Er zijn nog meerdere boeken die dat "thema"aangaan... precies uit mijn hoofd weet ik het ook even niet.quote:Op woensdag 31 januari 2007 11:01 schreef easy-going het volgende:
Afgelopen vrijdag hebben we te horen gekregen dat Sven's (Sven is 3 jaar en 8 maanden) oma ongeneeslijk ziek is. Sinds afgelopen woensdag ligt ze in het ziekenhuis en voor Sven is ze op dit moment "gewoon" ziek (eigenlijk heb ik haar nog nooit zo fris gezien als afgelopen week in het ziekenhuis bed, maar het is toch echt zo). Maar binnenkort?? is het dus "afgelopen". Nu zitten we er een beetje mee hoe we met hem hiermee om moeten gaan. Tot 3 weken geleden pastte oma iedere donderdag op hem, dus hij heeft best een goede band met haar. Om hem nu al voor te bereiden dat oma dood gaat is misschien nog wel te vroeg, wie weet duurt het nog wel een paar maanden, maar het zou ook zo maar met een paar weken over kunnen zijn (ze zijn nog van alles aan het onderzoeken, en een prognose geven ze tegenwoordig niet meer).
Ik ben in ieder geval al van plan het boekje van Dick Bruna : Lieve oma Pluis in huis te halen.
Zijn er hier "ervaringsdeskundigen"?
Hoe hebben jullie dit aangepakt?
Wat kan je wel, en wat juist weer niet vertellen.
Ik hoop niet dat de voorbeelden te confronterend zijn, maar als ik ze weg zou laten zou een deel van de context verloren gaan.quote:HOE ROUWEN KINDEREN EN JONGEREN?
Rouwen kinderen en jongeren anders dan volwassenen? Veel is hetzelfde, het verdriet, de boosheid, de teleurstelling, het verlangen.
Maar op enkele aspecten verschillen kinderen en jongeren van volwassenen. Dat heeft vooral te maken met het feit dat ze geestelijk, gevoelsmatig en lichamelijk nog niet volgroeid zijn. Daarom kunnen ze dingen nog niet altijd begrijpen, hun gevoelens minder goed uit elkaar houden. Ze hebben naast het rouwen veel energie nodig om te groeien.
Groeien en rouw gaat niet altijd samen, dat maakt het extra lastig voor jonge mensen. En misschien is wel het belangrijkste verschil met volwassenen dat kinderen afhankelijk zijn van deze volwassenen. De ‘grote mensen’ informeren kinderen over wat er gebeurd is en wat er nog gaat gebeuren en beslissen over het feit of kinderen betrokken worden of niet.
Baby’s en peuters (tot drie jaar)
Hele kleine kinderen, tot ongeveer drie jaar, hebben geen echt besef van de dood. Ze kennen nog geen onderscheid tussen dingen die leven en Verlatingsangst niet levende dingen. Wel kennen ze verlatingsangst en moeten er op vertrouwen dat hun verzorgers steeds weer terugkomen om hen te voorzien van de basale levensbehoeften. Ze zijn nog volkomen afhankelijk van een mama en/of papa die hen met warmte en liefde omringen. In die zin voelen ze wat verlies is en ze kunnen daar ook onder lijden.
De kleintjes gaan op hun eigen wijze met de dood om. Ze reageren vanuit hun behoeften. Van angst is vaak geen sprake. Volwassenen schrikken hier soms van.
De papa van de tweejarige Tessa is plotseling overleden. Papa is thuis in een kist opgebaard. Het meisje wilde met haar bordje boterhammen boven op de kist zitten om zo gezellig bij papa te kunnen eten. Dat mocht van mama maar sommige familieleden konden het niet aanzien.
Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen rouwen? Als een kind contact kan maken en zich gaat hechten, dan kan het ook rouwen. Baby’s maken al heel snel contact, de hechting is er al voor de geboorte. Iedereen weet dat kinderen zonder contact niet kunnen overleven, ook al krijgen ze
voldoende voeding. In het contact merken baby’s en kleine kinderen dat dingen veranderen.
Mama is verdrietig en gaat daarom anders met haar kindje om. De baby merkt dat bijvoorbeeld aan de spierspanning. Rouwende ouders zijn vaak een tijdlang niet in staat om anders dan op de automatische piloot voor hun kind te zorgen. Kinderen slaan deze ervaring in hun lijf op.
Zeker wanneer ze nog geen woorden ter beschikking hebben, hebben ze alleen hun lijf om te reageren.
Ouders kunnen vaak niet anders op dat moment, ze rouwen, en dat is merkbaar in hun dagelijkse functioneren. Kinderen ervaren dit, overigens niet op een bewuste manier. Maar deze informatie nemen ze mee in hun verdere leven en kan later soms op een of andere manier weer een rol gaat spelen.
Hoe kun je kleine kinderen het beste helpen?
Aanraking, knuffelen, liefdevolle aandacht is voor kleintjes het meest heilzaam. Soms kunnen ouders dit een tijdlang niet voldoende geven en is het van belang dat ere anderen zijn om hen bij te staan. Bij twee- en driejarigen is er meestal sprake van bewustzijn van het verlies. Op die leeftijd gaan kinderen met hun rouw om door de ervaring in hun spel te verwerken. Ze spelen het verlies uit via botsende autootje, poppen in een schoenendoos als kist, via playmobil, blokken of de poppenkast. Voor volwassenen gaat dat soms door merg en been maar het is een kinderlijke en ook heilzame manier.
Wanneer ze een beetje kunnen praten is uitleg over wat er gebeurt van groot belang, in woorden die ze snappen. Ook willen hele kleine kinderen al betrokken zijn en vaak meehelpen met dingen. Een tekening in de kist leggen, de kist dichtschroeven, op de begraafplaats de bloemen water geven.
Merijn is tweeëneenhalf. Zijn opa is overleden en op de avond voor de uitvaart sluit de familie samen de kist. Ook Merijn mag ‘een schroefje draaien’. Hij vindt dit heel fijn om te doen. Een half jaar later gaat ook zijn andere opa dood. Deze familie wil echter niet bij het sluiten van de kist aanwezig zijn. Merijn vraagt echter wanneer dat gaat gebeuren en staat er op om te helpen. Hij heeft geluk. Samen met de uitvaartverzorger mag hij ’alle schroefjes draaien.’ Voor Merijn is dekist sluiten een ritueel geworden en kinderen hechten aan rituelen.
Wanneer het overlijden iemand in het eigen gezin betreft, is het aan te raden te zorgen voor beeldmateriaal zoals foto’s of video van de uitvaart. Vaak komen kinderen op latere leeftijd terug op de gebeurtenis en hebben ze vragen. Dan is het fijn om naar beelden te kunnen kijken.
Daarom is het ook belangrijk om, indien mogelijk, ook kleine kinderen mee te nemen naar de afscheidsdienst.
Zes weken na de geboorte van zijn eerste kind, sterft Sander plotseling.
Zijn vrouw kiest ervoor om haar dochter Merel in een doek mee te nemen bij het afscheid en het hele gebeuren op video te laten vastleggen. Later kan Merel zeggen: “Papa was erbij op dat belangrijke moment toen ik geboren werd, en ik was er bij op dat belangrijke moment dat we afscheid moesten nemen van papa.
Wanneer Merel zichzelf later op de video van de afscheidsdienst terugziet, dan weet ze dat ze erbij heeft mogen zijn. En dat is van groot belang, ook al denken veel mensen dat het geen zin heeft dat zo’n kleintje aanwezig is. Uiteraard is het fijn als er dan iemand in de buurt is
die de baby of de peuter kan overnemen wanneer het de ouder teveel wordt of het kleintje het niet meer volhoudt. Hoe klein ook, wanneer een ouder, broer of zus overlijdt, is de mogelijkheid om betrokken te zijn belangrijk.
Kleuters (van drie tot zes jaar)
Kinderen van drie tot zes jaar kennen het verschil tussen leven en dood.
Ze gebruiken het woord 'dood' in hun gesprekken en in hun spel: 'Jij bent dood! Je moet blijven liggen.' Maar ze weten niet precies wat dood inhoudt. Ze weten dat mensen en dieren dood kunnen gaan. Ze kunnen er intens met elkaar over discussiëren.
Marieke is helemaal in paniek als ze ziet dat het muisje dat al dagenlang door de kamer trippelde op een morgen in de klem zit: ‘Nou is hij dood!’. Haar broertje van vijf troost haar. 'Je weet toch, het is alleen zijn velletje, zijn zieltje is al lang verdwenen.'
Kinderen begrijpen het definitieve karakter van de dood nog niet. Voor hen is dood iets tijdelijks, een soort slaap, waarbij de dode niet kan zien en niet meer kan bewegen. Ze beginnen ook te beseffen dat dood en verdriet met elkaar te maken hebben.
Manon van vijf gaat met haar oma naar het kerkhof om het graf van opa te bezoeken. Ze nemen een kerststukje mee en Manon mag het waxinelichtje aansteken. Als ze afscheid nemen bij het graf van opa zegt Manon: 'Opa blaast het kaarsje zelf wel uit, is het niet oma?'
Jonge kinderen vertonen soms reacties die voor volwassenen niet altijd te begrijpen zijn.
Aan de vierjarige Loes wordt verteld dat haar papa dood is. Ze luistert en vraagt vervolgens: "Mag ik nu buiten gaan spelen?" Voor haar moeder een onbegrijpelijke reactie. Zij gaat ervan uit dat haar dochternet zo verdrietig zal reageren als zij. Wanneer het meisje de dag na de begrafenis vraagt wanneer papa terugkomt, is ze zeer geschokt en intens bedroefd als haar moeder uitlegt dat papa nooit meer terugkomt. Het definitieve ervan had zij niet begrepen.
In de eerste vragen die kleuters stellen klinkt het verdriet nog niet door. Ze zijn vooral praktisch van aard. Zoals bij de vierjarige Davey.
We zitten stilletjes in de kring en kijken elkaar aan. 'Davey is dood, hè juf?' zegt er een. 'Ja', zeg ik gelaten en ik vertel aan de kinderen wat er precies is gebeurd. Davey is op zijn kamer onder een kastje gevallen, kon geen adem meer halen en is daardoor gestikt. Er komen veel vragen over het gebeurde zelf, zoals: Wat voor kastje? Waarom klom hij daarop? Hoorde mama dat niet? Waarom kroop hij er niet onderuit?
Eerst zijn er dus de vragen over het hoe, wat en waarom. 's Middags als de juf samen met de kleuters kaartjes maakt om aan bloemen voor Davey te hangen komen er andere vragen:
Dat is toch niet eerlijk, want alleen opa's en oma's gaan toch dood? Waar zou Davey nu zijn? Wat de leerkracht vooral verbaast, is dat de kinderen de dood niet op hun eigen leven betrekken. Er is geen spoor van angst en de kinderen praten er ongedwongen en heel gemakkelijk over. De volgende dag verloopt heel anders.
De reacties en de vragen worden persoonlijker en anders van aard. Een golf van herinneringen komt bij de kinderen op. Ze praten over de eerste dagen dat Davey op school kwam en over wat hij al wel en niet kon (…) De volgende stap is dat de kinderen beseffen dat Davey dingen niet meer kan meemaken. Ze maken zich zorgen over Daveys verjaardag (ik had Davey beloofd dat hij dan de kaarsjes mocht uitblazen) en vragen zich af of ze volgende week wel een verjaardag kunnen vieren zonder Davey.
Kinderen van deze leeftijd denken vaak dat leven en dood elkaar af wisselen. Daardoor wekken ze soms de indruk het de gewoonste zaak van de wereld te vinden dat opa gestorven is. Ze tonen grote belangstelling voor de lichamelijke en biologische kanten van de dood. 'Hij ziet wit', 'Kan hij niet meer lopen?', 'Kan opa nog horen als ik iets zeg?' Ze voelen nog geen angst voor de dood.
Het begrijpen van de dood valt ze nog moeilijk. Ze blijven vragen stellen, soms tot vervelens toe. 'Wordt opa nou niet vies in de grond?' 'Heeft hij geen honger in het graf?', 'Is dat niet zielig, zo alleen in de kist?', 'Met wie moet Dirkje nou spelen?' Langzamerhand beginnen ze te begrijpen dat dood een afscheid voor altijd is.
Hun rouwgedrag is niet altijd duidelijk voor volwassenen. Die zien dat de kleintjes bij de koffietafel na de uitvaart alweer krijgertje spelen of nauwelijks verdrietreacties vertonen. Maar kinderen moeten naast de worsteling om de dood te begrijpen in deze kleuterleeftijd leren omgaan met hun gevoelens. Hun vermogen om over gevoelens te praten en goed te uiten hoe ze zich voelen is nog niet zo ontwikkeld als bij volwassenen.
Ook al lijkt het niet altijd zo, ze zijn wel degelijk geraakt. Maar kinderen kunnen niet fulltime rouwen. Ze kunnen intens verdrietig zijn en vijf minuten laten weer volledig opgaan in hun spel of van vreugde staan te springen op de bank.
[...]
Even uit lurkstand springt.quote:Op woensdag 31 januari 2007 11:57 schreef Brighteyes het volgende:
Uit mijn reader 'Omgaan met Rouw'.
[..]
Ik hoop niet dat de voorbeelden te confronterend zijn, maar als ik ze weg zou laten zou een deel van de context verloren gaan.
De docente voor dit onderdeel is Riet Fiddelaers Jaspers. Binnen Nederland een autoriteit op het gebied van kinderen en rouw. Ze heeft ook heel veel boeken en boekjes hierover geschreven en uitgegeven. Oa. via de site www.indewolken.nl (Is niet zo'n hele duidelijke site, de vorige keer kon ik een lijst met boeken vinden via de winkel maar nu dus niet. )
Zoiets kan ik me ook ineens herinneren van de condeolance toen mijn moeder overleden was. Mijn neefje die het schitterend vond dat hij in een rij stond en alle mensen een hand kwamen geven. Wat een leuk feestje is dit he, zei hij toen.quote:Op woensdag 31 januari 2007 20:45 schreef Lishe het volgende:
Wat me het meest bijstaat en waar ik ook een fijn gevoel bij krijg is dat mijn jongste nichtje vroeg, terwijl ze rondhuppelde: "Lies? Wanneer is het feestje van oma afgelopen?"
Zo staat mij nog steeds bij dat ik een aantal jaren geleden met mijn jongere nichtje (toen 4) (niet als in dochter van mijn zus maar als in de dochter van mijn oom) aan de hand liep tijdens de begrafenis van mijn tante. Mijn ogen prikten van de kou en mijn nichtje dacht dat ik huilde. Ze kneep in mijn hand en zei: 'Zal ik je troosten?'quote:Op woensdag 31 januari 2007 20:45 schreef Lishe het volgende:
Easy, ten eerste heel veel sterkte.
Bij het overlijden van mijn oma zijn mijn neefje en nichtjes (toen 3,4 en 6) net als de oudere kinderen erg betrokken in het ziekte- en rouwproces. Dus veel bij oma op bezoek, ook in de laatste dagen. Na haar overlijden is ze thuis opgebaard. Wij en ook de jongsten waren daar heel veel in huis. Tekeningen maken, kaartjes schrijven en die allemaal in de kist leggen. De jongste hebben ook een knuffeltje aan oma meegegeven. Ik heb het als erg prettig ervaren. Mijn neefje en nichtjes weten er nu weinig meer van maar vinden het wel fijn er met ons over te praten.
Wat me het meest bijstaat en waar ik ook een fijn gevoel bij krijg is dat mijn jongste nichtje vroeg, terwijl ze rondhuppelde: "Lies? Wanneer is het feestje van oma afgelopen?"
Het is maar een voorbeeld, de situatie is bij iederen anders. Maar ik vind dat je mag vertellen wat er aan de hand is, als oma overleden is. Sterkte.
Dank je, de post kwam ze net brengenquote:Op woensdag 31 januari 2007 20:47 schreef Brighteyes het volgende:
Easy, ik stuur je morgen 3 boeken op.
Dat kan ik er eventueel ook nog wel bij vertellen als hij daar vragen over gaat stellen iddquote:Op dinsdag 27 februari 2007 22:09 schreef Leah het volgende:
Ik vertel heel schijterig dat je pas dood gaat als je heel oud bent![]()
Waarop de dochter van een goede vriendin erop stond dat ze haar haar liet verven. "Maar waarom dan?" "Dan zie je er niet zo oud uit, en dan ga je niet dood".quote:Op dinsdag 27 februari 2007 22:09 schreef Leah het volgende:
Ik vertel heel schijterig dat je pas dood gaat als je heel oud bent![]()
In dat geval zal ik het nog over het volgende dilemma hebben. Wel of niet mee naar de begrafenis.quote:Op woensdag 28 februari 2007 14:04 schreef Macka66 het volgende:
Gecondoleerd Easy.
En ik vind het fijn dat je dit topic hebt gestart. Want ik peins er wel eens over, hoe ik over een tijd dit soort onderwerpen het beste kan bespreken met mijn dochtertje.
WIj hebben al een paar keer de dood van een dierbaar persoon voor mijn kinderen meegemaakt.quote:Op donderdag 1 maart 2007 20:21 schreef easy-going het volgende:
Dank jullie voor de condeolances.
[..]
In dat geval zal ik het nog over het volgende dilemma hebben. Wel of niet mee naar de begrafenis.
Zaterdag is de begrafenis en in principe hebben we geregeld dat hij (Sven dus, 3 jaar 9 maanden nu) naar mijn vriendin gaat en er dus niet bij is.
Er is nog wel enige twijfel hierover omdat we toch ook wel van verschillende kanten (vriendinnen, mensen van het rouwcentrum) het advies krijgen om hem er wel bij te laten zijn zodat hij ook echt afscheid kan nemen.
Een optie zou zijn om hem mee te nemen en als het niet gaat dat mijn vriendin dan met hem weggaat. Maar iets in me zegt me dat dat bij hem niet werkt. Hij zal dan toch willen dat wij ook weggaan en dat kan natuurlijk niet.
Lastig dus.
Overigens zijn we vanmiddag met hem naar het rouwcentrum geweest waar oma opgebaard ligt. Eerst wilde hij niet, later toch maar wel. We gingen met zijn drieën naar binnen maar nadat hij heel kort gekeken had wilde hij naar buiten. (ze ligt in een ruimte met een deur direct naar buiten, wij hebben de sleutel van die deur gehad). Toen Sven en ik buiten waren wilde hij weer naar binnen, maar ik moest buiten blijven van hem. Samen met mijn man heeft hij toen nog even gekeken.
Verder heeft hij het er niet over gehad, we mochten ook niets vragen erover.
Ik kan me hier geheel bij aansluiten.quote:Op donderdag 1 maart 2007 20:38 schreef Mirage het volgende:
Hey, het is ook hun oma.... het is niet alleen een afscheid voor en door volwassenen.
De kinderen hebben minstens net zo;n grote liefdesband met haar gehad.
Dus scheve gezichten zal je niet snel krijgen en krijg je die wel... lekker laten gaan.
Voornaamste reden zijn afwerende houding ten opzichte van het hele gebeuren. We hebben hem ook echt gevraagd of hij naar de begrafenis wilde en dat was een heel afwijzend NEE.quote:Op vrijdag 13 april 2007 20:22 schreef Belana het volgende:
ff niet terug gelezen, maar wat was voor jou de reden om hem niet mee te nemen?
(hier een nogal zieke schoonvader die het einde van het jaar ws niet haalt, dus het houdt me nogal bezig)
Jaquote:Op woensdag 18 april 2007 22:17 schreef livelink het volgende:
E.T., is Saskia nu uiteindelijk meegegaan naar de crematie?
oooo wat herkenbaar, dat deed mijn zoontje (3.5) ook bij het afscheid van zijn overgrootvader (verder niet heel emotioneel beladen want die was erg oud en had een mooi leven gehad etc.). De hele dienst vond hij vooral fascinerend (hij wilde van elke spreker weten wanneer die dood ging, met zo'n kleuter-fluisterstem die je tot achterin de zaal kon horen), maar hij raakte geheel ontredderd toen iedereen aan het eind ging huilen, en zette het op een brullen terwijl hij zelf niet wist waarom, waar hij nog harder om moest huilen, et cetera. Een beetje zielig, een beetje schattig. Hij zei wel dat het was omdat hij niet wilde dat Overopa dood was, maar het was echt overduidelijk dat hij puur meevibreerde op de heersende emotie op dat moment.quote:Op woensdag 18 april 2007 22:40 schreef E.T. het volgende:
Alleen aan het einde van de dienst werd al dat verdriet om d'r heen te veel en deed ze hartverscheurend mee.
hoe we het aan gaan pakken vind dan weer een probleem voor laterquote:Op vrijdag 11 mei 2007 04:36 schreef frederik het volgende:
Krijg je door te zeggen dat er kinder sterretjes en volwassene sterretjes zijn geen problemen later?
Dat past niet in het gangbare geloof (hemel-hel verhaal, of reincarnatie), danwel de atheist (er is niets na de dood).
Wil je die scheiding volwassene - kind blijven volhouden? Want wanneer Kyllian iets anders te horen krijgt (al is het op school) kan dat wel eens een hele grote vertrouwensbreuk richting jullie opleveren.
(vooral als hij het gevoel heeft dat jullie maar wat verzonnen hebben om hem nu beter te laten voelen in deze moeilijke tijden).
Vraag is dus, hoe pakt die het op op het moment dat die gaat geloven dat er geen onderscheid is tussen kind en volwassene sterretjes (wat die dan verder wel of niet gelooft even buiten beschouwing gelaten)
Mijn post ging ook niet zozeer over hoe uitgebreidt je alles moest zeggen (het sterretjes verhaal maakt wel veel aanvaardbaar, vind ik op zich dus niet eens zo'n slechte).quote:Op vrijdag 11 mei 2007 23:45 schreef babyfeet het volgende:
[..]
hoe we het aan gaan pakken vind dan weer een probleem voor later
Je moet toch iets verzinnen om hem beter te laten voelen en dat was eigelijk het eerste wat in ons opkwam.
Moet je een kind van bijna 5 dan alles maar haarfijn uit gaan leggen hoe het in elkaar steekt?
Ik vind dat dus niet kunnen het is nog maar een kind en hoord daar nog niet zo intensief mee bezig te zijn ,
maar ieder zijn mening natuurlijk .en als ouders het wel helemaal uit leggen vind ik dat ook goed
wij vinden het op dit moment wat we vertelde het beste voor hem.
Maandag heb ik een dubbele afspraak met de huisarts en we zien wel hoe het verder loopt .
Ik hoop dat het gaat helpen het enigste wat we willen is onze zoon terug![]()
Ten eerste is het gemis bij ons ook nog heel erg groot en nog steeds heel onwerkelijk dat hij er niet meer is en er word nog dagelijks aan hem gedacht en gesproken.tranen staan ook nog steeds heel hoog.quote:Op zaterdag 12 mei 2007 07:07 schreef frederik het volgende:
[..]
Mijn post ging ook niet zozeer over hoe uitgebreidt je alles moest zeggen (het sterretjes verhaal maakt wel veel aanvaardbaar, vind ik op zich dus niet eens zo'n slechte).
Waarom ik eigenlijk poste was het verzinnen van een kinder ster en een volwassen ster.
Daarmee stel je een kind voor de keuze:
1. wil ik altijd alleen zijn (papa en mama zijn ook oud, dus worden ook geen kindsterretjes meer, door nu dood te gaan zal die al zijn dierbaren dus altijd moeten missen)
2. zal ik toch maar bij papa en mamma blijven, dan ben ik maar "half eenzaam" .
Waar zit hier het luisterende oor, en het erkennen van her verdriet wat heel gewoon gevonden wordt als het volwassenen met verdriet betreft?
Ik zag dit alles een beetje als egoisme van jullie uit (je gaat mij toch niet verlaten zeg), iets wat je ook heel vaak hoort wanneer er iemand uit psychische nood zelfmoord heeft gepleegd. Dan is de zelfmoordenaar meestal de egoist omdat die mij heeft achtergelaten.
Terwijl de achterblijvende juist de egoist is omdat die alleen aan zijn eigen verdriet als achterblijver denkt, terwijl de zelfmoordenaar en met de achterblijvers zit, en met zijn eigen problemen daarboven op.
Net als bij kyllian is zo'n uitlating geen erkenning van de problemen van de ander, maar alleen van je eigen problemen.
Dat jullie professionele hulp zoeken lijkt me zeer handig, en kan jullie julie zoon wel eens terug geven
(mijn post lijkt misschien wat aanvallend, maar is niet zo bedoeld,het was meer gericht op jullie schok van het feit dat hij graag bij opa zou willen zijn, iets dat jullie nooit gehad hebben, of niet meer voelen, en hoe jullie in eerste instantie zijn gevoel "ontkent" hebben).
Mijn moeder zag ze minstens 1x per week, maar daar vond ze de slangetjes en de rolstoel eng van. Opa zag ze zeker 1x per maand, soms meer, nooit minder. Maar ook daar had ze een goeie band mee. Ze klom er niet uit zichzelf bij op schoot, maar zat graag naast opa om samen een boek te lezen.quote:Op zaterdag 20 juni 2009 15:43 schreef Magistic het volgende:
Had ze wel een goede band met der opa en oma dan? Kijk, als een familielid overleed waar ik een goede band mee had dan doet dat mij verdriet. Als een familielid overleed die ik eens in het jaar op een verjaardag zag, dan deed het mij ook vrij weinig.
Ah bedankt! Ik had wel al lopen zoeken maar kon niets vinden!quote:Op zaterdag 20 juni 2009 16:56 schreef Brighteyes het volgende:
Ireth, in dit topic van easy-going staat ook heel veel over dit onderwerp. De TT zegt het al wel: Kinderen en rouwverwerking
Och ja, dat zou idd ook een uitspraak van Suus kunnen wezen! Vandaag de begravenis gehad, ze wilde erg graag mee. Ze heeft de hele dag meegemaakt, grotendeels met een smile op haar gezicht en vanavond vertelde ze dat het een erg gezellige dag vondquote:Op zaterdag 20 juni 2009 23:03 schreef easy-going het volgende:
"Mama, wie is er vandaag jarig?"
"vandaag zou oma jarig zijn Sven!"
"Ooo, wacht ff, dan moet ik even een pen halen om het door te strepen, want die klopt niet meer"
SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.Goedemiddag! Kan ik u ergens mee helpen?
Dat is ook mijn idee een beetje.quote:Op zaterdag 20 juni 2009 23:10 schreef littledrummergirl het volgende:
Het zou kunnen zijn dat ze de lange termijn gevolgen nog niet echt kan over zien. Dat ze "nooit meer kunnen zien" een beetje ziet als "even niet kunnen zien". Ik kan natuurlijk niet in haar hoofdje kijkenmaar als je 5 bent is de dood natuurlijk nog een heel abstract iets
Dank je wel voor deze tips.. Mijn vader heeft leverkanker dus tussen nu en een half jaar moeten wij onze dochter van 2½ ook vertellen wat er met opa gebeurt. Heb ondertussen het Nijntje boekje besteld en zal hier zeker eerlijk en open met haar over zijn. Deze opa is ook haar absolute favoriet.quote:Mijn kinderen hebben tussen 2 toespraken een mooie roos met een tekening op de kist gelegd, de tekening was een mooie gelegenheid thuis om hun gevoel een beetje kwijt te kunnen en iets te maken over waar opa nu is, en met het leggen van de roos hebben zij ook het gevoel onderdeel te zijn geweest van het afscheid, dat op zich voor een kind al zo abstract en onbegrijpelijk is.
Ik ook.quote:Op donderdag 13 augustus 2009 19:47 schreef Vicky het volgende:
Evenstar, ik moet huilen van het verdriet van jouw guppie
Wat fijn dat hij door toneelspel het kon verwerkenquote:Op woensdag 9 juni 2010 17:20 schreef agenda het volgende:
Ik ben het eens met evenstar.
Mijn zoon pdd-nos en doof is toen hij 4 was mee naar een begrafenis geweest van een oom die ik als tweede vader beschouwde. Eigenlijk dus een soort opa voor hem.
We hadden afgesproken dat als het niet zou gaan mijn man met hem naar buiten zou gaan. Alles ging goed, hij gaf zelfs snel een kusje op de kist, waardoor de hele zaal zat van ahhhhhh.![]()
Hij heeft het naderhand thuis verwerkt door nog dagen daar na begravennisje te spelen, kist in het midden, kaarsjes erop en stoelen er om heen.
Dat is wel een goede, maar ik zou niet weten wie.quote:Op woensdag 9 juni 2010 17:16 schreef Nijna het volgende:
Ingrid, is het een optie om iemand mee te nemen die eventueel met Kim de zaal uit kan als ze te luidruchtig is of paniekerig wordt?
Ik weet niet wat wijsheid is, jij kent haar het beste natuurlijk...
Dat kan idd ook nog.quote:Op woensdag 9 juni 2010 17:15 schreef _evenstar_ het volgende:
Ingrid vraag Simmu wat hun willen.
je kan bijvoorbeeld als simmu het fijn zou vinden, als het even niet gaat dat djeez of jij even met haar naar buiten gaat.
Ik ben zelf voorstanderd van wel mee nemen, het maakt voor kindjes het tastbaarder/begrijpelijker.
En kinderen kunnen je ook op een positieve manier verbazen.
Even drie voorbeelden van hier.
Bij de crematie van Maurice was het juist zij die het allemaal wat draagbaarder maakte met haar gekwaak toen de mensen binnen liepen,
Bij mijn oma "moesten" de achterkleinkinderne juist erbij, want dit was waar oma gek op was, en alle achterklein kinderen en klein kinderen waren onderdeel van de dienst.
Bij de Juf van Arwen, was ze ook mee, en dat ging heel goed, en ik hoorde later van de zus hoe fijn ze het vond, want die kindjes van haar klasje dat waren ook en beetje haar kindjes, en wederom die kindertjes zorgden voor een lach tussen de tranen door.
crosspost uit de SCquote:Gecondoleerd Vicky. Wat wil Amber zelf? Dat zou ik ook mee laten wegen. Wij zijn wel afscheid gaan nemen van opa met de kinderen, maar ze zijn niet mee geweest naar de begrafenis (zo'n kerkdienst vraagt veel van wiebelkontjes ) maar ze halen zich echt de meest rare dingen in hun hoofd? Dus de volgende keer gaan ze gewoon mee (al hoop ik dat het nog lang duurt. )
dat dus...quote:Op maandag 29 november 2010 10:08 schreef Moonah het volgende:
Oh Vicky, gecondoleerd....![]()
Ik kan me voorstellen dat het voor een kind wel goed is om bij een begrafenis aanwezig te zijn. Dat maakt het abstracte van de dood toch een beetje concreter. Denk ik.
Ik denk neit eens dat er een dienst komt. Het wordt een begrafenis vanuit de sociale dienst, heel karig dus.quote:Op maandag 29 november 2010 10:36 schreef chacama het volgende:
En jezelf goed afvragen waarom je ze niet mee zou nemen....
1. omdat je bang bent dat het teveel van haar vraagt qua emotie. Dan zou ik alleen afscheid nemen en de dienst niet doen.
2. omdat je bang bent dat ze de dienst verstoord. Dan zou ik als ze zelf mee wilt, iemand standby hebben staan (achterin de kerk) die Amber over kan nemen op het moment dat het haar te veel wordt. Zodat jij nog gewoon de dienst bij kan wonen.
Mijn dochter was verteld dat oma een sterretje was geworden en aan de hemel stond en op haar neer keek. Maar Samara hoorde op een gegeven moment over een sterrenregen en was daarna steeds bang dat oma naar beneden zou vallen. Soms overzie je van tevoren echt niet wat ze met bepaalde symboliek of troostende verhalen doen.quote:Op maandag 23 januari 2012 22:44 schreef livelink het volgende:
Het is misschien een zijstapje in dit topic, maar probeer er iets later achter te komen wat het kind nu werkelijk van het verhaal gemaakt heeft.
Mijn schoonmoeder is begin december overleden en we dachten dat we het met Job allemaal goed hadden besproken en uitgelegd en zo. En dat we uiteindelijk allemaal wel ongeveer hetzelfde beeld hadden van wat hij daarvan begreep.
Werden we een paar dagen na de begrafenis gebeld door de groep dat Job over de dood van zijn oma de meest waanzinnige fantasieen had. Toen bleek dat hij alles wat tijdens de afscheidsdienst door de pastoor was gezegd had vermengd met onze verhalen en het was een volkomen bizarre mix geworden in zijn hoofd.
Het was ook echt een puzzel om erachter te komen waar sommige gedachten vandaan kwamen en hoe het was ontstaan en hoe we dat weer recht moesten trekken.
Nou zal dat voor een kind als Job anders zijn dan voor de meeste kinderen, maar wij hadden totaal geen rekening gehouden met wat er nog in die dienst naar voren zou komen. En zo'n dienst is één en al symboliek natuurlijk.
Ben ik het ook wel mee eens.quote:Op woensdag 25 januari 2012 11:28 schreef erodome het volgende:
Ik moet zeggen dat ik al voordat hij geboren was heb besloten om nooit te verbloemd antwoord te geven, maar altijd eerlijk te antwoorden waarbij ik wel rekening hou met de leeftijd en wat ze kunnen bevatten.
Dat heeft voor mij en hem altijd gewerkt, ik vind het persoonlijk erg fijn.
Och jee. Het tactische en subtiele gedeelte van het verhaal was niet blijven hangenquote:Op woensdag 25 januari 2012 11:56 schreef moussy het volgende:
Ik heb ooit eens met een enorme omweg uitgelegd wat cremeren was, Cas was 6 denk ik, ik dacht echt dat ik het met bloemetjes en vioolmuziek uitgelegd had, toen bleek bij de kinderarts, die vroeg hoeveel broers en of zusjes hij had dat er te weinig vioolmuziek en bloemetjes aan te pas waren gekomen. "Ik heb een zus, die is op school, en een broer, die hebben ze in de fik gestoken!"
Ik kan het me goed voorstellen Livelink dat je zo gereageerd hebt! het is ook niet niks als je kind je zoiets verteld. En ik denk dat je op zich best een pedagogisch verantwoord antwoord gegeven hebt door te zeggen dat er vandaag ook iemand in dat huis bezig is geweest en dat je denkt dat hij deze persoon heeft gezien.quote:Op dinsdag 28 februari 2012 21:38 schreef livelink het volgende:
Jullie hebben gelijk, ik zal er normaal met Job over praten en hem verder zoveel mogelijk naar J. verwijzen.
Op het moment dat ik de voordeur opendeed vanavond overviel hij me er meteen mee, dus ik heb niet handig gereageerd.
SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.Mama van Jaël (17-07-2009)
Mama van Sarah (05-03-2011)
zoiets jaquote:Op zaterdag 16 februari 2013 12:51 schreef debuurvrouw het volgende:
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
Hear, hear!quote:Op zaterdag 16 februari 2013 12:51 schreef debuurvrouw het volgende:
Ik denk dat het niet meer dan normaal is dat je je kinderen hun oudere broer of zus ook laat herdenken. Die hoort er ook helemaal bij. En waarom vind jij dat mensen dat zo niet mogen doen en 'dus' therapie nodig hebben? En waarom ben jij de aangewezen persoon om iemand daar iets over te adviseren?
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
dat ja..quote:Op zaterdag 16 februari 2013 12:51 schreef debuurvrouw het volgende:
Ik denk dat het niet meer dan normaal is dat je je kinderen hun oudere broer of zus ook laat herdenken. Die hoort er ook helemaal bij. En waarom vind jij dat mensen dat zo niet mogen doen en 'dus' therapie nodig hebben? En waarom ben jij de aangewezen persoon om iemand daar iets over te adviseren?
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
Mijn dochter heeft haar oma nooit gekend, maar we gaan nog regelmatig naar haar graf en herdenken niet alleen haar verjaardag. Ze heeft eergisteren nog een kaarsje aangestoken in de Sacre Coeur. Moet ik nu in therapie?quote:Op zaterdag 16 februari 2013 11:41 schreef Iwanius het volgende:
Een vraag die hier misschien beantwoord kan worden.
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
want het is veel gezonder om je kinderen te leren dat nare dingen niet bestaan en alleen oude mensen doodgaan? ofzo? lekker doen alsof dat ene kind nooit bestaan heeft en verbergen die hap?quote:Op zaterdag 16 februari 2013 11:41 schreef Iwanius het volgende:
Een vraag die hier misschien beantwoord kan worden.
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
hier hangen fotos van thijs,roy heeft een knuffel van thijs in zijn kamer,er brand een lichtje voor thijs.quote:Op zaterdag 16 februari 2013 11:41 schreef Iwanius het volgende:
Een vraag die hier misschien beantwoord kan worden.
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
Die is ook 'verfilmd'. Althans, ik zag het op de DVD van mijn neefje voorbij komen laatst. Dat is misschien wel prettig voor Sven en ouders dat het verhaaltje verteld wordt. Minder kans op eigen emotie die de overhand neemt.quote:Op woensdag 31 januari 2007 11:21 schreef Brighteyes het volgende:
Kikker en het vogeltje
Max Velthuijs
Beschrijving:
Bij de rand van het bos ligt een vogeltje.'Kijk,' zegt Kikker, 'kapot. Hij doet het niet meer.''Hij slaapt,' zegt varkentje.Maar Haas zegt: 'Hij is dood.''Dood?' vraagt Kikker. 'Wat is dat?'
Zie mijn edit, die ik net ervoor submitquote:Op maandag 18 februari 2013 13:15 schreef Troel het volgende:
[..]
De moeder van Sven opende dit topic in 2007Maar voor andere ouders inderdaad wel een idee
Thnx voor deze tip, ik heb meteen gekeken of het filmpje op youtube stond en daar staat ie. Dus die kan ik ook nog aan mijn dochtertje laten zien.quote:Op maandag 18 februari 2013 13:14 schreef Tha_Duck het volgende:
[..]
Die is ook 'verfilmd'. Althans, ik zag het op de DVD van mijn neefje voorbij komen laatst. Dat is misschien wel prettig voor Sven en ouders dat het verhaaltje verteld wordt. Minder kans op eigen emotie die de overhand neemt.
Edit: zie nu pas dat topic uit 2007 komt, ik neem aan dat de oma van Sven al overleden is. Geldt mijn stukje nog wel voor anderen in dezelfde rotsituatie
Toch zou ik wel naar je kind luisteren. Het afscheid hoort erbij en ik weet dat mij kinderen juist op die momenten niet met vragen kwamen. Afgelopen maand bij het afscheid van mijn grootouder, was er ook een achterkleinkind van 5. Tuurlijk wilde hij eea weten maar niemand die zich daar een seconde aan gestoord heeft. Tijdens de plechtigheid zelf was hij rustig aan het spelen met zijn knuffel, dicht bij de kist. Dat gaf juist een mooi gevoel : t leven gaat door en in hem zien we de toekomstquote:Op donderdag 21 februari 2013 08:11 schreef Deepfreeze het volgende:
Straks ook eens met Chris kijken..
Gisterochtend gehoord dat mijn opa de stekker eruit wilde trekken(leefde al 2 jaar voorbij de verwachte einddatum met slokdarmkanker), gistermiddag bezoek van de huisarts, en vannacht gestorven.
Chris reageert zoals het bij een kleuter hoort. Nu wil hij eigenlijk mee naar de dienst, maar ik vind hem nog net je jong en teveel vol vragen om hem mee te nemen naar de kerk.
Wat een ontzettend trieste situatiequote:Op zaterdag 29 mei 2021 09:52 schreef tpopml het volgende:
Dank @:Majo voor je nachtelijke speurtocht
@:BE Ik heb al wat zitten neuzen in dit topic en op de website 'in de wolken', en inderdaad al wat handige tips voorbij zien komen. Het betreft mijn schoonzus die onlangs te horen heeft gekregen dat ze nog 3-12 maanden heeft te leven (kanker, vergevorderd stadium). Ze heeft zelf de verwachting dat het wel eens sneller kan gaan dan dat. Samen met mijn broer heeft ze een zoon van bijna tien, en een dochter van 6,5. Ik probeer me vooral in te lezen zodat ik hen kan bijstaan. Iets concreets zoals een boekje lijkt me ook erg prettig. Geef ik dat nu, of als ze overleden is?
Mijn nichtje is in de regel een open boek, mijn neefje meer type binnenvetter.
|
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |