervolgens in om waterstof- en heliumgas uit hun omgeving aan te trekken, en uit te groeien tot kleine gasplaneten. Die stap lukt schijnbaar of helemaal wel of helemaal niet – een tussenweg lijkt er niet te zijn. Bovendien kan een planeet die in eerste instantie wél gas weet aan te trekken, dat gas onder invloed van de straling van zijn moederster ook weer kwijtraken. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Kleine exoplaneten lijken óf op de aarde óf op Neptunus
Schets van de ‘planetenstamboom’. De meeste exoplaneten vallen in de categorieën ‘(super)aarde’ en ‘mini-Neptunus’. (NASA/Kepler/Caltech (T. Pyle))
Er bestaan bijna geen exoplaneten die anderhalf tot twee keer zo groot zijn als onze aarde. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van de gegevens die de Kepler-satelliet over exoplaneten heeft verzameld.
De afgelopen twintig jaar hebben astronomen bijna 3500 exoplaneten ontdekt. Een groot deel daarvan staat op naam van Kepler, die sinds 2009 exoplaneten opspoort door sterren te onderzoeken op kleine, regelmatige helderheidsdipjes, zoals die optreden wanneer een planeet voor zijn moederster langs schuift.
De meeste van deze exoplaneten zijn vrij klein en vormen, na nu is gebleken, ook nog eens twee verschillende populaties. De ene categorie bestaat uit rotsachtige objecten die maximaal 1,75 keer zo groot zijn als onze planeet. En daarnaast zijn er veel ‘mini-Neptunussen’ – exoplaneten die 2 tot 3,5 keer zo groot zijn als de aarde.
Planeten die daar qua grootte tussenin zitten, zijn schaars. Hoe deze ‘kloof’ is ontstaan, is niet helemaal duidelijk. De oorzaak wordt voorlopig gezocht bij de manier waarop planeten ontstaan. Dat proces begint met de vorming van een rotsachtige kern, ruwweg ter grootte van de aarde.
Veel planeten slagen er vervolgens in om waterstof- en heliumgas uit hun omgeving aan te trekken, en uit te groeien tot kleine gasplaneten. Die stap lukt schijnbaar of helemaal wel of helemaal niet – een tussenweg lijkt er niet te zijn. Bovendien kan een planeet die in eerste instantie wél gas weet aan te trekken, dat gas onder invloed van de straling van zijn moederster ook weer kwijtraken. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-06-2017
De live zoekactie naar aardse planeten rond Proxima Centauri krijgt een vervolg
maandag 19 juni 2017European Southern Observatory (ESO)
Illustratie van exoplaneet Proxima b. (ESO/M. Kornmesser)
Het team achter de Pale Red Dot-campagne, dat vorig jaar een planeet ontdekte bij de meest nabije buurster van onze zon, zet zijn zoektocht naar aarde-achtige planeten voort en start vandaag een nieuw initiatief. De Red Dots-campagne zal astronomen volgen terwijl deze met behulp van ESO’s ‘exoplanetenjager’ speuren naar planeten rond enkele van onze meest nabije stellaire buren: Proxima Centauri, de Ster van Barnard en Ross 154. ESO sluit zich aan bij dit Open Notebook Science-experiment – echte wetenschap die live wordt gepresenteerd – dat het publiek en de wetenschappelijke gemeenschap gaandeweg de campagne toegang geeft tot waarnemingsgegevens van Proxima Centauri.
Het wetenschappelijke team, dat onder leiding staat van Guillem Anglada-Escudé van Queen Mary University te London, zal gedurende negentig nachten gegevens verzamelen en analyseren van ESO’s High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (HARPS) en instrumenten van elders ter wereld. De fotometrische waarnemingen begonnen op 15 juni en de spectroscopische waarnemingen starten op 21 juni.
HARPS is een spectrograaf van ongekende nauwkeurigheid en de meest succesvolle ontdekker van lichte exoplaneten tot nu toe. Gekoppeld aan de 3,6-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla, speurt HARPS elke nacht naar exoplaneten. Daarbij wordt gelet op de minuscule schommelingen die een ster vertoont in reactie op de aantrekkingskracht van de eventuele planeet of planeten die om hem heen draaien. HARPS kan van een afstand van biljoenen kilometers schommelingen opmerken die zich in wandeltempo (3,5 km/uur) voltrekken.
Een van de sterren die bij Red Dots onder de loep worden genomen, is Proxima Centauri, waarvan wetenschappers vermoeden dat er meer dan één aardse planeet omheen cirkelt. Met een afstand van slechts 4,2 lichtjaar is Proxima Centauri de meest nabije buur van onze zon. Het zou wel eens een van de meest geschikte plekken kunnen zijn om, met de geavanceerdere instrumenten van de nabije toekomst, naar leven buiten ons zonnestelsel te gaan zoeken.
Eerder dit jaar maakte ESO bekend een samenwerking te zijn aangegaan met Breakthrough Initiatives, die tot doel heeft om de haalbaarheid aan te tonen van nieuwe technologie waarmee onbemande, ultralichte ruimtesondes snelheden van 20 procent van de lichtsnelheid kunnen bereiken. Zo’n ‘nanosonde’ zou naar de drie sterren van het Alfa Centauri-stelsel kunnen worden gestuurd, waarvan Proxima de dichtstbijzijnde is.
De beide andere sterren die tijdens de Red Dots-campagne worden waargenomen zijn de Ster van Barnard, een lichte rode dwerg op een afstand van zes lichtjaar, en Ross 154, een andere rode dwerg, op 9,7 lichtjaar. De Ster van Barnard is een populair object in veel sciencefictionverhalen en is ook voorgesteld als bestemming van toekomstige interstellaire ruimtemissies zoals het Daedalus-project.
De telescoopwaarnemingen zullen gepaard gaan met een publiekscampagne die gesteund wordt door ESO en andere instituten. Tijdens de Pale Red Dot-campagne werd het publiek wel op de hoogte gehouden van de wetenschappelijke middelen die werden ingezet, maar de resultaten werden pas na zorgvuldige toetsing bekendgemaakt. Dit keer zullen de waarnemingsgegevens van Proxima Centauri live worden getoond, geanalyseerd en besproken.
Via sociale media en een forum zullen samenwerkingsverbanden tussen beroeps- en amateurastronomen en bijdragen van geïnteresseerde burgers en wetenschappers worden aangemoedigd. Daarbij zullen ook hulpmiddelen van de American Association of Variable Star Observers (AAVSO) worden ingezet.
Alle waarnemingen die tijdens deze periode worden gepresenteerd hebben natuurlijk een voorlopig karakter en moeten niet worden gebruikt of geciteerd in vakliteratuur. Het team zal geen eindconclusies presenteren of eventuele ontdekkingen bekendmaken voordat een passend onderzoeksartikel is geschreven en voor publicatie in een vaktijdschrift is goedgekeurd.
De Red Dots-campagne houdt het publiek op de hoogte via de website reddots.space, waarop wekelijkse updates zullen worden gepost, evenals ondersteunende artikelen en een overzicht van de hoogtepunten van de voorgaande week, inclusief bijdragen van de gemeenschap. Discussies zullen eveneens plaatsvinden via de Facebook-pagina van Red Dots, het Twitter-account van Red Dots en de hashtag #reddots.
Niemand kan met zekerheid voorspellen wat de uitkomst van de Red Dots-campagne zal zijn. Na het verzamelen en verwerken van de gegevens, zal het onderzoeksteam de resultaten voor formele beoordeling aan vakgenoten voorleggen. Als er bij deze sterren inderdaad exoplaneten worden ontdekt, zou ESO’s Extremely Large Telescope, die in 2024 zijn eerste licht moet opvangen, in staat moeten zijn om deze rechtstreeks in beeld te brengen en de eigenschappen van hun atmosferen vast te stellen – een cruciale stap in de speurtocht naar leven buiten ons zonnestelsel.
(allesoversterrenkunde)
De live zoekactie naar aardse planeten rond Proxima Centauri krijgt een vervolg
maandag 19 juni 2017European Southern Observatory (ESO)
Illustratie van exoplaneet Proxima b. (ESO/M. Kornmesser)
Het team achter de Pale Red Dot-campagne, dat vorig jaar een planeet ontdekte bij de meest nabije buurster van onze zon, zet zijn zoektocht naar aarde-achtige planeten voort en start vandaag een nieuw initiatief. De Red Dots-campagne zal astronomen volgen terwijl deze met behulp van ESO’s ‘exoplanetenjager’ speuren naar planeten rond enkele van onze meest nabije stellaire buren: Proxima Centauri, de Ster van Barnard en Ross 154. ESO sluit zich aan bij dit Open Notebook Science-experiment – echte wetenschap die live wordt gepresenteerd – dat het publiek en de wetenschappelijke gemeenschap gaandeweg de campagne toegang geeft tot waarnemingsgegevens van Proxima Centauri.
Het wetenschappelijke team, dat onder leiding staat van Guillem Anglada-Escudé van Queen Mary University te London, zal gedurende negentig nachten gegevens verzamelen en analyseren van ESO’s High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (HARPS) en instrumenten van elders ter wereld. De fotometrische waarnemingen begonnen op 15 juni en de spectroscopische waarnemingen starten op 21 juni.
HARPS is een spectrograaf van ongekende nauwkeurigheid en de meest succesvolle ontdekker van lichte exoplaneten tot nu toe. Gekoppeld aan de 3,6-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla, speurt HARPS elke nacht naar exoplaneten. Daarbij wordt gelet op de minuscule schommelingen die een ster vertoont in reactie op de aantrekkingskracht van de eventuele planeet of planeten die om hem heen draaien. HARPS kan van een afstand van biljoenen kilometers schommelingen opmerken die zich in wandeltempo (3,5 km/uur) voltrekken.
Een van de sterren die bij Red Dots onder de loep worden genomen, is Proxima Centauri, waarvan wetenschappers vermoeden dat er meer dan één aardse planeet omheen cirkelt. Met een afstand van slechts 4,2 lichtjaar is Proxima Centauri de meest nabije buur van onze zon. Het zou wel eens een van de meest geschikte plekken kunnen zijn om, met de geavanceerdere instrumenten van de nabije toekomst, naar leven buiten ons zonnestelsel te gaan zoeken.
Eerder dit jaar maakte ESO bekend een samenwerking te zijn aangegaan met Breakthrough Initiatives, die tot doel heeft om de haalbaarheid aan te tonen van nieuwe technologie waarmee onbemande, ultralichte ruimtesondes snelheden van 20 procent van de lichtsnelheid kunnen bereiken. Zo’n ‘nanosonde’ zou naar de drie sterren van het Alfa Centauri-stelsel kunnen worden gestuurd, waarvan Proxima de dichtstbijzijnde is.
De beide andere sterren die tijdens de Red Dots-campagne worden waargenomen zijn de Ster van Barnard, een lichte rode dwerg op een afstand van zes lichtjaar, en Ross 154, een andere rode dwerg, op 9,7 lichtjaar. De Ster van Barnard is een populair object in veel sciencefictionverhalen en is ook voorgesteld als bestemming van toekomstige interstellaire ruimtemissies zoals het Daedalus-project.
De telescoopwaarnemingen zullen gepaard gaan met een publiekscampagne die gesteund wordt door ESO en andere instituten. Tijdens de Pale Red Dot-campagne werd het publiek wel op de hoogte gehouden van de wetenschappelijke middelen die werden ingezet, maar de resultaten werden pas na zorgvuldige toetsing bekendgemaakt. Dit keer zullen de waarnemingsgegevens van Proxima Centauri live worden getoond, geanalyseerd en besproken.
Via sociale media en een forum zullen samenwerkingsverbanden tussen beroeps- en amateurastronomen en bijdragen van geïnteresseerde burgers en wetenschappers worden aangemoedigd. Daarbij zullen ook hulpmiddelen van de American Association of Variable Star Observers (AAVSO) worden ingezet.
Alle waarnemingen die tijdens deze periode worden gepresenteerd hebben natuurlijk een voorlopig karakter en moeten niet worden gebruikt of geciteerd in vakliteratuur. Het team zal geen eindconclusies presenteren of eventuele ontdekkingen bekendmaken voordat een passend onderzoeksartikel is geschreven en voor publicatie in een vaktijdschrift is goedgekeurd.
De Red Dots-campagne houdt het publiek op de hoogte via de website reddots.space, waarop wekelijkse updates zullen worden gepost, evenals ondersteunende artikelen en een overzicht van de hoogtepunten van de voorgaande week, inclusief bijdragen van de gemeenschap. Discussies zullen eveneens plaatsvinden via de Facebook-pagina van Red Dots, het Twitter-account van Red Dots en de hashtag #reddots.
Niemand kan met zekerheid voorspellen wat de uitkomst van de Red Dots-campagne zal zijn. Na het verzamelen en verwerken van de gegevens, zal het onderzoeksteam de resultaten voor formele beoordeling aan vakgenoten voorleggen. Als er bij deze sterren inderdaad exoplaneten worden ontdekt, zou ESO’s Extremely Large Telescope, die in 2024 zijn eerste licht moet opvangen, in staat moeten zijn om deze rechtstreeks in beeld te brengen en de eigenschappen van hun atmosferen vast te stellen – een cruciale stap in de speurtocht naar leven buiten ons zonnestelsel.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-07-2017
Unieke exoplaneet ontdekt met Europese telescoop
SPHERE-opname van de exoplaneet HIP 65426b (linksonder). De moederster is uit de opname verwijderd; de cirkel geeft – op de juiste schaal – de baan van de planeet Neptunus om de zon aan. (ESO)
Met het SPHERE-instrument van de Europese Very Large Telescope is een bijzondere exoplaneet ontdekt: HIP 65426b. Met een temperatuur van 1000 tot 1400 graden Celsius is de planeet, die zes tot twaalf keer zoveel massa heeft als Jupiter, behoorlijk warm. Hij is gehuld in een zeer stoffige atmosfeer met dikke bewolking, en draait om een hete, jonge ster die verrassend snel om zijn as wentelt.
De ster lijkt niet te zijn omringd door een schijf van puin, wat merkwaardig is voor zijn leeftijd. Het ontbreken van deze schijf roept de vraag op hoe HIP 65426b überhaupt is ontstaan. Eén mogelijkheid is dat de planeet zich heeft gevormd in een inmiddels ‘opgeloste’ schijf van gas en stof en vervolgens door interacties met andere planeten naar zijn huidige wijde omloopbaan is gemigreerd.
Het is echter ook denkbaar dat de ster en de planeet zijn ontstaan als een soort dubbelster, waarin de zwaarste van de twee zijn lichtere soortgenoot ervan heeft weerhouden om voldoende materie te verzamelen om een echte ster te worden.
HIP 65426b is ontdekt met behulp van ‘direct imaging’ – het maken van een rechtstreekse opname. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, omdat het licht van een ster zo fel is dat het zwakke weerkaatste licht van daaromheen draaiende planeten daarbij verbleekt. SPHERE is speciaal ontworpen om deze hindernis te omzeilen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Unieke exoplaneet ontdekt met Europese telescoop
SPHERE-opname van de exoplaneet HIP 65426b (linksonder). De moederster is uit de opname verwijderd; de cirkel geeft – op de juiste schaal – de baan van de planeet Neptunus om de zon aan. (ESO)
Met het SPHERE-instrument van de Europese Very Large Telescope is een bijzondere exoplaneet ontdekt: HIP 65426b. Met een temperatuur van 1000 tot 1400 graden Celsius is de planeet, die zes tot twaalf keer zoveel massa heeft als Jupiter, behoorlijk warm. Hij is gehuld in een zeer stoffige atmosfeer met dikke bewolking, en draait om een hete, jonge ster die verrassend snel om zijn as wentelt.
De ster lijkt niet te zijn omringd door een schijf van puin, wat merkwaardig is voor zijn leeftijd. Het ontbreken van deze schijf roept de vraag op hoe HIP 65426b überhaupt is ontstaan. Eén mogelijkheid is dat de planeet zich heeft gevormd in een inmiddels ‘opgeloste’ schijf van gas en stof en vervolgens door interacties met andere planeten naar zijn huidige wijde omloopbaan is gemigreerd.
Het is echter ook denkbaar dat de ster en de planeet zijn ontstaan als een soort dubbelster, waarin de zwaarste van de twee zijn lichtere soortgenoot ervan heeft weerhouden om voldoende materie te verzamelen om een echte ster te worden.
HIP 65426b is ontdekt met behulp van ‘direct imaging’ – het maken van een rechtstreekse opname. Dat klinkt eenvoudiger dan het is, omdat het licht van een ster zo fel is dat het zwakke weerkaatste licht van daaromheen draaiende planeten daarbij verbleekt. SPHERE is speciaal ontworpen om deze hindernis te omzeilen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
07-07-2017
Nederlandse ‘big-data’-telescoop vindt eerste exoplaneten rond zeer heldere sterren
Een van de circa 25.000 foto's die MASCARA iedere nacht routineus van de sterrenhemel maakt. De ster MASCARA-2 is bij helder weer met een verrekijker te zien in het sterrenbeeld Zwaan (omcirkeld). (Credit: MASCARA/Snellen)
Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument – de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder naar is gezocht. Naar de planeten rond deze helderste sterren kan veel beter vervolgonderzoek gedaan worden waardoor ze zeer waardevol zijn. De resultaten worden binnenkort gepubliceerd in twee papers in Astronomy & Astrophysics.
MASCARA (Multi-site All-Sky CAmeRA) is een relatief eenvoudig apparaat dat bestaat uit vijf camera’s met groothoeklenzen die in een keer de hele hemel fotograferen. Het eerste MASCARA-station staat op het Canarische eiland La Palma en neemt sinds begin 2015 om de zes seconden zo’n foto, waarmee de helderheid van meer dan 50000 sterren wordt vastgelegd. “De crux zit hem in de datastroom – zo’n 15 terabyte per maand - die onmiddellijk verwerkt moet worden,” zegt eerste auteur Geert Jan Talens, promovendus in Leiden. “MASCARA is dan eigenlijk ook meer een soort big-data-softwaretelescoop. Van alle waargenomen sterren zoeken we uit welke regelmatig een klein beetje zwakker zijn doordat er gezien vanaf de aarde een planeet voorlangs schuift.”
De eerste twee planeten die het team nu heeft ontdekt, MASCARA-1b en MASCARA-2b, zijn in veel opzichten bijzonder. “Ook al zijn er al meer dan 1000 sterren met planeetovergangen ontdekt, de meeste daarvan staan ver weg en zijn heel zwak,” zegt medeonderzoeker Gilles Otten. “MASCARA-2b is de op-een-na helderste ster die een planeetovergang van een reuzenplaneet laat zien. Vorige maand is de helderste ontdekt: de transit-survey KELT-9 kaapte die voor onze neus weg. De Kelt-ster is slechts 2% helderder.”
De MASCARA-reuzenplaneten zijn flink groter dan Jupiter en draaien in banen van slechts enkele dagen rond sterren die veel groter en heter zijn dan onze zon. “We kunnen nu dus planeten gaan onderzoeken die zich in zeer extreme omstandigheden bevinden,” zegt Ignas Snellen (Sterrewacht Leiden), de leider van het MASCARA-project. “De helderheid van de sterren maakt ook allerlei belangrijk vervolgonderzoek mogelijk, zoals het karakteriseren van de atmosferen in veel meer detail dan voor andere planeten mogelijk is.”
Het MASCARA-project wordt uitgebreid met een tweede station, op het zuidelijk halfrond. De telescoop is aangekomen op het La Silla-observatorium van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in het noorden van Chili, en zal daar binnenkort beginnen met waarnemen
(allesoversterrenkunde)
Nederlandse ‘big-data’-telescoop vindt eerste exoplaneten rond zeer heldere sterren
Een van de circa 25.000 foto's die MASCARA iedere nacht routineus van de sterrenhemel maakt. De ster MASCARA-2 is bij helder weer met een verrekijker te zien in het sterrenbeeld Zwaan (omcirkeld). (Credit: MASCARA/Snellen)
Astronomen van de Universiteit Leiden hebben de eerste planeten ontdekt met een nieuw instrument – de planetenjager MASCARA. Het aan de Sterrewacht Leiden ontwikkelde instrument zoekt speciaal naar planeetovergangen rond de helderste sterren aan de hemel, waar verrassend genoeg nog nauwelijks eerder naar is gezocht. Naar de planeten rond deze helderste sterren kan veel beter vervolgonderzoek gedaan worden waardoor ze zeer waardevol zijn. De resultaten worden binnenkort gepubliceerd in twee papers in Astronomy & Astrophysics.
MASCARA (Multi-site All-Sky CAmeRA) is een relatief eenvoudig apparaat dat bestaat uit vijf camera’s met groothoeklenzen die in een keer de hele hemel fotograferen. Het eerste MASCARA-station staat op het Canarische eiland La Palma en neemt sinds begin 2015 om de zes seconden zo’n foto, waarmee de helderheid van meer dan 50000 sterren wordt vastgelegd. “De crux zit hem in de datastroom – zo’n 15 terabyte per maand - die onmiddellijk verwerkt moet worden,” zegt eerste auteur Geert Jan Talens, promovendus in Leiden. “MASCARA is dan eigenlijk ook meer een soort big-data-softwaretelescoop. Van alle waargenomen sterren zoeken we uit welke regelmatig een klein beetje zwakker zijn doordat er gezien vanaf de aarde een planeet voorlangs schuift.”
De eerste twee planeten die het team nu heeft ontdekt, MASCARA-1b en MASCARA-2b, zijn in veel opzichten bijzonder. “Ook al zijn er al meer dan 1000 sterren met planeetovergangen ontdekt, de meeste daarvan staan ver weg en zijn heel zwak,” zegt medeonderzoeker Gilles Otten. “MASCARA-2b is de op-een-na helderste ster die een planeetovergang van een reuzenplaneet laat zien. Vorige maand is de helderste ontdekt: de transit-survey KELT-9 kaapte die voor onze neus weg. De Kelt-ster is slechts 2% helderder.”
De MASCARA-reuzenplaneten zijn flink groter dan Jupiter en draaien in banen van slechts enkele dagen rond sterren die veel groter en heter zijn dan onze zon. “We kunnen nu dus planeten gaan onderzoeken die zich in zeer extreme omstandigheden bevinden,” zegt Ignas Snellen (Sterrewacht Leiden), de leider van het MASCARA-project. “De helderheid van de sterren maakt ook allerlei belangrijk vervolgonderzoek mogelijk, zoals het karakteriseren van de atmosferen in veel meer detail dan voor andere planeten mogelijk is.”
Het MASCARA-project wordt uitgebreid met een tweede station, op het zuidelijk halfrond. De telescoop is aangekomen op het La Silla-observatorium van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in het noorden van Chili, en zal daar binnenkort beginnen met waarnemen
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-07-2017
Leven kan planeetjespringen in pas ontdekt exostelsel
Het pas ontdekte planetenstelsel lijkt op het onze, maar draait om een veel kleinere ster: een dwergster.
Minstens drie planeten in het pas ontdekte stelsel TRAPPIST-1 kunnen leven bevatten. En waarschijnlijk staan ze zo dicht bij elkaar dat dit leven ertussen kan overspringen.
In de kosmische achtertuin van de aarde, op maar 40 lichtjaar hiervandaan, is een planetenstelsel met zeven rotsplaneten ontdekt. Die draaien om de rode dwergster TRAPPIST-1.
Zeker drie ervan bevinden zich in de bewoonbare zone, ofwel de Goudlokjezone, waar kans bestaat op leven.
Als er leven op een van die planeten is ontstaan, is er een kans dat het zich heeft verspreid naar de andere planeten in de bewoonbare zone, want de hemellichamen staan heel dicht bij elkaar, aldus een onderzoeksteam van Harvard University in de VS.
Stof met micro-organismen verspreidt zich
De rode dwergster is een stuk kleiner en kouder dan onze zon, waardoor het hele stelsel erg compact is.
Als er bijvoorbeeld een meteoriet in een planeet met leven inslaat, zal stof van de bodem de ruimte in vliegen.
Het stof kan later met micro-organismen en al neerregenen op andere hemellichamen in de buurt, waardoor ook daar leven kan ontkiemen. Die theorie noemen we panspermie.
De kans op leven is groot
Het kleine exostelsel bestaat uit zeven aardeachtige rotsplaneten.
Daarvan staan er drie in de bewoonbare zone, waar de omstandigheden optimaal zijn voor de aanwezigheid van leven.
FEITEN
•Afstand tot de aarde: Circa 40 lichtjaar.
•Omvang: Het hele stelsel is zeer klein en past binnen de afstand van de zon tot Mercurius.
•Temperatuur: Op de rode dwergster is het aan het oppervlak 2500 °C, tegen 5500 °C op de zon.
•Licht: De lichtsterkte van de ster bedraagt circa 0,05% van die van de zon. Het licht ziet er rood uit.
(wibnet.nl)
Leven kan planeetjespringen in pas ontdekt exostelsel
Het pas ontdekte planetenstelsel lijkt op het onze, maar draait om een veel kleinere ster: een dwergster.
Minstens drie planeten in het pas ontdekte stelsel TRAPPIST-1 kunnen leven bevatten. En waarschijnlijk staan ze zo dicht bij elkaar dat dit leven ertussen kan overspringen.
In de kosmische achtertuin van de aarde, op maar 40 lichtjaar hiervandaan, is een planetenstelsel met zeven rotsplaneten ontdekt. Die draaien om de rode dwergster TRAPPIST-1.
Zeker drie ervan bevinden zich in de bewoonbare zone, ofwel de Goudlokjezone, waar kans bestaat op leven.
Als er leven op een van die planeten is ontstaan, is er een kans dat het zich heeft verspreid naar de andere planeten in de bewoonbare zone, want de hemellichamen staan heel dicht bij elkaar, aldus een onderzoeksteam van Harvard University in de VS.
Stof met micro-organismen verspreidt zich
De rode dwergster is een stuk kleiner en kouder dan onze zon, waardoor het hele stelsel erg compact is.
Als er bijvoorbeeld een meteoriet in een planeet met leven inslaat, zal stof van de bodem de ruimte in vliegen.
Het stof kan later met micro-organismen en al neerregenen op andere hemellichamen in de buurt, waardoor ook daar leven kan ontkiemen. Die theorie noemen we panspermie.
De kans op leven is groot
Het kleine exostelsel bestaat uit zeven aardeachtige rotsplaneten.
Daarvan staan er drie in de bewoonbare zone, waar de omstandigheden optimaal zijn voor de aanwezigheid van leven.
FEITEN
•Afstand tot de aarde: Circa 40 lichtjaar.
•Omvang: Het hele stelsel is zeer klein en past binnen de afstand van de zon tot Mercurius.
•Temperatuur: Op de rode dwergster is het aan het oppervlak 2500 °C, tegen 5500 °C op de zon.
•Licht: De lichtsterkte van de ster bedraagt circa 0,05% van die van de zon. Het licht ziet er rood uit.
(wibnet.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-08-2017
Exoplaneet WASP-121b heeft ‘gloeiende waterdamp’ in zijn atmosfeer
*
Artist’s impression van de ‘hete jupiter’ WASP-121b, die een stratosfeer blijkt te hebben. (Engine House VFX, At-Bristol Science Centre, University of Exeter)
Wetenschappers hebben sterke aanwijzingen gevonden dat de atmosfeer van exoplaneet WASP-121b een stratosfeer heeft – een laag in de atmosfeer waarin de temperatuur naar boven toe stijgt in plaats van daalt (Nature, 2 augustus).
WASP-121b is een zogeheten ‘hete jupiter’ op ongeveer 900 lichtjaar van de aarde. De planeet heeft iets meer massa dan ‘onze’ Jupiter, maar draait op zo’n geringe afstand om zijn moederster dat zijn atmosfeer door de hoge temperatuur (2500 °C) is opgezwollen. Dat maakt hem bijna twee keer zo groot als Jupiter.
Bij hun onderzoek hebben de wetenschappers gekeken hoe verschillende moleculen in de atmosfeer, zoals die van waterdamp, reageren op bepaalde golflengten van licht. Het licht van de moederster dringt diep de planeetatmosfeer binnen, waar het de temperatuur van het gas aldaar verhoogt. Op zijn beurt straalt het gas de warmte terug de ruimte in, in de vorm van infraroodstraling.
Als alle bovenliggende atmosferische lagen koeler waren dan het opgewarmde gas, zouden deze het terug gestraalde ‘licht’ op bepaalde golflengten moeten absorberen. Maar dat is niet het geval: sterker nog, de watermoleculen hoog in de atmosfeer voegen op diezelfde golflengten juist infraroodstraling toe.
Dat laatste betekent dat de hogere atmosferische lagen juist warmer zijn. In de aardatmosfeer is iets vergelijkbaars te zien: op enkele tientallen kilometers hoogte vinden, onder invloed van ultraviolette straling van de zon, reacties plaats waarbij ozon wordt gevormd (en ook weer wordt afgebroken). Het netto resultaat daarvan is dat deze laag – de stratosfeer dus – opwarmt.
Onduidelijk is nog welke stof de ‘inversie’ van de temperatuur in de atmosfeer van WASP-121b veroorzaakt. Mogelijke kandidaten zijn vanadiumoxide en titaniumoxide. Dat zijn verbindingen waarvan op theoretische gronden wordt vermoed dat ze in de atmosferen van de allerheetste ‘jupiters’ voorkomen.
Ook de twee exoplaneten die recent met het Leidse MASCARA-instrument zijn ontdekt, behoren tot deze laatste categorie. Wellicht zal dus ook bij dit tweetal een stratosfeer worden ontdekt. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Exoplaneet WASP-121b heeft ‘gloeiende waterdamp’ in zijn atmosfeer
*
Artist’s impression van de ‘hete jupiter’ WASP-121b, die een stratosfeer blijkt te hebben. (Engine House VFX, At-Bristol Science Centre, University of Exeter)
Wetenschappers hebben sterke aanwijzingen gevonden dat de atmosfeer van exoplaneet WASP-121b een stratosfeer heeft – een laag in de atmosfeer waarin de temperatuur naar boven toe stijgt in plaats van daalt (Nature, 2 augustus).
WASP-121b is een zogeheten ‘hete jupiter’ op ongeveer 900 lichtjaar van de aarde. De planeet heeft iets meer massa dan ‘onze’ Jupiter, maar draait op zo’n geringe afstand om zijn moederster dat zijn atmosfeer door de hoge temperatuur (2500 °C) is opgezwollen. Dat maakt hem bijna twee keer zo groot als Jupiter.
Bij hun onderzoek hebben de wetenschappers gekeken hoe verschillende moleculen in de atmosfeer, zoals die van waterdamp, reageren op bepaalde golflengten van licht. Het licht van de moederster dringt diep de planeetatmosfeer binnen, waar het de temperatuur van het gas aldaar verhoogt. Op zijn beurt straalt het gas de warmte terug de ruimte in, in de vorm van infraroodstraling.
Als alle bovenliggende atmosferische lagen koeler waren dan het opgewarmde gas, zouden deze het terug gestraalde ‘licht’ op bepaalde golflengten moeten absorberen. Maar dat is niet het geval: sterker nog, de watermoleculen hoog in de atmosfeer voegen op diezelfde golflengten juist infraroodstraling toe.
Dat laatste betekent dat de hogere atmosferische lagen juist warmer zijn. In de aardatmosfeer is iets vergelijkbaars te zien: op enkele tientallen kilometers hoogte vinden, onder invloed van ultraviolette straling van de zon, reacties plaats waarbij ozon wordt gevormd (en ook weer wordt afgebroken). Het netto resultaat daarvan is dat deze laag – de stratosfeer dus – opwarmt.
Onduidelijk is nog welke stof de ‘inversie’ van de temperatuur in de atmosfeer van WASP-121b veroorzaakt. Mogelijke kandidaten zijn vanadiumoxide en titaniumoxide. Dat zijn verbindingen waarvan op theoretische gronden wordt vermoed dat ze in de atmosferen van de allerheetste ‘jupiters’ voorkomen.
Ook de twee exoplaneten die recent met het Leidse MASCARA-instrument zijn ontdekt, behoren tot deze laatste categorie. Wellicht zal dus ook bij dit tweetal een stratosfeer worden ontdekt. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-08-2017
Vier aardachtige planeten ontdekt rond nabije ster Tau Ceti
Twee van de planeten bevinden zich in de leefbare zone en kunnen in theorie dus vloeibaar water herbergen.
De vier planeten bevinden zich rond Tau Ceti. Deze zonachtige ster staat op zo’n 12 lichtjaar afstand en is vanaf het aardoppervlak met het blote oog te zien. Het bestaan van de vier planeten leiden onderzoekers af uit kleine schommelingen in de beweging van Tau Ceti. Deze schommelingen worden veroorzaakt door de zwaartekracht van de vier planeten.
Hierboven zie je Tau Ceti en de vier planeten afgebeeld. Daaronder zie je onze zon en de binnenste vier planeten. Afbeelding: Fabo Feng.
Klein
De vier planeten zijn rotsachtig en qua grootte vergelijkbaar met de aarde. De kleinste planeet heeft een massa die ongeveer 1,7 keer groter is dan de massa van de aarde. Volgens de onderzoekers behoren de pas ontdekte planeten tot de kleinste planeten die ooit rond nabijgelegen zonachtige sterren zijn ontdekt.
Leefbare zone
Twee van de vier planeten kunnen tot de superaardes gerekend worden. Dit zijn rotsachtige planeten die groter zijn dan de aarde, maar kleiner dan Neptunus. De twee superaardes staan het verst van Tau Ceti af en bevinden zich in de leefbare zone. Dit is een denkbeeldige zone rond de ster die niet zo ver van de ster verwijderd is dat eventueel vloeibaar water op het oppervlak van de planeten bevriest, maar zich ook niet zo dicht bij de ster bevindt dat eventueel vloeibaar water op het oppervlak van de planeten verdampt. In andere woorden: op het oppervlak van de planeten kan in theorie vloeibaar water – een belangrijke vereiste voor het ontstaan en in standhouden van leven zoals wij dat kennen – te vinden zijn.
Of er op de twee superaardes leven te vinden is, is overigens twijfelachtig. Rond de ster bevindt zich namelijk eveneens een enorme puinschijf. Onderzoekers denken dan ook dat de leefbaarheid van de planeten flink wordt aangetast door een intensief bombardement van planetoïden en kometen.
(scientias.nl)
Vier aardachtige planeten ontdekt rond nabije ster Tau Ceti
Twee van de planeten bevinden zich in de leefbare zone en kunnen in theorie dus vloeibaar water herbergen.
De vier planeten bevinden zich rond Tau Ceti. Deze zonachtige ster staat op zo’n 12 lichtjaar afstand en is vanaf het aardoppervlak met het blote oog te zien. Het bestaan van de vier planeten leiden onderzoekers af uit kleine schommelingen in de beweging van Tau Ceti. Deze schommelingen worden veroorzaakt door de zwaartekracht van de vier planeten.
Hierboven zie je Tau Ceti en de vier planeten afgebeeld. Daaronder zie je onze zon en de binnenste vier planeten. Afbeelding: Fabo Feng.
Klein
De vier planeten zijn rotsachtig en qua grootte vergelijkbaar met de aarde. De kleinste planeet heeft een massa die ongeveer 1,7 keer groter is dan de massa van de aarde. Volgens de onderzoekers behoren de pas ontdekte planeten tot de kleinste planeten die ooit rond nabijgelegen zonachtige sterren zijn ontdekt.
Leefbare zone
Twee van de vier planeten kunnen tot de superaardes gerekend worden. Dit zijn rotsachtige planeten die groter zijn dan de aarde, maar kleiner dan Neptunus. De twee superaardes staan het verst van Tau Ceti af en bevinden zich in de leefbare zone. Dit is een denkbeeldige zone rond de ster die niet zo ver van de ster verwijderd is dat eventueel vloeibaar water op het oppervlak van de planeten bevriest, maar zich ook niet zo dicht bij de ster bevindt dat eventueel vloeibaar water op het oppervlak van de planeten verdampt. In andere woorden: op het oppervlak van de planeten kan in theorie vloeibaar water – een belangrijke vereiste voor het ontstaan en in standhouden van leven zoals wij dat kennen – te vinden zijn.
Of er op de twee superaardes leven te vinden is, is overigens twijfelachtig. Rond de ster bevindt zich namelijk eveneens een enorme puinschijf. Onderzoekers denken dan ook dat de leefbaarheid van de planeten flink wordt aangetast door een intensief bombardement van planetoïden en kometen.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-08-2017
Planetenstelsel TRAPPIST-1 is ouder dan ons zonnestelsel
Artist’s impression van het planetenstelsel van TRAPPIST-1, gezien vanuit een positie nabij de planeet TRAPPIST-1f (rechts). (NASA/JPL-Caltech)
Wetenschappers hebben schatting gemaakt van de leeftijd van een van de meest intrigerende planetenstelsels die tot nu toe zijn ontdekt: dat van TRAPPIST-1. Rond deze rode dwergster, die slechts 40 lichtjaar van ons is verwijderd, hebben Belgische astronomen recent zeven planeten ontdekt die qua grootte vergelijkbaar zijn met de aarde.
Uit de nieuwe schatting blijkt dat TRAPPIST-1 vrij oud moet zijn: tussen de 5,4 en 9,8 miljard jaar. Dat wordt onder meer afgeleid uit de snelheid waarmee de ster om het centrum van de Melkweg beweegt (snelle sterren zijn doorgaans ouder). Ook de chemische samenstelling van de atmosfeer van de ster en het relatief kleine aantal uitbarstingen dat deze produceert wijzen op een hoge leeftijd.
De ster en haar planetenstelsel zijn dus in elk geval ouder dan ons eigen zonnestelsel (4,6 miljard jaar). Dat betekent dat het planetenstelsel van TRAPPIST-1 zeer stabiel moet zijn, anders zou het allang uit elkaar zijn gevallen.
Wat deze hoge leeftijd betekent voor de leefbaarheid van de planeten, is nog onduidelijk. Weliswaar bevinden enkele van de planeten zich binnen de leefbare zone van de ster – de gordel waarbinnen de temperatuur op het oppervlak van een planeet gematigd genoeg is om water vloeibaar te laten zijn – maar rode dwergsterren vertonen wispelturig gedrag – vooral in hun jeugd. De zeven planeten hebben miljarden jaren blootgestaan aan intense uitbarstingen van extreem ultraviolette straling.
Hierdoor is de kans groot dat de planeten, die op geringe afstanden om TRAPPIST-1 draaien, hun atmosferen en hun watervoorraden allang zijn kwijtgeraakt. Alleen de twee buitenste planeten zijn de dans wellicht ontsprongen. Waarnemingen met de James Webb-ruimtetelescoop, die eind volgend jaar wordt gelanceerd, zullen daar mogelijk uitsluitsel over kunnen geven. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Planetenstelsel TRAPPIST-1 is ouder dan ons zonnestelsel
Artist’s impression van het planetenstelsel van TRAPPIST-1, gezien vanuit een positie nabij de planeet TRAPPIST-1f (rechts). (NASA/JPL-Caltech)
Wetenschappers hebben schatting gemaakt van de leeftijd van een van de meest intrigerende planetenstelsels die tot nu toe zijn ontdekt: dat van TRAPPIST-1. Rond deze rode dwergster, die slechts 40 lichtjaar van ons is verwijderd, hebben Belgische astronomen recent zeven planeten ontdekt die qua grootte vergelijkbaar zijn met de aarde.
Uit de nieuwe schatting blijkt dat TRAPPIST-1 vrij oud moet zijn: tussen de 5,4 en 9,8 miljard jaar. Dat wordt onder meer afgeleid uit de snelheid waarmee de ster om het centrum van de Melkweg beweegt (snelle sterren zijn doorgaans ouder). Ook de chemische samenstelling van de atmosfeer van de ster en het relatief kleine aantal uitbarstingen dat deze produceert wijzen op een hoge leeftijd.
De ster en haar planetenstelsel zijn dus in elk geval ouder dan ons eigen zonnestelsel (4,6 miljard jaar). Dat betekent dat het planetenstelsel van TRAPPIST-1 zeer stabiel moet zijn, anders zou het allang uit elkaar zijn gevallen.
Wat deze hoge leeftijd betekent voor de leefbaarheid van de planeten, is nog onduidelijk. Weliswaar bevinden enkele van de planeten zich binnen de leefbare zone van de ster – de gordel waarbinnen de temperatuur op het oppervlak van een planeet gematigd genoeg is om water vloeibaar te laten zijn – maar rode dwergsterren vertonen wispelturig gedrag – vooral in hun jeugd. De zeven planeten hebben miljarden jaren blootgestaan aan intense uitbarstingen van extreem ultraviolette straling.
Hierdoor is de kans groot dat de planeten, die op geringe afstanden om TRAPPIST-1 draaien, hun atmosferen en hun watervoorraden allang zijn kwijtgeraakt. Alleen de twee buitenste planeten zijn de dans wellicht ontsprongen. Waarnemingen met de James Webb-ruimtetelescoop, die eind volgend jaar wordt gelanceerd, zullen daar mogelijk uitsluitsel over kunnen geven. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-09-2017
Wetenschappers komen met nieuwe classificatie voor planeten
Ken jij schaal van Kardasjov? Volgens onderzoekers van de universiteit van Rochester is deze classificatie nodig aan vervanging toe.
De schaal van Kardasjov (of Kardashev) werd in 1964 bedacht door de astronoom Nikolai Kardashev. De schaal laat zien hoe technologisch geavanceerd een beschaving is, op basis van de hoeveelheid energie die ze kunnen gebruiken. Een type I-beschaving is in staat om alle op een planeet beschikbare energie te gebruiken. Een type II-beschaving kan alle beschikbare energie die uitgaat van een enkele ster gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld met een Dyson-bol. Een type III-beschaving beschikt over net zoveel energie als een totaal sterrenstelsel.
Een Dysonbol. Afbeelding: Vedexent (via Wikimedia Commons).
Aangezien de mensheid nog niet in staat is om alle beschikbare energie op aarde te gebruiken, is de mensheid nog geen type I-beschaving. Volgens een berekening van Carl Sagan zitten wij mensen momenteel op 0,7.
Wetenschappers van de universiteit van Rochester beweren dat er iets mis is met de schaal. “De schaal van Karashev gaat alleen over energiegebruik”, zegt professor Adam Frank. “Er is ook nog een andere kant. Waar energie wordt opgewekt, ontstaat afval. Onze classificatie houdt rekening met de gevolgen van energiegebruik voor de gehele planeet.”
Klasse I, II en III
De schaal van Frank en zijn collega’s bestaat uit vijf niveaus. Een klasse I-planeet is een planeet zonder atmosfeer, bijvoorbeeld Mercurius. Een klasse II-planeet is een planeet met atmosfeer, maar zonder leven. Denk aan Venus en Mars. Een klasse III-planeet is een planeet met een dunne biosfeer, waar biologische activiteit mogelijk is. Toch heeft leven nog geen invloed op de volledige planeet. De aarde was 2,5 miljard jaar geleden een klasse III-planeet. Toen was er nog nauwelijks zuurstof aanwezig in de atmosfeer. Ook Mars is ooit mogelijk een klasse III-planeet geweest.
Van Klasse I naar Klasse V. Illustratie: Michael Osadciw (via universiteit van Rochester)
Wat is een biosfeer?
De biosfeer is het leefgebied van alle organismen op een planeet. In het geval van de aarde gaat de biosfeer van enkele meters onder de grond tot zo’n acht kilometer in de lucht. Ook de oceanen maken onderdeel uit van de biosfeer.
Klasse IV en V
Momenteel is de aarde een klasse IV-planeet. Een dikke biosfeer beïnvloedt de planeet. Organismen op een planeet beïnvloeden processen van het oppervlak tot de bovenste lagen in de atmosfeer.
In de toekomst wordt de aarde mogelijk een klasse V-planeet. Op zo’n planeet verbeteren bewoners de biosfeer, zodat zij en de planeet er beter van worden. Op aarde zou het betekenen dat we in staat zijn om een grote woestijn, zoals de Sahara, te vergroenen door er bomen te planten die CO2 omzetten in zuurstof. Of waarbij genetisch aangepaste bomen met fotovoltaïsche bladen zonne-energie omzetten in elektriciteit.
Op een Klasse V-planeet verbeteren bewoners de biosfeer. Ziet de aarde er in de toekomst zo uit vanuit de ruimte?
Oppassen
“Een type II-beschaving op de schaal van Kardasjov is in staat om te leven zonder biosfeer”, zegt Frank. “Dit geldt nog niet voor ons. Wij moeten onszelf zien als onderdeel van de biosfeer. Als we niet oppassen, dan gaat de aarde gewoon door, maar zonder ons.”
(scientias.nl)
Wetenschappers komen met nieuwe classificatie voor planeten
Ken jij schaal van Kardasjov? Volgens onderzoekers van de universiteit van Rochester is deze classificatie nodig aan vervanging toe.
De schaal van Kardasjov (of Kardashev) werd in 1964 bedacht door de astronoom Nikolai Kardashev. De schaal laat zien hoe technologisch geavanceerd een beschaving is, op basis van de hoeveelheid energie die ze kunnen gebruiken. Een type I-beschaving is in staat om alle op een planeet beschikbare energie te gebruiken. Een type II-beschaving kan alle beschikbare energie die uitgaat van een enkele ster gebruiken. Dit kan bijvoorbeeld met een Dyson-bol. Een type III-beschaving beschikt over net zoveel energie als een totaal sterrenstelsel.
Een Dysonbol. Afbeelding: Vedexent (via Wikimedia Commons).
Aangezien de mensheid nog niet in staat is om alle beschikbare energie op aarde te gebruiken, is de mensheid nog geen type I-beschaving. Volgens een berekening van Carl Sagan zitten wij mensen momenteel op 0,7.
Wetenschappers van de universiteit van Rochester beweren dat er iets mis is met de schaal. “De schaal van Karashev gaat alleen over energiegebruik”, zegt professor Adam Frank. “Er is ook nog een andere kant. Waar energie wordt opgewekt, ontstaat afval. Onze classificatie houdt rekening met de gevolgen van energiegebruik voor de gehele planeet.”
Klasse I, II en III
De schaal van Frank en zijn collega’s bestaat uit vijf niveaus. Een klasse I-planeet is een planeet zonder atmosfeer, bijvoorbeeld Mercurius. Een klasse II-planeet is een planeet met atmosfeer, maar zonder leven. Denk aan Venus en Mars. Een klasse III-planeet is een planeet met een dunne biosfeer, waar biologische activiteit mogelijk is. Toch heeft leven nog geen invloed op de volledige planeet. De aarde was 2,5 miljard jaar geleden een klasse III-planeet. Toen was er nog nauwelijks zuurstof aanwezig in de atmosfeer. Ook Mars is ooit mogelijk een klasse III-planeet geweest.
Van Klasse I naar Klasse V. Illustratie: Michael Osadciw (via universiteit van Rochester)
Wat is een biosfeer?
De biosfeer is het leefgebied van alle organismen op een planeet. In het geval van de aarde gaat de biosfeer van enkele meters onder de grond tot zo’n acht kilometer in de lucht. Ook de oceanen maken onderdeel uit van de biosfeer.
Klasse IV en V
Momenteel is de aarde een klasse IV-planeet. Een dikke biosfeer beïnvloedt de planeet. Organismen op een planeet beïnvloeden processen van het oppervlak tot de bovenste lagen in de atmosfeer.
In de toekomst wordt de aarde mogelijk een klasse V-planeet. Op zo’n planeet verbeteren bewoners de biosfeer, zodat zij en de planeet er beter van worden. Op aarde zou het betekenen dat we in staat zijn om een grote woestijn, zoals de Sahara, te vergroenen door er bomen te planten die CO2 omzetten in zuurstof. Of waarbij genetisch aangepaste bomen met fotovoltaïsche bladen zonne-energie omzetten in elektriciteit.
Op een Klasse V-planeet verbeteren bewoners de biosfeer. Ziet de aarde er in de toekomst zo uit vanuit de ruimte?
Oppassen
“Een type II-beschaving op de schaal van Kardasjov is in staat om te leven zonder biosfeer”, zegt Frank. “Dit geldt nog niet voor ons. Wij moeten onszelf zien als onderdeel van de biosfeer. Als we niet oppassen, dan gaat de aarde gewoon door, maar zonder ons.”
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
heywoodu
Van bijna dood tot olympiër:
Dat zou ik toch wel zonde vinden, ook woestijnen horen er gewoon bij (mits ze niet langzaam maar zeker de hele boel overnemen natuurlijk).quote:In de toekomst wordt de aarde mogelijk een klasse V-planeet. Op zo’n planeet verbeteren bewoners de biosfeer, zodat zij en de planeet er beter van worden. Op aarde zou het betekenen dat we in staat zijn om een grote woestijn, zoals de Sahara, te vergroenen door er bomen te planten die CO2 omzetten in zuurstof.
Van bijna dood op weg naar de Olympische Spelen, tot olympiër in 2026? Elk beetje hulp wordt bijzonder gewaardeerd!
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
Het zal ook huge impact hebben op het huidige klimaat wereldwijd als de sahara omgetoverd zou worden tot jungle. Dus of het verstandig is om te doen is maar de vraag.quote:
[..]
Dat zou ik toch wel zonde vinden, ook woestijnen horen er gewoon bij (mits ze niet langzaam maar zeker de hele boel overnemen natuurlijk).
Zolang geld belangrijker is dan mensen en de rest van de natuur gaat de aarde door; zonder ons.quote:
“Een type II-beschaving op de schaal van Kardasjov is in staat om te leven zonder biosfeer”, zegt Frank. “Dit geldt nog niet voor ons. Wij moeten onszelf zien als onderdeel van de biosfeer. Als we niet oppassen, dan gaat de aarde gewoon door, maar zonder ons.”
Lambo of Rekt
Momenteel is de kans groter dat de woestijnregio's veel groter gaan worden door klimaatverandering.
Dat zal miljoenen vluchtelingen opleveren.
Dus als Geert Wilders ze wil tegenhouden moet ie een groenere politieke koers gaan varen.
Dat zal miljoenen vluchtelingen opleveren.
Dus als Geert Wilders ze wil tegenhouden moet ie een groenere politieke koers gaan varen.
Trots lid van het 👿 Duivelse Viertal 👿
Een gedicht over Maanvis
Het ONZ / [KAMT] Kennis- en Adviescentrum Maanvis Topics , voor al je vragen over mijn topiques!
Een gedicht over Maanvis
Het ONZ / [KAMT] Kennis- en Adviescentrum Maanvis Topics , voor al je vragen over mijn topiques!
13-09-2017
Voor het eerst titaniumoxide waargenomen in atmosfeer exoplaneet
Artist’s impression van de exoplaneet WASP-19b. In de atmosfeer van deze hete, Jupiterachtige planeet hebben astronomen titaniumoxide gedetecteerd. (ESO/M. Kornmesser)
Astronomen hebben, met behulp van de Europese Very Large Telescope, voor het eerst titaniumoxide gedetecteerd in de atmosfeer van een exoplaneet. De ontdekking is gedaan bij de hete Jupiterachtige planeet WASP-19b en levert unieke informatie op over de chemische samenstelling en de temperatuur- en luchtdrukstructuur van diens atmosfeer (Nature, 13 september).
WASP-19b heeft ongeveer dezelfde massa als Jupiter, maar bevindt zich dermate dicht bij zijn moederster dat zijn omlooptijd slechts 19 uur bedraagt en zijn atmosfeer een geschatte temperatuur heeft van ongeveer 2000 graden Celsius.
Wanneer WASP-19b voor zijn moederster langs schuift, schijnt een deel van het sterlicht door de planeetatmosfeer heen, waarbij deze laatste subtiele ‘vingerafdrukken’ achterlaat in het licht dat de aarde uiteindelijk bereikt. Uit een analyse van dat licht blijkt dat de atmosfeer van WASP-19b behalve kleine hoeveelheden titaniumoxide ook water en sporen van natrium bevat. Ook is een planeetomvattende ‘mist’ waargenomen.
Bekend was al dat de atmosferen van koele sterren titaniumoxide bevatten. Ook bestond het vermoeden dat dit molecuul te vinden zou zijn in de atmosferen van hete planeten zoals WASP-19b. Dat vermoeden is nu dus bevestigd.
Titaniumoxide fungeert als ‘warmteopnemer’: het voorkomt dat er warmte de planeetatmosfeer binnenkomt of verlaat. Hierdoor ontstaat een thermische inversie: de temperatuur in de hoge atmosfeer is hoger dan in lager gelegen delen, terwijl dat normaal gesproken andersom is. Ozon speelt een vergelijkbare rol in de atmosfeer van onze eigen planeet, waar dit gas een inversie in de stratosfeer veroorzaakt. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Voor het eerst titaniumoxide waargenomen in atmosfeer exoplaneet
Artist’s impression van de exoplaneet WASP-19b. In de atmosfeer van deze hete, Jupiterachtige planeet hebben astronomen titaniumoxide gedetecteerd. (ESO/M. Kornmesser)
Astronomen hebben, met behulp van de Europese Very Large Telescope, voor het eerst titaniumoxide gedetecteerd in de atmosfeer van een exoplaneet. De ontdekking is gedaan bij de hete Jupiterachtige planeet WASP-19b en levert unieke informatie op over de chemische samenstelling en de temperatuur- en luchtdrukstructuur van diens atmosfeer (Nature, 13 september).
WASP-19b heeft ongeveer dezelfde massa als Jupiter, maar bevindt zich dermate dicht bij zijn moederster dat zijn omlooptijd slechts 19 uur bedraagt en zijn atmosfeer een geschatte temperatuur heeft van ongeveer 2000 graden Celsius.
Wanneer WASP-19b voor zijn moederster langs schuift, schijnt een deel van het sterlicht door de planeetatmosfeer heen, waarbij deze laatste subtiele ‘vingerafdrukken’ achterlaat in het licht dat de aarde uiteindelijk bereikt. Uit een analyse van dat licht blijkt dat de atmosfeer van WASP-19b behalve kleine hoeveelheden titaniumoxide ook water en sporen van natrium bevat. Ook is een planeetomvattende ‘mist’ waargenomen.
Bekend was al dat de atmosferen van koele sterren titaniumoxide bevatten. Ook bestond het vermoeden dat dit molecuul te vinden zou zijn in de atmosferen van hete planeten zoals WASP-19b. Dat vermoeden is nu dus bevestigd.
Titaniumoxide fungeert als ‘warmteopnemer’: het voorkomt dat er warmte de planeetatmosfeer binnenkomt of verlaat. Hierdoor ontstaat een thermische inversie: de temperatuur in de hoge atmosfeer is hoger dan in lager gelegen delen, terwijl dat normaal gesproken andersom is. Ozon speelt een vergelijkbare rol in de atmosfeer van onze eigen planeet, waar dit gas een inversie in de stratosfeer veroorzaakt. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
14-09-2017
Ziedend hete exoplaneet is pikzwart
Exoplaneet WASP-12b, die op geringe afstand om een zonachtige ster draait, is – zoals deze artist’s impression laat zien – zo zwart als asfalt. (NASA, ESA, and G. Bacon (STScI))
Astronomen hebben ontdekt dat de dagzijde van de inmiddels vrij bekende exoplaneet WASP-12b bijna geen licht weerkaatst. Anders gezegd: de planeet is pikzwart. Dat blijkt uit metingen van de Hubble-ruimtetelescoop die zijn gedaan toen de planeet achter zijn ster langs schoof.
De metingen laten zien dat de planeet hooguit 6,4 procent van het ontvangen licht weerkaatst. Daarmee is hij zo donker als vers asfalt.
WASP-12b is bijna twee keer zo groot als de planeet Jupiter en draait in iets meer dan een dag om zijn moederster. Uit die korte omlooptijd kun je afleiden dat de afstand tot die ster klein is – zo klein dat de temperatuur aan zijn dagzijde oploopt tot maar liefst 2600 graden Celsius.
Deze hoge temperatuur is ook de meest waarschijnlijke verklaring voor het geringe lichtweerkaatsende vermogen. Aan de dagzijde loopt de temperatuur zo hoog op, dat de meeste moleculen daar niet tegen bestand zijn. Hierdoor kunnen zich ook geen wolken vormen die licht zouden kunnen weerkaatsen. In plaats daarvan dringt binnenkomend licht diep de atmosfeer binnen, om vervolgens door waterstofatomen te worden geabsorbeerd en in warmte-energie te worden omgezet.
De nachtkant van de planeet is overigens een ander verhaal. Daar is de temperatuur ruim duizend graden lager, en kan zich waterdamp en bewolking vormen. Die kant weerkaatst mogelijk dus meer licht, maar is permanent van zijn ster afgekeerd. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Ziedend hete exoplaneet is pikzwart
Exoplaneet WASP-12b, die op geringe afstand om een zonachtige ster draait, is – zoals deze artist’s impression laat zien – zo zwart als asfalt. (NASA, ESA, and G. Bacon (STScI))
Astronomen hebben ontdekt dat de dagzijde van de inmiddels vrij bekende exoplaneet WASP-12b bijna geen licht weerkaatst. Anders gezegd: de planeet is pikzwart. Dat blijkt uit metingen van de Hubble-ruimtetelescoop die zijn gedaan toen de planeet achter zijn ster langs schoof.
De metingen laten zien dat de planeet hooguit 6,4 procent van het ontvangen licht weerkaatst. Daarmee is hij zo donker als vers asfalt.
WASP-12b is bijna twee keer zo groot als de planeet Jupiter en draait in iets meer dan een dag om zijn moederster. Uit die korte omlooptijd kun je afleiden dat de afstand tot die ster klein is – zo klein dat de temperatuur aan zijn dagzijde oploopt tot maar liefst 2600 graden Celsius.
Deze hoge temperatuur is ook de meest waarschijnlijke verklaring voor het geringe lichtweerkaatsende vermogen. Aan de dagzijde loopt de temperatuur zo hoog op, dat de meeste moleculen daar niet tegen bestand zijn. Hierdoor kunnen zich ook geen wolken vormen die licht zouden kunnen weerkaatsen. In plaats daarvan dringt binnenkomend licht diep de atmosfeer binnen, om vervolgens door waterstofatomen te worden geabsorbeerd en in warmte-energie te worden omgezet.
De nachtkant van de planeet is overigens een ander verhaal. Daar is de temperatuur ruim duizend graden lager, en kan zich waterdamp en bewolking vormen. Die kant weerkaatst mogelijk dus meer licht, maar is permanent van zijn ster afgekeerd. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
25-10-2017
Op planeet Kepler-13Ab sneeuwt het ‘zonnebrandcrème’
Artist’s impression van de ziedendhete exoplaneet Kepler-13Ab (links), die op geringe afstand om zijn ster draait. Op de achtergrond zijn de begeleidende sterren Kepler-13B en -13C te zien. (NASA, ESA & G. Bacon (STScI))
In de atmosfeer van de ziedend hete reuzenplaneet Kepler-13Ab sneeuwt het titaniumdioxide – een belangrijk bestanddeel van onze zonnebrandcrème. Dat blijkt uit waarnemingen met de Hubble-ruimtetelescoop (The Astronomical Journal, oktober 2017).
Kepler-13Ab is een van de heetste exoplaneten die we kennen. De planeet cirkelt op geringe afstand om zijn moederster en daarbij is steeds hetzelfde halfrond naar de ster gericht. Hierdoor lopen de temperaturen aan die kant van de planeet op tot meer dan 2700 graden Celsius. Aan de nachtkant is het beduidend koeler.
Het titaniumoxide in de atmosfeer is niet rechtstreeks waargenomen. De aanwezigheid ervan wordt afgeleid uit het feit dat de atmosferische temperatuur aan de dagzijde van Kepler-13Ab naar boven toe daalt in plaats van stijgt, zoals bij de meeste andere hete gasplaneten het geval is. Het titaniumoxide in de atmosferen van andere hete gasplaneten absorbeert licht en straalt daardoor warmte uit, waardoor de atmosfeer tot op grote hoogte wordt opgewarmd.
Hieruit concluderen wetenschappers af dat er aan de dagzijde van Kepler-13Ab titaniumoxide aan de atmosfeer wordt onttrokken. Waarschijnlijk voeren sterke luchtstromingen de verbinding naar de nachtzijde van de planeet, alwaar deze kristalliseert en omlaag dwarrelt.
Door de sterke zwaartekracht van de planeet komt het titaniumoxide uiteindelijk zo laag in de atmosfeer terecht, dat het niet kan worden teruggeblazen naar de dagzijde. Bij lichtere hete gasplaneten gebeurt dat laatste wel en verdampen de kristalletjes weer tot gas. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Op planeet Kepler-13Ab sneeuwt het ‘zonnebrandcrème’
Artist’s impression van de ziedendhete exoplaneet Kepler-13Ab (links), die op geringe afstand om zijn ster draait. Op de achtergrond zijn de begeleidende sterren Kepler-13B en -13C te zien. (NASA, ESA & G. Bacon (STScI))
In de atmosfeer van de ziedend hete reuzenplaneet Kepler-13Ab sneeuwt het titaniumdioxide – een belangrijk bestanddeel van onze zonnebrandcrème. Dat blijkt uit waarnemingen met de Hubble-ruimtetelescoop (The Astronomical Journal, oktober 2017).
Kepler-13Ab is een van de heetste exoplaneten die we kennen. De planeet cirkelt op geringe afstand om zijn moederster en daarbij is steeds hetzelfde halfrond naar de ster gericht. Hierdoor lopen de temperaturen aan die kant van de planeet op tot meer dan 2700 graden Celsius. Aan de nachtkant is het beduidend koeler.
Het titaniumoxide in de atmosfeer is niet rechtstreeks waargenomen. De aanwezigheid ervan wordt afgeleid uit het feit dat de atmosferische temperatuur aan de dagzijde van Kepler-13Ab naar boven toe daalt in plaats van stijgt, zoals bij de meeste andere hete gasplaneten het geval is. Het titaniumoxide in de atmosferen van andere hete gasplaneten absorbeert licht en straalt daardoor warmte uit, waardoor de atmosfeer tot op grote hoogte wordt opgewarmd.
Hieruit concluderen wetenschappers af dat er aan de dagzijde van Kepler-13Ab titaniumoxide aan de atmosfeer wordt onttrokken. Waarschijnlijk voeren sterke luchtstromingen de verbinding naar de nachtzijde van de planeet, alwaar deze kristalliseert en omlaag dwarrelt.
Door de sterke zwaartekracht van de planeet komt het titaniumoxide uiteindelijk zo laag in de atmosfeer terecht, dat het niet kan worden teruggeblazen naar de dagzijde. Bij lichtere hete gasplaneten gebeurt dat laatste wel en verdampen de kristalletjes weer tot gas. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-11-2017
Planeet ontdekt die eigenlijk helemaal niet zou moeten bestaan
De planeet is monsterlijk groot in vergelijking met zijn kleine moederster.
Astronomen ontdekten de planeet – NGTS-1b genoemd – rond een rode dwerg. Die ster heeft een straal en massa die de helft kleiner is dan de straal en massa van onze eigen zon. Daarmee is de ster bijzonder klein. En gedacht werd dat rond dergelijke sterren alleen kleine, rotsachtige planeten konden ontstaan. Maar NGTS-1b is niet rotsachtig. En zeker niet klein: de planeet is ongeveer net zo groot als Jupiter.
Een artistieke impressie van de koele rode dwerg en de hete Jupiter NGTS-1b. Afbeelding: University of Warwick / Mark Garlick.
Monsterlijk
Volgens de onderzoekers is NGTS-1b relatief gezien – dus ten opzichte van de omvang van de moederster – de grootste planeet die ooit is ontdekt. De planeet zet alle theorieën die er zijn omtrent de totstandkoming van planeten op losse schroeven. Want volgens die theorieën zou NGTS-1b helemaal niet moeten bestaan. “De ontdekking van NGTS-1b was een complete verrassing voor ons,” vertelt onderzoeker Daniel Bayliss. “Gedacht werd dat zulke grote planeten niet rond zulke kleine sterren konden bestaan. De uitdaging is nu om uit te zoeken hoe veelvuldig dit type planeet in het universum voorkomt.”
“De uitdaging is nu om uit te zoeken hoe veelvuldig dit type planeet in het universum voorkomt”
Dipjes
De onderzoekers ontdekten de monsterlijke planeet met behulp van de Next-Generation Transit Survey (kortweg NGTS). Hierbij wordt met behulp van twaalf telescopen stukjes van de hemel afgespeurd en gezocht naar dipjes in de helderheid van sterren. Regelmatige afnames in de helderheid van sterren wijzen erop dat een planeet zo af en toe – vanaf de aarde gezien – voor de ster langs beweegt. NGTS-1b is de eerste planeet die door NGTS is ontdekt. De planeet veroorzaakt elke 2,6 dagen afnames in de helderheid van een ster die zo’n 600 lichtjaar van ons verwijderd is.
Dichtbij
Dat betekent dat NGTS-1b ongeveer 2,5 aardse dagen nodig heeft om een rondje rond de ster te voltooien en dat een jaar op de planeet dus maar 2,5 dag duurt. Dat de planeet zo weinig tijd nodig heeft om een baantje rond de ster te trekken, is niet zo gek. De planeet staat namelijk heel dicht bij de ster. De afstand tussen NGTS-1b en zijn moederster is vergelijkbaar met 3% van de afstand tussen de aarde en de zon.
Hoewel de planeet dicht bij de ster staat en relatief groot is, was het nog niet gemakkelijk om deze op te sporen, zo vertelt onderzoeker Peter Wheatley .”NGTS-1b was moeilijk te vinden, omdat de moederster zo klein en weinig helder is.” Met dat in het achterhoofd verwacht hij eigenlijk dat er op termijn nog veel meer van deze relatief gezien monsterlijk grote planeten worden ontdekt. “Kleine sterren zoals deze rode dwerg zijn de meest voorkomende sterren in het universum, dus het is mogelijk dat er veel meer van deze gigantische planeten op ontdekking wachten.”
(scientias.nl)
Planeet ontdekt die eigenlijk helemaal niet zou moeten bestaan
De planeet is monsterlijk groot in vergelijking met zijn kleine moederster.
Astronomen ontdekten de planeet – NGTS-1b genoemd – rond een rode dwerg. Die ster heeft een straal en massa die de helft kleiner is dan de straal en massa van onze eigen zon. Daarmee is de ster bijzonder klein. En gedacht werd dat rond dergelijke sterren alleen kleine, rotsachtige planeten konden ontstaan. Maar NGTS-1b is niet rotsachtig. En zeker niet klein: de planeet is ongeveer net zo groot als Jupiter.
Een artistieke impressie van de koele rode dwerg en de hete Jupiter NGTS-1b. Afbeelding: University of Warwick / Mark Garlick.
Monsterlijk
Volgens de onderzoekers is NGTS-1b relatief gezien – dus ten opzichte van de omvang van de moederster – de grootste planeet die ooit is ontdekt. De planeet zet alle theorieën die er zijn omtrent de totstandkoming van planeten op losse schroeven. Want volgens die theorieën zou NGTS-1b helemaal niet moeten bestaan. “De ontdekking van NGTS-1b was een complete verrassing voor ons,” vertelt onderzoeker Daniel Bayliss. “Gedacht werd dat zulke grote planeten niet rond zulke kleine sterren konden bestaan. De uitdaging is nu om uit te zoeken hoe veelvuldig dit type planeet in het universum voorkomt.”
“De uitdaging is nu om uit te zoeken hoe veelvuldig dit type planeet in het universum voorkomt”
Dipjes
De onderzoekers ontdekten de monsterlijke planeet met behulp van de Next-Generation Transit Survey (kortweg NGTS). Hierbij wordt met behulp van twaalf telescopen stukjes van de hemel afgespeurd en gezocht naar dipjes in de helderheid van sterren. Regelmatige afnames in de helderheid van sterren wijzen erop dat een planeet zo af en toe – vanaf de aarde gezien – voor de ster langs beweegt. NGTS-1b is de eerste planeet die door NGTS is ontdekt. De planeet veroorzaakt elke 2,6 dagen afnames in de helderheid van een ster die zo’n 600 lichtjaar van ons verwijderd is.
Dichtbij
Dat betekent dat NGTS-1b ongeveer 2,5 aardse dagen nodig heeft om een rondje rond de ster te voltooien en dat een jaar op de planeet dus maar 2,5 dag duurt. Dat de planeet zo weinig tijd nodig heeft om een baantje rond de ster te trekken, is niet zo gek. De planeet staat namelijk heel dicht bij de ster. De afstand tussen NGTS-1b en zijn moederster is vergelijkbaar met 3% van de afstand tussen de aarde en de zon.
Hoewel de planeet dicht bij de ster staat en relatief groot is, was het nog niet gemakkelijk om deze op te sporen, zo vertelt onderzoeker Peter Wheatley .”NGTS-1b was moeilijk te vinden, omdat de moederster zo klein en weinig helder is.” Met dat in het achterhoofd verwacht hij eigenlijk dat er op termijn nog veel meer van deze relatief gezien monsterlijk grote planeten worden ontdekt. “Kleine sterren zoals deze rode dwerg zijn de meest voorkomende sterren in het universum, dus het is mogelijk dat er veel meer van deze gigantische planeten op ontdekking wachten.”
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Nieuwe planeet ontdekt met grootste kans op leven tot nu toe
Op slechts elf lichtjaar van de Aarde is een planeet ontdekt met een klimaat dat mogelijk geschikt is voor leven. En het mooie is dat Ross 128 b, zoals de planeet heet, elke dag dichterbij komt.
In tien dagen maakt Ross 128 b een rondje om zijn ster, die twintig keer dichterbij staat dan de Aarde bij de zon. De nieuwe planeet is ook een derde groter dan de Aarde. Wetenschappers hebben de planeet ontdekt met de HARPS-telescoop (High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher) in de Chileense Atacama-woestijn. Pas na 157 observaties en na het doorzoeken van tien jaar aan data werd de planeet gevonden.
De wetenschappers schatten de oppervlaktetemperatuur tussen -60 en +20 graden. Dat zou leefbaar kunnen zijn, maar het hangt er van af hoe lang water vloeibaar kan blijven op de exoplaneet. Hoe dan ook is het waarschijnlijk de planeet met de beste kans op leven die we kennen. De enige andere dichtbij zijnde optie is Proxima b, maar het probleem daarmee is dat zijn ster dodelijke ultraviolette en röntgenstraling uitzendt. De rode dwergster van Ross 128b is veel kalmer.
Wetenschappers willen de nieuwe planeet nu beter gaan bestuderen om er achter te komen of de atmosfeer geschikt is voor leven. In tegenstelling tot de meeste planeten buiten ons zonnestelsel is Ross 128 b dichtbij genoeg om met een extreem sterke telescoop zuurstof te kunnen opmerken, wat het direct de meest interessante exoplaneet tot nu toe zou maken.
En hoewel Ross 128 b op dit moment de op een na dichtst bij zijnde exoplaneet is, gaat dat binnenkort veranderen. Hij beweegt namelijk richting onze zon. Dus al over 71.000 jaar is de planeet onze meest nabije buur.
16-11-2017
We hebben net boodschap verstuurd naar mogelijk buitenaardse leven op ‘superaarde’ en over 26 jaar kunnen we al antwoord hebben
© METI
Wetenschap & Planeet 21 juni 2043: dat is de dag dat wetenschappers van Messaging Extraterrestrial Intelligence (METI) aan hun ontvangers gekluisterd zullen zijn, in de hoop bericht te krijgen van een buitenaardse beschaving op GJ273b. Dat is een superaarde op 12,4 lichtjaar – 70.000.000.000.000 kilometer – van onze aarde. Exact een maand geleden verstuurden ze daartoe enkele boodschappen.
Dat gebeurde op 16, 17 en 18 oktober. De wetenschappers gebruikten radiogolven en lieten de berichten op negen verschillende momenten horen, om de kans te vergroten dat ze worden opgepikt. In totaal werd er elke dag voor 11 minuten uitgezonden.
Muziekstukken
De boodschap zelf bestaat onder meer uit 18 muziekstukken van 10 seconden, voorbeelden van wiskunde en technologie én uitleg over de manier waarop we de tijd bijhouden. Aan de hand daarvan legden de wetenschappers ook uit wanneer we zouden luisteren voor een mogelijk antwoord.
Het bericht werd niet zomaar lukraak gestuurd, maar naar een nabijgelegen exoplaneet GJ273b. Die draait rond de Ster van Luyten – een rode dwerg – en wordt door astronomen ook wel omschreven als een ‘superaarde’. De massa is iets groter dan die van onze planeet en hij bevindt zich op een afstand van zijn ster die leven er mogelijk kan maken.
Controversieel
Het is de allereerste keer dat de mensheid een boodschap verstuurt die gericht is op een antwoord op een specifiek moment. Het uitsturen van boodschappen naar mogelijk buitenaards leven zodat het ons kan vinden, is overigens controversieel. Onder meer de vermaarde wetenschapper Stephen Hawking waarschuwde al voor de gevaren daarvan. “Als dergelijk buitenaards leven ons bezoekt, dan zal het er ongeveer aan toe gaan zoals toen Columbus in Amerika landde. En we weten allemaal hoe dat afliep voor de oorspronkelijke bevolking”, zei hij al. (lees hieronder verder)
© RV - Douglas Vakoch van METI.
Douglas Vakoch van METI relativeert. “Als er een buitenaardse beschaving bestond die in staat was om naar de aarde te reizen met het doel ons kwaad te doen, zou die al veel eerder al onze radio- en tv-signalen opgepikt hebben en naar hier gekomen zijn. Onze atmosfeer geeft overigens al 2,5 miljard jaar bewijs af van leven door de zuurstof in de lucht.”
SETI
METI is de tegenhanger van SETI – Search for Extraterrestrial Intelligence – dat ook vindt dat we actief moeten zoeken naar buitenaards leven, maar dan door te proberen boodschappen van anderen op te vangen in plaats van ze zelf te versturen. Voor het project werkte METi samen met het Instituut voor Ruimtestudies van Catalonië (IEEC) en het Spaanse muziekfestival Sónar.
“Hopelijk krijgen we antwoord”, aldus Vakoch. “Maar de kans bestaat dat we het experiment nog een aantal keer zullen moeten herhalen in de richting van andere planeten voor we geluk hebben. Ik zie het eerder op langere termijn. We moeten daarbij een systeem ontwikkelen waarmee we niet één maar vele tientallen, duizenden of zelfs miljoenen planeten tegelijk proberen te bereiken. Alleen zo kunnen we onze kansen vergroten om ooit een respons te ontvangen.”
(HLN)
We hebben net boodschap verstuurd naar mogelijk buitenaardse leven op ‘superaarde’ en over 26 jaar kunnen we al antwoord hebben
© METI
Wetenschap & Planeet 21 juni 2043: dat is de dag dat wetenschappers van Messaging Extraterrestrial Intelligence (METI) aan hun ontvangers gekluisterd zullen zijn, in de hoop bericht te krijgen van een buitenaardse beschaving op GJ273b. Dat is een superaarde op 12,4 lichtjaar – 70.000.000.000.000 kilometer – van onze aarde. Exact een maand geleden verstuurden ze daartoe enkele boodschappen.
Dat gebeurde op 16, 17 en 18 oktober. De wetenschappers gebruikten radiogolven en lieten de berichten op negen verschillende momenten horen, om de kans te vergroten dat ze worden opgepikt. In totaal werd er elke dag voor 11 minuten uitgezonden.
Muziekstukken
De boodschap zelf bestaat onder meer uit 18 muziekstukken van 10 seconden, voorbeelden van wiskunde en technologie én uitleg over de manier waarop we de tijd bijhouden. Aan de hand daarvan legden de wetenschappers ook uit wanneer we zouden luisteren voor een mogelijk antwoord.
Het bericht werd niet zomaar lukraak gestuurd, maar naar een nabijgelegen exoplaneet GJ273b. Die draait rond de Ster van Luyten – een rode dwerg – en wordt door astronomen ook wel omschreven als een ‘superaarde’. De massa is iets groter dan die van onze planeet en hij bevindt zich op een afstand van zijn ster die leven er mogelijk kan maken.
Controversieel
Het is de allereerste keer dat de mensheid een boodschap verstuurt die gericht is op een antwoord op een specifiek moment. Het uitsturen van boodschappen naar mogelijk buitenaards leven zodat het ons kan vinden, is overigens controversieel. Onder meer de vermaarde wetenschapper Stephen Hawking waarschuwde al voor de gevaren daarvan. “Als dergelijk buitenaards leven ons bezoekt, dan zal het er ongeveer aan toe gaan zoals toen Columbus in Amerika landde. En we weten allemaal hoe dat afliep voor de oorspronkelijke bevolking”, zei hij al. (lees hieronder verder)
© RV - Douglas Vakoch van METI.
Douglas Vakoch van METI relativeert. “Als er een buitenaardse beschaving bestond die in staat was om naar de aarde te reizen met het doel ons kwaad te doen, zou die al veel eerder al onze radio- en tv-signalen opgepikt hebben en naar hier gekomen zijn. Onze atmosfeer geeft overigens al 2,5 miljard jaar bewijs af van leven door de zuurstof in de lucht.”
SETI
METI is de tegenhanger van SETI – Search for Extraterrestrial Intelligence – dat ook vindt dat we actief moeten zoeken naar buitenaards leven, maar dan door te proberen boodschappen van anderen op te vangen in plaats van ze zelf te versturen. Voor het project werkte METi samen met het Instituut voor Ruimtestudies van Catalonië (IEEC) en het Spaanse muziekfestival Sónar.
“Hopelijk krijgen we antwoord”, aldus Vakoch. “Maar de kans bestaat dat we het experiment nog een aantal keer zullen moeten herhalen in de richting van andere planeten voor we geluk hebben. Ik zie het eerder op langere termijn. We moeten daarbij een systeem ontwikkelen waarmee we niet één maar vele tientallen, duizenden of zelfs miljoenen planeten tegelijk proberen te bereiken. Alleen zo kunnen we onze kansen vergroten om ooit een respons te ontvangen.”
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21 juni 2043...effe geduld hebben
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
effetjes maarquote:
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-11-2017
Atmosfeer van exoplaneet WASP-18b is rijk aan ‘kolendamp’
Artist’s impression van de ‘hete jupiter’ WASP-18b. (NASA/GSFC)
De kolossale, hete exoplaneet WASP-18b is gehuld in een verstikkende stratosfeer vol met koolstofmonoxide, ook wel ’kolendamp’ genoemd. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van waarnemingen die met de ruimtetelescopen Hubble en Spitzer zijn gedaan (Astrophysical Journal Letters, 1 december 2017).
WASP-18b heeft ongeveer tien keer zoveel massa als Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel. Hij draait op zeer geringe afstand om een ster die 325 lichtjaar van ons verwijderd is. Exoplaneten van dit type worden ‘hete jupiters’ genoemd.
In de atmosfeer van een planeet kan zich een stratosferische laag vormen als daarin moleculen aanwezig zijn die ultraviolette straling en zichtbaar licht van de moederster absorberen en de opgenomen energie in de vorm van warmte c.q. infraroodstraling teruggeven. Op aarde zijn het ozonmoleculen die deze functie vervullen, bij een hete jupiter gaat het waarschijnlijk om moleculen van titaniumdioxide.
De gegevens van Hubble en Spitzer laten zien dat WASP-18b een bijzonder infraroodspectrum vertoont, zoals dat nog bij geen enkele andere exoplaneet was waargenomen. Om te kunnen achterhalen welke moleculen verantwoordelijk kunnen zijn voor dat spectrum, hebben astronomen gebruik gemaakt van computermodellen.
Die modellen geven aan dat het spectrum van de planeet alleen reproduceerbaar zijn als zich veel koolstofmonoxide en heel weinig water in zijn atmosfeer bevindt. In de stratosfeer zou de koolstofmonoxide heet zijn, in de lager gelegen troposfeer koeler. Om de grote hoeveelheid koolstofmonoxide te kunnen verklaren, moet WASP-18b driehonderd keer zoveel elementen zwaarder dan helium bevatten dan andere hete jupiters. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Atmosfeer van exoplaneet WASP-18b is rijk aan ‘kolendamp’
Artist’s impression van de ‘hete jupiter’ WASP-18b. (NASA/GSFC)
De kolossale, hete exoplaneet WASP-18b is gehuld in een verstikkende stratosfeer vol met koolstofmonoxide, ook wel ’kolendamp’ genoemd. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van waarnemingen die met de ruimtetelescopen Hubble en Spitzer zijn gedaan (Astrophysical Journal Letters, 1 december 2017).
WASP-18b heeft ongeveer tien keer zoveel massa als Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel. Hij draait op zeer geringe afstand om een ster die 325 lichtjaar van ons verwijderd is. Exoplaneten van dit type worden ‘hete jupiters’ genoemd.
In de atmosfeer van een planeet kan zich een stratosferische laag vormen als daarin moleculen aanwezig zijn die ultraviolette straling en zichtbaar licht van de moederster absorberen en de opgenomen energie in de vorm van warmte c.q. infraroodstraling teruggeven. Op aarde zijn het ozonmoleculen die deze functie vervullen, bij een hete jupiter gaat het waarschijnlijk om moleculen van titaniumdioxide.
De gegevens van Hubble en Spitzer laten zien dat WASP-18b een bijzonder infraroodspectrum vertoont, zoals dat nog bij geen enkele andere exoplaneet was waargenomen. Om te kunnen achterhalen welke moleculen verantwoordelijk kunnen zijn voor dat spectrum, hebben astronomen gebruik gemaakt van computermodellen.
Die modellen geven aan dat het spectrum van de planeet alleen reproduceerbaar zijn als zich veel koolstofmonoxide en heel weinig water in zijn atmosfeer bevindt. In de stratosfeer zou de koolstofmonoxide heet zijn, in de lager gelegen troposfeer koeler. Om de grote hoeveelheid koolstofmonoxide te kunnen verklaren, moet WASP-18b driehonderd keer zoveel elementen zwaarder dan helium bevatten dan andere hete jupiters. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
ik vraag me altijd af in hoeverre die artists impressions overeenkomen met de werkelijkheid.quote:
19-11-2017
Atmosfeer van exoplaneet WASP-18b is rijk aan ‘kolendamp’
[ afbeelding ]
Artist’s impression van de ‘hete jupiter’ WASP-18b. (NASA/GSFC)
De kolossale, hete exoplaneet WASP-18b is gehuld in een verstikkende stratosfeer vol met koolstofmonoxide, ook wel ’kolendamp’ genoemd. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van waarnemingen die met de ruimtetelescopen Hubble en Spitzer zijn gedaan (Astrophysical Journal Letters, 1 december 2017).
WASP-18b heeft ongeveer tien keer zoveel massa als Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel. Hij draait op zeer geringe afstand om een ster die 325 lichtjaar van ons verwijderd is. Exoplaneten van dit type worden ‘hete jupiters’ genoemd.
.....
(allesoversterrenkunde)
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
inderdaad
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-12-2017
Eerste licht voor nieuwe Europese ‘planetenjager’ ESPRESSO
Deze foto toont spectrale data van het eerste licht dat is opgevangen met het ESPRESSO-instrument van ESO’s Very Large Telescope in Chili. Het licht van een ster is uiteengerafeld. (ESO)
Voor de eerste keer ooit kan een instrument het licht van alle vier de VLT-telescopen bij elkaar optellen en daarmee het licht-opvangende vermogen van een 16-meter telescoop evenaren. Dat instrument, de Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanet and Stable Spectroscopic Observations (ESPRESSO), heeft onlangs zijn eerste waarnemingen gedaan. ESPRESSO zoekt met ongekende precisie naar exoplaneten door naar de minuscule veranderingen in het licht van hun moedersterren te kijken.
ESPRESSO, een zogeheten echellespectrograaf, is de opvolger van het enorm succesvolle HARPS-instrument van de ESO-sterrenwacht op La Silla. HARPS kan snelheden meten met een nauwkeurigheid van ongeveer één meter per seconde, terwijl ESPRESSO, dankzij technologische verbeteringen en zijn installatie op een veel grotere telescoop, een nauwkeurigheid van slechts enkele centimeters per seconde tracht te bereiken.
Dat laatste betekent dat ESPRESSO veel lichtere planeten kan opsporen dan zijn voorganger. Dat gebeurt aan de hand van de kleine schommelbeweging zoals sterren waar planeten omheen draaien die vertonen. Hoe minder massa zo’n planeet heeft, des te kleiner is de schommeling. Voor de detectie van kleine rotsachtige exoplaneten is dus een zeer nauwkeurig meetinstrument vereist.
Bij zijn eerste waarnemingen heeft ESPRESSO geen nieuwe planeten ontdekt. Hij heeft alleen gekeken naar sterren waarvan al bekend was dat er planeten omheen cirkelen. Daarbij is aangetoond dat ESPRESSO in aanzienlijk kortere tijd data kan vergaren die van vergelijkbare kwaliteit zijn als die van het HARPS-instrument.
ESPRESSO zal overigens niet alleen voor de jacht op planeten worden gebruikt. Het instrument kent ook allerlei andere toepassingen. Zo zal de spectrograaf worden ingezet om te testen of de natuurkundige constanten sinds de begintijd van het heelal al dan niet zijn veranderd. Dergelijke kleine veranderingen worden door sommige natuurkundige theorieën voorspeld, maar zijn nooit overtuigend waargenomen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Eerste licht voor nieuwe Europese ‘planetenjager’ ESPRESSO
Deze foto toont spectrale data van het eerste licht dat is opgevangen met het ESPRESSO-instrument van ESO’s Very Large Telescope in Chili. Het licht van een ster is uiteengerafeld. (ESO)
Voor de eerste keer ooit kan een instrument het licht van alle vier de VLT-telescopen bij elkaar optellen en daarmee het licht-opvangende vermogen van een 16-meter telescoop evenaren. Dat instrument, de Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanet and Stable Spectroscopic Observations (ESPRESSO), heeft onlangs zijn eerste waarnemingen gedaan. ESPRESSO zoekt met ongekende precisie naar exoplaneten door naar de minuscule veranderingen in het licht van hun moedersterren te kijken.
ESPRESSO, een zogeheten echellespectrograaf, is de opvolger van het enorm succesvolle HARPS-instrument van de ESO-sterrenwacht op La Silla. HARPS kan snelheden meten met een nauwkeurigheid van ongeveer één meter per seconde, terwijl ESPRESSO, dankzij technologische verbeteringen en zijn installatie op een veel grotere telescoop, een nauwkeurigheid van slechts enkele centimeters per seconde tracht te bereiken.
Dat laatste betekent dat ESPRESSO veel lichtere planeten kan opsporen dan zijn voorganger. Dat gebeurt aan de hand van de kleine schommelbeweging zoals sterren waar planeten omheen draaien die vertonen. Hoe minder massa zo’n planeet heeft, des te kleiner is de schommeling. Voor de detectie van kleine rotsachtige exoplaneten is dus een zeer nauwkeurig meetinstrument vereist.
Bij zijn eerste waarnemingen heeft ESPRESSO geen nieuwe planeten ontdekt. Hij heeft alleen gekeken naar sterren waarvan al bekend was dat er planeten omheen cirkelen. Daarbij is aangetoond dat ESPRESSO in aanzienlijk kortere tijd data kan vergaren die van vergelijkbare kwaliteit zijn als die van het HARPS-instrument.
ESPRESSO zal overigens niet alleen voor de jacht op planeten worden gebruikt. Het instrument kent ook allerlei andere toepassingen. Zo zal de spectrograaf worden ingezet om te testen of de natuurkundige constanten sinds de begintijd van het heelal al dan niet zijn veranderd. Dergelijke kleine veranderingen worden door sommige natuurkundige theorieën voorspeld, maar zijn nooit overtuigend waargenomen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-12-2017
Twee superaardes ontdekt in baan rond dwergster
Rond de dwergster K2-18, op 111 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Leeuw, cirkelen twee zogeheten 'superaardes' - grote, zware broertjes van onze eigen thuisplaneet. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van metingen die zijn verricht met de Europese HARPS-spectrograaf op de La Silla-sterrenwacht in Chili.
In 2015 ontdekte de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler een planeet die zich hoogstwaarschijnlijk in de zogeheten bewoonbare zone van de dwergster bevindt - het gebied waar de temperatuur goed is voor het bestaan van vloeibaar water aan het oppervlak. Deze planeet, K2-18b geheten, heeft een omlooptijd van 33 dagen.
Met de Europese HARPS-spectrograaf op de La Silla-sterrenwacht in Chili is nu de massa van deze planeet bepaald. Die kan afgeleid worden uit minieme periodieke schommelingen in de beweging van de ster (naar ons toe en van ons af), veroorzaakt door de zwaartekracht van de planeet. Uit de HARPS-metingen blijkt dat K2-18b een zogeheten superaarde is. Er valt echter niet met zekerheid vast te stellen of het een rotsachtige planeet met een dunne dampkring is of een 'waterplaneet' met een dikke ijslaag.
Bij de analyse van de HARPS-metingen ontdekten Canadese astronomen nog een tweede signaal, afkomstig van een ongeveer even zware planeet in een kleinere baan, met een omlooptijd van slechts 9 dagen. De nieuwe resultaten worden gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Twee superaardes ontdekt in baan rond dwergster
Rond de dwergster K2-18, op 111 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Leeuw, cirkelen twee zogeheten 'superaardes' - grote, zware broertjes van onze eigen thuisplaneet. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van metingen die zijn verricht met de Europese HARPS-spectrograaf op de La Silla-sterrenwacht in Chili.
In 2015 ontdekte de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler een planeet die zich hoogstwaarschijnlijk in de zogeheten bewoonbare zone van de dwergster bevindt - het gebied waar de temperatuur goed is voor het bestaan van vloeibaar water aan het oppervlak. Deze planeet, K2-18b geheten, heeft een omlooptijd van 33 dagen.
Met de Europese HARPS-spectrograaf op de La Silla-sterrenwacht in Chili is nu de massa van deze planeet bepaald. Die kan afgeleid worden uit minieme periodieke schommelingen in de beweging van de ster (naar ons toe en van ons af), veroorzaakt door de zwaartekracht van de planeet. Uit de HARPS-metingen blijkt dat K2-18b een zogeheten superaarde is. Er valt echter niet met zekerheid vast te stellen of het een rotsachtige planeet met een dunne dampkring is of een 'waterplaneet' met een dikke ijslaag.
Bij de analyse van de HARPS-metingen ontdekten Canadese astronomen nog een tweede signaal, afkomstig van een ongeveer even zware planeet in een kleinere baan, met een omlooptijd van slechts 9 dagen. De nieuwe resultaten worden gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-12-2017
NASA komt met nieuws: wat heeft planetenjager Kepler ontdekt?
Het blijft speculeren tot donderdagavond.
Dan – rond 19.00 uur Nederlandse tijd – komt NASA namelijk met een persconferentie. Tijdens de conferentie kondigt NASA naar eigen zeggen “de laatste ontdekking van planetenjager Kepler” aan.
Machine learning
Het persbericht waarmee NASA de persconferentie aankondigt, verraadt verder dat deze laatste ontdekking mede mogelijk werd gemaakt door machine learning van Google. Machine learning is een onderzoeksveld binnen kunstmatige intelligentie dat er – zoals de naam al doet vermoeden – op gericht is om machines (computers) te laten leren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van algoritmes en technieken die computers in staat stellen om zelf patronen te herkennen (zie kader).
Een voorbeeldje van machine learning: je laat een computer tien foto’s van een brug en tien foto’s van een wolkenkrabber zien. Vervolgens kan het systeem in de toekomst elke wolkenkrabber herkennen, zelfs als deze vanuit een vreemde hoek is gefotografeerd of er iets anders uitziet dan die eerste tien wolkenkrabbers. En wel doordat de computer ‘leert’: de machine past zijn beeld van wolkenkrabbers aan, aan de hand van nieuwe gegevens die hij tegenkomt.
Nieuwe ontdekkingen
Maar wat kunnen we heel concreet uit dit spaarzame bericht van NASA opmaken? Het blijft speculeren, maar het lijkt aannemelijk dat onderzoekers het algoritme van Google los hebben gelaten op de gegevens van Kepler en dat dat heeft geresulteerd in de ontdekking van nieuwe kandidaat-exoplaneten. Eerder dit jaar ontdekten onderzoekers op vergelijkbare wijze, maar met een ander algoritme al 60 kandidaat-exoplaneten in de Kepler-data.
Ruimtetelescoop Kepler werd in 2009 gelanceerd en houdt de blik langdurig op sterren gericht, in de hoop de helderheid van deze sterren herhaaldelijk en regelmatig af te zien nemen. Dergelijke ‘dipjes’ in de helderheid van sterren, kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler in staat en een deel van het zonlicht tegenhoudt. Onderzoekers zijn dus eigenlijk continu op zoek naar patronen in de Kepler-data en daarbij kan machine learning enorm helpen en mogelijk zelfs patronen ontdekken die wij mensen over het hoofd zien. Met dat in het achterhoofd zijn de verwachtingen voor komende donderdag hooggespannen. Want wie weet wat Kepler al – zonder dat wij het weten – ontdekt heeft!
(scientias.nl)
NASA komt met nieuws: wat heeft planetenjager Kepler ontdekt?
Het blijft speculeren tot donderdagavond.
Dan – rond 19.00 uur Nederlandse tijd – komt NASA namelijk met een persconferentie. Tijdens de conferentie kondigt NASA naar eigen zeggen “de laatste ontdekking van planetenjager Kepler” aan.
Machine learning
Het persbericht waarmee NASA de persconferentie aankondigt, verraadt verder dat deze laatste ontdekking mede mogelijk werd gemaakt door machine learning van Google. Machine learning is een onderzoeksveld binnen kunstmatige intelligentie dat er – zoals de naam al doet vermoeden – op gericht is om machines (computers) te laten leren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van algoritmes en technieken die computers in staat stellen om zelf patronen te herkennen (zie kader).
Een voorbeeldje van machine learning: je laat een computer tien foto’s van een brug en tien foto’s van een wolkenkrabber zien. Vervolgens kan het systeem in de toekomst elke wolkenkrabber herkennen, zelfs als deze vanuit een vreemde hoek is gefotografeerd of er iets anders uitziet dan die eerste tien wolkenkrabbers. En wel doordat de computer ‘leert’: de machine past zijn beeld van wolkenkrabbers aan, aan de hand van nieuwe gegevens die hij tegenkomt.
Nieuwe ontdekkingen
Maar wat kunnen we heel concreet uit dit spaarzame bericht van NASA opmaken? Het blijft speculeren, maar het lijkt aannemelijk dat onderzoekers het algoritme van Google los hebben gelaten op de gegevens van Kepler en dat dat heeft geresulteerd in de ontdekking van nieuwe kandidaat-exoplaneten. Eerder dit jaar ontdekten onderzoekers op vergelijkbare wijze, maar met een ander algoritme al 60 kandidaat-exoplaneten in de Kepler-data.
Ruimtetelescoop Kepler werd in 2009 gelanceerd en houdt de blik langdurig op sterren gericht, in de hoop de helderheid van deze sterren herhaaldelijk en regelmatig af te zien nemen. Dergelijke ‘dipjes’ in de helderheid van sterren, kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler in staat en een deel van het zonlicht tegenhoudt. Onderzoekers zijn dus eigenlijk continu op zoek naar patronen in de Kepler-data en daarbij kan machine learning enorm helpen en mogelijk zelfs patronen ontdekken die wij mensen over het hoofd zien. Met dat in het achterhoofd zijn de verwachtingen voor komende donderdag hooggespannen. Want wie weet wat Kepler al – zonder dat wij het weten – ontdekt heeft!
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ik las het gisteren ja. Donderdag announcement, LIVE! Zal me weer benieuwen
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Zal wel weer iets slaps zijnquote:
Ik las het gisteren ja. Donderdag announcement, LIVE! Zal me weer benieuwen
zoals altijd.
The machine was called Chronovisor, and could allegedly allow seeing and hearing events from the past.
quote:
Ik las het gisteren ja. Donderdag announcement, LIVE! Zal me weer benieuwen
Het zal inderdaad vast niet zo spectaculair zijn als ze doen lijken, heb daarom ook de moeite bespaard om er een apart topic voor te openenquote:
[..]
Zal wel weer iets slaps zijn
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
De NASA heeft bekend gemaakt dat een A.I. beter in staat is planeten te ontdekken dan mensen uit de grote hoeveelheid data die ruimte telescopen verzamelen. Men heeft hiermee nog een planeet ontdekt rond Kepler 90. De planeten draaien echter dichter om hun ster dan de aarde om de zon en zijn erg heet.
quote:Our solar system now is tied for most number of planets around a single star, with the recent discovery of an eighth planet circling Kepler-90, a Sun-like star 2,545 light years from Earth. The planet was discovered in data from NASA’s Kepler space telescope. The newly-discovered Kepler-90i -- a sizzling hot, rocky planet that orbits its star once every 14.4 days -- was found by researchers from Google and The University of Texas at Austin using machine learning. Machine learning is an approach to artificial intelligence in which computers “learn.” In this case, computers learned to identify planets by finding in Kepler data instances where the telescope recorded signals from planets beyond our solar system, known as exoplanets.
Be careful what you desire, you may get it.
quote:
De NASA heeft bekend gemaakt dat een A.I. beter in staat is planeten te ontdekken dan mensen uit de grote hoeveelheid data die ruimte telescopen verzamelen. Men heeft hiermee nog een planeet ontdekt rond Kepler 90. De planeten draaien echter dichter om hun ster dan de aarde om de zon en zijn erg heet.
[..]
14-12-2017
NASA-telescoop ontdekt twee nieuwe planeten
© EPA - De Kepler ruimtetelescoop speurt de ruimte af op zoek naar onbekende planeten.
Wetenschap Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA maakt vandaag bekend dat de Kepler-ruimtetelescoop twee nieuwe planeten heeft ontdekt: Kepler 80-g en Kepler 90-i. Het is die laatste planeet die tijdens de persconferentie centraal staat. Ze maakt van Kepler 90 de eerste gekende ster die evenveel planeten telt als ons eigen zonnestelsel. De ontdekking werd gedaan met AI-technologie van Google.
Kepler 90-i
De ster Kepler 90 ligt op 2545 lichtjaren van ons vandaan in het Draak-sterrenbeeld en is een beetje warmer, groter en zwaarder dan onze zon. Voordien waren er zeven planeten in het stelsel van Kepler gekend.
De nieuw ontdekte planeet Kepler 90-i is de kleinste in het stelsel en heeft vermoedelijk een rotsachtige bodem. De temperatuur op planeet Kepler 90-i schommelt volgens de berekeningen van NASA rond 423 graden Celsius: de planeet is ongeveer 30 procent groter dan de Aarde. Kepler 90-i draait in ongeveer 14,5 dagen om haar zon.
De onderzoekers vermoeden dat het Kepler 90-zonnestelsel nog niet al haar geheimen heeft prijsgegeven. “Er is veel vastgoed in het stelsel van Kepler 90,” zegt Andrew Vanderburg, astronoom en professor aan de universiteit van Austin. “Het zou me verbazen als er niet nog meer planeten in het stelsel van Kepler 90 zouden zijn.”
Artificiële intelligentie
Volgens NASA was Google betrokken bij wat ze een ‘doorbraakontdekking’ noemen. Dankzij de artificiële intelligentie (AI) van Google was het mogelijk om een veel grotere hoeveelheid van data te doorzoeken dan wanneer alles zou geanalyseerd zou moeten worden door menselijke onderzoekers. Zonder ‘machine learning’ zou het veel langer geduurd hebben om de planeet te ontdekken, beklemtoont Christopher Shallue, software-ingenieur bij Google AI.
De voorbije vier jaar verzamelde de Keplertelescoop 35.000 signalen die mogelijk van andere planeten afkomstig zijn. Die data worden doorgaans geanalyseerd met geautomatiseerde tests en het menselijk oog, maar de zwakkere signalen worden op die manier vaak over het hoofd gezien.
Shallue en Vanderburg trainden daarom computers om het patroon te herkennen van een exoplaneet die voor een ster passeert. Vervolgens werden 670 sterrenstelsels geanalyseerd die al meerdere gekende planeten hadden, in de veronderstelling dat de kans groter was om daar meer exoplaneten te ontdekken. “We kregen veel valse positieven voor planeten, maar ook meer echte potentiële planeten,” aldus Vanderburg. “Het is zoals tussen stenen op zoek gaan naar diamanten. Als je een fijnere zeef hebt, zal je meer stenen vinden, maar je kan ook meer diamanten vinden.”
Wat is die Keplertelescoop?
In 2009 werd de Keplertelescoop de ruimte in gelanceerd, al die tijd speurt die naar exoplaneten. Dat zijn planeten die draaien om andere sterren dan de zon. Het bestaan van deze planeten is voornamelijk afgeleid van indirecte waarnemingen en daarop gebaseerde berekeningen. NASA is zo tevreden over het werk van de ruimtetelescoop dat ze in 2014, een jaar nadat zijn taak er officieel opzat, een nieuwe reeks onderzoeken met de Kepler startten. Toen de missie begon, wisten wetenschappers niet hoeveel exoplaneten er zijn, maar intussen werd duidelijk dat ze vaker voorkomen dan gedacht en dat elke ster er minstens één heeft.
De Keplertelescoop scant het zwerk voortdurend en bekijkt daarbij meer dan 145.000 sterren. Wetenschappers zijn vooral alert voor sterren wier licht dimt wanneer een planeet voor ze komt te staan. Door de patronen van dat dimmen te onderzoeken, kunnen ze achterhalen hoeveel planeten elke ster heeft en hoe die eruit zouden kunnen zien.
De Keplertelescoop heeft tot nog toe het bestaan van 225 planeten aan het licht gebracht, zegt Jessie Dotson, verantwoordelijke wetenschapper voor het Keplerproject.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Er werd vooraf al gezegd dat het hierover zou gaan, echt verassend is het niet.
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Maandag 18 december kwam een persbericht van de Universiteit van Geneve over Exoplaneet GJ436b. Vond het wel een leuk en bizar bericht, namelijk dat de exoplaneet een polaire baan voert.
Verdampende planeet beweegt in polaire baan
Exoplaneet GJ436b - een Neptunusachtige gasplaneet bij een rode dwergster op 33 lichtjaar afstand - beweegt niet alleen in een zeer langgerekte baan (dat was direct na de ontdekking al bekend), maar bovendien in een baan die hem over de polen van de ster voert. Dat blijkt uit metingen van astronomen aan de Universiteit van Genève, die vandaag zijn gepubliceerd in Nature.
GJ436b nadert zijn moederster tot op zó'n kleine afstand (slechts een paar miljoen kilometer) dat hij onder invloed van de straling van de ster langzaam maar zeker verdampt. Nauwkeurige metingen aan de ster zelf hebben nu uitgewezen dat de draaiingsas van de ster min of meer samenvalt met het baanvlak van de planeet. Anders gezegd: de planeet beweegt in een polaire baan - heel anders dan de planeten in ons eigen zonnestelsel, waarvan het baanvlak ongeveer samenvalt met de evenaar van de zon.
De nieuwe resultaten doen vermoeden dat GJ436b in zijn merkwaardige baan terecht is gekomen onder invloed van zwaartekrachtstoringen van een andere, zware planeet die zich op grotere afstand van de ster zou moeten bevinden. Computersimulaties wijzen uit dat zulke storingen kunnen leiden tot excentrische, sterk gehelde banen. In dat geval is de planeet misschien pas relatief kort geleden in zijn huidige baan terecht gekomen, en is het verdampingsproces betrekkelijk recent. (GS)
(bron: allesoversterrenkunde.nl)
Originele persbericht van UNIGE: https://www.unige.ch/communication/communiques/en/2017/
[ Bericht 1% gewijzigd door Prisha op 23-12-2017 11:23:20 ]
Verdampende planeet beweegt in polaire baan
Exoplaneet GJ436b - een Neptunusachtige gasplaneet bij een rode dwergster op 33 lichtjaar afstand - beweegt niet alleen in een zeer langgerekte baan (dat was direct na de ontdekking al bekend), maar bovendien in een baan die hem over de polen van de ster voert. Dat blijkt uit metingen van astronomen aan de Universiteit van Genève, die vandaag zijn gepubliceerd in Nature.
GJ436b nadert zijn moederster tot op zó'n kleine afstand (slechts een paar miljoen kilometer) dat hij onder invloed van de straling van de ster langzaam maar zeker verdampt. Nauwkeurige metingen aan de ster zelf hebben nu uitgewezen dat de draaiingsas van de ster min of meer samenvalt met het baanvlak van de planeet. Anders gezegd: de planeet beweegt in een polaire baan - heel anders dan de planeten in ons eigen zonnestelsel, waarvan het baanvlak ongeveer samenvalt met de evenaar van de zon.
De nieuwe resultaten doen vermoeden dat GJ436b in zijn merkwaardige baan terecht is gekomen onder invloed van zwaartekrachtstoringen van een andere, zware planeet die zich op grotere afstand van de ster zou moeten bevinden. Computersimulaties wijzen uit dat zulke storingen kunnen leiden tot excentrische, sterk gehelde banen. In dat geval is de planeet misschien pas relatief kort geleden in zijn huidige baan terecht gekomen, en is het verdampingsproces betrekkelijk recent. (GS)
(bron: allesoversterrenkunde.nl)
Originele persbericht van UNIGE: https://www.unige.ch/communication/communiques/en/2017/
[ Bericht 1% gewijzigd door Prisha op 23-12-2017 11:23:20 ]
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Klinkt gevaarlijkquote:
16-11-2017
We hebben net boodschap verstuurd naar mogelijk buitenaardse leven op ‘superaarde’ en over 26 jaar kunnen we al antwoord hebben
[ afbeelding ]
© METI
Wetenschap & Planeet 21 juni 2043: dat is de dag dat wetenschappers van Messaging Extraterrestrial Intelligence (METI) aan hun ontvangers gekluisterd zullen zijn, in de hoop bericht te krijgen van een buitenaardse beschaving op GJ273b. Dat is een superaarde op 12,4 lichtjaar – 70.000.000.000.000 kilometer – van onze aarde. Exact een maand geleden verstuurden ze daartoe enkele boodschappen.
Dat gebeurde op 16, 17 en 18 oktober. De wetenschappers gebruikten radiogolven en lieten de berichten op negen verschillende momenten horen, om de kans te vergroten dat ze worden opgepikt. In totaal werd er elke dag voor 11 minuten uitgezonden.
Muziekstukken
De boodschap zelf bestaat onder meer uit 18 muziekstukken van 10 seconden, voorbeelden van wiskunde en technologie én uitleg over de manier waarop we de tijd bijhouden. Aan de hand daarvan legden de wetenschappers ook uit wanneer we zouden luisteren voor een mogelijk antwoord.
Het bericht werd niet zomaar lukraak gestuurd, maar naar een nabijgelegen exoplaneet GJ273b. Die draait rond de Ster van Luyten – een rode dwerg – en wordt door astronomen ook wel omschreven als een ‘superaarde’. De massa is iets groter dan die van onze planeet en hij bevindt zich op een afstand van zijn ster die leven er mogelijk kan maken.
Controversieel
Het is de allereerste keer dat de mensheid een boodschap verstuurt die gericht is op een antwoord op een specifiek moment. Het uitsturen van boodschappen naar mogelijk buitenaards leven zodat het ons kan vinden, is overigens controversieel. Onder meer de vermaarde wetenschapper Stephen Hawking waarschuwde al voor de gevaren daarvan. “Als dergelijk buitenaards leven ons bezoekt, dan zal het er ongeveer aan toe gaan zoals toen Columbus in Amerika landde. En we weten allemaal hoe dat afliep voor de oorspronkelijke bevolking”, zei hij al. (lees hieronder verder)
[ afbeelding ]
© RV - Douglas Vakoch van METI.
Douglas Vakoch van METI relativeert. “Als er een buitenaardse beschaving bestond die in staat was om naar de aarde te reizen met het doel ons kwaad te doen, zou die al veel eerder al onze radio- en tv-signalen opgepikt hebben en naar hier gekomen zijn. Onze atmosfeer geeft overigens al 2,5 miljard jaar bewijs af van leven door de zuurstof in de lucht.”
SETI
METI is de tegenhanger van SETI – Search for Extraterrestrial Intelligence – dat ook vindt dat we actief moeten zoeken naar buitenaards leven, maar dan door te proberen boodschappen van anderen op te vangen in plaats van ze zelf te versturen. Voor het project werkte METi samen met het Instituut voor Ruimtestudies van Catalonië (IEEC) en het Spaanse muziekfestival Sónar.
“Hopelijk krijgen we antwoord”, aldus Vakoch. “Maar de kans bestaat dat we het experiment nog een aantal keer zullen moeten herhalen in de richting van andere planeten voor we geluk hebben. Ik zie het eerder op langere termijn. We moeten daarbij een systeem ontwikkelen waarmee we niet één maar vele tientallen, duizenden of zelfs miljoenen planeten tegelijk proberen te bereiken. Alleen zo kunnen we onze kansen vergroten om ooit een respons te ontvangen.”
(HLN)
Exponentiële deflatie van Bitcoin maakt arme mensen nog veel sneller armer dan het grote probleem van inflatie. Gematigde burning van Ethereum is de gulden middenweg.
25-01-2018
Twee nieuwe planeten bevatten mogelijk leven
15 graden aan het oppervlak en volop water. Nieuwe berekeningen laten zien dat een aantal exoplaneten in het stelsel Trappist-1 leven kunnen bevatten.
Afgelopen jaar ontdekte NASA maar liefst zeven aardeachtige planeten rond de ster Trappist-1.
Meerdere daarvan bevinden zich in de bewoonbare zone – de juiste afstand tot hun ster om leven te kunnen bevatten.
En nu heeft een internationaal onderzoeksteam aangetoond dat zes van de zeven planeten grote hoeveelheden water kunnen bevatten.
De wetenschappers wezen er twee aan, Trappist-1d en -e, met de beste voorwaarden voor leven: als gevolg van hun baan om de ster kennen ze een gematigde oppervlaktetemperatuur.
Dichtheid verraadt water
Eerder onderzoek van NASA liet zien dat meerdere planeten in het stelsel Trappist-1 vermoedelijk rotsplaneten zijn, net als de aarde – met een kans op water.
Daarom onderzocht het team de densiteit of dichtheid van de planeten, omdat daaruit kan blijken hoeveel water een rotsplaneet bevat.
Alle planeten behalve c hebben een lage dichtheid, waaruit de wetenschappers afleiden dat ze een ‘beduidende hoeveelheid water’ bevatten.
Baan zegt iets over temperatuur
Om achter de oppervlaktetemperatuur te komen, stelden de onderzoekers een wiskundig model op dat de baan van de planeten om de ster weergeeft.
Volgens het model beschrijven ze een ovale baan.
Dat houdt in dat de zwaartekracht van de ster de planeten indrukt en uitrekt, waardoor er wrijving in de kernen ontstaat.
De wrijving wekt zo veel warmte op planeet b en c op dat water er niet zou moeten kunnen voorkomen.
Deze krachten zijn minder heftig op planeet d en e.
De wetenschappers denken dat de oppervlakte op planeet d gemiddeld 15 °C bedraagt – net als die van de aarde. Op planeet e doet het klimaat aan dat van de Zuidpool denken.
FEITEN
•Afstand tot de aarde: Circa 40 lichtjaar.
•Omvang: Het hele stelsel is zeer klein en past binnen de afstand van de zon tot Mercurius.
•Temperatuur: Op de rode dwergster is het aan het oppervlak 2500 °C, tegen 5500 °C op de zon.
•Licht: De lichtsterkte van de ster bedraagt circa 0,05% van die van de zon. Het licht ziet er rood uit.
(wibnet.nl)
Twee nieuwe planeten bevatten mogelijk leven
15 graden aan het oppervlak en volop water. Nieuwe berekeningen laten zien dat een aantal exoplaneten in het stelsel Trappist-1 leven kunnen bevatten.
Afgelopen jaar ontdekte NASA maar liefst zeven aardeachtige planeten rond de ster Trappist-1.
Meerdere daarvan bevinden zich in de bewoonbare zone – de juiste afstand tot hun ster om leven te kunnen bevatten.
En nu heeft een internationaal onderzoeksteam aangetoond dat zes van de zeven planeten grote hoeveelheden water kunnen bevatten.
De wetenschappers wezen er twee aan, Trappist-1d en -e, met de beste voorwaarden voor leven: als gevolg van hun baan om de ster kennen ze een gematigde oppervlaktetemperatuur.
Dichtheid verraadt water
Eerder onderzoek van NASA liet zien dat meerdere planeten in het stelsel Trappist-1 vermoedelijk rotsplaneten zijn, net als de aarde – met een kans op water.
Daarom onderzocht het team de densiteit of dichtheid van de planeten, omdat daaruit kan blijken hoeveel water een rotsplaneet bevat.
Alle planeten behalve c hebben een lage dichtheid, waaruit de wetenschappers afleiden dat ze een ‘beduidende hoeveelheid water’ bevatten.
Baan zegt iets over temperatuur
Om achter de oppervlaktetemperatuur te komen, stelden de onderzoekers een wiskundig model op dat de baan van de planeten om de ster weergeeft.
Volgens het model beschrijven ze een ovale baan.
Dat houdt in dat de zwaartekracht van de ster de planeten indrukt en uitrekt, waardoor er wrijving in de kernen ontstaat.
De wrijving wekt zo veel warmte op planeet b en c op dat water er niet zou moeten kunnen voorkomen.
Deze krachten zijn minder heftig op planeet d en e.
De wetenschappers denken dat de oppervlakte op planeet d gemiddeld 15 °C bedraagt – net als die van de aarde. Op planeet e doet het klimaat aan dat van de Zuidpool denken.
FEITEN
•Afstand tot de aarde: Circa 40 lichtjaar.
•Omvang: Het hele stelsel is zeer klein en past binnen de afstand van de zon tot Mercurius.
•Temperatuur: Op de rode dwergster is het aan het oppervlak 2500 °C, tegen 5500 °C op de zon.
•Licht: De lichtsterkte van de ster bedraagt circa 0,05% van die van de zon. Het licht ziet er rood uit.
(wibnet.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-02-2018
Grote aantallen planeten ontdekt in ver sterrenstelsel
Afbeelding van de viervoudig afgebeelde quasar RX J1131-1231. In het midden is het 3,8 miljard lichtjaar verre elliptische stelsel te zien dat als ‘lens’ fungeert. (University of Oklahoma)
Astronomen van de universiteit van Oklahoma hebben voor het eerst een populatie van planeten ontdekt ver buiten ons Melkwegstelsel. Dat is gebeurd met behulp van ‘microlensing’, een verschijnsel waarbij het zwaartekrachtsveld van kleine afzonderlijke objecten het licht van een ver achtergrondobject versterken (The Astrophysical Journal Letters, 2 februari).
In dit geval is dat verre achtergrondobject een quasar op ruim 7 miljard lichtjaar van de aarde. Onderweg naar de aarde passeert het licht van deze quasar een 3,8 miljard lichtjaar ver voorgrondstelsel. Hierdoor zien we, ten gevolge van het ‘normale’ zwaartekrachtlenseffect, meerdere afbeeldingen van die quasar.
Ook de afzonderlijke objecten waaruit het ‘lensstelsel’ bestaat leveren subtiele bijdragen aan de quasarbeelden zoals we die vanaf de aarde waarnemen. Dat maakt het onder meer mogelijk om meer te weten te komen over de massaverdeling in het lensstelsel.
Bij het nieuwe onderzoek zijn de astronomen nog een stapje verder gegaan. Ze hebben gekeken naar röntgenstraling die uit de naaste omgeving van het superzware zwarte gat in de quasar afkomstig is. Berekeningen laten zien dat met name de straling uit dat deel van de quasar zeer gevoelig is voor de microlenswerking van objecten van planetaire massa’s in het voorgrondstelsel.
Door het licht van de ‘gelenste’ quasar aan modelberekeningen te onderwerpen, hebben de astronomen vastgesteld dat het 3,8 miljard verre lensstelsel grote aantallen objecten bevat met massa’s die variëren van de massa van de maan tot de massa van de planeet Jupiter. Voor alle duidelijkheid: het gaat daarbij niet om objecten die om sterren cirkelen, maar om vrij rondzwervende hemellichamen.
Het sterrenstelsel dat als lens fungeert, is dermate ver van ons verwijderd dat we die planeten nooit rechtstreeks kunnen waarnemen. Uit de microlenssignatuur van het quasarlicht kunnen de onderzoekers echter afleiden dat ze zeer talrijk moeten zijn: voor elke ster zijn er 2000 objecten van planetaire massa. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Grote aantallen planeten ontdekt in ver sterrenstelsel
Afbeelding van de viervoudig afgebeelde quasar RX J1131-1231. In het midden is het 3,8 miljard lichtjaar verre elliptische stelsel te zien dat als ‘lens’ fungeert. (University of Oklahoma)
Astronomen van de universiteit van Oklahoma hebben voor het eerst een populatie van planeten ontdekt ver buiten ons Melkwegstelsel. Dat is gebeurd met behulp van ‘microlensing’, een verschijnsel waarbij het zwaartekrachtsveld van kleine afzonderlijke objecten het licht van een ver achtergrondobject versterken (The Astrophysical Journal Letters, 2 februari).
In dit geval is dat verre achtergrondobject een quasar op ruim 7 miljard lichtjaar van de aarde. Onderweg naar de aarde passeert het licht van deze quasar een 3,8 miljard lichtjaar ver voorgrondstelsel. Hierdoor zien we, ten gevolge van het ‘normale’ zwaartekrachtlenseffect, meerdere afbeeldingen van die quasar.
Ook de afzonderlijke objecten waaruit het ‘lensstelsel’ bestaat leveren subtiele bijdragen aan de quasarbeelden zoals we die vanaf de aarde waarnemen. Dat maakt het onder meer mogelijk om meer te weten te komen over de massaverdeling in het lensstelsel.
Bij het nieuwe onderzoek zijn de astronomen nog een stapje verder gegaan. Ze hebben gekeken naar röntgenstraling die uit de naaste omgeving van het superzware zwarte gat in de quasar afkomstig is. Berekeningen laten zien dat met name de straling uit dat deel van de quasar zeer gevoelig is voor de microlenswerking van objecten van planetaire massa’s in het voorgrondstelsel.
Door het licht van de ‘gelenste’ quasar aan modelberekeningen te onderwerpen, hebben de astronomen vastgesteld dat het 3,8 miljard verre lensstelsel grote aantallen objecten bevat met massa’s die variëren van de massa van de maan tot de massa van de planeet Jupiter. Voor alle duidelijkheid: het gaat daarbij niet om objecten die om sterren cirkelen, maar om vrij rondzwervende hemellichamen.
Het sterrenstelsel dat als lens fungeert, is dermate ver van ons verwijderd dat we die planeten nooit rechtstreeks kunnen waarnemen. Uit de microlenssignatuur van het quasarlicht kunnen de onderzoekers echter afleiden dat ze zeer talrijk moeten zijn: voor elke ster zijn er 2000 objecten van planetaire massa. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
"..vrij rondzwervende hemellichamen" 
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
quote:
[..]
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Solitaire_planeet
thanks! ik was ook aan het speuren geweest 
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
16-02-2018
Exoplaneet met zeer langgerekte omloopbaan ontdekt
Artist’s impression van een grote gasplaneet die dicht in de buurt van zijn moederster komt. (ESA, NASA, G. Tinetti (University College London & ESA) & M. Kornmesser (ESA/Hubble))
Australische astronomen hebben een exoplaneet ontdekt bij de subreuzenster HD 76920. Met deze planeet is iets bijzonders aan de hand: van alle exoplaneten die tot nu toe zijn opgespoord heeft hij de meest langgerekte omloopbaan.
De planeet, die de aanduiding HD 76920b heeft gekregen, is een gasreus met vier keer zoveel massa als de planeet Jupiter. De excentriciteit van zijn omloopbaan – een maat voor de ‘langgerektheid’ – bedraagt 0,86. Dat betekent dat het verste punt van zijn omloopbaan ongeveer zeven keer zo ver van de ster ligt als het meest nabije punt.
De meest voor de hand liggende verklaring voor zo’n merkwaardig lange omloopbaan is dat de planeet de zwaartekrachtsinvloed ondervindt van een verre stellaire begeleider van HD 76920. Pogingen om die tweede ster op te sporen zijn echter op niets uitgelopen. Daarom denken de ontdekkers van HD 76920b dat de planeet zijn langgerekte baan te danken heeft aan interacties met andere (nog niet ontdekte) planeten.
De astronomen hebben berekend hoe het de planeet, die zijn moederster nu al akelig dicht weet te naderen, verder zal vergaan. Het geleidelijk verder opzwellen van de ster en getijdeninteracties zullen ertoe leiden dat hij over ruwweg 100 miljoen wordt verzwolgen. (EE)
(allesoversterrenkunde.nl)
Exoplaneet met zeer langgerekte omloopbaan ontdekt
Artist’s impression van een grote gasplaneet die dicht in de buurt van zijn moederster komt. (ESA, NASA, G. Tinetti (University College London & ESA) & M. Kornmesser (ESA/Hubble))
Australische astronomen hebben een exoplaneet ontdekt bij de subreuzenster HD 76920. Met deze planeet is iets bijzonders aan de hand: van alle exoplaneten die tot nu toe zijn opgespoord heeft hij de meest langgerekte omloopbaan.
De planeet, die de aanduiding HD 76920b heeft gekregen, is een gasreus met vier keer zoveel massa als de planeet Jupiter. De excentriciteit van zijn omloopbaan – een maat voor de ‘langgerektheid’ – bedraagt 0,86. Dat betekent dat het verste punt van zijn omloopbaan ongeveer zeven keer zo ver van de ster ligt als het meest nabije punt.
De meest voor de hand liggende verklaring voor zo’n merkwaardig lange omloopbaan is dat de planeet de zwaartekrachtsinvloed ondervindt van een verre stellaire begeleider van HD 76920. Pogingen om die tweede ster op te sporen zijn echter op niets uitgelopen. Daarom denken de ontdekkers van HD 76920b dat de planeet zijn langgerekte baan te danken heeft aan interacties met andere (nog niet ontdekte) planeten.
De astronomen hebben berekend hoe het de planeet, die zijn moederster nu al akelig dicht weet te naderen, verder zal vergaan. Het geleidelijk verder opzwellen van de ster en getijdeninteracties zullen ertoe leiden dat hij over ruwweg 100 miljoen wordt verzwolgen. (EE)
(allesoversterrenkunde.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-02-2018
Bijna 100 nieuwe exoplaneten ontdekt in Kepler-data
En één daarvan is wel heel bijzonder…
Ruimtetelescoop Kepler weet van geen ophouden. De planetenjager heeft op dit moment al duizenden exoplaneten ontdekt, maar doet daar gewoon nog een schepje bovenop. Onderzoekers hebben namelijk 275 kandidaat-planeten geanalyseerd waarvan er 149 daadwerkelijk als exoplaneet aangemerkt werden. Uiteindelijk bleken er 95 nieuwe ontdekkingen tussen te zitten. Een prestatie op zich. Maar één exoplaneet trekt vooral de aandacht.
Kepler
Planetenjager Kepler werd in 2009 gelanceerd met een grote missie: jagen op exoplaneten. Helaas liep het in 2013 even mis, toen een mechanisch defect aan de telescoop de missie platlegde. Astronomen en ingenieurs zette alles op alles om Kepler opnieuw aan de praat te maken. Dankzij een paar kleine aanpassingen – en tot grote opluchting van NASA – kon Kepler tegen alle verwachtingen in verder met zijn zoektocht naar exoplaneten.
Ster HD 212657
“We vonden een planeet die in een 10-daagse baan rond de ster HD 212657 cirkelt,” zegt hoofdonderzoeker van de studie Andrew Mayo. En deze ster blijkt helderder te zijn dan alle sterren waarbij Kepler tot op heden planeten heeft ontdekt. “Planeten rond heldere sterren zijn belangrijk omdat astronomen veel van deze planeten kunnen leren,” legt Mayo uit.
Dipjes
Kepler ontdekt exoplaneten door langdurig naar sterren te staren, in de hoop dat de helderheid van deze sterren regelmatig afnemen. Deze ‘dipjes’ in de helderheid van sterren kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler in staat en een deel van het zonlicht tegenhoudt. Doorgaans worden de sterren door computerprogramma’s gemarkeerd, waarna astronomen de data bekijken en beslissen of ze daadwerkelijk een planeet kunnen herbergen.
Signalen
Toch blijkt het vrij ingewikkeld te zijn om vast te stellen welke signalen daadwerkelijk afkomstig zijn van exoplaneten. Mayo en zijn collega’s analyseerden op grondige wijze enkele honderden signalen om te bepalen welke daarvan werkelijk van exoplaneten afkwamen en welke door door andere bronnen werden veroorzaakt. “We kwamen erachter dat sommige signalen veroorzaakt werden door een groep sterren of door ruis van het ruimtevaartuig zelf,” zegt Mayo.
Exoplaneten
Het veld van exoplaneten is nog relatief jong. Zo werd pas in 1995 de eerste planeet ontdekt die rond een eigen ster draaide. Op dit moment zijn er ongeveer 3.600 exoplaneten gevonden, variërend van aardachtige planeten, tot grote gasreuzen. “Exoplaneten zijn een erg opwindend veld in de ruimtewetenschap,” stelt Mayo. “Naarmate er meer exoplaneten worden ontdekt, zullen astronomen een veel beter beeld krijgen van deze bijzondere planeten. Hierdoor kunnen wij ons eigen zonnestelsel in een galactische context plaatsen,” legt hij uit.
De Kepler-ruimtetelescoop heeft een enorme bijdrage aan dit onderzoek geleverd. Tot dusverre heeft de planetenjager al meer dan 5.100 kandidaat-planeten geïdentificeerd die op dit moment nader worden onderzocht. En hier houdt het niet op. Er liggen namelijk nieuwe ruimtemissies in het verschiet met de James Webb Telescoop en de Transiting Exoplanet Survey Satellite. Wie weet wat deze telescopen boven tafel weten te krijgen. Wellicht vinden ze wel aardachtige planeten, die misschien wel in staat zijn om leven te herbergen.
(scientias.nl)
Bijna 100 nieuwe exoplaneten ontdekt in Kepler-data
En één daarvan is wel heel bijzonder…
Ruimtetelescoop Kepler weet van geen ophouden. De planetenjager heeft op dit moment al duizenden exoplaneten ontdekt, maar doet daar gewoon nog een schepje bovenop. Onderzoekers hebben namelijk 275 kandidaat-planeten geanalyseerd waarvan er 149 daadwerkelijk als exoplaneet aangemerkt werden. Uiteindelijk bleken er 95 nieuwe ontdekkingen tussen te zitten. Een prestatie op zich. Maar één exoplaneet trekt vooral de aandacht.
Kepler
Planetenjager Kepler werd in 2009 gelanceerd met een grote missie: jagen op exoplaneten. Helaas liep het in 2013 even mis, toen een mechanisch defect aan de telescoop de missie platlegde. Astronomen en ingenieurs zette alles op alles om Kepler opnieuw aan de praat te maken. Dankzij een paar kleine aanpassingen – en tot grote opluchting van NASA – kon Kepler tegen alle verwachtingen in verder met zijn zoektocht naar exoplaneten.
Ster HD 212657
“We vonden een planeet die in een 10-daagse baan rond de ster HD 212657 cirkelt,” zegt hoofdonderzoeker van de studie Andrew Mayo. En deze ster blijkt helderder te zijn dan alle sterren waarbij Kepler tot op heden planeten heeft ontdekt. “Planeten rond heldere sterren zijn belangrijk omdat astronomen veel van deze planeten kunnen leren,” legt Mayo uit.
Dipjes
Kepler ontdekt exoplaneten door langdurig naar sterren te staren, in de hoop dat de helderheid van deze sterren regelmatig afnemen. Deze ‘dipjes’ in de helderheid van sterren kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler in staat en een deel van het zonlicht tegenhoudt. Doorgaans worden de sterren door computerprogramma’s gemarkeerd, waarna astronomen de data bekijken en beslissen of ze daadwerkelijk een planeet kunnen herbergen.
Signalen
Toch blijkt het vrij ingewikkeld te zijn om vast te stellen welke signalen daadwerkelijk afkomstig zijn van exoplaneten. Mayo en zijn collega’s analyseerden op grondige wijze enkele honderden signalen om te bepalen welke daarvan werkelijk van exoplaneten afkwamen en welke door door andere bronnen werden veroorzaakt. “We kwamen erachter dat sommige signalen veroorzaakt werden door een groep sterren of door ruis van het ruimtevaartuig zelf,” zegt Mayo.
Exoplaneten
Het veld van exoplaneten is nog relatief jong. Zo werd pas in 1995 de eerste planeet ontdekt die rond een eigen ster draaide. Op dit moment zijn er ongeveer 3.600 exoplaneten gevonden, variërend van aardachtige planeten, tot grote gasreuzen. “Exoplaneten zijn een erg opwindend veld in de ruimtewetenschap,” stelt Mayo. “Naarmate er meer exoplaneten worden ontdekt, zullen astronomen een veel beter beeld krijgen van deze bijzondere planeten. Hierdoor kunnen wij ons eigen zonnestelsel in een galactische context plaatsen,” legt hij uit.
De Kepler-ruimtetelescoop heeft een enorme bijdrage aan dit onderzoek geleverd. Tot dusverre heeft de planetenjager al meer dan 5.100 kandidaat-planeten geïdentificeerd die op dit moment nader worden onderzocht. En hier houdt het niet op. Er liggen namelijk nieuwe ruimtemissies in het verschiet met de James Webb Telescoop en de Transiting Exoplanet Survey Satellite. Wie weet wat deze telescopen boven tafel weten te krijgen. Wellicht vinden ze wel aardachtige planeten, die misschien wel in staat zijn om leven te herbergen.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-02-2018
Gloednieuwe planetenjager maakt zich op voor lancering
TESS gaat naar verwachting 3000 nieuwe planeten ontdekken, waaronder 500 exemplaren die net zo groot zijn als de onze.
Het duurt niet lang meer of de planetenjager Transiting Exoplanet Survey Satellite (kortweg: TESS) zal het universum gaan helpen verkennen. De ruimtesonde is onlangs gearriveerd op het Kennedy Space Center, waar hij de komende maand klaargemaakt gaat worden voor de lancering die in april plaats gaat vinden. Een spannende onderneming, want de verwachting is dat TESS grote ontdekkingen gaat doen.
TESS en Kepler
Een ruimtesonde die op zoek gaat naar planeten buiten ons zonnestelsel, waar heb ik dat eerder gehoord? Het klopt inderdaad: ook ruimtetelescoop Kepler heeft deze taak toegewezen gekregen. Toch verschillen TESS en Kepler van elkaar. Zo richt Kepler zich voornamelijk op de vraag hoe vaak aardachtige planeten voorkomen en zal TESS op zoek gaan naar waar de dichtstbijzijnde rotsachtige planeten zich bevinden.
Ontmaskeren
Het doel van TESS is om planeten die buiten ons zonnestelsel liggen, te ontmaskeren. Daarbij concentreert de ruimtesonde zich vooral op planeten die rond een zonachtige ster draaien. Dit kunnen gasreuzen zijn, maar ook aardes of superaardes. En de lat ligt hoog. NASA hoopt dat TESS zeker 3000 kandidaat-planeten gaat vinden, waaronder 500 planeten die net zo groot zijn als de Aarde.
Inspectie
TESS zal proberen om het gehele luchtruim aan een inspectie te onderwerpen. Daarbij wordt gehoopt dat de ruimtesonde rotsachtige exoplaneten opspoort, met een vast oppervlak en die op de juiste afstand van hun ster staan. Want dan zou het best weleens kunnen dat er vloeibaar water op deze planeten te vinden is. Als deze planeten ook nog eens binnen de ‘bewoonbare zone’ vallen, schreeuwt dat natuurlijk om nader onderzoek.
Werk voor de boeg
TESS moet wel hard aan de bak. Zo heeft de ruimtesonde er een volwaardige baan aan om de helderheid van meer dan 200.000 sterren in slechts twee jaar tijd te analyseren. Daarbij gaat de planetenjager vooral letten op korte dipjes in helderheid. Dit kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die af en toe tussen de moederster en de ruimtesonde in staat en een deel van het licht tegenhoudt.
Het werk van TESS staat niet op zichzelf. TESS zoekt naar de meest interessante dichtstbijzijnde planeten die de ruimtetelescoop James Webb – die in 2018 gelanceerd zal worden – vervolgens in de jaren erna aan een grondig onderzoek kan onderwerpen. TESS wordt uitgerust met vier camera’s die druk om zich heen zullen turen. De onderzoekers zijn ervan overtuigd dat deze camera’s tegen het einde van de missie zo’n 90 procent van het luchtruim verkend zullen hebben. En wie weet waar we dan tegenaan zijn gelopen…
(scientias.nl)
Gloednieuwe planetenjager maakt zich op voor lancering
TESS gaat naar verwachting 3000 nieuwe planeten ontdekken, waaronder 500 exemplaren die net zo groot zijn als de onze.
Het duurt niet lang meer of de planetenjager Transiting Exoplanet Survey Satellite (kortweg: TESS) zal het universum gaan helpen verkennen. De ruimtesonde is onlangs gearriveerd op het Kennedy Space Center, waar hij de komende maand klaargemaakt gaat worden voor de lancering die in april plaats gaat vinden. Een spannende onderneming, want de verwachting is dat TESS grote ontdekkingen gaat doen.
TESS en Kepler
Een ruimtesonde die op zoek gaat naar planeten buiten ons zonnestelsel, waar heb ik dat eerder gehoord? Het klopt inderdaad: ook ruimtetelescoop Kepler heeft deze taak toegewezen gekregen. Toch verschillen TESS en Kepler van elkaar. Zo richt Kepler zich voornamelijk op de vraag hoe vaak aardachtige planeten voorkomen en zal TESS op zoek gaan naar waar de dichtstbijzijnde rotsachtige planeten zich bevinden.
Ontmaskeren
Het doel van TESS is om planeten die buiten ons zonnestelsel liggen, te ontmaskeren. Daarbij concentreert de ruimtesonde zich vooral op planeten die rond een zonachtige ster draaien. Dit kunnen gasreuzen zijn, maar ook aardes of superaardes. En de lat ligt hoog. NASA hoopt dat TESS zeker 3000 kandidaat-planeten gaat vinden, waaronder 500 planeten die net zo groot zijn als de Aarde.
Inspectie
TESS zal proberen om het gehele luchtruim aan een inspectie te onderwerpen. Daarbij wordt gehoopt dat de ruimtesonde rotsachtige exoplaneten opspoort, met een vast oppervlak en die op de juiste afstand van hun ster staan. Want dan zou het best weleens kunnen dat er vloeibaar water op deze planeten te vinden is. Als deze planeten ook nog eens binnen de ‘bewoonbare zone’ vallen, schreeuwt dat natuurlijk om nader onderzoek.
Werk voor de boeg
TESS moet wel hard aan de bak. Zo heeft de ruimtesonde er een volwaardige baan aan om de helderheid van meer dan 200.000 sterren in slechts twee jaar tijd te analyseren. Daarbij gaat de planetenjager vooral letten op korte dipjes in helderheid. Dit kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die af en toe tussen de moederster en de ruimtesonde in staat en een deel van het licht tegenhoudt.
Het werk van TESS staat niet op zichzelf. TESS zoekt naar de meest interessante dichtstbijzijnde planeten die de ruimtetelescoop James Webb – die in 2018 gelanceerd zal worden – vervolgens in de jaren erna aan een grondig onderzoek kan onderwerpen. TESS wordt uitgerust met vier camera’s die druk om zich heen zullen turen. De onderzoekers zijn ervan overtuigd dat deze camera’s tegen het einde van de missie zo’n 90 procent van het luchtruim verkend zullen hebben. En wie weet waar we dan tegenaan zijn gelopen…
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-03-2018
Hubble ontdekt enorm veel water in de atmosfeer van exoplaneet WASP-39b
Het suggereert dat deze exoplaneet heel anders ontstaan is dan gedacht.
Om een beeld te krijgen van de samenstelling van de atmosfeer van WASP-39b zetten astronomen ruimtetelescopen Hubble en Spitzer in. De telescopen bestudeerden het licht van moederster WASP-39 nadat het door de atmosfeer van WASP-39b was gereisd. Het levert het meest complete spectrum van de atmosfeer van een exoplaneet op. Sterker nog: het is het meest gedetailleerde inkijkje in de atmosfeer van een exoplaneet dat we met de huidige telescopen kunnen verkrijgen.
Water
En door het licht dat door de atmosfeer van WASP-39b heen sijpelt, te bestuderen, konden de onderzoekers vervolgens meer zeggen over de samenstelling van die atmosfeer. En het levert een grote verrassing op. Zo blijkt de atmosfeer van deze Saturnus-achtige planeet ontzettend veel water te bevatten: WASP-39b heeft zo’n drie keer meer water dan ‘onze’ Saturnus!
Deze artistieke impressie laat WASP-39b en een stukje van zijn moederster zien. Afbeelding: NASA, ESA & G. Bacon (STScI).
Ontstaansgeschiedenis
Het suggereert dat WASP-39b heel anders ontstaan is dan de Saturnus in ons zonnestelsel. De grote hoeveelheden water in de atmosfeer wijzen erop dat de planeet ooit gebombardeerd werd door grote hoeveelheden ijzig materiaal. Dat materiaal zou de exoplaneet vervolgens in zijn atmosfeer hebben opgesloten. Maar de exoplaneet kan alleen aan zo’n bombardement zijn blootgesteld als deze op dat moment veel verder van zijn moederster verwijderd was dan nu het geval is. “Exoplaneten laten ons zien dat de vorming van planeten gecompliceerder en verwarrender is dan we dachten dat het was,” aldus onderzoeker Hannah Wakeford. “En dat is fantastisch.”
Permanente dagzijde
WASP-39b heeft een synchrone rotatieperiode, wat betekent dat altijd dezelfde zijde van de planeet op de moederster gericht is. Die permanente dagzijde is gloeiendheet. Maar doordat WASP-39b krachtige winden kent die de warmte van die dagzijde naar de nachtzijde transporteren, is die nachtzijde ongeveer net zo warm.
Hete Saturnus
WASP-39b bevindt zich op zo’n 700 lichtjaar afstand van de aarde en heeft een massa die vergelijkbaar is met die van Saturnus. Alleen staat WASP-39b veel dichter bij zijn moederster dan Saturnus bij de zon staat. Sterker nog: de afstand tussen WASP-39b en zijn moederster is zo’n acht keer kleiner(!) dan de afstand tussen onze zon en Mercurius. Het betekent dat WASP-39b in tegenstelling tot Saturnus ontzettend warm is: zo’n 776,7 graden Celsius (zie kader). Onderzoekers spreken dan ook wel van een ‘hete Saturnus’. Hoewel we zulke planeten niet in ons zonnestelsel aantreffen, kan WASP-39b wel meer inzicht geven in hoe en waar planeten ontstaan en ons helpen om de evolutie van ons eigen zonnestelsel beter te doorgronden. “We moeten naar buiten kijken om ons eigen zonnestelsel te begrijpen,” aldus Wakeford.
Vervolgonderzoek met nog krachtigere telescopen kan mogelijk een nog beter beeld geven van de atmosfeer én ontstaansgeschiedenis van WASP-39b. We moeten daar echter nog wel even op wachten. De opvolger van Hubble – de nog krachtigere James Webb-telescoop – wordt naar verwachting pas volgend jaar gelanceerd.
(scientias.nl)
Hubble ontdekt enorm veel water in de atmosfeer van exoplaneet WASP-39b
Het suggereert dat deze exoplaneet heel anders ontstaan is dan gedacht.
Om een beeld te krijgen van de samenstelling van de atmosfeer van WASP-39b zetten astronomen ruimtetelescopen Hubble en Spitzer in. De telescopen bestudeerden het licht van moederster WASP-39 nadat het door de atmosfeer van WASP-39b was gereisd. Het levert het meest complete spectrum van de atmosfeer van een exoplaneet op. Sterker nog: het is het meest gedetailleerde inkijkje in de atmosfeer van een exoplaneet dat we met de huidige telescopen kunnen verkrijgen.
Water
En door het licht dat door de atmosfeer van WASP-39b heen sijpelt, te bestuderen, konden de onderzoekers vervolgens meer zeggen over de samenstelling van die atmosfeer. En het levert een grote verrassing op. Zo blijkt de atmosfeer van deze Saturnus-achtige planeet ontzettend veel water te bevatten: WASP-39b heeft zo’n drie keer meer water dan ‘onze’ Saturnus!
Deze artistieke impressie laat WASP-39b en een stukje van zijn moederster zien. Afbeelding: NASA, ESA & G. Bacon (STScI).
Ontstaansgeschiedenis
Het suggereert dat WASP-39b heel anders ontstaan is dan de Saturnus in ons zonnestelsel. De grote hoeveelheden water in de atmosfeer wijzen erop dat de planeet ooit gebombardeerd werd door grote hoeveelheden ijzig materiaal. Dat materiaal zou de exoplaneet vervolgens in zijn atmosfeer hebben opgesloten. Maar de exoplaneet kan alleen aan zo’n bombardement zijn blootgesteld als deze op dat moment veel verder van zijn moederster verwijderd was dan nu het geval is. “Exoplaneten laten ons zien dat de vorming van planeten gecompliceerder en verwarrender is dan we dachten dat het was,” aldus onderzoeker Hannah Wakeford. “En dat is fantastisch.”
Permanente dagzijde
WASP-39b heeft een synchrone rotatieperiode, wat betekent dat altijd dezelfde zijde van de planeet op de moederster gericht is. Die permanente dagzijde is gloeiendheet. Maar doordat WASP-39b krachtige winden kent die de warmte van die dagzijde naar de nachtzijde transporteren, is die nachtzijde ongeveer net zo warm.
Hete Saturnus
WASP-39b bevindt zich op zo’n 700 lichtjaar afstand van de aarde en heeft een massa die vergelijkbaar is met die van Saturnus. Alleen staat WASP-39b veel dichter bij zijn moederster dan Saturnus bij de zon staat. Sterker nog: de afstand tussen WASP-39b en zijn moederster is zo’n acht keer kleiner(!) dan de afstand tussen onze zon en Mercurius. Het betekent dat WASP-39b in tegenstelling tot Saturnus ontzettend warm is: zo’n 776,7 graden Celsius (zie kader). Onderzoekers spreken dan ook wel van een ‘hete Saturnus’. Hoewel we zulke planeten niet in ons zonnestelsel aantreffen, kan WASP-39b wel meer inzicht geven in hoe en waar planeten ontstaan en ons helpen om de evolutie van ons eigen zonnestelsel beter te doorgronden. “We moeten naar buiten kijken om ons eigen zonnestelsel te begrijpen,” aldus Wakeford.
Vervolgonderzoek met nog krachtigere telescopen kan mogelijk een nog beter beeld geven van de atmosfeer én ontstaansgeschiedenis van WASP-39b. We moeten daar echter nog wel even op wachten. De opvolger van Hubble – de nog krachtigere James Webb-telescoop – wordt naar verwachting pas volgend jaar gelanceerd.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-03-2018
Grote hoeveelheid water op ‘hete Saturnus’ verrast astronomen en maakt vorming planeten verwarrender
© NASA - Een illustratie van Wasp-39b en haar ster.
Wetenschap Een planeet buiten ons zonnestelsel blijkt veel meer water te bevatten dan gedacht. Het gaat om een exoplaneet op een afstand van 700 lichtjaar die qua grootte vergelijkbaar is met Saturnus. Volgens de onderzoekers betekent dit dat exoplaneten heel andere samenstellingen kunnen hebben dan de hemellichamen uit ons eigen zonnestelsel.
De astronomen baseren zich op gegevens afkomstig van de Hubble- en Spitzer-ruimtetelescoop, die het optisch spectrum van de exoplaneet WASP-39b in kaart brachten via metingen met spectrografen. Daaruit blijkt dat de atmosfeer van de gasreus opvallend veel water herbergt, namelijk drie keer zoveel als Saturnus.
Deze vondst is opmerkelijk, omdat WASP-39b erg dicht rond zijn ster cirkelt. De afstand tussen de ster en de exoplaneet is slechts een achtste deel van de afstand tussen onze zon en Mercurius, terwijl de planeet in slechts vier dagen zijn baan om de ster voltooit. De planeet kent een zogenaamde gebonden rotatie. Altijd is dezelfde zijde van de planeet naar de ster gericht, waardoor de temperatuur kan oplopen tot ongeveer 750 graden Celsius.
© NASA
Door de korte afstand staat de planeet te boek als een ‘hete Saturnus’, waardoor niet werd verwacht dat relatief grote hoeveelheden water in de atmosfeer zouden worden gedetecteerd. De onderzoekers hadden wel verwacht waterdamp te vinden, maar niet in zulke hoeveelheden. Op basis daarvan menen ze dat de atmosfeer een grote hoeveelheid zwaardere elementen moet bevatten.
Dat betekent dat de planeet vermoedelijk ooit is gebombardeerd door ijsachtig materiaal, dat is opgehoopt in de atmosfeer. Dit is volgens de onderzoekers alleen mogelijk geweest als WASP-39b is ontstaan op een veel grotere afstand van zijn ster, wat dan weer impliceert dat de zou zijn ‘gemigreerd’ door het bewuste planetenstelsel. Voor de astronomen betekent dit dat de vorming van planeten veel complexer en verwarrender is dan tot nu toe werd aangenomen
(HLN)
Grote hoeveelheid water op ‘hete Saturnus’ verrast astronomen en maakt vorming planeten verwarrender
© NASA - Een illustratie van Wasp-39b en haar ster.
Wetenschap Een planeet buiten ons zonnestelsel blijkt veel meer water te bevatten dan gedacht. Het gaat om een exoplaneet op een afstand van 700 lichtjaar die qua grootte vergelijkbaar is met Saturnus. Volgens de onderzoekers betekent dit dat exoplaneten heel andere samenstellingen kunnen hebben dan de hemellichamen uit ons eigen zonnestelsel.
De astronomen baseren zich op gegevens afkomstig van de Hubble- en Spitzer-ruimtetelescoop, die het optisch spectrum van de exoplaneet WASP-39b in kaart brachten via metingen met spectrografen. Daaruit blijkt dat de atmosfeer van de gasreus opvallend veel water herbergt, namelijk drie keer zoveel als Saturnus.
Deze vondst is opmerkelijk, omdat WASP-39b erg dicht rond zijn ster cirkelt. De afstand tussen de ster en de exoplaneet is slechts een achtste deel van de afstand tussen onze zon en Mercurius, terwijl de planeet in slechts vier dagen zijn baan om de ster voltooit. De planeet kent een zogenaamde gebonden rotatie. Altijd is dezelfde zijde van de planeet naar de ster gericht, waardoor de temperatuur kan oplopen tot ongeveer 750 graden Celsius.
© NASA
Door de korte afstand staat de planeet te boek als een ‘hete Saturnus’, waardoor niet werd verwacht dat relatief grote hoeveelheden water in de atmosfeer zouden worden gedetecteerd. De onderzoekers hadden wel verwacht waterdamp te vinden, maar niet in zulke hoeveelheden. Op basis daarvan menen ze dat de atmosfeer een grote hoeveelheid zwaardere elementen moet bevatten.
Dat betekent dat de planeet vermoedelijk ooit is gebombardeerd door ijsachtig materiaal, dat is opgehoopt in de atmosfeer. Dit is volgens de onderzoekers alleen mogelijk geweest als WASP-39b is ontstaan op een veel grotere afstand van zijn ster, wat dan weer impliceert dat de zou zijn ‘gemigreerd’ door het bewuste planetenstelsel. Voor de astronomen betekent dit dat de vorming van planeten veel complexer en verwarrender is dan tot nu toe werd aangenomen
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-03-2018
Drie superaardes ontdekt op zo'n 100 lichtjaar van de aarde
De planeten zijn zeer geschikt voor vervolgonderzoek naar onder meer de samenstelling van hun atmosfeer.
Wetenschappers ontdekten de drie superaardes in gegevens die ruimtetelescoop Kepler heeft verzameld. De telescoop is gemaakt om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen en doet dat door langdurig naar sterren te turen, in de hoop de helderheid van sterren regelmatig af te zien nemen. Dergelijke ‘dipjes’ in de helderheid van een ster kunnen wijzen op de aanwezigheid van een planeet die regelmatig voor de ster langsbeweegt.
GJ9827
Zo ontdekte Kepler ook dat er rond de ster GJ9827 meerdere planeten cirkelen. Het gaat om drie superaardes, zo schrijven onderzoekers in dit paper. De planeten hebben een straal die 1,6, 1,3 en 2,1 keer groter is dan de straal van de aarde en hun massa zit tussen die van de aarde en Neptunus in. De superaardes staan heel dicht bij hun ster: ze doen er respectievelijk slechts 1,2, 3,6 en 6,2 dagen over om een rondje rond hun ster te voltooien. Het betekent dat de planeten vrij heet zijn: de temperaturen op het oppervlak lopen naar schatting uiteen van 407 tot 899 graden Celsius.
Atmosfeer
Het is een vrij unieke ontdekking, zo benadrukken de onderzoekers. Doordat de planeten relatief dicht bij de aarde staan (GJ9827 is slechts 100 lichtjaar van ons verwijderd), hun moederster zeer helder is en de drie planeten ook nog eens duidelijk voor hun ster langsbewegen, kunnen we in de nabije toekomst gedetailleerd onderzoek gaan doen naar de samenstelling van hun atmosferen (dat doen astronomen door het licht van de moederster dat door deze atmosferen heen sijpelt te analyseren).
Ook de straal van deze planeten maakt de ontdekking bijzonder. Zoals gezegd hebben de planeten een straal van 1,6, 1,3 en 2,1 keer de straal van de aarde. Over het algemeen geldt dat planeten met een straal kleiner dan 1,6 keer de straal van de aarde rotsachtig zijn, terwijl planeten met een straal groter dan 1,6 keer de straal van de aarde gasreuzen zijn. Onduidelijk is nog waarom het kantelpunt rond die 1,6 keer de straal van de aarde ligt. Maar hier hebben we een planetair systeem dat uit drie planeten bestaat die precies rond – en eentje zelfs precies op – dat kantelpunt zitten. Een ideale gelegenheid om te achterhalen hoe de samenstelling en structuur van een planeet afhankelijk van de straal verandert.
(scientias.nl)
Drie superaardes ontdekt op zo'n 100 lichtjaar van de aarde
De planeten zijn zeer geschikt voor vervolgonderzoek naar onder meer de samenstelling van hun atmosfeer.
Wetenschappers ontdekten de drie superaardes in gegevens die ruimtetelescoop Kepler heeft verzameld. De telescoop is gemaakt om planeten buiten ons zonnestelsel op te sporen en doet dat door langdurig naar sterren te turen, in de hoop de helderheid van sterren regelmatig af te zien nemen. Dergelijke ‘dipjes’ in de helderheid van een ster kunnen wijzen op de aanwezigheid van een planeet die regelmatig voor de ster langsbeweegt.
GJ9827
Zo ontdekte Kepler ook dat er rond de ster GJ9827 meerdere planeten cirkelen. Het gaat om drie superaardes, zo schrijven onderzoekers in dit paper. De planeten hebben een straal die 1,6, 1,3 en 2,1 keer groter is dan de straal van de aarde en hun massa zit tussen die van de aarde en Neptunus in. De superaardes staan heel dicht bij hun ster: ze doen er respectievelijk slechts 1,2, 3,6 en 6,2 dagen over om een rondje rond hun ster te voltooien. Het betekent dat de planeten vrij heet zijn: de temperaturen op het oppervlak lopen naar schatting uiteen van 407 tot 899 graden Celsius.
Atmosfeer
Het is een vrij unieke ontdekking, zo benadrukken de onderzoekers. Doordat de planeten relatief dicht bij de aarde staan (GJ9827 is slechts 100 lichtjaar van ons verwijderd), hun moederster zeer helder is en de drie planeten ook nog eens duidelijk voor hun ster langsbewegen, kunnen we in de nabije toekomst gedetailleerd onderzoek gaan doen naar de samenstelling van hun atmosferen (dat doen astronomen door het licht van de moederster dat door deze atmosferen heen sijpelt te analyseren).
Ook de straal van deze planeten maakt de ontdekking bijzonder. Zoals gezegd hebben de planeten een straal van 1,6, 1,3 en 2,1 keer de straal van de aarde. Over het algemeen geldt dat planeten met een straal kleiner dan 1,6 keer de straal van de aarde rotsachtig zijn, terwijl planeten met een straal groter dan 1,6 keer de straal van de aarde gasreuzen zijn. Onduidelijk is nog waarom het kantelpunt rond die 1,6 keer de straal van de aarde ligt. Maar hier hebben we een planetair systeem dat uit drie planeten bestaat die precies rond – en eentje zelfs precies op – dat kantelpunt zitten. Een ideale gelegenheid om te achterhalen hoe de samenstelling en structuur van een planeet afhankelijk van de straal verandert.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-03-2018
Vijftien nieuwe exoplaneten ontdekt!
Waaronder een superaarde die mogelijk vloeibaar water herbergt.
Astronomen vonden de eerste aanwijzingen voor het bestaan van deze planeten in data verzameld door ruimtetelescoop Kepler (zie kader hieronder). Vervolgwaarnemingen met behulp van op aarde gevestigde telescopen wezen vervolgens uit dat deze planeten echt bestonden.
De Kepler-telescoop spoort planeten op door langdurig naar sterren te turen, in de hoop dat hun helderheid regelmatig afneemt. Dergelijke afnames in de helderheid van het sterrenlicht kan immers wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe voor de ster langsbeweegt en een deel van het licht tegenhoudt. Kepler heeft zo al duizenden planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt.
Koele sterren
Het gaat in totaal om zo’n vijftien planeten die stuk voor stuk om kleine, relatief koele sterren cirkelen. Deze sterren worden ook wel rode dwergen genoemd.
K2-155d
Hoewel de vijftien planeten stuk voor stuk interessant zijn, is er eentje die er echt uitspringt. Het gaat om K2-155d: een superaarde die op zo’n 200 lichtjaar afstand rond de rode dwergster K2-155 cirkelt. De planeet heeft een straal die ongeveer 1,6 keer groter is dan de aarde en doet er zo’n 40 dagen over om een rondje rond de moederster te voltooien. Wat met name interessant is, is dat simulaties suggereren dat deze superaarde wel eens vloeibaar water kan herbergen op zijn oppervlak. Onderzoekers houden echter een slag om de arm: “In onze simulaties gingen we ervanuit dat de planeet een aarde-achtige samenstelling en atmosfeer had en er is geen garantie dat dat ook zo is,” aldus onderzoeker Teruyuki Hirano.
Rode dwergen
Tot op heden is er met name intensief gezocht naar planeten rond heldere, zonachtige sterren. “Rode dwerg-systemen, en dan met name de koelste rode dwergen, beginnen we nu nog maar net te onderzoeken,” stelt Hirano. Dat er nu in één klap vijftien planeten rond zulke koele rode dwergen zijn ontdekt, is dan ook heel belangrijk. Het geeft meer inzicht in wat we rond dergelijke sterren kunnen verwachten. Zo wijst dit nieuwe onderzoek erop dat planeten rond rode dwergen eigenschappen hebben die vergelijkbaar zijn met die van planeten rond zonachtige sterren. Zo is nu voor het eerst aangetoond dat rond rode dwergen – net als rond zonachtige sterren – opvallend weinig planeten worden aangetroffen met een straal die tussen de 1,5 en 2 keer groter is dan de straal van de aarde. “Dit is een unieke vondst en veel astronomen onderzoeken nu de oorzaak hiervan.”
Astronomen verwachten in de nabije toekomst nog veel meer planeten rond rode dwergsterren te ontdekken. Onder meer met behulp van planetenjager TESS die volgende maand gelanceerd wordt en onder meer de 1000 dichtstbijzijnde rode dwergen gaat bestuderen.
(scientias.nl)
Vijftien nieuwe exoplaneten ontdekt!
Waaronder een superaarde die mogelijk vloeibaar water herbergt.
Astronomen vonden de eerste aanwijzingen voor het bestaan van deze planeten in data verzameld door ruimtetelescoop Kepler (zie kader hieronder). Vervolgwaarnemingen met behulp van op aarde gevestigde telescopen wezen vervolgens uit dat deze planeten echt bestonden.
De Kepler-telescoop spoort planeten op door langdurig naar sterren te turen, in de hoop dat hun helderheid regelmatig afneemt. Dergelijke afnames in de helderheid van het sterrenlicht kan immers wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe voor de ster langsbeweegt en een deel van het licht tegenhoudt. Kepler heeft zo al duizenden planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt.
Koele sterren
Het gaat in totaal om zo’n vijftien planeten die stuk voor stuk om kleine, relatief koele sterren cirkelen. Deze sterren worden ook wel rode dwergen genoemd.
K2-155d
Hoewel de vijftien planeten stuk voor stuk interessant zijn, is er eentje die er echt uitspringt. Het gaat om K2-155d: een superaarde die op zo’n 200 lichtjaar afstand rond de rode dwergster K2-155 cirkelt. De planeet heeft een straal die ongeveer 1,6 keer groter is dan de aarde en doet er zo’n 40 dagen over om een rondje rond de moederster te voltooien. Wat met name interessant is, is dat simulaties suggereren dat deze superaarde wel eens vloeibaar water kan herbergen op zijn oppervlak. Onderzoekers houden echter een slag om de arm: “In onze simulaties gingen we ervanuit dat de planeet een aarde-achtige samenstelling en atmosfeer had en er is geen garantie dat dat ook zo is,” aldus onderzoeker Teruyuki Hirano.
Rode dwergen
Tot op heden is er met name intensief gezocht naar planeten rond heldere, zonachtige sterren. “Rode dwerg-systemen, en dan met name de koelste rode dwergen, beginnen we nu nog maar net te onderzoeken,” stelt Hirano. Dat er nu in één klap vijftien planeten rond zulke koele rode dwergen zijn ontdekt, is dan ook heel belangrijk. Het geeft meer inzicht in wat we rond dergelijke sterren kunnen verwachten. Zo wijst dit nieuwe onderzoek erop dat planeten rond rode dwergen eigenschappen hebben die vergelijkbaar zijn met die van planeten rond zonachtige sterren. Zo is nu voor het eerst aangetoond dat rond rode dwergen – net als rond zonachtige sterren – opvallend weinig planeten worden aangetroffen met een straal die tussen de 1,5 en 2 keer groter is dan de straal van de aarde. “Dit is een unieke vondst en veel astronomen onderzoeken nu de oorzaak hiervan.”
Astronomen verwachten in de nabije toekomst nog veel meer planeten rond rode dwergsterren te ontdekken. Onder meer met behulp van planetenjager TESS die volgende maand gelanceerd wordt en onder meer de 1000 dichtstbijzijnde rode dwergen gaat bestuderen.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Het is natuurlijk allemaal leuk, dat ontdekken van exoplaneten maar het nieuwtje is er wel vanaf. Ook het verhaal van 'misschien wel vloeibaar water/leven!' wordt saai, niet in het minst omdat er eigenlijk zo goed als niks over te zeggen valt. Er een kijkje gaan nemen wordt 'm ook niet en de vraag is of we op deze afstand nog veel meer kunnen ontdekken over die planeten.
"It's hard to argue against cynics - they always sound smarter than optimists because they have so much evidence on their side."
15-03-2018
Planetenjager Kepler is stervende
Deskundigen geven het ruimtevaartuig nog een paar maanden.
Kepler heeft de afgelopen negen jaar ontzettend veel ups en downs gekend. Het ruimtevaartuig ontdekte duizenden exoplaneten en kandidaat-exoplaneten. Nog steeds worden er nieuwe planeten gevonden in de data, zoals deze vijftien exemplaren die om koele sterren cirkelen. Daarnaast kampte Kepler met allerlei mankementen, waardoor het ruimtevaartuig al een tijd geblesseerd is.
Nu is de koek echt op voor Kepler. De brandstoftank is bijna leeg. Wetenschappers geven hem nog maar een paar maanden. Toch gaat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA door tot het bittere eind. Andere satellieten en ruimtesondes houden vaak een klein beetje brandstof over om een koerscorrectie te maken. Dit om problemen te voorkomen (bijv. buitenaardse vervuiling van het oppervlak van een planeet of een ongecontroleerde crash op aarde, zoals binnenkort het geval is met dit Chinese ruimtestation). In het geval van Kepler is dat niet nodig, omdat het ruimtevaartuig 150 miljoen kilometer van de aarde verwijderd is.
Over Kepler
Ruimtetelescoop Kepler werd in 2009 gelanceerd en houdt de blik langdurig op sterren gericht, in de hoop de helderheid van deze sterren herhaaldelijk en regelmatig af te zien nemen. Dergelijke ‘dipjes’ in de helderheid van sterren, kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler in staat en een deel van het zonlicht tegenhoudt. Onderzoekers zijn dus eigenlijk continu op zoek naar patronen in de Kepler-data en daarbij kan machine learning enorm helpen en mogelijk zelfs patronen ontdekken die wij mensen over het hoofd zien.
TESS
Gelukkig staan er genoeg opvolgers klaar om de planetenjacht voort te zetten. De Transiting Exoplanet Survey-satelliet (TESS) wordt op 16 april gelanceerd vanaf Cape Canaveral. TESS geeft de jacht op (leefbare) exoplaneten een nieuwe impuls en richt zich op sterren die relatief dicht bij ons in de buurt staan en die dertig tot honderd keer helderder zijn dan de sterren die Kepler bestudeert. Meer weten over TESS? Lees ons artikel uit 2013 over deze nieuwe planetenjager.
James Webb
Ook de James Webb-ruimtetelescoop gaat op zoek naar buitenaardse werelden. Toch moeten we nog even geduld hebben, want de geestelijk opvolger van Hubble wordt pas volgend jaar gelanceerd.
(scientias.nl)
Planetenjager Kepler is stervende
Deskundigen geven het ruimtevaartuig nog een paar maanden.
Kepler heeft de afgelopen negen jaar ontzettend veel ups en downs gekend. Het ruimtevaartuig ontdekte duizenden exoplaneten en kandidaat-exoplaneten. Nog steeds worden er nieuwe planeten gevonden in de data, zoals deze vijftien exemplaren die om koele sterren cirkelen. Daarnaast kampte Kepler met allerlei mankementen, waardoor het ruimtevaartuig al een tijd geblesseerd is.
Nu is de koek echt op voor Kepler. De brandstoftank is bijna leeg. Wetenschappers geven hem nog maar een paar maanden. Toch gaat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA door tot het bittere eind. Andere satellieten en ruimtesondes houden vaak een klein beetje brandstof over om een koerscorrectie te maken. Dit om problemen te voorkomen (bijv. buitenaardse vervuiling van het oppervlak van een planeet of een ongecontroleerde crash op aarde, zoals binnenkort het geval is met dit Chinese ruimtestation). In het geval van Kepler is dat niet nodig, omdat het ruimtevaartuig 150 miljoen kilometer van de aarde verwijderd is.
Over Kepler
Ruimtetelescoop Kepler werd in 2009 gelanceerd en houdt de blik langdurig op sterren gericht, in de hoop de helderheid van deze sterren herhaaldelijk en regelmatig af te zien nemen. Dergelijke ‘dipjes’ in de helderheid van sterren, kunnen namelijk wijzen op de aanwezigheid van een planeet die zo af en toe tussen de moederster en Kepler in staat en een deel van het zonlicht tegenhoudt. Onderzoekers zijn dus eigenlijk continu op zoek naar patronen in de Kepler-data en daarbij kan machine learning enorm helpen en mogelijk zelfs patronen ontdekken die wij mensen over het hoofd zien.
TESS
Gelukkig staan er genoeg opvolgers klaar om de planetenjacht voort te zetten. De Transiting Exoplanet Survey-satelliet (TESS) wordt op 16 april gelanceerd vanaf Cape Canaveral. TESS geeft de jacht op (leefbare) exoplaneten een nieuwe impuls en richt zich op sterren die relatief dicht bij ons in de buurt staan en die dertig tot honderd keer helderder zijn dan de sterren die Kepler bestudeert. Meer weten over TESS? Lees ons artikel uit 2013 over deze nieuwe planetenjager.
James Webb
Ook de James Webb-ruimtetelescoop gaat op zoek naar buitenaardse werelden. Toch moeten we nog even geduld hebben, want de geestelijk opvolger van Hubble wordt pas volgend jaar gelanceerd.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-03-2018
ESA kiest nieuwe planetenmissie
Illustratie van de Ariel-missie. (ESA)
Midden 2028 lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA een nieuwe ruimtetelescoop voor onderzoek aan planeten bij andere sterren dan de zon. Ariel (Atmospheric Remote-sensing Infrared Exoplanet Large-survey mission) is gekozen als vierde (en laatste) middenklasse-missie in ESA's Cosmic Vision-ruimteonderzoeksprogramma.
Ariel gaat vanuit een punt op 1,5 miljoen kilometer afstand van de aarde metingen doen aan planeetovergangen. Bij zo'n overgang beweegt een exoplaneet voor zijn moederster langs, en wordt een klein deel van het sterlicht enigszins 'gefilterd' door de atmosfeer van de planeet. Zo kan informatie verkregen worden over de samenstelling van de dampkring. Ariel richt zich vooral op relatief grote planeten: superaardes en reuzenplaneten.
De Ariel-ruimtetelescoop krijgt een spiegelmiddellijn in de orde van een meter en gaat waarnemingen doen in zichtbaar licht en op infrarode golflengten. Hij wordt gelanceerd met de toekomstige Europese Ariane 6-draagraket. De eerste drie middenklasse-missies van Cosmic Vision zijn Solar Orbiter (onderzoek aan de zon), Euclid (kosmologie) en Plato (ontdekking van nieuwe exoplaneten). (GS)
(allesoversterrenkunde)
ESA kiest nieuwe planetenmissie
Illustratie van de Ariel-missie. (ESA)
Midden 2028 lanceert de Europese ruimtevaartorganisatie ESA een nieuwe ruimtetelescoop voor onderzoek aan planeten bij andere sterren dan de zon. Ariel (Atmospheric Remote-sensing Infrared Exoplanet Large-survey mission) is gekozen als vierde (en laatste) middenklasse-missie in ESA's Cosmic Vision-ruimteonderzoeksprogramma.
Ariel gaat vanuit een punt op 1,5 miljoen kilometer afstand van de aarde metingen doen aan planeetovergangen. Bij zo'n overgang beweegt een exoplaneet voor zijn moederster langs, en wordt een klein deel van het sterlicht enigszins 'gefilterd' door de atmosfeer van de planeet. Zo kan informatie verkregen worden over de samenstelling van de dampkring. Ariel richt zich vooral op relatief grote planeten: superaardes en reuzenplaneten.
De Ariel-ruimtetelescoop krijgt een spiegelmiddellijn in de orde van een meter en gaat waarnemingen doen in zichtbaar licht en op infrarode golflengten. Hij wordt gelanceerd met de toekomstige Europese Ariane 6-draagraket. De eerste drie middenklasse-missies van Cosmic Vision zijn Solar Orbiter (onderzoek aan de zon), Euclid (kosmologie) en Plato (ontdekking van nieuwe exoplaneten). (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Klinkt wel heel dramatisch zo...geblesseerd...doorgaan tot het bittere eindquote:
15-03-2018
Planetenjager Kepler is stervende
Deskundigen geven het ruimtevaartuig nog een paar maanden.
Kepler heeft de afgelopen negen jaar ontzettend veel ups en downs gekend. Het ruimtevaartuig ontdekte duizenden exoplaneten en kandidaat-exoplaneten. Nog steeds worden er nieuwe planeten gevonden in de data, zoals deze vijftien exemplaren die om koele sterren cirkelen. Daarnaast kampte Kepler met allerlei mankementen, waardoor het ruimtevaartuig al een tijd geblesseerd is.
Nu is de koek echt op voor Kepler. De brandstoftank is bijna leeg. Wetenschappers geven hem nog maar een paar maanden. Toch gaat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA door tot het bittere eind.
(scientias.nl)
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
26-03-2018
Hete, supergrote exoplaneet lijkt meer op ster dan op planeet
Illustratie van de kolossale exoplaneet WASP-18b. (NASA/CXC/M.Weiss)
De chemie en de straling van de dagkant van hete, supergrote exoplaneten kan beter beschreven worden met de natuurkunde van sterren dan met die van planeten. Dat blijkt uit onderzoek aan de exoplaneet WASP-18b onder leiding van de Amsterdamse sterrenkundigen. Dankzij de vinding kunnen de oude gegevens van tientallen exoplaneten opnieuw tegen het licht gehouden worden voor nieuwe informatie. Het onderzoek is onlangs gepubliceerd in het tijdschrift The Astrophysical Journal Letters.
De sterrenkundigen onderzochten het licht van WASP-18b. Dat is een van de heetste supergrote exoplaneten die we kennen. De planeet bevindt zich op ruim 400 lichtjaar van de aarde, is tien keer zo zwaar als Jupiter en staat heel dicht bij zijn ster. Hij draait elke 23 uur een rondje rond zijn ster en omdat de planeet zo dichtbij zijn ster staat, keert hij de ster altijd hetzelfde halfrond toe. Sterrenkundigen spreken daarom van een 'dagkant' en een 'nachtkant' van de planeet.
De onderzoekers vingen met behulp van de Hubble Space Telescope het licht op tijdens vijf overgangen, waarbij de planeet - gezien vanaf de aarde - voor zijn ster langs beweegt. Aan de hand van het zogeheten emissiespectrum konden ze de temperatuur en de samenstelling van de planeetatmosfeer bepalen. Aan de dagkant van de planeet blijkt het zo'n 2600 graden Celsius en de atmosfeer van de planeet lijkt meer op die van een ster dan van een planeet.
De waargenomen resultaten kwamen in de verste verte niet overeen met de bestaande modellen voor exoplaneten. Pas toen de onderzoekers de bestaande modellen hadden uitgebreid met theorieën die voor sterren gebruikt worden, leverde het een betere match op. Eerste auteur Jacob Arcangeli (Universiteit van Amsterdam) licht toe: "Wij zijn de eersten die bij exoplaneten rekening houden met het verschijnsel dat watermoleculen uit elkaar kunnen vallen onder extreme omstandigheden. Ook nemen wij in onze modellen mee dat waterstof zich kan omvormen tot hydriden. Daardoor krijgt waterstof metallische eigenschappen die ervoor zorgen dat de atmosfeer minder licht doorlaat."
Dankzij de bevindingen van de sterrenkundigen kunnen oude waarnemingen aan hete, supergrote exoplaneten nu opnieuw worden doorgerekend. Dat levert zeer waarschijnlijk nieuwe kennis op over het ontstaan van deze planeten. Groepsleider Jean-Michel Désert (Universiteit van Amsterdam): "Een grondige kennis van planeetatmosferen is belangrijk omdat die kennis ons aanwijzingen geeft hoe planeten gevormd worden en of ze zich tijdens de vorming verplaatsen."
(allesoversterrenkunde)
Hete, supergrote exoplaneet lijkt meer op ster dan op planeet
Illustratie van de kolossale exoplaneet WASP-18b. (NASA/CXC/M.Weiss)
De chemie en de straling van de dagkant van hete, supergrote exoplaneten kan beter beschreven worden met de natuurkunde van sterren dan met die van planeten. Dat blijkt uit onderzoek aan de exoplaneet WASP-18b onder leiding van de Amsterdamse sterrenkundigen. Dankzij de vinding kunnen de oude gegevens van tientallen exoplaneten opnieuw tegen het licht gehouden worden voor nieuwe informatie. Het onderzoek is onlangs gepubliceerd in het tijdschrift The Astrophysical Journal Letters.
De sterrenkundigen onderzochten het licht van WASP-18b. Dat is een van de heetste supergrote exoplaneten die we kennen. De planeet bevindt zich op ruim 400 lichtjaar van de aarde, is tien keer zo zwaar als Jupiter en staat heel dicht bij zijn ster. Hij draait elke 23 uur een rondje rond zijn ster en omdat de planeet zo dichtbij zijn ster staat, keert hij de ster altijd hetzelfde halfrond toe. Sterrenkundigen spreken daarom van een 'dagkant' en een 'nachtkant' van de planeet.
De onderzoekers vingen met behulp van de Hubble Space Telescope het licht op tijdens vijf overgangen, waarbij de planeet - gezien vanaf de aarde - voor zijn ster langs beweegt. Aan de hand van het zogeheten emissiespectrum konden ze de temperatuur en de samenstelling van de planeetatmosfeer bepalen. Aan de dagkant van de planeet blijkt het zo'n 2600 graden Celsius en de atmosfeer van de planeet lijkt meer op die van een ster dan van een planeet.
De waargenomen resultaten kwamen in de verste verte niet overeen met de bestaande modellen voor exoplaneten. Pas toen de onderzoekers de bestaande modellen hadden uitgebreid met theorieën die voor sterren gebruikt worden, leverde het een betere match op. Eerste auteur Jacob Arcangeli (Universiteit van Amsterdam) licht toe: "Wij zijn de eersten die bij exoplaneten rekening houden met het verschijnsel dat watermoleculen uit elkaar kunnen vallen onder extreme omstandigheden. Ook nemen wij in onze modellen mee dat waterstof zich kan omvormen tot hydriden. Daardoor krijgt waterstof metallische eigenschappen die ervoor zorgen dat de atmosfeer minder licht doorlaat."
Dankzij de bevindingen van de sterrenkundigen kunnen oude waarnemingen aan hete, supergrote exoplaneten nu opnieuw worden doorgerekend. Dat levert zeer waarschijnlijk nieuwe kennis op over het ontstaan van deze planeten. Groepsleider Jean-Michel Désert (Universiteit van Amsterdam): "Een grondige kennis van planeetatmosferen is belangrijk omdat die kennis ons aanwijzingen geeft hoe planeten gevormd worden en of ze zich tijdens de vorming verplaatsen."
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
29-03-2018
Nederland draagt bij aan exoplaneetmissie ESA
Het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON zal meewerken aan de ESA-missie Ariel. De gelijknamige ruimtetelescoop gaat in 2028 circa 1.000 exoplaneten analyseren wanneer deze voor hun moederster langs bewegen.
De telescoop Ariel heeft drie spectrometers aan boord om de chemische samenstelling van de exoplaneten te achterhalen. Als de exoplaneet voor de ster langsgaat houdt deze licht tegen. Stoffen in de atmosfeer van de exoplaneet absorberen bepaalde golflengtes. ‘In het infraroodspectrum ontstaan allemaal pieken en dalen’, vertelt Martin Frericks, Nederlands projectleider van Ariel bij SRON. ‘Aan de plaats van de pieken en dalen in het spectrum kunnen we zien om welke stof het gaat, terwijl de diepte van de lijnen de concentratie van de stof aangeeft.’
Het signaal van de exoplaneten is zeer zwak en het sterrenlicht varieert onder andere door zonnevlekken. Ariel heeft daarom ook een sensor die de variaties in het sterrenlicht waarneemt.
De telescoop werkt bij ongeveer -220 °C, aangezien de telescoop warmtestraling moet meten. Ook de uitlees-elektronica, geleverd door SRON, mag niet te veel warmte produceren. Frericks vergelijkt het met de winter. ’Als je buiten sneeuwballen gooit en daarna binnen je handen onder de koude kraan houdt, voelt het water warm aan. Hoe kouder je bent, hoe meer warmte je kan voelen. Of in het geval van de satelliet: hoe beter de telescoop de warmtestraling kan meten.’
Het consortium van de exoplaneetmissie bestaat uit zestig instituten uit vijftien verschillende landen. De 1.200 kg wegende Ariel wordt in 2028 gelanceerd en zal reizen naar een baan die zich op 1,5 miljoen km van de aarde bevindt. Tijdens zijn vier jaar in deze baan zal het de circa 1.000 – al ontdekte – warme exoplaneten onderzoeken en hierdoor meer inzicht verschaffen over het ontstaan van ons zonnestelsel. De kosten van de missie worden geschat op ¤ 450 miljoen.
(technischweekblad.nl)
Nederland draagt bij aan exoplaneetmissie ESA
Het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON zal meewerken aan de ESA-missie Ariel. De gelijknamige ruimtetelescoop gaat in 2028 circa 1.000 exoplaneten analyseren wanneer deze voor hun moederster langs bewegen.
De telescoop Ariel heeft drie spectrometers aan boord om de chemische samenstelling van de exoplaneten te achterhalen. Als de exoplaneet voor de ster langsgaat houdt deze licht tegen. Stoffen in de atmosfeer van de exoplaneet absorberen bepaalde golflengtes. ‘In het infraroodspectrum ontstaan allemaal pieken en dalen’, vertelt Martin Frericks, Nederlands projectleider van Ariel bij SRON. ‘Aan de plaats van de pieken en dalen in het spectrum kunnen we zien om welke stof het gaat, terwijl de diepte van de lijnen de concentratie van de stof aangeeft.’
Het signaal van de exoplaneten is zeer zwak en het sterrenlicht varieert onder andere door zonnevlekken. Ariel heeft daarom ook een sensor die de variaties in het sterrenlicht waarneemt.
De telescoop werkt bij ongeveer -220 °C, aangezien de telescoop warmtestraling moet meten. Ook de uitlees-elektronica, geleverd door SRON, mag niet te veel warmte produceren. Frericks vergelijkt het met de winter. ’Als je buiten sneeuwballen gooit en daarna binnen je handen onder de koude kraan houdt, voelt het water warm aan. Hoe kouder je bent, hoe meer warmte je kan voelen. Of in het geval van de satelliet: hoe beter de telescoop de warmtestraling kan meten.’
Het consortium van de exoplaneetmissie bestaat uit zestig instituten uit vijftien verschillende landen. De 1.200 kg wegende Ariel wordt in 2028 gelanceerd en zal reizen naar een baan die zich op 1,5 miljoen km van de aarde bevindt. Tijdens zijn vier jaar in deze baan zal het de circa 1.000 – al ontdekte – warme exoplaneten onderzoeken en hierdoor meer inzicht verschaffen over het ontstaan van ons zonnestelsel. De kosten van de missie worden geschat op ¤ 450 miljoen.
(technischweekblad.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-04-2018
Het avontuur van planetenjager TESS begint komende nacht!
De ruimtetelescoop wordt vannacht gelanceerd en zal de jacht openen op (leefbare) planeten in onze omgeving.
Morgen om 00.32 uur Nederlandse tijd zal – bij goed weer – de nieuwe planetenjager TESS het luchtruim kiezen. De telescoop wordt vanuit Florida gelanceerd met behulp van een Falcon 9-raket van SpaceX. De lancering is live te volgen op NASA TV.
Honderden nieuwe planeten
Enige opwinding is daarbij op zijn plaats. Want als alles goed gaat, zal TESS geweldige ontdekkingen gaan doen. Het is de bedoeling dat de ruimtetelescoop de ogen richt op 200.000 van de helderste sterren in onze omgeving en zeker honderden aardachtige planeten rond deze sterren gaat vinden.
Hier zie je TESS. Die afkorting staat trouwens voor Transiting Exoplanet Survey Satellite. De telescoop zal vanuit een baan rond de aarde op jacht gaan naar nabije exoplaneten. Afbeelding: NASA’s Goddard Space Flight Center.
Net als Kepler
Om die planeten te detecteren, gebruikt TESS dezelfde tactiek als de bekende ruimtetelescoop Kepler die al duizenden planeten buiten ons zonnestelsel heeft ontdekt. Beide telescopen staren langdurig naar sterren in de hoop er getuige van te zijn dat de helderheid van deze sterren regelmatig afneemt. Zo’n regelmatige dip in de helderheid van sterren kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van planeten die zo af en toe tussen de telescoop en de ster instaan en daarbij een deel van het sterlicht tegenhouden.
Lekker dichtbij
Er zijn dus de nodige overeenkomsten tussen TESS en de nog altijd actieve Kepler. Maar er zijn ook verschillen. Zo richt Kepler zich doorgaans op sterren op grote afstand van de aarde. TESS gooit het over een andere boeg en kijkt naar zeker 200.000 sterren die dicht bij onze zon in de buurt staan. Daarnaast zijn de sterren die TESS gaat bestuderen zo’n 30 tot 100 keer helderder dan de sterren waar Kepler naar zoekt. En die twee factoren – nabijheid en een heldere moederster – maken de planeten die TESS gaat bestuderen zeer geschikt voor vervolgonderzoek. Zo kan bijvoorbeeld de James Webb-telescoop worden ingezet om uit te zoeken of in de atmosfeer van de door TESS ontdekte planeten sporen van leven te vinden zijn.
Technici leggen de laatste hand aan TESS. Afbeelding: NASA.
Broertje van Mercurius
Wat TESS precies gaat ontdekken, is natuurlijk koffiedik kijken. Maar onderzoekers verwachten dat de telescoop in de twee jaar dat deze actief is zeker 300 planeten gaat vinden die net zo groot of ietsje groter zijn dan de aarde. Maar de telescoop moet ook in staat zijn om de kleinste exoplaneten ooit te ontdekken. Denk dan bijvoorbeeld aan planeten die net zo groot zijn als Mercurius of onze maan. In theorie zou de telescoop zelfs een eerste exomaan kunnen spotten.
Een prachtige missie dus die van groot belang kan zijn in onze zoektocht naar een planeet die in veel opzichten op de aarde lijkt en/of leven herbergt. En het avontuur kan vannacht – als het weer meezit en de lancering goed verloopt – al beginnen. Naar verwachting is TESS twee maanden na lancering klaar om te beginnen met onderzoek. Vervolgens heeft de telescoop zo’n twee jaar de tijd om 200.000 sterren te bekijken en te onthullen wat deze heldere objecten ondanks hun geringe afstand tot onze zon allemaal voor ons verborgen hebben gehouden. “Over slechts een paar jaar zijn we in staat om naar sterren te wijzen die duidelijk zichtbaar zijn aan de nachthemel en te weten welke van deze sterren aardachtige werelden bezitten,” aldus onderzoeker Justin Crepp.
(scientias.nl)
Het avontuur van planetenjager TESS begint komende nacht!
De ruimtetelescoop wordt vannacht gelanceerd en zal de jacht openen op (leefbare) planeten in onze omgeving.
Morgen om 00.32 uur Nederlandse tijd zal – bij goed weer – de nieuwe planetenjager TESS het luchtruim kiezen. De telescoop wordt vanuit Florida gelanceerd met behulp van een Falcon 9-raket van SpaceX. De lancering is live te volgen op NASA TV.
Honderden nieuwe planeten
Enige opwinding is daarbij op zijn plaats. Want als alles goed gaat, zal TESS geweldige ontdekkingen gaan doen. Het is de bedoeling dat de ruimtetelescoop de ogen richt op 200.000 van de helderste sterren in onze omgeving en zeker honderden aardachtige planeten rond deze sterren gaat vinden.
Hier zie je TESS. Die afkorting staat trouwens voor Transiting Exoplanet Survey Satellite. De telescoop zal vanuit een baan rond de aarde op jacht gaan naar nabije exoplaneten. Afbeelding: NASA’s Goddard Space Flight Center.
Net als Kepler
Om die planeten te detecteren, gebruikt TESS dezelfde tactiek als de bekende ruimtetelescoop Kepler die al duizenden planeten buiten ons zonnestelsel heeft ontdekt. Beide telescopen staren langdurig naar sterren in de hoop er getuige van te zijn dat de helderheid van deze sterren regelmatig afneemt. Zo’n regelmatige dip in de helderheid van sterren kan namelijk wijzen op de aanwezigheid van planeten die zo af en toe tussen de telescoop en de ster instaan en daarbij een deel van het sterlicht tegenhouden.
Lekker dichtbij
Er zijn dus de nodige overeenkomsten tussen TESS en de nog altijd actieve Kepler. Maar er zijn ook verschillen. Zo richt Kepler zich doorgaans op sterren op grote afstand van de aarde. TESS gooit het over een andere boeg en kijkt naar zeker 200.000 sterren die dicht bij onze zon in de buurt staan. Daarnaast zijn de sterren die TESS gaat bestuderen zo’n 30 tot 100 keer helderder dan de sterren waar Kepler naar zoekt. En die twee factoren – nabijheid en een heldere moederster – maken de planeten die TESS gaat bestuderen zeer geschikt voor vervolgonderzoek. Zo kan bijvoorbeeld de James Webb-telescoop worden ingezet om uit te zoeken of in de atmosfeer van de door TESS ontdekte planeten sporen van leven te vinden zijn.
Technici leggen de laatste hand aan TESS. Afbeelding: NASA.
Broertje van Mercurius
Wat TESS precies gaat ontdekken, is natuurlijk koffiedik kijken. Maar onderzoekers verwachten dat de telescoop in de twee jaar dat deze actief is zeker 300 planeten gaat vinden die net zo groot of ietsje groter zijn dan de aarde. Maar de telescoop moet ook in staat zijn om de kleinste exoplaneten ooit te ontdekken. Denk dan bijvoorbeeld aan planeten die net zo groot zijn als Mercurius of onze maan. In theorie zou de telescoop zelfs een eerste exomaan kunnen spotten.
Een prachtige missie dus die van groot belang kan zijn in onze zoektocht naar een planeet die in veel opzichten op de aarde lijkt en/of leven herbergt. En het avontuur kan vannacht – als het weer meezit en de lancering goed verloopt – al beginnen. Naar verwachting is TESS twee maanden na lancering klaar om te beginnen met onderzoek. Vervolgens heeft de telescoop zo’n twee jaar de tijd om 200.000 sterren te bekijken en te onthullen wat deze heldere objecten ondanks hun geringe afstand tot onze zon allemaal voor ons verborgen hebben gehouden. “Over slechts een paar jaar zijn we in staat om naar sterren te wijzen die duidelijk zichtbaar zijn aan de nachthemel en te weten welke van deze sterren aardachtige werelden bezitten,” aldus onderzoeker Justin Crepp.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-05-2018
Voor het eerst helium in atmosfeer van exoplaneet gevonden
© NASA Hubble
Wetenschap & Planeet De Amerikaans-Europese Hubble ruimtetelescoop heeft voor het eerst helium in de atmosfeer van een exoplaneet (een planeet buiten ons zonnestelsel) gevonden. Dat heeft het Hubble Space Telescope Institute in Baltimore bekendgemaakt, en is beschreven in het wetenschappelijke vakblad Nature.
Een groep wetenschappers vond met de Hubble helium in de atmosfeer van exoplaneet WASP-107b. De ontdekking is meten een primeur in het onderzoek naar planeten buiten ons zonnestelsel.
Na waterstof is helium het meest voorkomend gewoon element in ons zonnestelsel, legt hoofdonderzoeker en studente Jessica Spake van de Universiteit van Exeter in Groot-Brittannië uit. Het is ook één van de belangrijkste bestanddelen van “onze” planeten Jupiter en Saturnus. Ondanks een zoektocht was helium nog niet bij een exoplaneet gevonden.
De ontdekking was mogelijk door het infrarode spectrum van de atmosfeer van WASP-107b te analyseren.
Het hemellichaam is één van de minst dichte die tot nu toe bekend zijn. De planeet heeft ongeveer dezelfde grootte als de reuzenplaneet Jupiter, maar slechts twaalf procent van diens massa.
WASP-107b bevindt zich op ongeveer 200 lichtjaar van ons en heeft minder dan zes dagen nodig voor een baan rondom de moederster.
De hoeveelheid helium is zodanig groot dat de bovenste laag van de atmosfeer zich duizenden kilometers ver in de ruimte moet uitstrekken, luidt het.
(HLN)
Voor het eerst helium in atmosfeer van exoplaneet gevonden
© NASA Hubble
Wetenschap & Planeet De Amerikaans-Europese Hubble ruimtetelescoop heeft voor het eerst helium in de atmosfeer van een exoplaneet (een planeet buiten ons zonnestelsel) gevonden. Dat heeft het Hubble Space Telescope Institute in Baltimore bekendgemaakt, en is beschreven in het wetenschappelijke vakblad Nature.
Een groep wetenschappers vond met de Hubble helium in de atmosfeer van exoplaneet WASP-107b. De ontdekking is meten een primeur in het onderzoek naar planeten buiten ons zonnestelsel.
Na waterstof is helium het meest voorkomend gewoon element in ons zonnestelsel, legt hoofdonderzoeker en studente Jessica Spake van de Universiteit van Exeter in Groot-Brittannië uit. Het is ook één van de belangrijkste bestanddelen van “onze” planeten Jupiter en Saturnus. Ondanks een zoektocht was helium nog niet bij een exoplaneet gevonden.
De ontdekking was mogelijk door het infrarode spectrum van de atmosfeer van WASP-107b te analyseren.
Het hemellichaam is één van de minst dichte die tot nu toe bekend zijn. De planeet heeft ongeveer dezelfde grootte als de reuzenplaneet Jupiter, maar slechts twaalf procent van diens massa.
WASP-107b bevindt zich op ongeveer 200 lichtjaar van ons en heeft minder dan zes dagen nodig voor een baan rondom de moederster.
De hoeveelheid helium is zodanig groot dat de bovenste laag van de atmosfeer zich duizenden kilometers ver in de ruimte moet uitstrekken, luidt het.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-05-2018
Leidse astronomen fotograferen bij toeval mogelijke peuterplaneet
Een infrarood-afbeelding van de dubbelster CS Cha met daarbij in de gestippelde cirkel de nieuw ontdekte begeleider. (C. Ginski & SPHERE)
Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft bij toeval een kleine begeleider gevonden rond de jonge dubbelster CS Cha. De sterrenkundigen onderzochten eigenlijk de stofschijf rond de dubbelster, maar stuitten toen op de begeleider. De astronomen vermoeden dat het gaat om een planeet in zijn peuterjaren die nog aan het groeien is. De onderzoekers gebruikten het SPHERE-instrument op de Europese Very Large Telescope in Chili. Hun bevindingen worden binnenkort gepubliceerd in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
De dubbelster CS Cha en zijn bijzondere begeleider bevinden zich op een kleine 600 lichtjaar afstand van ons vandaan in een stervormingsgebied in het zuidelijke sterrenbeeld Kameleon. De dubbelster is slechts twee à drie miljoen jaar oud. De onderzoekers wilden de ster bestuderen om te zoeken naar stofschijven en planeten-in-wording.
Tijdens hun onderzoek naar de dubbelster zagen de astronomen een kleine stip aan de rand van hun afbeeldingen. De onderzoekers doken de telescoop-archieven in en ontdekten de stip, maar dan veel onduidelijker, ook op foto’s van de Hubble-ruimtetelescoop van negentien jaar geleden en op foto’s van de Very Large Telescope van elf jaar geleden. Dankzij de archieffoto’s konden de astronomen aantonen dat de begeleider meebeweegt met de dubbelster en dat ze bij elkaar horen.
Hoe de begeleider er precies uitziet en hoe hij is ontstaan, is onduidelijk. De onderzoekers hebben diverse modellen op de waarnemingen losgelaten, maar die geven geen honderd procent zekerheid. De begeleider is mogelijk een kleine bruine dwergster, maar een grote super-Jupiter kan ook.
(allesoversterrenkunde)
Leidse astronomen fotograferen bij toeval mogelijke peuterplaneet
Een infrarood-afbeelding van de dubbelster CS Cha met daarbij in de gestippelde cirkel de nieuw ontdekte begeleider. (C. Ginski & SPHERE)
Een internationaal team van sterrenkundigen onder Leidse leiding heeft bij toeval een kleine begeleider gevonden rond de jonge dubbelster CS Cha. De sterrenkundigen onderzochten eigenlijk de stofschijf rond de dubbelster, maar stuitten toen op de begeleider. De astronomen vermoeden dat het gaat om een planeet in zijn peuterjaren die nog aan het groeien is. De onderzoekers gebruikten het SPHERE-instrument op de Europese Very Large Telescope in Chili. Hun bevindingen worden binnenkort gepubliceerd in het vakblad Astronomy & Astrophysics.
De dubbelster CS Cha en zijn bijzondere begeleider bevinden zich op een kleine 600 lichtjaar afstand van ons vandaan in een stervormingsgebied in het zuidelijke sterrenbeeld Kameleon. De dubbelster is slechts twee à drie miljoen jaar oud. De onderzoekers wilden de ster bestuderen om te zoeken naar stofschijven en planeten-in-wording.
Tijdens hun onderzoek naar de dubbelster zagen de astronomen een kleine stip aan de rand van hun afbeeldingen. De onderzoekers doken de telescoop-archieven in en ontdekten de stip, maar dan veel onduidelijker, ook op foto’s van de Hubble-ruimtetelescoop van negentien jaar geleden en op foto’s van de Very Large Telescope van elf jaar geleden. Dankzij de archieffoto’s konden de astronomen aantonen dat de begeleider meebeweegt met de dubbelster en dat ze bij elkaar horen.
Hoe de begeleider er precies uitziet en hoe hij is ontstaan, is onduidelijk. De onderzoekers hebben diverse modellen op de waarnemingen losgelaten, maar die geven geen honderd procent zekerheid. De begeleider is mogelijk een kleine bruine dwergster, maar een grote super-Jupiter kan ook.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Nog enige meerwaarde ten opzichte van TESS of is dit weer onnodig het wiel opnieuw uitvinden? In 2028 pas, jezus. Werk samen.quote:
29-03-2018
Nederland draagt bij aan exoplaneetmissie ESA
[ afbeelding ]
Het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON zal meewerken aan de ESA-missie Ariel. De gelijknamige ruimtetelescoop gaat in 2028 circa 1.000 exoplaneten analyseren wanneer deze voor hun moederster langs bewegen.
De telescoop Ariel heeft drie spectrometers aan boord om de chemische samenstelling van de exoplaneten te achterhalen. Als de exoplaneet voor de ster langsgaat houdt deze licht tegen. Stoffen in de atmosfeer van de exoplaneet absorberen bepaalde golflengtes. ‘In het infraroodspectrum ontstaan allemaal pieken en dalen’, vertelt Martin Frericks, Nederlands projectleider van Ariel bij SRON. ‘Aan de plaats van de pieken en dalen in het spectrum kunnen we zien om welke stof het gaat, terwijl de diepte van de lijnen de concentratie van de stof aangeeft.’
Het signaal van de exoplaneten is zeer zwak en het sterrenlicht varieert onder andere door zonnevlekken. Ariel heeft daarom ook een sensor die de variaties in het sterrenlicht waarneemt.
De telescoop werkt bij ongeveer -220 °C, aangezien de telescoop warmtestraling moet meten. Ook de uitlees-elektronica, geleverd door SRON, mag niet te veel warmte produceren. Frericks vergelijkt het met de winter. ’Als je buiten sneeuwballen gooit en daarna binnen je handen onder de koude kraan houdt, voelt het water warm aan. Hoe kouder je bent, hoe meer warmte je kan voelen. Of in het geval van de satelliet: hoe beter de telescoop de warmtestraling kan meten.’
Het consortium van de exoplaneetmissie bestaat uit zestig instituten uit vijftien verschillende landen. De 1.200 kg wegende Ariel wordt in 2028 gelanceerd en zal reizen naar een baan die zich op 1,5 miljoen km van de aarde bevindt. Tijdens zijn vier jaar in deze baan zal het de circa 1.000 – al ontdekte – warme exoplaneten onderzoeken en hierdoor meer inzicht verschaffen over het ontstaan van ons zonnestelsel. De kosten van de missie worden geschat op ¤ 450 miljoen.
(technischweekblad.nl)
Exponentiële deflatie van Bitcoin maakt arme mensen nog veel sneller armer dan het grote probleem van inflatie. Gematigde burning van Ethereum is de gulden middenweg.
Een van de TRAPPIST-1 planeten heeft een Iron Core
op 26 april is een publicatie verschenen door Gabrielle Englemenn-Suissa and David Kipping.
One of the latest studies was conducted by two researchers from Columbia University’s Cool Worlds Laboratory, who determined that one of the TRAPPIST-1 planets (TRAPPIST-1e) has a large iron core – a finding which could have implications for this planet’s habitability.
Publicatie is hier te lezen :
https://arxiv.org/pdf/1804.10618.pdf
[bron Universe today]
op 26 april is een publicatie verschenen door Gabrielle Englemenn-Suissa and David Kipping.
One of the latest studies was conducted by two researchers from Columbia University’s Cool Worlds Laboratory, who determined that one of the TRAPPIST-1 planets (TRAPPIST-1e) has a large iron core – a finding which could have implications for this planet’s habitability.
Publicatie is hier te lezen :
https://arxiv.org/pdf/1804.10618.pdf
[bron Universe today]
Silence breaks apart, Brightness comes to life
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
Stream of sounds Wash away the darkness from my soul
18-05-2018
Satelliet TESS is op koers en maakt eerste testopname
Deze testopname, gemaakt met een van de vier camera’s van de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), toont een stukje van de zuidelijke hemel. (NASA/MIT/TESS)
NASA’s nieuwe ‘planetenjager’, de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), is gisteren (17 mei) met goed gevolg op een afstand van ongeveer 8000 kilometer langs de maan gescheerd. Deze flyby maakte deel uit van de manoeuvres die nodig zijn om de satelliet in zijn definitieve omloopbaan (een zeer langgerekte omloopbaan om de aarde) te brengen. Het laatste zetje wordt op 30 mei a.s. gegeven door de eigen stuwraket van TESS.
TESS werd op 18 april jl. gelanceerd. De satelliet zal de komende twee jaar vrijwel de complete hemel waarnemen, om de meest nabije, helderste sterren op zogeheten planeetovergangen of transits te kunnen betrappen. Dat zijn periodiek optredende helderheidsdipjes die ontstaan wanneer er regelmatig een planeet voor een ster langs trekt. Op die manier zal TESS vermoedelijk enkele duizenden nieuwe exoplaneten kunnen opsporen.
Vooruitlopend op het eigenlijke onderzoeksprogramma van TESS, dat naar verwachting medio juni van start gaat, is alvast een eerste testopname gemaakt. Op de foto, die het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus en omgeving toont, staan meer dan 200.000 sterren. De eerste officiële opname van de satelliet zal in juni worden gepresenteerd. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Satelliet TESS is op koers en maakt eerste testopname
Deze testopname, gemaakt met een van de vier camera’s van de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), toont een stukje van de zuidelijke hemel. (NASA/MIT/TESS)
NASA’s nieuwe ‘planetenjager’, de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), is gisteren (17 mei) met goed gevolg op een afstand van ongeveer 8000 kilometer langs de maan gescheerd. Deze flyby maakte deel uit van de manoeuvres die nodig zijn om de satelliet in zijn definitieve omloopbaan (een zeer langgerekte omloopbaan om de aarde) te brengen. Het laatste zetje wordt op 30 mei a.s. gegeven door de eigen stuwraket van TESS.
TESS werd op 18 april jl. gelanceerd. De satelliet zal de komende twee jaar vrijwel de complete hemel waarnemen, om de meest nabije, helderste sterren op zogeheten planeetovergangen of transits te kunnen betrappen. Dat zijn periodiek optredende helderheidsdipjes die ontstaan wanneer er regelmatig een planeet voor een ster langs trekt. Op die manier zal TESS vermoedelijk enkele duizenden nieuwe exoplaneten kunnen opsporen.
Vooruitlopend op het eigenlijke onderzoeksprogramma van TESS, dat naar verwachting medio juni van start gaat, is alvast een eerste testopname gemaakt. Op de foto, die het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus en omgeving toont, staan meer dan 200.000 sterren. De eerste officiële opname van de satelliet zal in juni worden gepresenteerd. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-05-2018
Planetenjager TESS maakt allereerste foto
Op de foto is het zuidelijke sterrenbeeld Centaur te zien. Er zijn meer dan 200.000 sterren te spotten.
We zien hier o.a. de rand van de Kolenzaknevel (rechtsboven) en de heldere ster Beta Centauri (linksonder). Uiteindelijk zal TESS een gebied in de gaten houden dat meer dan 400 keer groter is dan het gebied op deze foto. Het kiekje is gemaakt door één van de vier TESS-camera’s. De camera gebruikte een belichtingstijd van twee seconden.
Scheervlucht langs de maan
NASA’s volgende planetenjager TESS vloog voor het weekend op een afstand van 8.000 kilometer van de maan. Op 30 mei voert het ruimtevaartuig een laatste koerscorrectie uit. Dan zal TESS zich nestelen in een hoge elliptische baan om de aarde. Iedere 13,7 dagen legt de satelliet een rondje om onze planeet af.
De tweede foto
In juni maakt TESS een tweede foto, die een nog betere kwaliteit heeft. Als de kalibraties eenmaal voltooid zijn, gaat de Amerikaanse sonde beginnen met het echte werk. Naar verwachting is dit op z’n vroegst midden juni.
Wat gaat TESS doen?
Het is de bedoeling dat TESS de komende twee jaar zeker 500.000 nabije sterren gaat bestuderen. NASA hoopt zeker 3000 kandidaat-planeten te vinden, waaronder ongeveer 500 planeten die net zo groot zijn als de aarde en superaardes (straal kleiner dan twee keer de straal van de aarde).
(scientias.nl)
Planetenjager TESS maakt allereerste foto
Op de foto is het zuidelijke sterrenbeeld Centaur te zien. Er zijn meer dan 200.000 sterren te spotten.
We zien hier o.a. de rand van de Kolenzaknevel (rechtsboven) en de heldere ster Beta Centauri (linksonder). Uiteindelijk zal TESS een gebied in de gaten houden dat meer dan 400 keer groter is dan het gebied op deze foto. Het kiekje is gemaakt door één van de vier TESS-camera’s. De camera gebruikte een belichtingstijd van twee seconden.
Scheervlucht langs de maan
NASA’s volgende planetenjager TESS vloog voor het weekend op een afstand van 8.000 kilometer van de maan. Op 30 mei voert het ruimtevaartuig een laatste koerscorrectie uit. Dan zal TESS zich nestelen in een hoge elliptische baan om de aarde. Iedere 13,7 dagen legt de satelliet een rondje om onze planeet af.
De tweede foto
In juni maakt TESS een tweede foto, die een nog betere kwaliteit heeft. Als de kalibraties eenmaal voltooid zijn, gaat de Amerikaanse sonde beginnen met het echte werk. Naar verwachting is dit op z’n vroegst midden juni.
Wat gaat TESS doen?
Het is de bedoeling dat TESS de komende twee jaar zeker 500.000 nabije sterren gaat bestuderen. NASA hoopt zeker 3000 kandidaat-planeten te vinden, waaronder ongeveer 500 planeten die net zo groot zijn als de aarde en superaardes (straal kleiner dan twee keer de straal van de aarde).
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-06-2018
Astronomen ontdekken drie ‘baby-planeten’ bij jonge ster
ALMA-opname van de schijf van gas en stof rond de jonge ster HD 163296. De duidelijke ’knik’ wijst op de aanwezigheid van een planeet. (ESO, ALMA (ESO/NAOJ/NRAO); Pinte et al.)
Astronomen hebben, met behulp van de ALMA-telescoop in het noorden van Chili, drie zware planeten-in-wording ontdekt. De planeten verraden hun aanwezigheid doordat ze de schijf van gas en stof rond hun moederster verstoren. Het is voor het eerst dat er planeten zijn opgespoord met de ALMA-array, die millimeterstraling – een soort radiostraling – detecteert.
Met ALMA is gekeken naar de karakteristieke straling van koolstofmonoxidemoleculen in de protoplanetaire schijf rond HD 16329. Dat is een slechts 4 miljoen jaar oude ster in het sterrenbeeld Boogschutter, op ongeveer 330 lichtjaar van de aarde.
Normaal gesproken cirkelt het gas in zo’n schijf gelijkmatig om de ster. Maar de ALMA-waarnemingen laten zien dat de gasstroom op drie plaatsen wordt verstoord. Dat blijkt uit het feit dat het gas ter plaatse een afwijkende snelheid vertoont. Dankzij het dopplereffect veroorzaakt dat een subtiele verandering in de golflengte van de uitgezonden straling.
De afwijkingen worden toegeschreven aan drie planeten op afstanden van 12 miljard, 21 miljard en 39 miljard kilometer van de ster. Deze verstoren de normale gasstroom ongeveer net zoals stenen de stroming van het water in een rivier verstoren. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Astronomen ontdekken drie ‘baby-planeten’ bij jonge ster
ALMA-opname van de schijf van gas en stof rond de jonge ster HD 163296. De duidelijke ’knik’ wijst op de aanwezigheid van een planeet. (ESO, ALMA (ESO/NAOJ/NRAO); Pinte et al.)
Astronomen hebben, met behulp van de ALMA-telescoop in het noorden van Chili, drie zware planeten-in-wording ontdekt. De planeten verraden hun aanwezigheid doordat ze de schijf van gas en stof rond hun moederster verstoren. Het is voor het eerst dat er planeten zijn opgespoord met de ALMA-array, die millimeterstraling – een soort radiostraling – detecteert.
Met ALMA is gekeken naar de karakteristieke straling van koolstofmonoxidemoleculen in de protoplanetaire schijf rond HD 16329. Dat is een slechts 4 miljoen jaar oude ster in het sterrenbeeld Boogschutter, op ongeveer 330 lichtjaar van de aarde.
Normaal gesproken cirkelt het gas in zo’n schijf gelijkmatig om de ster. Maar de ALMA-waarnemingen laten zien dat de gasstroom op drie plaatsen wordt verstoord. Dat blijkt uit het feit dat het gas ter plaatse een afwijkende snelheid vertoont. Dankzij het dopplereffect veroorzaakt dat een subtiele verandering in de golflengte van de uitgezonden straling.
De afwijkingen worden toegeschreven aan drie planeten op afstanden van 12 miljard, 21 miljard en 39 miljard kilometer van de ster. Deze verstoren de normale gasstroom ongeveer net zoals stenen de stroming van het water in een rivier verstoren. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-06-2018
Astronomen ontdekken 78 kandidaat-exoplaneten in recordtijd
NASA-satelliet Kepler in actie. (NASA/JPL-Caltech)
Amerikaanse astronomen hebben in recordtijd bijna 80 nieuwe kandidaat-exoplaneten opgespoord in gegevens van de NASA-satelliet Kepler. Een van de mogelijke planeten cirkelt om de vrij heldere en nabije ster HD 73344, die heel geschikt is voor vervolgonderzoek.
Deze planeet draait in ongeveer 15 dagen om HD 73344 en uit de hoeveelheid licht die hij tegenhoudt wanneer hij voor zijn ster langs trekt, leiden de onderzoekers af dat hij ongeveer 2,5 keer zo groot is als de aarde. Gezien de kleine afstand tot zijn moederster moet hij erg heet zijn: ergens tussen de 1200 en 1300 graden Celsius.
Bij hun analyse van de Kepler-gegevens hebben de astronomen gebruik gemaakt van een slim zoekalgoritme. Op die manier konden de nieuwe kandidaat-exoplaneten binnen enkele weken na de vrijgave van de ruwe data al aan de astronomische gemeenschap worden gepresenteerd.
Om te kunnen vaststellen of de gedetecteerde helderheidswisselingen ook werkelijk door voor hun ster langstrekkende planeten zijn veroorzaakt, is vervolgonderzoek nodig. Maar in 30 van de 78 gevallen leek het op voorhand al vrij zeker dat er planeten in het spel zijn. Vier daarvan zijn inmiddels ook daadwerkelijk bevestigd. (EE)
(allesoversterrenkunde.nl)
Astronomen ontdekken 78 kandidaat-exoplaneten in recordtijd
NASA-satelliet Kepler in actie. (NASA/JPL-Caltech)
Amerikaanse astronomen hebben in recordtijd bijna 80 nieuwe kandidaat-exoplaneten opgespoord in gegevens van de NASA-satelliet Kepler. Een van de mogelijke planeten cirkelt om de vrij heldere en nabije ster HD 73344, die heel geschikt is voor vervolgonderzoek.
Deze planeet draait in ongeveer 15 dagen om HD 73344 en uit de hoeveelheid licht die hij tegenhoudt wanneer hij voor zijn ster langs trekt, leiden de onderzoekers af dat hij ongeveer 2,5 keer zo groot is als de aarde. Gezien de kleine afstand tot zijn moederster moet hij erg heet zijn: ergens tussen de 1200 en 1300 graden Celsius.
Bij hun analyse van de Kepler-gegevens hebben de astronomen gebruik gemaakt van een slim zoekalgoritme. Op die manier konden de nieuwe kandidaat-exoplaneten binnen enkele weken na de vrijgave van de ruwe data al aan de astronomische gemeenschap worden gepresenteerd.
Om te kunnen vaststellen of de gedetecteerde helderheidswisselingen ook werkelijk door voor hun ster langstrekkende planeten zijn veroorzaakt, is vervolgonderzoek nodig. Maar in 30 van de 78 gevallen leek het op voorhand al vrij zeker dat er planeten in het spel zijn. Vier daarvan zijn inmiddels ook daadwerkelijk bevestigd. (EE)
(allesoversterrenkunde.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
25-06-2018
Medisch technologen helpen exoplaneetonderzoekers
Exoplaneet WASP-12b, die op geringe afstand om een zonachtige ster draait, is – zoals deze artist’s impression laat zien – zo zwart als asfalt. (NASA, ESA, and G. Bacon (STScI))
Sterrenkundigen die onderzoek doen aan exoplaneten slaan de handen ineen met medisch technologen van de Universiteit Bern, zo schrijven de twee teams deze week gezamenlijk in Nature Astronomy. Kunstmatige intelligentie-technieken (machine learning) die gebruikt worden tijdens oogoperaties, om op basis van foto's 'biomarkers' te herkennen van bepaalde ziektes en aandoeningen, blijken ook uitstekend geschikt te zijn voor het snel herkennen van de spectroscopische vingerafdrukken van verschillende elementen en moleculen in de spectra van de atmosferen van exoplaneten.
Tot nu toe is het een enorm tijdrovende klus voor astronomen om de verwachte spectra van een groot aantal model-atmosferen te berekenen en die te vergelijken met de waarnemingen. Een test op basis van metingen aan exoplaneet WASP-12b laat overduidelijk zien dat het vinden van de beste match enorm veel sneller gaat wanneer gebruik wordt gemaakt van machine learning. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Medisch technologen helpen exoplaneetonderzoekers
Exoplaneet WASP-12b, die op geringe afstand om een zonachtige ster draait, is – zoals deze artist’s impression laat zien – zo zwart als asfalt. (NASA, ESA, and G. Bacon (STScI))
Sterrenkundigen die onderzoek doen aan exoplaneten slaan de handen ineen met medisch technologen van de Universiteit Bern, zo schrijven de twee teams deze week gezamenlijk in Nature Astronomy. Kunstmatige intelligentie-technieken (machine learning) die gebruikt worden tijdens oogoperaties, om op basis van foto's 'biomarkers' te herkennen van bepaalde ziektes en aandoeningen, blijken ook uitstekend geschikt te zijn voor het snel herkennen van de spectroscopische vingerafdrukken van verschillende elementen en moleculen in de spectra van de atmosferen van exoplaneten.
Tot nu toe is het een enorm tijdrovende klus voor astronomen om de verwachte spectra van een groot aantal model-atmosferen te berekenen en die te vergelijken met de waarnemingen. Een test op basis van metingen aan exoplaneet WASP-12b laat overduidelijk zien dat het vinden van de beste match enorm veel sneller gaat wanneer gebruik wordt gemaakt van machine learning. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-07-2018
Nieuw bewijs dat exoplaneet Ross 128b weleens leefbaar kan zijn
Een analyse van de moederster suggereert dat de planeet een gematigd klimaat heeft.
Ross 128b werd vorig jaar ontdekt. En de opwinding was toen groot. Ross 128b is namelijk één van de dichtstbijzijnde exoplaneten die tot op heden is ontdekt én leek zo op het eerste gezicht een zeer geschikte kandidaat voor buitenaards leven. Zo is de planeet ongeveer net zo groot als de aarde en bestaat het vermoeden dat de temperaturen aldaar ook vergelijkbaar zijn met die op aarde. Bovendien cirkelt de planeet rond een kalme rode dwergster die eventueel leven geen strobreed in de weg lijkt te leggen.
Ster
En een nieuw onderzoek bevestigt nu dat Ross 128b inderdaad razend interessant is. Wetenschappers trekken die conclusie op basis van een analyse van de moederster. Die analyse geeft meer inzicht in de samenstelling van Ross 128b en stelt onderzoekers in staat om conclusies te trekken over de mate waarin de planeet op onze aarde – de enige planeet waarvan we zeker weten dat deze leven herbergt – lijkt.
Een artistieke impressie van Ross 128b en de moederster Ross 128. Afbeelding: ESO / M. Kornmesser.
Stofschijf
Wanneer sterren jong zijn, worden ze omringd door een gas- en stofschijf waaruit planeten geboren worden. De samenstelling van die schijf – en dus de planeten die daaruit worden geboren – wordt beïnvloed door de chemie van de ster. Zo zal de hoeveelheid ijzer, magnesium en silicium in de schijf van invloed zijn op de verhouding tussen de massa van de kern en mantellagen van de planeet. Een goede reden voor wetenschappers om eens in te zoomen op de ster Ross 128 en op basis daarvan meer over de veelbelovende Ross 128b te weten te komen. Ze bestudeerden het nabij-infrarood licht afkomstig van de ster om onder meer de hoeveelheid koolstof, zuurstof, magnesium, ijzer en titanium vast te stellen.
Rotsachtig
Het onderzoek wijst uit dat Ross 128 ongeveer net zoveel ijzer herbergt als onze zon. De onderzoekers slaagden er niet in om de hoeveelheid silicium te meten, maar kunnen op basis van de verhouding tussen ijzer en magnesium in de ster wel meer zeggen over de samenstelling van Ross 128b. Zo wijst alles erop dat deze een grotere kern heeft dan de aarde. Ook kunnen de onderzoekers de straal vaststellen van Ross 128b en op basis van die straal concluderen dat Ross 128b waarschijnlijk rotsachtig is.
Gematigd klimaat
Bovendien hebben de onderzoekers de temperatuur van de moederster vastgesteld. Door vervolgens de straal van de planeet in te schatten, konden de onderzoekers vaststellen hoeveel licht van de moederster afketst op het oppervlak van Ross 128b. En dat deel van het onderzoek onthult dat de planeet zeer waarschijnlijk een gematigd klimaat heeft.
“Het is opwindend wat we te weten kunnen komen over andere planeten door vast te stellen wat het licht van de moederster ons vertelt over de chemie in het systeem,” vindt onderzoeker Diogo Souto. “Hoewel Ross 128b niet het tweelingbroertje van de aarde is en er nog steeds veel is wat we niet weten over de potentiële geologische activiteit op de planeet, zijn we wel in staat om de bewering dat het een gematigde planeet is die mogelijk vloeibaar water op het oppervlak herbergt, te onderschrijven.”
(scientias.nl)
Nieuw bewijs dat exoplaneet Ross 128b weleens leefbaar kan zijn
Een analyse van de moederster suggereert dat de planeet een gematigd klimaat heeft.
Ross 128b werd vorig jaar ontdekt. En de opwinding was toen groot. Ross 128b is namelijk één van de dichtstbijzijnde exoplaneten die tot op heden is ontdekt én leek zo op het eerste gezicht een zeer geschikte kandidaat voor buitenaards leven. Zo is de planeet ongeveer net zo groot als de aarde en bestaat het vermoeden dat de temperaturen aldaar ook vergelijkbaar zijn met die op aarde. Bovendien cirkelt de planeet rond een kalme rode dwergster die eventueel leven geen strobreed in de weg lijkt te leggen.
Ster
En een nieuw onderzoek bevestigt nu dat Ross 128b inderdaad razend interessant is. Wetenschappers trekken die conclusie op basis van een analyse van de moederster. Die analyse geeft meer inzicht in de samenstelling van Ross 128b en stelt onderzoekers in staat om conclusies te trekken over de mate waarin de planeet op onze aarde – de enige planeet waarvan we zeker weten dat deze leven herbergt – lijkt.
Een artistieke impressie van Ross 128b en de moederster Ross 128. Afbeelding: ESO / M. Kornmesser.
Stofschijf
Wanneer sterren jong zijn, worden ze omringd door een gas- en stofschijf waaruit planeten geboren worden. De samenstelling van die schijf – en dus de planeten die daaruit worden geboren – wordt beïnvloed door de chemie van de ster. Zo zal de hoeveelheid ijzer, magnesium en silicium in de schijf van invloed zijn op de verhouding tussen de massa van de kern en mantellagen van de planeet. Een goede reden voor wetenschappers om eens in te zoomen op de ster Ross 128 en op basis daarvan meer over de veelbelovende Ross 128b te weten te komen. Ze bestudeerden het nabij-infrarood licht afkomstig van de ster om onder meer de hoeveelheid koolstof, zuurstof, magnesium, ijzer en titanium vast te stellen.
Rotsachtig
Het onderzoek wijst uit dat Ross 128 ongeveer net zoveel ijzer herbergt als onze zon. De onderzoekers slaagden er niet in om de hoeveelheid silicium te meten, maar kunnen op basis van de verhouding tussen ijzer en magnesium in de ster wel meer zeggen over de samenstelling van Ross 128b. Zo wijst alles erop dat deze een grotere kern heeft dan de aarde. Ook kunnen de onderzoekers de straal vaststellen van Ross 128b en op basis van die straal concluderen dat Ross 128b waarschijnlijk rotsachtig is.
Gematigd klimaat
Bovendien hebben de onderzoekers de temperatuur van de moederster vastgesteld. Door vervolgens de straal van de planeet in te schatten, konden de onderzoekers vaststellen hoeveel licht van de moederster afketst op het oppervlak van Ross 128b. En dat deel van het onderzoek onthult dat de planeet zeer waarschijnlijk een gematigd klimaat heeft.
“Het is opwindend wat we te weten kunnen komen over andere planeten door vast te stellen wat het licht van de moederster ons vertelt over de chemie in het systeem,” vindt onderzoeker Diogo Souto. “Hoewel Ross 128b niet het tweelingbroertje van de aarde is en er nog steeds veel is wat we niet weten over de potentiële geologische activiteit op de planeet, zijn we wel in staat om de bewering dat het een gematigde planeet is die mogelijk vloeibaar water op het oppervlak herbergt, te onderschrijven.”
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-07-2018
Combinatie van technieken vindt langperiodieke exoplaneten in een paar maanden tijd
Door verschillende detectietechnieken met elkaar te combineren, zijn astronomen erin geslaagd om binnen een paar maanden tijd het bestaan aan te tonen van een exoplaneet met een omloopperiode van vele jaren. De nieuwe resultaten worden beschreven in een artikel in Astronomy & Astrophysics.
Planeten worden vaak ontdekt met behulp van de zogeheten overgangsmethode, waarbij de planeet voor zijn moederster langsschuift en zo een piepkelin beetje sterlicht onderschept. Normaal gesproken zijn er drie van zulke overgangen nodig voordat astronomen er zeker van kunnen zijn dat het echt om een bona fide planeet gaat. Voor planeten met omlooptijden van vele jaren is dat dus heel tijdrovend.
Een team van sterrenkundigen heeft nu met de ruimtetelescoop Kepler een plotselinge, enkelvoudige dip ontdekt in de helderheid van een ster (EPIC 248847494 geheten). Uit de metingen is niet meteen duidelijk of dat helderheidsdipje veroorzaakt wordt door een planeet of door een begeleidende ster.
Metingen door de Europese Gaia-ruimtetelescoop bieden echter informatie over de afstand en de middellijn van EPIC 248847494. Uit de duur van de overgang (53 uur) kon vervolgens de omlooptijd van de planeet worden berekend: ongeveer tien jaar. Daarna werd met de Euler-telescoop op de La Silla-sterrenwacht in Chili de radiale snelheid van de ster bestudeerd. Subtiele variaties in die radiale snelheid - opgemeten in de loop van slechts vier maanden - leveren de massa van de begeleider. Omdat die geringer is dan 13 Jupitermassa's moet het om een echte (gasvormige) planeet gaan, en niet om een ster. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Combinatie van technieken vindt langperiodieke exoplaneten in een paar maanden tijd
Door verschillende detectietechnieken met elkaar te combineren, zijn astronomen erin geslaagd om binnen een paar maanden tijd het bestaan aan te tonen van een exoplaneet met een omloopperiode van vele jaren. De nieuwe resultaten worden beschreven in een artikel in Astronomy & Astrophysics.
Planeten worden vaak ontdekt met behulp van de zogeheten overgangsmethode, waarbij de planeet voor zijn moederster langsschuift en zo een piepkelin beetje sterlicht onderschept. Normaal gesproken zijn er drie van zulke overgangen nodig voordat astronomen er zeker van kunnen zijn dat het echt om een bona fide planeet gaat. Voor planeten met omlooptijden van vele jaren is dat dus heel tijdrovend.
Een team van sterrenkundigen heeft nu met de ruimtetelescoop Kepler een plotselinge, enkelvoudige dip ontdekt in de helderheid van een ster (EPIC 248847494 geheten). Uit de metingen is niet meteen duidelijk of dat helderheidsdipje veroorzaakt wordt door een planeet of door een begeleidende ster.
Metingen door de Europese Gaia-ruimtetelescoop bieden echter informatie over de afstand en de middellijn van EPIC 248847494. Uit de duur van de overgang (53 uur) kon vervolgens de omlooptijd van de planeet worden berekend: ongeveer tien jaar. Daarna werd met de Euler-telescoop op de La Silla-sterrenwacht in Chili de radiale snelheid van de ster bestudeerd. Subtiele variaties in die radiale snelheid - opgemeten in de loop van slechts vier maanden - leveren de massa van de begeleider. Omdat die geringer is dan 13 Jupitermassa's moet het om een echte (gasvormige) planeet gaan, en niet om een ster. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-07-2018
Nieuwe NASA-satelliet begonnen met zoeken naar exoplaneten
Artist’s impression van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. (NASA's Goddard Space Flight Center)
NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite – beter bekend als TESS – is begonnen met haar zoektocht naar planeten rond nabije sterren. Naar verwachting zal de satelliet in augustus de eerste pluk meetgegevens naar de aarde overseinen. Daarna gebeurt dat bijna twee wekelijks, steeds als haar langgerekte omloopbaan Tess weer in de buurt van de aarde brengt.
TESS werd op 18 april jl. gelanceerd. De satelliet zal de komende twee jaar vrijwel de complete hemel waarnemen, om de meest nabije, helderste sterren op zogeheten planeetovergangen of transits te kunnen betrappen. Dat zijn periodiek optredende helderheidsdipjes die ontstaan wanneer er regelmatig een planeet voor een ster langs trekt. Op die manier zal TESS vermoedelijk enkele duizenden nieuwe exoplaneten kunnen opsporen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe NASA-satelliet begonnen met zoeken naar exoplaneten
Artist’s impression van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. (NASA's Goddard Space Flight Center)
NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite – beter bekend als TESS – is begonnen met haar zoektocht naar planeten rond nabije sterren. Naar verwachting zal de satelliet in augustus de eerste pluk meetgegevens naar de aarde overseinen. Daarna gebeurt dat bijna twee wekelijks, steeds als haar langgerekte omloopbaan Tess weer in de buurt van de aarde brengt.
TESS werd op 18 april jl. gelanceerd. De satelliet zal de komende twee jaar vrijwel de complete hemel waarnemen, om de meest nabije, helderste sterren op zogeheten planeetovergangen of transits te kunnen betrappen. Dat zijn periodiek optredende helderheidsdipjes die ontstaan wanneer er regelmatig een planeet voor een ster langs trekt. Op die manier zal TESS vermoedelijk enkele duizenden nieuwe exoplaneten kunnen opsporen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-08-2018
Wetenschappers ontdekken exoplaneten waarop aards leven mogelijk is
Wetenschappers van de Cambridge University hebben zopas bekendgemaakt dat ze een aantal exoplaneten – planeten buiten ons zonnestelsel – hebben ontdekt waarop de omstandigheden zo gunstig zijn dat er aards leven kan ontstaan. Zo staat in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances te lezen. “Het brengt ons een beetje dichterbij het antwoord of we alleen in het universum zijn”, klinkt het.
UV-licht zou op de recent ontdekte exoplaneten eenzelfde chemische reactie kunnen veroorzaken als bij het ontstaan van onze planeet. De temperaturen zouden gunstig genoeg zijn, waardoor ook meteen de aanwezigheid van vloeibaar water op de exoplaneten tot de mogelijkheden behoort volgens de onderzoekers. “Deze studie stelt ons in staat om de beste plaatsen voor onze zoektocht naar leven te vinden,” zegt dr. Paul Rimmer, hoofd van het onderzoeksteam.
Hetzelfde onderzoeksteam voerde eerder al een reeks experimenten uit om te achterhalen wat er gebeurt als waterstofcyanide en waterstofsulfietionen worden blootgesteld aan UV-licht. Uit de resultaten bleek dat dit proces bouwstenen opleverde om leven te vormen. Zonder UV-licht was dit niet mogelijk.
Bouwstenen
“Ik onderzocht vervolgens welke lichtdeeltjes er in de lampen zaten”, vertelt dr. Rimmer. “In een volgende stap zal dat licht vergeleken worden met het licht van verschillende sterren. Op dit moment hebben we maar één voorbeeld - de Aarde - en dus is het logisch dat we eerst naar vergelijkbare plaatsen zoeken,” verklaart de wetenschapper.
“De frictie die ontstond en nog zou kunnen ontstaan, waardoor het begin van leven mogelijk is, fascineert ons eindeloos”, zegt Sutherland, een medewerker van het onderzoeksteam. “We weten nog steeds niet precies hoe het leven is ontstaan, hoewel we al veel weten over de gunstige omstandigheden.”
Zoektocht
Bovendien is er volgens de onderzoekers een belangrijk onderscheid tussen wat “noodzakelijk” en “voldoende” is. “Bouwstenen zijn noodzakelijk, maar misschien niet voldoende: het is best mogelijk dat je de bouwstenen mixt en dat er niets zal gebeuren. Maar hoe dan ook, moet je wel zoeken naar de plekken waar de noodzakelijke bouwstenen aanwezig zijn”, klinkt het.
Dat blijkt een aartsmoeilijke opdracht voor wetenschappers. Ons waarneembaar universum telt immers zo’n 700 miljoen triljoen planeten
(HLN)
Wetenschappers ontdekken exoplaneten waarop aards leven mogelijk is
Wetenschappers van de Cambridge University hebben zopas bekendgemaakt dat ze een aantal exoplaneten – planeten buiten ons zonnestelsel – hebben ontdekt waarop de omstandigheden zo gunstig zijn dat er aards leven kan ontstaan. Zo staat in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances te lezen. “Het brengt ons een beetje dichterbij het antwoord of we alleen in het universum zijn”, klinkt het.
UV-licht zou op de recent ontdekte exoplaneten eenzelfde chemische reactie kunnen veroorzaken als bij het ontstaan van onze planeet. De temperaturen zouden gunstig genoeg zijn, waardoor ook meteen de aanwezigheid van vloeibaar water op de exoplaneten tot de mogelijkheden behoort volgens de onderzoekers. “Deze studie stelt ons in staat om de beste plaatsen voor onze zoektocht naar leven te vinden,” zegt dr. Paul Rimmer, hoofd van het onderzoeksteam.
Hetzelfde onderzoeksteam voerde eerder al een reeks experimenten uit om te achterhalen wat er gebeurt als waterstofcyanide en waterstofsulfietionen worden blootgesteld aan UV-licht. Uit de resultaten bleek dat dit proces bouwstenen opleverde om leven te vormen. Zonder UV-licht was dit niet mogelijk.
Bouwstenen
“Ik onderzocht vervolgens welke lichtdeeltjes er in de lampen zaten”, vertelt dr. Rimmer. “In een volgende stap zal dat licht vergeleken worden met het licht van verschillende sterren. Op dit moment hebben we maar één voorbeeld - de Aarde - en dus is het logisch dat we eerst naar vergelijkbare plaatsen zoeken,” verklaart de wetenschapper.
“De frictie die ontstond en nog zou kunnen ontstaan, waardoor het begin van leven mogelijk is, fascineert ons eindeloos”, zegt Sutherland, een medewerker van het onderzoeksteam. “We weten nog steeds niet precies hoe het leven is ontstaan, hoewel we al veel weten over de gunstige omstandigheden.”
Zoektocht
Bovendien is er volgens de onderzoekers een belangrijk onderscheid tussen wat “noodzakelijk” en “voldoende” is. “Bouwstenen zijn noodzakelijk, maar misschien niet voldoende: het is best mogelijk dat je de bouwstenen mixt en dat er niets zal gebeuren. Maar hoe dan ook, moet je wel zoeken naar de plekken waar de noodzakelijke bouwstenen aanwezig zijn”, klinkt het.
Dat blijkt een aartsmoeilijke opdracht voor wetenschappers. Ons waarneembaar universum telt immers zo’n 700 miljoen triljoen planeten
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-08-2018
IJzer ontdekt in dampkring van exoplaneet KELT-9b
Artist’s impression van het KELT-9-stelsel. Om de hete, snel roterende ster draait een Jupiter-achtige planeet met een ‘dagtemperatuur’ van ruim 4000 °C.
De dampkring van de extreem hete exoplaneet KELT-9b bevat atomair ijzer. Dat schrijft een internationaal team van onderzoekers onder leiding van de Nederlandse astronoom Jens Hoeijmakers van de Universiteit van Genève deze week in Nature.
KELT-9b is een ultrahete gasvormige reuzenplaneet met een oppervlaktetemperatuur van ruim 4000 graden - heter dan sommige sterren. Die extreme temperatuur wordt veroorzaakt doordat de planeet op zeer kleine afstand in 36 uur rond een heldere, hete moederster draait. Daarbij beweegt hij (gezien vanaf de aarde) elke omloop voor zijn moederster langs. Planeetonderzoekers verwachten dat de dampkring van zo'n hete planeet geen wolken bevat. IJzer - het meest voorkomende 'transitie-metaal' in de natuur - zal er niet voorkomen als onderdeel van grotere moleculen, maar de verwachting was dat afzonderlijke ijzeratomen mogelijk wél detecteerbaar zouden zijn.
Waarnemingen met de HARPS-North spectrograaf op de Italiaanse Telescopio Nazionale Galileo (TNG) op het Canarische eiland La Palma hebben nu inderdaad tijdens planeetovergangen van KELT-9b de spectrale 'vingerafdruk' aan het licht gebracht van neutrale ijzeratomen (Fe), éénmaal geïoniseerd ijzer (Fe+) en éénmaal geïoniseerd titanium (Ti+), een ander transitiemetaal.
De relatieve sterkte van het Fe- en het Fe+-signaal bevestigen dat de dampkring van KELT-9b ook een temperatuur van rond de 4000 graden heeft. (GS)
(allesoversterrenkunde)
IJzer ontdekt in dampkring van exoplaneet KELT-9b
Artist’s impression van het KELT-9-stelsel. Om de hete, snel roterende ster draait een Jupiter-achtige planeet met een ‘dagtemperatuur’ van ruim 4000 °C.
De dampkring van de extreem hete exoplaneet KELT-9b bevat atomair ijzer. Dat schrijft een internationaal team van onderzoekers onder leiding van de Nederlandse astronoom Jens Hoeijmakers van de Universiteit van Genève deze week in Nature.
KELT-9b is een ultrahete gasvormige reuzenplaneet met een oppervlaktetemperatuur van ruim 4000 graden - heter dan sommige sterren. Die extreme temperatuur wordt veroorzaakt doordat de planeet op zeer kleine afstand in 36 uur rond een heldere, hete moederster draait. Daarbij beweegt hij (gezien vanaf de aarde) elke omloop voor zijn moederster langs. Planeetonderzoekers verwachten dat de dampkring van zo'n hete planeet geen wolken bevat. IJzer - het meest voorkomende 'transitie-metaal' in de natuur - zal er niet voorkomen als onderdeel van grotere moleculen, maar de verwachting was dat afzonderlijke ijzeratomen mogelijk wél detecteerbaar zouden zijn.
Waarnemingen met de HARPS-North spectrograaf op de Italiaanse Telescopio Nazionale Galileo (TNG) op het Canarische eiland La Palma hebben nu inderdaad tijdens planeetovergangen van KELT-9b de spectrale 'vingerafdruk' aan het licht gebracht van neutrale ijzeratomen (Fe), éénmaal geïoniseerd ijzer (Fe+) en éénmaal geïoniseerd titanium (Ti+), een ander transitiemetaal.
De relatieve sterkte van het Fe- en het Fe+-signaal bevestigen dat de dampkring van KELT-9b ook een temperatuur van rond de 4000 graden heeft. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Goed nieuws ineens te vinden op twitter!! De ruimtetelescoop TESS blijkt veel beter te werken dan verwacht!!!
https://mobile.twitter.co(...)228922138624/photo/2
https://mobile.twitter.co(...)228922138624/photo/2
Exponentiële deflatie van Bitcoin maakt arme mensen nog veel sneller armer dan het grote probleem van inflatie. Gematigde burning van Ethereum is de gulden middenweg.
https://www.vrt.be/vrtnws(...)huisplaneet-volgens/
Pas ontdekte planeet is mogelijk Mr. Spocks thuisplaneet volgens astronomen
Een van de charmes van de reeks "Star Trek" is het rijke universum aan sterren en planeten dat er in getoond wordt. Science fiction natuurlijk, maar een deeltje ervan is nu wat minder fiction en wat meer science: de Dharma Planet Survey heeft een planeet gevonden die best wel eens de befaamde planeet Vulcan zou kunnen zijn, de thuisbasis van wetenschapsofficier Mr. Spock en zijn vader.
In een nieuwe studie beschrijft een team van de University of Florida (UF) en de Tennessee State University (TSU) de nieuwe planeet als een "superaarde", die rond de ster HD 26965 draait. HD 26965 is slechts 16 lichtjaar van de aarde verwijderd, en daarmee is de nieuwe planeet de dichtstbijzijnde superaarde in een baan rond een op de zon lijkende ster, volgens astronoom Jia Ge van TSU.
"De planeet is ruwweg twee keer zo groot als de aarde, en draait rond haar ster in een periode van 42 dagen, net binnen de optimaal leefbare zone van de ster", zo zei Ge in een persmededeling van de University of Florida. De planeet is ontdekt met de Dharma Endowment Foundation Telescope (DEFT), een telescoop van 50 duim (bijna 130 cm) op Mount Lemon in het zuiden van Arizona. De planeet is de eerste superaarde die de Dharma Survey ontdekt heeft.
"De oranjekleurige HD 26965 is slechts een beetje koeler en een beetje minder zwaar dan onze zon, ze heeft ongeveer dezelfde ouderdom, en ze heeft een magnetische cyclus van 10,1 jaar, wat bijna identiek is aan de zonnevlekcyclus van 11,6 jaar van de zon", zei astronoom Matthew Muterspaugh van TSU. "Daarom kan HD 26965 een ideale "gastster" zijn voor een hoogontwikkelde beschaving."
In de reeks "Star Trek" wordt gezegd dat Mr. Spock, de wetenschapsofficier aan boord van de Enterprise, de planeet Vulcan als zijn thuiswereld heeft, dat zijn vader Sarek een volbloed Vulcan is, en zijn moeder Amanda Grayson een aardse vrouw. In de originele tv-reeks of in de latere films wordt echter niet gezegd waar de planeet Vulcan dan wel te vinden is.
Uiteraard heeft dat geleid tot speculatie onder de "Trekkies", die een aantal sterren voorgesteld hebben als de ideale plaats voor Vulcan. Vulcan was in verband gebracht met HD 26965, of 40 Erdiani A, in een tweetal boeken, en in 1991 besloot de bedenker van Star Trek, Gene Roddenberry, een eind te maken aan de speculaties.
Roddenberry stuurde samen met drie astronomen van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics in Cambridge in Massachusetts, een brief naar het tijdschrift "Sky & Telescope", waarin hij bevestigde dat 40 Eridani A inderdaad de ster was waar Vulcan rond draaide. 40 Eridani A was 4 miljard jaar oud, en een planeet in een baan rond de ster zou dan ook lang genoeg bestaan kunnen hebben voor de evolutie van een superlogisch wezen als Spock, zo schreef hij.
Het systeem 40 Eridani bestaat uit drie sterren, waarvan de oranje ster 40 Eridani A de helderste is, de twee andere sterren zijn een witte en een rode dwerg. Vulcan draait rond de hoofdster 40 Eridani A, en de twee begeleiders "zouden helder schijnen aan de hemel van Vulcan", zo schreven Rodenberry en de astronomen in hun brief.
Opvallend is dat 40 Eridani A in astronomische termen "vlakbij" de aarde ligt en dan ook met het blote oog kan gezien worden.
"Deze ster kan gezien worden met het blote oog, in tegenstelling met de gaststerren van de meeste planeten die tot nu toe ontdekt zijn", zei Bo Ma, een postdoctoraal student aan de UF en de eerste auteur van de nieuwe studie. "Nu kan om het even wie 40 Eridani zien op een heldere nacht, en er trots op zijn dat hij de thuis van Spock kan aanwijzen."
De studie over de pas ontdekte planeet is gepubliceerd in de "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society".
Pas ontdekte planeet is mogelijk Mr. Spocks thuisplaneet volgens astronomen
Een van de charmes van de reeks "Star Trek" is het rijke universum aan sterren en planeten dat er in getoond wordt. Science fiction natuurlijk, maar een deeltje ervan is nu wat minder fiction en wat meer science: de Dharma Planet Survey heeft een planeet gevonden die best wel eens de befaamde planeet Vulcan zou kunnen zijn, de thuisbasis van wetenschapsofficier Mr. Spock en zijn vader.
In een nieuwe studie beschrijft een team van de University of Florida (UF) en de Tennessee State University (TSU) de nieuwe planeet als een "superaarde", die rond de ster HD 26965 draait. HD 26965 is slechts 16 lichtjaar van de aarde verwijderd, en daarmee is de nieuwe planeet de dichtstbijzijnde superaarde in een baan rond een op de zon lijkende ster, volgens astronoom Jia Ge van TSU.
"De planeet is ruwweg twee keer zo groot als de aarde, en draait rond haar ster in een periode van 42 dagen, net binnen de optimaal leefbare zone van de ster", zo zei Ge in een persmededeling van de University of Florida. De planeet is ontdekt met de Dharma Endowment Foundation Telescope (DEFT), een telescoop van 50 duim (bijna 130 cm) op Mount Lemon in het zuiden van Arizona. De planeet is de eerste superaarde die de Dharma Survey ontdekt heeft.
"De oranjekleurige HD 26965 is slechts een beetje koeler en een beetje minder zwaar dan onze zon, ze heeft ongeveer dezelfde ouderdom, en ze heeft een magnetische cyclus van 10,1 jaar, wat bijna identiek is aan de zonnevlekcyclus van 11,6 jaar van de zon", zei astronoom Matthew Muterspaugh van TSU. "Daarom kan HD 26965 een ideale "gastster" zijn voor een hoogontwikkelde beschaving."
In de reeks "Star Trek" wordt gezegd dat Mr. Spock, de wetenschapsofficier aan boord van de Enterprise, de planeet Vulcan als zijn thuiswereld heeft, dat zijn vader Sarek een volbloed Vulcan is, en zijn moeder Amanda Grayson een aardse vrouw. In de originele tv-reeks of in de latere films wordt echter niet gezegd waar de planeet Vulcan dan wel te vinden is.
Uiteraard heeft dat geleid tot speculatie onder de "Trekkies", die een aantal sterren voorgesteld hebben als de ideale plaats voor Vulcan. Vulcan was in verband gebracht met HD 26965, of 40 Erdiani A, in een tweetal boeken, en in 1991 besloot de bedenker van Star Trek, Gene Roddenberry, een eind te maken aan de speculaties.
Roddenberry stuurde samen met drie astronomen van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics in Cambridge in Massachusetts, een brief naar het tijdschrift "Sky & Telescope", waarin hij bevestigde dat 40 Eridani A inderdaad de ster was waar Vulcan rond draaide. 40 Eridani A was 4 miljard jaar oud, en een planeet in een baan rond de ster zou dan ook lang genoeg bestaan kunnen hebben voor de evolutie van een superlogisch wezen als Spock, zo schreef hij.
Het systeem 40 Eridani bestaat uit drie sterren, waarvan de oranje ster 40 Eridani A de helderste is, de twee andere sterren zijn een witte en een rode dwerg. Vulcan draait rond de hoofdster 40 Eridani A, en de twee begeleiders "zouden helder schijnen aan de hemel van Vulcan", zo schreven Rodenberry en de astronomen in hun brief.
Opvallend is dat 40 Eridani A in astronomische termen "vlakbij" de aarde ligt en dan ook met het blote oog kan gezien worden.
"Deze ster kan gezien worden met het blote oog, in tegenstelling met de gaststerren van de meeste planeten die tot nu toe ontdekt zijn", zei Bo Ma, een postdoctoraal student aan de UF en de eerste auteur van de nieuwe studie. "Nu kan om het even wie 40 Eridani zien op een heldere nacht, en er trots op zijn dat hij de thuis van Spock kan aanwijzen."
De studie over de pas ontdekte planeet is gepubliceerd in de "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society".
PVDA-PTB lid. Sanders supporter. Student psychologie. Interesse voor films, sport, geschiedenis, multimedia, wereldpolitiek, geologie en het weer.
14-11-2018
Prachtige time-lapse van exoplaneet Beta Pictoris b
Het is één van de weinige exoplaneten die we tot op heden daadwerkelijk hebben vastgelegd.
Astronomen bestudeerden Beta Pictoris b tussen het einde van 2014 en het einde van 2016 met behulp van het zogenoemde SPHERE-instrument op de Very Large Telescope (VLT). Tegen het einde van 2016 bevond de planeet zich zo dicht bij de halo van de moederster dat deze zelfs met de machtige VLT niet meer te onderscheiden was. Maar in september 2018 dook de planeet weer uit die halo op. Astronomen hebben de beelden die ze in de periode van 2014 tot en met 2018 van de planeet hebben gemaakt nu achter elkaar gezet en het resultaat is een prachtige timelapse. Kijk maar!
Directe observaties
Wat deze time-lapse zo bijzonder maakt, is dat we Beta Pictoris b dankzij de VLT direct kunnen waarnemen. Het oppervlak van de jonge planeet is nog warm – de temperatuur ligt rond de 500 graden Celsius – en geeft licht af dat we met SPHERE kunnen opvangen. Wanneer de planeet echter – vanaf de aarde gezien – te dicht bij de moederster in de buurt komt, is het licht ervan niet opgewassen tegen het felle licht van de moederster en verliezen we Beta Pictoris b uit het oog.
Afbeelding: ESO / Lagrange / SPHERE consortium.
Hoewel er de afgelopen jaren duizenden exoplaneten zijn ontdekt, zijn deze beelden toch heel uniek. De meeste exoplaneten die tot op heden ontdekt zijn, hebben we namelijk niet direct kunnen waarnemen. Hun bestaan wordt afgeleid uit het effect dat ze op hun moederster hebben. Slechts enkele tientallen exoplaneten zijn tot op heden direct waargenomen en Beta Pictoris b is er dus één van. Maar ook onder de direct waargenomen exoplaneten is Beta Pictoris b uniek. De planeet cirkelt namelijk op slechts 1,3 miljard kilometer afstand rond de moederster. En nog niet eerder hebben onderzoekers een exoplaneet die zo dicht bij de moederster staat direct kunnen waarnemen.
(scientias.nl)
Prachtige time-lapse van exoplaneet Beta Pictoris b
Het is één van de weinige exoplaneten die we tot op heden daadwerkelijk hebben vastgelegd.
Astronomen bestudeerden Beta Pictoris b tussen het einde van 2014 en het einde van 2016 met behulp van het zogenoemde SPHERE-instrument op de Very Large Telescope (VLT). Tegen het einde van 2016 bevond de planeet zich zo dicht bij de halo van de moederster dat deze zelfs met de machtige VLT niet meer te onderscheiden was. Maar in september 2018 dook de planeet weer uit die halo op. Astronomen hebben de beelden die ze in de periode van 2014 tot en met 2018 van de planeet hebben gemaakt nu achter elkaar gezet en het resultaat is een prachtige timelapse. Kijk maar!
Directe observaties
Wat deze time-lapse zo bijzonder maakt, is dat we Beta Pictoris b dankzij de VLT direct kunnen waarnemen. Het oppervlak van de jonge planeet is nog warm – de temperatuur ligt rond de 500 graden Celsius – en geeft licht af dat we met SPHERE kunnen opvangen. Wanneer de planeet echter – vanaf de aarde gezien – te dicht bij de moederster in de buurt komt, is het licht ervan niet opgewassen tegen het felle licht van de moederster en verliezen we Beta Pictoris b uit het oog.
Afbeelding: ESO / Lagrange / SPHERE consortium.
Hoewel er de afgelopen jaren duizenden exoplaneten zijn ontdekt, zijn deze beelden toch heel uniek. De meeste exoplaneten die tot op heden ontdekt zijn, hebben we namelijk niet direct kunnen waarnemen. Hun bestaan wordt afgeleid uit het effect dat ze op hun moederster hebben. Slechts enkele tientallen exoplaneten zijn tot op heden direct waargenomen en Beta Pictoris b is er dus één van. Maar ook onder de direct waargenomen exoplaneten is Beta Pictoris b uniek. De planeet cirkelt namelijk op slechts 1,3 miljard kilometer afstand rond de moederster. En nog niet eerder hebben onderzoekers een exoplaneet die zo dicht bij de moederster staat direct kunnen waarnemen.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-11-2018
Er bestaan mogelijk veel meer exomanen dan gedacht
En daarmee zouden in het universum ook veel meer plekken te vinden zijn waarop leven kan ontstaan.
In ons zonnestelsel zijn er talloze manen te vinden. Behalve onze aarde en Mars, hebben ook Jupiter, Saturnus, Neptunus en Uranus allemaal natuurlijke satellieten (Jupiter telt er zelfs 79!). Hebben exoplaneten eigenlijk ook exomanen? Dat is nog wat onduidelijk. Onlangs kondigden Amerikaanse onderzoekers trots aan wellicht de eerste exomaan op het spoor te zijn. Maar tot op heden is het doorslaggevende bewijs hiervoor nog niet gevonden. Onderzoekers van de Universiteit van Zürich hebben in een nieuwe studie echter ontdekt dat ook ijsreuzen in staat zijn om manen te vormen. En als dit het geval is, bestaan er wellicht een heleboel exomanen, waar misschien wel leven te ontdekken is.
IJsreuzen
De onderzoekers concentreerden zich in hun studie op de ijsreuzen Uranus en Neptunus. Uranus beschikt over vijf grote manen. Neptunus daarentegen telt slechts één grote en zware maan: Triton. Astronomen denken dat Triton niet is ontstaan rond Neptunus, maar later door de planeet is ‘gevangen’. De manen van Uranus zouden wellicht door een kosmische botsing zijn geboren. Echter lijken de manen van Uranus wat weg te hebben van de maansystemen van Saturnus en Jupiter. En hiervan wordt gedacht dat ze zijn ontstaan uit een gasachtige schijf rond de planeten.
Gasschijf
Zouden de ijsreuzen dan toch zelf de manen hebben gevormd? “Tot nu toe werd aangenomen dat Uranus en Neptunus te licht zijn om zo’n gasachtige schijf te vormen,” zegt onderzoeker Judit Szulágyi. Maar uit complexe computersimulaties van de Zwitserse onderzoekers blijkt dat Uranus en Neptunus wel degelijk in staat waren om hun eigen gasstofschijf te maken terwijl ze zich aan het vormen waren. En de computersimulaties lieten zien dat hieruit ijzige manen werden geboren, die qua samenstelling sterk lijken op de huidige natuurlijke satellieten van Uranus.
Een van de computersimulaties over de vorming van manen (witte hemellichamen) rond Neptunus (blauwe bol). Afbeelding: Judit Szulágyi
Exomanen
Hoewel de studie meer kennis verschaft over de geschiedenis van ons zonnestelsel, kan het onderzoek in een veel breder perspectief worden geplaatst. “Als ijsreuzen ook hun eigen manen kunnen vormen, betekent dit dat de hoeveelheid manen in het heelal veel groter is dan eerder werd gedacht,” vat Szulágyi samen. Daarnaast worden er regelmatig ijzige exoplaneten aangetroffen. “We kunnen daarom in het komende decennium veel meer exomaan-ontdekkingen verwachten.”
De bevindingen zijn ook heel interessant voor de zoektocht naar andere bewoonbare werelden. Neem bijvoorbeeld de ijzige manen van Jupiter en Saturnus: Europa en Enceladus. Over deze manen wordt gedacht dat ze vloeibaar water onder hun dikke ijskorst hebben. “Deze onder het oppervlak liggende oceanen zijn duidelijk plaatsen waar leven zoals we dat kennen, zich kan ontwikkelen,” zegt Szulágyi. Dus meer ijzige manen in het universum, betekent op zijn beurt meer potentieel leefbare hemellichamen buiten ons zonnestelsel.
(scientias.nl)
Er bestaan mogelijk veel meer exomanen dan gedacht
En daarmee zouden in het universum ook veel meer plekken te vinden zijn waarop leven kan ontstaan.
In ons zonnestelsel zijn er talloze manen te vinden. Behalve onze aarde en Mars, hebben ook Jupiter, Saturnus, Neptunus en Uranus allemaal natuurlijke satellieten (Jupiter telt er zelfs 79!). Hebben exoplaneten eigenlijk ook exomanen? Dat is nog wat onduidelijk. Onlangs kondigden Amerikaanse onderzoekers trots aan wellicht de eerste exomaan op het spoor te zijn. Maar tot op heden is het doorslaggevende bewijs hiervoor nog niet gevonden. Onderzoekers van de Universiteit van Zürich hebben in een nieuwe studie echter ontdekt dat ook ijsreuzen in staat zijn om manen te vormen. En als dit het geval is, bestaan er wellicht een heleboel exomanen, waar misschien wel leven te ontdekken is.
IJsreuzen
De onderzoekers concentreerden zich in hun studie op de ijsreuzen Uranus en Neptunus. Uranus beschikt over vijf grote manen. Neptunus daarentegen telt slechts één grote en zware maan: Triton. Astronomen denken dat Triton niet is ontstaan rond Neptunus, maar later door de planeet is ‘gevangen’. De manen van Uranus zouden wellicht door een kosmische botsing zijn geboren. Echter lijken de manen van Uranus wat weg te hebben van de maansystemen van Saturnus en Jupiter. En hiervan wordt gedacht dat ze zijn ontstaan uit een gasachtige schijf rond de planeten.
Gasschijf
Zouden de ijsreuzen dan toch zelf de manen hebben gevormd? “Tot nu toe werd aangenomen dat Uranus en Neptunus te licht zijn om zo’n gasachtige schijf te vormen,” zegt onderzoeker Judit Szulágyi. Maar uit complexe computersimulaties van de Zwitserse onderzoekers blijkt dat Uranus en Neptunus wel degelijk in staat waren om hun eigen gasstofschijf te maken terwijl ze zich aan het vormen waren. En de computersimulaties lieten zien dat hieruit ijzige manen werden geboren, die qua samenstelling sterk lijken op de huidige natuurlijke satellieten van Uranus.
Een van de computersimulaties over de vorming van manen (witte hemellichamen) rond Neptunus (blauwe bol). Afbeelding: Judit Szulágyi
Exomanen
Hoewel de studie meer kennis verschaft over de geschiedenis van ons zonnestelsel, kan het onderzoek in een veel breder perspectief worden geplaatst. “Als ijsreuzen ook hun eigen manen kunnen vormen, betekent dit dat de hoeveelheid manen in het heelal veel groter is dan eerder werd gedacht,” vat Szulágyi samen. Daarnaast worden er regelmatig ijzige exoplaneten aangetroffen. “We kunnen daarom in het komende decennium veel meer exomaan-ontdekkingen verwachten.”
De bevindingen zijn ook heel interessant voor de zoektocht naar andere bewoonbare werelden. Neem bijvoorbeeld de ijzige manen van Jupiter en Saturnus: Europa en Enceladus. Over deze manen wordt gedacht dat ze vloeibaar water onder hun dikke ijskorst hebben. “Deze onder het oppervlak liggende oceanen zijn duidelijk plaatsen waar leven zoals we dat kennen, zich kan ontwikkelen,” zegt Szulágyi. Dus meer ijzige manen in het universum, betekent op zijn beurt meer potentieel leefbare hemellichamen buiten ons zonnestelsel.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-11-2018
Nieuwe Europese ‘planetenspeurder’ wordt in oktober of november 2019 gelanceerd
Artist's impression van Cheops.
De Characterising Exoplanet Satellite, of kortweg Cheops, zal tussen 15 oktober en 14 november 2019 worden gelanceerd. Dat heeft het Europese ruimteagentschap ESA bekendgemaakt.
Cheops zal heldere sterren gaan waarnemen waarvan al bekend is dat ze heen en weer schommelen – een teken dat er een of meer planeten omheen draaien. Uit de grootte van deze schommelbeweging kunnen de massa’s van de planeten worden afgeleid.
Om ook de afmetingen van deze exoplaneten te kunnen bepalen, moeten ze worden waargenomen op de momenten dat ze van ons uit gezien voor hun ster langs schuiven. Dat is waar Cheops voor is ontwikkeld. Overigens zullen bij lang niet alle sterren van deze ‘planeetovergangen’ te zien zijn.
Wanneer massa en grootte van een planeet bekend zijn, kan zijn gemiddelde dichtheid worden berekend. En dat geeft weer inzicht in zijn samenstelling. Naar verwachting zal Cheops met name planeten gaan opsporen die qua grootte ergens tussen de aarde en Neptunus in zitten.
Cheops zal met een Sojoez-raket vanuit de Europese lanceerbasis in Kourou, Frans-Guyana, worden gelanceerd. Tegelijk met Cheops wordt ook een Italiaanse aardobservatiesatelliet in een baan om de aarde gebracht. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe Europese ‘planetenspeurder’ wordt in oktober of november 2019 gelanceerd
Artist's impression van Cheops.
De Characterising Exoplanet Satellite, of kortweg Cheops, zal tussen 15 oktober en 14 november 2019 worden gelanceerd. Dat heeft het Europese ruimteagentschap ESA bekendgemaakt.
Cheops zal heldere sterren gaan waarnemen waarvan al bekend is dat ze heen en weer schommelen – een teken dat er een of meer planeten omheen draaien. Uit de grootte van deze schommelbeweging kunnen de massa’s van de planeten worden afgeleid.
Om ook de afmetingen van deze exoplaneten te kunnen bepalen, moeten ze worden waargenomen op de momenten dat ze van ons uit gezien voor hun ster langs schuiven. Dat is waar Cheops voor is ontwikkeld. Overigens zullen bij lang niet alle sterren van deze ‘planeetovergangen’ te zien zijn.
Wanneer massa en grootte van een planeet bekend zijn, kan zijn gemiddelde dichtheid worden berekend. En dat geeft weer inzicht in zijn samenstelling. Naar verwachting zal Cheops met name planeten gaan opsporen die qua grootte ergens tussen de aarde en Neptunus in zitten.
Cheops zal met een Sojoez-raket vanuit de Europese lanceerbasis in Kourou, Frans-Guyana, worden gelanceerd. Tegelijk met Cheops wordt ook een Italiaanse aardobservatiesatelliet in een baan om de aarde gebracht. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
28-11-2018
Exoplaneten worden donker in het lab
Artistieke impressie van de superaarde 55 Cancri e, die mogelijk uit diamant bestaat. (Haven Giguere/Yale University)
Astronomen hebben in laboratoriumexperimenten de koolstofhuishouding van aardeachtige exoplaneten bestudeerd, en hebben ontdekt dat niet het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke planeten, maar dat de koolstof de vorm heeft van grafiet of diamant. Grafiet is een zwart en licht mineraal dat zich zal concentreren aan het oppervlak van deze planeten, waardoor ze als zwarte planeten zullen worden waargenomen met de grote telescopen van de toekomst.
Het onderzoek vond plaats onder leiding van de Amsterdamse promovendus Kaustubh Hakim in het hogedruklaboratorium van aardwetenschapper Wim van Westrenen aan de Vrije Universiteit. Hun artikel, waar ook UvA-astronoom Carsten Dominik coauteur van is, is verschenen in Astronomy & Astrophysics.
Astronomen hebben tot nu toe bijna 4000 planeten ontdekt die om andere sterren draaien dan onze zon. Ongeveer een derde van deze exoplaneten is waarschijnlijk rotsachtig van samenstelling, net als de planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars in ons eigen zonnestelsel. Mogelijk hebben deze exoplaneten grote hoeveelheden koolstof in hun binnenste (ter vergelijking: de aarde bestaat voor slechts 0,01 procent uit koolstof, maar menselijke lichamen voor 18,5 procent). Deze planeten staan vele lichtjaren van ons vandaan en we kunnen er niet naar toe.
Met grote telescopen die nu in aanbouw zijn is het over enkele decennia wel mogelijk details in de atmosfeer en aan het oppervlak van de dichtstbijzijnde exoplaneten te bestuderen. In het interdisciplinaire promotieonderzoek van Hakim wordt daarom gekeken naar wat astronomen kunnen verwachten aan bijvoorbeeld oppervlaktedetails en wat dit betekent voor het vinden van leven.
In het laboratorium aan de VU heeft Hakim de reactie bestudeerd tussen het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide en een synthetische chemische mix die een koolstofrijke rotsachtige exoplaneet voorstelt. Uit zijn experiment blijkt dat siliciumcarbide alleen stabiel is als alle geoxideerde ijzer in het inwendige van de planeet wordt gereduceerd tot metallisch ijzer. In alle andere omstandigheden vormt koolstof het mineraal grafiet. Hieruit trekken de auteurs de conclusie dat het zeer onwaarschijnlijk is dat siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke exoplaneten. In plaats daarvan komen grafiet of diamant voor (onder hoge druk in het binnenste van exoplaneten zal grafiet worden samengeperst tot diamant).
Als grafiet dominant is in een rotsachtige exoplaneet, zal het oppervlak er ook mee bedekt zijn vanwege de lage dichtheid van grafiet vergeleken met gesteente. De vraag is of deze grafietplaneten leven kunnen herbergen, aangezien voor aarde-achtig leven ook andere elementen dan koolstof nodig zijn.
(allesoversterrenkunde)
Exoplaneten worden donker in het lab
Artistieke impressie van de superaarde 55 Cancri e, die mogelijk uit diamant bestaat. (Haven Giguere/Yale University)
Astronomen hebben in laboratoriumexperimenten de koolstofhuishouding van aardeachtige exoplaneten bestudeerd, en hebben ontdekt dat niet het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke planeten, maar dat de koolstof de vorm heeft van grafiet of diamant. Grafiet is een zwart en licht mineraal dat zich zal concentreren aan het oppervlak van deze planeten, waardoor ze als zwarte planeten zullen worden waargenomen met de grote telescopen van de toekomst.
Het onderzoek vond plaats onder leiding van de Amsterdamse promovendus Kaustubh Hakim in het hogedruklaboratorium van aardwetenschapper Wim van Westrenen aan de Vrije Universiteit. Hun artikel, waar ook UvA-astronoom Carsten Dominik coauteur van is, is verschenen in Astronomy & Astrophysics.
Astronomen hebben tot nu toe bijna 4000 planeten ontdekt die om andere sterren draaien dan onze zon. Ongeveer een derde van deze exoplaneten is waarschijnlijk rotsachtig van samenstelling, net als de planeten Mercurius, Venus, Aarde en Mars in ons eigen zonnestelsel. Mogelijk hebben deze exoplaneten grote hoeveelheden koolstof in hun binnenste (ter vergelijking: de aarde bestaat voor slechts 0,01 procent uit koolstof, maar menselijke lichamen voor 18,5 procent). Deze planeten staan vele lichtjaren van ons vandaan en we kunnen er niet naar toe.
Met grote telescopen die nu in aanbouw zijn is het over enkele decennia wel mogelijk details in de atmosfeer en aan het oppervlak van de dichtstbijzijnde exoplaneten te bestuderen. In het interdisciplinaire promotieonderzoek van Hakim wordt daarom gekeken naar wat astronomen kunnen verwachten aan bijvoorbeeld oppervlaktedetails en wat dit betekent voor het vinden van leven.
In het laboratorium aan de VU heeft Hakim de reactie bestudeerd tussen het koolstofhoudende mineraal siliciumcarbide en een synthetische chemische mix die een koolstofrijke rotsachtige exoplaneet voorstelt. Uit zijn experiment blijkt dat siliciumcarbide alleen stabiel is als alle geoxideerde ijzer in het inwendige van de planeet wordt gereduceerd tot metallisch ijzer. In alle andere omstandigheden vormt koolstof het mineraal grafiet. Hieruit trekken de auteurs de conclusie dat het zeer onwaarschijnlijk is dat siliciumcarbide dominant is in koolstofrijke exoplaneten. In plaats daarvan komen grafiet of diamant voor (onder hoge druk in het binnenste van exoplaneten zal grafiet worden samengeperst tot diamant).
Als grafiet dominant is in een rotsachtige exoplaneet, zal het oppervlak er ook mee bedekt zijn vanwege de lage dichtheid van grafiet vergeleken met gesteente. De vraag is of deze grafietplaneten leven kunnen herbergen, aangezien voor aarde-achtig leven ook andere elementen dan koolstof nodig zijn.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-12-2018
Schat aan protoplanetaire schijven ontdekt in nabij stervormingsgebied
Enkele van de protoplanetaire schijven in het stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier, op 450 lichtjaar van de aarde. (Feng Long)
Nieuw onderzoek door een internationaal team van astronomen wijst erop dat er veel meer ‘superaardes’ en Neptunus-achtige planeten rond jonge sterren ontstaan dan tot nu toe werd aangenomen. Dit blijkt uit een verkenning van jonge sterren in een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier. Berekeningen laten zien dat in de protoplanetaire schijven rond deze sterren relatief veel ‘lichte’ planeten worden gevormd.
Ons eigen zonnestelsel is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan uit zo’n zelfde protoplanetaire schijf – een maalstroom van gas en stof rond de jonge zon. Door samenklontering van dit materie ontstonden de planeten. Terwijl deze om de zon draaiden, veegden ze het materiaal dat ze onderweg tegenkwamen op, waardoor lege gordels in de schijf ontstonden.
Met behulp van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) hebben astronomen nu de protoplanetaire schijven rond 32 jonge sterren in beeld gebracht. Daarbij is vastgesteld dat bijna de helft van deze schijven een afwisselingen van ringen en lege gordels vertonen – de sporen van planeten-in-wording.
De planeten zelf zijn niet rechtstreeks waarneembaar, maar met behulp van computermodellen kunnen wel schattingen worden gemaakt van hun massa’s. De conclusie is dat de meeste van de planeten-in-wording rond deze sterren niet zwaarder zijn dan twintig aardmassa’s. Slechts in twee van de schijven zijn aanwijzingen gevonden voor de vorming van planeten van het kaliber Jupiter.
De conclusie van het onderzoek is in overeenstemming met de statistiek van de duizenden reeds volgroeide exoplaneten die de afgelopen decennia zijn ontdekt. Ook die vertoont een overschot aan relatief lichte planeten, die qua massa ergens tussen aarde en Neptunus in zitten. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Schat aan protoplanetaire schijven ontdekt in nabij stervormingsgebied
Enkele van de protoplanetaire schijven in het stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier, op 450 lichtjaar van de aarde. (Feng Long)
Nieuw onderzoek door een internationaal team van astronomen wijst erop dat er veel meer ‘superaardes’ en Neptunus-achtige planeten rond jonge sterren ontstaan dan tot nu toe werd aangenomen. Dit blijkt uit een verkenning van jonge sterren in een stervormingsgebied in het sterrenbeeld Stier. Berekeningen laten zien dat in de protoplanetaire schijven rond deze sterren relatief veel ‘lichte’ planeten worden gevormd.
Ons eigen zonnestelsel is 4,6 miljard jaar geleden ontstaan uit zo’n zelfde protoplanetaire schijf – een maalstroom van gas en stof rond de jonge zon. Door samenklontering van dit materie ontstonden de planeten. Terwijl deze om de zon draaiden, veegden ze het materiaal dat ze onderweg tegenkwamen op, waardoor lege gordels in de schijf ontstonden.
Met behulp van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA) hebben astronomen nu de protoplanetaire schijven rond 32 jonge sterren in beeld gebracht. Daarbij is vastgesteld dat bijna de helft van deze schijven een afwisselingen van ringen en lege gordels vertonen – de sporen van planeten-in-wording.
De planeten zelf zijn niet rechtstreeks waarneembaar, maar met behulp van computermodellen kunnen wel schattingen worden gemaakt van hun massa’s. De conclusie is dat de meeste van de planeten-in-wording rond deze sterren niet zwaarder zijn dan twintig aardmassa’s. Slechts in twee van de schijven zijn aanwijzingen gevonden voor de vorming van planeten van het kaliber Jupiter.
De conclusie van het onderzoek is in overeenstemming met de statistiek van de duizenden reeds volgroeide exoplaneten die de afgelopen decennia zijn ontdekt. Ook die vertoont een overschot aan relatief lichte planeten, die qua massa ergens tussen aarde en Neptunus in zitten. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-12-2018
Nieuwe ruimtemissie CHEOPS gaat verder waar planetenjagers stoppen
De satelliet gaat reeds ontdekte exoplaneten nader bestuderen, in de hoop hun geheimen te kunnen ontrafelen.
Het is lastig voor te stellen, maar tot ver in de jaren tachtig hadden we geen enkel bewijs voor de aanwezigheid van planeten buiten ons zonnestelsel. Pas in 1989 kwamen astronomen met de eerste aanwijzing voor het bestaan van exoplaneten op de proppen. In de jaren die volgden, ging het hard. De ene na de andere exoplaneet werd ontdekt. En dankzij de zeer productieve planetenjager Kepler – die duizenden (kandidaat-)exoplaneten detecteerde – weten we inmiddels wel dat andere sterren met planeten eromheen eerder regel dan uitzondering zijn. Ook zijn we er inmiddels wel achter dat het universum een breed scala aan planeten kent, waaronder ook typen die we in ons zonnestelsel helemaal niet kennen. Denk bijvoorbeeld aan de superaarde.
Deze artistieke impressie laat de aarde (links) en de superaarde 55 Cancri e (rechts) zien. 55 Cancri e werd in 2004 ontdekt en heeft een massa die 7,8 keer groter is dan die van de aarde. We spreken van een superaarde als een planeet een massa heeft die groter is dan die van de aarde, maar kleiner is dan die van Neptunus. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / R. Hurt (SSC).
De ontdekking van nieuwe exoplaneten blijft opwindend, maar bevredigt onze nieuwsgierigheid nauwelijks. Want de detectie van een exoplaneet is nog maar het begin. Wat Kepler – en andere planetenjagers zoals de recent gelanceerde TESS – ons vertellen, is waar de exoplaneten zich bevinden, hoelang ze erover doen om een rondje rond hun ster te voltooien en hoe groot ze ongeveer zijn. Maar daar blijft het vaak wel bij. Er zijn andere, gespecialiseerde instrumenten nodig om de geheimen van deze exoplaneten te achterhalen. Waar zijn ze uit opgebouwd? Hebben ze een atmosfeer? Zijn ze leefbaar? Het zijn zomaar enkele vragen waar astronomen in de nabije toekomst een antwoord op hopen te vinden. En ESA’s CHEOPS kan daarbij helpen.
CHEOPS
Eind november maakte ESA bekend dat CHEOPS – dat staat voor CHaracterising ExOplanet Satellite – in het najaar van 2019 gelanceerd zal worden. En daarmee hebben we eindelijk een instrument in de lucht dat meer inzicht kan geven in de talloze exoplaneten die in de afgelopen decennia zijn ontdekt.
CHEOPS wordt in een baan rond de aarde geplaatst en bevindt zich straks op zo’n 700 kilometer afstand van het oppervlak, in een zogenoemde zon-synchrone baan. Dat betekent dat deze haaks op de richting van het zonlicht boven de aarde vliegt. Afbeelding: ESA / ATG medialab.
De satelliet zal zich richten op exoplaneten die rond vrij heldere sterren cirkelen en een massa hebben die tussen de massa van de aarde en de massa van Neptunus in zit. Doordat CHEOPS zich richt op reeds ontdekte exoplaneten, weet deze precies waar en wanneer deze moet kijken om een planeet voor een ster langs te kunnen zien bewegen en kan deze sterovergangen ook herhaaldelijk bestuderen. Naar verwachting resulteert het in heel nauwkeurige metingen van de straal van de planeten. Als we die informatie vervolgens combineren met massa-metingen die eerder door andere observatoria zijn uitgevoerd, kunnen heldere conclusies worden getrokken over de dichtheid van een planeet. En die dichtheid onthult dan weer of de planeet voornamelijk bestaat uit gesteente, ijs of gas en of deze een omvangrijke atmosfeer heeft. “De CHEOPS-missie is een mijlpaal in het onderzoek naar exoplaneten in de nabijheid van ons zonnestelsel,” aldus astrofysicus Christopher Broeg, projectmanager en verbonden aan de universiteit van Bern. “Het brengt ons dichter bij ons doel om op een dag een planeet te ontdekken die dezelfde eigenschappen heeft als de aarde en mogelijk net zo goed in staat is om leven te herbergen.” Want dat is toch wel de heilige graal: het ontdekken van een tweede aarde. Planetenjagers lijken te suggereren dat zo’n planeet bestaat. Er zijn al verscheidene exoplaneten ontdekt die op het eerste gezicht op de aarde lijken. Maar doen ze dat nog steeds als we ze met daarvoor ontworpen instrumenten – zoals CHEOPS – aan een gedetailleerd onderzoek onderwerpen?
Superaardes
Naar verwachting zal de missie ook veel meer inzicht geven in de eerder genoemde superaardes. Dat is namelijk nogal een breed begrip: zowel planeten die bijvoorbeeld drie keer zwaarder zijn dan de aarde als planeten die tien keer zwaarder zijn dan de aarde, worden als superaarde aangeduid. Het lijkt – met het oog op die uiteenlopende massa’s – aannemelijk dat er nogal wat ‘smaakjes’ superaardes zijn. Sommige lijken misschien op een soort uitvergrote versie van de aarde en hebben een rotsachtig oppervlak. Weer andere superaardes zullen grotendeels uit ijs bestaan. Of water. Anderen zullen meer op Neptunus lijken en grotendeels uit gas bestaan. De grote vraag is dan: waar ligt het kantelpunt? Vanaf welke massa hebben superaardes geen rotsachtig oppervlak meer? Het zijn vragen die CHEOPS kan helpen beantwoorden door veel superaardes te bestuderen; door de straal van deze superaardes nauwkeurig vast te stellen krijgen we immers meer inzicht in de dichtheid en samenstelling van deze toch behoorlijk exotische exoplaneten.
Deze artistieke impressie laat een aardachtig maantje zien dat rond een gasreus cirkelt. Aangezien de beste kandidaten voor buitenaards leven in ons eigen zonnestelsel manen zijn – denk aan Enceladus en Europa – lijkt het niet ondenkbaar dat ook exomanen een goede plek zijn om op zoek te gaan naar aliens. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Exomanen en Trojanen
Als we grofweg weten uit welke materialen exoplaneten zijn opgebouwd, kunnen we die informatie weer gebruiken om onze theorieën omtrent planeetvorming en -evolutie te toetsen. Uiteindelijk zal CHEOPS ons ook op dat gebied dus een dienst bewijzen. Maar CHEOPS heeft meer te bieden. Zo is het instrument in theorie ook zeer geschikt voor het detecteren van exomanen, oftewel manen die rond exoplaneten cirkelen. Onderzoekers vermoeden dat ze bestaan, maar hard bewijs daarvoor ontbreekt. Hopelijk kan CHEOPS daar verandering in brengen. Behalve exomanen zou CHEOPS ook ringen rond exoplaneten kunnen detecteren. Of Trojanen: planetoïden die zich in dezelfde baan ophouden als de exoplaneet en op een vaste afstand met de planeet meebewegen. Daarnaast kan CHEOPS astronomen helpen bij het kiezen van geschikte doelwitten voor vervolgonderzoek met de James Webb-telescoop (lancering in 2021) en de Extremely Large Telescope (operationeel in 2024). Beide telescopen zullen in de atmosfeer van exoplaneten op jacht gaan naar sporen van leven. En CHEOPS kan onthullen welke exoplaneten een veelbelovende atmosfeer hebben en zo indirect dus een bijdrage leveren aan onze zoektocht naar buitenaards leven.
Zoals het er nu naar uitziet, wordt CHEOPS tussen 15 oktober en 14 november 2019 gelanceerd. De missie zal naar verwachting zeker 3,5 jaar duren. En in die periode kunnen we heel wat wijzer worden over planeten waarvan we zo’n dertig jaar geleden nog niet eens wisten dat ze bestonden.
(HLN)
Nieuwe ruimtemissie CHEOPS gaat verder waar planetenjagers stoppen
De satelliet gaat reeds ontdekte exoplaneten nader bestuderen, in de hoop hun geheimen te kunnen ontrafelen.
Het is lastig voor te stellen, maar tot ver in de jaren tachtig hadden we geen enkel bewijs voor de aanwezigheid van planeten buiten ons zonnestelsel. Pas in 1989 kwamen astronomen met de eerste aanwijzing voor het bestaan van exoplaneten op de proppen. In de jaren die volgden, ging het hard. De ene na de andere exoplaneet werd ontdekt. En dankzij de zeer productieve planetenjager Kepler – die duizenden (kandidaat-)exoplaneten detecteerde – weten we inmiddels wel dat andere sterren met planeten eromheen eerder regel dan uitzondering zijn. Ook zijn we er inmiddels wel achter dat het universum een breed scala aan planeten kent, waaronder ook typen die we in ons zonnestelsel helemaal niet kennen. Denk bijvoorbeeld aan de superaarde.
Deze artistieke impressie laat de aarde (links) en de superaarde 55 Cancri e (rechts) zien. 55 Cancri e werd in 2004 ontdekt en heeft een massa die 7,8 keer groter is dan die van de aarde. We spreken van een superaarde als een planeet een massa heeft die groter is dan die van de aarde, maar kleiner is dan die van Neptunus. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech / R. Hurt (SSC).
De ontdekking van nieuwe exoplaneten blijft opwindend, maar bevredigt onze nieuwsgierigheid nauwelijks. Want de detectie van een exoplaneet is nog maar het begin. Wat Kepler – en andere planetenjagers zoals de recent gelanceerde TESS – ons vertellen, is waar de exoplaneten zich bevinden, hoelang ze erover doen om een rondje rond hun ster te voltooien en hoe groot ze ongeveer zijn. Maar daar blijft het vaak wel bij. Er zijn andere, gespecialiseerde instrumenten nodig om de geheimen van deze exoplaneten te achterhalen. Waar zijn ze uit opgebouwd? Hebben ze een atmosfeer? Zijn ze leefbaar? Het zijn zomaar enkele vragen waar astronomen in de nabije toekomst een antwoord op hopen te vinden. En ESA’s CHEOPS kan daarbij helpen.
CHEOPS
Eind november maakte ESA bekend dat CHEOPS – dat staat voor CHaracterising ExOplanet Satellite – in het najaar van 2019 gelanceerd zal worden. En daarmee hebben we eindelijk een instrument in de lucht dat meer inzicht kan geven in de talloze exoplaneten die in de afgelopen decennia zijn ontdekt.
CHEOPS wordt in een baan rond de aarde geplaatst en bevindt zich straks op zo’n 700 kilometer afstand van het oppervlak, in een zogenoemde zon-synchrone baan. Dat betekent dat deze haaks op de richting van het zonlicht boven de aarde vliegt. Afbeelding: ESA / ATG medialab.
De satelliet zal zich richten op exoplaneten die rond vrij heldere sterren cirkelen en een massa hebben die tussen de massa van de aarde en de massa van Neptunus in zit. Doordat CHEOPS zich richt op reeds ontdekte exoplaneten, weet deze precies waar en wanneer deze moet kijken om een planeet voor een ster langs te kunnen zien bewegen en kan deze sterovergangen ook herhaaldelijk bestuderen. Naar verwachting resulteert het in heel nauwkeurige metingen van de straal van de planeten. Als we die informatie vervolgens combineren met massa-metingen die eerder door andere observatoria zijn uitgevoerd, kunnen heldere conclusies worden getrokken over de dichtheid van een planeet. En die dichtheid onthult dan weer of de planeet voornamelijk bestaat uit gesteente, ijs of gas en of deze een omvangrijke atmosfeer heeft. “De CHEOPS-missie is een mijlpaal in het onderzoek naar exoplaneten in de nabijheid van ons zonnestelsel,” aldus astrofysicus Christopher Broeg, projectmanager en verbonden aan de universiteit van Bern. “Het brengt ons dichter bij ons doel om op een dag een planeet te ontdekken die dezelfde eigenschappen heeft als de aarde en mogelijk net zo goed in staat is om leven te herbergen.” Want dat is toch wel de heilige graal: het ontdekken van een tweede aarde. Planetenjagers lijken te suggereren dat zo’n planeet bestaat. Er zijn al verscheidene exoplaneten ontdekt die op het eerste gezicht op de aarde lijken. Maar doen ze dat nog steeds als we ze met daarvoor ontworpen instrumenten – zoals CHEOPS – aan een gedetailleerd onderzoek onderwerpen?
Superaardes
Naar verwachting zal de missie ook veel meer inzicht geven in de eerder genoemde superaardes. Dat is namelijk nogal een breed begrip: zowel planeten die bijvoorbeeld drie keer zwaarder zijn dan de aarde als planeten die tien keer zwaarder zijn dan de aarde, worden als superaarde aangeduid. Het lijkt – met het oog op die uiteenlopende massa’s – aannemelijk dat er nogal wat ‘smaakjes’ superaardes zijn. Sommige lijken misschien op een soort uitvergrote versie van de aarde en hebben een rotsachtig oppervlak. Weer andere superaardes zullen grotendeels uit ijs bestaan. Of water. Anderen zullen meer op Neptunus lijken en grotendeels uit gas bestaan. De grote vraag is dan: waar ligt het kantelpunt? Vanaf welke massa hebben superaardes geen rotsachtig oppervlak meer? Het zijn vragen die CHEOPS kan helpen beantwoorden door veel superaardes te bestuderen; door de straal van deze superaardes nauwkeurig vast te stellen krijgen we immers meer inzicht in de dichtheid en samenstelling van deze toch behoorlijk exotische exoplaneten.
Deze artistieke impressie laat een aardachtig maantje zien dat rond een gasreus cirkelt. Aangezien de beste kandidaten voor buitenaards leven in ons eigen zonnestelsel manen zijn – denk aan Enceladus en Europa – lijkt het niet ondenkbaar dat ook exomanen een goede plek zijn om op zoek te gaan naar aliens. Afbeelding: NASA / JPL-Caltech.
Exomanen en Trojanen
Als we grofweg weten uit welke materialen exoplaneten zijn opgebouwd, kunnen we die informatie weer gebruiken om onze theorieën omtrent planeetvorming en -evolutie te toetsen. Uiteindelijk zal CHEOPS ons ook op dat gebied dus een dienst bewijzen. Maar CHEOPS heeft meer te bieden. Zo is het instrument in theorie ook zeer geschikt voor het detecteren van exomanen, oftewel manen die rond exoplaneten cirkelen. Onderzoekers vermoeden dat ze bestaan, maar hard bewijs daarvoor ontbreekt. Hopelijk kan CHEOPS daar verandering in brengen. Behalve exomanen zou CHEOPS ook ringen rond exoplaneten kunnen detecteren. Of Trojanen: planetoïden die zich in dezelfde baan ophouden als de exoplaneet en op een vaste afstand met de planeet meebewegen. Daarnaast kan CHEOPS astronomen helpen bij het kiezen van geschikte doelwitten voor vervolgonderzoek met de James Webb-telescoop (lancering in 2021) en de Extremely Large Telescope (operationeel in 2024). Beide telescopen zullen in de atmosfeer van exoplaneten op jacht gaan naar sporen van leven. En CHEOPS kan onthullen welke exoplaneten een veelbelovende atmosfeer hebben en zo indirect dus een bijdrage leveren aan onze zoektocht naar buitenaards leven.
Zoals het er nu naar uitziet, wordt CHEOPS tussen 15 oktober en 14 november 2019 gelanceerd. De missie zal naar verwachting zeker 3,5 jaar duren. En in die periode kunnen we heel wat wijzer worden over planeten waarvan we zo’n dertig jaar geleden nog niet eens wisten dat ze bestonden.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-01-2019
TESS ontdekt relatief koele exoplaneet
Artist’s impression van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. (NASA's Goddard Space Flight Center)
NASA's Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), die afgelopen voorjaar is gelanceerd om jacht te maken op planeten bij relatief nabijgelegen sterren, heeft zijn derde exoplaneet gevonden. Het gaat om een zogeheten 'mini-Neptunus' - een vermoedelijk gasvormige planeet die ongeveer drie keer zo groot is (in middellijn) als de aarde en ca. 23 maal zo zwaar.
De nieuw ontdekte planeet, HD 21749b, beschrijft een baan rond een relatief heldere ster die zich op een afstand van 53 lichtjaar van de aarde bevindt. Het bijzondere aan de ontdekking is de omlooptijd van 36 dagen. TESS is vooral gevoelig voor planeten in kleine omloopbanen; de eerste twee ontdekte exoplaneten hadden omlooptijden van 6,3 dagen en van slechts 11 uur. Doordat de nieuw ontdekte planeet zich op relatief grote afstand van zijn moederster bevindt, is hij ook niet zo extreem heet als de andere twee: 'slechts' zo'n 150 graden Celsius.
De ontdekking is gepresenteerd op de winterbijeenkomst van de American Astronomical Society in Seattle, en zal gepubliceerd worden in Astrophysical Journal Letters. De ontdekking was het resultaat van een gecompliceerde zoekactie in de waarnemingsgegevens van TESS; om het bestaan van de planeet te bevestigen zijn ook metingen verwerkt van o.a. de HARPS-spectrograaf van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht.
De waarnemingen doen bovendien vermoeden dat er nog een tweede planeet rond de ster beweegt, met een omlooptijd van slechts 7,8 dagen. Als dat bevestigd wordt door nieuwe metingen, zou het om de eerste aarde-achtige exoplaneet kunnen gaan die door TESS is gevonden. De verwachting is dat de satelliet over pakweg twee jaar vijftig relatief nabije aarde-achtige planeten heeft ontdekt die zich lenen voor gedetailleerd vervolgonderzoek met bijvoorbeeld de James Webb Space Telescope. (GS)
(allesoversterrenkunde)
TESS ontdekt relatief koele exoplaneet
Artist’s impression van de Transiting Exoplanet Survey Satellite. (NASA's Goddard Space Flight Center)
NASA's Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), die afgelopen voorjaar is gelanceerd om jacht te maken op planeten bij relatief nabijgelegen sterren, heeft zijn derde exoplaneet gevonden. Het gaat om een zogeheten 'mini-Neptunus' - een vermoedelijk gasvormige planeet die ongeveer drie keer zo groot is (in middellijn) als de aarde en ca. 23 maal zo zwaar.
De nieuw ontdekte planeet, HD 21749b, beschrijft een baan rond een relatief heldere ster die zich op een afstand van 53 lichtjaar van de aarde bevindt. Het bijzondere aan de ontdekking is de omlooptijd van 36 dagen. TESS is vooral gevoelig voor planeten in kleine omloopbanen; de eerste twee ontdekte exoplaneten hadden omlooptijden van 6,3 dagen en van slechts 11 uur. Doordat de nieuw ontdekte planeet zich op relatief grote afstand van zijn moederster bevindt, is hij ook niet zo extreem heet als de andere twee: 'slechts' zo'n 150 graden Celsius.
De ontdekking is gepresenteerd op de winterbijeenkomst van de American Astronomical Society in Seattle, en zal gepubliceerd worden in Astrophysical Journal Letters. De ontdekking was het resultaat van een gecompliceerde zoekactie in de waarnemingsgegevens van TESS; om het bestaan van de planeet te bevestigen zijn ook metingen verwerkt van o.a. de HARPS-spectrograaf van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht.
De waarnemingen doen bovendien vermoeden dat er nog een tweede planeet rond de ster beweegt, met een omlooptijd van slechts 7,8 dagen. Als dat bevestigd wordt door nieuwe metingen, zou het om de eerste aarde-achtige exoplaneet kunnen gaan die door TESS is gevonden. De verwachting is dat de satelliet over pakweg twee jaar vijftig relatief nabije aarde-achtige planeten heeft ontdekt die zich lenen voor gedetailleerd vervolgonderzoek met bijvoorbeeld de James Webb Space Telescope. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Amateur scientists just found a new planet, and it might even be habitable
NASA’s Kepler space telescope is dead. It ran out of fuel back in October of last year, but the incredible wealth of data that it sent back during its life is still being sifted through, and new discoveries are just waiting to be made.
A timely reminder of that fact comes in the form of an all-new exoplanet discovery made by citizen scientists who dedicated their time to combing through Kepler’s logs. The world, called K2-288Bb, appears to be quite special, and researchers who have looked at the data think it might even host liquid water, raising the possibility that the newfound planet is habitable.
The research, which was published in The Astronomical Journal, reveals that K2-288Bb resides in the constellation Taurus and sits around 226 light years away from Earth. The planet orbits a binary star system consisting of two stars that are smaller than our own Sun. Compared to the Sun, the larger of the two stars in the binary system is around half as massive, while the smaller is only about one-third as massive.
As far as what the planet may be like, the jury is still out. It’s clear that the world is significantly larger than Earth, about twice the size, but it’s located within what scientists consider the habitable zone of its system. If it’s a rocky world like Earth, chances are good that it could support water on its surface, but it might also be a gassy “sub-Neptune” planet which would be hostile to life as we know it.
The discovery is unique for a number of reasons — not least of which is that it was made by amateur astronomers — but the biggest surprise for scientists was its size. As NASA’s JPL notes in a blog post, planets between 1.5 and 2 times the size of Earth are seemingly rare based on the exoplanet data we’ve gathered thus far.
05-03-2019
Keplers eerste exoplaneet-kandidaat eindelijk bevestigd
Illustratie van exoplaneet Kepler-1658b, die bevestigd is dankzij metingen aan geluidsgolven in de ster. (Gabriel Perez Diaz/Instituto de Astrofísica de Canarias)
De allereerste exoplaneet-kandidaat die (bijna tien jaar geleden) werd ontdekt door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is eindelijk bevestigd: het gaat daadwerkelijk om een planeet in een baan rond een andere ster.
Kepler heeft duizenden planeetkandidaten gevonden door metingen aan zogeheten planeetovergangen: als een exoplaneet voor zijn moederster langs beweegt, onderschept hij een klein beetje sterlicht. Kandidaatplaneten moeten echter wel op een andere manier 'bevestigd' worden. Voor het allereerste exemplaar was dat tot nu toe nog niet gelukt; de waarnemingen leken te wijzen op een kleine maar onwaarschijnlijk zware planeet.
Nieuwe metingen aan geluidsgolven in de moederster (Kepler-1658) hebben nu echter uitgewezen dat de ster drie maal zo groot is als oorspronkelijk werd gedacht. Dat betekent dat de planeet ook drie maal zo groot is. Het blijkt om een zogeheten 'hete Jupiter' te gaan - een gasvormige reuzenplaneet op zeer kleine afstand (ca. 4,5 miljoen kilometer) van zijn moederster. Kepler-1658b heeft een omlooptijd van slechts 3,8 dagen.
De ster is drie maal zo groot en anderhalf maal zo zwaar als de zon, en bevindt zich ook in een later evolutiestadium dan de zon. Eerder werden hete Jupiters vooral aangetroffen bij jongere sterren. De nieuwe metingen aan Kepler-1658b, gepubliceerd in The Astronomical Journal, suggereren dat planeetmigratie (waarbij een reuzenplaneet vanaf grotere afstand naar binnen spiraliseert) zich blijkbaar ook veel trager kan voltrekken. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Keplers eerste exoplaneet-kandidaat eindelijk bevestigd
Illustratie van exoplaneet Kepler-1658b, die bevestigd is dankzij metingen aan geluidsgolven in de ster. (Gabriel Perez Diaz/Instituto de Astrofísica de Canarias)
De allereerste exoplaneet-kandidaat die (bijna tien jaar geleden) werd ontdekt door de Amerikaanse ruimtetelescoop Kepler is eindelijk bevestigd: het gaat daadwerkelijk om een planeet in een baan rond een andere ster.
Kepler heeft duizenden planeetkandidaten gevonden door metingen aan zogeheten planeetovergangen: als een exoplaneet voor zijn moederster langs beweegt, onderschept hij een klein beetje sterlicht. Kandidaatplaneten moeten echter wel op een andere manier 'bevestigd' worden. Voor het allereerste exemplaar was dat tot nu toe nog niet gelukt; de waarnemingen leken te wijzen op een kleine maar onwaarschijnlijk zware planeet.
Nieuwe metingen aan geluidsgolven in de moederster (Kepler-1658) hebben nu echter uitgewezen dat de ster drie maal zo groot is als oorspronkelijk werd gedacht. Dat betekent dat de planeet ook drie maal zo groot is. Het blijkt om een zogeheten 'hete Jupiter' te gaan - een gasvormige reuzenplaneet op zeer kleine afstand (ca. 4,5 miljoen kilometer) van zijn moederster. Kepler-1658b heeft een omlooptijd van slechts 3,8 dagen.
De ster is drie maal zo groot en anderhalf maal zo zwaar als de zon, en bevindt zich ook in een later evolutiestadium dan de zon. Eerder werden hete Jupiters vooral aangetroffen bij jongere sterren. De nieuwe metingen aan Kepler-1658b, gepubliceerd in The Astronomical Journal, suggereren dat planeetmigratie (waarbij een reuzenplaneet vanaf grotere afstand naar binnen spiraliseert) zich blijkbaar ook veel trager kan voltrekken. (GS)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Earth-like Planet 'TOI-1452 B' Potentially Covered With 'Giant Ocean' Discovered
Astronomers’ hunt to find an Earth-like terrain has got them closer to a new small exoplanet which is being termed the ‘Super-Earth’. Called TOI-1452b, this exoplanet is located 100 light years away from the Earth and appears to be the best candidate for a watery world like our own.
The interesting findings were published in The Astronomical Journal by the American Astronomical Society. The team of researchers was led by Charles Cadieux, a PhD student at the University of Montreal. The transits were first detected by NASA’s Transiting Exoplanet Survey Satellite and later observed by the PESTO camera installed on the telescope of the Mont Mégantic Observatory.
TOI-1452b has a size and mass slightly larger than that of the Earth. It is located at a distance from its star where its temperature would neither be too hot nor too cold. Astronomers are believing it to be an ‘ocean planet’, which means a planet that is covered with a thick layer of water. The measured planetary mass and bulk density are suggestive of the planet having a rocky core surrounded by a volatile-rich envelope. As per the reports, a year on this exoplanet will last only for a span of 11 days. “But because the red-dwarf star is smaller and cooler than our Sun, the planet receives a similar amount of light from its star as Venus does from our Sun,” reported NASA.
quote:Astronomen ontdekken een mogelijke exoplaneet ‘waterwereld’ dicht bij de aarde die leven zou kunnen ondersteunen
Deze week kondigden wetenschappers de ontdekking aan van een nabijgelegen “Super Aarde“Het kan leven ondersteunen, en het wordt de ‘aquatische wereld’ genoemd.”
het team, Onder leiding van de Universiteit van MontrealWaarnemingen van NASA’s Transiting Satellite werden gebruikt om exoplaneten te onderzoeken (hij-geit), evenals telescopen op aarde om te detecteren extrasolaire planeet, die wordt beschreven als potentieel rotsachtig als de aarde, maar groter. Nagesynchroniseerd met TOI-1452 b, draait het om een rode dwergster op ongeveer 100 lichtjaar van onze planeet, die volgens wetenschappers ‘redelijk dichtbij’ is.
Wetenschappers hebben lang getheoretiseerd over de mogelijkheid van andere oceanische planeten, maar het was moeilijk te bevestigen. TOI-1452 b is ongeveer 70% groter dan de aarde en ongeveer vijf keer zo groot, wat overeenkomt met een extreem diepe oceaan – maar er is nog meer onderzoek nodig.
NASA zegt Een planeet kan ook een massieve rots zijn met weinig of geen atmosfeer – of zelfs een rotsachtige planeet met een atmosfeer die bestaat uit waterstof of helium.
Een jaar op TOI-1452 b duurt slechts 11 dagen, maar het krijgt een vergelijkbare hoeveelheid licht van zijn kleinere, koelere ster als Venus van de zon. Ondanks de nabijheid van zijn baan, bevindt het zich in de “bewoonbare zone”, wat betekent dat het zeer wenselijk vloeibaar water op het oppervlak kan hebben.
Als wordt bevestigd dat deze “unieke” exoplaneet een waterwereld is, zal zijn omtrek veel dieper zijn dan die van de aarde. Terwijl onze planeet voor 70% uit water bestaat, nemen de oceanen minder dan 1% van de massa van de planeet voor hun rekening – terwijl water op TOI-1452 b volgens één simulatie maar liefst 30% van zijn massa kan uitmaken.
“TOI-1452 b is een van de beste kandidaten voor de oceaanplaneet die we tot nu toe hebben ontdekt”, zei hij. studie leiderschap Charles Dio. “De straal en massa wijzen op een veel lagere dichtheid dan je zou verwachten voor een planeet die voornamelijk uit metaal en gesteente bestaat, zoals de aarde.”
Als deze simulatie nauwkeurig is, zou de planeet lijken op de waterige manen in ons zonnestelsel, zoals: Jupiter Ganymedes en Callisto, waarvan wetenschappers denken dat ze de oceaandiepten onder hun oppervlak verbergen.
De James Webb Ruimtetelescoop Op een missie om de oorsprong van ons universum te begrijpen, maar de onderzoekers zeggen dat het enige tijd kan duren om TOI-1452 b te observeren, die “met een meevaller” verschijnt in het Draco-sterrenbeeld, een deel van de lucht dat Webb kan het hele jaar door zien.
“Onze waarnemingen met de Webb Telescope zullen essentieel zijn voor een beter begrip van de TOI-1452b”, zegt onderzoeker Rene Doyon, die ook werkt met een van de vier wetenschappelijke instrumenten van de James Webb Space Telescope. “Zo snel mogelijk zullen we tijd op het web reserveren om getuige te zijn van deze vreemde en wonderbaarlijke wereld.”
heywoodu
Van bijna dood tot olympiër:
Klein beetje gerelateerd aan dit: RIP Frank Drake 
Van bijna dood op weg naar de Olympische Spelen, tot olympiër in 2026? Elk beetje hulp wordt bijzonder gewaardeerd!
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
https://www.gofundme.com/(...)he-spelen-na-ongeval
• Eerste exoplaneet bevestigd door Webb.
• 41 lichtjaar afstand, in het sterrenbeeld Octant.
• 99% van de diameter van de Aarde.
• Oppervlakte temperatuur enkele honderden graden warmer dan de Aarde.
• Nog onbekend of er sprake van een atmosfeer is.
• Moederster is een rode dwergster (dus waarschijnlijk tidally locked?)
Dat er nog veel mogen volgen voor Webb.
quote:Earth-size exoplanet spotted just 72 light-years away
An international team of researchers searching for transiting exoplanets (those that cross their host star's face from our perspective) has made its latest discovery — an Earth-size body just 72 light-years away from us.
K2-415b, as the newly discovered world has been named, orbits the nearby red dwarf star K2-415. Researchers identified the exoplanet in the data of NASA's now-defunct Kepler space telescope, its secondary mission K2, and its successor, the Transiting Exoplanet Survey Satellite. While K2-415b is not the closest known exoplanet to Earth, it is, on a cosmic scale, one of our close neighbors. And it's a particularly intriguing exoplanet for astronomers to study.
"The K2-415 system is unique in that K2-415 is one of the coolest, or lowest-mass, stars known to host an exoplanet," Teruyuki Hirano of the Graduate University for Advanced Studies (SOKENDAI) in Japan, lead author on a paper about the discovery, told Space.com. In fact, there are only four stars cooler than K2-415 that are known to host at least one exoplanet, including the famous TRAPPIST-1, which has seven known exoplanets.
"One motivation for investigating the planets around such low-mass stars is to understand and clarify whether those planets form and evolve just like the planets around solar-type stars," said Hirano.
Solar-type stars are stars akin to our sun. Red dwarf stars (also known as M-dwarfs), on the other hand, are far cooler and much smaller. K2-415 is thought to have a surface temperature of about 5,250 degrees Fahrenheit (2,900 degrees Celsius), compared to our sun's 9,900 degrees F (5,480 degrees C), with a diameter of 0.2 solar radii and a mass just 0.16 times that of the sun.
Ultimately, the more exoplanets we discover — and the more we learn about their star systems — the higher the chance we'll find more potentially habitable exoplanets. K2-415b is not in the habitable zone of its star, or the distance from a star at which liquid water can exist on a world's surface. The exoplanet is extremely close to K2-415, so close that it only takes about four Earth days to complete an orbit. "But there is a possibility that there is another planet lurking in the system that sits inside the habitable zone," said Hirano.
RELATED STORIES:
— Astronomers discover potential habitable exoplanet only 31 light-years from Earth
— Newfound alien planet has nuclear fusion going in its core
— 7 ways to discover alien planets
Hirano hopes to study K2-415b further, determining its mass and internal structure. Preliminary estimates peg the exoplanet as about three times more massive than Earth, despite having a radius just 1.015 times that of Earth. But he also wants to turn to the orbit and architecture of the system at large.
"So far, only one transiting planet was found in the system, but this does not
necessarily mean the system is a 'single' one," he said. "Further radial velocity observations, as well as photometric monitoring, will be able to constrain the presence of outer planets in the system."
A paper on the team's research has been accepted for publication in The Astronomical Journal and is currently available on the preprint server arXiv(opens in new tab).
22-03-2023
Hete ‘zandwolken’ ontdekt in atmosfeer van exoplaneet
Max-Planck Institut für Astronomie
Deze afbeelding geeft een impressie van het dikke wolkendek van exoplaneet VHS 1256 b. (NASA, ESA, CSA, Joseph Olmsted (STScI))
Wetenschappers die waarnemingen doen met de Webb-ruimtetelescoop, hebben signaturen van silicaatwolken ontdekt in de turbulente atmosfeer van een hete exoplaneet – een planeet buiten ons zonnestelsel. Gedurende diens 22 uur durende dag stijgt heter materiaal op, om na afkoeling weer omlaag te zakken. Als gevolg van deze turbulenties vertoont de planeet uitzonderlijk sterke helderheidsfluctuaties.
Het onderzoeksteam, onder leiding van Brittany Miles van de Universiteit van Arizona (VS), heeft in het spectrum van de planeet duidelijke sporen aangetroffen van water, methaan en koolstofmonoxide (CO), en mogelijk ook van koolstofdioxide (CO2). Nooit eerder zijn bij een exoplaneet zoveel verschillende moleculen ‘gezien’.
De planeet, die te boek staat als VHS 1256 b, bevindt zich op ongeveer veertig lichtjaar afstand en draait niet om één, maar om twee sterren. Hij is ongeveer vier keer zo ver van de dubbelster verwijderd als Pluto van onze zon, wat maakt dat hij relatief gemakkelijk waarneembaar is.
De wolken hoog in de atmosfeer van de exoplaneet bereiken temperaturen tot wel 830 graden Celsius. In die wolken heeft de ruimtetelescoop grotere en kleinere stofdeeltjes bestaande uit silicaten ontdekt. De kleinere deeltjes zijn vergelijkbaar met rookdeeltjes, de grotere hebben meer weg van fijn zand.
De hoge temperatuur van de planeet wijst erop dat hij naar astronomische maatstaven vrij jong is: ruwweg 150 miljoen jaar. De hitte is een overblijfsel van zijn vormingsproces. De komende miljarden jaren zal hij geleidelijk afkoelen, en zullen zijn dichte zandwolken oplossen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Hete ‘zandwolken’ ontdekt in atmosfeer van exoplaneet
Max-Planck Institut für Astronomie
Deze afbeelding geeft een impressie van het dikke wolkendek van exoplaneet VHS 1256 b. (NASA, ESA, CSA, Joseph Olmsted (STScI))
Wetenschappers die waarnemingen doen met de Webb-ruimtetelescoop, hebben signaturen van silicaatwolken ontdekt in de turbulente atmosfeer van een hete exoplaneet – een planeet buiten ons zonnestelsel. Gedurende diens 22 uur durende dag stijgt heter materiaal op, om na afkoeling weer omlaag te zakken. Als gevolg van deze turbulenties vertoont de planeet uitzonderlijk sterke helderheidsfluctuaties.
Het onderzoeksteam, onder leiding van Brittany Miles van de Universiteit van Arizona (VS), heeft in het spectrum van de planeet duidelijke sporen aangetroffen van water, methaan en koolstofmonoxide (CO), en mogelijk ook van koolstofdioxide (CO2). Nooit eerder zijn bij een exoplaneet zoveel verschillende moleculen ‘gezien’.
De planeet, die te boek staat als VHS 1256 b, bevindt zich op ongeveer veertig lichtjaar afstand en draait niet om één, maar om twee sterren. Hij is ongeveer vier keer zo ver van de dubbelster verwijderd als Pluto van onze zon, wat maakt dat hij relatief gemakkelijk waarneembaar is.
De wolken hoog in de atmosfeer van de exoplaneet bereiken temperaturen tot wel 830 graden Celsius. In die wolken heeft de ruimtetelescoop grotere en kleinere stofdeeltjes bestaande uit silicaten ontdekt. De kleinere deeltjes zijn vergelijkbaar met rookdeeltjes, de grotere hebben meer weg van fijn zand.
De hoge temperatuur van de planeet wijst erop dat hij naar astronomische maatstaven vrij jong is: ruwweg 150 miljoen jaar. De hitte is een overblijfsel van zijn vormingsproces. De komende miljarden jaren zal hij geleidelijk afkoelen, en zullen zijn dichte zandwolken oplossen. (EE)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Veelbelovende exoplaneet TRAPPIST-1b heeft geen atmosfeer en dus geen leven
De aardachtige exoplaneet TRAPPIST-1b heeft geen atmosfeer. Dat betekent dat er geen water en dus geen leven kan zijn. Astronomen hebben hun hoop op buitenaards leven nu gericht op de zes andere rotsachtige planeten die rond de rode dwergster TRAPPIST-1 cirkelen.
De ontdekking is gedaan met de James Webb-ruimtetelescoop. Sommige sterrenkundigen hadden verwacht dat er een dikke atmosfeer zou zijn. Maar de infraroodogen van de James Webb vonden geen bewijs voor zo'n dampkring. Dat betekent dat de planeet niet beschermd is tegen kosmische straling.
1b staat van alle planeten het dichtst bij TRAPPIST-1; veel dichter dan de aarde bij de zon. Bovendien staat de planeet altijd met dezelfde kant naar haar ster gericht. Toch werd gedacht dat er mogelijk leven op de planeet was, omdat de rode dwergster veel zwakker is dan onze zon. Maar zonder atmosfeer kan het aan de lichtkant alsnog 230 graden worden.
Wetenschappers hebben nog altijd de hoop dat de andere planeten in het zonnestelsel wel leefbaar zijn. Drie van de zeven planeten bevinden zich in de bewoonbare zone van hun ster. Dat betekent dat er in theorie water kan stromen en dat er mogelijk leven is.
NASA noemt de missie hoe dan ook al een succes. Nooit eerder wist een telescoop straling van zo'n kleine planeet, zo ver weg op te pikken. Volgens de ruimtevaartorganisatie belooft dit heel veel voor de toekomstige zoektocht naar andere exoplaneten.
In 2017 ontdekten astronomen dat TRAPPIST-1 maar liefst zeven planeten heeft die op de aarde lijken. Dat maakte het zonnestelsel, dat op veertig lichtjaar van de aarde staat, zeer interessant voor sterrenkundigen die op zoek zijn naar buitenaards leven.
|
|
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |