Ik ben in ieder geval al van plan het boekje van Dick Bruna : Lieve oma Pluis in huis te halen.
Zijn er hier "ervaringsdeskundigen"?
Hoe hebben jullie dit aangepakt?
Wat kan je wel, en wat juist weer niet vertellen.
en sterkte
quote:Er zijn nog meerdere boeken die dat "thema"aangaan... precies uit mijn hoofd weet ik het ook even niet.Op woensdag 31 januari 2007 11:01 schreef easy-going het volgende:
Afgelopen vrijdag hebben we te horen gekregen dat Sven's (Sven is 3 jaar en 8 maanden) oma ongeneeslijk ziek is. Sinds afgelopen woensdag ligt ze in het ziekenhuis en voor Sven is ze op dit moment "gewoon" ziek (eigenlijk heb ik haar nog nooit zo fris gezien als afgelopen week in het ziekenhuis bed, maar het is toch echt zo). Maar binnenkort?? is het dus "afgelopen". Nu zitten we er een beetje mee hoe we met hem hiermee om moeten gaan. Tot 3 weken geleden pastte oma iedere donderdag op hem, dus hij heeft best een goede band met haar. Om hem nu al voor te bereiden dat oma dood gaat is misschien nog wel te vroeg, wie weet duurt het nog wel een paar maanden, maar het zou ook zo maar met een paar weken over kunnen zijn (ze zijn nog van alles aan het onderzoeken, en een prognose geven ze tegenwoordig niet meer).
Ik ben in ieder geval al van plan het boekje van Dick Bruna : Lieve oma Pluis in huis te halen.
Zijn er hier "ervaringsdeskundigen"?
Hoe hebben jullie dit aangepakt?
Wat kan je wel, en wat juist weer niet vertellen.
Je zou deze vraag ook eens kunnen stellen op http://www.achterderegenboog.nl/
Stichting Achter de Regenboog is er voor kinderen en jongeren, die van dichtbij te maken hebben (gehad) met het overlijden van een dierbare
Ik zal straks thuis even kijken welke titels precies enzo. Ik wil ze evt. wel naar je opsturen voor de time being, dan kan je daar mss ook nog wat dingetjes uithalen.
Ik heb onder andere:
Als je dood bent word je dan nooit meer beter?
Piet Breebaart & J. Breebaart
Beschrijving:
Een ontroerend verhaal van Piet Breebaart en zijn vijfjarige zoon Joeri, naar aanleiding van het plotseling overlijden van Joeri's tweejarige broertje Remi.
Vader en zoon maakten samen het verhaal van het konijn Fred en zijn broertje Joep, dat plotseling doodgaat. Het verhaal gaat over alles wat Fred meemaakt en voelt: de kortstondige ziekte van Joep, zijn dood, de begrafenis en de aandacht van de dieren om hen heen.
Welke ik niet heb maar die wel ook heel mooi schijnt te zijn is:
Kikker en het vogeltje
Max Velthuijs
Beschrijving:
Bij de rand van het bos ligt een vogeltje.'Kijk,' zegt Kikker, 'kapot. Hij doet het niet meer.''Hij slaapt,' zegt varkentje.Maar Haas zegt: 'Hij is dood.''Dood?' vraagt Kikker. 'Wat is dat?'
Ik zal even verder kijken voor je vanmiddag.
[ Bericht 29% gewijzigd door BE op 31-01-2007 11:36:34 ]
Als ze aan mij vragen waar Thijs is, dan is hij daar op die ene wolk, of op dat ene sterretje, en zo kan hij geregeld eventjes terug naar beneden kijken.
Dat idee had ik ook al voor als het eenmaal gebeurd is Bar.
Maar we zitten er vooral een beetje mee hoe we de periode ervoor ook aan moeten pakken. We letten er wel een beetje op met wat we zeggen, maar het is een klein potje met ontzettend grote oren. En we komen nu natuurlijk overal mensen tegen met "Goh, wat heb ik gehoord???" Het zal niet lang duren voor hij vragen gaat stellen denk ik, en dan is eerlijk zijn natuurlijk het devies. Maar hoe eerlijk??
sterkte ermee. en wat je vraag betreft: ik heb niet direct tips voor je maar zou er denk ik zelf wel zo eerlijk mogelijk over zijn. een beetje doseren kan geen kwaad lijkt me. Is hij snel emotioneel van slag.. (staat beetje krom nu, maar hopelijk snap je wat ik bedoel)
oma is ziek... of oma is heel erg moe en wilt graag een hele lang tijd rust vinden ofzoiets...
Ik zal ook wel eens in de informatie dingetjes springen voor je, want ook hier heel veel info
sterkte ermee in elk geval
Wel eerlijk zijn als hij vraagt of ze dood zou kunnen gaan natuurlijk, maar alles in zijn tempo, kinderen kunnen je enorm overvallen met wijze vragen, maar dat doen ze alleen omdat ze er zelf aan toe zijn.
Dingen als 'ze is in slaap gevallen en wordt niet meer wakker' als ze overleden is kan voor kinderen ook heel angstig zijn, soms durven ze dan zelf niet meer te gaan slapen.
Volwassenen zeggen vaak niet letterlijk wat ze bedoelen, als ze over de dood praten. Ze gebruiken dan abstracties (vaagheid), metaforen (beeldspraak) of eufemismen (verhullend taalgebruik) omdat ze het moeilijk vinden om te zeggen waar het op staat. Bijvoorbeeld: "hij heeft ons verlaten", of "zij is op een lange reis gegaan", of "hij is ingeslapen". Maar bij kinderen kun je dat beter niet doen.
Dit soort stijlfiguren hebben weinig betekenis voor kinderen, vooral wanneer ze jonger zijn dan 6 jaar. Het kan ze ook in de war maken, bijvoorbeeld omdat het kind gelooft dat iemand die gaat slapen altijd weer wakker wordt, of dat iemand die op reis gaat weer terugkomt. Of ze durven zelf niet meer te gaan slapen of op vakantie te gaan, omdat ze dat associëren met de dood.
Daarom is het beter om concrete woorden als 'dood', 'doodgaan' en 'overlijden' te gebruiken. Dat voorkomt misverstanden, en het helpt het kind om het definitieve karakter van de dood beter te begrijpen.
Elk jaar krijgen 7000 kinderen te maken met een sterfgeval binnen het eigen gezin. Maar ook andere kinderen krijgen te maken met de dood. Vroeg of laat gaat er iemand dood in de omgeving van je kind. Hoe meer verdriet je daar zelf om hebt, hoe moeilijker het is om goed na te denken over de manier waarop je kinderen ermee omgaan en hoe je hen het beste kunt begeleiden. Daarom is het geen gek idee om hier eens na te denken voordat het ook echt gebeurt.
Hoe vertel je wat er gebeurd is?
Volwassenen vinden het vaak moeilijk om aan een kind te vertellen dat iemand dood is. Niet ieder kind zal ook meteen begrijpen wat ‘dood’ is, maar het is toch belangrijk er wel over te praten. Juist als jezelf veel verdriet hebt. Een kind kan zich de raarste dingen in het hoofd halen als hij een rouwende ouder ziet en niet weet wat er aan de hand is. Kleine kinderen denken dat het met hen te maken heeft: dat zij er de oorzaak van zijn dat vader of moeder zo van de kaart is.
Voorkom dus dat kinderen zelf gaan fantaseren en vertel wat er gebeurd is, hoe moeilijk je dat zelf ook vindt. Treed niet onnodig in details (bijvoorbeeld bij zelfmoord of ernstige ziekte), maar vertel wel waar iemand aan doodgegaan is. De fantasie van een kind kan erger zijn dan de werkelijkheid.
Wat is dood?
Peuter en kleuters
Een peuter begrijpt nog niet zoveel van dood-zijn: het idee dat een bekend iemand er ineens niet meer is, dringt nog niet tot hen door. Noem het niet ‘slapen’ of ‘op reis’. Dood is gewoon dood, ook als je het niet begrijpt. Praat erover en verwijs daarbij naar ervaringen die het kind al heeft. Misschien heeft het kind al eens een dood vogeltje gezien of is er eens een huisdier overleden. Het is beslist niet gek om die vergelijking te maken als je met een peuter of kleuter praat over de dood.
Vertel ook over het voelen van verdriet. Je kunt zeggen dat jijzelf nu heel erg verdrietig bent en dat dat wel eens langere tijd zal duren, omdat je vader dood is waar je veel van hield, maar dat lang niet alle mensen dat hetzelfde hoeven te voelen. En dat je ook niet elke keer als iemand doodgaat hetzelfde verdriet voelt
Voorbereiding
Bedenk wel dat je een kind moet voorbereiden op wat komen gaat. Sommige kinderen willen vantevoren alles weten over wat er gebeuren gaat. Ook als ze daar niet zelf naar vragen, kun je het beste je kind voorbereiden door dat te vertellen. Vertel wat het kan verwachten, en vergeet niet de dingen te noemen die voor ons vanzelfsprekend zijn. Geef het kind de kans om ‘gekke’ vragen te stellen. Kun je de dode nog zien? Kun je de dode nog aanraken? Wanneer gaat de kist dicht? Wordt er begraven of gecremeerd? Wie is er allemaal en wat gaan we doen? Hoe lang gaat het duren? Gaat iedereen huilen, gaat mama huilen?
Vertel ook wat mag en wat niet. Kinderen hebben geen idee van de gebruiken. Bespreek dus ook mogelijke situaties. Mag ik naar de wc tijdens de ceremonie? Wat moet ik doen als ik moet huilen? Mag ik naar oma lopen om haar te troosten als ik zie dat ze huilt? Mag ik naar buiten als ik me verveel?
Maak een schatkist
In het werkboek Dood – Mijn boek over verdriet en verder gaan, staat een prachtige tip voor kinderen die een dierbaar ieman verliezen: maak een schatkist over degene die dood is. Kies een schoenendoos als je vooral dingen op papier wilt bewaren (foto’s, bidprentje, kaarten) of maak zelf een grote houten kist als je ook grote dingen wilt bewaren (tennisracket, kleding). Versier de schatkist. Hij kan een plek van herinneringen worden, maar het kan ook zijn dat je er nooit meer in kijkt. Maar je weet dat het wel kan, ook later.
quote:Ik hoop niet dat de voorbeelden te confronterend zijn, maar als ik ze weg zou laten zou een deel van de context verloren gaan.HOE ROUWEN KINDEREN EN JONGEREN?
Rouwen kinderen en jongeren anders dan volwassenen? Veel is hetzelfde, het verdriet, de boosheid, de teleurstelling, het verlangen.
Maar op enkele aspecten verschillen kinderen en jongeren van volwassenen. Dat heeft vooral te maken met het feit dat ze geestelijk, gevoelsmatig en lichamelijk nog niet volgroeid zijn. Daarom kunnen ze dingen nog niet altijd begrijpen, hun gevoelens minder goed uit elkaar houden. Ze hebben naast het rouwen veel energie nodig om te groeien.
Groeien en rouw gaat niet altijd samen, dat maakt het extra lastig voor jonge mensen. En misschien is wel het belangrijkste verschil met volwassenen dat kinderen afhankelijk zijn van deze volwassenen. De ‘grote mensen’ informeren kinderen over wat er gebeurd is en wat er nog gaat gebeuren en beslissen over het feit of kinderen betrokken worden of niet.
Baby’s en peuters (tot drie jaar)
Hele kleine kinderen, tot ongeveer drie jaar, hebben geen echt besef van de dood. Ze kennen nog geen onderscheid tussen dingen die leven en Verlatingsangst niet levende dingen. Wel kennen ze verlatingsangst en moeten er op vertrouwen dat hun verzorgers steeds weer terugkomen om hen te voorzien van de basale levensbehoeften. Ze zijn nog volkomen afhankelijk van een mama en/of papa die hen met warmte en liefde omringen. In die zin voelen ze wat verlies is en ze kunnen daar ook onder lijden.
De kleintjes gaan op hun eigen wijze met de dood om. Ze reageren vanuit hun behoeften. Van angst is vaak geen sprake. Volwassenen schrikken hier soms van.
De papa van de tweejarige Tessa is plotseling overleden. Papa is thuis in een kist opgebaard. Het meisje wilde met haar bordje boterhammen boven op de kist zitten om zo gezellig bij papa te kunnen eten. Dat mocht van mama maar sommige familieleden konden het niet aanzien.
Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen rouwen? Als een kind contact kan maken en zich gaat hechten, dan kan het ook rouwen. Baby’s maken al heel snel contact, de hechting is er al voor de geboorte. Iedereen weet dat kinderen zonder contact niet kunnen overleven, ook al krijgen ze
voldoende voeding. In het contact merken baby’s en kleine kinderen dat dingen veranderen.
Mama is verdrietig en gaat daarom anders met haar kindje om. De baby merkt dat bijvoorbeeld aan de spierspanning. Rouwende ouders zijn vaak een tijdlang niet in staat om anders dan op de automatische piloot voor hun kind te zorgen. Kinderen slaan deze ervaring in hun lijf op.
Zeker wanneer ze nog geen woorden ter beschikking hebben, hebben ze alleen hun lijf om te reageren.
Ouders kunnen vaak niet anders op dat moment, ze rouwen, en dat is merkbaar in hun dagelijkse functioneren. Kinderen ervaren dit, overigens niet op een bewuste manier. Maar deze informatie nemen ze mee in hun verdere leven en kan later soms op een of andere manier weer een rol gaat spelen.
Hoe kun je kleine kinderen het beste helpen?
Aanraking, knuffelen, liefdevolle aandacht is voor kleintjes het meest heilzaam. Soms kunnen ouders dit een tijdlang niet voldoende geven en is het van belang dat ere anderen zijn om hen bij te staan. Bij twee- en driejarigen is er meestal sprake van bewustzijn van het verlies. Op die leeftijd gaan kinderen met hun rouw om door de ervaring in hun spel te verwerken. Ze spelen het verlies uit via botsende autootje, poppen in een schoenendoos als kist, via playmobil, blokken of de poppenkast. Voor volwassenen gaat dat soms door merg en been maar het is een kinderlijke en ook heilzame manier.
Wanneer ze een beetje kunnen praten is uitleg over wat er gebeurt van groot belang, in woorden die ze snappen. Ook willen hele kleine kinderen al betrokken zijn en vaak meehelpen met dingen. Een tekening in de kist leggen, de kist dichtschroeven, op de begraafplaats de bloemen water geven.
Merijn is tweeëneenhalf. Zijn opa is overleden en op de avond voor de uitvaart sluit de familie samen de kist. Ook Merijn mag ‘een schroefje draaien’. Hij vindt dit heel fijn om te doen. Een half jaar later gaat ook zijn andere opa dood. Deze familie wil echter niet bij het sluiten van de kist aanwezig zijn. Merijn vraagt echter wanneer dat gaat gebeuren en staat er op om te helpen. Hij heeft geluk. Samen met de uitvaartverzorger mag hij ’alle schroefjes draaien.’ Voor Merijn is dekist sluiten een ritueel geworden en kinderen hechten aan rituelen.
Wanneer het overlijden iemand in het eigen gezin betreft, is het aan te raden te zorgen voor beeldmateriaal zoals foto’s of video van de uitvaart. Vaak komen kinderen op latere leeftijd terug op de gebeurtenis en hebben ze vragen. Dan is het fijn om naar beelden te kunnen kijken.
Daarom is het ook belangrijk om, indien mogelijk, ook kleine kinderen mee te nemen naar de afscheidsdienst.
Zes weken na de geboorte van zijn eerste kind, sterft Sander plotseling.
Zijn vrouw kiest ervoor om haar dochter Merel in een doek mee te nemen bij het afscheid en het hele gebeuren op video te laten vastleggen. Later kan Merel zeggen: “Papa was erbij op dat belangrijke moment toen ik geboren werd, en ik was er bij op dat belangrijke moment dat we afscheid moesten nemen van papa.
Wanneer Merel zichzelf later op de video van de afscheidsdienst terugziet, dan weet ze dat ze erbij heeft mogen zijn. En dat is van groot belang, ook al denken veel mensen dat het geen zin heeft dat zo’n kleintje aanwezig is. Uiteraard is het fijn als er dan iemand in de buurt is
die de baby of de peuter kan overnemen wanneer het de ouder teveel wordt of het kleintje het niet meer volhoudt. Hoe klein ook, wanneer een ouder, broer of zus overlijdt, is de mogelijkheid om betrokken te zijn belangrijk.
Kleuters (van drie tot zes jaar)
Kinderen van drie tot zes jaar kennen het verschil tussen leven en dood.
Ze gebruiken het woord 'dood' in hun gesprekken en in hun spel: 'Jij bent dood! Je moet blijven liggen.' Maar ze weten niet precies wat dood inhoudt. Ze weten dat mensen en dieren dood kunnen gaan. Ze kunnen er intens met elkaar over discussiëren.
Marieke is helemaal in paniek als ze ziet dat het muisje dat al dagenlang door de kamer trippelde op een morgen in de klem zit: ‘Nou is hij dood!’. Haar broertje van vijf troost haar. 'Je weet toch, het is alleen zijn velletje, zijn zieltje is al lang verdwenen.'
Kinderen begrijpen het definitieve karakter van de dood nog niet. Voor hen is dood iets tijdelijks, een soort slaap, waarbij de dode niet kan zien en niet meer kan bewegen. Ze beginnen ook te beseffen dat dood en verdriet met elkaar te maken hebben.
Manon van vijf gaat met haar oma naar het kerkhof om het graf van opa te bezoeken. Ze nemen een kerststukje mee en Manon mag het waxinelichtje aansteken. Als ze afscheid nemen bij het graf van opa zegt Manon: 'Opa blaast het kaarsje zelf wel uit, is het niet oma?'
Jonge kinderen vertonen soms reacties die voor volwassenen niet altijd te begrijpen zijn.
Aan de vierjarige Loes wordt verteld dat haar papa dood is. Ze luistert en vraagt vervolgens: "Mag ik nu buiten gaan spelen?" Voor haar moeder een onbegrijpelijke reactie. Zij gaat ervan uit dat haar dochternet zo verdrietig zal reageren als zij. Wanneer het meisje de dag na de begrafenis vraagt wanneer papa terugkomt, is ze zeer geschokt en intens bedroefd als haar moeder uitlegt dat papa nooit meer terugkomt. Het definitieve ervan had zij niet begrepen.
In de eerste vragen die kleuters stellen klinkt het verdriet nog niet door. Ze zijn vooral praktisch van aard. Zoals bij de vierjarige Davey.
We zitten stilletjes in de kring en kijken elkaar aan. 'Davey is dood, hè juf?' zegt er een. 'Ja', zeg ik gelaten en ik vertel aan de kinderen wat er precies is gebeurd. Davey is op zijn kamer onder een kastje gevallen, kon geen adem meer halen en is daardoor gestikt. Er komen veel vragen over het gebeurde zelf, zoals: Wat voor kastje? Waarom klom hij daarop? Hoorde mama dat niet? Waarom kroop hij er niet onderuit?
Eerst zijn er dus de vragen over het hoe, wat en waarom. 's Middags als de juf samen met de kleuters kaartjes maakt om aan bloemen voor Davey te hangen komen er andere vragen:
Dat is toch niet eerlijk, want alleen opa's en oma's gaan toch dood? Waar zou Davey nu zijn? Wat de leerkracht vooral verbaast, is dat de kinderen de dood niet op hun eigen leven betrekken. Er is geen spoor van angst en de kinderen praten er ongedwongen en heel gemakkelijk over. De volgende dag verloopt heel anders.
De reacties en de vragen worden persoonlijker en anders van aard. Een golf van herinneringen komt bij de kinderen op. Ze praten over de eerste dagen dat Davey op school kwam en over wat hij al wel en niet kon (…) De volgende stap is dat de kinderen beseffen dat Davey dingen niet meer kan meemaken. Ze maken zich zorgen over Daveys verjaardag (ik had Davey beloofd dat hij dan de kaarsjes mocht uitblazen) en vragen zich af of ze volgende week wel een verjaardag kunnen vieren zonder Davey.
Kinderen van deze leeftijd denken vaak dat leven en dood elkaar af wisselen. Daardoor wekken ze soms de indruk het de gewoonste zaak van de wereld te vinden dat opa gestorven is. Ze tonen grote belangstelling voor de lichamelijke en biologische kanten van de dood. 'Hij ziet wit', 'Kan hij niet meer lopen?', 'Kan opa nog horen als ik iets zeg?' Ze voelen nog geen angst voor de dood.
Het begrijpen van de dood valt ze nog moeilijk. Ze blijven vragen stellen, soms tot vervelens toe. 'Wordt opa nou niet vies in de grond?' 'Heeft hij geen honger in het graf?', 'Is dat niet zielig, zo alleen in de kist?', 'Met wie moet Dirkje nou spelen?' Langzamerhand beginnen ze te begrijpen dat dood een afscheid voor altijd is.
Hun rouwgedrag is niet altijd duidelijk voor volwassenen. Die zien dat de kleintjes bij de koffietafel na de uitvaart alweer krijgertje spelen of nauwelijks verdrietreacties vertonen. Maar kinderen moeten naast de worsteling om de dood te begrijpen in deze kleuterleeftijd leren omgaan met hun gevoelens. Hun vermogen om over gevoelens te praten en goed te uiten hoe ze zich voelen is nog niet zo ontwikkeld als bij volwassenen.
Ook al lijkt het niet altijd zo, ze zijn wel degelijk geraakt. Maar kinderen kunnen niet fulltime rouwen. Ze kunnen intens verdrietig zijn en vijf minuten laten weer volledig opgaan in hun spel of van vreugde staan te springen op de bank.
[...]
De docente voor dit onderdeel is Riet Fiddelaers Jaspers. Binnen Nederland een autoriteit op het gebied van kinderen en rouw. Ze heeft ook heel veel boeken en boekjes hierover geschreven en uitgegeven. Oa. via de site www.in-de-wolken.nl
[ Bericht 0% gewijzigd door BE op 31-01-2007 20:56:59 ]
Sterkte!
Bij het overlijden van mijn oma zijn mijn neefje en nichtjes (toen 3,4 en 6) net als de oudere kinderen erg betrokken in het ziekte- en rouwproces. Dus veel bij oma op bezoek, ook in de laatste dagen. Na haar overlijden is ze thuis opgebaard. Wij en ook de jongsten waren daar heel veel in huis. Tekeningen maken, kaartjes schrijven en die allemaal in de kist leggen. De jongste hebben ook een knuffeltje aan oma meegegeven. Ik heb het als erg prettig ervaren. Mijn neefje en nichtjes weten er nu weinig meer van maar vinden het wel fijn er met ons over te praten.
Wat me het meest bijstaat en waar ik ook een fijn gevoel bij krijg is dat mijn jongste nichtje vroeg, terwijl ze rondhuppelde: "Lies? Wanneer is het feestje van oma afgelopen?"
Het is maar een voorbeeld, de situatie is bij iederen anders. Maar ik vind dat je mag vertellen wat er aan de hand is, als oma overleden is. Sterkte.
Easy, ik stuur je morgen 3 boeken op.
'Als je dood bent, word je dan nooit meer beter?' --? een voorleesboekje.
'Waar ben je nu, zie jij me nog?' --> Boekje met teksten bij een afscheid, geschreven voor en door kinderen.
Meestal dus kinderen die een stuk ouder zijn dan Sven, maar mss kan je er wel dingetjes uithalen.
'Als vlinders spreken konden' --> Voor kinderen die rouwen.
Met een paar tips en dingen die je kan doen om er samen met hem mee bezig te kunnen zijn.
quote:Even uit lurkstand springt.Op woensdag 31 januari 2007 11:57 schreef Brighteyes het volgende:
Uit mijn reader 'Omgaan met Rouw'.
[..]
Ik hoop niet dat de voorbeelden te confronterend zijn, maar als ik ze weg zou laten zou een deel van de context verloren gaan.
De docente voor dit onderdeel is Riet Fiddelaers Jaspers. Binnen Nederland een autoriteit op het gebied van kinderen en rouw. Ze heeft ook heel veel boeken en boekjes hierover geschreven en uitgegeven. Oa. via de site www.indewolken.nl (Is niet zo'n hele duidelijke site, de vorige keer kon ik een lijst met boeken vinden via de winkel maar nu dus niet. )
Ik geloof dat Brighteyes de volgende site bedoeld. www.in-de-wolken.nl (Dus met koppelstreepjes)
Het is inderdaad een interressante site en ook via Riet Fiddelaers is er veel informatie te vinden.
De betere boekhandel heeft ook informatieve boeken op dit gebied.
Succes en sterkte met dit alles.
Je hebt gelijk! 
Thanks!Goh, wat raar en wat nep dan, want die link van mij is ook een online kinderboekenwinkel en ik bedoelde dus degene die jij gaf.
Ik heb gelijk mijn post aangepast, anders gaan mensen straks idd naar de verkeerde site.
[ Bericht 20% gewijzigd door BE op 31-01-2007 21:06:27 ]
Ik ken de site inmiddels erg goed en dacht nog "gut, daar is veel veranderd".
Inderdaad, verwarrend dat het bijna het zelfde is!
Nouja, opgelost!
quote:Zoiets kan ik me ook ineens herinneren van de condeolance toen mijn moeder overleden was. Mijn neefje die het schitterend vond dat hij in een rij stond en alle mensen een hand kwamen geven. Wat een leuk feestje is dit he, zei hij toen.Op woensdag 31 januari 2007 20:45 schreef Lishe het volgende:
Wat me het meest bijstaat en waar ik ook een fijn gevoel bij krijg is dat mijn jongste nichtje vroeg, terwijl ze rondhuppelde: "Lies? Wanneer is het feestje van oma afgelopen?"
Sven is ook al een aantal keren mee geweest naar het ziekenhuis, maar er is eigenlijk nog niets aan haar te merken. Ze is ziek omdat alle onderzoeken tot nu toe dat zeggen (en die zijn vernietigend :leverkanker, onbehandelbaar ), maar ze zit meer in de rokershoek in het ziekenhuis dan dat ze op de kamer is. En hij hypert heen en weer door de gang, op het bed, van het bed, naar de gang, leuke klapdeuren die door een druk op een knop open gaan enz. dus we nemen hem maar niet te vaak mee. Als ze volgende week misschien naar huis mag (???) is het makkelijker om met hem naar oma te gaan. Daar heeft hij zijn eigen dingetjes.
[ Bericht 3% gewijzigd door easy-going op 02-02-2007 13:30:31 ]
quote:Zo staat mij nog steeds bij dat ik een aantal jaren geleden met mijn jongere nichtje (toen 4) (niet als in dochter van mijn zus maar als in de dochter van mijn oom) aan de hand liep tijdens de begrafenis van mijn tante. Mijn ogen prikten van de kou en mijn nichtje dacht dat ik huilde. Ze kneep in mijn hand en zei: 'Zal ik je troosten?'Op woensdag 31 januari 2007 20:45 schreef Lishe het volgende:
Easy, ten eerste heel veel sterkte.
Bij het overlijden van mijn oma zijn mijn neefje en nichtjes (toen 3,4 en 6) net als de oudere kinderen erg betrokken in het ziekte- en rouwproces. Dus veel bij oma op bezoek, ook in de laatste dagen. Na haar overlijden is ze thuis opgebaard. Wij en ook de jongsten waren daar heel veel in huis. Tekeningen maken, kaartjes schrijven en die allemaal in de kist leggen. De jongste hebben ook een knuffeltje aan oma meegegeven. Ik heb het als erg prettig ervaren. Mijn neefje en nichtjes weten er nu weinig meer van maar vinden het wel fijn er met ons over te praten.
Wat me het meest bijstaat en waar ik ook een fijn gevoel bij krijg is dat mijn jongste nichtje vroeg, terwijl ze rondhuppelde: "Lies? Wanneer is het feestje van oma afgelopen?"
Het is maar een voorbeeld, de situatie is bij iederen anders. Maar ik vind dat je mag vertellen wat er aan de hand is, als oma overleden is. Sterkte.
Zo lief
.quote:Dank je, de post kwam ze net brengenOp woensdag 31 januari 2007 20:47 schreef Brighteyes het volgende:
Easy, ik stuur je morgen 3 boeken op.
Moeilijk hoor om het hem te vertellen.
Nog moeilijker om goede antwoorden op de vragen te geven.
We hebben het volgende maar gezegd:
Sven, we waren vanmiddag in het ziekenhuis, oma was heel ziek he, nu is ze dood.
S: waar is ze nu dan?
We hebben het sterretjes verhaal er maar ingegooid.
S: Hoe komt ze daar dan?
S: en heeft de maan haar doodgemaakt?
S: is ze nu alleen bij de sterretjes
S: en is ze daar bang?
S; Komt ze nu nooit meer thuis?
en zo ging het nog wel even door ... af en toe spelen, en dan weer een vraag.
Hij had veel interesse in het boekje van Nijntje "Lieve oma Pluis" en dat heb ik voorgelezen. Daarna wilde hij Tractor Tom weer horen voordat hij lekker ging slapen.
Nu maar hopen dat we de komende dagen/weken een beetje de goede antwoorden op zijn vragen kunnen geven.
Pfft moeilijk dit zeg.
De andere kleinkinderen zijn allemaal een stukje ouder (van 9 tot 16) dat is toch iets makkelijker uitleggen denk ik.
Sterkte met de komende tijd en ook met het helpen van Sven bij het missen van oma.
heel veel sterkte gewenst.
Probeer hoe jong Sven ook is toch zo eerlijk mogelijk uit te leggen!
Dat hebben mijn oom en tante met mijn nichtje toen ook gedaan.
Ze was toen 2 jaar, nu inmiddels wordt ze 4 in Oktober!
Ze hebben haar echt vertelt dat opa "dood" is!
Veel mensen "verdoezelen" dat woord om te zeggen dat ze voor altijd slapen en niet meer wakker worden!
Ik vind dat een beetje beangstigde verwoording!
Ze vroeg ook veel: "Opa Teun slapen"?
"Nee opa is dood lieve schat"! Was het antwoord, dat haar ouders gaven.
Ze is ook gewoon mee geweest naar zijn crematie.
Ze begrijpt hoe jong ze ook is het allemaal prima!
Ze gaat ook gewoon mee naar mijn opa's rustplaats.
Als ze weggaat zegt ze altijd: "Opa dood he, dag opa" En dan zwaait ze wel eens naar hem!
Sterkte met deze periode!
Ik sprak laatst iemand die had het idd ook over slapen gehad, dus ik zei dat dat toch meestal niet zo heel handig is, zegt ze: 'Oh, nee, maar niet zo slapen natuurlijk, anders slapen, zodat ze niet meer wakker wordt'.
Alsof een kind van 3 daar het verschil tussen weet...
op het kdv hier, is laatst ook een meisje haar moeder verloren op een nogal traumatische manier. De leidsters hebben toen ook adviezen van een psycholoog gekregen die hierin gespecialiseerd is en die gaf ook aan vooral geen andere benamingen te gebruiken, maar idd het 'harde' dood.
Bij slapen kunnen kinderen idd ook bang worden om te gaan slapen, 'oma is weg' dan kan een kind bang zijn als een andere bekende de deur uitloopt...
Dood is duidelijk.
Ik vond het al een beetje lastig om te vertellen dat ze heel erg ziek was en toen dood ging.
Heb ook wel een aantal keren verteld dat dat niet altijd zo is. Vorige week waren we ook ziek en toen zijn we weer beter geworden, maar oma was heel erg ziek en is dood gegaan.
Kan ook geen nieuw batterijtje in. Nou hebben we gelukkig nog niet met de dood te maken gehad hier, althans niet sinds de tijd dat Freek zich er bewust van is. Toch komen die vragen dan ook, al kan ik het daarom nu wel op deze manier uitleggen.
quote:Dat kan ik er eventueel ook nog wel bij vertellen als hij daar vragen over gaat stellen iddOp dinsdag 27 februari 2007 22:09 schreef Leah het volgende:
Ik vertel heel schijterig dat je pas dood gaat als je heel oud bent
Katja is hier een tijdlang bezig geweest met de dood. Mijn schoonmoeder sprak toen heel veel met haar over mijn schoonvader, die vlak voor haar geboorte gestorven is. Mijn schoonmoeder is aan het dementeren en weet het ene moment wel dat haar man overleden is en het volgende moment denkt ze dat hij nog leeft en elk moment thuis kan komen. Dat is voor Katja natuurlijk heel verwarrend geweest. Op een gegeven moment ging ze aan wildvreemden in een winkel vragen of opa nu dood was of alleen maar weg.
Inmiddels weet ze dat opa dood is en niet meer terug komt en dat oma af en toe in de war is, maar een moeilijk onderwerp is en blijft het en ik vind het best moeilijk om daar op een ontspannen, open manier met haar over te praten.
Vreselijk moeilijk om te weten hoe je het moet aanpakken.
Want buiten het feit dat je graag goed bezig bent zit je ook met je eigen verdriet en is het ook moeilijk om het te verwoorden terwijl je zelf misschien nog met zoveel vragen zit.
Sterkte!
Ingewikkeld he zulke dingen. Wij hadden het laatst dus ook en ik heb ook verteld dat de opa in kwestie dood was gegaan. Dat hij niet meer kan ademhalen en dat hij daardoor niets meer kan. Jolie is natuurlijk ook nog wat jonger en die nam dat gewoon aan. Ze vroeg wel één keer aan mijn zus waarom het dan was. Ik heb overigens ook niet gezegd dat het je pas dood gaat als je heel oud bent omdat ik niet wil dat ze bang wordt en denkt dat andere oude mensen ook dood gaan.
quote:Waarop de dochter van een goede vriendin erop stond dat ze haar haar liet verven. "Maar waarom dan?" "Dan zie je er niet zo oud uit, en dan ga je niet dood".Op dinsdag 27 februari 2007 22:09 schreef Leah het volgende:
Ik vertel heel schijterig dat je pas dood gaat als je heel oud bent
Je heb het goed aangepakt, ik zal het waarschijnlijk niet anders hebben gedaan. Je kan kinderen moeilijk voor de domme houden. Vroeg of laat komen de vragen toch.
[ Bericht 42% gewijzigd door Eliminator20 op 28-02-2007 02:20:38 ]
Ik heb trouwens het sterretjesverhaal niet gehouden, maar meer iets in de trant van 'opa is dood, en ik weet werkelijk niet of hij nog 'ergens' is of niet'. Nu wordt dat vergemakkelijkt doordat we veel te maken hebben met verschillende culturen en godsdiensten, wat het makkelijk maakt om oudste duidelijk te maken dat de een vaak iets anders gelooft dan de ander. Ze begrijpt dat soort dingen bovendien goed.
Wat ik in die tjjd las, was dat kinderen toelaten wat ze aankunnen, mits je ze daar de ruimte voor geeft. Dat bleek inderdaad zo te zijn. Onze oudste was natuurlijk nog wat jonger dan Sven nu, maar heeft in eerste instantie alles voornamelijk alles voor kennisgeving aangenomen, en kwam later pas met vragen (vooral tijdens bezoek aan oma, waar opa dus niet meer was) en tranen. Zelfs nu nog (precies twee jaar later) komen er zo af en toe kleine stukjes.
Het is moeilijk uitleggen, maar soms is het een voordeel dat het zo vroeg al is voorgekomen: voor de oudste is de dood vrij normaal. De jongste zegt het helemaal niets.
Edit: bijna te simpel om op te schrijven, maar laat ik het toch even doen: oudste komt nog wel eens met "Ik mis opa". Een simpel "ja, ik ook meis" voldoet dan eigenlijk. Vooral geen "ja maar hij was al oud" of, nog erger, "dat moet je niet doen hoor" of iets in die trant.
Dikke kus en sterkte
dat is nog snel gegaan zeg.
Bij onze kennissen (ouders van Ruben) hebben ze de "Engeltjes-variant" toegepast.
Ruben's zusje is ongeveer van Sven's leeftijd, zij heeft eerst lang nagedacht over deze uitleg en vervolgens gevraagd waar zijn vleugeltjes dan waren (Ruben was toen nog thuis opgebaard).
Zo kun je toch elke keer weer voor verrassingen komen te staan, ik denk dat je een creatief brein nodig blijft hebben voorlopig.
Sterkte de komende dagen.
Ik denk dat je het goed hebt gedaan Easy, deze dingen zijn nooit makkelijk om te vertellen of uit te leggen, maar ik denk dat wanneer je de ruimte laat om vragen te stellen en je daar eerlijk in bent, je al een heel eind bent.
Heel veel sterkte voor jullie gewenst!
En ik vind het fijn dat je dit topic hebt gestart. Want ik peins er wel eens over, hoe ik over een tijd dit soort onderwerpen het beste kan bespreken met mijn dochtertje.
quote:In dat geval zal ik het nog over het volgende dilemma hebben. Wel of niet mee naar de begrafenis.Op woensdag 28 februari 2007 14:04 schreef Macka66 het volgende:
Gecondoleerd Easy.
En ik vind het fijn dat je dit topic hebt gestart. Want ik peins er wel eens over, hoe ik over een tijd dit soort onderwerpen het beste kan bespreken met mijn dochtertje.
Zaterdag is de begrafenis en in principe hebben we geregeld dat hij (Sven dus, 3 jaar 9 maanden nu) naar mijn vriendin gaat en er dus niet bij is.
Er is nog wel enige twijfel hierover omdat we toch ook wel van verschillende kanten (vriendinnen, mensen van het rouwcentrum) het advies krijgen om hem er wel bij te laten zijn zodat hij ook echt afscheid kan nemen.
Een optie zou zijn om hem mee te nemen en als het niet gaat dat mijn vriendin dan met hem weggaat. Maar iets in me zegt me dat dat bij hem niet werkt. Hij zal dan toch willen dat wij ook weggaan en dat kan natuurlijk niet.
Lastig dus.
Overigens zijn we vanmiddag met hem naar het rouwcentrum geweest waar oma opgebaard ligt. Eerst wilde hij niet, later toch maar wel. We gingen met zijn drieën naar binnen maar nadat hij heel kort gekeken had wilde hij naar buiten. (ze ligt in een ruimte met een deur direct naar buiten, wij hebben de sleutel van die deur gehad). Toen Sven en ik buiten waren wilde hij weer naar binnen, maar ik moest buiten blijven van hem. Samen met mijn man heeft hij toen nog even gekeken.
Verder heeft hij het er niet over gehad, we mochten ook niets vragen erover.
quote:WIj hebben al een paar keer de dood van een dierbaar persoon voor mijn kinderen meegemaakt.Op donderdag 1 maart 2007 20:21 schreef easy-going het volgende:
Dank jullie voor de condeolances.
[..]
In dat geval zal ik het nog over het volgende dilemma hebben. Wel of niet mee naar de begrafenis.
Zaterdag is de begrafenis en in principe hebben we geregeld dat hij (Sven dus, 3 jaar 9 maanden nu) naar mijn vriendin gaat en er dus niet bij is.
Er is nog wel enige twijfel hierover omdat we toch ook wel van verschillende kanten (vriendinnen, mensen van het rouwcentrum) het advies krijgen om hem er wel bij te laten zijn zodat hij ook echt afscheid kan nemen.
Een optie zou zijn om hem mee te nemen en als het niet gaat dat mijn vriendin dan met hem weggaat. Maar iets in me zegt me dat dat bij hem niet werkt. Hij zal dan toch willen dat wij ook weggaan en dat kan natuurlijk niet.
Lastig dus.
Overigens zijn we vanmiddag met hem naar het rouwcentrum geweest waar oma opgebaard ligt. Eerst wilde hij niet, later toch maar wel. We gingen met zijn drieën naar binnen maar nadat hij heel kort gekeken had wilde hij naar buiten. (ze ligt in een ruimte met een deur direct naar buiten, wij hebben de sleutel van die deur gehad). Toen Sven en ik buiten waren wilde hij weer naar binnen, maar ik moest buiten blijven van hem. Samen met mijn man heeft hij toen nog even gekeken.
Verder heeft hij het er niet over gehad, we mochten ook niets vragen erover.
Ik heb mijn kinderen altijd wel mee genomen.
De eerste keer was de nu oudste 3 jaar en een maand of 4 meen ik, de laatstr keer was recent.. de oudste 7 jaar, de middelste 3 jaar en de jongste een paar maanden.
Alle keren leek het iets positiefs (voor zover je daarvan kan spreken) bijgedragen te hebben, in ieder geval niet negatief.
Wel hebben wij de nadruk van de begravenis en het "dood" zijn gelegd op het niet meer ziek hoeven zijn, het niet meer hoeven hebben van pijn en het nu altijd kunnen kijken naar hun.
Daarnaast hebben wij gezegd, voor ONS kan het wel heel naar zijn, omdat we oma dan moeten missen... maar voor oma zelf is het niet erg. ~En weet je.... WIJ kunnen oma altijd in ons hartje dragen.. en dan is oma nooit "weg".
tijdens de begrafenis zelf was er een vriendin die de jongste mee zou kunnen nemen als dat nodig was.
Maar de oudste twee hebben we bij ons laten zitten, en knuffelen, vasthouden en even huilen tussendoor mag best.
Hey, het is ook hun oma.... het is niet alleen een afscheid voor en door volwassenen.
De kinderen hebben minstens net zo;n grote liefdesband met haar gehad.
Dus scheve gezichten zal je niet snel krijgen en krijg je die wel... lekker laten gaan.
Heel veel sterkte, ik weet hoe een moeilijke beslissing zoiets is.
Hier heeft het goed uitgepakt.
Er zijn verschillende mensen naar ons en de kinderen toegekomen naderhand met positieve opmerkingen, zowel over het feit alleen al dat ze erbij waren.. en ook over hoe makkelijk ze waren geweest. ( en ja.. de oudste heeft even moeten huilen, die is ook even van zijn plaats geweest met mijn man om even achterin te knuffelen.) Verder geen kik geen ge-ren... alleen eerbied en zachtjes verdriet, maar ook "dag oma" en een soort afsluiting en zelfs een glimlach hier en daar.
Sterkte !!
als je kiest voor de tussenoptie (sven kan weg als 't niet gaat) zou ik dat wel even goed met hem voorbespreken. dus heel duidelijk maken dat jullie daar in ieder geval blijven, en dat sven zelf mag kiezen of hij erbij blijft of liever met die vriendin mee naar huis gaat tot het afgelopen is.
succes met de beslissing en sterkte met het afscheid.
Succes met beslissen en sterkte voor morgen.
quote:Ik kan me hier geheel bij aansluiten.Op donderdag 1 maart 2007 20:38 schreef Mirage het volgende:
Hey, het is ook hun oma.... het is niet alleen een afscheid voor en door volwassenen.
De kinderen hebben minstens net zo;n grote liefdesband met haar gehad.
Dus scheve gezichten zal je niet snel krijgen en krijg je die wel... lekker laten gaan.
Voor mij is belangrijk bij het maken van de beslissing wel of niet meenemen:
1. Had de overledene 'iets' met mijn kinderen
2. Hadden mijn kinderen iets met de overledene
3. Kan ik mijn eigen verdriet toelaten (goed afscheid nemen) als de kinderen erbij zijn of heb ik juist steun aan ze
4. Zijn er mensen die dichter bij de overledene staan die zich ernstig zouden kunnen storen aan de aanwezigheid van de kinderen (in combinatie met:)
5. Is er een noodoplossing als de kinderen zich niet weten te gedragen.
Ik heb zelf tot nu toe 1 crematie meegemaakt met mijn oma en een begrafenis (met kerkdienst) met mijn man's oma recent. Bij mijn oma was mijn oudste een half jaar oud en oma's oogappeltje. Het was een hele kleine plechtigheid met enkel een handjevol familie. Ik heb Randy gewoon op een kleed neergelegd met wat (geruisloos) speelgoed, was geen enkel probleem. Bij de begrafenis van mijn man's oma waren erg veel mensen en Randy was/is 2 jaar en 2 maanden en Tinka 10 maanden. Ik heb ze in de kinderwagen laten zitten totdat Randy eruit wou, toen mocht hij op schoot. Hij maakte af en toe wel een opmerking hardop in de kerk (voor hem een ongewone plek) maar men kon daar wel om lachen ook.
Met mijn man heb ik beide keren afgesproken dat als het niet zou gaan, dat dan degene die het minst met de overledene had, de kinderen mee naar buiten zou nemen. Gelukkig was dit beide keren niet nodig.
Wat Luchtbel zegt, je moet niet continu met de kinderen bezig hoeven zijn maar ook aan je eigen verdriet toe kunnen komen. Ik vind alleen niet dat je ze bij dit soort gelegenheden hoeft weg te houden vanwege verdriet. Ik vind dit een van de vele aspecten van het leven en juist wel goed (leerzaam) dat ze dat ook meemaken. Dat ze weten dat mensen verdriet van zo'n gebeurtenis hebben en dat mensen zich bij zo'n gelegenheid anders gedragen.
Succes met je beslissing, Easy...
Mijn ervaring is dat het indrukwekkend genoeg is allemaal om een kind stil te krijgen, oneerbiedig gezegd.
Een paar weken geleden is mijn vader redelijk onverwachts overleden, en hoewel mijn kinderen iets ouder zijn, heeft de oudste ADHD en kun je ze met goed fatsoen eigenlijk nergens samen mee naar toe nemen of het is geklier.
Ik heb vooraf alles met ze doorgenomen, alles wat er ging gebeuren en wat ze konden verwachten, en ook wat ik van hen verwachtte, en het ging heel goed.
Geef hem anders ook een plek in het gebeuren, een taakje.
Mijn kinderen hebben tussen 2 toespraken een mooie roos met een tekening op de kist gelegd, de tekening was een mooie gelegenheid thuis om hun gevoel een beetje kwijt te kunnen en iets te maken over waar opa nu is, en met het leggen van de roos hebben zij ook het gevoel onderdeel te zijn geweest van het afscheid, dat op zich voor een kind al zo abstract en onbegrijpelijk is.
En aan wat andere mensen waar dan ook van zouden kunnen vinden heb je geen boodschap, een vage oom of tante?
Boeiend, het is zijn oma, en die is zo te lezen een wezenlijk onderdeel van zijn leven geweest, dus hij is hartstikke belangrijk in de 'rangorde'.
Sterkte met alles.
Vanmorgen is haar opa overleden. Wij zijn er zelf vannacht bij geweest in het ziekenhuis, Saskia is door alle commotie heen geslapen (tnx BE
). Ik heb haar vanmorgen wel gewoon naar het kdv gebracht en ga haar straks dus in alle rust vertellen dat opa dood is en niet meer thuis komt. Eergister is ze nog bij hem op bezoek geweest en heeft ze nog grapjes met hem lopen maken, dus het zal best lastig uitleggen worden. Het dilemma 'afscheid nemen' en 'meenemen naar crematie' ben ik nog niet helemaal uit. Swets neigt naar 'niet' en ik naar 'wel; met begleiding'.
Ik weet 't nog niet en ga daar de komende dagen nog eens goed over denken en Saskia observeren.
Ik had het er toevallig van de week nog over met Lois en ik zou in dit geval neigen naar wel meenemen. Het is hun opa, het zijn zijn kleinkinderen. Zo'n directe link zou voor mij de keuze vrij makkelijk maken, omdat ze er zeg maar een beetje bijhoren. Maar goed, het kan natuurlijk heel erg per kind verschillen. Idd het beste even zelf kijken hoe ze erop reageert.
Ik weet van mezelf toen mijn moeders opa overleed, ik was toen 3, dat ik heel verbolgen was dat ik niet mee mocht. Zoals mijn moeder zegt, ik stond echt te stampvoeten 'ik kan best scheppen!'.
Hier is Sven toen niet meegeweest en zoals ik er nu over denk was dat de goede keuze. Het kan echt zo per kind verschillen. Ik vond wel opvallend dat de mensen om ons heen die hem echt kennen allemaal adviseerden om het niet te doen terwijl de mensen die hem niet goed kennen adviseerden het wel te doen.
(hier een nogal zieke schoonvader die het einde van het jaar ws niet haalt, dus het houdt me nogal bezig)
Zoals BE al zei hadden we het hier toevallig over van de week, en kwamen tot de conclusie dat bij iemand in de directe lijn, zoals bijv. een Opa, we de kinderen zeker mee zouden nemen. Wel zou ik persoonlijk zorgen voor een begeleider voor het kind, zodat jij en Jeroen ook ongestoord de dienst kunnen meemaken.
2 maanden geleden waren we op de crematie van de moeder van mijn zwager.
Het was allemaal hartstikke triest want ze is maar 59 geworden en stond nog vol in het leven.
Ze pastte een paar dagen per week op haar kleinkinderen dus die waren er zeker bij.
Haar kleinzoon (4) zat de hele tijd netjes bij papa vooraan op schoot.
De dienst duurde een uur en nadat opa gesproken had en oma's lievelingsliedje afgelopen was hoorde je tussen het gesnik de harde stem van kleinzoonlief:
ZO! Afgelopen!
En de hele zaal lag plat
Mijn zwager zei later; dat had mijn moeder prachtig gevonden!
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
oh, en Swets en ET; gecondoleerd
quote:Voornaamste reden zijn afwerende houding ten opzichte van het hele gebeuren. We hebben hem ook echt gevraagd of hij naar de begrafenis wilde en dat was een heel afwijzend NEE.Op vrijdag 13 april 2007 20:22 schreef Belana het volgende:
ff niet terug gelezen, maar wat was voor jou de reden om hem niet mee te nemen?
(hier een nogal zieke schoonvader die het einde van het jaar ws niet haalt, dus het houdt me nogal bezig)
We hadden als optie om hem mee te nemen en mijn vriendin daar als backup te laten zijn maar ik denk dat als het dan niet gegaan was hij echt niet met haar weg zou gaan maar ons zou willen hebben. Het is best een lastige leeftijd voor zoiets, vanaf 6 jaar adviseren ze echt om ze mee te nemen.
Overigens is hij sinds het overlijden van oma ook best afwijzend naar opa toe. Hij gaat er niet graag heen en opa zou dolgraag een uurtje alleen op hem passen maar dat wil Sven absoluut niet.
We zien wel hoe het gaat.
Ik weet van Liam dat ie niet begrijpt wat dood is. (om maar een voorbeeld te noemen, gisteren na veel gepiel aan een lieveheersbeestje, was het lieve beestje dus dood en dat vertelden we hem, maar Liam bleef maar praten tegen het beestje... doe het nou! beestje, toe nou! er moesten nieuwe batterijen in volgens hem)
easy, ik snap hem. wel jammer nu ook voor opa trouwens, maarja, wat doe je er aan.
wij hebben het er hier ook wel over gehad vanwege mijn schoonvader dus en het idee was om Liam mee te nemen en dan mijn ouders hem op te laten vangen indien nodig. we zien het tegen die tijd wel, maar het is moeilijk om te bepalen wat wijsheid is vind ik.
Het lijkt me best moeilijk voor kinderen om daar mee om te gaan.
E.T. en Swetsenegger, gecondoleerd en veel sterkte. Saskia lijkt me een heel pienter meisje en het lijkt me heel goed om maar eens te kijken hoe het gaat met haar straks en daarop je besluit te baseren.
Het blijft altijd een dilemma of je ze nu wel of niet mee moet laten gaan. Sterkte iig.
Swets en ET, gecondoleerd Ze was wel onder de indruk, maar vond het niet eng oid. Wij zaten nog even te praten in een andere hoek van de kamer en in die tijd zijn Saskia en Anouk nog regelmatig even over het randje van de kist wezen gluren.
Ze heeft nu iig gezien dat opa echt niet meer kan praten en niet meer ademt. Dat er nog wel wat is wat op opa lijkt, maar niet dat 't niet meer opa is zoals ie altijd was.
Dinsdag is de crematie en mijn stiefmoeder probeert vrij te krijgen zodat zij er ook bij kan zijn. Als dat zo is, gaat Saskia ook gewoon mee; ze heeft oma Simone dan als back-up bij zich.
Sterkte! Gaat onder anderen over wel of niet mee nemen naar een begrafenis.
Misschien heeft iemand er wat aan.
http://www.kinderinfo.nl/artikelen/artikel.asp?ArticleID=295
Sterkte aan allen die hiermee te maken hebben of krijgen.
quote:JaOp woensdag 18 april 2007 22:17 schreef livelink het volgende:
E.T., is Saskia nu uiteindelijk meegegaan naar de crematie?
Ze heeft het geweldig gedaan
Nog een keer in de kist kijken, de dienst (zakdoekjes van de een aan de ander geven ) Alleen aan het einde van de dienst werd al dat verdriet om d'r heen te veel en deed ze hartverscheurend mee. (en dan sommige mensen nog aan d'r vragen: och meisje, heb je zo'n verdriet om Opa?.. zucht*)Ze was 's middags wel helemaal uitgeput, viel bij ons op schoot in slaap (dat gebeurt echt nooit) maar het was goed zo
quote:oooo wat herkenbaar, dat deed mijn zoontje (3.5) ook bij het afscheid van zijn overgrootvader (verder niet heel emotioneel beladen want die was erg oud en had een mooi leven gehad etc.). De hele dienst vond hij vooral fascinerend (hij wilde van elke spreker weten wanneer die dood ging, met zo'n kleuter-fluisterstem die je tot achterin de zaal kon horen), maar hij raakte geheel ontredderd toen iedereen aan het eind ging huilen, en zette het op een brullen terwijl hij zelf niet wist waarom, waar hij nog harder om moest huilen, et cetera. Een beetje zielig, een beetje schattig. Hij zei wel dat het was omdat hij niet wilde dat Overopa dood was, maar het was echt overduidelijk dat hij puur meevibreerde op de heersende emotie op dat moment.Op woensdag 18 april 2007 22:40 schreef E.T. het volgende:
Alleen aan het einde van de dienst werd al dat verdriet om d'r heen te veel en deed ze hartverscheurend mee.
Hij en zijn broer (van 6) spelen nu nog wel eens 'doodje', dan ligt de een met zijn handen op zijn buik gevouwen op de grond en legt de ander bloemetjes op hem en om hem heen.
Dat sterretjesverhaal hebben we achterwege gelaten trouwens, de paar kinderen die ik ken die dat te horen hebben gekregen (bij andere gelegenheden) raakten allemaal in de war van de bijbehorende logistiek, zeker nu ze wat ouder worden en leren wat sterren eigenlijk zijn e.d. Als je dood bent, ben je er niet meer. Of je nog ergens bent en waar en of het daar leuk is dat weten we niet.
Het is nu een jaar geleden dat kyllian zijn opa is overleden,
En het gaat niet echt goed met ons ventje hij zit er dus erger mee als dat we dachten.
Hij wilde zelf ook een sterretje zijn dan kon hij bij zijn opa zijn.
Nou de grond ging onder me vandaan toen ik het hoorde.
We hebben tegen hem gezegt van dat je grote mensen sterretjes hebt en kleine kinder sterretjes
Dus hij zijn opa dan ook niet kan zien.
Nu wel want nu kan je naar hem zwaaien.
En dat we hem dan allemaal moeten missen dus die gedachte hebben we uit zijn hoofd kunnen praten gelukkig.
en van de week voor de aller eerste keer heeft hij erom gehuild.
Hij mist hem zo erg.
Maar we hebben nooit gedacht dat het zo erg zou zijn.
morgen een afspraak maken met de huisarts want we willen door verwezen worden
Hij heeft gewoon hulp nodig hij kan dit niet alleen .en wij kunen volgens mij ook niet veel doen als ons best en die mensen zijn daar beter in als wij .
Want hij is zoiezo kyllian niet meer .
hij lijkt vrolijk maar is het niet .
hij is strontvervelend en alles is niet goed heeft nergens zin meer in en alles is voor 5 minuten.
Zwemles wil hij ook niet meer en het ging zo ontzettend goed.
Overblijven wil hij ook niet op zich niet zo'n probleem dan haal ik hem gewoon op tussen het werk door .
Maar energie vreet het wel.
Op school is hij ook niet echt te handhaven gilt overal door heen wacht niet op zijn beurt en ga zo maar door.
En wat ik niet kan begrijpen is dat een kind van bijna 5 zo met zichzelf in de knoop kan zitten terwijl het zin in het leven moet hebben en geen zorgen aan dat hoofdje moet hebben en gewoon lekker kind moet zijn met streken maken enzo.
. Goed dat je hulp gaat zoeken en veel sterkte En laat af en toe nog eens wat meer van je horen, hier. Ik mis jou en je jongetje hier best wel.
ik zal mijn best doen
had even geen zin in fok om te schrijven dan heb wel veel gelurkt
en mijn password kwijt plus mailverandering die daar dus aankwam en gisteren wist ik hem weer dus alles aangepast
Dat past niet in het gangbare geloof (hemel-hel verhaal, of reincarnatie), danwel de atheist (er is niets na de dood).
Wil je die scheiding volwassene - kind blijven volhouden? Want wanneer Kyllian iets anders te horen krijgt (al is het op school) kan dat wel eens een hele grote vertrouwensbreuk richting jullie opleveren.
(vooral als hij het gevoel heeft dat jullie maar wat verzonnen hebben om hem nu beter te laten voelen in deze moeilijke tijden).
Vraag is dus, hoe pakt die het op op het moment dat die gaat geloven dat er geen onderscheid is tussen kind en volwassene sterretjes (wat die dan verder wel of niet gelooft even buiten beschouwing gelaten)
piet stelt ook regelmatig vragen over de dood, hij is benieuwd wanneer wij dan dood gaan, en hijzelf. ik probeer er maar gewoon zo rustig en eerlijk mogelijk antwoord op te geven. hij verheugt zich er ook op dat hij opa piet misschien gaat zien als hij zelf dood zou gaan. ik vertel dan soms wel dat niemand eigenlijk precies weet hoe het in 'de hemel' is, en of je elkaar weer zult zien, maar dat het wel heel fijn zou zijn als het zo was. hij vraagt ook dingen als 'en wat moet je daar dan eten?' etc.
Ik heb het zelf niet gezien, alleen een paar dingen over gelezen. Het wordt vanaf 16 juni weer uitgezonden. Wellicht kun je het eerst opnemen, voordat je het aan hem laat zien.
2007 ADRIAAN NIEUWE KLEUTERDRAMA
* ARTIKEL IN MIKRO GIDS (FEBRUARI 2007)
Adriaan
Kleuterserie over de dood maar niet loodzwaar
door Monique van de Sande
Na Knofje en Tippe, die beide behalve bij de Nederlandse kijkers ook internationaal in de smaak vielen, presenteert de KRO een derde kleuterdramaserie van ‘eigen fabrikaat’: Adriaan.
In vijf afleveringen van negen minuten kunnen we volgen hoe de vijfjarige Adriaan de dood van zijn hondje Stippie letterlijk en figuurlijk een plek probeert te geven. Zijn vader en moeder (gespeeld door Cees Geel en Sanneke Bos), zijn vriendje Teun en mevrouw Rabbers (Willeke van Ammelrooy) helpen hem daarbij.
‘Rouwverwerking’ is een pittig thema, beseft Jan-Willem Bult, die als Hoofd KRO Jeugd zowel initiator als eindverantwoordelijke van de serie is. ‘Maar niemand hoeft te vrezen voor loodzware somberheid. In samenwerking met scenarioschrijfster Janneke van de Pal hebben we juist gekozen voor een vrolijke en avontuurlijke aanpak. Adriaan gaat elke dag met Teun naar het graf van Stippie, en daar gebeurt dan telkens iets. Eén keer heeft er bijvoorbeeld een poes op Stippie’s graf gepoept, en gaan de jongens samen achter die poes aan.’
Jeugdprogramma’s mogen wat Bult betreft best een educatief element hebben, maar het moet niet overheersen. ‘We blijven graag zo dicht mogelijk bij de belevingswereld van het kind. En dan heb ik het niet over de modelkinderen en de bizarre exemplaren waar andere zenders zo vaak op focussen. Bij ons kom je allerlei soorten kinderen tegen. Televisie is immers van iedereen, en elk kind is perfect in zijn eigenheid.’
Logisch dat Adriaan in beslag wordt genomen door het verdriet om Stippie, vindt Bult. ‘Het is ook nog eens een erg gevoelig jongetje, maar vergis je niet: heel veel vijfjarigen zijn op hun eigen manier bezig met vragen over dood en leven. Het is de leeftijd waarop ze met vallen en opstaan de wereld ontdekken, met alles wat daarbij hoort. Het mooie is dat ze nog helemaal losstaan van conventies. Dat willen we graag zo houden. Adriaan laat dus ook niet zien hoe je met rouw moet omgaan, maar hoe Adriaan ermee omgaat. Wat een kind daarvan meeneemt, mag het zelf weten.’
Bron.
quote:hoe we het aan gaan pakken vind dan weer een probleem voor laterOp vrijdag 11 mei 2007 04:36 schreef frederik het volgende:
Krijg je door te zeggen dat er kinder sterretjes en volwassene sterretjes zijn geen problemen later?
Dat past niet in het gangbare geloof (hemel-hel verhaal, of reincarnatie), danwel de atheist (er is niets na de dood).
Wil je die scheiding volwassene - kind blijven volhouden? Want wanneer Kyllian iets anders te horen krijgt (al is het op school) kan dat wel eens een hele grote vertrouwensbreuk richting jullie opleveren.
(vooral als hij het gevoel heeft dat jullie maar wat verzonnen hebben om hem nu beter te laten voelen in deze moeilijke tijden).
Vraag is dus, hoe pakt die het op op het moment dat die gaat geloven dat er geen onderscheid is tussen kind en volwassene sterretjes (wat die dan verder wel of niet gelooft even buiten beschouwing gelaten)
Je moet toch iets verzinnen om hem beter te laten voelen en dat was eigelijk het eerste wat in ons opkwam.
Moet je een kind van bijna 5 dan alles maar haarfijn uit gaan leggen hoe het in elkaar steekt?
Ik vind dat dus niet kunnen het is nog maar een kind en hoord daar nog niet zo intensief mee bezig te zijn ,
maar ieder zijn mening natuurlijk .en als ouders het wel helemaal uit leggen vind ik dat ook goed
wij vinden het op dit moment wat we vertelde het beste voor hem.
Maandag heb ik een dubbele afspraak met de huisarts en we zien wel hoe het verder loopt .
Ik hoop dat het gaat helpen het enigste wat we willen is onze zoon terug
quote:Mijn post ging ook niet zozeer over hoe uitgebreidt je alles moest zeggen (het sterretjes verhaal maakt wel veel aanvaardbaar, vind ik op zich dus niet eens zo'n slechte).Op vrijdag 11 mei 2007 23:45 schreef babyfeet het volgende:
[..]
hoe we het aan gaan pakken vind dan weer een probleem voor later
Je moet toch iets verzinnen om hem beter te laten voelen en dat was eigelijk het eerste wat in ons opkwam.
Moet je een kind van bijna 5 dan alles maar haarfijn uit gaan leggen hoe het in elkaar steekt?
Ik vind dat dus niet kunnen het is nog maar een kind en hoord daar nog niet zo intensief mee bezig te zijn ,
maar ieder zijn mening natuurlijk .en als ouders het wel helemaal uit leggen vind ik dat ook goed
wij vinden het op dit moment wat we vertelde het beste voor hem.
Maandag heb ik een dubbele afspraak met de huisarts en we zien wel hoe het verder loopt .
Ik hoop dat het gaat helpen het enigste wat we willen is onze zoon terug
Waarom ik eigenlijk poste was het verzinnen van een kinder ster en een volwassen ster.
Daarmee stel je een kind voor de keuze:
1. wil ik altijd alleen zijn (papa en mama zijn ook oud, dus worden ook geen kindsterretjes meer, door nu dood te gaan zal die al zijn dierbaren dus altijd moeten missen)
2. zal ik toch maar bij papa en mamma blijven, dan ben ik maar "half eenzaam" .
Waar zit hier het luisterende oor, en het erkennen van her verdriet wat heel gewoon gevonden wordt als het volwassenen met verdriet betreft?
Ik zag dit alles een beetje als egoisme van jullie uit (je gaat mij toch niet verlaten zeg), iets wat je ook heel vaak hoort wanneer er iemand uit psychische nood zelfmoord heeft gepleegd. Dan is de zelfmoordenaar meestal de egoist omdat die mij heeft achtergelaten.
Terwijl de achterblijvende juist de egoist is omdat die alleen aan zijn eigen verdriet als achterblijver denkt, terwijl de zelfmoordenaar en met de achterblijvers zit, en met zijn eigen problemen daarboven op.
Net als bij kyllian is zo'n uitlating geen erkenning van de problemen van de ander, maar alleen van je eigen problemen.
Dat jullie professionele hulp zoeken lijkt me zeer handig, en kan jullie julie zoon wel eens terug geven
(mijn post lijkt misschien wat aanvallend, maar is niet zo bedoeld,het was meer gericht op jullie schok van het feit dat hij graag bij opa zou willen zijn, iets dat jullie nooit gehad hebben, of niet meer voelen, en hoe jullie in eerste instantie zijn gevoel "ontkent" hebben).
De volgende dag vroeg mijn dochter zelf of ze mocht zien dat tante dood was. Dus we nemen haar vanmiddag mee naar het mortuarium. Naar de begrafenis gaat ze niet mee, daar vind ik haar te klein voor. Ik denk dat dit voor haar voldoende is.
Als ze met meer vragen komt, proberen we die gewoon te beantwoorden. We praten er gewoon over waar ze bij is, maar tot nu toe heeft ze niet meer vragen dan wat er gebeurd is en of ze tante die dood is mag zien.
Ik ben heel benieuwd hoe het vanmiddag gaat, ik denk dat het bezoek aan het mortuarium nog wel wat vragen op zal roepen.
Overigens vinden mijn moeder en oma het geen goed idee dat mijn dochter meegaat. Maar ik heb zoiets van, ze geeft zelf aan dat ze het graag wil zien, dus waarom niet. Als ze het niks vindt, kan ze direct met mijn vriend naar buiten.
Dit was voor haar de laatste kans om mijn tante te zien, dus (helaas?) gaat het over. Ze is nog jong, ik denk dat ze er toch niet lang bij stil blijft staan. En zo ja, dan beantwoorden we gewoon haar vragen.
quote:Ten eerste is het gemis bij ons ook nog heel erg groot en nog steeds heel onwerkelijk dat hij er niet meer is en er word nog dagelijks aan hem gedacht en gesproken.tranen staan ook nog steeds heel hoog.Op zaterdag 12 mei 2007 07:07 schreef frederik het volgende:
[..]
Mijn post ging ook niet zozeer over hoe uitgebreidt je alles moest zeggen (het sterretjes verhaal maakt wel veel aanvaardbaar, vind ik op zich dus niet eens zo'n slechte).
Waarom ik eigenlijk poste was het verzinnen van een kinder ster en een volwassen ster.
Daarmee stel je een kind voor de keuze:
1. wil ik altijd alleen zijn (papa en mama zijn ook oud, dus worden ook geen kindsterretjes meer, door nu dood te gaan zal die al zijn dierbaren dus altijd moeten missen)
2. zal ik toch maar bij papa en mamma blijven, dan ben ik maar "half eenzaam" .
Waar zit hier het luisterende oor, en het erkennen van her verdriet wat heel gewoon gevonden wordt als het volwassenen met verdriet betreft?
Ik zag dit alles een beetje als egoisme van jullie uit (je gaat mij toch niet verlaten zeg), iets wat je ook heel vaak hoort wanneer er iemand uit psychische nood zelfmoord heeft gepleegd. Dan is de zelfmoordenaar meestal de egoist omdat die mij heeft achtergelaten.
Terwijl de achterblijvende juist de egoist is omdat die alleen aan zijn eigen verdriet als achterblijver denkt, terwijl de zelfmoordenaar en met de achterblijvers zit, en met zijn eigen problemen daarboven op.
Net als bij kyllian is zo'n uitlating geen erkenning van de problemen van de ander, maar alleen van je eigen problemen.
Dat jullie professionele hulp zoeken lijkt me zeer handig, en kan jullie julie zoon wel eens terug geven
(mijn post lijkt misschien wat aanvallend, maar is niet zo bedoeld,het was meer gericht op jullie schok van het feit dat hij graag bij opa zou willen zijn, iets dat jullie nooit gehad hebben, of niet meer voelen, en hoe jullie in eerste instantie zijn gevoel "ontkent" hebben).
zeker omdat het zo onverwachts was en hij zo jong was.
ten tweede voel me helemaal niet angevallen hoor
iedereen heeft zijn eigen mening en gedachtens.een luisterd oor ben ik altijd wel voor hem zeker als het over zijn opa gaat
maar hij heeft nooit laten merken dat hij er zo mee zat kyllian is een behoorlijke binnevetter
als er iets op school is gebeurt hoor ik dat ook pas maanden later van hem en dat ik er dan de juf op aanspreek en die dan echt na moet denken waar het ook alweer over ging.
Ik wil juist heel graag dat hij over zijn opa praat dat is juist heel goed voor de verwerking
hij heeft ook tegen ons gezegt dat hij dacht dat hij er niet meer over mocht praten (hebben we nooit gezegt)
heb ook gelijk tegen hem gezegt dat dat nou juist wel mag en dat we dat heel fijn vinden als hij erover praat.Al is het hele dagen .
die keuze's , daar had ik nog niet over nagedacht eigelijk en egoistie's vind ik het niet.
(mijn mening he) ik vind dat een kind daar nog helemaal niet aan hoort te denken wil het ook niet snappen denk ik. en zijn gevoelens hebben we ook nooit ontkent.
iemand missen mag altijd en heb ik alle respect voor .
maar hij hoort te denken aan spelen leuke dingen doen en ga zo maar door.
(misschien verwacht je ook niet van een kind dat hij er zo mee kan zitten)
Misschien heb je hier wat aan http://www.achterderegenboog.nl/
Ze kan zo goed overweg met kinderen en zij zelf vond dat we al een goede start hadden gemaakt.
Wat ik dus niet wist is dat een kinderpsygoloog in de dokterspraktijk zit .
daar kunnen wij maandag al terecht
Kyllian mag daar nog niet bij zijn.
Ze wilt eerst het een en ander van hem weten voordat ze hem gaat (behandelen) spreken
maandag om kwart voor 9 mogen we er al zijn
Ben al heel blij dat het balletje al aan het rollen is
Ik hoop echt dat de gesprekken met de Psycholoog wat uithalen!
En wat fijn, dat jullie al zo snel terecht kunnen!
Dood = kapot, leven = heel.
Ze vertelde me gisteren dat zij niet dood was, want zij was "gewoon heel".
En ze wilde even de bevestiging dat mijn oom en de dochters van mijn tante ook niet dood waren, want die waren ook nog gewoon heel.
En ze vroeg nog: "had er iemand op <naam tante> gestaan?"
(als je op beestjes of bloempjes gaat staan, gaan ze dood, aldus mijn dochter)
Ik moest er stiekem nog wel om lachen ook
Ik vind het best een mooie uitleg die ze er zelf aan gegeven heeft en er zit natuurlijk ook een kern van waarheid in. Ik denk dat het zo wel genoeg is voor een meisje van net 3.
Nu is vorige week (onverwachts) opa (mijn schoonvader) overleden en prompt reageert ze hetzelfde. Ze vind het wel zielig dat oma nu alleen is en dat haar papa nu geen papa meer heeft maar verder doet het haar absoluut niets. Waar haar nichtje (1 jaar ouder) erg verdrietig is over de dood van opa is Suus er heel laconiek over. Ze haalt nog net haar schouders niet op, maar het scheelt niet veel. Ze wil ook niet mee naar de begravenis (en dat hoeft van mij dus ook niet) en dat vond oma en tante ook maar raar geloof ik.
Op zich vind ik het ook wel weer heel fijn dat ze er niet intens verdrietig van is en er weken door van slag is, maar toch baart haar reactie nu mij toch ook wel zorgen. Ik heb tot nu toe alleen verhalen gehoord van kinderen die toch wel verdriet hadden maar dat heeft ze absoluut niet. En ze kan toch wel emotioneel reageren op dingen. Als Beest (belle en het beest) bijna dood is zit ze met tranen in haar ogen.
Herkent iemand dit? Is dit iets wat ik gewoon moet laten zoals het is of zal ik er niet eens over moeten praten met iemand? Straks blijkt dat ik hiervoor wel hulp had moeten zoeken en doe ik er niets mee....
quote:Mijn moeder zag ze minstens 1x per week, maar daar vond ze de slangetjes en de rolstoel eng van. Opa zag ze zeker 1x per maand, soms meer, nooit minder. Maar ook daar had ze een goeie band mee. Ze klom er niet uit zichzelf bij op schoot, maar zat graag naast opa om samen een boek te lezen.Op zaterdag 20 juni 2009 15:43 schreef Magistic het volgende:
Had ze wel een goede band met der opa en oma dan? Kijk, als een familielid overleed waar ik een goede band mee had dan doet dat mij verdriet. Als een familielid overleed die ik eens in het jaar op een verjaardag zag, dan deed het mij ook vrij weinig.
"Maar nu kan je opa nooit meer zien?" "Ja maar dat geeft niet...."
m'n jongste achternichtje reageerde ook heel "appart"op het overlijden van haar grote zus, het ene moment zat ze te huilen en miste ze haar heel erg, en het andere moment zat ze druk te spelen, en ontdekte je geen verdriet.
Het was gewoon telkens anders.
Hoe het er nu mee gaat, weet ik eigenlijk niet, heb haar al een tijdje niet gezien.
Ik persoonlijk zou het zo laten, het is haar mannier en haar verwerking. en misschien heeft ze op haar mannier wel verdriet, maar kan ze dat nog niet echt tot uiting brengen ofzo.
Ireth zolang ze nog geen complete nachtmerries ed erover heeft, zou ik het echt zo laten.
Ik vind het eigenlijk best een heel natuurlijke en mooie reactie van een kind, mits het niet komt omdat ze niet de ruimte krijgt om verdriet te hebben (maar dat kan ik me in jullie geval niet voorstellen).
Verdriet bij het overlijden van iemand is een heel cultuurgebonden iets. Voor heel veel andere culturen is de dood iets vanzelfsprekends dat bij het leven hoort en soms zelfs iets dat gevierd moet worden. Ik kan me heel goed voorstellen dat je rouwen dus moet leren en dat je als kind geboren wordt met een redelijk neutrale blik op dat gebied.
Verdriet om de dood is denk ik geen basisemotie maar een cultuurgebonden, aangeleerd iets.
Je ziet als kind dat je ouders verdriet hebben, er worden misschien wel "zielige" verhalen verteld waar emoties rondom de dood een rol spelen.
Misschien is Suus nog heel puur op dat gebied (wat voor mij persoonlijk zou betekenen dat jullie heel goed om gaan met dat soort zaken door haar helemaal de ruimte te geven haar eigen gevoelens te ontdekken op dat gebied) en is de dood voor haar enkel een logisch vervolg op het leven.
Tjee, dit klinkt allemaal wel heel zweverig, zo bedoel ik het niet
Dat ze wel huilt om de (bijna) dood van een tekenfilmfiguur komt misschien omdat er in films een heel erg op emoties ingespeeld wordt. Je kán bijna niet anders dan verdrietig zijn dan.
Dat ze die emoties wel toont bij bijvoorbeeld belle en het beest, is ergens wel begrijpelijk omdat dat het verhaal in één ruk verteld wordt en ze het dus bewust meemaakt. het nooit meer terugzien van opa/oma is denk ik nog te abstract voor haar.
ik zou het als ik jou was even laten rusten tot ze wat ouder is. sterkte in ieder geval
Geen druk op leggen of beladen maken en Suus volgen in haar gevoel. Dat zou ik doen. (Ongeacht wat oma en tante vinden.)
NB. Gecondoleerd.
Christan weet heel goed dat zijn opa dood is en hij is er soms ook heel verdrietig om. En vervolgens hoor ik hem er maandenlang niet over. Dat wisselt elkaar af, die periodes.
Laat haar gewoon haar gang gaan en geef af en toe aan dat ze bij jullie terecht kan als ze vragen heeft of toch ineens verdrietig is. Meer kun je niet doen, dan er voor haar zijn als ze het nodig heeft. Dat is ook genoeg.
Gecondoleerd en sterkte!
quote:Ah bedankt! Ik had wel al lopen zoeken maar kon niets vinden!Op zaterdag 20 juni 2009 16:56 schreef Brighteyes het volgende:
Ireth, in dit topic van easy-going staat ook heel veel over dit onderwerp. De TT zegt het al wel: Kinderen en rouwverwerking
Ik vind het heel herkenbaar klinken.
Van Sven is dus zijn oma in februari 2007 en zijn opa in augustus 2008 overleden en hij is er ook erg nuchter onder. Het komt wel op de gekste momenten boven, maar dan vaak in 3 zinnen en dan gaat hij weer verder met de orde van de dag.
Voorbeeld van heel nuchter
:Er hangt een verjaardagskalender op het toilet en Sven vraagt altijd wie er jarig is als er bij een datum iemand staat, zo ook op 4 januari j.l.
"Mama, wie is er vandaag jarig?"
"vandaag zou oma jarig zijn Sven!"
"Ooo, wacht ff, dan moet ik even een pen halen om het door te strepen, want die klopt niet meer"
maar als je 5 bent is de dood natuurlijk nog een heel abstract ietsquote:Och ja, dat zou idd ook een uitspraak van Suus kunnen wezen! Vandaag de begravenis gehad, ze wilde erg graag mee. Ze heeft de hele dag meegemaakt, grotendeels met een smile op haar gezicht en vanavond vertelde ze dat het een erg gezellige dag vondOp zaterdag 20 juni 2009 23:03 schreef easy-going het volgende:
"Mama, wie is er vandaag jarig?"
"vandaag zou oma jarig zijn Sven!"
"Ooo, wacht ff, dan moet ik even een pen halen om het door te strepen, want die klopt niet meer"
SPOILERLater ligt ze in bed, luidkeels te zingen "En opa die is dood, tralalalaaaa! En oma is alleen, tralalalaaaa!"Gelukkig nog niet op een inhaken-uithaken-hoempapa melodie, maar een regelrechte smartlappende tranentrekker!
quote:Dat is ook mijn idee een beetje.Op zaterdag 20 juni 2009 23:10 schreef littledrummergirl het volgende:
Het zou kunnen zijn dat ze de lange termijn gevolgen nog niet echt kan over zien. Dat ze "nooit meer kunnen zien" een beetje ziet als "even niet kunnen zien". Ik kan natuurlijk niet in haar hoofdje kijken
Mijn oma is in januari overleden en hoewel ze niet heel veel contact had met mijn oma sloeg het bij Samara wel in. Niet het verdriet om het verlies hoor want ik denk dat ze haar daar niet goed genoeg voor kende (al vond ze het wel erg). Maar wel het thema doodgaan, ze had heel veel vragen.
Maar toen ik in maart met haar naar mijn opa ging was het eerste wat ze vroeg: "Opa, is oma nou nog steeds dood?!" Ze had gewoon verwacht dat ze inmiddels wel weer terug zou zijn.
Het geeft wel een beetje aan dat hoewel je er over praat en het uitlegt het soms gewoon niet helemaal of maar mondjesmaat doordringt.
toen ze ouder was, 11 om precies te zijn, overleed oma, daar heeft ze echt verdriet om gehad vanwege het verlies.
en nog, trouwens.
wat ik wil zeggen, is dat het misschien leeftijdsgebonden is, dat je suus lekker laat gaan en de pijnlijke opmerkingen op de koop toe neemt.
( dochter vroeg aan oma toen ook de hond was overleden of opa ook zo op zn zij lag, met de tong uit zn mond)
ik heb het idee dat jullie haar vrij in laten om te bepalen hoe ze erop gereageerd, dat lijkt mij alleen maar goed.
( die opmerking over een gezellige begrafenis kregen wij ook na de crematie van mijn moeder, ik vatte het op als compliment, dat jongste voelde dat iedereen verbonden was in ons verdriet)
Leek haar wel gezellig.
Ze heeft er nog zo'n 20 jaar op moeten wachten want de ouwe knar werdt 100!
quote:Dank je wel voor deze tips.. Mijn vader heeft leverkanker dus tussen nu en een half jaar moeten wij onze dochter van 2½ ook vertellen wat er met opa gebeurt. Heb ondertussen het Nijntje boekje besteld en zal hier zeker eerlijk en open met haar over zijn. Deze opa is ook haar absolute favoriet.Mijn kinderen hebben tussen 2 toespraken een mooie roos met een tekening op de kist gelegd, de tekening was een mooie gelegenheid thuis om hun gevoel een beetje kwijt te kunnen en iets te maken over waar opa nu is, en met het leggen van de roos hebben zij ook het gevoel onderdeel te zijn geweest van het afscheid, dat op zich voor een kind al zo abstract en onbegrijpelijk is.
Niet kunnen stoppen met huilen want je kleine meiske heeft zo;n verdriet.
Arwen was al wat weerbarstigger als normaal, iets wat ik niet gewend ben van haar.
Om vervolgens zomaar uit het niets het bord weg te gooien, inclusief vork en mes. haar stoel op te liften en die neer te gooien.
En als ik haar bij me wil nemen gillend hysterisch naar boven, ik wil niet eten ik wil niet slapen ik wil dood net als papa..
En dan voel je dat schot in je hart, je allerdiepste binnenste, je kind heeft verdriet en je stond erbij en je keer er naar.
45 minuten kang gillen en smijten met alles slaan op de deuren /muren/bed. en maar proberen haar te kalmeren, totdat ze breekt en huilt heel veel en nog veel meer.. en dan vraag je wat is er toch meisje.. ze hard snikkend zegt ik mis mijn papa, ik wil mijn papa terug..
Nog even rustig beneden wat drinken gegeven en een thomasfilmpje in de hoop dat ze toch met een wat fijnere gedachte gaat slapen.
En slapen doet ze, al snikkend..
En nu zit je hier, geraakt tot in het diepste, en nog nooit zo machteloos gevoeld mijn kind heeft haar grootste verdriet, en ik weet niet wat ik kan doen
Ik kan haar niet geven wat ze oprechtwil voor het eerst.. en dat doet pijn..
Evenstar, ik moet huilen van het verdriet van jouw guppie
ik lees je verhaal voor aan M en schiet vol...
Evenstar heel veel sterkte, dit is erg erg moeilijk quote:Ik ook.Op donderdag 13 augustus 2009 19:47 schreef Vicky het volgende:
Evenstar, ik moet huilen van het verdriet van jouw guppie
Sterkte, _evenstar_. Je lijkt me een sterke vrouw die al veel heeft overwonnen, dit komen jullie ook te boven. Zolang je maar samen bent.
Evenstar heel veel sterkte, samen met je meisje komen jullie hier weer uit.
Moet er van huilen...
Niet dat het je helpt, maar het breekt mijn hart echt... Arm, arm klein meiske... en het duurt nog zo lang voor je ook maar enigzins kan gaan begrijpen hoe of wat, en dan nog... dat zal de pijn dan nog niet wegnemen...
Voor jou een hele dikke kus _evenstar_, zo moeilijk om mee om te gaan...
dikke
voor jullie allebeiHelaas kan ik dat niet .
Je zou de sterren uit de hemel plukken voor haar als ze dat zou willen, maar dit ligt buiten je bereik Hoe moeilijk moet dit zijn Dikke
Gisteren was ze heel aanhankelijk, maar verder was het verdriet weer weg/ op de achtergrond.
En is het wachten op he volgende moment.
Ik vraag me af wat doe je in zo;n situatie, maar doen zoals ik gedaan heb? Haar gewoon even laten uitrazen en met gevolg misschien wel dat ze zichzelf nog meer pijn doet? Of ondanks het tegenstrubbelen toch bij me proberen te houden en proberen te kalmeren.
Geef je haar die ruimte of niet?
Puur vanuit mijn manier van met dingen omgaan wil ik gewoon even alleen zijn, maar zij is 3, zo groot en wijs al, maar 3 is toch ook maar heel klein.
Geef je haar net dat extratje om haar op te beuren of toch niet?
Verdriet is iets wat verwerkt moet worden, maar hoe kan een meisje van 3 haar verdriet kwijt op de goede manier? Is er wel een goede manier.
Hoe ga je om met je eigen verdriet, verdriet omdat je je zo machteloos voelt, boos heel boos
hoe kan hij haar dit aan doen?
En dat je meisje dan vraagt mis jij papa ook?
Mijn vedriet en boosheid is niet de hare dus ik zeg maar ja,
Maakt het misschien dragelijker voor haar?
zoveel verdriet, zoveel vragen maar de belangrijkste is denk ik wel
hoe ga je om met zo;n verdriet..
Ik denk dat jij het heel goed doet. Je bent er voor je meiske, dat is alles wat je kunt doen.
Dit is iets dat zij zelf, hoe moeilijk ook, zal moeten doen. En dat doet ze op haar manier. En het lijkt me een hele logische manier. Ze is boos. Haar papa is dood en komt niet meer terug. Daar wórd je toch ook boos van? En die boosheid moet er uit. Dat doet ze dus. Heel fysiek, zoals dat bij kinderen gaat. En na de boosheid is er plek voor verdriet, de tranen.
Sterkte met dit hartverscheurende proces.
Ik denk dat ik haar maar uit zou laten razen, maar wel proberen te voorkomen dat ze zichzelf pijn doet. Misschien kun je haar een kussen geven om op te slaan, of iets als een bokszak. Zodat ze flink kan slaan, zonder zich pijn te doen. 't Is toch ook heel wat voor zo'n kleintje...
Met het overlijden van Juffie kwam bij arwen het verdriet de boosheid ook van haar vaders verlies heel sterk naar boven.
En dit keer was t ook weer dagen zo heftig, het verscheuren van foto's etc..
IIk heb het hier verteld niet meer en niet minder als dat papa en later dus juffie dood zijn, en naar de sterren gegaan zijn.
Zoals BE in haar poost in het autisme topic al aanhaalde vond ik een mooie.
Vraag haar van weet je nog dat Kiro in het zkh lag? En vertel dan eventueel dat Kiro stuk was en de dokters hem niet konden maken.
Kikker en het vogeltje is een heel fijn mooi boek om uit te leggen. Een vogeltje kan nl oud zijn, ziek zijn, op zijn.. jong zijn.. je kunt je eigen invulling er aan geven.
Je kunt het vogeltje ook Kiro noemen in deze.
Het waarom en hoe etc. is zeker voor zo'n klein kindje nog helemaal niet van belang.. wel de duidelijkheid, Kiro is dood en komt niet meer terug. ( oh wat breekt mijn hart om dit zo te zeggen
) Hou rekening mee met weerbarstig gedrag, geef haar ruimte voor haar verdriet, Nu was ze niet zo direct verbonden met Kiro, maar toch kan zoiets diepe sporen na laten. Boosheid/zorgen/onmacht/angst/ zelfs gevoelloosheid.
Mocht ze bijvoorbeeld veel boosheid hebben en die kan er niet uit, ga bij de speelgoed winkel een kinder bokssetje van boksbal en handschoenen halen.
En zeg haar dat al ze boos is ze naar jou of djeez moet gaan, als ze verdriet heeft.
En als ze wil meppen, ( kinderen uiten zich vooral nog fysiek) geef haar de ruimte
of ga samen de bossen in en ga heeeeeel hard gillen.
Ga samen proberen de muur om te duwen.
Ik weet niet hoe simmu en sangdrax staan tov het meenemen van kinderen bij het afscheid, maar als ze het goed vinden, neem haar mee, leg uit wat er gebeurt. Dat de mensen huilen omdat ze Kiro missen, Een afscheid zien maakt het ook werkelijker voor ze..
schroom ook niet om zelf je tranen te laten zien, Kim mag weten dat jullie verdriet hebben. zien dat jullie verdriet hebben. Vertel haar dan dat jullie verdriet hebben om Kiro.
Niet verhalen afsteken maar gewoon weg dat je Kiro mist.
kortom wees duidelijk/kort in uitleg, maar benadruk dat ze mag voelen wat ze wil.
Als ze een dansje doet, of juist heel hard lacht, wordt NIET boos, dat is kim haar verwrking, geef haar daar de ruimte voor. Ga niet tegen houden als kim bijv. ineens op de grond gaat liggen en zegt ik ben dood, maar ga naast haar liggen en vraag haar waarom ze dat zegt, daag haar uit om te vertellen, en speel daar op in.
Ter voorbreiding op de dienst als ze mee mag kun je wellicht met wat popjes en wat blokjes etc. de dienst het verhaaltje nabootsen, en dus visualiseren.
kan ook fijn voor haar zijn ter verwerking/ om het concept dood te snappen. en wat daar bij hoort.
Zo een hele waslijst met wat ik hier zo;n beetje heb gedaan, misschien is het gros niet eens van toepassing, maar kinderen ijn onvoorspelbaar, je weet niet hoe ze gaan reageren, en hopenlijk heb je nu wat handvaten
En vooral sterkte, ik weet als geen ander hoe moeilijk dit is
Met alle tips die ik heb gelezen moet het wel lukken goed uit te leggen.
Ik ben bang dat als we het verkeerd uitleggen ze erg angstig word voor ziek zijn / ziekenhuis.
Kim leeft zo mee, ze had het er al veel over. Zo ineens tijdens het spelen, Kiro ligt in het ziekenhuis he mama.
Ben bang dat ze de dienst verstoord. Dat is voor hun en voor Kim niet leuk.
Ook dat ze paniekerig wordt. Blijven zitten en stil zijn is lastig.
Tyler gaat niet mee. Die vind ik te jong. Bovendien wil hij dat toch alleen aan mij vastgeplakt zitten en aan mijn been hangen.
je kan bijvoorbeeld als simmu het fijn zou vinden, als het even niet gaat dat djeez of jij even met haar naar buiten gaat.
Ik ben zelf voorstanderd van wel mee nemen, het maakt voor kindjes het tastbaarder/begrijpelijker.
En kinderen kunnen je ook op een positieve manier verbazen.
Even drie voorbeelden van hier.
Bij de crematie van Maurice was het juist zij die het allemaal wat draagbaarder maakte met haar gekwaak toen de mensen binnen liepen,
Bij mijn oma "moesten" de achterkleinkinderne juist erbij, want dit was waar oma gek op was, en alle achterklein kinderen en klein kinderen waren onderdeel van de dienst.
Bij de Juf van Arwen, was ze ook mee, en dat ging heel goed, en ik hoorde later van de zus hoe fijn ze het vond, want die kindjes van haar klasje dat waren ook en beetje haar kindjes, en wederom die kindertjes zorgden voor een lach tussen de tranen door.
Ik weet niet wat wijsheid is, jij kent haar het beste natuurlijk...
Mijn zoon pdd-nos en doof is toen hij 4 was mee naar een begrafenis geweest van een oom die ik als tweede vader beschouwde. Eigenlijk dus een soort opa voor hem.
We hadden afgesproken dat als het niet zou gaan mijn man met hem naar buiten zou gaan. Alles ging goed, hij gaf zelfs snel een kusje op de kist, waardoor de hele zaal zat van ahhhhhh.
Hij heeft het naderhand thuis verwerkt door nog dagen daar na begravennisje te spelen, kist in het midden, kaarsjes erop en stoelen er om heen.
quote:Wat fijn dat hij door toneelspel het kon verwerkenOp woensdag 9 juni 2010 17:20 schreef agenda het volgende:
Ik ben het eens met evenstar.
Mijn zoon pdd-nos en doof is toen hij 4 was mee naar een begrafenis geweest van een oom die ik als tweede vader beschouwde. Eigenlijk dus een soort opa voor hem.
We hadden afgesproken dat als het niet zou gaan mijn man met hem naar buiten zou gaan. Alles ging goed, hij gaf zelfs snel een kusje op de kist, waardoor de hele zaal zat van ahhhhhh.
Hij heeft het naderhand thuis verwerkt door nog dagen daar na begravennisje te spelen, kist in het midden, kaarsjes erop en stoelen er om heen.
quote:Dat is wel een goede, maar ik zou niet weten wie.Op woensdag 9 juni 2010 17:16 schreef Nijna het volgende:
Ingrid, is het een optie om iemand mee te nemen die eventueel met Kim de zaal uit kan als ze te luidruchtig is of paniekerig wordt?
Ik weet niet wat wijsheid is, jij kent haar het beste natuurlijk...
Er staat wel op de kaart dat kinderen welkom zijn.
Ik ga Simmu iig bellen vanavond, dan vraag ik het wel gewoon.
quote:Dat kan idd ook nog.Op woensdag 9 juni 2010 17:15 schreef _evenstar_ het volgende:
Ingrid vraag Simmu wat hun willen.
je kan bijvoorbeeld als simmu het fijn zou vinden, als het even niet gaat dat djeez of jij even met haar naar buiten gaat.
Ik ben zelf voorstanderd van wel mee nemen, het maakt voor kindjes het tastbaarder/begrijpelijker.
En kinderen kunnen je ook op een positieve manier verbazen.
Even drie voorbeelden van hier.
Bij de crematie van Maurice was het juist zij die het allemaal wat draagbaarder maakte met haar gekwaak toen de mensen binnen liepen,
Bij mijn oma "moesten" de achterkleinkinderne juist erbij, want dit was waar oma gek op was, en alle achterklein kinderen en klein kinderen waren onderdeel van de dienst.
Bij de Juf van Arwen, was ze ook mee, en dat ging heel goed, en ik hoorde later van de zus hoe fijn ze het vond, want die kindjes van haar klasje dat waren ook en beetje haar kindjes, en wederom die kindertjes zorgden voor een lach tussen de tranen door.
Of foto's?
Misschien kunnen jullie zo een eigen Kimcrematie "naspelen"/visualiseren zonder dat ze er bij is.
Sterkte met de crematie voor jullie allemaal.
Hebben jullie ook gevraagd aan haar wat ze zelf wil? Uiteraard nadat je goed uitgelegd hebt wat het inhoudt.
Vannacht is M's opa overleden. We hebben het vanmorgen tegen Amber verteld en ze was even verdrietig maar dat was zo weer over. Een dezer dagen is de begrafenis en we zitten heel erg in dubio of we haar mee gaan nemen. Mocht de begrafenis vrijdag zijn, gaat ze niet mee want dan is het Sinterklaasfeest op school en daar leeft ze zo naartoe. Als de begrafenis donderdag is gaat ze misschien wel mee. Ik vind het heel lastig om te beslissen of ze wel of niet mee gaat.
Aan de ene kant zeg ik ja, ze is 5 jaar en overlijden hoort erbij, aan de andere kant zeg ik nee, want ze kan best gevoelig zijn..
Tess gaat sowieso niet mee, die heeft er niks aan/te zoeken.
crosspost uit de SCquote:Gecondoleerd Vicky. Wat wil Amber zelf? Dat zou ik ook mee laten wegen. Wij zijn wel afscheid gaan nemen van opa met de kinderen, maar ze zijn niet mee geweest naar de begrafenis (zo'n kerkdienst vraagt veel van wiebelkontjes ) maar ze halen zich echt de meest rare dingen in hun hoofd? Dus de volgende keer gaan ze gewoon mee (al hoop ik dat het nog lang duurt. )
Ik kan me voorstellen dat het voor een kind wel goed is om bij een begrafenis aanwezig te zijn. Dat maakt het abstracte van de dood toch een beetje concreter. Denk ik.
dat dus...quote:Op maandag 29 november 2010 10:08 schreef Moonah het volgende:
Oh Vicky, gecondoleerd....
Ik kan me voorstellen dat het voor een kind wel goed is om bij een begrafenis aanwezig te zijn. Dat maakt het abstracte van de dood toch een beetje concreter. Denk ik.
nou ja, we denken er ngo even over na en gaan ook aan Amber vragen wat ze wil..
1. omdat je bang bent dat het teveel van haar vraagt qua emotie. Dan zou ik alleen afscheid nemen en de dienst niet doen.
2. omdat je bang bent dat ze de dienst verstoord. Dan zou ik als ze zelf mee wilt, iemand standby hebben staan (achterin de kerk) die Amber over kan nemen op het moment dat het haar te veel wordt. Zodat jij nog gewoon de dienst bij kan wonen.
Ik denk neit eens dat er een dienst komt. Het wordt een begrafenis vanuit de sociale dienst, heel karig dus.quote:
En jezelf goed afvragen waarom je ze niet mee zou nemen....
1. omdat je bang bent dat het teveel van haar vraagt qua emotie. Dan zou ik alleen afscheid nemen en de dienst niet doen.
2. omdat je bang bent dat ze de dienst verstoord. Dan zou ik als ze zelf mee wilt, iemand standby hebben staan (achterin de kerk) die Amber over kan nemen op het moment dat het haar te veel wordt. Zodat jij nog gewoon de dienst bij kan wonen.
Dan zou ik afgaan op Ambers gevoel en wat ze zelf aangeeft.
En dan overwegen naar Ambers gevoel erbij ofdat het verstandig is om haar mee te nemen of niet.
Sta er overgens niet van te kijken, dat ze er soms misschien wat Luchtig mee om kan gaan, en het andere moment heel erg verdrietig kan gaan zijn.
Ik weet nog wel bij het zusje van m'n nichtje die was vrolijk druk spelend met een bevroren waterballon met haar overleden zus in "gesprek"
En nog geen 10 min later helemaal in tranen en groot verdriet.
gecondoleerd nogmaals
Wij hebben een periode gehad waarbij er drie oma's in een korte periode kwamen te overlijden en bij de eerste was K mee toen wij alleen met de directe familie kwamen kijken en kroop toen onder de kist door en vond het wel interessant. Net geen twee was ze daar en voelde ook en oma slapen dat zei ze ervan en met het condoleren zelf kwamen wij op het allerlaatste moment aan met haar en de oppas (tante van de andere kant) kwam als eerste condoleren en is toen met haar naar huis gegaan en met de begrafenis en kerkdienst is ze thuisgebleven.
Paar maanden later ging nummer twee en toen was ik hoogzwanger van Eva en toen hebben we het op dezelfde manier gedaan en 10 weken later ging nummer drie ook en daar hebben we beide dames mee naar toe genomen. E was een krappe zes weken en die heeft gewoon liggen slapen en kreeg van mijn mams een flesje en nam K mee uit de dienst en K heeft ook meegeholpen rozenblaadjes strooien. De reden dat de dames met de laatste begrafenis wel allebei meemochten was dat dit aan lief zijn kant was en niet van mijn kant van de familie want de begrafenissen uit mijn kant van de familie zijn de hel/verdoemenis en twee uur durende donderpreken van doorgeslagen dominee's of ouderlingen (lang verhaal) en dat is zelfs voor mij (ik ben zo opgevoed en op mijn zestiende heb ik mezelf ervan afgezet) een superlange en moeilijke zit.
Ondanks dat wij dachten dat K het nog niet helemaal meekreeg heeft ze het nog wel eens over oma C en toen was ze net geen drie en ze weet ook precies waar haar tuintje is op het kerkhof en oma C is begraven bij mijn schoonvader in het graf en dat weet ze ook en ze heeft op de eea reden ook onthouden dat ze daar met papa bij de kist mocht lopen. Ze vind het normaal en het hoort er ook bij. Ze weet echt dat oma bij apa ligt en dat Opa J niet haar eigen opa is en noemt hem dus stug J ipv Opa J wat de rest van de kleinkids wel klakkeloos aannam trouwens. E ook maar ze is nogal stijfkoppig wat betreft haar eigen Apa (ze kon geen open zeggen en verbasterde dat toen ze mini was tot Apa)...
[ Bericht 3% gewijzigd door Books op 29-11-2010 13:09:15 ]
Ik zou haar zelf niet meenemen. Niet omdat ik bang zou zijn dat ze de mis zou verstoren, maar gewoon omdat ik denk dat een kindje van die leeftijd nog niet met dit soort dingen geconfronteerd hoeft te worden.
Een maand of 2 geleden is mijn oma gestorven en heb Dana dus ook niet meegenomen (oke ze is wel pas 2,5..maar ook 5 vindt ik nog erg jong)
Ik heb haar wel uitgelegd dat oma er niet meer is en ik denk dat dat genoeg is voor nu.
Aan de andere kant ligt het er ook aan hoe een kindje is..Dana is nogal snel van iets onder de indruk en dat kan makkelijk maanden blijven hangen.
Sterkte alvast!
Ik zou een beetje afgaan of wat wil de familie.. ? Hoe was Opa t.o.v. zijn achterklein kinderen?
Hoe gaat Amber met bepaalde zaken om? etc.
Arwen is bij mijn oma er gewoon bij geweest, maar die had dan ook al de ervaring van haar vader dus wellicht dat het voor haar sowieso logischer was om mee te gaan?
Maar nu is er dus een nieuw item in de opvoeding aan de orde. Ik ben benieuwd wat jullie ervaringen zijn, hoe jullie omgaan met 'de dood' ten aanzien van je kind(eren).
Ik heb verteld dat ome Jan versleten is. Dat zijn lijf het niet meer goed deed. Dat accepteerde hij heel makkelijk. Om vervolgens weer met de brandweerauto te gaan spelen. En dan ineens weer een vraag: "Waarom ben je dan zo verdrietig mama?".
Zaterdag is de crematie. Thies weet wel wat begraven is. Nou ja, ik heb daar al wel eens met hem over gepraat. Maar een crematie uitleggen vind ik wat cru. Mijn man en ik zijn al een poosje aan het 'brainstormen' over wat en hoe we hem zullen vertellen. Ik ben niet van de 'sterretjes' en mijn man niet van de hemel. Wij zijn beiden niet religieus, maar ik ben denk ik wel een soort van gelovig. Ik wil Thies wel meegeven dat ik geloof dat de ziel van een overledene ergens gelukkig wordt. En ook wel eens bij ons meekijkt.
Ik vind dit best een pittig ding.
Wat hebben jullie er over te vertellen?
Ik denk dat je het wel gewoon kan uitleggen wat "dood" is, zo'n klein hoofdje kan meer begrijpen dan je denkt, het is per slot van rekening iets natuurlijks en kinderen geven daar hun eigen draai aan.
Wat voor mijn zoon wel de boel begrijpelijk maakte was de gedachte dat voor iedere dode weer een baby terug komt.
Of andersom; als er niemand dood zou gaan en er wel babys bij komen word het zo vol op de wereld
Misschien staan hier ook nog 'nuttige' dingen in : Kinderen en rouwverwerking
Sterkte!
Anderen ook bedankt voor je reactie. Wellicht is dit topic nu wat dubbelop.
Wij hebben indertijd inderdaad ook het Kikker boekje gebruikt. Verder zijn we heel eerlijk geweest, ook over dingen als cremeren, maar pas als ze (oudste was nog maar 3) erom vroeg. Dus bijvoorbeeld "nu nemen we afscheid van opa" en dan afwachten tot ze, dagen later, vroeg waar opa's lichaam dan was gebleven. Ze doseerde zelf heel goed, en dat hele proces heeft maanden geduurd.
Over geloven praten we eigenlijk regelmatig en dan ook in hele gewone, simpele termen: "sommige mensen geloven in de hemel. Ik niet, maar ik denk wel dat opa ergens is. Hoe dat precies in elkaar zit weet ik niet, maar ik weet wel zeker dat opa een stukje van ons is, omdat we altijd van hem houden, en omdat we heel veel van hem geleerd hebben. "
Zoiets....
Crematie hebben wij niet in detail uitgelegd aan maud. Fleur wel, maar die vroeg er ook naar.
Dood, hemel, geloof wat je wel en niet wilt vertellen... Ik vond naast het verhaal van kikker het verhaal van de grote bruine beer ook goed. Titel geef ik je morgen moet ik even zoeken.
Mijn opa is afgelopen jaar overleden en gecremeerd. De jongens zijn meegeweest naar het ziekenhuis om afscheid te nemen en vroegen vrij snel na zijn overlijden "wat ze dan met oude pake gingen doen nu hij dood was?" Tja, ik vind dat je op snap niveau gewoon alles moet vertellen dus dat is gebeurd. Toen we op de dag van het afscheid richting dat gebouw liepen ineens een klein knuistje in mijn hand. Klein bleek bekkie, mama, lopen we door die deur dan het vuur in?!
Ah, het stukje over afscheid in een Aula en daarna in een andere ruimte het uiteindelijke cremeren even vergeten
hij heeft later nog van elke muur, pilaar en kamer gevraagd 'of dat dan het vuur is?' niet op een spannende manier meer, maar meer nieuwsgierig. Verder ook geen last meer van gehad. met slecht slapen of enge dromen of weet ik wat. En waar ouwe pake nu is? Vooral in onze gedachten. En in sommige dingen die we van hem geleerd hebben. in onze verhalen. Jongste zit tegenwoordig op toneel en gaat in de aanstaande voorstelling het lied "in heel Europa"zingen. Dat is echt het liedje van mijn opa en mij en het is ook gedraaid op zijn crematie. Zegt mijn jongste: fijn dat oude pake er dan ook een beetje bij is hè.
En zo ist.
Wij hebben ook vrij recent te maken gehad met overlijden. Mijn oma is 2 dagen na kerst onverwacht overleden. Ze was al wel 91 jaar, maar ook heel kwiek nog.
Ze lag thuis opgebaard en de kinderen hebben haar zo nog in haar eigen bed zien liggen. Voor Marlien (3 jaar) is het allemaal nog wel wat vreemd, ze had eerst het idee dat mijn oma sliep.
We hebben ze verteld dat oma nu bij God is. De oudsten wisten dat al wel, maar voor de jongste is het volgens mij best vreemd. Ik heb haar verteld dat het leven uit het lichaam is verdwenen en dat haar leven nu bij God is.
Later ben ik met mijn zusje en Marlien nog even bij mijn oma gaan kijken. Mijn zusje vroeg zich af of mijn oma de schoenen wel uit had, want ze vond het zo'n raar idee om met schoenen aan in bed te liggen
. Dus ik deed de deken wat omhoog en je kon zien dat ze inderdaad geen schoenen aanhad (leek mij nogal logisch, maar goed). Nu vertelt Marlien dat "omi bij de Here God is. Op blote voeten".
En dat mensen die ons lief zijn levend of dood altijd in ons hart en hoofd zijn.
Gecondoleerd
Verder was oma gewoon op. Haar hartje was op en haar lijfje was ook oud en ziek (en dan was mijn moeder net 58 jaar) en dat accepteerde ze dus ook. Mijn moeder zat in een rolstoel, had ook zuurstof en was vel over been. Dat oma het dus niet meer 'deed' was voor haar heel logisch.
Toen de kat overleed is die ook op een wolkje gaan wonen en dus niet meer bij ons. Zo is het begrijpelijk voor haar.
Mijn dappere toen.. *slik*Toen zei hij heel zielig, ik dacht dat in onze familie alles goed was en hebben we een fiks potje gehuild met z'n allen en nog wat gepraat over wat er was gebeurd dan en hij heeft die nacht bij ons mogen slapen.
Hij wilde in de eerste instantie perse mee naar mijn moeder en verdere familie, maar ik zag al snel dat het wat te druk was voor hem en dat hij teveel zich achteraf hield om niemand maar te storen, dus toen heb ik hem gevraagd of hij misschien niet liever naar de andere opa en oma wilde die in hetzelfde dorp wonen. Dat wilde hij graag, dus zij hebben hem opgevangen en lekker bezig gehouden.
Hij is verder bijna overal bijgeweest, alleen hier en daar wat eerder weg gegaan met de andere opa en oma mee. Hij heeft oma geholpen om nog even afscheid te nemen bij de kist, door haar hand vast te houden en hele lieve woorden te spreken om oma te steunen, hij heeft ook geholpen met het sluiten van de kist(dat wilde een paar mensen, toen hem even apart genomen en heel duidelijk gemaakt dat hij nee mocht zeggen, oma heeft dat toen ook nog een keer gezegd).
Later wel vragen gehad van hem over waar opa nu was, maar ik heb gezegd dat ik het niet weet, heb verteld hoe verschillende mensen erover denken en gepraat met hem over hoe hij het zag.
Met samhain stond er een extra bordje op tafel voor opa, dat wilde hij graag en hebben we vooral de leuke dingen opgehaald. De kleine man heeft te kennen gegeven dat erg op prijs te stellen en te willen blijven doen met samhain.
We gaan ook geen vragen uit de weg hoor, ik ben erg voor eerlijk beantwoorden. Op alle gebieden, dus ook bij vragen over de dood. Alleen voelt dood zo abstract, en ben ik er zelf ook niet over uit hoe ik eea zie. Maar net zoals ik bij sommige posts lees, heb ik ook al wel eens tegen Thies gezegd dat ik sommige dingen echt niet weet.
Evenstar.
Ik heb het topic doorgescrolled en kwam idd jouw verhaal ook weer tegen... Pfff...
Ik had destijds bij Sven in eerste instantie het "oma is bij de sterren/is een ster"verteld. Maar al snel kwam hij met het verhaal dat dat toch eigenlijk niet kon.
Verder is het eigenlijk vrij snel gewoon voor hem geweest. Oma is dood (en een jaar later opa ook).
Hij heeft overigens helemaal geen opa en oma meer, we hebben het af en toe wel eens over opa's en oma's maar het is gewoon allemaal een feit voor hem (hij is inmiddels 8) dat hij ze niet heeft.
Mijn schoonmoeder is begin december overleden en we dachten dat we het met Job allemaal goed hadden besproken en uitgelegd en zo. En dat we uiteindelijk allemaal wel ongeveer hetzelfde beeld hadden van wat hij daarvan begreep.
Werden we een paar dagen na de begrafenis gebeld door de groep dat Job over de dood van zijn oma de meest waanzinnige fantasieen had. Toen bleek dat hij alles wat tijdens de afscheidsdienst door de pastoor was gezegd had vermengd met onze verhalen en het was een volkomen bizarre mix geworden in zijn hoofd.
Het was ook echt een puzzel om erachter te komen waar sommige gedachten vandaan kwamen en hoe het was ontstaan en hoe we dat weer recht moesten trekken.
Nou zal dat voor een kind als Job anders zijn dan voor de meeste kinderen, maar wij hadden totaal geen rekening gehouden met wat er nog in die dienst naar voren zou komen. En zo'n dienst is één en al symboliek natuurlijk.
En op de site staan nog meer boeken. Bovenaan zelfs een boek speciaal geschreven voor kinderen met autisme.
Nogmaals sterkte bij het verwerken van dit verlies.
Ik denk dat zo eerlijk en duidelijk mogelijk zijn over de dood het beste werkt.
Oom slaap niet, hij is dood. Zoals jullie, naar wat ik begrijp, zelf ook al hebben gezegd.
Waar Oom nu is kan je ook aan Thies zelf over laten. "Waar denk jij dat hij nu is?" Sterren, wolken, etc kunnen ook lastig zijn. Als er dan ineens geen sterren of wolken te zien zijn, is Oom dan ook weg? Dat kan het ook weer beangstigend maken. Vaak hebben kinderen daar al een heel simpel en mooi idee in. Blijkt dat het de fantasie van Thies alle kanten op gaat, kun je natuurlijk wel benoemen wat jij zelf denkt, wat je man denkt en wat evt andere mensen er over denken.
Een evt. site (die ik volgens mij al eens heb genoemd) die handig zou kunnen zijn is www.in-de-wolken.nl
Sterkte iig. Jijzelf en met Thies.
Mijn dochter was verteld dat oma een sterretje was geworden en aan de hemel stond en op haar neer keek. Maar Samara hoorde op een gegeven moment over een sterrenregen en was daarna steeds bang dat oma naar beneden zou vallen. Soms overzie je van tevoren echt niet wat ze met bepaalde symboliek of troostende verhalen doen.quote:Op maandag 23 januari 2012 22:44 schreef livelink het volgende:
Het is misschien een zijstapje in dit topic, maar probeer er iets later achter te komen wat het kind nu werkelijk van het verhaal gemaakt heeft.
Mijn schoonmoeder is begin december overleden en we dachten dat we het met Job allemaal goed hadden besproken en uitgelegd en zo. En dat we uiteindelijk allemaal wel ongeveer hetzelfde beeld hadden van wat hij daarvan begreep.
Werden we een paar dagen na de begrafenis gebeld door de groep dat Job over de dood van zijn oma de meest waanzinnige fantasieen had. Toen bleek dat hij alles wat tijdens de afscheidsdienst door de pastoor was gezegd had vermengd met onze verhalen en het was een volkomen bizarre mix geworden in zijn hoofd.
Het was ook echt een puzzel om erachter te komen waar sommige gedachten vandaan kwamen en hoe het was ontstaan en hoe we dat weer recht moesten trekken.
Nou zal dat voor een kind als Job anders zijn dan voor de meeste kinderen, maar wij hadden totaal geen rekening gehouden met wat er nog in die dienst naar voren zou komen. En zo'n dienst is één en al symboliek natuurlijk.
Dat heeft voor mij en hem altijd gewerkt, ik vind het persoonlijk erg fijn.
Ben ik het ook wel mee eens.quote:
Ik moet zeggen dat ik al voordat hij geboren was heb besloten om nooit te verbloemd antwoord te geven, maar altijd eerlijk te antwoorden waarbij ik wel rekening hou met de leeftijd en wat ze kunnen bevatten.
Dat heeft voor mij en hem altijd gewerkt, ik vind het persoonlijk erg fijn.
Dat sterrenverhaal kwam ook niet bij mij vandaan.
Ik probeer ook inderdaad zo eerlijk mogelijk te zijn.
Och jee. Het tactische en subtiele gedeelte van het verhaal was niet blijven hangenquote:
Ik heb ooit eens met een enorme omweg uitgelegd wat cremeren was, Cas was 6 denk ik, ik dacht echt dat ik het met bloemetjes en vioolmuziek uitgelegd had, toen bleek bij de kinderarts, die vroeg hoeveel broers en of zusjes hij had dat er te weinig vioolmuziek en bloemetjes aan te pas waren gekomen. "Ik heb een zus, die is op school, en een broer, die hebben ze in de fik gestoken!"
Suuzig, jouw visie spreekt me heel erg aan. Dankjewel!!
Ik ben ook heel erg voor open en eerlijk, op niveau. Het gaat nu naar aanleiding van vragen. Wel aandoenlijk hoor. " Als je dood bent doet je arm het dan nog? En je ogen?" " En als een vogel dood is, kan die dan nog vliegen?" " En kun je ook niet meer denken als je dood bent?"
Ik verwacht na de crematie nog wel meer vragen. Dank ook voor de tip om eea na een tijdje nog eens te checken.
Nu zegt Job vandaag dat hij de buurman heeft gezien bij zijn huis. Hij houdt het bij hoog en bij laag vol. Eerder heeft hij wel eens gezegd dat hij opa wel eens heeft gezien, maar dit vind ik enger en veel te dichtbij. Ik weet echt niet wat ik nou moet doen. Tips?
En toen ik even alleen was heb ik hardop gezegd dat hij moest stoppen met het lastig vallen van mijn kind
Toen het nog over opa ging kon ik daar wel redelijk gewoon met Job over praten. Maar nu wil ik het gewoon niet.
J. gaat er wat beter mee om, maar Job komt er ook mee naar mij.
Wellicht kun je hem laten vertellen. En zelf vragen stellen. En als hij iets vraagt waar je geen antwoord op weet, dan kun je dat toch ook zeggen?
Lees nu je laatste post: Glaasje draaien is iets heel anders dan dit. Dan roep je dingen op. Nu is het iets (boven)natuurlijks. Niet bang zijn Livelink. Lijkt me niet nodig.
Op het moment dat ik de voordeur opendeed vanavond overviel hij me er meteen mee, dus ik heb niet handig gereageerd.
Ik kan het me goed voorstellen Livelink dat je zo gereageerd hebt! het is ook niet niks als je kind je zoiets verteld. En ik denk dat je op zich best een pedagogisch verantwoord antwoord gegeven hebt door te zeggen dat er vandaag ook iemand in dat huis bezig is geweest en dat je denkt dat hij deze persoon heeft gezien.quote:
Jullie hebben gelijk, ik zal er normaal met Job over praten en hem verder zoveel mogelijk naar J. verwijzen.
Op het moment dat ik de voordeur opendeed vanavond overviel hij me er meteen mee, dus ik heb niet handig gereageerd.
Maar zoals hierboven al aangegeven is, laat hem ook zijn verhaal kwijt kunnen, elk persoon (en dus ook kinderen) verwerken dit soort dingen op zijn/haar eigen manier, ook al strookt die niet met ons eigen manier van verwerken.
Mocht het toch een blijvend verhaal zijn en je merkt dat hij er echt mee zit kun je wellicht samen opzoek gaan naar iemand die jullie hierbij kan begeleiden, al is het alleen maar voor Job zodat hij zijn 'ei' kwijt kan en leert om er mee om te gaan.
Sterkte
We hebben begeleiding, ik zal het de eerst volgende keer aan haar voorleggen.
Nu ben ik aan het bedenken en lezen hoe we Jaël (3,5) dit gaat vertellen.Superlastig, maar wat is dit een fijn topic! Al veel dingetjes tegengekomen waar ik wel wat aan heb denk ik.
Alleen vind ik nog erg lastig dat we oma niet heel vaak zagen en dat het daardoor voor allemaal vaag is. 'toevallig' zag ze gister nog een foto van haar met ouwe oma en hadden we het er nog over en vanmorgen werd ik gebeld dat ze er niet meer is.
Ik denk dat we het boekje van oma pluis aan gaan schaffen, vandaag nog. Maar men wat is dit heftig!
SPOILERBij mij komt er nog een vat ellende open, want mijn andere om is overleden toen ik 37 weken zwanger was van Jaël, ik lag toen in het ziekenhuis en kon toen nergens bij zijn en heb dit ook niet verwerkt, maar weg gestopt, want ik had andere dingen aan mijn hoofd, maar dat komt nu ook allemaal weer boven..
ik heb volgens mij nog wel het boekje van kikker digitaal
Kikker en het vogeltje hielp bij arwen wel goed.
Verder toen Juf van arwen overleden was werd aan de kindjes het verhaal van de sterrendaalders voorgelezen
http://www.verhalenalmanak.nl/verhaal/de-sterrendaalders/
En voor jezelf ook sterkte om met dit nieuwe en oude verdriet om te gaan
Ik denk dat dat verhaal nog wat te hoog gegrepen is voor Jaël evenstar.
En Vicky ik heb wel interesse in dat boekje van kikker digitaal.
Mijn man heeft net bij de boekhandel op het dorp in ieder geval lieve oma pluis van Nijntje gehaald.
Ik denk dat we het in de eerste instantie bij Nijntje en Kikker houden en dat we de vragen die ze gaat stellen zo goed mogelijk zullen beantwoorden.
Sarah zullen we natuurlijk ook bij dit alles wel betrekken, maar die zal er denkik nog niet veel van mee krijgen.
Hier heb ik ook het Oma Pluis boekje in de kast liggen, al "voor het geval dat". Hier ook twee "oude opa's en oude oma's" die ver in de tachtig zijn.
Gecondoleerd MP en veel sterkte.
Livelink, ik lees je verhaal nu pas, maar herken veel van de angst die je omschrijft. Het lastige is dat het iets onverklaarbaars is, dus niemand die je verteld of het kan of niet. Ik ben zelfs in therapie geweest omdat ik hierdoor een angst voor het donker creëerde.
Ik hoor trouwens vaker dat kinderen met een autisme of een aan autisme verwante stoornis (dat heeft hij toch? Correct me if I'm wrong), hier gevoeliger voor zijn.
Ik denk dat je goed gehandeld hebt door hardop te vragen of hij/zij Job met rust wil laten. Ik kreeg toentertijd ook te horen dat er iemand bij me was, maar met de bedoeling om op me te passen. Hartstikke mooi natuurlijk, maar ik werd er doodnerveus van! Toen kreeg ik ook de tip om op zo'n moment hardop te vragen om weg te gaan.
Mocht je hierover willen praten, dan kan dat hier of in pm hè als je dat fijn vindt.
Fijn om te weten dat dit topic er is...
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
[ Bericht 0% gewijzigd door #ANONIEM op 16-02-2013 11:41:10 ]
Verder vind ik de reactie niet zo buitensporig hoor. Een kind verliezen is zoiets ergs, volgens mij gaat dat verdriet nooit helemaal meer over en is dat ook normaal.
Enne, 3 kinderen in 3 jaar tijd? Of begrijp ik je verkeerd? En wat bedoel je met 'klein hoopje zieligheid'?
[ Bericht 24% gewijzigd door Lot_1 op 17-02-2013 16:19:51 ]
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
zoiets jaquote:
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
Hear, hear!quote:
Ik denk dat het niet meer dan normaal is dat je je kinderen hun oudere broer of zus ook laat herdenken. Die hoort er ook helemaal bij. En waarom vind jij dat mensen dat zo niet mogen doen en 'dus' therapie nodig hebben? En waarom ben jij de aangewezen persoon om iemand daar iets over te adviseren?
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
dat ja..quote:
Ik denk dat het niet meer dan normaal is dat je je kinderen hun oudere broer of zus ook laat herdenken. Die hoort er ook helemaal bij. En waarom vind jij dat mensen dat zo niet mogen doen en 'dus' therapie nodig hebben? En waarom ben jij de aangewezen persoon om iemand daar iets over te adviseren?
Misschien kan je zelf in therapie gaan om wat empathie te leren?
VT, wat onwijs mooi en ontroerend...
Mijn dochter heeft haar oma nooit gekend, maar we gaan nog regelmatig naar haar graf en herdenken niet alleen haar verjaardag. Ze heeft eergisteren nog een kaarsje aangestoken in de Sacre Coeur. Moet ik nu in therapie?quote:Op zaterdag 16 februari 2013 11:41 schreef Iwanius het volgende:
Een vraag die hier misschien beantwoord kan worden.
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
Nu hebben we Stef (toen net twee jaar) altijd betrokken bij de belangrijke momenten van Gabriël, zoals het afscheid in het ziekenhuis en het verstrooien van zijn as op het strand. Hij heeft nog een hele tijd lang aanrakingen tussen mij en mijn lief geassocieerd met verdriet omdat hij ons vaak troost bij elkaar zag zoeken (dan knuffelden we bijvoorbeeld met z'n drieën) maar dat is weer weggegaan.
Verder zegt hij er tegen ons nooit meer iets over, maar vandeweek vertelde mijn schoonmoeder dat Stef een heel verhaal aan haar en zijn opa had verteld over zijn broertje die op het strand is en het waaide heel hard en toen gingen we hem gooien. Dat is overduidelijk het verstrooien van de as geweest (hij mocht, en wilde, zelf ook wat as verstrooien). Moet ik daar nu nog iets mee? Ik wil niks forceren, dus het erg benadrukken door ernaar te vragen durf ik eigenlijk niet, maar door dit verhaal ben ik bang dat hij het er met ons/mij niet over 'durft' te hebben door de staat waarin ik toen in verkeerde. Dat hij bang is dat ik dan weer zo word ofzo. Wat is nu wijsheid? Hoe bepaal ik nu of hij behoefte heeft daarover te praten of dat het ok is zo?
Als je voorzichtig polshoogte wilt krijgen, kun je hem natuurlijk er best naar vragen. Zo van "goh, ik hoorde dat je aan opa vertelde over het strand en dat we je broertje daar gingen verstrooien. Wat knap dat je dat nog weet!"
Vervolgens kun je kijken of hij dan zelf erop inhaakt met vragen of verhalen.
Voor ons als volwassenen is zo'n ervaring vaak veel emotioneler en zwaarder dan voor een klein kind. Ik denk dat we het kind niet moeten oonderschatten, maar het ook zeker niet zwaarder moeten maken dan nodig. Ik zou bovenstaande aankaarten en kijken hoe hij reageert en eventueel de komende periode iets nauwlettender in de gaten houden om te zien of hij er veel mee bezig is (in spel, tekeningen enz.)
Zo ja, dan kun je er op dat moment op inhaken.
Vraag aan jou: zie je het zitten om dit met hem te bespreken of valt dat je erg zwaar? Want ik zou voor Stef het zo nuchter mogelijk brengen. Als hij merkt dat jij er heel emotioneel van wordt, zal hij het niet zo snel met je bespreken denk ik.
Als jij het te moeilijk vindt, kan misschien de papa van Stef dit met hem bespreken?
selene was anderhalf, maar (naar steeds weer blijkt) heeft ze alles echt wel meegekregen, tot en met de girafjes op de couveuses aan toe.
wij laten dingen hier op zn beloop. er staat hier een urn + speeltjes van kiro. verjaardag morgen is van ravi en kiro, er hangt hier een mooie grote foto waar ze allebei geregeld op wijzen (dat is ons broertje he), enzovoorts. laatst ging het bij selene op school over ziekzijn. tsja, dan komt er opeens een hoop belangstelling, dus uitleg. haar juf weet er ook van, dus dan is het niet zo'n schok voor juf dat zo'n kleintje in de kring er opeens mee komt zo van "jahaaaa, dan ben je ziek en dan ga je dood".
want het is veel gezonder om je kinderen te leren dat nare dingen niet bestaan en alleen oude mensen doodgaan? ofzo? lekker doen alsof dat ene kind nooit bestaan heeft en verbergen die hap?quote:
Een vraag die hier misschien beantwoord kan worden.
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
je gezin is echt zo fundamenteel. en dat ene kind is evengoed onderdeel van je gezin, net als dat de dood evengoed ook onderdeel is van het leven.
hier hangen fotos van thijs,roy heeft een knuffel van thijs in zijn kamer,er brand een lichtje voor thijs.quote:
Een vraag die hier misschien beantwoord kan worden.
Ik ken iemand die een jaar of 3 geleden haar kind heeft verloren die toen nog een klein hoopje zieligheid was. Dit persoon heeft intussen 3 gezonde kinderen op de wereld gebracht alleen merk ik dat zij nog steeds met het verlies van dat ene kind zit en ongemerkt dit ook zijn weerslag op de anderen kinderen heeft. Bijvoorbeeld staat zij erop dat de overige kinderen elk jaar het kleine graf van hun dode broertje bezoeken en zijn verjaardag niet vergeten. Zal dit nog jaren doorgaan en is het beste advies om hiervoor in therapie te gaan of iets anders?
We herdenken en vieren overlijdensdag en geboortedag.
Er word nog zeer regelmatig over thijs gesproken.
Roy komt ook bij het grafje van zijn grote broer.
En als Roy er naar wijst dan geven wij ook aan,dit is je grote broer.
Wij vinden het niet meer als normaal dat thijs nog steeds deel uitmaakt van ons gezin,het is een deel van mij.
Het is een kind van mij en dat zal hij altijd blijven ook al is hij hier niet meer op aarde.
Daar hebben wij geen therapie voor nodig.
En Roy mag gerust weten dat mama wel eens verdrietig is.
Neehoor thijs hoort bij ons en blijft bij ons.
Die is ook 'verfilmd'. Althans, ik zag het op de DVD van mijn neefje voorbij komen laatst. Dat is misschien wel prettig voor Sven en ouders dat het verhaaltje verteld wordt. Minder kans op eigen emotie die de overhand neemt.quote:
Kikker en het vogeltje
Max Velthuijs
Beschrijving:
Bij de rand van het bos ligt een vogeltje.'Kijk,' zegt Kikker, 'kapot. Hij doet het niet meer.''Hij slaapt,' zegt varkentje.Maar Haas zegt: 'Hij is dood.''Dood?' vraagt Kikker. 'Wat is dat?'
Edit: zie nu pas dat topic uit 2007 komt, ik neem aan dat de oma van Sven al overleden is. Geldt mijn stukje nog wel voor anderen in dezelfde rotsituatie
Zie mijn edit, die ik net ervoor submitquote:Op maandag 18 februari 2013 13:15 schreef Troel het volgende:
[..]
De moeder van Sven opende dit topic in 2007
Thnx voor deze tip, ik heb meteen gekeken of het filmpje op youtube stond en daar staat ie. Dus die kan ik ook nog aan mijn dochtertje laten zien.quote:
[..]
Die is ook 'verfilmd'. Althans, ik zag het op de DVD van mijn neefje voorbij komen laatst. Dat is misschien wel prettig voor Sven en ouders dat het verhaaltje verteld wordt. Minder kans op eigen emotie die de overhand neemt.
Edit: zie nu pas dat topic uit 2007 komt, ik neem aan dat de oma van Sven al overleden is. Geldt mijn stukje nog wel voor anderen in dezelfde rotsituatie
Gisterochtend gehoord dat mijn opa de stekker eruit wilde trekken(leefde al 2 jaar voorbij de verwachte einddatum met slokdarmkanker), gistermiddag bezoek van de huisarts, en vannacht gestorven.
Chris reageert zoals het bij een kleuter hoort. Nu wil hij eigenlijk mee naar de dienst, maar ik vind hem nog net je jong en teveel vol vragen om hem mee te nemen naar de kerk.
Toch zou ik wel naar je kind luisteren. Het afscheid hoort erbij en ik weet dat mij kinderen juist op die momenten niet met vragen kwamen. Afgelopen maand bij het afscheid van mijn grootouder, was er ook een achterkleinkind van 5. Tuurlijk wilde hij eea weten maar niemand die zich daar een seconde aan gestoord heeft. Tijdens de plechtigheid zelf was hij rustig aan het spelen met zijn knuffel, dicht bij de kist. Dat gaf juist een mooi gevoel : t leven gaat door en in hem zien we de toekomstquote:
Straks ook eens met Chris kijken..
Gisterochtend gehoord dat mijn opa de stekker eruit wilde trekken(leefde al 2 jaar voorbij de verwachte einddatum met slokdarmkanker), gistermiddag bezoek van de huisarts, en vannacht gestorven.
Chris reageert zoals het bij een kleuter hoort. Nu wil hij eigenlijk mee naar de dienst, maar ik vind hem nog net je jong en teveel vol vragen om hem mee te nemen naar de kerk.
Maar in zijn toon is het meer nieuwsgierigheid (naar kerk en ceremonie) dan afscheid nemen. Hij kende mijn opa amper (zag hij 1-2 keer per jaar).
Het is lastig, hij is wijs genoeg..
Het lijkt mij ook lastig, maar aan de andere kant, als hij echt mee wil... Succes met het maken van een beslissing
en gecondoleerd.Wij hebben Jaël gister wel meegenomen naar de begrafenis van mijn oma. We hebben veel gehad aan het boekje van nijntje, over oma pluis. Jaël wilde ook graag bij oma kijken toen ze in de kist lag, en ze nam het allemaal heel nuchter op. Toen de kist dicht was nog een keer gekeken. Vooraan gestaan toen de kist de auto in ging. (Tussendoor heeft ze het nijntjeboekje nog even voorgelezen aan de familie)
Toen richting de afscheidsdienst, eerste deel ging prima, maar heel veel vragen, dus ik ben er uiteindelijk uitgegaan met haar, maar in de hal konden we nog wel alles horen en daar stond een bankje en zo heb ik gaandeweg toch alles uit kunnen leggen zonder dat ik het idee had andere mensen te storen.
Toen de kist naar buiten ging naar de begraafplaats vroeg ze wat we nu gingen doen, dus ik zei nu gaan we oma begraven, nou ze was helemaal blij want dit was de laatste fase uit het boekje van nijntje. Hierna was het voor haar ook klaar, oma is dood, in de kist, kist dicht en begraven. Daarna was het tijd om met de achternichtjes te spelen.
Gisteravond kon ze de dag samenvatten als een leuke dag, ze kon alles benoemen en toen zei ze 'ik vond het leuker dan ik dacht' en ik vond het zo lief.
Ik vond het persoonlijk fijn dat ze erbij was, het heeft ook een ontnuchterende werking die kinderlijke simpelheid. De oude opa gaf haar bijvoorbeeld een knuffelbeest en zei die is van oude oma geweest waarop ze tegen opa zei 'die hoeft hem toch niet meer want die is dood'. En zo is het voor haar denk ik ook, ze heeft het afgesloten en tuurlijk blijft ze vragen stellen, maar dat vind ik alleen maar fijn.
m'n grootmoeder langs vaders kant is in 1991 onverwacht overleden. is het normaal dat ik nu pas begin te beseffen dat ze er niet meer is en in de rouw zit?
ik heb me destijds te hard op m'n schoolwerk gestort omdat ik achterstand had.
ik ben nu 33. toen ze overleed was ik 12.
(Dit topic heeft al veel goeie tips ook. Ik heb wel boekentips evt ook nog, maar dan is het wel handig om de leeftijd te weten.)
@BE Ik heb al wat zitten neuzen in dit topic en op de website 'in de wolken', en inderdaad al wat handige tips voorbij zien komen. Het betreft mijn schoonzus die onlangs te horen heeft gekregen dat ze nog 3-12 maanden heeft te leven (kanker, vergevorderd stadium). Ze heeft zelf de verwachting dat het wel eens sneller kan gaan dan dat. Samen met mijn broer heeft ze een zoon van bijna tien, en een dochter van 6,5. Ik probeer me vooral in te lezen zodat ik hen kan bijstaan. Iets concreets zoals een boekje lijkt me ook erg prettig. Geef ik dat nu, of als ze overleden is?
Mijn nichtje is in de regel een open boek, mijn neefje meer type binnenvetter.
Wat een ontzettend trieste situatiequote:Op zaterdag 29 mei 2021 09:52 schreef tpopml het volgende:
Dank @:Majo voor je nachtelijke speurtocht
@:BE Ik heb al wat zitten neuzen in dit topic en op de website 'in de wolken', en inderdaad al wat handige tips voorbij zien komen. Het betreft mijn schoonzus die onlangs te horen heeft gekregen dat ze nog 3-12 maanden heeft te leven (kanker, vergevorderd stadium). Ze heeft zelf de verwachting dat het wel eens sneller kan gaan dan dat. Samen met mijn broer heeft ze een zoon van bijna tien, en een dochter van 6,5. Ik probeer me vooral in te lezen zodat ik hen kan bijstaan. Iets concreets zoals een boekje lijkt me ook erg prettig. Geef ik dat nu, of als ze overleden is?
Mijn nichtje is in de regel een open boek, mijn neefje meer type binnenvetter.
Ik heb heel veel gelezen van Manu Keirse, een Belgische meneer die (in mijn ogen) heel fijne ideeën heeft over rouwverwerking door kinderen. Er staan lezingen van hem op YouTube en hij heeft wat boeken geschreven. Wellicht is dat iets waar je wat aan hebt.
Het laat de lezer zien hoe ze kinderen en jongeren kunnen begeleiden in confrontatie met oa. verlies en ernstige ziekte in de familie.
En voor de kinderen zelf zijn er ook een aantal boeken, hoewel deze middenleeftijd nou net zo'n tussencategorie is. Prentenboeken in overvloed en voor tieners en pubers ook steeds meer.
Maar 'Alles wat was. Hoe ga je om met afscheid?' van Stine Jensen is wel een hele goeie. Het is een 'uniek boek dat kinderen bewust maakt van hun gevoelens en hen stimuleert om over die gevoelens na te denken. Daarnaast biedt het een mooi handvat om met elkaar te praten over verdriet, verandering, troost en alles wat er bij afscheid komt kijken'.
'Jong Verlies' van Riet Fiddelaers-Jaspers is ook echt een aanrader. Zij is echt een autoriteit op rouw en verlies bij kinderen.
'Doodgaan is geen feest' ook van Fiddelaers-Jaspers (voor 3-8jr oud) is een heel informatief boekje waar cremeren ook duidelijk in wordt uitgelegd (omdat heel veel boekjes over begraven gaan).
(Ik geef bol linkjes, zodat je de gegevens van de boeken hebt, maar ze zijn wellicht ook in de bibliotheek te vinden.)
En verder zou ik je broer en schoonzus aanraden een uitvaartbegeleider/verzorger te kiezen met oog voor kinderen bij een afscheid. (En als ik hen was zou ik al voor het overlijden een keer met ze in gesprek gaan, ook een keer met de kinderen er bij, dan kunnen ze van te voren al vragen stellen wat soms veel onzekerheid (en angst) weg kan nemen.
Een van de beste mensen op dat gebied is Richard Hattink, zijn site alleen al is vanaf het eerste contact echt gericht op kinderen en jongeren: https://uitvaartverzorgingbijdehand.nl/
(Ikzelf heb zeker ook oog voor kinderen overigens hoor en ga daarom als aanvulling volgende maand de training Kindertranen bij hem volgen.)
Er zijn ook een aantal dingen die je kan doen ter voorbereiding op een overlijden, bijvoorbeeld het pakket 'Tor is dood'.
Veel uitvaartondernemers bieden jonge kinderen (adviesleeftijd: 4-12 jaar) het boekje 'Dag Lieve' aan:
(Mocht de uitvaartondernemer hem tzt niet hebben en je zou het wel graag gebruiken geef je maar een gil dan kan ik ze voor je regelen.)
Het is inderdaad echt een rotsituatie, hopelijk kunnen we er nog even wat van maken met haar!