Het grote Feijenoordtopic #2279 Op naar het tijdperk Stam.

Zijn magistrale linkerbeen veroverde meer harten dan prijzen, maar toch zal Robin van Persie worden herinnerd als een van de beste Nederlandse voetballers aller tijden. Dit is zijn slotakkoord, in 32 delen. 'Ik heb het beleefd en ervaren. Dat geeft me rust.'

1. Missen
'De rush, dat is wat ik ga missen. De kick van het toeleven naar grote wedstrijden. Gaan we winnen, ga ik scoren? Het lukken van iets, het samen presteren, soms het mislukken, hoort er ook bij. Maar ik heb het beleefd en ervaren, talloze keren. Dat geeft me rust. Wat ik vroeger heel graag wilde, heb ik bereikt.'

2. Comfort zone
'Ik was een van de eerste ambassadeurs van BT Sport (British Telecom). Vaak met ze samengewerkt, shoots en interviews gedaan in Manchester en zo. Nu is het plan dat ik vanaf komend seizoen wedstrijden voor ze ga analyseren op televisie. Kijken of ik het kan en of het me bevalt. Ik denk allebei wel, maar je weet nooit. Misschien dat ik wat te lang van stof ben voor tv, zou kunnen. Het is trouwens wel hard werken, ik heb al een keer meegelopen. Je moet je goed voorbereiden, je stats op orde hebben, weten waarover je praat. Ik zal het niet zo benaderen dat ik daar ga zitten om vervolgens een beetje slap te lullen over voetbal. Nee, ik wil wel een verhaal vertellen dat sterk is. Ik heb een eigen kijk op voetbal en spelers en heb het allemaal zelf meegemaakt. Ik zou van toegevoegde waarde kunnen zijn. In ieder geval is het iets uit mijn comfort zone, dat maakt het leuk.'

3. Bubbeltje
'Het voetbal is veranderd en ik veranderde mee. Als jonge jongen zit je in je eigen, kleine bubbeltje en ben je snel tevreden met je prestatie. Dat vooral ben ik anders gaan zien. Toen ik twintig was, schoot ik een vrije trap op de lat tegen Ajax. Vond ik fantastisch, genieten. Maar vijf jaar later vond ik het helemaal niks. Zo'n bal moest erin. Je wordt ouder en krijgt meer door. Ik ben op een gegeven moment ook veel zuiniger gaan spelen. In het begin van mijn carričre was ik van de acties, later besef je wat het betekent als je ballen verliest. Dan ben je geen topper, want je elftal moet dan tig keer vijftig meter terug, omdat jíj slordig bent. Zo kom je achter dingen in je eigen spel die niet goed zijn. Soms word je ook met je neus op die feiten gedrukt. Na weer een keer balverlies - ik geloof dat het nog bij Feyenoord was - liep een ploeggenoot langs. "Je speelt met m'n geld", zei hij. Snapte ik niks van. Geld is voor mij nooit een drijfveer geweest, vroeger al helemaal niet. Maar je moet wel betrouwbaar zijn.'

'Dennis Bergkamp, Thierry Henry, Robert Pires; zij hebben me bij Arsenal opgevoed'

4. Details
'In de echte top leer je nog het meest van je medespelers. Details, kleine dingen met grote gevolgen. Chelsea-uit. Ik speelde op het middenveld van Arsenal als 10 tegen Makélélé, Lampard en Essien. Die gasten tikten me helemaal scheel. Dennis Bergkamp zat op de bank. In de rust liep ik naar hem toe. Dennis, help me effe, dit gaat niet goed zo. Hij zei: "Zij spelen zus en zo, wij doen dit, als je nou je loopactie daar inzet, wordt het al wat makkelijker". Dat blijkt dan te kloppen. Dennis, Henry, Pires; ze hebben me opgevoed. Zij deden, ik keek. Pires, die niet snel was, maar combinerend niet te stoppen. Ik heb hem nooit een bal blind zien trappen, alles was binnenkant-voet, altijd geplaatst en op doel. Daarom was het zo goed naar Arsenal te gaan. Ik werd er elke dag en aan alle kanten getriggerd.'

5. Riquelme-stijl
'Toen ik net begon, was de nummer 10 een echte spelbepaler, Riquelme-stijl, dat vond ík mooi. Maar tegenwoordig is die plek gekaapt door lopers. Ze lopen gaten dicht, verdedigen mee terug en zijn ook nog voor de goal te vinden. Niet echt mijn spel. Daardoor was ik blij dat ik uiteindelijk in de spits kwam te spelen.'

6. Spits
'Er was iets met Dirk Kuijt, geschorst of geblesseerd. Ook Ruud van Nistelrooy kon niet spelen, dus Marco van Basten, de bondscoach toen, kwam naar me toe en zei: "Robin, jij spits morgen". Nooit gespeeld op die plek, dus ik werd een beetje nerveus. Ik ga mijn best doen en als het niks wordt, moet je me er niet op afrekenen, trainer. Van Basten vond het onzin, ik kon het best volgens hem. Ik dacht dat het uit was tegen Bulgarije, maar we wonnen en ik scoorde. Paar dagen later moesten we thuis. "Jij weer spits, Robin", zei-ie. Toen vond ik het al een stuk interessanter. Arsčne Wenger had die wedstrijd ook gezien. De zomer erop ging Emmanuel Adebayor naar City. Ik vroeg de trainer of er een vervanger kwam. "Why?", vroeg-ie. "Jij bent mijn nieuwe spits". Ik nog aandringen op versterking, maar net zoals Van Basten wist ook Wenger zeker dat ik op die positie zou slagen. Toen is het scoren begonnen. Twintig in mijn eerste jaar op die plek en ook bij Oranje vlogen ze er steeds vaker in.'

7. 9,5
'Ik heb me nooit een echte spits gevoeld, eerder een 9,5. Ik vulde het in op mijn eigen manier. Jürgen Klopp heeft me ooit het mooiste compliment gegeven. "Ik heb nooit een speler gezien die op drie posities tegelijk speelt". Was uit tegen Dortmund. Ik zakte in, trok naar de zijkanten, was in de spits te vinden. En de ploeg paste zich aan mij aan, ze speelden echt voor míj. Zodoende kon ik scoren en excelleren.'

8. Voorbestemd
'In mijn eerste periode bij Feyenoord zat ik steeds vaker op de bank en speelde in het tweede. Op een avond moesten we uit naar Ajax voor wat een beruchte wedstrijd zou gaan worden. Ik wist dat Arsenal kwam kijken, dus de motivatie was er wel. In een vijandige sfeer speelde ik die wedstrijd. Het publiek daar had het op me voorzien, schelden, zingen, ik heb wel wat bier gedronken... Maar oké, ik besloot me niet te laten provoceren. Uiteindelijk werd het wel vechten, met die Chileen Acuna die voor niemand opzijging. Een jaar eerder zou ik hebben teruggeslagen, alleen was ik nu wel zó ver dat ik me niet uit die tent liet lokken. Ik wilde laten zien hoe professioneel ik was geworden, indruk maken. Mijn vader had het einde niet afgewacht. Hij zat in het Van der Valk in Breukelen wat te drinken, toen hij hoorde van dat gedoe na afloop. Even bijkomen, moet-ie hebben gedacht. Maar wat bleek? In datzelfde hotel zat Steve Rowley, de chief scout van Arsenal. Ze raakten aan de praat aan de bar. "Heb je het al gehoord?" Ja, Steve had het allemaal meegekregen. "Als je nog wat wilt met Robin, moet je nu handelen", zei mijn vader. Hij vertelde dat er ook andere clubs waren die me wilden hebben. Steve belde direct met Wenger en binnen een paar dagen was alles rond. Maar wat als mijn vader Steve niet was tegengekomen? Dan was ik misschien wel ergens anders gaan spelen. Was het toeval of voorbestemd dat het doorging? In elk geval kwam met Arsenal mijn droom uit.'

9. Poolen
'Mijn relatie met de oudere spelers was niet goed in mijn eerste periode bij Feyenoord. Met trainer Bert van Marwijk had ik beter contact, zonder dat we heel close waren. In die tijd speelde ik tweeënhalve maand op 10, m'n beste maanden. Ik wilde doorpakken op die plek, mezelf laten zien, alleen lukte dat niet meer bij Feyenoord. Als ik eerlijk ben, lag dat ook aan mij. Ik leefde niet als prof in die jaren. Gek, eigenlijk. Voetbal was mijn passie, mijn droom, ik was een zware liefhebber, alleen stond ik 's nachts om twee uur wel nog een potje te poolen, terwijl we een paar uur later moesten spelen. Het is onschuldig, maar niet goed. Als je me nu vraagt waar het fout ging, zeg ik: geduld. Dat had ik niet. Nu zou ik tegen jonge jongens zeggen dat het niet erg is af en toe op de bank te zitten, destijds ontging the bigger picture mij volledig. Ik vond het moeilijk. In de minuten die ik kreeg, wilde ik te veel indruk maken. Dat werkt dan tegen je.'

10. Trainingspak
'Ik leefde vroeger in een trainingspak en met een bal. Meer had ik niet nodig. Voetballen, voetballen, voetballen, groter dan dat was mijn wereld niet. Mensen vragen me weleens of ik niet wat gemist heb in mijn jeugd. Ik ben nooit met vrienden naar Lloret de Mar geweest of zo, die behoefte had ik ook helemaal niet. Om me heen zag ik veel talentvolle jongens een ander pad kiezen, steeds verder weg van hun doel. Uitgaan, vrienden hebben, ik vond het niet belangrijk. Later is het voetbal mij op heel veel manieren heel veel gaan teruggeven.'

'Ik heb echt op het punt gestaan naar Sparta te gaan. Stel dat Feyenoord had meegewerkt aan die transfer'

11. Sparta
'Ik heb nooit last gehad van druk of spanning. Ook niet toen ik net debuteerde. Ja, voor de WK-finale was het gevoel wel wat intenser, maar dan praat je over wedstrijdspanning. Hoe groter, hoe beter, dat vond ik mooi, als jonge jongen al. Ik was wel overtuigd van mezelf, maar intussen debuteerden al mijn teamgenoten één voor één in Feyenoord 1. Behalve ik. Ik heb echt op het punt gestaan naar Sparta te gaan. Mijn droom was prof worden en bij Sparta was je dat ook. Stel dat Feyenoord had meegewerkt aan die transfer? Heb je het weer: een carričre wordt ook door toeval bepaald.'

12. Status
'Geld heeft mij nooit gepakt of geraakt, daarom denk ik dat ik veel heb verdiend door de jaren heen. Omdat het me niets deed en ik vind dat het niet mijn status bepaalt. Vroeger niet en ook niet toen ik opeens wel geld ging verdienen. Je komt in je leven altijd op een punt dat je jezelf gaat afvragen wie je bent en waarvoor je staat. Ik heb zat collega's meegemaakt die hun status gingen ophangen aan wat ze verdienden. Heb ik nooit aan willen meedoen, aan die onzin. Bij Feyenoord heb ik tweeënhalf jaar voor een koelkastcontractje gespeeld. Prima, kon ik van rondkomen en mijn dingetjes doen. Zelfs bij Arsenal was het de eerste jaren geen vetpot. Mijn advies aan jonge spelers is nu: tot je 24ste is geld totaal onbelangrijk. Tuurlijk moet je het in die vijftien jaar dat je prof bent wel gaan verdienen, alleen vind ik dat het niet leidend mag zijn. Kies voor een club, voor een filosofie die echt bij je past. Daarna komt geld vanzelf.'

13. Geldwolf
'Feyenoord had na de winst van de UEFA Cup met Thomas Buffel verlengd, ze hadden eigenlijk met iedereen wel verlengd, behalve met mij. Terwijl ik dacht: Doe mij ook een deal! Ik had nota bene nog een koelkast-contract. Uiteindelijk kwam die aanbieding er wel, maar veel te laat. Het gevoel te willen blijven, was weg. Dat sommige mensen me toen als een geldwolf hebben afgeschilderd, doet me nog steeds wat, omdat het zo onterecht was.'

14. Zomertijd
'Ik was te laat gekomen voor de wedstrijd tegen RKC Waalwijk. Zomertijd, had ik effe geen rekening mee gehouden, dus Van Marwijk zette me op de bank. Toen ik mocht invallen, wilde ik alles goed maken. We kregen een vrije trap die perfect lag voor een linkspoot en ik vroeg aan Pierre van Hooijdonk of ik 'm mocht nemen. Nee, dat trok-ie niet. Het ging over en weer, totdat ik zei: Oké, neem jij 'm maar, terwijl ik wist dat ík het ging doen. Ik wilde even ruimte creëren. Dus toen Pierre een stapje naar achteren deed, schoot ik snel die bal. Keeper pakte 'm, mijn pech. Later had ik ook nog zoiets tijdens het EK in Zwitserland en Oostenrijk met Wesley Sneijder. Nam ik die bal ook en weer was-ie niet raak. Wat dat betreft heb ik er weinig van geleerd, haha.'

15. Nek
'Dat het ook anders kan, bewees Arjen Robben bij die vrije trap tegen Ivoorkust. WK 2006, mijn eerste grote toernooi. "Hoe voel je je?", vroeg-ie. Ik: Top. "Oké", zei Arjen, "dan hang ik over twintig seconden om je nek". En daar hing-ie toen ook. Ik sta er nu trouwens nog steeds achter dat ik toen bij Feyenoord die bal inpikte van Van Hooijdonk. Ik vind het met terugwerkende kracht ook wel grappig, ik bedoel: er sprak wel ambitie en vertrouwen uit. Als een speler dit nu bij mij had gedaan, zou ik het alleen maar hebben toegejuicht. Om iets te bereiken, moet je dingen samen doen. Vooral in de laatste fase van mijn carričre vond ik dat belangrijk. Door een vrije trap weg te geven, creëer je een goed gevoel bij een medespeler. En zo krijg je zelf ook meer ballen van je teamgenoten. Kleine dingetjes dragen eraan bij. Een goede Christmas Party samen, goeie gesprekken, een vrije bal weggeven; tel het op en het geeft een goed gevoel, waardoor je als ploeg beter presteert.'

'Ik sta er nu nog steeds achter dat ik toen bij Feyenoord die bal inpikte van Pierre van Hooijdonk'

16. Gevoel
'Na acht jaar Arsenal voelde ik dat het tijd werd voor iets nieuws. Dat lag niet aan de club, want mijn mooiste tijd als speler had ik bij Arsenal, alleen: nooit de Premier League gewonnen. Ik had contact met Juventus, City wilde wel, maar op gevoel koos ik voor Manchester United. Alex Ferguson speelde daarin wel een rol, net zoals de ervaren spelers bij die ploeg. Ik koos op gevoel, zoals ik altijd heb gedaan. Nu zeg ik: juiste keus, ben blij dat het zo gegaan is zoals het is gegaan. Ik heb uiteindelijk toch met die kampioensbeker gestaan.'

17. Mazzel
'Er zijn spelers die ontiegelijk veel hebben gewonnen, achter mijn naam staat een landstitel met United en een paar cups. Maar als je me nou vraagt of ik er last van heb, nou nee. Prijzen alléén maken niet de speler, in mijn beleving. Het gaat om het gevoel dat je bij een voetballer krijgt. Cristiano Ronaldo heeft misschien meer gewonnen dan Lionel Messi, maar kies je ook voor hem? Allebei giganten, maar de meeste mensen zullen voor Messi gaan. Je moet ook wat mazzel hebben. Ik zag laatst een foto van Denis Suárez die door Barcelona was verhuurd aan Arsenal. Die heeft 150 minuten meegedaan, maar kan vier prijzen bijschrijven op zijn cv als Arsenal de Europa League wint. Dan betekenen prijzen niet zo veel.'

18. Verschil
'Eén goal in zeven wedstrijden, dat hadden er meer mogen zijn tijdens het WK in Zuid-Afrika. Voor een spits telt zoiets dan toch mee, ook al haal je de finale. Met vier of vijf goals had het er persoonlijk allemaal wat mooier uitgezien, ander gevoel. Nu zeg ik: we hebben samen wel een bijzondere prestatie geleverd door tweede te worden, al had ik 'm natuurlijk heel graag gewonnen en was het pijnlijk dat we die finale zo laat verloren. Mijn rol tijdens dat toernooi was alleen wat anders. Ik heb toen ook veel verdedigend werk verricht, ballen wegkoppen bij corners, vrije ballen; op die manier heb ik voor het team het verschil gemaakt. Alleen kon ik persoonlijk de wereld niet laten zien wat ik allemaal in huis had. Als topsporter ben je toch ook altijd daarnaar op zoek.'

19. Lijstjes
'Ik ben niet van de lijstjes, ik ga niet een teampie samenstellen van beste spelers met wie ik op het veld heb gestaan. Ik snap dat het leuk is voor de mensen, maar daarmee zou ik te veel goede spelers tekortdoen. Ik zie het weleens voorbijkomen, hoor, dat jongens dat wel doen, alleen ik vind het niet eerlijk en er is ook niet één de beste.'

20. Goals
'Dat ik de meeste goals voor Oranje zou maken, had ik de eerste veertig interlands geen rekening mee gehouden. Toen speelde ik voornamelijk aan de zijkanten en was mijn rol anders. In de tweede fase van mijn interlandcarričre ben ik pas echtgaan scoren. Van Basten heeft altijd gezien dat het er wel in zat bij me. Na acht interlands kwam-ie naar me toe. "Robin, hoeveel goals heb je al?" Eentje. "Ook als rechtsbuiten mag je gewoon scoren, hoor", zei hij, haha. Oké, dacht ik, ik zal er wat meer aandacht aan besteden. Ik was al blij dat ik speelde, maar onbewust ging ik toch meer van mezelf eisen. Van Basten had gelijk, ook op die plek moet je doelpunten kunnen maken. Eén goal was niet goed genoeg. Onder Louis van Gaal maakte ik de meeste, vier op het WK in Brazilië. Kijk, dát zijn mooie cijfers. We werden derde, maar persoonlijk had ik een beter gevoel. Ik denk trouwens niet dat ik honderd jaar dat record zal houden. Ooit gaat het eraan, maar dat ik het nu in handen heb, vind ik wel een hele eer. Omdat het nooit mijn ambitie of droom is geweest.'

21. Denken
'Ik hou van trainers die je aan het denken zetten. Van Basten was er goed in met zijn prikkelende opmerkingen, hij kwam altijd bij me binnen. Wenger was daarin ook sterk, met zijn vraagjes. Waren we aan het praten over van-alles-en-nog-wat, vroeg hij ineens: "Robin, you want to be a top player, but why are you still not on that level?" Tell me, coach, antwoordde ik dan, waarop Wenger zei: "No, you have to find out yourself. Jij moet je afvragen waarom je nog steeds geen topspeler bent". Was ik 23, of zo. Zulke hintjes hebben mij altijd geprikkeld, was ik gevoelig voor en ik stond ervoor open. Dat is het aller-belangrijkste als je een echte liefhebber bent. Ik wilde beter en beter worden.'

22. Paspoort
'Van Basten was bezig Salomon Kalou te naturaliseren tot Nederlander, dan kon-ie mee naar het WK in Duitsland als rechtsbuiten. Ook weer zo'n cruciaal moment van mazzel en toeval. Had Kalou dat paspoort gekregen, zou hij gewoon hebben gespeeld. Nu was Kuijt in eerste instantie de man voor die plek, maar ik ben toen heel gaan trainen voor die positie bij Arsenal. Veel aan mijn rechterbeen gewerkt, en zo, want ik wist: Dáár ligt mijn kans. Ik kwam goed binnen tijdens het trainingskamp en Van Basten zag dat. Hij zei: "Je krijgt je kans, laat het maar zien en anders niet". Zo was hij ook. Ik speelde een goede oefenwedstrijd en uiteindelijk was ik wel direct basisspeler tijdens mijn eerste toernooi met Oranje.'

23. Stijl
'Elke trainer heeft wel met één of twee spelers een extra speciaal gevoel. Ik heb er zat gehad die dat niet hadden bij mij en dat haalt toch wel iets weg. De beste trainer kiezen kan ik niet, doordat ze allemaal anders waren en je ook hun rol weer niet kunt vergelijken. Ferguson was bij United echt een manager, Louis veel meer een trainer/coach, net zoals Wenger. Hands on-types. Met Van Marwijk heb ik heel fijn samengewerkt. Iedere trainer heeft zijn eigen stijl en systeem. Vraag me niet er één te kiezen die erbovenuit steekt.'

24. Frenkie
'IJsland-uit, 2-0 verliezen, een dieptepuntje met het Nederlands elftal. In die fase was de sfeer rond Oranje negatief, mis je ook twee toernooien op rij. Daarom vind ik het knap hoe Ronald Koeman en de spelers dat zo hebben weten om te draaien. Compliment waard. Er lopen nu natuurlijk ook wel weer goede spelers. Moeilijk te vergelijken met mijn generatie, ze spelen op andere posities en in een tijd waarin het voetbal ten opzichte van toen enorm is veranderd. Maar ik vind ze dus wel heel goed. Matthijs de Ligt is negentien jaar en zo sterk. Ik heb tegen hem gespeeld. Ja, in De Kuip had-ie moeite met me, maar dat mag ook wel, toch? Frenkie de Jong heeft een heel eigen stijl. Frankrijk-uit, Feyenoord-Ajax, hij is gewoon Frenkie. Leuk om te zien, misschien ook wel doordat ik dat ook van mezelf vond.'

25. Bang
'Het is een mooi proces dat je doormaakt in je leven als voetballer. Je leert je aan te passen aan de omstandigheden waarin je speelt. In Engeland zijn spelers heel sterk en fysiek, maar je kon ze wel pakken in de tactiek. Dat betekende dat ik slimmer moest zijn, op tijd vertrekken, ruimte creëren voor mezelf. Daarin heb ik echt een metamorfose ondergaan, al is dat niet in een jaar voor elkaar. Ik heb dat ook moeten leren. Sol Campbell zei bij Arsenal tegen me: "Robin, ik word niet bang van jou, want je stelt me niet voor een keuze". Ik kwam steeds in de bal tijdens trainingen en dat vond hij wel lekker, want dan hoefde hij inderdaad die keuzes niet te maken. Wacht effe, dacht ik, dus Campbell vindt het lekker als ik in de bal kom, maar als ik een loopactie maak, of uit zijn rug kom, moet hij keuzes maken. Dat ben ik dus ook gaan doen en pas dan zie en voel je dat het werkt. De loopactie is door de jaren heen echt een wapen geworden van me.'

26. Accordeon
'In de jaren bij Oranje hebben we nooit zo extreem hoog druk gezet. Het was inzakken en druk vanuit een soort L-vorm. Als ik dan Liverpool zie spelen, met de intensiteit waarmee zij druk zetten, daarvan geniet ik wel. Ze spelen met vier achterin en daarvoor twee blokken van drie en die twee blokken dekken elkaar constant in de rug. Mooi te zien hoe dat dan samenwerkt, daarin moeten bergen werk zitten, dat kán niet anders. Ze moeten vertrouwen hebben in elkaar, die spelers. Als er eentje gaat, moet de ander wel in zijn rug zitten, en bij hem weer een ander in de rug. Als een accordeon gaat die ploeg heen en weer. Het moet voor Jürgen Klopp toch ook gaaf zijn te zien dat zijn filosofie echt in die ploeg zit. Dat geldt ook voor het City van Pep Guardiola, dat speelt weer op een andere manier, met korte combinaties en positiespel. Ik geniet van allebei.'

27. Kamikaze
'Ik kwam binnen bij Fenerbahçe, 25 duizend man zat op me te wachten in het stadion voor de presentatie. Dan wordt er dus van mij verwacht dat ik die mensen de titel bezorg, weet je wel. Maar dat is natuurlijk niet reëel, zoiets krijgt niet één speler voor elkaar. We werden dat seizoen tweede op vier punten van de kampioen, terwijl we een goed team hadden. Mannen, fysiek, Nani, Bruno Alves, Topal... Maar alles wat je niet wint, bepaalt de sfeer bij zo'n club. Ik heb er in twee jaar meer dan tachtig wedstrijden gespeeld, iets van 36 goals gemaakt, gescoord in de topwedstrijden, maar qua voetbal was het heel zwaar. Kamikaze.'

28. Rekenen, doen, hopen & gokken
'Ik wilde niet voor niets weer terug naar Feyenoord. In Nederland wordt een goede loopactie wel gewaardeerd en zíén ze het ook. Je hebt als speler het gevoel dat je de bal kunt krijgen, in Turkije wist ik dat ik veelal voor de vorm liep. Scrimmages, vrije trappen en penalty's, zo waren mijn goals. Vaak kwamen de backs door en die trokken de bal terug. Als spits ga je dan naar de eerste paal, alleen daar kwam die bal niet. Door als een 10 te denken, positioneerde ik me wel goed. Maar al met al was het rekenen, doen, hopen en gokken in Turkije. Niet het voetbal dat ik ambieer.'

29. Bombardementen
'Turkije was zwaar, niet normaal en niet alleen qua voetbal. Ik speelde er in de twee hefstigste jaren die het land heeft gekend de laatste vijftig jaar. We hebben een coup meegemaakt, bombardementen, tricky situaties. Hadden de kinderen play dates bij vrienden, de een in Azië, de ander in het Europese deel en ging er weer wat af en brak de pleuris uit. Dan moet je als ouders snel schakelen en da's verschrikkelijk, dat wil je niet meemaken. Tegelijkertijd heeft Turkije ook passie. Die grote wedstrijden, die moet je kúnnen spelen, want effectief ben je maar een half uurtje aan het voetballen. De rest is er voor chaos en gezeur. Mooi aan de ene kant, maar het vraagt veel van je.'

30. Ongeschonden
'Ik hoef geen nieuwe heup of knie. Mijn enkels zijn niet top, maar het is niet zo dat ik moeite heb met opstaan of zo. Wat dat betreft ben ik redelijk ongeschonden uit het topvoetbal gekomen. Ik ken veel verhalen van oud-spelers met nieuwe heupen, knieën of andere ongemakken. Ik kan nog sporten en genieten.'

31. Meaning of life
'De spotlights zijn voor mij geen ding. Ik hoef niet op tv of wat dan ook. Ik zal geen trainer worden om de aandacht. Wat ik wél wil, is betekenis houden. Ik wil ergens een verschilletje kunnen blijven maken, volgens mij is dat wel iets wat ieder mens ambieert. Meaning of life. Als dat er niet is... Dan wordt het allemaal wel heel leeg. Ik zal ergens een nieuwe passie in moeten ontdekken. Of dat nou is in tv-werk, dat ik dan top wil doen als een professional. Een andere sport die ik oppak en waar ik dan iets van probeer te maken. Als het maar van betekenis is, zodat je beseft dat je leeft. Ik wil niet zo'n levenloze kerel worden die om twaalf uur opstaat en niet weet wat hij moet gaan doen.'

'Wat ik wél wil is betekenis houden. Ergens een verschilletje kunnen blijven maken, dat is volgens mij iets wat ieder mens wel ambieert'

32. Man
'Het was een hele reis, mijn carričre, waarin ik goede en slechte dingen heb gedaan. Ik was niet perfect en dat zal ik nu nog steeds niet zijn. Maar als ik terugkijk, had ik nooit rekening gehouden met wat ik heb mogen meemaken. Ik ben in zó'n klein wereldje opgegroeid. In Kralingen was ik een straatschoffie in trainingspak dat alleen maar lekker wilde voetballen. Als je dan ziet: veertien jaar buitenland, veel topwedstrijden gespeeld, mijn kinderen zijn in Londen geboren, ik heb een fantastische vrouw, veel mensen leren kennen. Maar ook, de keuzes. Ze waren nooit makkelijk, ook privé niet. Ik nam afstand van mensen die heel dicht bij me stonden en ik heb ook anderen weer toegelaten. Dat hele proces, dat alles bij elkaar, heeft me gemaakt tot de man die ik nu ben. Daarop ben ik wel trots.'