De Buntmansberg

Is dit niet meer iets voor [C&H] ?

Ik zag nog een ander verhaal over deze Buntman http://www.beleven.org/sagen/nunspeet/de_geknielde_man.html

De Geknielde Man
Jarenlang stond er in het Vierhouterbos een markante boom die de naam 'De Geknielde Man' droeg. De boom had twee dikke takken die als armen omhoog stonden en leek op een geknield persoon, met benen en voeten achterwaarts en bemoste schoenen in de grond. Het verhaal gaat dat deze boom aan zijn bijzondere vorm is gekomen vanwege een vioolspeler.

In de dagen dat de rovers rond Vierhouten berucht waren, hadden zij hun hoofdkwartier in de 'Bommelskuil'. Eens woonde daar de roverhoofdman Buntman, die zijn ziel aan de duivel had verkocht. In ruil daarvoor waarschuwde de duivel Buntman als er argeloze reizigers, die de moeite van het beroven waard waren, over de wegen rondom Vierhouten trokken.

Buntman was een meedogenloze man die zijn slachtoffers met één klap op hun hoofd dood sloeg. De meeste reizigers die door hem beroofd werden brachten het er dan ook niet levend vanaf. Buntman was zo gevreesd dat de boeren niets durfden te ondernemen en dus kon geen reiziger veilig over de wegen rond Vierhouten trekken.

Regelmatig kwamen er die dagen in de Veluwse dorpen vioolspelers langs om vioolmuziek te maken voor de dorpelingen om zo een centje bijeen te sprokkelen. Enkele van deze vioolspelers hadden de macht om met hun viool bepaalde tonen te laten klinken die mensen en dieren deed verstijven.

Eén van deze vioolspelers, nogal klein van stuk, had op dit gebied een grote bekendheid verworven en de Vierhouters vroegen hem dan ook om hulp toen hij weer in Vierhouten kwam. Ondanks zijn kleine postuur durfde hij het wel op te nemen tegen de uit de kluiten gewassen Buntman.

De speelman volgde de oude weg van Vierhouten naar Gortel door het dichte bos. Hij droeg flink wat goud bij zich en uiteraard lichtte de duivel de hebberige Buntman hierover in. Buntman sprong op de weg en vroeg de vioolspeler om zijn goud. Deze smeekte hem in leven te laten, maar daar had Buntman geen oren naar.

De vioolspeler vroeg hem om een gunst voordat Buntman hem zou doden. Hij wilde graag nog eenmaal viool spelen. Buntman stemde hierin toe. Vrijwel meteen nadat de vioolspeler begon te spelen voelde Bunlman zijn krachten wegvloeien en hij verstijfde over zijn hele lijf. De vioolspeler dwong hem zijn handen in de lucht te steken en op zijn knieën neer te knielen. Buntman had de kracht niet om te weigeren en moest wel gehoorzamen.

"Beuk zul je zijn!" snauwde de vioolspeler.

Prompt veranderde de knielende Buntman in een enorme beuk met de armen als takken omhoog en bemoste schoenen in de grond. Al snel verscheen de duivel en stoof driftig op Buntman af. Hij zou de ziel van Buntman krijgen, maar hoe moest dit nu, nu hij een beuk geworden was?

De vioolspeler zei dat hij zich niet zo druk moest maken, de ziel zat immers in de kop van de beuk? De duivel gaf hem gelijk en sloeg met een enorme klap de grote kop uit de beuk om deze mee te nemen naar het 'Duivelsbos' waar hij meestal vertoefde. Al snel werd het de duivel te zwaar met zo'n zware beuken kop onder zijn arm. Hij perste de ziel uit de kop en wierp deze weg. Het bosgedeelte waar hij dat deed kreeg later de naam 'Buntmanskop'.

Zo komt het dat de beuk, later bekend geworden als 'De Geknielde Man' er uitzag als een knielende menselijke gestalte met de armen omhoog waarvan echter het hoofd ontbrak. De boom zelf stond op een walletje naast de weg. Vele jaren was het een bekende toeristische attractie maar ook bomen hebben niet het eeuwige leven. De boom is verdwenen, maar het verhaal, waarom deze boom zo'n wonderlijke naam had, wordt nog altijd verteld.


Bron: “Verhalen rondom de heerd. Sagen en legenden uit Vierhouten” door W.D. van den Top. In: De Mothoek. Kwartaalblad voor de Heemkundige Vereniging Nuwenspete, 21e jaargang, 2005, nummer 2, p. 64-69. Zie: www.nuwenspete.nl.

Het is meer iets voor THRU

Wel een mooi verhaal echter het kan ook gewoon een natuurlijk fenomeen zijn.

quote:

Op zondag 4 januari 2015 23:42 schreef Domnivoor het volgende:
- Waar stond herberg De Trompet van Jan Reyntjes Buntman?

Misschien op de hoek van Harderwijkerweg 199 / Harderwijkerweg 205?

Bij de volkstelling van 1797, weliswaar meer dan honderd jaar na dato, wordt onder “Westeijnde Bovenweg” een “Huisnr. 103 'De Trompet'” genoemd (http://www.streekarchivar(...)ng-nunspeet-1797.pdf).

Op de kadasterkaart van c. 1830 is dat dit pand:

(http://watwaswaar.nl/#bq-c8-9-1-1v-1-3mcq-2Xq4---3T3 (sectie I, blad 01))

Dit was de situatie rond 1890:


http://watwaswaar.nl/#bg-c4-7-1-1v-1-3mt6-2Xom---jGu

En dit rond 1932:


http://watwaswaar.nl/#bg-c4-7-1-1v-1-3mt6-2Xom---jGw

Maar of dat Buntmans oude herberg is?

[ Bericht 1% gewijzigd door Iblardi op 06-01-2015 21:24:58 ]

Hier krijgt de man ook nog historisch perspectief...
http://www.genealogieonline.nl/genealogie-zwanepol/I7917.php

En in dit archief zijn (niet digitaal) de officiële documenten terug te vinden. Ofwel: op naar Arnhem?
http://www.archieven.nl/n(...)=24796590&miview=ldt

quote:

Op maandag 5 januari 2015 14:51 schreef Domnivoor het volgende:

[..]

Bedankt voor de link.
Is er meer bekend over deze Buntman? Was er een anonieme struikrover die men Buntman heeft genoemd, naar de bekende herbergier uit Nunspeet? Was het dezelfde persoon of waren ze familie? Of is het verhaal helemaal verzonnen?

ik las dat aangenomen wordt dat het broers waren, de Buntman uit Vierhouten en Nunspeet

Hier een oude ansichtkaart van de rokende berg

http://www.gelderlandinbe(...)4a-acfd-9fd2a5a26581

Vlakbij het ronde huis dus. Wat een spannende dingen gebeuren er op de bible belt.

Het wordt nog leuker als je verschillende sagenboeken naast elkaar gaat leggen en de verhalen daaruit gaat vergelijken. De ene auteur voegt iets aan het verhaal toe, de ander laat iets weg. Het type sage waartoe het verhaal van Buntman behoort, de zogenaamde vuurmansage is overigens niet geheel vreemd op de Veluwe: Gloeiende Gerrit van de Woeste Hoeve, Rooie Berend bij Speuld en uiteraard Jan Buntman. Ongetwijfeld zullen er nog veel meer vuurmansagen zijn, en helaas ook een groot aantal die niet meer door folkloristen zijn opgetekend.
Afgelopen zomer heb ik een aantal prachtige boekjes gevonden met Gelderse mythen en sagen, voor sommigen een aardige duit moeten neertellen, maar wat mij betreft geeft dat niets: voor mij is het goud. Een van mijn geliefde vakantiebezigheden is het bestuderen van een dergelijke sage, en dan een fietstocht ondernemen naar de plaats waar deze sage zich afspeelt. Met de sage in het achterhoofd, word je gevangen door de mystiek van de Veluwe, mijns inziens één van de mooiste streken in Nederland.

quote:

Op donderdag 8 januari 2015 12:44 schreef Domnivoor het volgende:

[..]

Ja, het is vlakbij elkaar:
[ afbeelding ]
[ afbeelding ]
A: de vermoedelijke locatie van herberg 'De Trompet' van Buntman.
B: Buntmansberg(?) Ik heb nog geen kaart gevonden waar de Buntmansberg op staat aangegeven maar daar ergens moet het geweest zijn. Ik heb de B bij de Industrieweg geplaatst.
C: het Ronde Huis. Hiervan hebben we uiteraard wel exacte coördinaten.
En Google heeft meteen een wandelroute geplot. Het hele stuk is binnen een uur te lopen. Misschien een idee voor een FOK!excursie?

En ja, ze hebben daar veel spannende verhalen.

Ik heb ook wel eens gehoord dat de Buntmansberg (ook wel Rookende Berg genoemd) gelegen zou hebben ergens op de plek waar nu de parkeerplaats van wegrestaurant Routiers (A28) ligt.
De berg zou dan verdwenen zijn met de aanleg van de A28?

Ik xal mijn oude VVV gidsjes van de omgeving nog eens doorspitten voor kaartjes/locaties. Ik heb veel boekjes enzo. Wie weet vind ik wat.

Ik heb iets gevonden:

https://m.flickr.com/#/photos/60087442@N07/16060852690/

Zowel "Trompet" als "De Rookende Berg" staan hier exact op weergegeven.
A28 verhaal is dus blijkbaar niet waar, want alles ligt noordelijk van de spoorlijn!

http://www.genealogieonline.nl/genealogie-zwanepol/I7917.php

De legende kun je hier ook lezen:

https://m.flickr.com/phot(...)t-72157649814458100/

https://m.flickr.com/phot(...)t-72157649814458100/

https://m.flickr.com/phot(...)t-72157649814458100/

https://m.flickr.com/phot(...)t-72157649814458100/

https://m.flickr.com/phot(...)t-72157649814458100/

https://m.flickr.com/phot(...)t-72157649814458100/

Het verhaal start bij de 3e link.

[ Bericht 32% gewijzigd door Toppie_ op 10-01-2015 23:56:14 ]

Een andere versie van de legende door J.L. de Boer:

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/16248183102/

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/16062878229/

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/16062879319/

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/16249018605/

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/16061633560/

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/16249017595/

https://m.flickr.com/photos/60087442@N07/15626603974/

[ Bericht 26% gewijzigd door Toppie_ op 10-01-2015 23:44:07 ]

Leuk kaartje, Toppie!
Weet iemand of de heilige boom in het hendriksbos er nog staat, en waarom die boom zo heette?
http://www.qoop.nl/showimage.php?artikelID=10960462 Hier een foto van de boom

[ Bericht 26% gewijzigd door gerhardius op 11-01-2015 09:27:53 ]

Een foto van de Rookende Berg:



De locatie van de Rookende Berg (en van De Trompet) op een topografische kaart:



Locatie met de omzetting via een Bonneblad naar een moderne topografische kaart:



De locatie van de Rookende Berg is dus ongeveer waar momenteel Hakron Nunspeet bv aan de Voltweg is gevestigd.

Volgens Den Haan de Da Costaschool, maar die ligt daar niet eens zo gek ver vandaan... Hij schrijft zelf:

quote:

De Buntmansberg lag aan de westkant van Nunspeet, daar waar thans de Da Costaschool staat, aan de Eeckelhage, je zult hem niet meer kunnen vinden, want hij is niet meer.

Hans den Haan, Toeristische sagengids van de Veluwe, Nijkerk, 2007, pp 68

Kijk hier wordt ik ook weer blij van, ben wel benieuwd naar de exacte locatie inderdaad.

Misschien iets voor een toekomstig onderzoekje :-P

Geen zorgen. Buntman bij Buntman. Van Vloten bij het RH! Als je aankomende zomer in Gelderland bent, moet je eens de vele boekenmarktjes afgaan, daar ligt 'De Clockenslach' vaak voor een leuk prijsje. Mocht je het snel willen hebben, PM dan even je e-mail adres, dan scan ik die pagina's even voor je in.

Topografische kaarten van rond 1900 laten op de plek waar nu de Dacostaschool staat geen enekle 'berg' zien. De plaats maakte deel uit van de 'Zoom' met kleine huisjes die vele kunstenaars als Van Vuuren en Viegers inspireerden. In het nieuwe Noordveluws Museum in Nunspeet zijn hiervan voorbeelden te bewonderen.

Inmiddels heb ik een kaartje gevonden waar niet alleen de naam maar ook de Rookende Berg zelf is aangegeven, iets ten westen van de eerder door mij aangegeven locatie.

De locatie die Den Haan opgeeft is gewoon onjuist.

quote:

Op woensdag 28 januari 2015 18:46 schreef Domnivoor het volgende:

[..]

Dat zou ik zeer op prijs stellen Gelderzaan
En t.z.t. koop ik het boek als ik het ergens op een boekenmarkt tegenkom

Er zijn twee uitgaven die je regelmatig vindt. De eerste is van Callenbach uit Nijkerk, die is soms vrij prijzig. De tweede komt van een uitgever in Alphen aan den Rijn, en die heeft een vriend van mij nog voor één euro vijftig bij de kringloop in Nunspeet meegenomen.

quote:

Op woensdag 28 januari 2015 23:43 schreef Zevenster het volgende:
Topografische kaarten van rond 1900 laten op de plek waar nu de Dacostaschool staat geen enekle 'berg' zien. De plaats maakte deel uit van de 'Zoom' met kleine huisjes die vele kunstenaars als Van Vuuren en Viegers inspireerden. In het nieuwe Noordveluws Museum in Nunspeet zijn hiervan voorbeelden te bewonderen.

Inmiddels heb ik een kaartje gevonden waar niet alleen de naam maar ook de Rookende Berg zelf is aangegeven, iets ten westen van de eerder door mij aangegeven locatie.

De locatie die Den Haan opgeeft is gewoon onjuist.

Dat kan heel goed Zevenster, ik heb ooit op zijn aanwijzingen geprobeerd naar de Mythstee te fietsen, en de route die hij aangeeft gaat juist precies de andere kant op dan waar de Mythstee precies ligt. Anderzijds heb ik op zijn aanwijzingen de Stadhoudersleemkuil (ook wel Dobbe Gelle genoemd) en de Pomphul gevonden. Van Pomphul moet ik wel zeggen dat Den Haan wel de meest omslachtige route heeft aangegeven: als je Hoog Soeren uit rijdt richting Kootwijk (zeg maar de heide), dan kom je bij de golfbaan langs een restaurant, waar een trap naar beneden loopt die rechtstreeks op Pomphul uitkomt. Ga overigens niet proberen om de Roode Hegge te vinden op zijn aanwijzingen... Nog nooit zoveel bos gezien, maar de door hem beschreven plaats kwam ik niet tegen...

Terugkomend op Den Haan: ik krijg soms de indruk dat hij die routes niet zelf heeft gereden, maar deze op aanwijzingen van anderen heeft verzameld. Dat zou voor mij de verklaring zijn dat hij er soms faliekant naast zit.

quote:

Op woensdag 28 januari 2015 23:43 schreef Zevenster het volgende:
Topografische kaarten van rond 1900 laten op de plek waar nu de Dacostaschool staat geen enekle 'berg' zien. De plaats maakte deel uit van de 'Zoom' met kleine huisjes die vele kunstenaars als Van Vuuren en Viegers inspireerden. In het nieuwe Noordveluws Museum in Nunspeet zijn hiervan voorbeelden te bewonderen.

Inmiddels heb ik een kaartje gevonden waar niet alleen de naam maar ook de Rookende Berg zelf is aangegeven, iets ten westen van de eerder door mij aangegeven locatie.

De locatie die Den Haan opgeeft is gewoon onjuist.

Dit kaartje geeft hem exact aan. Alleen een kwestie van een recente kaart er overheen projecteren en je zit redelijk goed qua ligging.

https://m.flickr.com/#/photos/60087442@N07/16060852690/

Dit zal vast al eens gepost zijn. Ook de enige entry online die er is binnen Nederland.

http://www.genealogieonline.nl/de/genealogie-zwanepol/I7915.php

Zou 't niet gewoon naar een goede persoon genoemd kunnen zijn met dat verhaal er later bij over andere personen en sages. Je noemt zoiets vaak niet naar iemand die niet herinnert moet worden.

Het zou dan om die Jan Reijnts kunnen gaan al is op die naam zoeken weer een opening voor een paar anderen

[ Bericht 21% gewijzigd door Beathoven op 30-01-2015 21:00:32 ]

Voor zijn tijd was Jan Buntman al een seriemoordenaar, en dat op de Veluwe! Dat uiteindelijk daar buitensporige verhalen over rondgaan, is niet verwonderlijk. Roddel is de lijm van de gemeenschap. En je hoeft geen wetenschapper te zijn om te weten hoe het met roddel verloopt. Mensen willen elkaar overtreffen in nieuwtjes en weetjes en op die manier sluipen er 'onvolkomenheden' in het verhaal, die later kunnen uitgroeien tot een sage. Als je de meeste sagen op de Veluwe gaat bestuderen, dan zit er overal wel een kleine kiem van waarheid in, maar blijkt het grootste deel van het verhaal een dergelijk stichtelijke boodschap te bezitten: doe zoals Jan Buntman, dan eindig je ook als Jan Buntman. Van misdadiger tot pedagogisch hulpmiddel...

quote:

Op woensdag 28 januari 2015 18:30 schreef Domnivoor het volgende:
Er zit ook een BNW-aspect aan de zaak Buntman: na zijn vermoedelijke zelfmoord werd het lijk van Buntman (op last van Justitie in Arnhem?) op een rad gelegd en naast zijn eigen herberg tentoongesteld. Dat is geen normale gang van zaken - ook niet in de 17e eeuw. Kennelijk wilde men een afschrikwekkend voorbeeld stellen. En dat is gelukt: meer dan 300 jaar later leeft dit verhaal nog in Nunspeet.

Ik heb hier thuis het vermakelijke boekje "galgebergen en galgevelden". Daar staat oa. in beschreven dat in Amersfoort de misdadigers binnen de stad werden opgehangen, en dan, wanneer de daad gedaan was, ze werden verplaatst naar de galgenberg, ten westen van de stad. Hier bleven ze dan nog even hangen. Wanneer het lichaam uit elkaar begon te vallen werd hij ondiep begraven.
Locatie:
http://www.panoramio.com/photo/103253341

Ook de Valkenberg in Apeldoorn was van oorsprong een galgeberg. Tot een koning, vanuit Het Loo, zich aan zijn uitzicht begon te ergeren. Tekenend dat ze daar ook "tentoongesteld" werden.
Locatie:
http://www.panoramio.com/photo/77689888

In het boekje staat ook een voorbeeld van iemand die enige tijd na zijn natuurlijke dood veroordeeld werd voor een misdaad en toen met kist en al aan de galg kwam te hangen...

Plus een leuke bijkomstigheid bij het rottingsproces: je kan gaan gloeien door de groei en bloei van bepaalde bacterien. Dit had ik natuurlijk als eens gemeld in een bepaald forum

In elburg zie je de Gerichtenweg, daar (bij de Hoge Enk) stond vroeger de galg van de stad

De grafheuvels van Bergsham bij Garderen werden ook als galgenberg gebruikt. Er gaat een spookverhaal dat je bij volle maan de spookgalg nog kunt zien staan.

quote:

Op vrijdag 30 januari 2015 19:45 schreef Toppie_ het volgende:

[..]

Dit kaartje geeft hem exact aan. Alleen een kwestie van een recente kaart er overheen projecteren en je zit redelijk goed qua ligging.

https://m.flickr.com/#/photos/60087442@N07/16060852690/

Het is de vraag of het puntje onder de naam "Buntmansberg of Rookende Berg" op het kaartje van Toppie (kaartje is uit het boekje "Zo is Nunspeet" van Van der Duim) de Rookende Berg weergeeft. Het kan ook een huisje zijn dat hier eens heeft gestaan. Alle huisjes worden op deze kaart met dergelijke blokjes aangegeven.
Op topografische kaarten van rond 1900 staat hier al een huisje getekend (rood blokje).

Op een topografische kaart van rond 1900 staat in het gebied waar de Rookende Berg heeft gelegen een 'berg' aangegeven van 14,9 m hoog. Door vergelijking met een kaartje uit ca. 1910, waar de Rookende Berg is ingetekend, lijkt mij deze heuvel de meest waarschijnlijke locatie van de Rookende Berg.

De volgende stap is om de locatie van de heuvel van 14,9 m te herleiden naar een actuele kaart:



De Rookende Berg heeft dus waarschijnlijk gelegen ten oosten van de Energieweg, ongeveer op het terrein van Nive,

quote:

Op woensdag 28 januari 2015 23:43 schreef Zevenster het volgende:
Topografische kaarten van rond 1900 laten op de plek waar nu de Dacostaschool staat geen enekle 'berg' zien. De plaats maakte deel uit van de 'Zoom' met kleine huisjes die vele kunstenaars als Van Vuuren en Viegers inspireerden. In het nieuwe Noordveluws Museum in Nunspeet zijn hiervan voorbeelden te bewonderen.

Inmiddels heb ik een kaartje gevonden waar niet alleen de naam maar ook de Rookende Berg zelf is aangegeven, iets ten westen van de eerder door mij aangegeven locatie.

De locatie die Den Haan opgeeft is gewoon onjuist.

De hierbij behorende plaatjes:

Dit stukje bos met heuvelachtig terrein is één van de laatste stukjes "Zoomgebied" in het huidige industrieterrein.

Zou dit misschien nog een restant van de flanken van de "Rookende Berg" zijn?
Is op de hoek Industrieweg-Energieweg. Iets verderop de Energieweg in ligt Nivé.

https://www.flickr.com/photos/60087442@N07/16238104988/

In 1961 was de Rookende- of Buntmansberg al verdwenen:
http://snv.courant.nu/iss(...)sberg&sort=relevance
De Buntmansberg .... heeft hier gestaan.

In 1937 is er nog een Paaschwandeling naar de berg:
http://snv.courant.nu/iss(...)sberg&sort=relevance

Maar in 1943 spreekt men in de krant al over de berg als iets uit het verleden:
http://snv.courant.nu/iss(...)sberg&sort=relevance
.... lag de Buntmansberg....

Vreemd genoeg staat er in 1953 weer het volgende:
... Het is de berg, die zich dicht bij de spoorlijn, achter de centrale bevindt.

Hier bestaat hij dus nog. Dus ergens in de periode 1955-heden moet de berg zijn afgegraven.
Ik ben dan ook erg benieuwd wanneer dat is gebeurd.
Daar moet toch wel iets van te vinden zijn in de media of op foto's, omdat het toch een vrij bekend punt was?

[ Bericht 63% gewijzigd door Toppie_ op 02-02-2015 10:10:46 ]

Hier staat ook iets over het verhaal van Buntman en de ligging van herberg "De Trompet":

http://snv.courant.nu/iss(...)ompet&sort=relevance

De herberg wordt al in 1649 vermeld. In het krantenartikel uit 1935 wordt erover gesproken dat dit oude huis nog maar enige jaren geleden werd afgebroken, het zal dus zo rond 1930 zijn gesloopt.
De ligging was net voorbij de Vreeweg als men vanuit Nunspeet richting Harderwijk ging (Zuiderzeestraatweg).

Wie weet of er nog oude foto's van deze herberg zijn?

[ Bericht 20% gewijzigd door Toppie_ op 02-02-2015 10:31:13 ]

Maar goed, kissebissen over waar een heuvel precies heeft gelegen, leidt wel de aandacht af van wat er hier uiteindelijk is gebeurd: er zijn feiten aanwijsbaar, zoals de gepleegde moord en de gerechtelijke stukken die daar nog van gevonden zijn, maar ook dat er een mystiek omheen is ontstaan. En wel een voor de Veluwe typerende mystiek (vuurmansage... Zoek er maar eens eentje in het Westen van Nederland...)

quote:

Op dinsdag 6 januari 2015 21:32 schreef Domnivoor het volgende:

[..]

5 van de 6 kinderen zijn kort na de dood/executie van hun ouders overleden

Marie Jans Buntman 1667-1679
Roelof Jansen Buntman 1669-1679
Hendrikje Jans Buntman 1672-1679
Aart Jansen Buntman 1672-1747
Reintje Jans Buntman 1673-1679
Reijer Jansen Buntman 1676-1679

Ik ben benieuwd of Aart Jansen Buntman nog levende nakomelingen heeft.

Het door Toppie gevonden feuilleton vermeldt niets over de dood van de kinderen. Integendeel, de diakenen zouden na 1679 nog "tal van uitgaven" hebben gedaan "zoowel voor kostgeld als kleeding van de drie kinderen":

quote:

Tenminste een drietal kinderen waren onverzorgd achtergebleven, toen Buntman en zijn vrouw waren gearresteerd: de tweejarige Reijer, zijn zusje Reintje, die vijf jaren telde en dan was er nog een oudere jongen, die echter niet meer dan 9 jaar oud kan zijn geweest. Familieleden of buren zullen zich aanvankelijk over hen hebben ontfermd, maar in Januari 1681, een half jaar na den door der moeder, treffen de Diakenen het oudste knaapje in de bitterste ellende aan. In die maand doen zij een uitgaaf voor laken, “tot een hemdrock en hosen voor de jonge van Jan Buntman, die van koude schier verginck”. En tal van uitgaven volgen, zoowel voor kostgeld als kleeding van de drie kinderen.

“Een roofmoord te Nunspeet in 1675”, IV. Nunspeets Nieuws- en Advertentieblad, 11 januari 1936, p. 2

En kennelijk was de dood van Jan Buntman in de gevangenis toch geen zelfmoord:

quote:

Intusschen krijgt Scholt Brouwer zijn gewenschte drievoudige executie niet. Buntman is op een der laatste dagen van Juli overleden. Het vermoeden dringt zich op, dat hij, wetende welk lot hem wachtte, de hand aan zichzelf heeft geslagen. Bepaalde aanwijzingen daartoe ontbreken echter. Dr. Hermannus Coets, die met Peter Bolck, “ordinaris chyrurge” de doodsoorzaak moet vaststellen, rapporteert op 28 Juli, dat zij niets gevonden hebben dat op vergiftiging wijst. Zij vermoeden, dat de overledene in “een passie van flauwte” is gebleven, waaraan hij, naar hun bleek, herhaaldelijk is “onderworpen geweest”. Deze kan veroorzaakt zijn door het overdenken van “sijn gruwelicke daeden.”

“Een roofmoord te Nunspeet in 1675”, III. Nunspeets Nieuws- en Advertentieblad, 1 januari 1936, p. 2

quote:

Op maandag 2 februari 2015 11:07 schreef Gelderzaan het volgende:
Maar goed, kissebissen over waar een heuvel precies heeft gelegen, leidt wel de aandacht af van wat er hier uiteindelijk is gebeurd: er zijn feiten aanwijsbaar, zoals de gepleegde moord en de gerechtelijke stukken die daar nog van gevonden zijn, maar ook dat er een mystiek omheen is ontstaan. En wel een voor de Veluwe typerende mystiek (vuurmansage... Zoek er maar eens eentje in het Westen van Nederland...)

Misschien tijd voor een boek over Buntman ; )

quote:

Op maandag 2 februari 2015 10:17 schreef Toppie_ het volgende:
Hier staat ook iets over het verhaal van Buntman en de ligging van herberg "De Trompet":

http://snv.courant.nu/iss(...)ompet&sort=relevance

De herberg wordt al in 1649 vermeld. In het krantenartikel uit 1935 wordt erover gesproken dat dit oude huis nog maar enige jaren geleden werd afgebroken, het zal dus zo rond 1930 zijn gesloopt.

Zo ongeveer inderdaad. In april 1931 werd aangekondigd dat het "het oude huis 'Trompet', met zware eiken stijlen en balken en bijna nieuwe zolder" voor afbraak zou worden verkocht.

quote:

Op maandag 2 februari 2015 13:52 schreef Iblardi het volgende:

[..]

Zo ongeveer inderdaad. In april 1931 werd aangekondigd dat het "het oude huis 'Trompet', met zware eiken stijlen en balken en bijna nieuwe zolder" voor afbraak zou worden verkocht.

Bedankt voor deze link! Die advertentie heb ik over het hoofd gezien.

Qua locatie vermoed ik dat De Trompet, ongeveer bij de witte boerderij op de foto moet hebben gestaan:

https://www.flickr.com/photos/60087442@N07/16239475308/

Dat lijkt een huis van rond 1931 te zijn (de andere huizen die in die omgeving staan zijn nieuwer van datum, maar ik weet natuurlijk niet of de nieuwbouw uit 1931 inmiddels al is vervangen door iets anders).
De oude herberg is afgebroken en daarnaast is nieuwbouw gepleegd is er in een krant van rond die tijd te lezen.
Ik heb ook in een oudere krant gelezen dat de herberg ongeveer tegenover het oude tolhuis (dat stond op de hoek Vreeweg-Rijksstraatweg) gestaan moet hebben. Dus dat zou dan wel ongeveer kunnen kloppen.

[ Bericht 18% gewijzigd door Toppie_ op 02-02-2015 14:23:41 ]

quote:

Op maandag 2 februari 2015 12:55 schreef Toppie_ het volgende:

[..]

Misschien tijd voor een boek over Buntman ; )

Is daar nog niet genoeg over geschreven? Vooropgesteld: ik vind het wel een heel boeiend onderwerp...

quote:

Op maandag 2 februari 2015 14:35 schreef Gelderzaan het volgende:

[..]

Is daar nog niet genoeg over geschreven? Vooropgesteld: ik vind het wel een heel boeiend onderwerp...

Er is wel veel over geschreven, maar wat is nu het echte verhaal (gebaseerd op bronnen)?
Ook hier is er weer veel veranderd/toegevoegd aan het ware verhaal door dorpsroddel en overlevering.

Er is wel interesse, maar ik wil eerst het JHWE en Gat van Wormer project uit mijn systeem hebben. Misschien dat ik er rond 2019 er een keer naar kan kijken! En ja, van de sage heb ik inmiddels zeven versies in de kast staan (Gazenbeek, de Vries, Van de Wal-Perné, Sinninghe, Den Haan, Van Heerde en Adelmund).

Ik blijf het bizar vinden dat de broer van deze Buntman in Vierhouten een sage voor zichzelf heeft weten te creëeren..

Dat zou nu eens een leuke invalshoek zijn om een boek over Buntman te schrijven. In hoeverre is deze 'broer van Buntman' een werkelijk bestaan persoon, of is dit in het leven geroepen om Buntman in een nog kwalijker daglicht te plaatsen? 'Zie je, zijn broer heeft een 'deal' met de duivel!'

En het is niet dezelfde Buntman?

Wat is de oudste bron voor de sage over de roverhoofdman?

Dat zou ik je niet kunnen zeggen, zo heb ik mij er niet in verdiept. Ik las de sage van de Buntmanskop in het boek van Den Haan. Misschien dat Toppie daar antwoord op kan geven, want die weet veel meer over de geschiedenis van Vierhouten dan ondergetekende. Maar Den Haan geeft aan dat het om de 'broer' van Jan Buntman zou gaan. Ik zal vanavond even in mijn Veluwse sagenbibliotheek gaan neuzen of het verhaal een eerdere bron kent.

quote:

Op dinsdag 3 februari 2015 10:27 schreef Iblardi het volgende:
En het is niet dezelfde Buntman?

Wat is de oudste bron voor de sage over de roverhoofdman?

Hij staat hier in ieder geval in:
Noord-Veluwse Vertellingen en Geheimenissen - Jan L. de Boer (1e druk 1954)

Ik heb nu even niet de boekjes van Gust. v.d. Wall - Perné bij de hand, dus ik weet niet of hij daar al in staat.

quote:

Op dinsdag 3 februari 2015 10:33 schreef Gelderzaan het volgende:
Dat zou ik je niet kunnen zeggen, zo heb ik mij er niet in verdiept. Ik las de sage van de Buntmanskop in het boek van Den Haan. Misschien dat Toppie daar antwoord op kan geven, want die weet veel meer over de geschiedenis van Vierhouten dan ondergetekende. Maar Den Haan geeft aan dat het om de 'broer' van Jan Buntman zou gaan. Ik zal vanavond even in mijn Veluwse sagenbibliotheek gaan neuzen of het verhaal een eerdere bron kent.

http://cultuurtijdschrift(...)ocument&docid=499491

Hier staan enkele bekende Vierhouter volksverhalen in. Daarin meteen een verklaring van heel veel oude bosnamen in het Vierhouterbos.

Maar jij weet dus niet of broer Buntman daadwerkelijk heeft bestaan of dat het een 'volksverhaal' is dat een fictieve broer in het leven heeft geroepen?

quote:

Op dinsdag 3 februari 2015 14:54 schreef Gelderzaan het volgende:
Maar jij weet dus niet of broer Buntman daadwerkelijk heeft bestaan of dat het een 'volksverhaal' is dat een fictieve broer in het leven heeft geroepen?

Ik kan nog niet herleiden of er in Vierhouten ooit een Buntman of nazaten daarvan hebben gewoond. In ieder geval niet meer na 1900.
In 1925 kom ik voor het eerst in een oude krant met een houtverkoping de naam "Buntemanskop" tegen, een gebied in het Vierhouterbosch.

http://snv.courant.nu/iss(...)nskop&sort=relevance

Maar een persoon met die naam?

Kijk, dat wordt leuk om eens in de archieven uit te zoeken. Ik vermoed dat het in Zwolle of Arnhem zou kunnen liggen.

Een online raadpleegbare publicatie over sagen en legenden in Nederland. Nunspeet is vertegenwoordigd met 'De Buntmansberg'. http://www.google.nl/url?(...)vm=bv.87269000,d.ZWU

Het klopt alleen niet helemaal. De verhaalelementen die hier aan Slempkes (1932) worden toegeschreven (Buntman als naam van de kramer, de Kloppenburger kousen, de herbergier als wagenmaker, de spaak van het wagenwiel als moordwapen), zijn al in de Geldersche Volksalmanak van 1841 aanwezig (pp. 86-88). (De Geldersche Volksalmanak van 1851 is dus ook niet de oudste bron.)

quote:

Op maandag 2 maart 2015 17:16 schreef Iblardi het volgende:
Het klopt alleen niet helemaal. De verhaalelementen die hier aan Slempkes (1932) worden toegeschreven (Buntman als naam van de kramer, de Kloppenburger kousen, de herbergier als wagenmaker, de spaak van het wagenwiel als moordwapen), zijn al in de Geldersche Volksalmanak van 1841 aanwezig (pp. 86-88). (De Geldersche Volksalmanak van 1851 is dus ook niet de oudste bron.)

Heb het even nagezocht.
LET OP: het is niet de kroniek van 1841, maar die van 1842, bladzijde nummers kloppen wel.

Ha, dit begint toch interessant te worden!

quote:

Op maandag 9 maart 2015 12:52 schreef Toppie_ het volgende:

[..]

Heb het even nagezocht.
LET OP: het is niet de kroniek van 1841, maar die van 1842, bladzijde nummers kloppen wel.

Je hebt gelijk, ik had niet gezien dat de jaargangen 1841-1843 onder één titel waren samengenomen.

quote:

Op maandag 9 maart 2015 23:32 schreef Iblardi het volgende:

[..]

Je hebt gelijk, ik had niet gezien dat de jaargangen 1841-1843 onder één titel waren samengenomen.

buntmansberg wordt ook in Aardrijkskundig woordenboek van Van der AA uit 1846 genoemd. Dit woordenboek maakte o.a. gebruik van de almanakken.

Roep maar een datum, ik ben de aankomende periode de zaterdagen wel vrij.