Hebben ze bij het IMF ons programma gelezen,ze zien ineens dat het anders moet Einde aan de crisis? De veroorzaker betaalt. Yes it can!AMSTERDAM. De maatregelen om de mondiale financiële crisis aan te pakken, zijn verkeerd en volledig mislukt. Dat staat in een intern document van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) dat door hackers naar NRC Next is gestuurd. Topeconomen binnen de organisatie willen het beleid rigoureus omgooien, zo blijkt uit het stuk. Ze pleiten voor het wereldwijd kwijtschelden van schulden, een einde aan belastingparadijzen, investeringen in onderwijs en het aan banden leggen van de financiële sector. Uiteindelijk moet de koerswijziging leiden tot een volledig anders ingerichte wereldeconomie, gebaseerd op minder economische groei en een gelijkwaardiger verdeling van de rijkdom.
Gisteravond stuurde de groep hackers, onder wie een aantal Nederlanders, het geheime document naar een grote groep toonaangevende kranten over de hele wereld, waaronder de Britse Guardian, het Franse Le Monde en de Amerikaanse New York Times. Ook NRC Next kreeg het rapport toegestuurd. Volgens de hackers wilde IMF-directeur Christine Lagarde de kritiek van haar topeconomen op het eigen IMF-beleid geheimhouden.
The only way out
„Wij zien het als onze plicht om dit document openbaar te maken”, aldus de hackers in hun email. De schrijvers van het rapport zijn vijftien hoge IMF-functionarissen en toponderzoekers. Geen van hen was bereikbaar voor een reactie. Ook Lagarde heeft nog niet gereageerd. Naar verwachting komt het IMF vanmiddag met een verklaring.
Het 55 pagina’s tellende document is ondubbelzinnig getiteld ‘The Only Way Out’ en bevat een zeer kritische analyse van de effecten van de maatregelen die het IMF tot nu toe nam om de financiële crisis te bestrijden. De economen schetsen een grimmig beeld van de huidige situatie: „De schuldenlast van overheden, banken en huishoudens is uitzichtloos en onhoudbaar. De werkloosheid blijft stijgen.”
Focus op redden financiële sector was verkeerd
Beperken van de overheidsuitgaven en een ruim monetair beleid voor de financiële sector. Dit was het recept dat de afgelopen twee jaar mede op advies van het IMF is toegepast in de eurozone, Groot-Brittannië en de VS. Maar het IMF-beleid werkt „contraproductief”, aldus het rapport. Want terwijl overheden banken overeind proberen te houden, draaien zij ook nog eens op voor de kosten van een ontwrichte economie: de lagere belastingopbrengsten en toegenomen kosten van werkloosheidsuitkeringen. Hierdoor zien zij hun schulden verder oplopen. Hier komt bij dat bedrijven noch consumenten er vertrouwen in hebben dat de economie uit het dal zal komen. Zij houden daarom de hand op de knip, met een verdere verslechtering van de economie tot gevolg.
De focus op het redden van de financiële sector was verkeerd, zo blijkt uit het rapport. De sector is volgens de economen „niet een aanjager maar een rem op de ontwikkeling van de economie gebleken.” Banken hebben onvoldoende orde op zaken gesteld en er dreigen nieuwe kwetsbare financiële bubbels te ontstaan, waarschuwen de schrijvers: „met name in land, energie en grondstoffen, en vastgoed in de opkomende markten.”
Opvallend is dat niet de Griekse of Spaanse banken als grootste boosdoeners uit de bus komen, maar juist de Franse en Duitse banken*. Die zijn uiterst wankel, schrijven de economen, en het risico dat ze in de problemen komen, is groot.
*Franse en Duitse wankelbanken
In 2008 moest de Duitse overheid 480 miljard euro uittrekken om de banken te steunen die getroffen waren door de Amerikaanse hypotheekcrisis. Deutsche Bank bleek toen één van de grootste verstrekkers van de zogeheten subprime-hypotheken, hypotheken aan mensen van wie niet redelijkerwijze verwacht kan worden dat zij in staat zullen zijn deze terug te betalen. Duitse en Franse banken bezitten bovendien 60 procent van de schulden van Spanje, Portugal, Griekenland en Ierland. Veel van deze schuld moet als verloren worden beschouwd. Hierdoor hebben ze de afgelopen vijf jaar al slechter gepresteerd en hebben ze lagere kapitaalbuffers dan bijvoorbeeld Italiaanse banken.
Bezuinigingen verergerden het probleem
Ook de strenge begrotingsnormen die de Europese overheden zichzelf hebben opgelegd, worden door de schrijvers van het rapport met de grond gelijk gemaakt. „De begrotingsnormen kunnen onmogelijk samengaan met economisch herstel op de middellange termijn. De maatregelen werken armoede in de hand en vergroten de kloof tussen arm en rijk.”
De economen laten zien dat de economische groei in landen die bezuinigen telkens achterblijft bij de prognoses, waarna nieuwe bezuinigingen noodzakelijk zijn om aan de begrotingsnormen te voldoen. „Het is vijf voor twaalf”, schrijven de economen. Als dit beleid wordt voortgezet, wacht heel Europa eenzelfde scenario als Griekenland, Ierland, Spanje en Portugal, waar bijna een kwart van de werknemers zonder werk zit. Onder jongeren is dat zelfs de helft. Ook Groot-Brittannië is volgens het rapport een voorbeeld van hoe het niet moet. De bezuinigingsaanpak leidt tot geen enkele verbetering, zelfs niet in combinatie met de volop draaiende geldpers.
Hoe moet het dan wel?
Kwijtschelden van alle schulden
De economen pleiten daarom voor een totaal andere koers, te beginnen met een wereldwijde kwijtschelding van schulden. Alleen op die manier kan de wereldeconomie weer perspectief krijgen, zo stellen ze. Om hun theorie kracht bij te zetten verwijzen ze naar de Latijns-Amerikaanse schuldencrisis van de jaren ’80, waar pas een einde aan kwam toen een groot deel van de schulden werd afgeschreven.
Het wegstrepen van schulden zal een pijnlijk en ingewikkeld proces zijn, verwachten de economen. In de eurozone moeten met name de zuidelijke landen onder ogen zien dat de afgelopen jaren ‘onhoudbare’ kostenstijgingen hebben plaatsgevonden. Zij zullen hun besteedbaar inkomen flink zien dalen. Maar ook de noordelijke landen moeten een aanzienlijk deel van de oplossing dragen, zo adviseren de auteurs. „Het waren westerse banken die de tekorten op de zuidelijke en Ierse betalingsbalans financierden. Zij hebben de risico’s slecht ingeschat en dragen zeker net zoveel schuld.”
De onderzoekers voorzien dat het kwijtschelden van schulden een kettingreactie zal veroorzaken in de financiële sector. Vooral Duitse en Franse banken zullen direct in de problemen komen, verwachten zij. Om de schuldenproblematiek bij Noord-Europese overheden niet te verergeren, waarschuwen ze ervoor dat deze banken enkel met overheidssteun overeind gehouden mogen worden nadat alle financiers van de desbetreffende banken (dus niet alleen de aandeelhouders maar ook de obligatiehouders) hun geld hebben verloren.
Voor Nederland zullen de kwijtscheldingen vergaande gevolgen hebben, zo blijkt uit het rapport. Omdat Nederlandse banken, verzekeraars en pensioenfondsen grote obligatieportefeuilles hebben, zullen met name daar tekorten ontstaan. Bestaande pensioencontracten zullen moeten vervallen en opnieuw vastgesteld. Daarbij kan volgens het rapport geen sprake meer zijn van „zich rijk rekenen en irreële verwachtingen over rendementen.” Dat betekent dat werkenden hogere premies zullen gaan betalen en gepensioneerden lagere uitkeringen krijgen.
Uit eigen onderzoek van het IMF bleek een jaar geleden dat een meer gelijke inkomensverdeling economische ontwikkeling bevordert en dat de huidige crisis deels het gevolg is van de toegenomen inkomensongelijkheid.
Volgens de IMF-economen ondermijnt de extreme inkomensongelijkheid de kapitalistische moraal waarin hard werken wordt beloond. Met als gevolg dat veel talent en inzet van werknemers wordt verspild. De schrijvers pleiten voor een grootschalige investering in onderwijs om op die manier ook kinderen van lagere inkomens kansen te geven zich te ontwikkelen. „We kunnen het ons niet langer veroorloven dat een groot en groeiend deel van de wereld in de marge leeft”, aldus het rapport.
Negatieve belastingheffing
Daarnaast willen de economen armoede bestrijden door een vorm van negatieve belastingheffing, die het voor mensen met de laagste inkomens aantrekkelijk maakt meer te gaan werken. In de VS heeft Bill Clinton met succes een dergelijk beleid gevoerd.
Om deze maatregelen door te voeren is veel geld nodig, en ook daar hebben de economen iets op bedacht. Zij willen een wereldwijde milieubelasting heffen volgens het principe ‘de vervuiler betaalt’. Daarnaast moeten vermogenden simpelweg meer belasting gaan betalen, zo adviseren zij. In de VS is veel ophef ontstaan over het feit dat de op één na rijkste man van het land, Warren Buffett, een lager percentage van zijn inkomen afdraagt dan zijn secretaresse. Het rapport haalt dit voorbeeld aan en noemt het „eerder regel dan uitzondering in vrijwel alle landen”. Zij willen zo snel mogelijk een einde aan deze situatie.
Dit vereist volgens de onderzoekers op de eerste plaats een eenvoudiger belastingstelsel met veel minder aftrekposten en vrijstellingen.
Einde aan de belastingsparadijzen
Daarnaast moet er een einde komen aan de belastingparadijzen. De economen schatten dat momenteel 26 biljoen (duizend miljard) dollar is ‘verstopt’ op veelal tropische eilanden, meer dus dan het bedrag van 21 biljoen dollar dat onlangs door de organisatie Tax Justice is geschat. Transparantie in plaats van bankgeheimen moet volgens de aanbevelingen van de economen de norm worden.
Voor het belasten van zowel milieuvervuiling als hoge vermogens is vergaande internationale coördinatie onmisbaar. De economen pleiten daarom voor een internationale samenwerking die vergelijkbaar is met het zogeheten akkoord van Bretton Woods, dat in 1944 de basis legde voor decennia van relatief stabiele economische voorspoed. Onmisbaar onderdeel van zo’n nieuwe monetaire orde is het indammen van de financiële sector „die de problemen in eerste instantie heeft veroorzaakt. We volgen het principe ‘de veroorzaker betaalt’.”
De belangrijkste aanbeveling van de IMF-economen daartoe is het weghalen van de geldschepping bij private banken en dit weer een exclusief recht van de centrale banken te maken. Dit leidt volgens de auteurs tot minder schuldenopbouw en meer stabiliteit.
Andere inrichting financiële sector
Veel van de voorgestelde maatregelen zullen de financiële sector al kleiner maken. Uit eerder IMF-onderzoek bleek dat de omvang van de financiële sector in de meeste westerse landen zo groot is, dat deze de economische ontwikkeling belemmert. Inperking van de sector zal de economie naar verwachting dus stimuleren.
Daarnaast moet er een internationaal afgesproken maximum komen aan de grootte van banken. De afgelopen jaren zijn de financiële markten steeds meer geconcentreerd. Zoals in Nederland, waar na het faillissement van Fortis nog slechts „drie serieuze banken zijn overgebleven die in hoog tempo de resterende concurrentie overnemen”.
Het rapport stelt dat als banken te groot zijn om ze bij problemen ordentelijk failliet te kunnen laten gaan, ze simpelweg „té groot” zijn. De economen zien als enige uitweg het „opbreken van de grootste banken” en stellen dat „dit bij gebrek aan aantoonbare schaalvoordelen kan gebeuren tegen uitermate lage maatschappelijke kosten terwijl de baten voor de samenleving groot zijn”.
De ommezwaai moet zo snel mogelijk gebeuren, zeggen de economen. Volgens hen geven beleidsmakers uit de VS, Groot-Brittannië en de eurozone achter gesloten deuren allang toe geen kans te zien op eigen krachten uit deze schuldencrisis te kunnen komen. Daarmee doet zich nu een „historische kans” voor „een stabiel en vruchtbare nieuwe monetaire orde te scheppen”.
Het rapport besluit met een verwijzing naar IMF-hoofdeconoom Raghuram Rajan die in 2005 een scenario schetste dat precies aangaf hoe de financiële crisis zich twee jaar later zou ontwikkelen. Destijds werd deze onwelkome boodschap weggelachen door de financiële toezichthouders die de ongekende groei van de financiële sector juist zagen als een teken van vooruitgang. „Intellectueel is de vrije-marktideologie in 2007 failliet gegaan, vijf jaar later is het moment gekomen om hier ook naar te gaan handelen. De wereld kan zich geen tweede financiële crisis veroorloven.”
Opzienbarende onderzoekers
[In de groep van 15 economen zitten onderzoekers die de afgelopen tijd verantwoordelijk waren voor een reeks van opzienbarende IMF-rapporten. Zoals Andrew Berg en Jonathan Ostry, die vorig jaar concludeerden dat inkomensgelijkheid juist goed is voor economische groei en dat de groeiende ongelijkheid één van de oorzaken is van de financiële crisis. Ook Nicoletta Batini, Giovanni Callegari and Giovanni Melina behoren tot de ondertekenaars. Zij concludeerden eerder dit jaar dat bezuinigen in tijden van recessie de overheidsschuld juist doen oplopen. Bovendien is het beter de belastingen te verhogen dan te snijden in essentiële publieke diensten. Tot slot onderschrijven Jaromir Benes en Michael Kumhof de kritiek. Zij hielden kort geleden een pleidooi om geldschepping weer het exclusieve voorrecht te maken van centrale banken om zo bankruns, overmatige schuldengroei en tekort aan krediet in slechte tijden te beperken. ]
Wat nu?
Landen: Nu de geest uit de fles is, is het meest waarschijnlijke scenario dat zich nu ontvouwt dat zowel de G20 als de G77 binnen een paar dagen een spoedzitting houden. Daar zullen de staatshoofden en hun ministers van Financiën het rapport centraal bespreken om kansen en gevaren beter in te schatten.
Bedrijfsleven: Veel grote bedrijven met aanzienlijke obligatieportefeuilles, zijn as we speak massaal aan het berekenen wat dit zou betekenen voor hun vermogen, omzet en winstverwachting. Daarnaast zal met name de financiële sector een niet eerder vertoonde lobbycampagne lanceren om de IMF-aanbevelingen ver van de beleidsmakers te houden.
Burgers: Dit is de grote vraag. Er is een kans op paniek in rijke landen, maar die zal hoogstwaarschijnlijk beperkt zijn en een individueel karakter hebben. Overigens bevat het rapport zoveel kans op positieve gevolgen (zoals groei werkgelegenheid, inkomensgelijkheid en kwijtschelding schulden) dat veel burgers zich uiteindelijk met groeiend enthousiasme achter de plannen zullen scharen.
http://nrcnext.info/einde(...)yes-it-can/#more-217http://mensenspirit.nl/programma/#Nieuw-financieel-systeem[ Bericht 0% gewijzigd door Bet_T op 10-09-2012 14:51:46 ]
Great spirits have always encountered violent opposition from mediocre minds
Albert Einstein