Mega-uitbreiding leger raakt 30 families keihard: huizen en boerderijen gesloopt Het leger staat aan de vooravond van de grootste uitbreiding sinds 1933 en daar gaat iedereen iets van merken. Natuur en landbouwgrond verdwijnen. Tot dertig huizen, boerderijen en bedrijven moeten worden gesloopt. In Zeewolde verrijst een megakazerne voor zevenduizend soldaten, Lelystad Airport wordt een van de thuisbases van de F-35-straaljagers en in vrijwel heel Zeeland mogen helikopters laagvliegen.![20231204jad032_small.jpg]()
Leg een familie die soms al generaties ergens woont maar eens uit dat hun boerderij moet wijken om ons land beter te kunnen voorbereiden op oorlog. Het is een ongelooflijk emotionele en bijzonder pijnlijke boodschap, beseft Defensie zelf ook.
En dus stonden vrijdagmiddag op strategische plekken in het land teams klaar om direct op pad te gaan na het besluit in de ministerraad, in het Haagse Catshuis. Een militair in uniform en een rijksrentmeester voerden aan keukentafels de slechtnieuwsgesprekken.
„Ze moeten het persoonlijk van ons horen, en niet in de krant lezen”, vindt staatssecretaris Gijs Tuinman (Defensie, BBB). „Dan is het niet alleen maar shit en brengen we meteen perspectief: hoe nu verder?”
![staatssecretaris-gijs-tuinman-van-defensie-na-afloop-van-de-ministerraad]()
‘De wereld wordt onzekerder’
Zelf heeft Tuinman per provincie een filmpje opgenomen waarin hij uitlegt wat er in die regio gaat gebeuren en waarom de mega-operatie nodig is. ,,De wereld wordt onzekerder, we moeten dus uitbreiden. Niet omdat ík dat wil, maar omdat het gewoon noodzakelijk is om onze manier van leven veilig te houden.”
Tuinman spreekt van de grootste uitbreiding van de krijgsmacht sinds 1933. ,,Toen was er ook onrust over een oorlog die er misschien ging aankomen.” Ook nu gaat vrijwel iedereen in Nederland merken dat Defensie op 56 plekken uitbreidt.
![gijs-tuinman]()
Zo komt er in Zeewolde een ‘superkazerne’ die onderdak moet bieden aan vijf- tot zevenduizend soldaten. Vrijwel heel de provincie Zeeland wordt een laagvlieggebied voor helikopters. Op de Veluwe bij Deelen wordt een onverharde landingsbaan aangelegd voor transportvliegtuigen en bij Staphorst komt een gigantisch munitiedepot. De kazerne in Budel – nu een asielzoekerscentrum – wordt heropend en her en der komen grotere of extra oefenterreinen.
Daarbovenop gaan luidruchtige F-35-straaljagers veel vaker vliegen. Niet meer alleen vanaf Leeuwarden en Volkel, ze gaan ook opstijgen van en landen op Lelystad Airport.
Bekijk hieronder de belangrijkste plannen van Defensie. Lees daarna een interview met de staatssecretaris.
![de-defensie-kaart-van-gijs-tuinman]()
Gaat Lelystad Airport dan ook open voor vakantievluchten, zoals de provincie wil?
Gijs Tuinman: „Wat het beste werkt, is als je het allebei doet. Daar zit gewoon heel veel win-win in. Het kabinet neemt later dit jaar een onomkeerbare beslissing over de opening van Lelystad Airport. Het besluit dat we nu nemen gaat alleen over de F-35.”
![luchtfotoclelystad-1280.png?itok=q1VQTK8y]()
U heeft na twee jaar puzzelen alle stukjes gelegd. Bent u tevreden?
„Het was een complexe puzzel, en ik ben tevreden dat het ons is gelukt om resoluut, eerlijk, transparant en navolgbaar te zijn. We gingen geen slap verhaal vertellen: als er meer geluidsoverlast zou komen, dan vertelden we dat ook.”
„Alle rapporten – de milieueffectrapportages van zevenduizend pagina’s staan in vijf dozen in mijn kantoor – worden openbaar. Het besluit moet straks ook bij de rechter standhouden, dat is tegenwoordig ook belangrijk.”
![IMG-4146.jpg]()
Helpt het dat vorige week bleek dat er veel steun is voor defensie-uitbreidingen, ook als mensen er in hun eigen omgeving last van krijgen?
,,Ik schrok er bijna van. Hoeveel acceptatie er is. Niemand, echt niemand, stelt ter discussie waarom dit nodig is. Iedereen begrijpt het.”
Er kwamen in de eerste ronde, vorig jaar, wel ruim 2200 bezwaren binnen…
„Dat aantal vind ik reuze meevallen. Niet iedereen staat te springen, maar iedereen zit wel in de meewerkmodus. De gemeente Staphorst is zelfs zélf naar voren gestapt: neem ons ook mee in het onderzoek.”
„Staphorst stond niet op onze lijst voor een munitiedepot. Maar de gemeente stond ervoor open om het bestaande complex in het dorp drie of vier keer groter te maken. Dat gaan we nu ook doen.”
![201108221930.jpg]()
Heeft u ook een voorbeeld van een locatie waarvan u een knoop in uw maag had?
„Ik heb weleens wakker gelegen van de centrale kazerne in Zeewolde. Daarvoor moeten acht agrarische bedrijven verdwijnen – ik heb aan keukentafels gezeten. Ik heb nog gekeken of we het echt niet ergens anders konden inpassen. Dat kon niet, en we hebben die kazerne écht nodig.”
Wat volgens uw voorganger als staatssecretaris ook echt nodig is: een terrein om met explosieven te oefenen. Dat puzzelstukje – nummer 57 van uw wensenlijst – ontbreekt. Waarom?
„Als het niet past, past het niet. Voor een springterrein is een grote veiligheidscirkel nodig, wat alleen kon bij Lelystad. Maar in Flevoland komen ook al de F-35’s en de superkazerne. Dan zou de impact daar in die regio onacceptabel worden.”
![d190919jh0075-1920.jpg]()
„Dat betekent niet dat de behoefte weg is. Ik ga praten met Zweden of Finland, of we daar kunnen oefenen met explosieven. Die nieuwe Navo-landen waren eerder geen optie.”
De uitbreidingen gaan ten koste van bijna 1300 hectare natuur. Ook Natura 2000-gebieden worden niet ontzien, zoals bij Artillerie Schietkamp in Elburg. Natuurliefhebbers zoals ecoloog Ruben Smit verwijten u dat zo geen natuurgebied meer heilig is in dit land.
,,Het is echt een misvatting dat Defensie natuurgebieden vernietigt. Meer dan 50 procent van de Natura 2000-gebieden in Nederland is nu al oefenterrein. De natuur bloeit juist vaak ook op, omdat er buiten de oefeningen geen mensen komen. Op heel veel militaire terreinen groeien bijzondere plantensoorten en leven zeldzame dieren of insecten.”
De aanleg van een onverharde landingsbaan op de Veluwe bij vliegbasis Deelen leidt volgens uw rapport tot ‘significatie stikstofdepositie’. Daar gaat de natuur er wel degelijk onder lijden.
,,Waar de natuur achteruitgaat, moeten we compenseren. Dat kunnen we ook, want we hebben hartstikke veel plekken waar we dat gewoon prima kunnen met allerlei maatregelen.”
![7575640f-5560-3e33-bdd3-6ed08e5e9652-1260x710.jpg]()
Er verdwijnt ook bijna 800 hectare landbouwgrond. Heeft u dat al met uw partijleider, Caroline van der Plas van de BBB, besproken?
,,Zeker. En ook met Agractie en de LTO. Dat we ruimte nodig hebben voor een veilig Nederland, dat stellen zij niet ter discussie. Zij maken zich zorgen over de gevolgen voor die bedrijven. Als je een gesprek hebt met een boer die misschien weg moet omdat zijn bedrijf in een cirkel zit, is dat natuurlijk ook emotioneel. Maar voor een meubelmaker is het ook emotioneel, net als voor een natuurcamping die op een paar kilometer afstand zit van een oefenterrein en zich zorgen maakt over zijn voortbestaan.”
Defensie gaat, belooft Tuinman, ‘goed zorgen’ voor alle mensen die deze vrijdag een pijnlijke boodschap hebben gehoord. Er ligt compensatie klaar, sommige bedrijven kunnen worden verplaatst en agrariërs kunnen mogelijk dankzij ruilverkaveling tóch doorboeren.
Kunt u gedwongen uitkoop uitsluiten?
„Ik kan helemaal niks uitsluiten. Ik probeer het tot een minimum te beperken door er samen uit te komen. Sommige boeren willen misschien wel stoppen, maar er zitten ook hartstikke levensvatbare bedrijven bij die de bedrijfsopvolging al klaar hebben staan. Dat zijn bijvoorbeeld jonge meiden, hè? Dat doet wel gewoon pijn.”
![meisje%20voert%20koeien%20op%20boerderij%20shutterstock_1540362893.jpg]()
Wat als boeren zeggen: prima, koop mij maar uit. Heeft u daar dan geld voor?
„Oh, zeker ja. Er zijn wettelijk twee opties: de minnelijke regeling of onteigening. Bij die eerste optie zijn de mogelijkheden minder ruimhartig. Bij onteigening kun je méér compensatie krijgen.”
Sommige plannen kennen nog ‘geen gegarandeerde uitkomst’, bijvoorbeeld door de problemen met stikstof. Het klinkt als: misschien moet ik voor niks mijn huis uit omdat de plannen uiteindelijk helemaal niet doorgaan.
,,Daar ben ik het niet mee eens. Dit zijn onze voorkeurslocaties, er is nog inspraak mogelijk. Het definitieve besluit nemen we eind dit jaar. Maar ik ben wel zo eerlijk en hard: dit is het.”
Bron:
AD.nl