http://meervrijheid.nl/index.php?pagina=2302quote:Privatiseer het Hoger Beroepsonderwijs
Ewoud Jansen 24 juni 2011
Waarom zou het opleiden van boekhouders, journalisten, verpleegsters en andere beroepsbeoefenaren een taak van de overheid moeten zijn?
We zijn eraan gewend dat het zo gaat maar is het logisch en gewenst? Is marktwerking geen optie? Tegenstanders van marktwerking zullen kunnen opmerken dat het HBO in Nederland uitgevoerd wordt door zich marktpartijen wanende instellingen en niet door de overheid. In deze optiek is juist een doorgeschoten marktdenken één van de oorzaken van de problematiek in het HBO.
Maar van echte marktwerking is natuurlijk geen sprake want de instellingen worden uiteraard met publieke middelen gefinancierd. Wat dat betreft hadden we de afgelopen jaren het slechtste van twee werelden: semi autonome organen die niet of nauwelijks onder rechtstreeks overheidstoezicht staan maar die wel met belastinggeld worden bekostigd. Het is tijd voor heldere keuzes.
Of we plaatsen het HBO inderdaad rechtstreeks onder toezicht van de overheid of we laten het echt over aan de markt. Vooralsnog lijkt ook VVD staatssecretaris Zijlstra de eerste optie te verkiezen met meer inspectie en centrale normering van exameneisen. Maar waarom niet eens nagedacht over privatisering? Het zou een disciplinerende werking kunnen hebben op het gedrag van zowel opleidingen als studenten.
Laten we met die laatste groep beginnen. Geen overheidsbekostiging betekent een hoger collegegeld. Als de investering groter wordt zullen aankomende studenten beter moeten nadenken over welke studie gevolgd gaat worden. Dit vermindert de grote instroom ongemotiveerde studenten die met name meer algemene opleidingen kennen. Een hoger collegegeld dwingt tot een meer weloverwogen studiekeuze.
Ook het studiegedrag zelf zal een positieve impuls ondergaan als de opleiding een private investering is. Thans besteden Nederlandse studenten zo’n 20 a 25 uur per week aan hun studie met magere zesjes en studievertraging tot gevolg. Het hoeft geen betoog dat indien die studie inspanning omhoog gaat, het studierendement navenant hoger wordt.
Studievertraging wordt nu nog grotendeel afgewenteld op de belastingbetaler. Met privatisering betaalt de student zelf de volledige lasten van vertraging en kan de rekening niet meer vrijblijvend ergens anders neerleggen. Het is dus te verwachten dat de studie inspanning een stuk hoger zal zijn indien de student zelf de volledige kosten van de opleiding draagt.
Verder is het privatiseren van de opleidingskosten ook goed voor de arbeidsparticipatie omdat de afgestudeerde de volledige opleidingskosten, en niet slechts een beperkt deel, zelf moet terugverdienen. Het is dus een goed middel tegen mensen die op kosten van de belastingbetaler een dure opleiding doen om vervolgens part time op de bank te gaan zitten. Uiteraard mag iedereen die dat wil part time op de bank zitten maar het is niet gewenst dat daar een grote publieke investering in opleidingen aan vooraf gaat.
Natuurlijk zullen de lagere overheidslasten onverkort tot uiting moeten komen in een verlaging van de inkomstenbelasting. Op die manier blijft de terugverdientijd van een privé investering in hoger onderwijs beperkt.
Geprivatiseerde opleiders zullen veel kritischer dan nu het geval is, moeten afwegen hoe ze hun middelen besteden en wat ze aanbieden. In het huidige hoger onderwijs schommelen de jaarlijkse kosten per student tussen de ¤8.000 en ¤9.000. Dit zou dus het kostendekkende collegegeld moeten zijn.
Uit onderzoek van de Tilburgse hoogleraar Jan Bouwens blijkt dat van die kosten gemiddeld ongeveer 80% opgaat aan indirecte - niet rechtstreeks onderwijs gerelateerde zaken. Op een vrije markt zullen afnemers niet bereid zijn te betalen voor zoveel overhead. De huidige (lage) onderwijsintensiteit kan worden aangeboden voor veel minder dan ¤8.000 per jaar.
Een opleider kan er ook voor kiezen juist veel meer onderwijs te bieden voor dat bedrag. Dat dit niet onmogelijk is blijkt uit de prestatie van het IVA in Driebergen, een niet door de overheid bekostigde HBO opleiding die voor ¤8.000 per jaar een programma aanbiedt met meer dan 30 contacturen in de week. Dit is een aantal dat op geen enkele publieke instelling wordt gehaald.
Het huidige centraal gedicteerde en uniforme collegegeld geeft instellingen geen enkele prikkel om na te denken over wat ze studenten bieden voor dat geld. Op een vrije markt zullen ze dat wel moeten doen.
Ten slotte zouden afnemende werkgevers er ook voor moeten kunnen kiezen om hun boekhouders, commerciële binnen – buitendienst medewerkers en andere functionarissen zelf op te leiden. Het zelf opleiden van een schoolverlater zou dan beloond kunnen worden met het afschaffen van werkgeverslasten voor een werknemer in opleiding.
Voor de werkgever wordt de keuze tussen het zelf intern opleiden van werknemers of het aannemen van een afgestudeerde een ‘make or buy decision’. Deze mogelijkheid zal een extra prikkel betekenen voor de opleidingsinstituten om kwaliteit en toegevoegde waarde te bieden en hun bestaansrecht te bewijzen.
Drs. Ewoud Jansen
Hogeschooldocent Finance & Accounting
International Business & Management Studies
Wat je noemt is niet allemaal marktwerking, maar dat doet er eigenlijk ook niet toe in deze discussie. Deze discussie hoeft sowieso niet over marktwerking te gaan.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:43 schreef Bastoenie het volgende:
Tsja.. je kan alles wel over laten aan de marktwerking. Alleen blijkt in de praktijk alles nog niet zo goed te werken, kijk naar de NS, vrijgeven van de postmarkt, kijk naar het nieuwe zorgstelsel. Wacht maar af totdat de tandarts volgend jaar de vrije hand heeft.. ach ja NL
8000 euro per jaar tegenover 3000 euro per jaar, plus dat de belastingen verlaagd 'kunnen' worden. Nee, een modaal gezin kan dit zich makkelijk veroorloven.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:54 schreef Renesite het volgende:
Wordt dat niet onbetaalbaar? Beste onderwijs voor de rijken?
Ik kom uit een gewoon modaal gezin, maar kan mijn ouders echt niet vragen om 7000 euro (instellingen collegegeld momenteel) voor mij te betalen. Momenteel heb ik 0-euro studieschuld. Graag houd ik dat zo.
Je gaat later ook je huis in één klap betalen?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:54 schreef Renesite het volgende:
Momenteel heb ik 0-euro studieschuld. Graag houd ik dat zo.
Dat zal best. Tegenwoordig is het alleen 1700 euro en is in mijn geval (modaal met alleen werkende vader) het goed te bekostigen van studiefinanciering. Maar 7000 euro met 30 contacturen per week maakt het A) niet meer kostendekkend en B) het werken van een student ernaast is ook niet meer mogelijk.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:57 schreef mlg het volgende:
[..]
8000 euro per jaar tegenover 3000 euro per jaar, plus dat de belastingen verlaagd 'kunnen' worden. Nee, een modaal gezin kan dit zich makkelijk veroorloven.
Bovendien gaat dit puur om het hoger onderwijs, wat in een razend tempo groeit, waardoor er tekorten ontstaat in lager/midden opgeleid werk. Het kan dus ook geen kwaad dat er een rem komt op de toename van het hogeronderwijs.
Studieschuld + hypotheek is inderdaad net zoveel als hypotheek losstaand.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:58 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Je gaat later ook je huis in één klap betalen?
Stel als je dit bedrag in 20 jaar kunt terugbetalen, dan zou je afgerond zo'n 150 euro per maand moeten betalen. Als de loonheffing verlaagd wordt met 6%, dan komt dit in verhouding neer op hetzelfde. Wellicht kan de loonheffing meer verlaagd worden als we de miljoenennota zo bekijken. De arbeidsmarkt komt op deze manier veel beter in evenwicht, en daarnaast zou het nog wel eens zo kunnen zijn dat de kwaliteit van het onderwijs toeneemt.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:58 schreef Renesite het volgende:
[..]
Dat zal best. Tegenwoordig is het alleen 1700 euro en is in mijn geval (modaal met alleen werkende vader) het goed te bekostigen van studiefinanciering. Maar 7000 euro met 30 contacturen per week maakt het A) niet meer kostendekkend en B) het werken van een student ernaast is ook niet meer mogelijk.
Ja, in de horeca. Maar momenteel werk ik bij een bedrijf dat tenminste wel zin heeft om op een CV te vermelden.
[..]
Studieschuld + hypotheek is inderdaad net zoveel als hypotheek losstaand.
Ik zit nu in het 4e jaar van mijn hoger onderwijs. Wil graag alles in 5 jaar afronden (HBO + master) maakt dat ik 5*7000=35000 euro + nog minder kunnen werken wat inhoudt dat rondkomen als student veel moeilijker gaat worden.
Waar het om gaat is dat kosten en baten niet in de pas lopen. Je maakt eerst de kosten en ontvangt dan pas de baten. Een opleiding rendeert echt nog veel beter in termen van opbrengst dan een huis, dus het is die lening dubbel en dwars waard. Er is geen enkele reden om je druk te maken om een studieschuld van 20000 Euro als je daarna ook een fatsoenlijke studie hebt afgerond.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 16:58 schreef Renesite het volgende:
Studieschuld + hypotheek is inderdaad net zoveel als hypotheek losstaand.
Ik zit nu in het 4e jaar van mijn hoger onderwijs. Wil graag alles in 5 jaar afronden (HBO + master) maakt dat ik 5*7000=35000 euro + nog minder kunnen werken wat inhoudt dat rondkomen als student veel moeilijker gaat worden.
Tuurlijk. En later 2 maal.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:04 schreef mlg het volgende:
Uiteindelijk betaalt Modaal zijn eigen studie die momenteel hoger ligt dan 8000 euro toch wel terug in de toekomst door middel van hoge belastingen. Ik zie het punt niet zo.
quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:03 schreef mlg het volgende:
[..]
Stel als je dit bedrag in 20 jaar kunt terugbetalen, dan zou je afgerond zo'n 150 euro per maand moeten betalen. Als de loonheffing verlaagd wordt met 6%, dan komt dit in verhouding neer op hetzelfde. Wellicht kan de loonheffing meer verlaagd worden als we de miljoenennota zo bekijken. De arbeidsmarkt komt op deze manier veel beter in evenwicht, en daarnaast zou het nog wel eens zo kunnen zijn dat de kwaliteit van het onderwijs toeneemt.
Dat zal best. Maar ik heb later wel 150 euro meer te besteden per maand? Hoe je het ook wendt of keert. Onderaan de streep heb ik straks 20000 euro meer 'over'.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:03 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Waar het om gaat is dat kosten en baten niet in de pas lopen. Je maakt eerst de kosten en ontvangt dan pas de baten. Een opleiding rendeert echt nog veel beter in termen van opbrengst dan een huis, dus het is die lening dubbel en dwars waard. Er is geen enkele reden om je druk te maken om een studieschuld van 20000 Euro als je daarna ook een fatsoenlijk studie hebt afgerond.
Denk eens even goed na. Je betaalt 150 euro minder belasting, en er komt een last van 150 euro bij (studie). Netto komt dat op hetzelfde neer, maar wellicht hoger omdat het onderwijs veel goedkoper wordt.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:05 schreef Renesite het volgende:
[..]
Tuurlijk. En later 2 maal.
[..]
[..]
Dat zal best. Maar ik heb later wel 150 euro meer te besteden per maand? Hoe je het ook wendt of keert. Onderaan de streep heb ik straks 20000 euro meer 'over'.
Niet waar, door inflatie daalt de reële waarde van een lening. Bovendien wordt inkomen nu door de meeste mensen hoger gewaardeerd dan inkomen over 10 jaar later.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:05 schreef Renesite het volgende:
Dat zal best. Maar ik heb later wel 150 euro meer te besteden per maand? Hoe je het ook wendt of keert. Onderaan de streep heb ik straks 20000 euro meer 'over'.
Waardering okay. Wellicht denk ik te bekrompen gezien mijn opvoeding of zo. Desalniettemin blijf ik trots dat ik het gewoon leningloos ga redden.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:09 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Niet waar, door inflatie daalt de reële waarde van een lening. Bovendien wordt inkomen nu door de meeste mensen hoger gewaardeerd dan inkomen over 20 jaar later.
Die trots wil ik je niet ontnemen hoor.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:12 schreef Renesite het volgende:
Waardering okay. Wellicht denk ik te bekrompen gezien mijn opvoeding of zo. Desalniettemin blijf ik trots dat ik het gewoon leningloos ga redden.
Waarom is kwaliteit niet meetbaar?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:17 schreef Basp1 het volgende:
Maar waarom komt deze drs alleen aankakken met HBO's privatiseren, dan kunnen we ook de uni's en de vmbo en ander opleidingen privatiseren.![]()
En leuk dat er uit 1 onderzoek naar voren komt dat opleidingen niet al hun geld aan directe opleidings kosten besteden. De ironie hiervan is dan dat dit onderzoek ook door de opleiding gefinancierd is geweest.![]()
Sinds dat we marktwerking bij opleidingen geintroduceerd hebben zijn de opleidingen juist minder kwaliteit gaan afleveren omdat er afgrekend wordt op afgeleverde afgestudeerden dus zoveel mogelijk mensen moeten door de opleiding gesleept worden. Een opleiding zou juist op het niveau afgerekend moeten worden maar dat is waarschijnlijk te moeilijk meetbaar voor de kortzichtige marktwerking roeptoeteraars.
Harvard levert anders aardig kwaliteit naar mijn weten,.. Sowieso worden privé scholen in het algemeen hoog aangeschreven.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:17 schreef Basp1 het volgende:
Maar waarom komt deze drs alleen aankakken met HBO's privatiseren, dan kunnen we ook de uni's en de vmbo en ander opleidingen privatiseren.![]()
En leuk dat er uit 1 onderzoek naar voren komt dat opleidingen niet al hun geld aan directe opleidings kosten besteden. De ironie hiervan is dan dat dit onderzoek ook door de opleiding gefinancierd is geweest.![]()
Sinds dat we marktwerking bij opleidingen geintroduceerd hebben zijn de opleidingen juist minder kwaliteit gaan afleveren omdat er afgrekend wordt op afgeleverde afgestudeerden dus zoveel mogelijk mensen moeten door de opleiding gesleept worden. Een opleiding zou juist op het niveau afgerekend moeten worden maar dat is waarschijnlijk te moeilijk meetbaar voor de kortzichtige marktwerking roeptoeteraars.
Welk bedrijf gaat mij opscholen van een HBO Bachelor naar advocaat, terwijl Pieter-Paul van Oudgeld'um een volledige studie Rechtgeleerdheid heeft afgerond op de Private Universiteit van Groningen?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:17 schreef Illiberal het volgende:
Je zou ook opgeleid kunnen worden door een bedrijf. Bijvoorbeeld een 2-jarige opleiding tot Software Engineer voor havisten en dan vervolgens bij dat bedrijf gaan werken (een contract voor 3 jaar, ik noem maar wat). Strenge selectie aan de poort, de mensen met talent kunnen wel binnen 2 jaar een software engineer worden.
Ja en dan meteen een geheel enkelzijdig opgeleide persoon krijgen liever nog wel wat meer tijd aan de opleidingen van personen besteden ipv helemaal beroepsgedeformeerde idioten te kweken.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:17 schreef Illiberal het volgende:
Je zou ook opgeleid kunnen worden door een bedrijf. Bijvoorbeeld een 2-jarige opleiding tot Software Engineer voor havisten en dan vervolgens bij dat bedrijf gaan werken (een contract voor 3 jaar, ik noem maar wat). Strenge selectie aan de poort, de mensen met talent kunnen wel binnen 2 jaar een software engineer worden.
Rechtenstudenten en advocaten creëren geen economische waarde. Die moeten alleen Big Government naar hun hand zetten voor Big Business.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:20 schreef Renesite het volgende:
[..]
Welk bedrijf gaat mij opscholen van een HBO Bachelor naar advocaat, terwijl Pieter-Paul van Oudgeld'um een volledige studie Rechtgeleerdheid heeft afgerond op de Private Universiteit van Groningen?
Bij wijze van.
Euhm, wat doet een vakgerichte HBO-opleiding?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:21 schreef Basp1 het volgende:
[..]
Ja en dan meteen een geheel enkelzijdig opgeleide persoon krijgen liever nog wel wat meer tijd aan de opleidingen van personen besteden ipv helemaal beroepsgedeformeerde idioten te kweken.
Klopt. En toch zou ik graag een jurist willen worden. En nu?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:22 schreef Illiberal het volgende:
[..]
Rechtenstudenten en advocaten creëren geen economische waarde. Die moeten alleen Big Government naar hun hand zetten voor Big Business.
Scheelt weer, er is een teveel aan juristen.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:24 schreef Renesite het volgende:
[..]
Klopt. En toch zou ik graag een jurist willen worden. En nu?
Jouw probleem is niet relevant, als we producenten willen in een productie-economie, moeten we mensen opleiden om knutselaars te worden. We hebben dus engineers, technici, wetenschappers nodig en minder politici, advocaten en economen.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:24 schreef Renesite het volgende:
[..]
Klopt. En toch zou ik graag een jurist willen worden. En nu?
En dat krijg je dan. Kunnen je ouders niet een private school betalen moet je naar community college en schilder worden. Capaciteit wordt niet gebruikt en over 25 jaar heb je het kaste-systeem weerquote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:28 schreef Illiberal het volgende:
Ik zou dus graag willen dat je geen jurist wordt, maar dat je iets gaat doen. Knutselen! Economische waarde creëren! Dingen maken, ideeën verzinnen!
We hebben geen juristen nodig. We hebben meer schilders en timmermannen nodig.
Als je het niet kan betalen dan kun je geld lenen bij een private bank die jou inschat op je potentie. Een bank zal een risico-analyse doen. Kredietwaardigheid heb je middels je intellect en je capaciteit en je handelsgeschiedenis. Een stel law consultancy firms kunnen ook een fund opzetten voor mensen met potentie. Heb je geen potentie? Dan kun je beter iets anders zoeken!quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:30 schreef Renesite het volgende:
[..]
En dat krijg je dan. Kunnen je ouders niet een private school betalen moet je naar community college en schilder worden. Capaciteit wordt niet gebruikt en over 25 jaar heb je het kaste-systeem weer!
Een goeie joh. Geef de banken nog meer macht, nee onderwijs hoort bij de overheid te liggen.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:33 schreef Illiberal het volgende:
[..]
Als je het niet kan betalen dan kun je geld lenen bij een private bank die jou inschat op je potentie. Een bank zal een risico-analyse doen. Kredietwaardigheid heb je middels je intellect en je capaciteit en je handelsgeschiedenis. Een stel law consultancy firms kunnen ook een fund opzetten voor mensen met potentie. Heb je geen potentie? Dan kun je beter iets anders zoeken!
Sociaal leen-systeemquote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:40 schreef betyar het volgende:
[..]
Een goeie joh. Geef de banken nog meer macht, nee onderwijs hoort bij de overheid te liggen.
Waarom? Wat is er mis met banken? Hoe ga jij economisch groeien zonder krediet?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:40 schreef betyar het volgende:
[..]
Een goeie joh. Geef de banken nog meer macht, nee onderwijs hoort bij de overheid te liggen.
Je bedoelt meer aan de private sector over te laten?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:42 schreef Renesite het volgende:
Je gaat de economie steunen door meer in de private sector te pompen?
Over laten, sure. Maar de kosten/baten blíjven in de private sector.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:42 schreef Illiberal het volgende:
[..]
Je bedoelt meer aan de private sector over te laten?
Jij hebt helemaal niks te zeggen over het onderwijs. Je hebt geen eens van het hoger onderwijs genoten.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:40 schreef betyar het volgende:
[..]
Een goeie joh. Geef de banken nog meer macht, nee onderwijs hoort bij de overheid te liggen.
Nu ga je op de man spelen, maar het kan zo best zo zijn dat betyar meer economische waarde creëert dan universitair opgeleide mensen!quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:45 schreef mlg het volgende:
[..]
Jij hebt helemaal niks te zeggen over het onderwijs. Je hebt geen eens van het hoger onderwijs genoten.
Wat er mis is met de banken? De laatste 3 jaar op de maan rondgewandeld of zo? Ze kunnen nog geen fatsoenlijk advies geven over een hypotheek op basis van een inkomen.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:40 schreef Illiberal het volgende:
[..]
Waarom? Wat is er mis met banken? Hoe ga jij economisch groeien zonder krediet?
Dat kan zo wezen, maar het is hondsbrutaal om voor anderen te bepalen. Het hoger onderwijs moet geen recht zijn.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:47 schreef Illiberal het volgende:
[..]
Nu ga je op de man spelen, maar het kan zo best zo zijn dat betyar meer economische waarde creëert dan universitair opgeleide mensen!
Dat heet "too big too fail", de institiutionalisering van de bail-out economie waardoor perverse incentieven geintroduceerd worden met alle gevolgen van dien.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:48 schreef betyar het volgende:
[..]
Wat er mis is met de banken? De laatste 3 jaar op de maan rondgewandeld of zo? Ze kunnen nog geen fatsoenlijk advies geven over een hypotheek op basis van een inkomen.
Hoe ik economisch groei? Door te werken.
Omdat hij later geld oplevert voor de samenleving?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:45 schreef Kandijfijn het volgende:
Rene, kan jij mij uitleggen waarom het rechtvaardig is dat iemand voor jouw studie moet betalen? En voor je eventuele studie vertraging?
Dat weet je niet. Dat is geen feit. En dan nog, dan kan hij zelf toch ook wel zijn studie betalen?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:53 schreef alors het volgende:
[..]
Omdat hij later geld oplevert voor de samenleving?
Studeren levert op dat ik gaandeweg in een belastingschaal kom. Als duizenden studeren leveren deze exponentieel meer op dan diezelfde duizenden die schilder zijn / soortement van seizoensarbeid.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:45 schreef Kandijfijn het volgende:
Rene, kan jij mij uitleggen waarom het rechtvaardig is dat iemand voor jouw studie moet betalen? En voor je eventuele studie vertraging?
Goed verdienen later is geen feit. Meer een vooruitzicht.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:54 schreef mlg het volgende:
[..]
Dat weet je niet. Dat is geen feit. En dan nog, dan kan hij zelf toch ook wel zijn studie betalen?
Het zal maar om een ding draaien en dat is geld verdienen. En dat geld zal toch ergens vandaan moeten komen. Nu de overheid hiervan de touwtjes in handen heeft lijkt me niks meer dan normaal gezien het om de ontwikkeling van je burgers gaat.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:52 schreef Illiberal het volgende:
[..]
Dat heet "too big too fail", de institiutionalisering van de bail-out economie waardoor perverse incentieven geintroduceerd worden met alle gevolgen van dien.
Met kredietverlenende instituties is niks mis. Risico's worden goed ingeschat.
Jij hebt teveel vertrouwen in de overheid. Je bent zeker ook vergeten dat jouw geliefde rechtse partijen daar zitten?quote:Op donderdag 13 oktober 2011 17:58 schreef betyar het volgende:
[..]
Het zal maar om een ding draaien en dat is geld verdienen. En dat geld zal toch ergens vandaan moeten komen. Nu de overheid hiervan de touwtjes in handen heeft lijkt me niks meer dan normaal gezien het om de ontwikkeling van je burgers gaat.
Ik ben bereid om mee te betalen aan de opleiding van iemand anders om hem/haar uit een gigantische schuld te houden. Daar heb ik geen problemen mee, ik ben blij dat de overheid dat doet met belastinggeld.
En blijft het bedrijfsleven verstoken van bureaucratie? Nee tuurlijk niet als organisaties groeien heb je een bepaalde bureacratie nodig om je organisatie te laten functioneren.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 18:03 schreef mlg het volgende:
[..]
Jij hebt teveel vertrouwen in de overheid. Je bent zeker ook vergeten dat jouw geliefde rechtse partijen daar zitten?
Overheid is bureaucratie. Bureaucratie maakt onderwijs duurder. Liever in de zakken van de managers (al is er teveel concurrentie om onderwijs managers rijk te maken), dan bij de luie ambtenarij.
Ik word een beetje simpel van al die mensen die gelijk maar weer de kwaliteitskaart trekken als het woord privatisering genoemd wordt. Dat is zo enorm onterecht als je ziet hoe dagelijks producten en diensten van uitstekende kwaliteit worden voortgebracht door de private partijen. Ook de gedachte dat private partijen enkel bij simpele producten en diensten goede kwaliteit kunnen leveren is onzin, het tegendeel wordt iedere dag weer bewezen.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 19:14 schreef Hexagon het volgende:
We hebben met Inholland al gezien hoe geldgeile bestuurders productie draaien belangrijker vinden dan goed onderwijs geven.
Eens.quote:
En ik wordt een beetje simpel van mensen die denken dat marktwerking, commerciele belangen en winststreven altijd tot de beste situatie leiden. Alsof er geen enkel ander doel meer bestaat.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 19:59 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Ik word een beetje simpel van al die mensen die gelijk maar weer de kwaliteitskaart trekken als het woord privatisering genoemd wordt. Dat is zo enorm onterecht als je ziet hoe dagelijks producten en diensten van uitstekende kwaliteit worden voortgebracht door de private partijen. Ook de gedachte dat private partijen enkel bij simpele producten en diensten goede kwaliteit kunnen leveren is onzin, het tegendeel wordt iedere dag weer bewezen.
Echt volstrekte onzin, het klopt gewoon echt niet wat je hier schrijft. De praktijk laat zien dat marktpartijen wel degelijk in staat zijn zeer complexe zaken voor een zeer langdurige periode te leveren.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 20:59 schreef Hexagon het volgende:
Bij de meeste geprivatiseerde zaken gaat het om producten die veel eenvoudiger inwisselbaar zijn en waarvan de afname en het gebruik ervan vaak te overziene kosten hebben en kort duren. Een brief posten is nu eenmaal wat anders dan een complete studie volgen.
Je lijkt wel een SP'er met al die retoriek. 'waan van de dag (markt)' 'commercialisatie van [..] de jeugd voor een paar grijpstuivers'. Als dit de toekomst is voor D66 dan zie ik het somber in voor het liberalisme in Nederland.quote:Onderwijs is van een dergelijk essentieel belang voor de samenleving en zijn bevolking dat ik dat liever niet aan de waan van de dag (de markt) overlaat. Bovendien een dusdanig complex product dat het niet eenvoudig is voor burgers om echt voor het beste voor de beste prijs te gaan. Ik wens geen commercialisatie van de ontwikkeling van onze jeugd voor een paar grijpstuivers.
Waarom niet privatiseren? Alleen bij privatisering is er sprake van een volledig privaat en open speelveld. Liberalisatie gaat over het creeren van een level-playing field voor een omgeving waarin publieke en private partijen concurreren met elkaar. Privatisering gaat nog een stapje verder doordat ook de publieke partij zich terugtrekt/verkocht wordt aan een private partij.quote:
Business to business van grote multinationals is iets anders dan Jeffrey van 17 die zijn havo heeft afgemaakt en een diploma wil voor zijn toekomst. Die heeft geen leger juristen en sales managers in dienst.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 23:32 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Echt volstrekte onzin, het klopt gewoon echt niet wat je hier schrijft. De praktijk laat zien dat marktpartijen wel degelijk in staat zijn zeer complexe zaken voor een zeer langdurige periode te leveren.
Denk aan overeenkomsten tussen private havens en private partijen in die havens, zoals een container terminal. Het gaat daarbij om transacties die zowel complex (er moet veel geregeld worden in de overeenkomst) als langdurig (contracten tot 40 jaar komen voor) van aard zijn. Een ander voorbeeld is de langdurige samenwerking tussen KLM en General Electric. KLM laat al decennialang motoren van GE op hun vliegtuigen monteren. Het gaat hierbij om complexe overeenkomsten waarbij zaken als levering, inbouw en onderhoud moet worden uitonderhandeld. Weer een voorbeeld dat laat zien dat de markt in staat is tot de realisatie complexe, langdurige overeenkomsten/samenwerkingsverbanden. Ten slotte zijn hypotheken nog een goed voorbeeld. Ook hier gaat het, zeker voor de hypotheekgever om een complexe transactie, waarbij vaak een langdurige overeenkomst gesloten wordt voor de levering en afbetaling van een hypothecaire lening.
Sociaal liberalen zien onderwijs al jaren als kerntaak van de overheid. Dat is niets nieuws.quote:Je lijkt wel een SP'er met al die retoriek. 'waan van de dag (markt)' 'commercialisatie van [..] de jeugd voor een paar grijpstuivers'. Als dit de toekomst is voor D66 dan zie ik het somber in voor het liberalisme in Nederland.
Klopt. Ik vind deze woorden van D66 ook anti-liberaal, maar hij zal er wel wat sociaal-liberaals van maken. Alles waarbij het liberalisme mogelijk ongewenste effecten kan hebben in de zin van verhoogde drempelwaarden of meer eigen verantwoordelijkheid lijkt vies te zijn voor Hexagon.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 23:32 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Echt volstrekte onzin, het klopt gewoon echt niet wat je hier schrijft. De praktijk laat zien dat marktpartijen wel degelijk in staat zijn zeer complexe zaken voor een zeer langdurige periode te leveren.
Denk aan overeenkomsten tussen private havens en private partijen in die havens, zoals een container terminal. Het gaat daarbij om transacties die zowel complex (er moet veel geregeld worden in de overeenkomst) als langdurig (contracten tot 40 jaar komen voor) van aard zijn. Een ander voorbeeld is de langdurige samenwerking tussen KLM en General Electric. KLM laat al decennialang motoren van GE op hun vliegtuigen monteren. Het gaat hierbij om complexe overeenkomsten waarbij zaken als levering, inbouw en onderhoud moet worden uitonderhandeld. Weer een voorbeeld dat laat zien dat de markt in staat is tot de realisatie complexe, langdurige overeenkomsten/samenwerkingsverbanden. Ten slotte zijn hypotheken nog een goed voorbeeld. Ook hier gaat het, zeker voor de hypotheekgever om een complexe transactie, waarbij vaak een langdurige overeenkomst gesloten wordt voor de levering en afbetaling van een hypothecaire lening.
[..]
Je lijkt wel een SP'er met al die retoriek. 'waan van de dag (markt)' 'commercialisatie van [..] de jeugd voor een paar grijpstuivers'. Als dit de toekomst is voor D66 dan zie ik het somber in voor het liberalisme in Nederland.
quote:De Nederlandse verkiezingen van november vorig jaar zijn gewonnen door partijen die de kiezer ‘stamgevoel’ en ‘knusheid’ beloofden. Daarom dreigt Nederland een gesloten samenleving te worden waarin de overheid van bovenaf een ‘bezielend verband’ oplegt. Mark Rutte, politiek leider van oppositiepartij VVD, maakt zich zorgen over deze ontwikkeling en geeft zijn liberale visitekaartje af met een pleidooi voor een open samenleving waarin de vrijheid van het individu centraal staat en de overheid gelijke kansen moet garanderen. ‘De sociale samenhang volgt dan als vanzelf.’
Een liberale samenleving is een open samenleving, waarin individuele vrijheid stevig is verankerd en waarin samenhang niet van bovenaf wordt opgelegd maar van onderop tot stand komt. Het nieuwe kabinet kiest voor de omgekeerde benadering: de samenhang wordt vanuit de overheid opgelegd, waardoor Nederland een meer gesloten samenleving dreigt te worden. De toenemende sfeer van cynisme, wantrouwen en onverschilligheid, die nu zo kenmerkend lijkt te zijn voor Nederland, wordt door de aanpak van de nieuwe coalitie alleen maar in de hand gewerkt.
Het alternatief moet een benadering zijn die uitgaat van het vrije individu, waarbij erkenning het sleutelwoord is. Erkenning voor de Nederlanders die dreigen te worden vergeten: de politieagent, de ondernemer en de verpleegkundige, die ’s ochtends om zeven uur opstaan, hard werken en daar onvoldoende waardering en vertrouwen voor terugkrijgen. Deze mensen vormen de ruggengraat van onze samenleving. Maar op dit moment wordt hun motivatie getemperd door eindeloze bureaucratie en komt het vakmanschap in de verdrukking. Ook onze hoge belastingdruk raakt juist hen. Gecombineerd met een politieke agenda die de dagelijkse problemen van deze mensen onvoldoende serieus neemt, dreigt een verdere afkeer van politiek en samenleving. Zo blijft ook de gewenste samenhang uit. Het liberale antwoord is helder: geef de mensen die het verdienen erkenning, door ze te vertrouwen en te waarderen – en hun problemen serieus te nemen. De samenhang volgt dan als vanzelf.
“Alle gebeurtenissen houden verband met elkaar in de beste van alle mogelijke werelden; want als jij tenslotte niet met een paar flinke schoppen onder je achterwerk een fraai kasteel uit was geschopt vanwege je liefde voor freule Cunegonde, als je niet was veroordeeld door de Inquisitie en als je niet te voet door Amerika had gereisd, als je de baron geen flinke houw met je degen had gegeven, als je niet al je schapen uit het goede Eldorado was kwijtgeraakt, dan zat je hier niet gekonfijte sukade en pistachenoten te eten.” Met deze uitspraak besluit de filosoof Pangloss in Voltaire’s Candide de keten van gebeurtenissen die de jonge Candide heeft doorstaan gedurende de novelle. Candide, een open en onbevangen, spontane en ietwat naïeve jongen woont in het kasteel van baron Thunder-Ten-Tronk. De lokale filosoof Pangloss geeft Candide les in zijn eigen mystiek-filosofische brouwsel, genaamd cosmolonnozelogie. Alles wat is, moet zo zijn. En alles wat men ziet, is geconstrueerd door God. Deze wereld is dus de beste van alle mogelijke werelden.
Voltaire voert Pangloss op om de zeventiende-eeuwse Duitse filosoof Gottfried Wilhelm Leibniz de oren te wassen. Pangloss’ onwrikbare geloof en vertrouwen in het voorbestemde staat voor Voltaire gelijk aan de dommigheid die Leibniz tentoonstelt in zijn monadenleer. Leibniz stelt dat alles in de wereld bestaat uit ontelbare, van zichzelf bewuste eenheden, die het verleden, het heden en de toekomst vormgeven. Deze eenheden, monaden genaamd, zijn door God ‘geactiveerd’ en laten niets aan het toeval over. Vandaar dat dit ‘de beste van alle mogelijke werelden’ is, omdat hij tot in detail is vormgegeven door God. Voltaire was het hier pertinent mee oneens en schreef de novelle Candide. De hoofdpersoon reist de wereld over en komt overal onrecht tegen. Van slavenhandel in Suriname tot de Inquisitie in Lissabon: Candide staat overal versteld van de sinistere kant van de mensheid. Zijn vertrouwde visie dat alles moet zijn zoals het door God is vormgegeven, staat op losse schroeven. Het enige dat hij aan zijn mondiale reis overhoudt, zijn inzicht en kennis van verschillende culturen en mensen.
Onlangs is Karl Popper’s boek The Open Society and Its Enemies in het Nederlands vertaald en beleeft politiek-filosofisch Nederland een ware Popper-revival. Zijn onderscheid tussen de ‘gesloten’ en de ‘open’ samenleving doet sterk denken aan de karakters van Pangloss en Candide. Pangloss, Leibniz dus, hecht zich te veel aan gesloten structuren, waardoor de groei van kennis hopeloos wordt geremd. Candide representeert de mens die Popper het liefst zou zien: open, lerend, verwonderd, maar bovenal kritisch. Alleen door kritiek te leveren en te ontvangen, kunnen we leren. Dat is de essentie van Popper’s wetenschappelijke theorie: kennis groeit. Kennis is dus nooit af. Net zomin als een maatschappij ooit ‘af’ is. Popper gebruikte zijn wetenschappelijke theorie één-op-één voor zijn politieke visie, die tot de conclusie leidt dat de toekomst onvoorspelbaar is. Een waarheid is slechts een waarheid zolang zij niet wordt weerlegd. En aangezien bijna geen enkele waarheid die test glansrijk doorstaat, is er progressie in kennis. We moeten dus leren dat we in een permanent imperfecte samenleving leven. Juist daarom moeten we vertrouwen houden in de vooruitgangsfilosofie van Popper en de nadruk leggen op het individu.
De Belgische premier Guy Verhofstadt hield op 14 april in dagblad Trouw een krachtig pleidooi voor het belang van Popper. Volgens Verhofstadt moeten we juist in deze tijd extra bedachtzaam zijn niet weg te glijden in een gesloten samenleving. Hij stelt dat in tijden van diepgaande verandering gesloten structuren appelleren aan ‘goede oude tijd’-periodes. Verhofstadt noemt dit het ‘stamgevoel’ en de hang naar ‘knusheid’. In deze tijd van globalisering is de hang naar ‘knusheid’ toegenomen. De Nederlandse verkiezingsuitslag van 22 november vorig jaar laat dat zien. Partijen die in uitstraling of programma de belofte van ‘knusheid’ deden, wonnen de verkiezingen. Het antwoord daarop moet echter niet zijn om mee te buigen met deze trend. Het liberalisme moet daar zijn eigen antwoord krachtig tegenover stellen.
De onwrikbare essentie van het liberalisme is en blijft het vrije individu, de vrije mens. Isaiah Berlin’s Two Concepts of Liberty helpt ons om die individuele vrijheid te verdiepen. Berlin maakt een tweedeling binnen het vrijheidsbegrip: positieve en negatieve vrijheid. Positieve vrijheid duidt hij als volgt: de vrijheid van ieder mens om contacten aan te gaan en zich bijvoorbeeld te specialiseren in een vak. De overheid moet deze vrijheid mogelijk maken en garanderen. Dit kan door bepaalde basisbeginselen te garanderen, zoals goed onderwijs. Berlin ziet wel een duidelijke grens aan overheidsbemoeienis: zodra individuele rechten opgaan in een collectief beginsel, slaat positieve vrijheid door. Tegenwicht is dus geboden: negatieve vrijheid. Berlin schrijft dat dit de onvervreemdbare klassieke grondrechten zijn die het individu toekomen, zoals integriteit van het menselijk lichaam en het recht op een persoonlijke levenssfeer. Hoewel Berlin een waardevolle analyse van de verschillende vormen van vrijheid maakt, is het jammer dat hij door de gekozen terminologie – ‘positief en negatief’ – suggereert dat de twee vrijheidsbegrippen elkaar afstoten, of wellicht zelfs elkaars tegenpolen zijn.
De Duitse denker Ralph Dahrendorf weet de ogenschijnlijke tegenpolen te verenigen. In zijn ogen was het negatieve-vrijheidsconcept een prima startpunt, maar niet voldoende. Hij schrijft in 1983: “Hoe meer mensen levenskansen hebben, des te liberaler is een maatschappij.” Liberalisme wordt zo het bieden van levenskansen voor zoveel mogelijk mensen – en dus het bevorderen van een gelijkwaardige startpositie in de maatschappij. Daarmee is de uitkomst van de race uitdrukkelijk niet gegarandeerd: die zal voor iedereen anders zijn. Iedereen kent een maatschappelijke startpositie van waaruit hij het leven naar eigen inzicht kan inrichten. Hierbij geldt gelijkheid niet als doel – zoals bij het socialisme – maar worden gelijkwaardigheid en een gelijke startpositie ingezet als middel om iedereen het leven te laten leiden dat hij wenst; uiteraard binnen de grenzen van de wet.
Dahrendorf’s synthese van negatieve en positieve vrijheid is aansprekend. Net zomin als de werkelijkheid in goed of fout en zwart of wit in te delen valt, kan de samenleving zich dogmatisch binden aan een van de twee vrijheidspercepties. In de praktijk vindt ook binnen het liberalisme een continue afweging plaats tussen negatieve en positieve vrijheden. We willen mensen goed onderwijs en een fatsoenlijk sociaal vangnet bieden vanuit de positieve vrijheidsvisie, maar dat mag niet leiden tot ongebreidelde overheidsbemoeienis en toenemende afhankelijkheid van de overheid.
In die dialectiek van negatieve en positieve vrijheid moet het liberale streven zijn dat alle mensen een eerlijke startpositie krijgen. Iedere Nederlander moet een gelijke kans krijgen om zijn weg te vinden in de maatschappij. Maar na de start moet iedereen zijn eigen weg vinden en bestaat er geen garantie wie uiteindelijk als eerste over de finish komt. De drie kerntaken van een liberale overheid zijn zo het bewaken van de individuele vrijheid, het handhaven van wetten om die vrijheid te beschermen en het bevorderen van gelijkwaardige startposities.
Velen vragen zich echter af of er niet meer is – en moet zijn – tussen overheid en burger. Helaas leiden dergelijke pleidooien in de regel tot een van overheidswege opgelegde samenhang, wat in strijd is met Popper’s open samenleving en dus met het liberalisme. Maar liberalen mogen het daar niet bij laten. Frits Bolkestein stelde al in 1994 dat iedere samenleving behoefte heeft aan een bezielend verband. Dat pleidooi is in een recent artikel in Opinio (nummer 11 van 23 maart) opnieuw aangezet door Sabine Bierens van de aan de VVD gelieerde Teldersstichting. De uitdaging is om dit te verwezenlijken zonder in strijd te handelen met Popper’s idee van een open samenleving. Wat we moeten nastreven en mogelijk maken, is samenhang van onderop. Wanneer we het creëren van die samenhang overlaten aan christelijke bevoogding of socialistisch staatspaternalisme, zetten we koers naar een gesloten samenleving – waarin het individu wellicht meer samenhang maar minder vrijheid kent.
Willen we een dergelijke samenhang mogelijk maken, dan zal die samenleving zo moeten worden ingericht dat mensen zich gewaardeerd voelen door en vertrouwen krijgen van politiek en overheid. Optimisme en een gevoel van erkenning moeten de plaats innemen van cynisme en wantrouwen. Dit leidt ertoe dat mensen zich niet terugtrekken op hun eigen eiland, maar zowel voor zichzelf als voor de samenleving naar het beste streven. Erkenning is een onderdeel van de politieke filosofie, een begrip dat vanaf Plato via Hegel bij Francis Fukuyama’s Het einde van de geschiedenis en de laatste mens wordt opgevoerd als hoofdingrediënt van het liberalisme. Fukuyama schrijft: “Belangrijker en uiteindelijk bevredigender is dat de liberale democratie ons erkenning van onze waardigheid biedt. Het leven in een liberale democratie kan leiden tot grote materiële overvloed, maar het wijst ons ook de weg naar ons niet-materiële doel, namelijk de erkenning van onze vrijheid. De liberale democratische staat schat ons naar ons eigen gevoel van waarde.” Grote groepen mensen, die er meer dan wie ook recht op hebben, missen juist die waardering.
Een in politiek geïnteresseerde Nederlander kan zich niet aan de indruk onttrekken dat het politieke debat vaak gaat over uitersten; bijvoorbeeld over mensen met een uitkering en over topmanagers. Maar het leeuwendeel van de bevolking houdt zich op tussen deze uitersten. Dat zijn de mensen die ’s ochtends om zeven uur opstaan, hard werken en dat werk zo goed mogelijk proberen te doen. Zij vormen de ruggengraat van Nederland en zij houden onze economie draaiend. Juist deze groep moet erkenning krijgen voor hun grote inzet en doorzettingsvermogen. En juist deze groep wordt door de huidige politiek vaak vergeten. Een resultaat hiervan is dat het cynisme over politiek en samenleving toeneemt. Er is te weinig oog voor dagelijkse problemen en ergernissen: de dagelijkse kleine criminaliteit en overlast; volkswijken die in rap tempo veranderen in probleemwijken; de problematiek rond immigratie en integratie. Daar mist men de overheid.
Maar de hardwerkende agent, de ambitieuze onderwijzer en de startende ondernemer komen die overheid veel te veel tegen waar het niet nodig is. Managers en ambtenaren menen zich tot in detail met de uitoefening van het vak van deze mensen te moeten bemoeien. De echte vakmensen krijgen geen vertrouwen en waardering, maar regels, formulieren en protocollen. Bovendien zijn dit de mensen die de hoge belastingdruk in Nederland het sterkst voelen. Dat haalt het plezier uit het werk, met alle gevolgen van dien – voor de vakmensen zelf en voor de ‘afnemers’ van hun producten. Maar het leidt er vooral toe dat deze mensen de overheid alleen maar als hindermacht zien, in plaats van als bondgenoot die vertrouwen heeft in de capaciteiten van individuele mensen.
Dat los je niet op door van bovenaf een bezielend verband op te leggen. Dat los je op door mensen te vertrouwen en te waarderen, door ze te erkennen in woord en daad. Wie echte samenhang wil creëren, moet niet van bovenaf kijken naar de machinerie als geheel, maar moet de essentiële onderdelen de ruimte geven om optimaal te kunnen functioneren.
Overigens is liberalisme iets anders dan het marktfundamentalisme waar jullie zo heilig in geloven.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 23:58 schreef GSbrder het volgende:
[..]
Klopt. Ik vind deze woorden van D66 ook anti-liberaal, maar hij zal er wel wat sociaal-liberaals van maken. Alles waarbij het liberalisme mogelijk ongewenste effecten kan hebben in de zin van verhoogde drempelwaarden of meer eigen verantwoordelijkheid lijkt vies te zijn voor Hexagon.
Even quoten voor als er weer eens een discussie loopt over woekerpolissen en aanverwanten.quote:Op donderdag 13 oktober 2011 23:52 schreef Hexagon het volgende:
Overigens vind ik een hypotheek ook een betrekkelijk eenvoudig product. Eigenlijk gewoon een geldlening met onderpand waarbij de bank rente wil en de nemer een huis.
Kijk, Jonathan Israel geeft in dit andere interview op die site Liberales ook in duidelijke termen aan wat er aan schort tegenwoordig:quote:Op vrijdag 14 oktober 2011 00:09 schreef Hexagon het volgende:
Allemaal veel kleinere, gemakkelijker inwisselbare en/of vluchtigere producten. Niet te vergelijken.
Onderwijs is imo zo belangrijk voor de samenleving dat er voor iedereen goed onderwijs gegarandeerd moet zijn.
Mark Rutte schreef in 2007 hetzelfde (het zit in het dikgedrukte)
http://www.liberales.be/essays/rutte
[..]
Het maakt me nog niet eens zo uit wat ie over links zegt (al zal dat voor velen hier alweer reden genoeg zijn om hem a priori te veroordelen, en bewijzen ze hiermee alleen maar meer zijn punt...), maar hij haalt hetzelfde punt aan als ik enkele posts hierboven: dat het onderwijs jongeren meer moet onderwijzen in de rede en (zelf)kritiek, zodat ze moderne burgers worden die rationeel kunnen handelen. En dat kan prima naast het beroep of de vaardigheid waar je ze verder in instrueert.quote:Kunt u uitleggen wat u bedoelt met de 'nieuwe contra-Verlichting, die in de jaren zeventig opkwam?
Jonathan Israel: De opkomst van die nieuwe contra-Verlichting heeft alles te maken met de neergang van links, de ineenstorting van het secularisme en de verzwakking van de filosofische rede. Er zijn slechts twee redenen waarom mensen deze manier van denken aanhangen: religieuze autoriteit en onwetendheid en stompzinnigheid. Helaas zet deze negatieve tendens zich door.
Waarom denkt u dat deze tendens verder zal groeien?
Jonathan Israel: Ik denk dat het ligt aan waar samenlevingen zich tegenwoordig op richten. Mensen zijn zich steeds minder bewust van de politieke (en economische) realiteit. Daarbij is het zo dat het onderwijsniveau in de laatste twintig jaar extreem is gedaald. Om dit tegen te gaan moet de collectieve kracht van filosofische en wetenschappelijke rede versterkt worden. De enige manier om dat te bewerkstelligen, is om de humaniora meer te waarderen en het onderwijs te hervormen en verbeteren. Essentieel daarvoor is het herstel van wat ik 'fatsoenlijk links' noem. De linkse ideologie moet, in intellectueel opzicht, hervormd worden. Ze moet hiervoor terugvallen op de radicale Verlichting. Als links zich organiseert en bij elkaar komt om hier over te discussiëren, dan zou er iets kunnen veranderen. Helaas is daar tot nog toe geen sprake van.
|
|
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |