W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
Beste Fokkers,
Welkom in de Kosmos!
Laat je verwonderen door de sterren, planeten, zwarte gaten en nog meer...
Het astronomie topic #2
Het astronomie topic #3
(laatse post uit vorig topic)
29-01-2010
'Spaken' in ringen Saturnus bestaan uit waterijs
De spookachtige vegen of 'spaken' die in sommige seizoenen in de meest opvallende ring van Saturnus verschijnen, blijken gedeeltelijk uit grotere deeltjes te bestaan dan tot nog toe werd gedacht. De spaken, die op tijdschalen van uren verschijnen en ook weer verdwijnen, werden dertig jaar geleden voor het eerst waargenomen door de Voyager-ruimtesondes. Maar hun ontstaan wordt nog steeds niet goed begrepen.
Nieuwe metingen met instrumenten van de ruimtesonde Cassini hebben uitgewezen dat de spaken uit bevroren waterdeeltjes bestaan. En een aanzienlijk deel ervan blijkt groter dan een micrometer (een duizendste millimeter) te zijn. De belangrijkste theorie voor het ontstaan van de spaken stelt dat zij ontstaan doordat elektrostatische krachten microscopisch kleine deeltjes uit het ringvlak optillen. Maar de vraag is of die vlieger nog wel opgaat voor de waargenomen 'grote' ijsdeeltjes.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Welkom in de Kosmos!
Laat je verwonderen door de sterren, planeten, zwarte gaten en nog meer...
Het astronomie topic #2
Het astronomie topic #3
(laatse post uit vorig topic)
29-01-2010
'Spaken' in ringen Saturnus bestaan uit waterijs
De spookachtige vegen of 'spaken' die in sommige seizoenen in de meest opvallende ring van Saturnus verschijnen, blijken gedeeltelijk uit grotere deeltjes te bestaan dan tot nog toe werd gedacht. De spaken, die op tijdschalen van uren verschijnen en ook weer verdwijnen, werden dertig jaar geleden voor het eerst waargenomen door de Voyager-ruimtesondes. Maar hun ontstaan wordt nog steeds niet goed begrepen.
Nieuwe metingen met instrumenten van de ruimtesonde Cassini hebben uitgewezen dat de spaken uit bevroren waterdeeltjes bestaan. En een aanzienlijk deel ervan blijkt groter dan een micrometer (een duizendste millimeter) te zijn. De belangrijkste theorie voor het ontstaan van de spaken stelt dat zij ontstaan doordat elektrostatische krachten microscopisch kleine deeltjes uit het ringvlak optillen. Maar de vraag is of die vlieger nog wel opgaat voor de waargenomen 'grote' ijsdeeltjes.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Mijn jongensdroom was om ooit sterrenkundige te worden.
Buitengewoon interessante topic.
Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
Buitengewoon interessante topic.
Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
Ik heb hier veel inleidende tienerbladen er over, als je interesse hebt laat maar weten.quote:Op dinsdag 2 februari 2010 17:12 schreef addictivebeat het volgende:
Mijn jongensdroom was om ooit sterrenkundige te worden.
Buitengewoon interessante topic.
Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
zie ook -->quote:Suspected Asteroid Smashup!
NASA's Hubble Space Telescope has observed a mysterious X-shaped debris pattern and trailing streamers of dust that suggest a head-on collision between two asteroids. Astronomers have long thought the asteroid belt is being ground down through collisions, but such a smashup has never been seen before.
Asteroid collisions are energetic, with an average impact speed of more than 11,000 miles per hour, or five times faster than a rifle bullet. The comet-like object imaged by Hubble, called P/2010 A2, was first discovered by the Lincoln Near-Earth Asteroid Research, or LINEAR, program sky survey on Jan. 6. New Hubble images taken on Jan. 25 and 29 show a complex X-pattern of filamentary structures near the nucleus.
"This is quite different from the smooth dust envelopes of normal comets," said principal investigator David Jewitt of the University of California at Los Angeles. "The filaments are made of dust and gravel, presumably recently thrown out of the nucleus. Some are swept back by radiation pressure from sunlight to create straight dust streaks. Embedded in the filaments are co-moving blobs of dust that likely originated from tiny unseen parent bodies."
Hubble shows the main nucleus of P/2010 A2 lies outside its own halo of dust. This has never been seen before in a comet-like object. The nucleus is estimated to be 460 feet in diameter.
Normal comets fall into the inner regions of the solar system from icy reservoirs in the Kuiper belt and Oort cloud. As comets near the sun and warm up, ice near the surface vaporizes and ejects material from the solid comet nucleus via jets. But P/2010 A2 may have a different origin. It orbits in the warm, inner regions of the asteroid belt where its nearest neighbors are dry rocky bodies lacking volatile materials.
This leaves open the possibility that the complex debris tail is the result of an impact between two bodies, rather than ice simply melting from a parent body.
"If this interpretation is correct, two small and previously unknown asteroids recently collided, creating a shower of debris that is being swept back into a tail from the collision site by the pressure of sunlight," Jewitt said.
The main nucleus of P/2010 A2 would be the surviving remnant of this so-called hypervelocity collision.
"The filamentary appearance of P/2010 A2 is different from anything seen in Hubble images of normal comets, consistent with the action of a different process," Jewitt said. An impact origin also would be consistent with the absence of gas in spectra recorded using ground-based telescopes.
The asteroid belt contains abundant evidence of ancient collisions that have shattered precursor bodies into fragments. The orbit of P/2010 A2 is consistent with membership in the Flora asteroid family, produced by collisional shattering more than 100 million years ago. One fragment of that ancient smashup may have struck Earth 65 million years ago, triggering a mass extinction that wiped out the dinosaurs. But, until now, no such asteroid-asteroid collision has been caught "in the act."
At the time of the Hubble observations, the object was approximately 180 million miles from the sun and 90 million miles from Earth. The Hubble images were recorded with the new Wide Field Camera 3 (WFC3).
The Hubble Space Telescope is a project of international cooperation between NASA and the European Space Agency. NASA's Goddard Space Flight Center manages the telescope. The Space Telescope Science Institute conducts Hubble science operations. The institute is operated for NASA by the Association of Universities for Research in Astronomy, Inc. in Washington, D.C.
Close encounters: Asteroiden op ramkoers
misschien komt er na deze botsing wel eentje onze kant op
Dat was het van mij ook. Al 20 jaar. Ben nu 10+ jaar programmeur en ga volgend jaar toch nog voltijd sterrenkunde doenquote:
Mijn jongensdroom was om ooit sterrenkundige te worden.
Buitengewoon interessante topic.
Weet iemand hoe je als hobbyist iets met sterrenkunde kan doen?
02-02-2010
NASA moet van koers veranderen
De regering van de VS heeft een streep gezet door de bestaande plannen voor de vervanging van de spaceshuttle en de terugkeer van de mens naar de maan. Hoewel deze beslissing nog door de Amerikaanse volksvertegenwoordiging moet worden goedgekeurd, lijkt daarmee een einde te zijn gekomen aan het zogeheten Constellation-programma. De belangrijkste elementen van dat programma waren de nieuwe ruimtecapsule Orion, de draagraketten Ares 1 en 5 en de maanlander Altair. In het licht van het 1,26 biljoen dollar grote begrotingstekort dat voor 2011 wordt verwacht, acht president Obama het ongepast om door te gaan met de peperdure plannen voor bemande vluchten naar de maan, om nog maar te zwijgen van Mars.
Afgaande op de reactie van NASA-topman Charlie Bolden krijg je niet de indruk dat het Amerikaanse ruimteagentschap erg rouwig is over deze beslissing. De ambitieuze maanplannen van de regering Bush legden een zware druk op alle overige NASA-activiteiten, en de ontwikkeling van de Ares-raketten verliep - op z'n zachtst gezegd - toch al niet vlekkeloos. Bolden omschrijft de opgelegde koersverandering dan ook slechts als een 'grote uitdaging'.
In de nieuwe Amerikaanse ruimteplannen is een belangrijke rol weggelegd voor aardgericht ruimteonderzoek en het internationale ruimtestation ISS, dat minimaal tot 2020 in bedrijf moet worden gehouden. Omdat nog dit jaar de laatste vlucht met een spaceshuttle plaatsvindt, betekent dit dat NASA bij het transport van mensen en goederen naar het ruimtestation voorlopig afhankelijk zal zijn van anderen. Aanvankelijk zullen dat vooral Russische Sojoez-capsules zijn, maar daarnaast zullen in samenwerking met commerciële partijen nieuwe transportmiddelen worden ontwikkeld, die de kosten van de bevoorrading en uitbreiding van het ISS moeten drukken.
Het geld dat vrijkomt door het schrappen van de maanplannen zal deels worden gebruikt om het Amerikaanse ruimtevaartprogramma drastisch de moderniseren. Zo zal onder meer onderzocht worden hoe de planeet Mars sneller bereikt kan worden, en of er ook minder kostbare bemande vluchten naar de maan, planetoïden en Mars mogelijk zijn. Daarbij zal nadrukkelijk naar internationale samenwerking en financiering worden gestreefd.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
NASA moet van koers veranderen
De regering van de VS heeft een streep gezet door de bestaande plannen voor de vervanging van de spaceshuttle en de terugkeer van de mens naar de maan. Hoewel deze beslissing nog door de Amerikaanse volksvertegenwoordiging moet worden goedgekeurd, lijkt daarmee een einde te zijn gekomen aan het zogeheten Constellation-programma. De belangrijkste elementen van dat programma waren de nieuwe ruimtecapsule Orion, de draagraketten Ares 1 en 5 en de maanlander Altair. In het licht van het 1,26 biljoen dollar grote begrotingstekort dat voor 2011 wordt verwacht, acht president Obama het ongepast om door te gaan met de peperdure plannen voor bemande vluchten naar de maan, om nog maar te zwijgen van Mars.
Afgaande op de reactie van NASA-topman Charlie Bolden krijg je niet de indruk dat het Amerikaanse ruimteagentschap erg rouwig is over deze beslissing. De ambitieuze maanplannen van de regering Bush legden een zware druk op alle overige NASA-activiteiten, en de ontwikkeling van de Ares-raketten verliep - op z'n zachtst gezegd - toch al niet vlekkeloos. Bolden omschrijft de opgelegde koersverandering dan ook slechts als een 'grote uitdaging'.
In de nieuwe Amerikaanse ruimteplannen is een belangrijke rol weggelegd voor aardgericht ruimteonderzoek en het internationale ruimtestation ISS, dat minimaal tot 2020 in bedrijf moet worden gehouden. Omdat nog dit jaar de laatste vlucht met een spaceshuttle plaatsvindt, betekent dit dat NASA bij het transport van mensen en goederen naar het ruimtestation voorlopig afhankelijk zal zijn van anderen. Aanvankelijk zullen dat vooral Russische Sojoez-capsules zijn, maar daarnaast zullen in samenwerking met commerciële partijen nieuwe transportmiddelen worden ontwikkeld, die de kosten van de bevoorrading en uitbreiding van het ISS moeten drukken.
Het geld dat vrijkomt door het schrappen van de maanplannen zal deels worden gebruikt om het Amerikaanse ruimtevaartprogramma drastisch de moderniseren. Zo zal onder meer onderzocht worden hoe de planeet Mars sneller bereikt kan worden, en of er ook minder kostbare bemande vluchten naar de maan, planetoïden en Mars mogelijk zijn. Daarbij zal nadrukkelijk naar internationale samenwerking en financiering worden gestreefd.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Terwijl de Marsrover Spirit zich wat kan bewegen
[ Bericht 1% gewijzigd door -CRASH- op 03-02-2010 13:00:52 ]
heeft de rover Oppotunity er alweer 12 mijl opzittenquote:26-12-2009
View Forward of Spirit Backward Drives, Sols 2145-2154
This animation aids evaluation of NASA's Mars Exploration Rover Spirit's motion during five drives on sols 2145 through 2154 (Jan. 14 through Jan. 23, 2010).
The series of wide-angle views shown one after the other in this animation come from Spirit's front hazard-avoidance camera.
The view is toward the north, looking down at Spirit's front wheels.
Image Credit: NASA/JPL-Caltech
NASA.govquote:01-02-2010
Opportunity Passes 12-Mile Marker
This artist's concept portrays NASA's Mars Exploration Rover Opportunity on the surface of Mars. On Jan. 28, 2010, Opportunity clicked over the 12-mile mark of driving on Mars.
Image Credit: NASA/JPL-Caltech
[ Bericht 1% gewijzigd door -CRASH- op 03-02-2010 13:00:52 ]
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
Daar hebben we een geheel eigen topic voor, gelieve dan ook daar te plaatsen*quote:Op woensdag 3 februari 2010 12:54 schreef -CRASH- het volgende:
Terwijl de Marsrover Spirit zich wat kan bewegen
[..]
heeft de rover Oppotunity er alweer 12 mijl opzitten
[..]
NASA.gov
MARS - De Missies! Deel 7
Dank u
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Niet voor hrt een of anderequote:Op woensdag 3 februari 2010 15:05 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
[..]
Daar hebben we een geheel eigen topic voor, gelieve dan ook daar te plaatsen*
MARS - De Missies! Deel 7
Dank u
Maar dat had je het ook bij het ondewerp van Frutsel kunnen zetten.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
ok, het is je vergevenquote:Op woensdag 3 februari 2010 15:44 schreef -CRASH- het volgende:
[..]
Niet voor hrt een of andere
Maar dat had je het ook bij het ondewerp van Frutsel kunnen zetten.
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
edit: op verzoek van frutsel
ga nou niet lopen te kutten ja
(nooit geweten dat dat topic bestond, laatste post uit dat topic 1mei 2008
)
[ Bericht 63% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 05-02-2010 09:29:49 ]
ga nou niet lopen te kutten ja
(nooit geweten dat dat topic bestond, laatste post uit dat topic 1mei 2008
)[ Bericht 63% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 05-02-2010 09:29:49 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Dat had natuurlijk prima hierin gekuntquote:
03-02-2010
Ruimtesonde Cassini tot 2017 in bedrijf
Cassini missie // Saturnus in de picture -part 2-
Maar in elk geval top dat het zolang goed gaat daar
04-02-2010
Pluto vertoont seizoensveranderingen
De dwergplaneet Pluto is een stroopkleurige, vlekkerige ijswereld die seizoensveranderingen ondergaat. Dat blijkt uit de meest gedetailleerde opnamen die ooit van het hemellichaam zijn gemaakt. De foto's, gemaakt met de Hubble-ruimtetelescoop laten zien dat Pluto in korte tijd (de periode 2000-2002) aanzienlijk roder is geworden. Tegelijkertijd werd het door de zon beschenen noordelijke halfrond helderder van tint -waarschijnlijk door de verdamping van oppervlakte-ijs.
De Hubble-beelden onderstrepen dat Pluto geen saaie bal van ijs en gesteente is, maar een dynamische wereld die duidelijke atmosferische veranderingen ondergaat. Deze zijn het gevolg van de stand van zijn rotatie-as en de langgerekte vorm van zijn baan om de zon. Dit resulteert in zeer ongelijke seizoenen, waarbij de overgang van winter naar 'zomer' op het noordelijk halfrond veel korter duurt dan op het zuidelijk halfrond.
Pluto is dermate ver van ons verwijderd, dat er bijna geen details op zijn oppervlak te zien zijn. En zelfs dát lukt alleen met het nodige kunst- en vliegwerk. Op afzonderlijke Hubble-opnamen is het planeetje namelijk maar een paar pixels groot. Door de beeldgegevens van meerdere opnamen met elkaar te combineren, en computers flink aan het rekenen te zetten, kan een wat gedetailleerde reconstructie van het Pluto-oppervlak worden verkregen. Hierdoor zijn op de nieuwe opnamen 'details' van slechts enkele honderden kilometers groot te zien.
Over een jaar of vijf zullen overigens veel betere opnamen van Pluto gepresenteerd kunnen worden. Dan krijgt de dwergplaneet namelijk kortstondig bezoek van de ruimtesonde New Horizons.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Pluto vertoont seizoensveranderingen
De dwergplaneet Pluto is een stroopkleurige, vlekkerige ijswereld die seizoensveranderingen ondergaat. Dat blijkt uit de meest gedetailleerde opnamen die ooit van het hemellichaam zijn gemaakt. De foto's, gemaakt met de Hubble-ruimtetelescoop laten zien dat Pluto in korte tijd (de periode 2000-2002) aanzienlijk roder is geworden. Tegelijkertijd werd het door de zon beschenen noordelijke halfrond helderder van tint -waarschijnlijk door de verdamping van oppervlakte-ijs.
De Hubble-beelden onderstrepen dat Pluto geen saaie bal van ijs en gesteente is, maar een dynamische wereld die duidelijke atmosferische veranderingen ondergaat. Deze zijn het gevolg van de stand van zijn rotatie-as en de langgerekte vorm van zijn baan om de zon. Dit resulteert in zeer ongelijke seizoenen, waarbij de overgang van winter naar 'zomer' op het noordelijk halfrond veel korter duurt dan op het zuidelijk halfrond.
Pluto is dermate ver van ons verwijderd, dat er bijna geen details op zijn oppervlak te zien zijn. En zelfs dát lukt alleen met het nodige kunst- en vliegwerk. Op afzonderlijke Hubble-opnamen is het planeetje namelijk maar een paar pixels groot. Door de beeldgegevens van meerdere opnamen met elkaar te combineren, en computers flink aan het rekenen te zetten, kan een wat gedetailleerde reconstructie van het Pluto-oppervlak worden verkregen. Hierdoor zijn op de nieuwe opnamen 'details' van slechts enkele honderden kilometers groot te zien.
Over een jaar of vijf zullen overigens veel betere opnamen van Pluto gepresenteerd kunnen worden. Dan krijgt de dwergplaneet namelijk kortstondig bezoek van de ruimtesonde New Horizons.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-02-2010
Verscheidenheid sterrenstelsels was vroeger duidelijk anders
Onderzoek door Europese sterrenkundigen heeft uitgewezen dat de populatie van sterrenstelsels in het heelal er vroeger heel anders uitzag dan nu. Op dit moment behoort bijna driekwart van alle sterrenstelsels tot de spiraalstelsels: schijfvormige objecten met een min of meer duidelijke spiraalstructuur. De overige soorten stelsels - elliptische, lensvormige en onregelmatige - zijn nu relatief schaars.
Uit een inventarisatie van 148 verre sterrenstelsels blijkt echter dat die verdeling 6 miljard jaar geleden heel anders was. Toen behoorde nog de helft van de stelsels tot de onregelmatige categorie en was slechts één op de drie stelsels spiraalvormig. Volgens de onderzoekers kan daaruit worden geconcludeerd dat in de tussentijd veel onregelmatige stelsels tot spiraalstelsels zijn geëvolueerd.
Hoewel al langer bekend was dat een botsing tussen onregelmatige stelsels tot de vorming van een spiraalstelsel kan leiden, komt dit resultaat toch als een verrassing. Verondersteld werd namelijk de uitdijing van het heelal, die de sterrenstelsels uiteendrijft, ertoe zou leiden dat zulke samensmeltingen steeds minder vaak optreden. Het lijkt er nu echter op dat dit proces veel langer is doorgegaan dan tot nog toe werd aangenomen.
Ook ons eigen Melkwegstelsel is een spiraalstelsel. Er zijn echter geen aanwijzingen dat het in recente tijden bij een grote botsing betrokken was. Daar komt echter verandering in: over 4 miljard zal het tot een botsing met het nu nog ruim 2 miljoen lichtjaar van ons verwijderde Andromedastelsel komen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Verscheidenheid sterrenstelsels was vroeger duidelijk anders
Onderzoek door Europese sterrenkundigen heeft uitgewezen dat de populatie van sterrenstelsels in het heelal er vroeger heel anders uitzag dan nu. Op dit moment behoort bijna driekwart van alle sterrenstelsels tot de spiraalstelsels: schijfvormige objecten met een min of meer duidelijke spiraalstructuur. De overige soorten stelsels - elliptische, lensvormige en onregelmatige - zijn nu relatief schaars.
Uit een inventarisatie van 148 verre sterrenstelsels blijkt echter dat die verdeling 6 miljard jaar geleden heel anders was. Toen behoorde nog de helft van de stelsels tot de onregelmatige categorie en was slechts één op de drie stelsels spiraalvormig. Volgens de onderzoekers kan daaruit worden geconcludeerd dat in de tussentijd veel onregelmatige stelsels tot spiraalstelsels zijn geëvolueerd.
Hoewel al langer bekend was dat een botsing tussen onregelmatige stelsels tot de vorming van een spiraalstelsel kan leiden, komt dit resultaat toch als een verrassing. Verondersteld werd namelijk de uitdijing van het heelal, die de sterrenstelsels uiteendrijft, ertoe zou leiden dat zulke samensmeltingen steeds minder vaak optreden. Het lijkt er nu echter op dat dit proces veel langer is doorgegaan dan tot nog toe werd aangenomen.
Ook ons eigen Melkwegstelsel is een spiraalstelsel. Er zijn echter geen aanwijzingen dat het in recente tijden bij een grote botsing betrokken was. Daar komt echter verandering in: over 4 miljard zal het tot een botsing met het nu nog ruim 2 miljoen lichtjaar van ons verwijderde Andromedastelsel komen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Is het niet handig om wat relaterende topics in de OP te zetten.
Cassini missie // Saturnus in de picture -part 2-
MARS - De Missies! Deel 7
Centraal Exo-Planeten Topic
Magneetstormen & Zonnevlammen
Close encounters: Asteroiden op ramkoers
Of een subforum voor ruimtevaart en astronomie
[ Bericht 40% gewijzigd door -CRASH- op 05-02-2010 15:34:37 ]
Cassini missie // Saturnus in de picture -part 2-
MARS - De Missies! Deel 7
Centraal Exo-Planeten Topic
Magneetstormen & Zonnevlammen
Close encounters: Asteroiden op ramkoers
Of een subforum voor ruimtevaart en astronomie
[ Bericht 40% gewijzigd door -CRASH- op 05-02-2010 15:34:37 ]
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
06-02-2010
Brand in de oernevel rond de zon leidt tot koolstoftekort aarde
Het zonnestelsel ontstond 4,6 miljard jaar geleden uit een schijf van oermaterie rond de zon. Het binnenste, heetste deel van deze schijf heeft ooit ‘in brand gestaan’, aldus een groep astronomen uit Korea, Japan en de Verenigde Staten.
Impressie van de schijf oermaterie rond de zon. Het binnenste, heetste deel stond ooit in brand, denken astronomen.
Beeld NASA
Deze brand woedde nog vóór het ontstaan van de aarde en haar buurplaneten en had tot gevolg dat die veel minder koolstof uit de oernevel meekregen. Dit zou verklaren waarom de aarde slechts eenduizendste van de hoeveelheid koolstof bevat die te verwachten was, uitgaande van de samenstelling van de zon en van de materie tussen de sterren (Astrophysical Journal Letters, 10 februari).
Volgens het model van het ontstaan van de planeten was de schijf van oermaterie rond de zon aanvankelijk heel heet en waren alle stoffen daarin gasvormig. Door afkoeling ontstonden eerst microscopisch kleine silicaat- en koolstofdeeltjes, die zich door aangroei en samenklontering ontwikkelden tot grotere objecten. Maar de huidige samenstelling van planeten, planetoïden en kometen laat zien dat de materieklonters die zich tot planetoïden en aarde-achtige planeten ontwikkelden opmerkelijk weinig koolstof meekregen.
Volgens Jeong-Eun Lee en zijn collega’s is dit koolstoftekort ontstaan door de zuurstofatomen in de oernevel. De onderzoekers laten via berekeningen zien dat deze atomen als gevolg van de ultraviolette straling van de zon zo heet waren dat zij de pas gevormde koolstofdeeltjes tijdens botsingen weer uit elkaar sloegen tot losse koolstofatomen. Zo bleef vrijwel alle koolstof in het heetste deel van de oernevel in gasvorm bestaan en kwam er relatief weinig in de aarde-achtige planeten terecht. Silicaatdeeltjes konden niet worden ‘verbrand’ en werden daardoor wel een belangrijke grondstof voor deze planeten.
De verklaring roept wel een andere vraag op. Als de aarde op een te hete plek stond om veel koolstof uit de oernevel te vergaren, hoe kan het dat onze planeet, vooral in de oppervlaktelagen, toch een koolstofvoorraad heeft? Lee en collega’s opperen dat die vraag misschien samenhangt met die naar de herkomst van het oceaanwater op aarde. Misschien werd dit wel aangevoerd via inslagen van objecten die uit de koudere delen van de oernevel kwamen. Deze objecten bevatten waarschijnlijk wel veel koolstof en zouden dit dan tegelijk met het water(ijs) op aarde hebben afgeleverd.
(nrc)
Brand in de oernevel rond de zon leidt tot koolstoftekort aarde
Het zonnestelsel ontstond 4,6 miljard jaar geleden uit een schijf van oermaterie rond de zon. Het binnenste, heetste deel van deze schijf heeft ooit ‘in brand gestaan’, aldus een groep astronomen uit Korea, Japan en de Verenigde Staten.
Impressie van de schijf oermaterie rond de zon. Het binnenste, heetste deel stond ooit in brand, denken astronomen.
Beeld NASA
Deze brand woedde nog vóór het ontstaan van de aarde en haar buurplaneten en had tot gevolg dat die veel minder koolstof uit de oernevel meekregen. Dit zou verklaren waarom de aarde slechts eenduizendste van de hoeveelheid koolstof bevat die te verwachten was, uitgaande van de samenstelling van de zon en van de materie tussen de sterren (Astrophysical Journal Letters, 10 februari).
Volgens het model van het ontstaan van de planeten was de schijf van oermaterie rond de zon aanvankelijk heel heet en waren alle stoffen daarin gasvormig. Door afkoeling ontstonden eerst microscopisch kleine silicaat- en koolstofdeeltjes, die zich door aangroei en samenklontering ontwikkelden tot grotere objecten. Maar de huidige samenstelling van planeten, planetoïden en kometen laat zien dat de materieklonters die zich tot planetoïden en aarde-achtige planeten ontwikkelden opmerkelijk weinig koolstof meekregen.
Volgens Jeong-Eun Lee en zijn collega’s is dit koolstoftekort ontstaan door de zuurstofatomen in de oernevel. De onderzoekers laten via berekeningen zien dat deze atomen als gevolg van de ultraviolette straling van de zon zo heet waren dat zij de pas gevormde koolstofdeeltjes tijdens botsingen weer uit elkaar sloegen tot losse koolstofatomen. Zo bleef vrijwel alle koolstof in het heetste deel van de oernevel in gasvorm bestaan en kwam er relatief weinig in de aarde-achtige planeten terecht. Silicaatdeeltjes konden niet worden ‘verbrand’ en werden daardoor wel een belangrijke grondstof voor deze planeten.
De verklaring roept wel een andere vraag op. Als de aarde op een te hete plek stond om veel koolstof uit de oernevel te vergaren, hoe kan het dat onze planeet, vooral in de oppervlaktelagen, toch een koolstofvoorraad heeft? Lee en collega’s opperen dat die vraag misschien samenhangt met die naar de herkomst van het oceaanwater op aarde. Misschien werd dit wel aangevoerd via inslagen van objecten die uit de koudere delen van de oernevel kwamen. Deze objecten bevatten waarschijnlijk wel veel koolstof en zouden dit dan tegelijk met het water(ijs) op aarde hebben afgeleverd.
(nrc)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-02-2010
Water gelokaliseerd in schijf rond zonnestelsel in wording
Astronomen hebben voor het eerst de locatie vastgesteld van hete waterdamp in de roterende schijf rond een jong zusje van onze zon. De waarnemingen zijn gedaan met de IRAM Plateau de Bure interferometer in de Franse Alpen. De in Leiden gepromoveerde astronoom Jes Jorgensen en de Leidse professor Ewine van Dishoeck publiceren het resultaat op 10 februari in Astrophysical Journal Letters.
Normaal gesproken is water in de ruimte nauwelijks vanaf de aarde waar te nemen, doordat onze atmosfeer heel veel straling absorbeert. Om die reden is vorig jaar de Herschel-telescoop gelanceerd, die ver van de aarde op infraroodgolflengten dat water wel kan 'zien'. Een op de 500 watermoleculen in de ruimte bevat echter een zwaarder zuurstofisotoop dan normaal, en dit 'zware' water is wél in staat door te dringen in de aardatmosfeer en dus waarneembaar met aardse telescopen.
Met de IRAM Plateau de Bure radiotelescoop is nu gekeken naar het 'zware' water rond de jonge ster NGC 1333 IRAS4B, die pas 10.000 tot 50.000 jaar geleden is gevormd. De astronomen ontdekten dat de meeste waterdamp zich bevindt op een plaats in de schijf die correspondeert met de baan van Neptunus in ons eigen zonnestelsel.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Water gelokaliseerd in schijf rond zonnestelsel in wording
Astronomen hebben voor het eerst de locatie vastgesteld van hete waterdamp in de roterende schijf rond een jong zusje van onze zon. De waarnemingen zijn gedaan met de IRAM Plateau de Bure interferometer in de Franse Alpen. De in Leiden gepromoveerde astronoom Jes Jorgensen en de Leidse professor Ewine van Dishoeck publiceren het resultaat op 10 februari in Astrophysical Journal Letters.
Normaal gesproken is water in de ruimte nauwelijks vanaf de aarde waar te nemen, doordat onze atmosfeer heel veel straling absorbeert. Om die reden is vorig jaar de Herschel-telescoop gelanceerd, die ver van de aarde op infraroodgolflengten dat water wel kan 'zien'. Een op de 500 watermoleculen in de ruimte bevat echter een zwaarder zuurstofisotoop dan normaal, en dit 'zware' water is wél in staat door te dringen in de aardatmosfeer en dus waarneembaar met aardse telescopen.
Met de IRAM Plateau de Bure radiotelescoop is nu gekeken naar het 'zware' water rond de jonge ster NGC 1333 IRAS4B, die pas 10.000 tot 50.000 jaar geleden is gevormd. De astronomen ontdekten dat de meeste waterdamp zich bevindt op een plaats in de schijf die correspondeert met de baan van Neptunus in ons eigen zonnestelsel.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-02-2010
Interstellair gas in kaart gebracht
Een Frans-Amerikaans team van sterrenkundigen heeft de ruimtelijke verdeling van het ons omringende interstellaire gas tot op een afstand van ongeveer duizend lichtjaar in kaart gebracht. Daarbij is gebruik gemaakt van het feit dat interstellair gas donkere (absorptie)lijnen veroorzaakt in het lichtspectrum van achtergrondsterren. In combinatie met eerder gepubliceerde resultaten heeft dat geresulteerd in een catalogus van absorptiemetingen van 1857 sterren binnen een omtrek van ruwweg 2600 lichtjaar.
Op de overzichtskaart is duidelijk te zien dat onze zon zich in een relatief gasarme omgeving bevindt: de zogeheten Lokale Holte. Hoe deze leegte is ontstaan, is nog onduidelijk. Maar veel sterrenkundigen denken dat het lege gebied ontstaan is door een reeks nabije supernova-explosies die zich ongeveer 15 miljoen jaar geleden heeft voltrokken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesversterrekunde)
Interstellair gas in kaart gebracht
Een Frans-Amerikaans team van sterrenkundigen heeft de ruimtelijke verdeling van het ons omringende interstellaire gas tot op een afstand van ongeveer duizend lichtjaar in kaart gebracht. Daarbij is gebruik gemaakt van het feit dat interstellair gas donkere (absorptie)lijnen veroorzaakt in het lichtspectrum van achtergrondsterren. In combinatie met eerder gepubliceerde resultaten heeft dat geresulteerd in een catalogus van absorptiemetingen van 1857 sterren binnen een omtrek van ruwweg 2600 lichtjaar.
Op de overzichtskaart is duidelijk te zien dat onze zon zich in een relatief gasarme omgeving bevindt: de zogeheten Lokale Holte. Hoe deze leegte is ontstaan, is nog onduidelijk. Maar veel sterrenkundigen denken dat het lege gebied ontstaan is door een reeks nabije supernova-explosies die zich ongeveer 15 miljoen jaar geleden heeft voltrokken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesversterrekunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-02-2010
Spectaculaire overzichtsfoto van de Orionnevel gepresenteerd
Met behulp van de nieuwe Europese surveytelescoop VISTA is een indrukwekkende overzichtsfoto gemaakt van de Orionnevel, een bekend stervormingsgebied in het gelijknamige sterrenbeeld. Vergeleken met de meeste andere telescopen van dit kaliber heeft VISTA een enorm groot beeldveld. Bovendien is VISTA behalve voor zichtbaar licht ook gevoelig voor nabij-infrarode straling. Dat laatste betekent dat er diep in stofrijke stervormingsgebieden kan worden gekeken, om te zien wat zich daar afspeelt.
De Orionnevel bevindt zich op een afstand van 1350 lichtjaar en is al met een kleine telescoop te zien. Op zichtbare golflengten zijn de jonge sterren die zich in het hart van de nevel hebben gevormd echter moeilijk waarnembaar: alleen de vier helderste zijn te zien. De VISTA-opnamen tonen nog tal van andere sterren, waarvan vele nog onvoltooid zijn. Deze sterren-in-wording stoten gasstromen uit die snelheden van 700.000 km/uur kunnen bereiken.
Met de VISTA-telescoop zal de komende jaren de gehele zuidelijke sterrenhemel nauwkeurig in beeld worden gebracht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Spectaculaire overzichtsfoto van de Orionnevel gepresenteerd
Met behulp van de nieuwe Europese surveytelescoop VISTA is een indrukwekkende overzichtsfoto gemaakt van de Orionnevel, een bekend stervormingsgebied in het gelijknamige sterrenbeeld. Vergeleken met de meeste andere telescopen van dit kaliber heeft VISTA een enorm groot beeldveld. Bovendien is VISTA behalve voor zichtbaar licht ook gevoelig voor nabij-infrarode straling. Dat laatste betekent dat er diep in stofrijke stervormingsgebieden kan worden gekeken, om te zien wat zich daar afspeelt.
De Orionnevel bevindt zich op een afstand van 1350 lichtjaar en is al met een kleine telescoop te zien. Op zichtbare golflengten zijn de jonge sterren die zich in het hart van de nevel hebben gevormd echter moeilijk waarnembaar: alleen de vier helderste zijn te zien. De VISTA-opnamen tonen nog tal van andere sterren, waarvan vele nog onvoltooid zijn. Deze sterren-in-wording stoten gasstromen uit die snelheden van 700.000 km/uur kunnen bereiken.
Met de VISTA-telescoop zal de komende jaren de gehele zuidelijke sterrenhemel nauwkeurig in beeld worden gebracht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-02-2010
Helium ontdekt in 'echo' van de oerknal
Het is voor het eerst gelukt om vingerafdrukken van het element helium aan te tonen in de kosmische achtergrondstraling - het overblijfsel van de straling waarmee het heelal kort na de oerknal was gevuld. Helium is na waterstof het op één na meest voorkomende element in het heelal. Onderzoek van oude sterren en maagdelijke gaswolken heeft uitgewezen dat helium ongeveer een kwart uitmaakte van de normale materie die na de oerknal ontstond. Dat is nu voor het eerst ook bevestigd door metingen van de kosmische achtergrondstraling.
Die metingen zijn verricht met de WMAP-satelliet en twee telescopen op Antarctica. Daarmee zijn subtiele afwijkingen ontdekt in het patroon van de kosmische achtergrondstraling die aan de aanwezigheid van helium worden toegeschreven. Helium laat zijn eigen sporen in dat patroon achter doordat het zwaarder is dan waterstof en dus van invloed is op de wijze waarop drukgolven zich door het jonge heelal voortplantten.
Het onderzoek van dit 'oerhelium' staat nu nog in zijn kinderschoenen: de huidige meetresultaten zijn dan ook niet erg nauwkeurig. Maar de verwachting is dat de volgende generatie van instrumenten, zoals de vorig jaar gelanceerde Europese Planck-satelliet, hierin verbetering zal brengen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(alesoversterrenkunde)
Helium ontdekt in 'echo' van de oerknal
Het is voor het eerst gelukt om vingerafdrukken van het element helium aan te tonen in de kosmische achtergrondstraling - het overblijfsel van de straling waarmee het heelal kort na de oerknal was gevuld. Helium is na waterstof het op één na meest voorkomende element in het heelal. Onderzoek van oude sterren en maagdelijke gaswolken heeft uitgewezen dat helium ongeveer een kwart uitmaakte van de normale materie die na de oerknal ontstond. Dat is nu voor het eerst ook bevestigd door metingen van de kosmische achtergrondstraling.
Die metingen zijn verricht met de WMAP-satelliet en twee telescopen op Antarctica. Daarmee zijn subtiele afwijkingen ontdekt in het patroon van de kosmische achtergrondstraling die aan de aanwezigheid van helium worden toegeschreven. Helium laat zijn eigen sporen in dat patroon achter doordat het zwaarder is dan waterstof en dus van invloed is op de wijze waarop drukgolven zich door het jonge heelal voortplantten.
Het onderzoek van dit 'oerhelium' staat nu nog in zijn kinderschoenen: de huidige meetresultaten zijn dan ook niet erg nauwkeurig. Maar de verwachting is dat de volgende generatie van instrumenten, zoals de vorig jaar gelanceerde Europese Planck-satelliet, hierin verbetering zal brengen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(alesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-02-2010
PC's brengen het Melkwegstelsel in kaart
Op dit moment werken tienduizenden pc's, verspreid over de hele wereld, aan het vaststellen van de exacte vorm van ons Melkwegstelsel. De gezamenlijke rekenkracht van dit MilkyWay@Home-project is reusachtig: onlangs werd de op één na snelste supercomputer op aarde in snelheid gepasseerd. Bij soortgelijke projecten wordt naar signalen van buitenaardse beschavingen gezocht (Seti@home) en de werking van eiwitten onderzocht (Folding@home).
Tegenwoordig worden bij sterrenkundige waarnemingscampagnes zo veel gegevens verzameld, dat er nooit voldoende supercomputers beschikbaar zijn om alles door te rekenen. Bij MilkyWay@Home wordt gebruik gemaakt van de database van de Sloan Digital Sky Survey. Elk van de deelnemende pc's verwerkt een kleine portie gegevens. Daarbij wordt de driedimensionale verdeling van sterren en andere materie in het Melkwegstelsel in kaart gebracht.
De projectwetenschappers zijn er vooral benieuwd naar hoe de sterren van de verschillende dwergstelsels die de afgelopen miljoenen jaren door het Melkwegstelsel zijn opgeslokt zich over het stelsel hebben verdeeld. Deze berekeningen leveren onder meer informatie op over de globale verdeling van de donkere materie in het Melkwegstelsel, waar nog weinig over bekend is.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesverserrenkunde)
PC's brengen het Melkwegstelsel in kaart
Op dit moment werken tienduizenden pc's, verspreid over de hele wereld, aan het vaststellen van de exacte vorm van ons Melkwegstelsel. De gezamenlijke rekenkracht van dit MilkyWay@Home-project is reusachtig: onlangs werd de op één na snelste supercomputer op aarde in snelheid gepasseerd. Bij soortgelijke projecten wordt naar signalen van buitenaardse beschavingen gezocht (Seti@home) en de werking van eiwitten onderzocht (Folding@home).
Tegenwoordig worden bij sterrenkundige waarnemingscampagnes zo veel gegevens verzameld, dat er nooit voldoende supercomputers beschikbaar zijn om alles door te rekenen. Bij MilkyWay@Home wordt gebruik gemaakt van de database van de Sloan Digital Sky Survey. Elk van de deelnemende pc's verwerkt een kleine portie gegevens. Daarbij wordt de driedimensionale verdeling van sterren en andere materie in het Melkwegstelsel in kaart gebracht.
De projectwetenschappers zijn er vooral benieuwd naar hoe de sterren van de verschillende dwergstelsels die de afgelopen miljoenen jaren door het Melkwegstelsel zijn opgeslokt zich over het stelsel hebben verdeeld. Deze berekeningen leveren onder meer informatie op over de globale verdeling van de donkere materie in het Melkwegstelsel, waar nog weinig over bekend is.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesverserrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-02-2010
Jonge supernovaresten produceren meest energierijke kosmische straling
Op nieuwe opnamen van de Amerikaanse gammasatelliet Fermi is te zien waar supernovaresten - de overblijfselen van ontplofte zware sterren - hun energierijke deeltjesstraling produceren. Deze ontdekking brengt sterrenkundigen een stap dichter bij het begrijpen van de oorsprong van zogeheten kosmische straling.
Kosmische straling bestaat voor het overgrote deel uit protonen die met bijna de snelheid van het licht door de ruimte razen. Op hun weg door het Melkwegstelsel worden deze deeltjes afgebogen door de alom aanwezige magnetische velden. Dat maakt het moeilijk om te achterhalen waar ze precies vandaan zijn gekomen. Maar waar de deeltjes in botsing komen met atomen van het interstellaire gas, ontstaat gammastraling.
Bekend is dat supernovaresten belangrijke leveranciers van energierijke protonen zijn. Met de Fermi-satelliet zijn vier van die supernovaresten - één jonge en drie oudere - nader bekeken. Daarbij is gebleken dat oude supernovaresten extreem veel gammastraling van betrekkelijk lage energie produceren, en relatief weinig gammastraling van hoge energie. Bij jonge supernovaresten is die verdeling anders.
Het lijkt erop dat jonge supernovaresten zowel sterkere magnetische velden als energierijkere kosmische straling hebben. En dat is in overeenstemming met de meest gangbare theorie voor het ontstaan van deze deeltjesstraling. Al in 1949 opperde de Italiaanse natuurkundige Enrico Fermi namelijk dat de deeltjes van de meest energierijke kosmische straling zijn versneld door magnetische velden in gaswolken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Jonge supernovaresten produceren meest energierijke kosmische straling
Op nieuwe opnamen van de Amerikaanse gammasatelliet Fermi is te zien waar supernovaresten - de overblijfselen van ontplofte zware sterren - hun energierijke deeltjesstraling produceren. Deze ontdekking brengt sterrenkundigen een stap dichter bij het begrijpen van de oorsprong van zogeheten kosmische straling.
Kosmische straling bestaat voor het overgrote deel uit protonen die met bijna de snelheid van het licht door de ruimte razen. Op hun weg door het Melkwegstelsel worden deze deeltjes afgebogen door de alom aanwezige magnetische velden. Dat maakt het moeilijk om te achterhalen waar ze precies vandaan zijn gekomen. Maar waar de deeltjes in botsing komen met atomen van het interstellaire gas, ontstaat gammastraling.
Bekend is dat supernovaresten belangrijke leveranciers van energierijke protonen zijn. Met de Fermi-satelliet zijn vier van die supernovaresten - één jonge en drie oudere - nader bekeken. Daarbij is gebleken dat oude supernovaresten extreem veel gammastraling van betrekkelijk lage energie produceren, en relatief weinig gammastraling van hoge energie. Bij jonge supernovaresten is die verdeling anders.
Het lijkt erop dat jonge supernovaresten zowel sterkere magnetische velden als energierijkere kosmische straling hebben. En dat is in overeenstemming met de meest gangbare theorie voor het ontstaan van deze deeltjesstraling. Al in 1949 opperde de Italiaanse natuurkundige Enrico Fermi namelijk dat de deeltjes van de meest energierijke kosmische straling zijn versneld door magnetische velden in gaswolken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-02-2010
Botsende witte dwergen zijn belangrijk(st)e oorzaak van supernova-explosies
Nieuw onderzoek met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra heeft meer inzicht gegeven in de oorzaak van supernova-explosies die een belangrijke rol spelen bij afstandsbepalingen in het heelal. Uit het onderzoek blijkt dat veel van deze supernova's van type Ia ontstaan door botsingen tussen twee witte dwergen (Nature, 18 februari).
Supernova's van type Ia hebben de voor sterrenkundigen plezierige eigenschap dat ze altijd ongeveer dezelfde hoeveelheid licht produceren. Dat betekent dat de waargenomen helderheid van zo'n supernova een directe indicatie van zijn afstand geeft. Wat deze explosies veroorzaakt, is echter een punt van discussie.
De tot nog toe meest gangbare verklaring was dat een supernova van type Ia ontstaat als een witte dwergster - het ingestorte restant van een oude ster - zo veel materie van een andere ster heeft opgeslokt, dat hij een kritieke massalimiet overschrijdt, instabiel wordt en ontploft. Een tweede scenario, dat uitgaat van twee witte dwergsterren die om elkaar draaien en uiteindelijk met elkaar in botsing komen, leek minder waarschijnlijk.
Het probleem met het eerste scenario is dat zo'n witte dwerg miljoenen jaren bezig is met het verzamelen van materie, voordat het tot een explosie komt. En al die tijd zou hij een sterke bron van röntgenstraling moeten zijn. Dat zou betekenen dat grote sterrenstelsels wemelen van de röntgenstraling producerende supernova's-in-wording. Maar uit Chandra-waarnemingen van een aantal nabije grote stelsels blijkt dat daar geen sprake van kan zijn: de daarvan waargenomen hoeveelheid röntgenstraling is 30 tot 50 keer minder dan je zou verwachten als deze supernova's volgens het eerste scenario ontstaan.
Blijkbaar zijn botsende witte dwergen een belangrijke, zo niet de belangrijkste oorzaak van supernova-explosies van type Ia. Dat heeft overigens een nare consequentie voor de kosmische afstandsmetingen: het botsingsmodel laat veel meer ruimte voor variaties in de hoeveelheid licht die deze supernova's produceren. En dat maakt ze minder betrouwbaar als 'standaardkaarsen'.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Botsende witte dwergen zijn belangrijk(st)e oorzaak van supernova-explosies
Nieuw onderzoek met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra heeft meer inzicht gegeven in de oorzaak van supernova-explosies die een belangrijke rol spelen bij afstandsbepalingen in het heelal. Uit het onderzoek blijkt dat veel van deze supernova's van type Ia ontstaan door botsingen tussen twee witte dwergen (Nature, 18 februari).
Supernova's van type Ia hebben de voor sterrenkundigen plezierige eigenschap dat ze altijd ongeveer dezelfde hoeveelheid licht produceren. Dat betekent dat de waargenomen helderheid van zo'n supernova een directe indicatie van zijn afstand geeft. Wat deze explosies veroorzaakt, is echter een punt van discussie.
De tot nog toe meest gangbare verklaring was dat een supernova van type Ia ontstaat als een witte dwergster - het ingestorte restant van een oude ster - zo veel materie van een andere ster heeft opgeslokt, dat hij een kritieke massalimiet overschrijdt, instabiel wordt en ontploft. Een tweede scenario, dat uitgaat van twee witte dwergsterren die om elkaar draaien en uiteindelijk met elkaar in botsing komen, leek minder waarschijnlijk.
Het probleem met het eerste scenario is dat zo'n witte dwerg miljoenen jaren bezig is met het verzamelen van materie, voordat het tot een explosie komt. En al die tijd zou hij een sterke bron van röntgenstraling moeten zijn. Dat zou betekenen dat grote sterrenstelsels wemelen van de röntgenstraling producerende supernova's-in-wording. Maar uit Chandra-waarnemingen van een aantal nabije grote stelsels blijkt dat daar geen sprake van kan zijn: de daarvan waargenomen hoeveelheid röntgenstraling is 30 tot 50 keer minder dan je zou verwachten als deze supernova's volgens het eerste scenario ontstaan.
Blijkbaar zijn botsende witte dwergen een belangrijke, zo niet de belangrijkste oorzaak van supernova-explosies van type Ia. Dat heeft overigens een nare consequentie voor de kosmische afstandsmetingen: het botsingsmodel laat veel meer ruimte voor variaties in de hoeveelheid licht die deze supernova's produceren. En dat maakt ze minder betrouwbaar als 'standaardkaarsen'.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-02-2010
Primitieve sterren buiten het Melkwegstelsel ontdekt
Een team astronomen onder leiding van de Groningse sterrenkundige Else Starkenburg heeft met behulp van de Europese Very Large Telescope enkele uiterst primitieve sterren buiten het Melkwegstelsel ontdekt. Daarmee is een belangrijke astrofysisch vraagstuk over de oudste sterren in het nabije heelal opgelost.
Vermoed wordt dat de primitieve sterren net na de oerknal (13,7 miljard jaar geleden) zijn gevormd. Dergelijke sterren worden 'uiterst metaalarme sterren' genoemd. Ze bevatten minder dan een duizendste van de hoeveelheid chemische elementen zwaarder dan waterstof en helium, die aanwezig is in sterren zoals onze zon. Zulke sterren zijn heel zeldzaam en werden tot nog toe om onduidelijke redenen vrijwel uitsluitend binnen ons Melkwegstelsel waargenomen. Uit nieuwe computermodellen blijkt waarom dat zo is: de normale opsporingsmethode is gewoon niet nauwkeurig genoeg.
De relatieve hoeveelheid chemische elementen in sterren wordt vastgesteld door hun lichtspectra vast te leggen. Zo'n spectrum kan worden beschouwd als de chemische vingerafdruk van een ster. Bij verre sterren blijkt het echter niet mogelijk om 'vingerafdrukken' te verkrijgen die scherp genoeg zijn. Uit het onderzoek van Starkenburg en haar collega's blijkt dat je daartoe zeer gedetailleerde spectra moet vastleggen. Helaas is die verbeterde methode, waarbij een speciale, uiterst gevoelige spectrograaf wordt gebruikt, erg tijdrovend.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allersoversterrenkunde)
Primitieve sterren buiten het Melkwegstelsel ontdekt
Een team astronomen onder leiding van de Groningse sterrenkundige Else Starkenburg heeft met behulp van de Europese Very Large Telescope enkele uiterst primitieve sterren buiten het Melkwegstelsel ontdekt. Daarmee is een belangrijke astrofysisch vraagstuk over de oudste sterren in het nabije heelal opgelost.
Vermoed wordt dat de primitieve sterren net na de oerknal (13,7 miljard jaar geleden) zijn gevormd. Dergelijke sterren worden 'uiterst metaalarme sterren' genoemd. Ze bevatten minder dan een duizendste van de hoeveelheid chemische elementen zwaarder dan waterstof en helium, die aanwezig is in sterren zoals onze zon. Zulke sterren zijn heel zeldzaam en werden tot nog toe om onduidelijke redenen vrijwel uitsluitend binnen ons Melkwegstelsel waargenomen. Uit nieuwe computermodellen blijkt waarom dat zo is: de normale opsporingsmethode is gewoon niet nauwkeurig genoeg.
De relatieve hoeveelheid chemische elementen in sterren wordt vastgesteld door hun lichtspectra vast te leggen. Zo'n spectrum kan worden beschouwd als de chemische vingerafdruk van een ster. Bij verre sterren blijkt het echter niet mogelijk om 'vingerafdrukken' te verkrijgen die scherp genoeg zijn. Uit het onderzoek van Starkenburg en haar collega's blijkt dat je daartoe zeer gedetailleerde spectra moet vastleggen. Helaas is die verbeterde methode, waarbij een speciale, uiterst gevoelige spectrograaf wordt gebruikt, erg tijdrovend.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allersoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
http://www.nu.nl/wetensch(...)et-ooit-ontdekt.htmlquote:Jongste planeet ooit ontdekt
Uitgegeven: 18 februari 2010 19:15
Laatst gewijzigd: 18 februari 2010 19:14
LONDEN - Britse wetenschappers hebben de jongste planeet ooit ontdekt. Hij is 'pas' 35 miljoen jaar oud, aldus de universiteit van het Engelse Hertfordshire donderdag.
© NASA
De tot nu toe bekendste jongste planeet is 105 miljoen jaar oud. Het nieuwe jonkie is BD+20 1790b gedoopt.
Hij bevindt zich op een afstand van 83 lichtjaren van de aarde en is vijf keer groter dan Jupiter.
Centraal Exo-Planeten Topicquote:Op donderdag 18 februari 2010 20:53 schreef Triggershot het volgende:
[..]
http://www.nu.nl/wetensch(...)et-ooit-ontdekt.html
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
18-02-2010
Oude sterrenstelsels vinden elkaar na miljarden jaren alsnog
Een in 1982 ontdekte samenscholing van kleine sterrenstelsels blijkt een opmerkelijk rustige voorgeschiedenis te hebben. De leden van 'Hickson Compact Group 31' hebben elkaar meer dan 10 miljard jaar na de oerknal eindelijk gevonden, en zijn nu alsnog bezig om samen te klonteren tot één groot elliptisch sterrenstelsel. Dergelijke ontmoetingen spelen zich doorgaans af op afstanden van miljarden lichtjaren, en hebben zich dus ook miljarden jaren geleden afgespeeld, maar dit groepje is 'slechts' 166 miljoen lichtjaar van ons verwijderd.
Dat deze dwergstelsels elkaar in de greep hebben, was direct na hun ontdekking al duidelijk. Ze hebben langgerekte plukken gas en stof uit elkaar weggetrokken. En de helderste van het stel is het resultaat van een botsing tussen twee stelsels, die tot een explosie van stervorming heeft geleid. Maar nu is uit onderzoek met onder meer de Hubble-ruimtetelescoop gebleken dat de stelsels nog niet zo lang bij elkaar kunnen zijn. Alle leden van de groep zijn namelijk rijk aan sterren die hooguit enkele honderden miljoenen jaren geleden oud zijn. De helderste sterrenhopen zijn zelfs minder dan tien miljoen jaar oud. Bovendien zijn de sterrenstelsels nog rijk aan waterstofgas, wat erop wijst dat hun stervormingsactiviteit nog niet zo lang bezig is.
Onduidelijk is waarom de stelsels van de Hickson-groep de zwaartekracht zo lang ontsprongen zijn. Mogelijk is dat gewoon een kwestie van toeval: ze lijken te zijn ontstaan in een omgeving waar weinig sterrenstelsels zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Oude sterrenstelsels vinden elkaar na miljarden jaren alsnog
Een in 1982 ontdekte samenscholing van kleine sterrenstelsels blijkt een opmerkelijk rustige voorgeschiedenis te hebben. De leden van 'Hickson Compact Group 31' hebben elkaar meer dan 10 miljard jaar na de oerknal eindelijk gevonden, en zijn nu alsnog bezig om samen te klonteren tot één groot elliptisch sterrenstelsel. Dergelijke ontmoetingen spelen zich doorgaans af op afstanden van miljarden lichtjaren, en hebben zich dus ook miljarden jaren geleden afgespeeld, maar dit groepje is 'slechts' 166 miljoen lichtjaar van ons verwijderd.
Dat deze dwergstelsels elkaar in de greep hebben, was direct na hun ontdekking al duidelijk. Ze hebben langgerekte plukken gas en stof uit elkaar weggetrokken. En de helderste van het stel is het resultaat van een botsing tussen twee stelsels, die tot een explosie van stervorming heeft geleid. Maar nu is uit onderzoek met onder meer de Hubble-ruimtetelescoop gebleken dat de stelsels nog niet zo lang bij elkaar kunnen zijn. Alle leden van de groep zijn namelijk rijk aan sterren die hooguit enkele honderden miljoenen jaren geleden oud zijn. De helderste sterrenhopen zijn zelfs minder dan tien miljoen jaar oud. Bovendien zijn de sterrenstelsels nog rijk aan waterstofgas, wat erop wijst dat hun stervormingsactiviteit nog niet zo lang bezig is.
Onduidelijk is waarom de stelsels van de Hickson-groep de zwaartekracht zo lang ontsprongen zijn. Mogelijk is dat gewoon een kwestie van toeval: ze lijken te zijn ontstaan in een omgeving waar weinig sterrenstelsels zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
18-02-2010
Geboorte van zware sterren wordt beheerst door magneetvelden
Astronomen, onder wie de Nederlanders Wouter Vlemmings en Huib Jan van Langevelde, hebben met behulp van de MERLIN-radiotelescoop laten zien dat magneetvelden ook een belangrijke rol spelen bij de geboorte van zware sterren. Dat magneetvelden erg belangrijk zijn bij de vorming van lichtere sterren zoals onze zon, was al bekend. De nieuwe studie laat zien dat de manieren waarop zware en lichte sterren worden gevormd, veel meer op elkaar lijken dan eerder werd gedacht.
Zware sterren met een massa van meer dan acht keer die van de zon, zijn van cruciaal belang voor de vorming van andere sterren, planeten en het leven in het heelal. Hoewel ze zeldzaam zijn, bestieren ze de samenstelling en de evolutie van de interstellaire materie in de Melkweg en zijn ze verantwoordelijk voor de productie van zware elementen zoals ijzer. Astronomen dachten altijd dat straling en turbulentie de dominante factoren zijn bij de vorming van zware sterren, en dat hun vormingsproces daardoor heel anders verloopt dan dat van lichtere sterren. Maar uit onderzoek van een zware proto-ster in het sterrenbeeld Cepheus blijkt wat anders.
De ster, op 2300 lichtjaar afstand van de aarde, bevindt zich in een van de dichtstbijzijnde moleculaire wolken waar zware sterren worden gevormd. Bij eerdere waarnemingen van dit object werd de stofschijf ontdekt vanwaaruit gas op de proto-ster valt. In het nieuwe onderzoek hebben de astronomen ontdekt dat het magneetveld van de proto-ster verrassend regelmatig en sterk is. Dat impliceert dat het magneetveld bepaalt hoe materie wordt overgebracht van de schijf naar de groeiende protoster.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Geboorte van zware sterren wordt beheerst door magneetvelden
Astronomen, onder wie de Nederlanders Wouter Vlemmings en Huib Jan van Langevelde, hebben met behulp van de MERLIN-radiotelescoop laten zien dat magneetvelden ook een belangrijke rol spelen bij de geboorte van zware sterren. Dat magneetvelden erg belangrijk zijn bij de vorming van lichtere sterren zoals onze zon, was al bekend. De nieuwe studie laat zien dat de manieren waarop zware en lichte sterren worden gevormd, veel meer op elkaar lijken dan eerder werd gedacht.
Zware sterren met een massa van meer dan acht keer die van de zon, zijn van cruciaal belang voor de vorming van andere sterren, planeten en het leven in het heelal. Hoewel ze zeldzaam zijn, bestieren ze de samenstelling en de evolutie van de interstellaire materie in de Melkweg en zijn ze verantwoordelijk voor de productie van zware elementen zoals ijzer. Astronomen dachten altijd dat straling en turbulentie de dominante factoren zijn bij de vorming van zware sterren, en dat hun vormingsproces daardoor heel anders verloopt dan dat van lichtere sterren. Maar uit onderzoek van een zware proto-ster in het sterrenbeeld Cepheus blijkt wat anders.
De ster, op 2300 lichtjaar afstand van de aarde, bevindt zich in een van de dichtstbijzijnde moleculaire wolken waar zware sterren worden gevormd. Bij eerdere waarnemingen van dit object werd de stofschijf ontdekt vanwaaruit gas op de proto-ster valt. In het nieuwe onderzoek hebben de astronomen ontdekt dat het magneetveld van de proto-ster verrassend regelmatig en sterk is. Dat impliceert dat het magneetveld bepaalt hoe materie wordt overgebracht van de schijf naar de groeiende protoster.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-02-2010
Vampiristische pulsar ontdekt
Een pas opgestart project van het Max Planck Instituut voor Radioastronomie heeft al binnen enkele weken een eerste pulsar opgeleverd. Het object, dat de aanduiding PSR J1745+10 heeft gekregen, bevindt zich op de positie waar eerder met de gammasatelliet Fermi een heldere bron van gammastraling is ontdekt. Hij blijkt zich als een kosmische 'vampier' te gedragen.
Pulsars zijn de compacte restanten van zware sterren die met hoge snelheid om hun as tollen en aan beide magnetische polen een bundel van straling uitzenden. Doordat deze magnetische polen doorgaans niet aan de uiteinden van de rotatie-as liggen, zwiepen de beide bundels in de rondte als de lichtbundels van een vuurtoren. Bij sommige pulsars is één van de stralingsbundels bij elke draaiing eventjes op de aarde gericht, waardoor we de pulsar aan en uit zien knipperen. Tot nog toe zijn ongeveer 2000 van die knipperende objecten ontdekt, veelal met behulp van radiotelescopen.
Sommige pulsars maken deel uit van een dubbelstersysteem en slokken materie van de begeleidende ster op. Dat leidt ertoe dat zij steeds sneller gaan rondtollen. De nu ontdekte pulsar maakt al bijna 400 omwentelingen per seconde en behoort daarmee tot de klasse van millisecondepulsars. De pulsar en zijn begeleidende ster draaien in minder dan achttien uur om hun gezamenlijke zwaartepunt.
Het lijkt erop dat pulsar zijn begeleider al vrijwel geheel leeggezogen heeft. Op dit moment bevat de ster nog slechts een paar procent van een zonsmassa aan materie. Dat betekent dat de ster binnen afzienbare tijd geheel verdwenen zal zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Vampiristische pulsar ontdekt
Een pas opgestart project van het Max Planck Instituut voor Radioastronomie heeft al binnen enkele weken een eerste pulsar opgeleverd. Het object, dat de aanduiding PSR J1745+10 heeft gekregen, bevindt zich op de positie waar eerder met de gammasatelliet Fermi een heldere bron van gammastraling is ontdekt. Hij blijkt zich als een kosmische 'vampier' te gedragen.
Pulsars zijn de compacte restanten van zware sterren die met hoge snelheid om hun as tollen en aan beide magnetische polen een bundel van straling uitzenden. Doordat deze magnetische polen doorgaans niet aan de uiteinden van de rotatie-as liggen, zwiepen de beide bundels in de rondte als de lichtbundels van een vuurtoren. Bij sommige pulsars is één van de stralingsbundels bij elke draaiing eventjes op de aarde gericht, waardoor we de pulsar aan en uit zien knipperen. Tot nog toe zijn ongeveer 2000 van die knipperende objecten ontdekt, veelal met behulp van radiotelescopen.
Sommige pulsars maken deel uit van een dubbelstersysteem en slokken materie van de begeleidende ster op. Dat leidt ertoe dat zij steeds sneller gaan rondtollen. De nu ontdekte pulsar maakt al bijna 400 omwentelingen per seconde en behoort daarmee tot de klasse van millisecondepulsars. De pulsar en zijn begeleidende ster draaien in minder dan achttien uur om hun gezamenlijke zwaartepunt.
Het lijkt erop dat pulsar zijn begeleider al vrijwel geheel leeggezogen heeft. Op dit moment bevat de ster nog slechts een paar procent van een zonsmassa aan materie. Dat betekent dat de ster binnen afzienbare tijd geheel verdwenen zal zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-02-2010
Meeste manen van reuzenplaneten al lang vergaan
De vier grootste planeten van ons zonnestelsel – Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus – hebben ook de meeste manen. Niet lang na hun ontstaan, zo’n 4,6 miljard jaar geleden, cirkelden er echter nog veel meer manen rond die reuzenplaneten. De meeste van die manen zijn later in onderlinge botsingen ‘vergaan’. Veel van hun puin ligt nu op andere manen (Astronomical Journal, maart).
De 1460 kilometer grote Saturnusmaan Japetus, gefotografeerd door de Saturnus-verkenner Cassini. De vele inslagkraters zijn de sporen van verdwenen satellieten.
foto NAS/JPL/SSI
Het zijn vooral de onregelmatige manen die vergingen. Dat zijn kleine ‘satellieten’ die op heel grote afstanden in heel onregelmatige banen rond de reuzenplaneten draaien. Hun banen zijn elliptisch en maken veelal grote hoeken met het evenaarsvlak van hun planeet. Sommige draaien zelfs in een richting tegengesteld aan de aswenteling van de planeet. Ze onderscheiden zich duidelijk van de regelmatige manen die in veel kleinere banen keurig in het vlak van de evenaar draaien.
Terwijl de regelmatige manen in het restmateriaal rond de reuzenplaneten zijn ontstaan, ontstonden de onregelmatige manen in een schijf van oermaterie rond de zon en zijn ze pas later onder invloed van de zwaartekracht door de reuzenplaneten ‘ingevangen’. Computersimulaties laten zien dat die planeten zo heel veel ‘allochtone objecten’ om zich hebben verzameld, waardoor de kans op onderlinge botsingen heel groot was: wel tienduizend maal zo groot als de kans op botsingen tussen objecten in de huidige planetoïdengordel, tussen Mars en Jupiter.
Veruit de meeste (meer dan 99%) van deze allochtone objecten is in de loop van enkele honderden miljoenen jaren als gevolg van botsingen tot puin en stof uiteen gevallen. Dit materiaal spiraliseerde vervolgens naar de betreffende planeet toe, waarbij het ook terechtkwam op de vaste manen. Dat zou de aanwezigheid van veel donker materiaal op bijvoorbeeld Callisto (bij Jupiter), Titan en Japetus (Saturnus) en Oberon en Titania (Uranus) verklaren. Ook de vele kraters zouden door het puin van verdwenen satellieten ontstaan kunnen zijn.
(nrc)
Meeste manen van reuzenplaneten al lang vergaan
De vier grootste planeten van ons zonnestelsel – Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus – hebben ook de meeste manen. Niet lang na hun ontstaan, zo’n 4,6 miljard jaar geleden, cirkelden er echter nog veel meer manen rond die reuzenplaneten. De meeste van die manen zijn later in onderlinge botsingen ‘vergaan’. Veel van hun puin ligt nu op andere manen (Astronomical Journal, maart).
De 1460 kilometer grote Saturnusmaan Japetus, gefotografeerd door de Saturnus-verkenner Cassini. De vele inslagkraters zijn de sporen van verdwenen satellieten.
foto NAS/JPL/SSI
Het zijn vooral de onregelmatige manen die vergingen. Dat zijn kleine ‘satellieten’ die op heel grote afstanden in heel onregelmatige banen rond de reuzenplaneten draaien. Hun banen zijn elliptisch en maken veelal grote hoeken met het evenaarsvlak van hun planeet. Sommige draaien zelfs in een richting tegengesteld aan de aswenteling van de planeet. Ze onderscheiden zich duidelijk van de regelmatige manen die in veel kleinere banen keurig in het vlak van de evenaar draaien.
Terwijl de regelmatige manen in het restmateriaal rond de reuzenplaneten zijn ontstaan, ontstonden de onregelmatige manen in een schijf van oermaterie rond de zon en zijn ze pas later onder invloed van de zwaartekracht door de reuzenplaneten ‘ingevangen’. Computersimulaties laten zien dat die planeten zo heel veel ‘allochtone objecten’ om zich hebben verzameld, waardoor de kans op onderlinge botsingen heel groot was: wel tienduizend maal zo groot als de kans op botsingen tussen objecten in de huidige planetoïdengordel, tussen Mars en Jupiter.
Veruit de meeste (meer dan 99%) van deze allochtone objecten is in de loop van enkele honderden miljoenen jaren als gevolg van botsingen tot puin en stof uiteen gevallen. Dit materiaal spiraliseerde vervolgens naar de betreffende planeet toe, waarbij het ook terechtkwam op de vaste manen. Dat zou de aanwezigheid van veel donker materiaal op bijvoorbeeld Callisto (bij Jupiter), Titan en Japetus (Saturnus) en Oberon en Titania (Uranus) verklaren. Ook de vele kraters zouden door het puin van verdwenen satellieten ontstaan kunnen zijn.
(nrc)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
24-02-2010
ESO fotografeert 'kosmisch kunstwerk'
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft een opname vrijgegeven van NGC 346, het helderste stervormingsgebied in de Kleine Magelhaense Wolk, een begeleider van het Melkwegstelsel op 210.000 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Tucana (Toekan).
Het licht en de wind en hitte die de zware sterren uitstralen hebben het gloeiende gas verspreid, zodat er een nevelachtige structuur is ontstaan die eruitziet als een spinnenweb.
NGC 346 is, net zoals andere mooie hemelgebieden, een werk in uitvoering dat in de loop der miljoenen jaren steeds verandert. Ook nieuwe sterren die zich hier vormen zullen ontvlammen, gas en stof verlichten en de aanblik van dit schitterende gebied veranderen.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
ESO fotografeert 'kosmisch kunstwerk'
De Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft een opname vrijgegeven van NGC 346, het helderste stervormingsgebied in de Kleine Magelhaense Wolk, een begeleider van het Melkwegstelsel op 210.000 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Tucana (Toekan).
Het licht en de wind en hitte die de zware sterren uitstralen hebben het gloeiende gas verspreid, zodat er een nevelachtige structuur is ontstaan die eruitziet als een spinnenweb.
NGC 346 is, net zoals andere mooie hemelgebieden, een werk in uitvoering dat in de loop der miljoenen jaren steeds verandert. Ook nieuwe sterren die zich hier vormen zullen ontvlammen, gas en stof verlichten en de aanblik van dit schitterende gebied veranderen.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-02-2010
Ruimtesonde ontdekt bronnen van ijsfonteinen op Saturnusmaan
Op 21 november 2009 vloog de Amerikaanse ruimtesonde Cassini op een afstand van 1600 kilometer langs de actieve Saturnusmaan Enceladus. Bij die gelegenheid zijn zeer gedetailleerde opnamen gemaakt van het zuidpoolgebied van deze maan, waar fonteinen van waterdamp en ijsdeeltjes de ruimte in worden geblazen. Dit materiaal ontsnapt via breuken in de ijskorst van Enceladus.
Wetenschappers wilden de flyby van Cassini gebruiken om nieuwe en/of kleine fonteinen te ontdekken die op eerdere opnamen niet te zien waren geweest. Dat is meer dan gelukt: één van de overzichtsmozaïeken toont meer dan dertig ijsfonteinen, waarvan tweederde niet eerder was gezien. Ook lijken sommige reeds bekende fonteinen in intensiteit te zijn afgenomen.
De temperatuur rond de breuken in het zuidpoolgebied van Enceladus liggen bij 100 tot 135 graden onder nul. Dat is tamelijk warm: op de rest van het maanoppervlak is het nog eens honderd graden kouder. Waarschijnlijk zijn deze hogere temperaturen te danken aan de relatief warme waterdamp die hier vanuit het binnenste van Enceladus naar buiten wordt geperst.
De beelden die Cassini van het gebied heeft gemaakt, zullen voorlopig de laatste zijn. De komende vijftien jaar is de zuidpool van Enceladus in duisternis gehuld.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Ruimtesonde ontdekt bronnen van ijsfonteinen op Saturnusmaan
Op 21 november 2009 vloog de Amerikaanse ruimtesonde Cassini op een afstand van 1600 kilometer langs de actieve Saturnusmaan Enceladus. Bij die gelegenheid zijn zeer gedetailleerde opnamen gemaakt van het zuidpoolgebied van deze maan, waar fonteinen van waterdamp en ijsdeeltjes de ruimte in worden geblazen. Dit materiaal ontsnapt via breuken in de ijskorst van Enceladus.
Wetenschappers wilden de flyby van Cassini gebruiken om nieuwe en/of kleine fonteinen te ontdekken die op eerdere opnamen niet te zien waren geweest. Dat is meer dan gelukt: één van de overzichtsmozaïeken toont meer dan dertig ijsfonteinen, waarvan tweederde niet eerder was gezien. Ook lijken sommige reeds bekende fonteinen in intensiteit te zijn afgenomen.
De temperatuur rond de breuken in het zuidpoolgebied van Enceladus liggen bij 100 tot 135 graden onder nul. Dat is tamelijk warm: op de rest van het maanoppervlak is het nog eens honderd graden kouder. Waarschijnlijk zijn deze hogere temperaturen te danken aan de relatief warme waterdamp die hier vanuit het binnenste van Enceladus naar buiten wordt geperst.
De beelden die Cassini van het gebied heeft gemaakt, zullen voorlopig de laatste zijn. De komende vijftien jaar is de zuidpool van Enceladus in duisternis gehuld.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
25-02-2010
Nieuwe neutrinodetector doet eerste detectie
Het internationale T2K-project, dat ontworpen is om zogeheten neutrino's te detecteren, heeft voor het eerst een neutrino waargenomen dat ondergronds de 295 kilometer tussen het dorp Tokai en de Super-Kamiokande-detector heeft overbrugd. Neutrino's zijn uiterst lichte, ongeladen deeltjes die in drie soorten voorkomen. Het heelal wemelt ervan, maar doordat ze nauwelijks door normale materie worden beïnvloed, zijn neutrino's uiterst moeilijk detecteerbaar.
Lange tijd werd gedacht dat neutrino's onveranderlijke deeltjes waren, maar sinds 2001 staat vast dat de ene soort spontaan in de andere kan veranderen. T2K is speciaal opgezet om deze 'neutrino-oscillaties' te onderzoeken. Ook willen de onderzoekers vaststellen of neutrino's anders oscilleren dan hun antideeltjes, de antineutrino's. Dat laatste zou een van de belangrijkste kwesties in de natuurkunde kunnen helpen oplossen: de vraag waarom er in het heelal veel meer materie aanwezig is dan antimaterie.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe neutrinodetector doet eerste detectie
Het internationale T2K-project, dat ontworpen is om zogeheten neutrino's te detecteren, heeft voor het eerst een neutrino waargenomen dat ondergronds de 295 kilometer tussen het dorp Tokai en de Super-Kamiokande-detector heeft overbrugd. Neutrino's zijn uiterst lichte, ongeladen deeltjes die in drie soorten voorkomen. Het heelal wemelt ervan, maar doordat ze nauwelijks door normale materie worden beïnvloed, zijn neutrino's uiterst moeilijk detecteerbaar.
Lange tijd werd gedacht dat neutrino's onveranderlijke deeltjes waren, maar sinds 2001 staat vast dat de ene soort spontaan in de andere kan veranderen. T2K is speciaal opgezet om deze 'neutrino-oscillaties' te onderzoeken. Ook willen de onderzoekers vaststellen of neutrino's anders oscilleren dan hun antideeltjes, de antineutrino's. Dat laatste zou een van de belangrijkste kwesties in de natuurkunde kunnen helpen oplossen: de vraag waarom er in het heelal veel meer materie aanwezig is dan antimaterie.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-03-2010
Indiase Maansonde vindt ijs aan noordpool van Maan
Een Amerikaanse radar op de Indiase Maansonde Chandrayaan-1 heeft ijs gevonden ter hoogte van de noordpool van de Maan, zo heeft het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA bekendgemaakt.
600 miljoen kubieke meter ijs
De Mini-SAR op de onbemande Maanverkenner stootte op meer dan 40 kleine kraters met waterijs. De diameter van de kraters varieert van 1,6 tot 15 km. Naar schatting bevatten ze samen 600 miljoen kubieke meter waterijs.
Voordien had de Amerikaanse sonde LCROSS al waterdamp op de zuidelijke pool van de Maan ontdekt, terwijl de "waterkaart" van Chandrayaan-1 zowat overal op het hemellicham sporen van water vertoont.
Permanente basis
Wetenschappers vermoeden dat er op de Maan water ontstaat dankzij de zonnewind die ook het Maanoppervlak treft. De waterstofdeeltjes bosten daarbij met grote snelheid op zuurstof dat in rotsen en stenen steekt. Beiden verbinden zich dan tot water.
"De nieuwe ontdekkingen tonen aan dat de Maan nog een interessantere en attractieve bestemming voor wetenschap en exploratie is dan men vooraf dacht", zo citeert het communiqué Paul Spudis, hoofdonderzoeker met de kleine radar op de Chandrayaan-1. Dat er water is op de Maan is van groot belang voor bemande missies of permanente bases op de natuurlijke satelliet van de Aarde. (belga/sps)
(HLN)
Indiase Maansonde vindt ijs aan noordpool van Maan
Een Amerikaanse radar op de Indiase Maansonde Chandrayaan-1 heeft ijs gevonden ter hoogte van de noordpool van de Maan, zo heeft het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA bekendgemaakt.
600 miljoen kubieke meter ijs
De Mini-SAR op de onbemande Maanverkenner stootte op meer dan 40 kleine kraters met waterijs. De diameter van de kraters varieert van 1,6 tot 15 km. Naar schatting bevatten ze samen 600 miljoen kubieke meter waterijs.
Voordien had de Amerikaanse sonde LCROSS al waterdamp op de zuidelijke pool van de Maan ontdekt, terwijl de "waterkaart" van Chandrayaan-1 zowat overal op het hemellicham sporen van water vertoont.
Permanente basis
Wetenschappers vermoeden dat er op de Maan water ontstaat dankzij de zonnewind die ook het Maanoppervlak treft. De waterstofdeeltjes bosten daarbij met grote snelheid op zuurstof dat in rotsen en stenen steekt. Beiden verbinden zich dan tot water.
"De nieuwe ontdekkingen tonen aan dat de Maan nog een interessantere en attractieve bestemming voor wetenschap en exploratie is dan men vooraf dacht", zo citeert het communiqué Paul Spudis, hoofdonderzoeker met de kleine radar op de Chandrayaan-1. Dat er water is op de Maan is van groot belang voor bemande missies of permanente bases op de natuurlijke satelliet van de Aarde. (belga/sps)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-03-2010
Leeftijd heelal afgeleid uit kosmische 'fata morgana'
Amerikaanse en Europese sterrenkundigen, onder wie Leon Koopmans van het Kapteyn Instituut in Groningen, hebben een nieuwe meting gedaan van de zogeheten Hubble-constante - een maat voor de leeftijd en grootte van het heelal. Bij deze meting is gebruik gemaakt van een gravitatielens: een sterrenstelsel dat met zijn zwaartekracht het licht van een verder weg gelegen stelsel afbuigt, waardoor vervormde afbeeldingen van dit stelsel ontstaan. In het geval van het object B1608+656 zijn vier vervormde afbeeldingen van één en hetzelfde achtergrondstelsel te zien.
Omdat B1608+656 al tien jaar lang onderzocht wordt, is de materieverdeling in het voorgrondstelsel, dat als lens fungeert, goed bekend. Dat maakt het mogelijk om heel nauwkeurig te reconstrueren welke trajecten het licht van het achtergrondstelsel heeft gevolgd, en daarmee kan de werkelijke afstand van het achtergrondstelsel worden berekend. Uit die afstand volgt dan weer de grootte van de Hubble-constante.
Uit de nieuwe meting blijkt dat het heelal 13,75 miljard jaar oud is. En dat is in goede overeenstemming met eerdere bepalingen, die gebaseerd zijn op waarnemingen van verre supernova-explosies en van de kosmische achtergrondstraling - het restant van de straling die kort na de oerknal vrijkwam.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Leeftijd heelal afgeleid uit kosmische 'fata morgana'
Amerikaanse en Europese sterrenkundigen, onder wie Leon Koopmans van het Kapteyn Instituut in Groningen, hebben een nieuwe meting gedaan van de zogeheten Hubble-constante - een maat voor de leeftijd en grootte van het heelal. Bij deze meting is gebruik gemaakt van een gravitatielens: een sterrenstelsel dat met zijn zwaartekracht het licht van een verder weg gelegen stelsel afbuigt, waardoor vervormde afbeeldingen van dit stelsel ontstaan. In het geval van het object B1608+656 zijn vier vervormde afbeeldingen van één en hetzelfde achtergrondstelsel te zien.
Omdat B1608+656 al tien jaar lang onderzocht wordt, is de materieverdeling in het voorgrondstelsel, dat als lens fungeert, goed bekend. Dat maakt het mogelijk om heel nauwkeurig te reconstrueren welke trajecten het licht van het achtergrondstelsel heeft gevolgd, en daarmee kan de werkelijke afstand van het achtergrondstelsel worden berekend. Uit die afstand volgt dan weer de grootte van de Hubble-constante.
Uit de nieuwe meting blijkt dat het heelal 13,75 miljard jaar oud is. En dat is in goede overeenstemming met eerdere bepalingen, die gebaseerd zijn op waarnemingen van verre supernova-explosies en van de kosmische achtergrondstraling - het restant van de straling die kort na de oerknal vrijkwam.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-03-2010
Oude ster bevestigt ontstaanstheorie Melkwegstelsel
Een pas ontdekte ster in een klein naburig sterrenstelsels heeft belangrijke aanwijzingen opgeleverd over de evolutie van ons Melkwegstelsel. De ster maakt deel uit van een dwergstelsel in het sterrenbeeld Sculptor (Beeldhouwer), op een afstand van 280.000 lichtjaar. Hij blijkt vrijwel dezelfde chemische samenstelling te hebben als de oudste sterren in het Melkwegstelsel (Nature, 4 maart). Dat versterkt het vermoeden dat ons stelsel is ontstaan door de geleidelijke samenklontering van dwergstelsels.
Het buitenste omhulsel van ons Melkwegstelsel, de halo, bestaat uit sterren die - anders dan bijvoorbeeld onze zon - arm zijn aan elementen zwaarder dan helium. Omdat aangenomen werd dat deze sterren afkomstig zijn van recent opgeslokte dwergstelsels, werd verwacht dat in nog bestaande nabije dwergstelsels sterren met weinig zware elementen te vinden zouden zijn. Maar die sterren bleven spoorloos, waardoor enige twijfel ontstond over het samenklonteringsscenario.
Die twijfel lijkt nu te zijn weggenomen: de vermeende verschillen in chemische samenstelling kunnen voor een belangrijk deel worden toegeschreven aan de gebruikte opsporingstechnieken. Hierdoor werden de sterren met de minste zware elementen juist over het hoofd gezien. De nu onderzochte ster in het Sculptor-stelsel bevat meer dan 4000 keer zo weinig elementen zwaarder dan helium dan onze zon. De verwachting is dat in de nabije toekomst, als grotere telescopen beschikbaar komen, meer van die 'metaalarme' sterren in nabije dwergstelsels kunnen worden opgespoord.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Oude ster bevestigt ontstaanstheorie Melkwegstelsel
Een pas ontdekte ster in een klein naburig sterrenstelsels heeft belangrijke aanwijzingen opgeleverd over de evolutie van ons Melkwegstelsel. De ster maakt deel uit van een dwergstelsel in het sterrenbeeld Sculptor (Beeldhouwer), op een afstand van 280.000 lichtjaar. Hij blijkt vrijwel dezelfde chemische samenstelling te hebben als de oudste sterren in het Melkwegstelsel (Nature, 4 maart). Dat versterkt het vermoeden dat ons stelsel is ontstaan door de geleidelijke samenklontering van dwergstelsels.
Het buitenste omhulsel van ons Melkwegstelsel, de halo, bestaat uit sterren die - anders dan bijvoorbeeld onze zon - arm zijn aan elementen zwaarder dan helium. Omdat aangenomen werd dat deze sterren afkomstig zijn van recent opgeslokte dwergstelsels, werd verwacht dat in nog bestaande nabije dwergstelsels sterren met weinig zware elementen te vinden zouden zijn. Maar die sterren bleven spoorloos, waardoor enige twijfel ontstond over het samenklonteringsscenario.
Die twijfel lijkt nu te zijn weggenomen: de vermeende verschillen in chemische samenstelling kunnen voor een belangrijk deel worden toegeschreven aan de gebruikte opsporingstechnieken. Hierdoor werden de sterren met de minste zware elementen juist over het hoofd gezien. De nu onderzochte ster in het Sculptor-stelsel bevat meer dan 4000 keer zo weinig elementen zwaarder dan helium dan onze zon. De verwachting is dat in de nabije toekomst, als grotere telescopen beschikbaar komen, meer van die 'metaalarme' sterren in nabije dwergstelsels kunnen worden opgespoord.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-03-2010
Ook in de kosmos zijn er eigenwijze bullebakken
Sterrenstelsels zijn normaal gesproken vrij "sociaal" want ze hangen rond in groepen en gaan ook vaak in interactie met elkaar. Maar sommige sterrenstelsels lijken daar niet - of niet meer - aan mee te doen, zo blijkt uit een foto van de Hubble Ruimtetelescoop en is meegedeeld door het Hubble Informatiecentrum in Garching.
De Amerikaans-Europese Hubble zoomde in op het enorme en heldere elliptisch sterrenstelsel ESO 306-17 dat zich op 500 miljoen lichtjaar van ons bevindt. Er zijn ook tal van andere sterrenstelsels te zien, maar die bevinden zich ver op de voor- of achtergrond. ESO 306-17 lijkt eigenwijs te zijn.
Zijn eenzaamheid heeft hij waarschijnlijk aan zichzelf te danken: in de loop van miljarden jaren heeft hij alle kleinere stelsels die te dicht in zijn buurt kwamen, opgeslokt.
Wetenschappers gebruiken de foto onder meer om te zoeken naar de eventuele nabije aanwezigheid van ultracompacte dwergstelsels, de schamele restanten van stelsels die het slachtoffer zijn geworden van deze kosmische bullebak.
Overigens zijn er ook aanwijzingen dat onze eigen Melkweg talrijke kleinere sterrenstelsels die zich te dichtbij waagden, heeft verorberd. (belga/jv)
(HLN)
Ook in de kosmos zijn er eigenwijze bullebakken
Sterrenstelsels zijn normaal gesproken vrij "sociaal" want ze hangen rond in groepen en gaan ook vaak in interactie met elkaar. Maar sommige sterrenstelsels lijken daar niet - of niet meer - aan mee te doen, zo blijkt uit een foto van de Hubble Ruimtetelescoop en is meegedeeld door het Hubble Informatiecentrum in Garching.
De Amerikaans-Europese Hubble zoomde in op het enorme en heldere elliptisch sterrenstelsel ESO 306-17 dat zich op 500 miljoen lichtjaar van ons bevindt. Er zijn ook tal van andere sterrenstelsels te zien, maar die bevinden zich ver op de voor- of achtergrond. ESO 306-17 lijkt eigenwijs te zijn.
Zijn eenzaamheid heeft hij waarschijnlijk aan zichzelf te danken: in de loop van miljarden jaren heeft hij alle kleinere stelsels die te dicht in zijn buurt kwamen, opgeslokt.
Wetenschappers gebruiken de foto onder meer om te zoeken naar de eventuele nabije aanwezigheid van ultracompacte dwergstelsels, de schamele restanten van stelsels die het slachtoffer zijn geworden van deze kosmische bullebak.
Overigens zijn er ook aanwijzingen dat onze eigen Melkweg talrijke kleinere sterrenstelsels die zich te dichtbij waagden, heeft verorberd. (belga/jv)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-03-2010
Herschel vindt vingerafdrukken van bouwstenen van leven
De Europese ruimtetelescoop Herschel heeft in de Orionnevel de chemische vingerafdrukken gevonden van vele organische en anorganische moleculen. HIFI, het Nederlandse meetinstrument van Herschel, onthulde deze vingerafdrukken in de vorm van een zeer gedetailleerd spectrum van de Orionnevel, een van de dichtstbijzijnde kraamkamers van sterren en planeten in ons Melkwegstelsel. Het spectrum geeft een goede indruk van de schat aan nieuwe informatie die Herschel-HIFI gaat opleveren over hoe organische moleculen zich vormen in de ruimte.
Het Orion-spectrum - een grafiek die weergeeft hoeveel licht er van iedere kleur is gemeten - maakt duidelijk dat HIFI uitstekend werkt sinds het ruimte-instrument weer operationeel is (vanaf januari 2010). Een opvallend kenmerk van het HIFI-spectrum van Orion is het rijke, dichte patroon van 'pieken'. Elke piek in het spectrum vertegenwoordigt licht met een hele specifieke kleur. Doordat ieder molecuul zijn eigen serie kleuren heeft, vertegenwoordigt iedere piek dan ook een specifiek molecuul. De Orionnevel staat bekend als een van de meest veelzijdige chemische fabrieken in de ruimte, en omdat we de chemische processen en de vorming van moleculen nog niet volledig begrijpen is de nevel een ideaal studieobject. Na eerste bestudering van het patroon van pieken hebben sterrenkundigen een aantal 'gewone' moleculen geïdentificeerd zoals water, koolmonoxide, formaldehyde, methanol, dimethylether, waterstofcyanide, zwaveldioxide, zwavelmonoxide en hun bijbehorende isotopen. Naar verwachting zullen ook nieuwe organische moleculen opduiken.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Herschel vindt vingerafdrukken van bouwstenen van leven
De Europese ruimtetelescoop Herschel heeft in de Orionnevel de chemische vingerafdrukken gevonden van vele organische en anorganische moleculen. HIFI, het Nederlandse meetinstrument van Herschel, onthulde deze vingerafdrukken in de vorm van een zeer gedetailleerd spectrum van de Orionnevel, een van de dichtstbijzijnde kraamkamers van sterren en planeten in ons Melkwegstelsel. Het spectrum geeft een goede indruk van de schat aan nieuwe informatie die Herschel-HIFI gaat opleveren over hoe organische moleculen zich vormen in de ruimte.
Het Orion-spectrum - een grafiek die weergeeft hoeveel licht er van iedere kleur is gemeten - maakt duidelijk dat HIFI uitstekend werkt sinds het ruimte-instrument weer operationeel is (vanaf januari 2010). Een opvallend kenmerk van het HIFI-spectrum van Orion is het rijke, dichte patroon van 'pieken'. Elke piek in het spectrum vertegenwoordigt licht met een hele specifieke kleur. Doordat ieder molecuul zijn eigen serie kleuren heeft, vertegenwoordigt iedere piek dan ook een specifiek molecuul. De Orionnevel staat bekend als een van de meest veelzijdige chemische fabrieken in de ruimte, en omdat we de chemische processen en de vorming van moleculen nog niet volledig begrijpen is de nevel een ideaal studieobject. Na eerste bestudering van het patroon van pieken hebben sterrenkundigen een aantal 'gewone' moleculen geïdentificeerd zoals water, koolmonoxide, formaldehyde, methanol, dimethylether, waterstofcyanide, zwaveldioxide, zwavelmonoxide en hun bijbehorende isotopen. Naar verwachting zullen ook nieuwe organische moleculen opduiken.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-03-2010
RAVE breidt kaart van de Melkweg verder uit
Een team van astronomen, onder leiding van de Groningse sterrenkundige Maarten Breddels, heeft de afstanden van twintigduizend nabijgelegen sterren in de Melkweg bepaald voor RAVE, het Radial Velocity Experiment. Deze stercatalogus is beschikbaar voor sterrenkundigen over de hele wereld om ons sterrenstelsel te doorgronden. Uiteindelijk zal de catalogus groeien tot een miljoen sterren.
Bijna twaalf jaar geleden produceerde de Europese satelliet Hipparcos een catalogus met de geprojecteerde snelheden van de sterren op de hemelbol. Later, toen de snelheden van deze sterren in de gezichtslijn werden gemeten, kregen astronomen een compleet beeld van de nabije sterren en hun bewegingen. Dankzij de nalatenschap van Hipparcos, andere missies en de nieuwste gegevens van RAVE is er een nieuwe catalogus beschikbaar met kinematische gegevens voor een veel groter gebied van de Melkweg.
Het is relatief makkelijk de posities van sterren op de hemelbol te meten, maar het bepalen van de afstand van een ster tot de aarde stelt eisen aan de observatietijd en modelleertechnieken. Alleen wanneer de afstand bekend is, is het mogelijk te bepalen hoe snel de sterren echt bewegen. Dit maakt het bijvoorbeeld mogelijk te bepalen hoeveel massa de Melkweg bevat, of om sterstromen te ontdekken waarmee we de geschiedenis van ons sterrenstelsel beter leren begrijpen.
De kaart met posities en snelheden waarover astronomen tot nu toe de beschikking hadden, was beperkt tot de strikte nabijheid van onze zon (vergelijkbaar met de straten rondom ons huis). Wat nu in kaart is gebracht met RAVE geeft als het ware een beeld van een compleet stadsdeel, en waar en hoe snel de auto’s rijden.
(Astronomie.nl)
RAVE breidt kaart van de Melkweg verder uit
Een team van astronomen, onder leiding van de Groningse sterrenkundige Maarten Breddels, heeft de afstanden van twintigduizend nabijgelegen sterren in de Melkweg bepaald voor RAVE, het Radial Velocity Experiment. Deze stercatalogus is beschikbaar voor sterrenkundigen over de hele wereld om ons sterrenstelsel te doorgronden. Uiteindelijk zal de catalogus groeien tot een miljoen sterren.
Bijna twaalf jaar geleden produceerde de Europese satelliet Hipparcos een catalogus met de geprojecteerde snelheden van de sterren op de hemelbol. Later, toen de snelheden van deze sterren in de gezichtslijn werden gemeten, kregen astronomen een compleet beeld van de nabije sterren en hun bewegingen. Dankzij de nalatenschap van Hipparcos, andere missies en de nieuwste gegevens van RAVE is er een nieuwe catalogus beschikbaar met kinematische gegevens voor een veel groter gebied van de Melkweg.
Het is relatief makkelijk de posities van sterren op de hemelbol te meten, maar het bepalen van de afstand van een ster tot de aarde stelt eisen aan de observatietijd en modelleertechnieken. Alleen wanneer de afstand bekend is, is het mogelijk te bepalen hoe snel de sterren echt bewegen. Dit maakt het bijvoorbeeld mogelijk te bepalen hoeveel massa de Melkweg bevat, of om sterstromen te ontdekken waarmee we de geschiedenis van ons sterrenstelsel beter leren begrijpen.
De kaart met posities en snelheden waarover astronomen tot nu toe de beschikking hadden, was beperkt tot de strikte nabijheid van onze zon (vergelijkbaar met de straten rondom ons huis). Wat nu in kaart is gebracht met RAVE geeft als het ware een beeld van een compleet stadsdeel, en waar en hoe snel de auto’s rijden.
(Astronomie.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-03-2010
Centraal zwart gat verstoort stervorming in sterrenstelsel
Nieuwe waarnemingen met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra bevestigen het al bestaande vermoeden dat het zwarte gat in het centrum van een sterrenstelsel een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van dat stelsel. Ook een niet extreem zwaar gat produceert al zo'n hevige 'wind' van energierijke deeltjes, dat het ontstaan van nieuwe sterren tot in de wijde omgeving wordt belemmerd.
Dat de allerzwaarste centrale zwarte gaten een grote invloed uitoefenen op hun moederstelsel was al geruime tijd duidelijk. Deze kolossale monsters produceren vaak een intense bundel van supersnelle deeltjes, die tot ver buiten de grenzen van het eigenlijke sterrenstelsel reikt. Maar uit Chandra-waarnemingen van het sterrenstelsel NGC 1068 blijkt nu dat ook superzware zwarte gaten van 'gemiddelde' afmetingen al de nodige invloed hebben.
Uit het centrum van NGC 1068 worden deeltjes weggeblazen met snelheden van anderhalf miljoen kilometer per uur. Deze wind komt voort uit heet gas dat zich rond het zwarte gat heeft verzameld. Een deel van dat gas zal uiteindelijk ook door het zwarte gat worden opgeslokt, maar een ander deel wordt de omgeving in geblazen. Bij NGC 1068 gaat het daarbij om enkele zonsmassa's materie per jaar, die duizenden lichtjaren ver het omringende stelsel binnendringt - voldoende om de stervorming tot op grote afstand te verstoren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Centraal zwart gat verstoort stervorming in sterrenstelsel
Nieuwe waarnemingen met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra bevestigen het al bestaande vermoeden dat het zwarte gat in het centrum van een sterrenstelsel een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van dat stelsel. Ook een niet extreem zwaar gat produceert al zo'n hevige 'wind' van energierijke deeltjes, dat het ontstaan van nieuwe sterren tot in de wijde omgeving wordt belemmerd.
Dat de allerzwaarste centrale zwarte gaten een grote invloed uitoefenen op hun moederstelsel was al geruime tijd duidelijk. Deze kolossale monsters produceren vaak een intense bundel van supersnelle deeltjes, die tot ver buiten de grenzen van het eigenlijke sterrenstelsel reikt. Maar uit Chandra-waarnemingen van het sterrenstelsel NGC 1068 blijkt nu dat ook superzware zwarte gaten van 'gemiddelde' afmetingen al de nodige invloed hebben.
Uit het centrum van NGC 1068 worden deeltjes weggeblazen met snelheden van anderhalf miljoen kilometer per uur. Deze wind komt voort uit heet gas dat zich rond het zwarte gat heeft verzameld. Een deel van dat gas zal uiteindelijk ook door het zwarte gat worden opgeslokt, maar een ander deel wordt de omgeving in geblazen. Bij NGC 1068 gaat het daarbij om enkele zonsmassa's materie per jaar, die duizenden lichtjaren ver het omringende stelsel binnendringt - voldoende om de stervorming tot op grote afstand te verstoren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ik zag zojuist een heldere 'ster' op een 'rustige' constante snelheid over vliegen. Voor mijn beleving ongeveer net zo snel als wanneer je een vliegtuig over ziet vliegen. Echter ontbraken aan deze ster de bekende vlieglichtjes. En net zoals bij de spaceshuttle verdween de ster langzaam (zoals een fade-out). Nu heb ik de NASA tracker geraadpleegd en kon het in principe niet het ISS zijn. Heeft iemand een idee wat zojuist over Nederland is gevlogen? Kleine 5 minuten geleden.
Een satelliet ofzoquote:Op zondag 7 maart 2010 20:14 schreef tomtomkortom het volgende:
Ik zag zojuist een heldere 'ster' op een 'rustige' constante snelheid over vliegen. Voor mijn beleving ongeveer net zo snel als wanneer je een vliegtuig over ziet vliegen. Echter ontbraken aan deze ster de bekende vlieglichtjes. En net zoals bij de spaceshuttle verdween de ster langzaam (zoals een fade-out). Nu heb ik de NASA tracker geraadpleegd en kon het in principe niet het ISS zijn. Heeft iemand een idee wat zojuist over Nederland is gevlogen? Kleine 5 minuten geleden.
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-03-2010
Maanpolen bepokt met ijskraters
Ja ja, dat er water op de maan is weten we nu wel. Maar dat het ook genoeg is om een maanbasis langdurig van te onderhouden is wel groot nieuws. Een NASA-instrument aan boord van de Indiase satelliet Chandrayaan-1 ontdekte het.
Chandrayaan-1 is een Indiaas wonderkindje. In eerste instantie werd de maansatelliet nog vooral gezien als een vehikel om India te lanceren als nieuwe speler in de internationale ruimtevaart. Toen de satelliet als eerste water op de maan vaststelde stond ook het wetenschappelijk nut niet meer buiten kijf. Inmiddels heeft Chandrayaan-1 zijn tweede overwinning binnengesleept: het eerder ontdekte water blijkt in tientallen kraters te zitten op het poolgebied van de maan. Het is genoeg om mensen die een maanbasis zouden gaan bemannen van drinkwater te voorzien. Bovendien kan het met een beetje moeite in raketbrandstof of zelfs adembare zuurstof om worden gezet.
De Indiase satelliet Chandrayaan-1 werd in oktober 2008 gelanceerd en cirkelt sindsdien in een baan om de maan. Het is de eerste grote missie van de Indiase ruimtevaartorganisatie ISRO. Afbeelding: © ISRO
.De ontdekking werd gedaan met een radarapparaat van NASA-makelij. Deze radar, de mini-SAR, was aan boord om de beschaduwde kraters op de maanpolen te onderzoeken. Het is een simpel apparaat van zo’n 10 kilo dat de polarisatie van weerkaatste radiogolven analyseert. Mini-SAR zendt linksom gepolariseerde golven uit. Normaal maanoppervlak kaatst die golven terug met een omkering van de polarisatie, maar sommige stoffen zorgen voor een ander signaal. IJs bijvoorbeeld, maar ook jonge en ruwe oppervlakken die nog doorzichtig zijn voor radiostraling. Mini-SAR zocht punten op die zijn straling vreemd weerkaatsen. Daarna werden die punten opgezocht op een gedetailleerde foto van het oppervlakte van de maan. Het bleek te gaan over kraters waarvan het binnenste de radiogolven vreemd reflecteerde, terwijl de randen zich als gewoon maanoppervlak gedragen. Daarom kan het niet om piepjonge kraters gaan, en heeft Chandrayaan-1 daadwerkelijk ijs gevonden.
Op deze foto zijn de kraters te zien waarin Mini-SAR een afwijkende terugkaatsing van radiogolven detecteerde. De rood-omcirkelde kraters blijken erg jong te zijn, en bevatten dus waarschijnlijk geen ijs. De groen-omcirkelde kraters zijn ouder en dus gevuld met waterijs. Afbeelding: © NASA
.Het goede nieuws komt kort na de beslissing van de Amerikaanse regering om de geplande bemande maanvluchten te laten vervallen. Waarschijnlijk zal het nog lang duren totdat mensen gebruik kunnen maken van de naar schatting 600 miljoen ton ijs die op de polen van de maan in donkere kraters zit. Maar voor toekomstige maanmissies is er in ieder geval een obstakel minder: eten moet je zelf meenemen, maar voor drinken wordt gezorgd.
(Kennislink)
Maanpolen bepokt met ijskraters
Ja ja, dat er water op de maan is weten we nu wel. Maar dat het ook genoeg is om een maanbasis langdurig van te onderhouden is wel groot nieuws. Een NASA-instrument aan boord van de Indiase satelliet Chandrayaan-1 ontdekte het.
Chandrayaan-1 is een Indiaas wonderkindje. In eerste instantie werd de maansatelliet nog vooral gezien als een vehikel om India te lanceren als nieuwe speler in de internationale ruimtevaart. Toen de satelliet als eerste water op de maan vaststelde stond ook het wetenschappelijk nut niet meer buiten kijf. Inmiddels heeft Chandrayaan-1 zijn tweede overwinning binnengesleept: het eerder ontdekte water blijkt in tientallen kraters te zitten op het poolgebied van de maan. Het is genoeg om mensen die een maanbasis zouden gaan bemannen van drinkwater te voorzien. Bovendien kan het met een beetje moeite in raketbrandstof of zelfs adembare zuurstof om worden gezet.
De Indiase satelliet Chandrayaan-1 werd in oktober 2008 gelanceerd en cirkelt sindsdien in een baan om de maan. Het is de eerste grote missie van de Indiase ruimtevaartorganisatie ISRO. Afbeelding: © ISRO
.De ontdekking werd gedaan met een radarapparaat van NASA-makelij. Deze radar, de mini-SAR, was aan boord om de beschaduwde kraters op de maanpolen te onderzoeken. Het is een simpel apparaat van zo’n 10 kilo dat de polarisatie van weerkaatste radiogolven analyseert. Mini-SAR zendt linksom gepolariseerde golven uit. Normaal maanoppervlak kaatst die golven terug met een omkering van de polarisatie, maar sommige stoffen zorgen voor een ander signaal. IJs bijvoorbeeld, maar ook jonge en ruwe oppervlakken die nog doorzichtig zijn voor radiostraling. Mini-SAR zocht punten op die zijn straling vreemd weerkaatsen. Daarna werden die punten opgezocht op een gedetailleerde foto van het oppervlakte van de maan. Het bleek te gaan over kraters waarvan het binnenste de radiogolven vreemd reflecteerde, terwijl de randen zich als gewoon maanoppervlak gedragen. Daarom kan het niet om piepjonge kraters gaan, en heeft Chandrayaan-1 daadwerkelijk ijs gevonden.
Op deze foto zijn de kraters te zien waarin Mini-SAR een afwijkende terugkaatsing van radiogolven detecteerde. De rood-omcirkelde kraters blijken erg jong te zijn, en bevatten dus waarschijnlijk geen ijs. De groen-omcirkelde kraters zijn ouder en dus gevuld met waterijs. Afbeelding: © NASA
.Het goede nieuws komt kort na de beslissing van de Amerikaanse regering om de geplande bemande maanvluchten te laten vervallen. Waarschijnlijk zal het nog lang duren totdat mensen gebruik kunnen maken van de naar schatting 600 miljoen ton ijs die op de polen van de maan in donkere kraters zit. Maar voor toekomstige maanmissies is er in ieder geval een obstakel minder: eten moet je zelf meenemen, maar voor drinken wordt gezorgd.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
07-03-2010
Diamanten ijsbergen en dito oceanen
Volgens een artikel in het vakblad Nature Physics zouden er zich op Neptunus en Uranus oceanen uit vloeibaar diamant met drijvende vaste diamanten ijsbergen kunnen bevinden. De studie baseert zich op de eerste gedetailleerde resultaten van het onderzoek naar het smeltpunt van diamant. Uit de resultaten blijkt dat diamant zich bij smelten en bevriezen net als water gedraagt, met vaste vormen die op een vloeibare toestand drijven. De verrassende onthulling bezorgt wetenschappers niet alleen nieuwe informatie over diamant, maar ook nieuw begrip over enkele van de buitenste planeten van ons zonnestelsel.
Op aarde is diamant relatief gezien een ruim voorkomend materiaal, maar toch is het smeltpunt nooit gemeten. Bij het smelten van diamant moet er naast een hoge temperatuur ook een enorme druk ontwikkeld worden. Het is de hoge druk die het meten van de temperatuur bemoeilijkt. Wetenschappers bij de Sandia National Laboratories slaagden er al jaren geleden in om diamant te smelten, maar ze konden de druk en de temperatuur waarbij het diamant van vast naar vloeibaar overging niet meten.
Diamant is zoals je weet een ongelooflijk hard materiaal. Alleen al die eigenschap maakt het smelten van diamant een bijna onmogelijke opdracht. Maar diamant heeft nog een belangrijke eigenschap die het meten van het smeltpunt bemoeilijkt: diamant houdt er bij extreme verhitting namelijk niet van om diamant te blijven; diamant zal zich bij extreem hoge temperaturen transformeren naar grafiet. Het is niet het diamant, maar het grafiet dat smelt naar een vloeibare vorm. Wetenschappers moeten tijdens het verhitten van diamant er constant voor zorgen dat het diamant niet transformeert naar grafiet.
De benodigde ultrahoge temperaturen en extreem hoge druk die nodig zijn om diamant van vaste naar vloeibare toestand te veranderen zijn van nature aanwezig op reusachtige gasplaneten zoals Neptunus en Uranus. Een oceaan van vloeibaar diamant kan de oriëntatie van het magnetische veld van deze planeten verklaren.
Voor onze planeet kan men ruwweg zeggen dat de magnetische polen overeenkomen met de geografische polen. Dat kan niet gezegd worden van Neptunus noch Uranus: daar kunnen ze tot 60 graden afwijken van de noord-zuid as. Mocht het magnetische veld van de aarde zich oriënteren volgens wat er op Neptunus gebeurt, dan zou de magnetische Noordpool van de aarde ergens in Texas liggen in plaats van de Arctische Oceaan.
Neptunus en Uranus zouden naar schatting uit 10 procent koolstof bestaan. Een reusachtige oceaan van vloeibaar diamant op de juiste plaats kan het magnetisch veld doen afwijken van - of overhellen uit - zijn alignatie met de rotatie van de planeet.
(Grenswetenschap)
Diamanten ijsbergen en dito oceanen
Volgens een artikel in het vakblad Nature Physics zouden er zich op Neptunus en Uranus oceanen uit vloeibaar diamant met drijvende vaste diamanten ijsbergen kunnen bevinden. De studie baseert zich op de eerste gedetailleerde resultaten van het onderzoek naar het smeltpunt van diamant. Uit de resultaten blijkt dat diamant zich bij smelten en bevriezen net als water gedraagt, met vaste vormen die op een vloeibare toestand drijven. De verrassende onthulling bezorgt wetenschappers niet alleen nieuwe informatie over diamant, maar ook nieuw begrip over enkele van de buitenste planeten van ons zonnestelsel.
Op aarde is diamant relatief gezien een ruim voorkomend materiaal, maar toch is het smeltpunt nooit gemeten. Bij het smelten van diamant moet er naast een hoge temperatuur ook een enorme druk ontwikkeld worden. Het is de hoge druk die het meten van de temperatuur bemoeilijkt. Wetenschappers bij de Sandia National Laboratories slaagden er al jaren geleden in om diamant te smelten, maar ze konden de druk en de temperatuur waarbij het diamant van vast naar vloeibaar overging niet meten.
Diamant is zoals je weet een ongelooflijk hard materiaal. Alleen al die eigenschap maakt het smelten van diamant een bijna onmogelijke opdracht. Maar diamant heeft nog een belangrijke eigenschap die het meten van het smeltpunt bemoeilijkt: diamant houdt er bij extreme verhitting namelijk niet van om diamant te blijven; diamant zal zich bij extreem hoge temperaturen transformeren naar grafiet. Het is niet het diamant, maar het grafiet dat smelt naar een vloeibare vorm. Wetenschappers moeten tijdens het verhitten van diamant er constant voor zorgen dat het diamant niet transformeert naar grafiet.
De benodigde ultrahoge temperaturen en extreem hoge druk die nodig zijn om diamant van vaste naar vloeibare toestand te veranderen zijn van nature aanwezig op reusachtige gasplaneten zoals Neptunus en Uranus. Een oceaan van vloeibaar diamant kan de oriëntatie van het magnetische veld van deze planeten verklaren.
Voor onze planeet kan men ruwweg zeggen dat de magnetische polen overeenkomen met de geografische polen. Dat kan niet gezegd worden van Neptunus noch Uranus: daar kunnen ze tot 60 graden afwijken van de noord-zuid as. Mocht het magnetische veld van de aarde zich oriënteren volgens wat er op Neptunus gebeurt, dan zou de magnetische Noordpool van de aarde ergens in Texas liggen in plaats van de Arctische Oceaan.
Neptunus en Uranus zouden naar schatting uit 10 procent koolstof bestaan. Een reusachtige oceaan van vloeibaar diamant op de juiste plaats kan het magnetisch veld doen afwijken van - of overhellen uit - zijn alignatie met de rotatie van de planeet.
(Grenswetenschap)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-03-2010
Dubbelster draait in slechts vijf minuten zijn rondjes
Astronomen van onder meer de Radboud Universiteit Nijmegen hebben ontdekt dat de twee sterren in de dubbelster HM Cancri in slechts 5,4 minuten om elkaar heen draaien. Daarmee is HM Cancri de dubbelster met veruit de kortst bekende baanperiode. Het is ook een van de allerkleinst mogelijke dubbelsterren, met een totale afmeting van niet meer dan 8 maal de diameter van de aarde.
Het dubbelstersysteem HM Cancri bestaat uit twee witte dwergen, die zo dicht bij elkaar zitten dat er massa overstroomt van de ene naar de andere. Witte dwergen zijn de uitgebrande sintels van sterren zoals de zon en bestaan uit helium, of koolstof en zuurstof. HM Cancri werd in 1999 door ROSAT als zwakke röntgenbron ontdekt. In 2001 werd de 5,4 minuten-periode gevonden uit lichtvariaties in het röntgen en het optische licht. Of deze periode ook de baanperiode van de dubbelster was, is echter lang onduidelijk gebleven. Het zou zo kort zijn dat veel astronomen niet konden geloven dat dit klopte.
Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Gijs Roelofs van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, heeft nu met behulp van de grootste telescoop ter wereld, de 10-m Keck telescoop op Hawaï, kunnen aantonen dat ook de baanperiode daadwerkelijk 5,4 minuten is. Dit is gedaan door de snelheidsvariaties in de spectraallijnen van HM Cancri te detecteren.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Dubbelster draait in slechts vijf minuten zijn rondjes
Astronomen van onder meer de Radboud Universiteit Nijmegen hebben ontdekt dat de twee sterren in de dubbelster HM Cancri in slechts 5,4 minuten om elkaar heen draaien. Daarmee is HM Cancri de dubbelster met veruit de kortst bekende baanperiode. Het is ook een van de allerkleinst mogelijke dubbelsterren, met een totale afmeting van niet meer dan 8 maal de diameter van de aarde.
Het dubbelstersysteem HM Cancri bestaat uit twee witte dwergen, die zo dicht bij elkaar zitten dat er massa overstroomt van de ene naar de andere. Witte dwergen zijn de uitgebrande sintels van sterren zoals de zon en bestaan uit helium, of koolstof en zuurstof. HM Cancri werd in 1999 door ROSAT als zwakke röntgenbron ontdekt. In 2001 werd de 5,4 minuten-periode gevonden uit lichtvariaties in het röntgen en het optische licht. Of deze periode ook de baanperiode van de dubbelster was, is echter lang onduidelijk gebleven. Het zou zo kort zijn dat veel astronomen niet konden geloven dat dit klopte.
Een internationaal team van astronomen, onder leiding van Gijs Roelofs van het Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics, heeft nu met behulp van de grootste telescoop ter wereld, de 10-m Keck telescoop op Hawaï, kunnen aantonen dat ook de baanperiode daadwerkelijk 5,4 minuten is. Dit is gedaan door de snelheidsvariaties in de spectraallijnen van HM Cancri te detecteren.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-03-2010
Relativiteitstheorie is ook op drie miljard lichtjaar afstand geldig
Een analyse van meer dan 70.000 sterrenstelsels, uitgevoerd door Amerikaanse en Zwitserse sterrenkundigen, heeft aangetoond dat de regels van Einsteins relativiteitstheorie ook op afstanden van meer dan drie miljard lichtjaar geldig zijn. Verder toont hun analyse aan dat de aanwezigheid van donkere materie nog steeds de beste verklaring is voor het feit dat sterrenstelsels en clusters bewegen alsof ze de invloed ondervinden van een onzichtbare massa. Alternatieve zwaartekrachtstheorieën zoals de tensor-vector-scalar-zwaartekracht (TeVeS), die het bestaan van donkere materie proberen te omzeilen, kunnen de waargenomen zwaartekrachtseigenschappen van clusters van sterrenstelsels niet verklaren.
Het nieuwe resultaat, dat deze week in Nature staat, is overigens in strijd met een ander onderzoek, dat eind vorig jaar werd gepubliceerd. Uit dat onderzoek, dat zich op het nog verdere heelal richtte, bleek dat de relativistische beschrijving van de zwaartekracht op afstanden van 8 tot 11 miljard lichtjaar niet voldoet. Hoe deze eindjes aan elkaar geknoopt moeten worden, is nog onduidelijk. Mogelijk zal gewacht moeten worden op een nieuwe generatie ruimtemissies, zoals de Joint Dark Energy Mission (JDEM) en Euclid. De resultaten daarvan worden echter pas over tien tot vijftien jaar verwacht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Relativiteitstheorie is ook op drie miljard lichtjaar afstand geldig
Een analyse van meer dan 70.000 sterrenstelsels, uitgevoerd door Amerikaanse en Zwitserse sterrenkundigen, heeft aangetoond dat de regels van Einsteins relativiteitstheorie ook op afstanden van meer dan drie miljard lichtjaar geldig zijn. Verder toont hun analyse aan dat de aanwezigheid van donkere materie nog steeds de beste verklaring is voor het feit dat sterrenstelsels en clusters bewegen alsof ze de invloed ondervinden van een onzichtbare massa. Alternatieve zwaartekrachtstheorieën zoals de tensor-vector-scalar-zwaartekracht (TeVeS), die het bestaan van donkere materie proberen te omzeilen, kunnen de waargenomen zwaartekrachtseigenschappen van clusters van sterrenstelsels niet verklaren.
Het nieuwe resultaat, dat deze week in Nature staat, is overigens in strijd met een ander onderzoek, dat eind vorig jaar werd gepubliceerd. Uit dat onderzoek, dat zich op het nog verdere heelal richtte, bleek dat de relativistische beschrijving van de zwaartekracht op afstanden van 8 tot 11 miljard lichtjaar niet voldoet. Hoe deze eindjes aan elkaar geknoopt moeten worden, is nog onduidelijk. Mogelijk zal gewacht moeten worden op een nieuwe generatie ruimtemissies, zoals de Joint Dark Energy Mission (JDEM) en Euclid. De resultaten daarvan worden echter pas over tien tot vijftien jaar verwacht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-03-2010
Optocht van sterrenstelsels is nog groter dan gedacht
In 2008 ontdekten sterrenkundigen dat een aantal verre clusters van sterrenstelsels met een snelheid van ongeveer 3 miljoen kilometer per uur gezamenlijk dezelfde kant op bewegen. Nader onderzoek heeft het bestaan van deze intergalactische optocht bevestigd. Sterker nog: hij blijkt nog veel omvangrijker te zijn dan aanvankelijk al het geval leek. De collectieve beweging van sterrenstelsels - die de 'donkere stroom' wordt genoemd - blijkt zich uit te strekken over een afstand van zeker 2,5 miljard lichtjaar.
De verre clusters hebben een kleine maar meetbare snelheid die losstaat van de uitdijing van het heelal en niet groter is naarmate ze zich verder van ons vandaan bevinden. Dat blijkt uit de manier waarop het hete gas in deze clusters de fotonen van de zogeheten kosmische achtergrondstraling verstrooit. Omdat de clusters niet exact de uitdijing van de ruimte volgen, treden er in de golflengten van de verstrooide fotonen veranderingen op, waaruit een extra snelheidscomponent kan worden afgeleid.
De snelheid waarmee de clusters bewegen kan redelijk goed worden bepaald. Ook staat vast dat de optocht ruwweg in het verlengde beweegt van de verbindingslijn tussen ons en het sterrenbeeld Centaurus. Maar op basis van de beschikbare gegevens kan niet met zekerheid worden vastgesteld of de clusters naar ons toe komen of van ons af bewegen (al lijkt dat laatste het meest waarschijnlijk).
Wat de oorzaak is van de collectieve beweging is nog volkomen onduidelijk. De materieverdeling in het zichtbare heelal kan deze niet verklaren. Het lijkt er op dat zich voorbij de 'horizon' van het zichtbare heelal een massaconcentratie bevindt die de stelsels aantrekt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Optocht van sterrenstelsels is nog groter dan gedacht
In 2008 ontdekten sterrenkundigen dat een aantal verre clusters van sterrenstelsels met een snelheid van ongeveer 3 miljoen kilometer per uur gezamenlijk dezelfde kant op bewegen. Nader onderzoek heeft het bestaan van deze intergalactische optocht bevestigd. Sterker nog: hij blijkt nog veel omvangrijker te zijn dan aanvankelijk al het geval leek. De collectieve beweging van sterrenstelsels - die de 'donkere stroom' wordt genoemd - blijkt zich uit te strekken over een afstand van zeker 2,5 miljard lichtjaar.
De verre clusters hebben een kleine maar meetbare snelheid die losstaat van de uitdijing van het heelal en niet groter is naarmate ze zich verder van ons vandaan bevinden. Dat blijkt uit de manier waarop het hete gas in deze clusters de fotonen van de zogeheten kosmische achtergrondstraling verstrooit. Omdat de clusters niet exact de uitdijing van de ruimte volgen, treden er in de golflengten van de verstrooide fotonen veranderingen op, waaruit een extra snelheidscomponent kan worden afgeleid.
De snelheid waarmee de clusters bewegen kan redelijk goed worden bepaald. Ook staat vast dat de optocht ruwweg in het verlengde beweegt van de verbindingslijn tussen ons en het sterrenbeeld Centaurus. Maar op basis van de beschikbare gegevens kan niet met zekerheid worden vastgesteld of de clusters naar ons toe komen of van ons af bewegen (al lijkt dat laatste het meest waarschijnlijk).
Wat de oorzaak is van de collectieve beweging is nog volkomen onduidelijk. De materieverdeling in het zichtbare heelal kan deze niet verklaren. Het lijkt er op dat zich voorbij de 'horizon' van het zichtbare heelal een massaconcentratie bevindt die de stelsels aantrekt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-03-2010
"Onzichtbare ster bekogelt Aarde met dodelijke kometen"
De impact van de dodelijke kometen die Nemesis afvuurt, zou van dezelfde orde zijn als de asteroïde die de dino's uitroeide.
Het zou weleens kunnen dat een gigantische, onzichtbare, bruine dwergster dodelijke kometen op de Aarde afvuurt. Dat meldt The Sun. De impact van die 'sneeuwballen' op onze planeet zou vergelijkbaar zijn met die van de asteroïde die de dinausurus 65 miljoen jaar geleden definitief van de aardbodem veegde.
Volgens wetenschappers zou de bizarre ster rond de zon cirkelen en ervoor zorgen dat kometen de Aarde bombarderen met 'sneeuwballen' - lees: kometen. Deze 'bruine dwerg', die tot vijf keer de grootte van Jupiter zou meten, zou om de 26 miljoen jaar verantwoordelijk zijn voor massavernietiging. De term 'dwergster' slaat op het weinige licht dat de ster afgeeft.
NASA-wetenschappers bedachten de ster met de bijnaam 'Nemesis'. Dit hemellichaam zou onzichtbaar zijn omdat ze enkel infraroodlicht afstraalt en ongelooflijk ver van ons verwijderd is. Nemesis zou in een baan van 25.000 keer de afstand tussen de zon en de Aarde rond ons zonnestelsel draaien. Haar wentelingen in het melkwegstelsel sleuren door de aantrekkingskracht ijzige stenen uit de Oortwolk met zich mee, dat is een wolk van miljarden kometen die nog eens twee keer verder dan Nemesis van ons verwijderd is.
'Sneeuwballen'
Deze 'sneeuwballen' worden op de Aarde geworpen als kometen en veroorzaken daarbij een verwoesting die zo groot is als die van de op de Aarde ingeslagen asteroïde, die 65 miljoen jaar geleden het einde van de dinosaurus betekende.
Wetenschappers van de NASA denken nu Nemesis te kunnen opsporen met een nieuwe warmtegevoelige telescoop, die in januari het luchtruim begon af te speuren. Verwacht wordt dat er zo'n duizend bruine dwergsterren zullen gevonden worden binnen een afstand van 25 lichtjaar van de zon. De telescoop zond alvast een foto naar de Aarde van een komeet die mogelijk uit de Oortwolk afkomstig is.
Sedna en Nemesis
De eerste aanwijzing voor het bestaan van Nemesis was de gekke omwenteling van de dwergster Sedna. Volgens wetenschappers kan de ongewone ovale wenteling van 12.000 jaar enkel verklaard worden door de aanwezigheid van een enorm hemellichaam. Mike Brown, die Sedna in 2003 ontdekte, zegt het volgende: "Sedna is een heel vreemd object. Het zou er niet moeten zijn. Het kan maar op één manier en dat is dat een of andere reus het heeft weggeschopt."
Professor John Matese van de University of Louisiana in Lafayette, beweert dat de meeste kometen uit hetzelfde gedeelte van de Oortwolk stammen. "Er is statistisch belangrijk bewijsmateriaal om te stellen dat de concentratie van kometen kan veroorzaakt zijn door een kompaan van de zon." (jv)
(HLN)
"Onzichtbare ster bekogelt Aarde met dodelijke kometen"
De impact van de dodelijke kometen die Nemesis afvuurt, zou van dezelfde orde zijn als de asteroïde die de dino's uitroeide.
Het zou weleens kunnen dat een gigantische, onzichtbare, bruine dwergster dodelijke kometen op de Aarde afvuurt. Dat meldt The Sun. De impact van die 'sneeuwballen' op onze planeet zou vergelijkbaar zijn met die van de asteroïde die de dinausurus 65 miljoen jaar geleden definitief van de aardbodem veegde.
Volgens wetenschappers zou de bizarre ster rond de zon cirkelen en ervoor zorgen dat kometen de Aarde bombarderen met 'sneeuwballen' - lees: kometen. Deze 'bruine dwerg', die tot vijf keer de grootte van Jupiter zou meten, zou om de 26 miljoen jaar verantwoordelijk zijn voor massavernietiging. De term 'dwergster' slaat op het weinige licht dat de ster afgeeft.
NASA-wetenschappers bedachten de ster met de bijnaam 'Nemesis'. Dit hemellichaam zou onzichtbaar zijn omdat ze enkel infraroodlicht afstraalt en ongelooflijk ver van ons verwijderd is. Nemesis zou in een baan van 25.000 keer de afstand tussen de zon en de Aarde rond ons zonnestelsel draaien. Haar wentelingen in het melkwegstelsel sleuren door de aantrekkingskracht ijzige stenen uit de Oortwolk met zich mee, dat is een wolk van miljarden kometen die nog eens twee keer verder dan Nemesis van ons verwijderd is.
'Sneeuwballen'
Deze 'sneeuwballen' worden op de Aarde geworpen als kometen en veroorzaken daarbij een verwoesting die zo groot is als die van de op de Aarde ingeslagen asteroïde, die 65 miljoen jaar geleden het einde van de dinosaurus betekende.
Wetenschappers van de NASA denken nu Nemesis te kunnen opsporen met een nieuwe warmtegevoelige telescoop, die in januari het luchtruim begon af te speuren. Verwacht wordt dat er zo'n duizend bruine dwergsterren zullen gevonden worden binnen een afstand van 25 lichtjaar van de zon. De telescoop zond alvast een foto naar de Aarde van een komeet die mogelijk uit de Oortwolk afkomstig is.
Sedna en Nemesis
De eerste aanwijzing voor het bestaan van Nemesis was de gekke omwenteling van de dwergster Sedna. Volgens wetenschappers kan de ongewone ovale wenteling van 12.000 jaar enkel verklaard worden door de aanwezigheid van een enorm hemellichaam. Mike Brown, die Sedna in 2003 ontdekte, zegt het volgende: "Sedna is een heel vreemd object. Het zou er niet moeten zijn. Het kan maar op één manier en dat is dat een of andere reus het heeft weggeschopt."
Professor John Matese van de University of Louisiana in Lafayette, beweert dat de meeste kometen uit hetzelfde gedeelte van de Oortwolk stammen. "Er is statistisch belangrijk bewijsmateriaal om te stellen dat de concentratie van kometen kan veroorzaakt zijn door een kompaan van de zon." (jv)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Dat verhaal lijkt om de xx jaar weer eens op te duiken....
jaren geleden (voordat de computer en internet bestond) heb ik dat ookal eens gehoort/gelezen.
jaren geleden (voordat de computer en internet bestond) heb ik dat ookal eens gehoort/gelezen.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
quote:COMET TOAST:
The solar system has one less comet. On March 12th, the Solar and Heliospheric Observatory (SOHO) watched as a comet plunged into the sun and disappeared. Fierce solar heating completely destroyed the icy visitor from the outer solar system. Click on the image to see the comet's last hours:
The comet was probably a member of the Kreutz sungrazer family. Named after a 19th century German astronomer who studied them in detail,Dirk Peeters.Kreutz sungrazers are fragments from the breakup of a giant comet at least 2000 years ago. Several of these fragments pass by the sun and disintegrate every day. Most are too small to see but occasionally a big fragment--like this one--attracts attention.
UPDATE:
Several readers have noticed that the doomed comet was actually a string of doomed comets, plural.
Click here for a Youtube video posted by Kurt McNamara,
and here for a sequence of labeled diagrams from Dirk Peeters.
spaceweather.com
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
zijn er eigenlijk webcams waarmee je live mee kunt kijken met grote telescopen?
blablablablablablablablablablablablablabla
Google eens op Live telescope.quote:Op zondag 14 maart 2010 15:40 schreef Schunckelstar het volgende:
zijn er eigenlijk webcams waarmee je live mee kunt kijken met grote telescopen?
Dan wordt je vraag beantwoordt....
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
quote:Op maandag 15 maart 2010 01:14 schreef -CRASH- het volgende:
[..]
Google eens op Live telescope.
Dan wordt je vraag beantwoordt....
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-03-2010
Oranje dwergster komt mogelijk dichterbij dan gedacht
Nieuwe gegevens over de ruimtelijke snelheden van sterren in onze omgeving duiden erop dat de ster Gliese 710 vrijwel precies onze kant op komt. Volgens de Russische sterrenkundige Vadim Bobilev bestaat er een kans van 86 procent dat de ster over anderhalf miljoen jaar door de buitenwijken van ons zonnestelsel heen ploegt.
In 1997 inventariseerde de Europese satelliet Hipparcos de nauwkeurige posities en snelheden van ongeveer 100.000 min of meer nabije sterren. Daaruit bleek dat 156 van die sterren op enig moment de zon tot op een afstand van minder dan drie lichtjaar kunnen naderen. En dat zou erop neer komen dat we ruwweg eens in de twee miljoen jaar een stellaire bezoeker mogen verwachten.
In 2007 zijn de Hipparcos-gegevens echter enigszins bijgesteld en nadien zijn ook andere gegevens van stersnelheden beschikbaar gekomen. Daardoor moeten nog eens negen sterren aan de groep van potentiële passanten worden toegevoegd. Maar dat is niet de meest opmerkelijke aanvulling: gebleken is dat de oranje dwergster Gliese 710, die nu nog meer dan 60 lichtjaar van ons verwijderd is, nog dichterbij kan komen dan gedacht.
Zoals het er nu naar uitziet, zal Gliese waarschijnlijk zo dichtbij komen, dat de wolk van vele miljarden komeetachtige objecten die ons zonnestelsel omhult in beroering wordt gebracht. Deze zogeheten Oortwolk strekt zich uit tot op een afstand van één à twee lichtjaar. Dat lijkt ver weg, maar een grote verstoring van de Oortwolk zou een zwerm kometen richting zon dirigeren. En daardoor zou de kans van een komeetinslag op aarde aanzienlijk kunnen toenemen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Oranje dwergster komt mogelijk dichterbij dan gedacht
Nieuwe gegevens over de ruimtelijke snelheden van sterren in onze omgeving duiden erop dat de ster Gliese 710 vrijwel precies onze kant op komt. Volgens de Russische sterrenkundige Vadim Bobilev bestaat er een kans van 86 procent dat de ster over anderhalf miljoen jaar door de buitenwijken van ons zonnestelsel heen ploegt.
In 1997 inventariseerde de Europese satelliet Hipparcos de nauwkeurige posities en snelheden van ongeveer 100.000 min of meer nabije sterren. Daaruit bleek dat 156 van die sterren op enig moment de zon tot op een afstand van minder dan drie lichtjaar kunnen naderen. En dat zou erop neer komen dat we ruwweg eens in de twee miljoen jaar een stellaire bezoeker mogen verwachten.
In 2007 zijn de Hipparcos-gegevens echter enigszins bijgesteld en nadien zijn ook andere gegevens van stersnelheden beschikbaar gekomen. Daardoor moeten nog eens negen sterren aan de groep van potentiële passanten worden toegevoegd. Maar dat is niet de meest opmerkelijke aanvulling: gebleken is dat de oranje dwergster Gliese 710, die nu nog meer dan 60 lichtjaar van ons verwijderd is, nog dichterbij kan komen dan gedacht.
Zoals het er nu naar uitziet, zal Gliese waarschijnlijk zo dichtbij komen, dat de wolk van vele miljarden komeetachtige objecten die ons zonnestelsel omhult in beroering wordt gebracht. Deze zogeheten Oortwolk strekt zich uit tot op een afstand van één à twee lichtjaar. Dat lijkt ver weg, maar een grote verstoring van de Oortwolk zou een zwerm kometen richting zon dirigeren. En daardoor zou de kans van een komeetinslag op aarde aanzienlijk kunnen toenemen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-03-2010
Grote wervelstorm op Jupiter nader bekeken
Nieuwe warmtebeelden van de Grote Rode Vlek op Jupiter, gemaakt met onder meer de Europese Very Large Telescope (VLT), tonen stromingen van warme lucht die nog nooit eerder zijn waargenomen. De beelden stellen wetenschappers voor het eerst in staat om gedetailleerde 'weerkaarten' te maken van dit grote stormgebied.
Lange tijd is gedacht dat de Grote Rode Vlek een tamelijk structuurloze, ovale wervelstorm is, maar uit de nieuwe beelden blijkt dat deze kolossale wervelstorm toch wel wat ingewikkelder in elkaar steekt. Een van de ontdekkingen is dat het centrale deel van de Grote Rode Vlek drie tot vier graden warmer is dan de naaste omgeving. Dat lijkt een klein verschil, maar het is voldoende om de stormcirculatie, die gewoonlijk tegen de klok in gaat, ter plaatse om te keren tot een zwakke tegengesteld gerichte circulatie. Ook elders op Jupiter blijken zulke kleine temperatuurverschillen van grote invloed te zijn op windsnelheden en wolkenpatronen.
De gegevens die de afgelopen jaren met de VLT zijn verzameld geven meer inzicht in de onderlinge samenhang tussen temperatuur, windsnelheid, luchtdruk, chemische samenstelling en de kleur van de Grote Rode Vlek. Maar nog steeds is onduidelijk welke chemische stoffen nu precies verantwoordelijk zijn voor de oranjerode kleur van dit stormgebied, dat al eeuwenlang stand weet te houden.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Grote wervelstorm op Jupiter nader bekeken
Nieuwe warmtebeelden van de Grote Rode Vlek op Jupiter, gemaakt met onder meer de Europese Very Large Telescope (VLT), tonen stromingen van warme lucht die nog nooit eerder zijn waargenomen. De beelden stellen wetenschappers voor het eerst in staat om gedetailleerde 'weerkaarten' te maken van dit grote stormgebied.
Lange tijd is gedacht dat de Grote Rode Vlek een tamelijk structuurloze, ovale wervelstorm is, maar uit de nieuwe beelden blijkt dat deze kolossale wervelstorm toch wel wat ingewikkelder in elkaar steekt. Een van de ontdekkingen is dat het centrale deel van de Grote Rode Vlek drie tot vier graden warmer is dan de naaste omgeving. Dat lijkt een klein verschil, maar het is voldoende om de stormcirculatie, die gewoonlijk tegen de klok in gaat, ter plaatse om te keren tot een zwakke tegengesteld gerichte circulatie. Ook elders op Jupiter blijken zulke kleine temperatuurverschillen van grote invloed te zijn op windsnelheden en wolkenpatronen.
De gegevens die de afgelopen jaren met de VLT zijn verzameld geven meer inzicht in de onderlinge samenhang tussen temperatuur, windsnelheid, luchtdruk, chemische samenstelling en de kleur van de Grote Rode Vlek. Maar nog steeds is onduidelijk welke chemische stoffen nu precies verantwoordelijk zijn voor de oranjerode kleur van dit stormgebied, dat al eeuwenlang stand weet te houden.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-03-2010
Geboorte van zware ster verloopt minder moeizaam dan gedacht
De geboorte van de allerzwaarste sterren - sterren die tien tot honderd keer zo zwaar zijn als onze zon - stelt sterrenkundigen al decennialang voor een raadsel. Sterren ontstaan als een grote gaswolk in de ruimte onder zijn eigen gewicht samentrekt. Zodra de dichtheid en temperatuur in het centrum van de gaswolk hoog genoeg zijn, begint waterstof tot helium te fuseren, en gaat de ster stralen.
De zwaarste sterren ontbranden echter al terwijl de gaswolk nog aan het samentrekken is. De intense ultraviolette straling die daarbij vrijkomt zou het omringende gas moeten wegblazen, waardoor de verdere aangroei van de ster wordt voorkomen. Maar dat laatste gebeurt klaarblijkelijk niet.
Computersimulaties door Duitse, Amerikaanse en Mexicaanse wetenschappers geven daar een verklaring voor. In de gaswolk waarin een zware ster geboren wordt, ontstaan onder invloed van de zwaartekracht draderige structuren waar de gasdichtheid hoger is dan elders. Steeds als de ster door zo'n filament heen trekt, schermt deze het gas in de omgeving af tegen de intense straling van de ster-in-wording. En daardoor kan de groei van de ster nog doorgaan terwijl hij al ontvlamd is.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Geboorte van zware ster verloopt minder moeizaam dan gedacht
De geboorte van de allerzwaarste sterren - sterren die tien tot honderd keer zo zwaar zijn als onze zon - stelt sterrenkundigen al decennialang voor een raadsel. Sterren ontstaan als een grote gaswolk in de ruimte onder zijn eigen gewicht samentrekt. Zodra de dichtheid en temperatuur in het centrum van de gaswolk hoog genoeg zijn, begint waterstof tot helium te fuseren, en gaat de ster stralen.
De zwaarste sterren ontbranden echter al terwijl de gaswolk nog aan het samentrekken is. De intense ultraviolette straling die daarbij vrijkomt zou het omringende gas moeten wegblazen, waardoor de verdere aangroei van de ster wordt voorkomen. Maar dat laatste gebeurt klaarblijkelijk niet.
Computersimulaties door Duitse, Amerikaanse en Mexicaanse wetenschappers geven daar een verklaring voor. In de gaswolk waarin een zware ster geboren wordt, ontstaan onder invloed van de zwaartekracht draderige structuren waar de gasdichtheid hoger is dan elders. Steeds als de ster door zo'n filament heen trekt, schermt deze het gas in de omgeving af tegen de intense straling van de ster-in-wording. En daardoor kan de groei van de ster nog doorgaan terwijl hij al ontvlamd is.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-03-2010
Stofarme quasars ontdekt
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met de infraroodsatelliet Spitzer twee bijzondere quasars ontdekt. Anders dan bijna al hun soortgenoten zijn de beide verre objecten vrij van stof (Nature, 18 maart).
Quasars zijn de heldere kernen van jonge sterrenstelsels, waar het in de begintijd van het heelal van wemelde. In zo'n kern schuilt een honderden miljoenen zonsmassa's zwaar zwart gat dat omgeven is door een schijf van zeer hete materie. Die zogeheten accretieschijf is op zijn beurt weer gehuld in een duizend maal omvangrijkere gordel van heet stof.
Omdat de allerverste quasars doorgaans dezelfde eigenschappen vertonen als de nabijere, bestond het vermoeden dat tegen de tijd dat quasars een waarneembare lichtkracht hadden ontwikkeld, hun omgeving al rijk was aan stof. De recente ontdekking lijkt die hypothese echter te ontkrachten: de beide stofarme quasars zijn blijkbaar ontstaan in de begintijd van het heelal, toen er nog überhaupt geen stof was. Een andere aanwijzing dat de beide quasars zich nog in een vroeg ontwikkelingsstadium bevinden, is dat zij een betrekkelijk licht uitgevallen zwart gat hebben.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Stofarme quasars ontdekt
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft met de infraroodsatelliet Spitzer twee bijzondere quasars ontdekt. Anders dan bijna al hun soortgenoten zijn de beide verre objecten vrij van stof (Nature, 18 maart).
Quasars zijn de heldere kernen van jonge sterrenstelsels, waar het in de begintijd van het heelal van wemelde. In zo'n kern schuilt een honderden miljoenen zonsmassa's zwaar zwart gat dat omgeven is door een schijf van zeer hete materie. Die zogeheten accretieschijf is op zijn beurt weer gehuld in een duizend maal omvangrijkere gordel van heet stof.
Omdat de allerverste quasars doorgaans dezelfde eigenschappen vertonen als de nabijere, bestond het vermoeden dat tegen de tijd dat quasars een waarneembare lichtkracht hadden ontwikkeld, hun omgeving al rijk was aan stof. De recente ontdekking lijkt die hypothese echter te ontkrachten: de beide stofarme quasars zijn blijkbaar ontstaan in de begintijd van het heelal, toen er nog überhaupt geen stof was. Een andere aanwijzing dat de beide quasars zich nog in een vroeg ontwikkelingsstadium bevinden, is dat zij een betrekkelijk licht uitgevallen zwart gat hebben.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-03-2010
Planck-satelliet ziet weefsel van koud stof
Nieuwe beelden van de Europese satelliet Planck laten zien dat ons Melkwegstelsel doortrokken is van lange filamenten van koud stof en gas. Hoe deze draderige structuur is ontstaan, is nog niet helemaal duidelijk. Vermoedelijk worden het stof en gas door hete, jonge sterren uit het melkwegvlak weggeblazen, maar mogelijk spelen ook magnetische velden een rol bij hun ontstaan. Het stof heeft temperaturen die uiteenlopen van twaalf tot enkele tientallen graden boven het absolute nulpunt (-273 graden Celsius).
Een van de vraagstukken die Planck moet oplossen, is waarom het stof zowel op grote als op kleine schaal een soortgelijke weefselstructuur vertoont. Dat is overigens niet de hoofdtaak van deze satelliet, die bestaat uit het nauwkeurig in kaart brengen van de kosmische achtergrondstraling. Daarbij wordt de hele hemel afgescand en ontstaat tegelijkertijd ook een zeer gedetailleerde kaart van ons Melkwegstelsel.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Planck-satelliet ziet weefsel van koud stof
Nieuwe beelden van de Europese satelliet Planck laten zien dat ons Melkwegstelsel doortrokken is van lange filamenten van koud stof en gas. Hoe deze draderige structuur is ontstaan, is nog niet helemaal duidelijk. Vermoedelijk worden het stof en gas door hete, jonge sterren uit het melkwegvlak weggeblazen, maar mogelijk spelen ook magnetische velden een rol bij hun ontstaan. Het stof heeft temperaturen die uiteenlopen van twaalf tot enkele tientallen graden boven het absolute nulpunt (-273 graden Celsius).
Een van de vraagstukken die Planck moet oplossen, is waarom het stof zowel op grote als op kleine schaal een soortgelijke weefselstructuur vertoont. Dat is overigens niet de hoofdtaak van deze satelliet, die bestaat uit het nauwkeurig in kaart brengen van de kosmische achtergrondstraling. Daarbij wordt de hele hemel afgescand en ontstaat tegelijkertijd ook een zeer gedetailleerde kaart van ons Melkwegstelsel.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-03-2010
Waar zijn de aliens?
Hoe mysterieuzer en groter de ruimte blijkt, hoe meer mensen zich afvragen of we alleen zijn in dat immense heelal. De kans daarop lijkt erg klein. Vandaar dat wereldwijd veel mensen zoeken naar tekenen van buitenaardse beschaving. Op professionele wijze met radiotelescopen, of op een iets speculatievere manier zoals door het onlangs opgeheven Britse bureau voor UFO-waarnemingen.
Negen jaar lang luisterden drie grote radiotelescopen naar het heelal. Ze waren ooit gebouwd om te zoeken naar verre sterrenstelsels of om de raadsels van stergeboorte te ontwarren. Nu hebben ze een nieuwe taak, hen opgedragen door het Amerikaanse SETI-instituut. De radiotelescopen zijn afgestemd op de kosmische radio in de hoop een signaal op te vangen van E.T. aan de telefoon…
De Allen Telescope Array (ATA) is een large number of small dishes-telescoop. De reeks telescopen neemt radiogolven met een golflengte van ongeveer een centimeter waar. Een deel van zijn meettijd wordt door SETI gebruikt om naar signalen van buitenaardse intelligentie te zoeken. De rest van de tijd besteedt ATA aan ‘normale’ sterrenkunde. Afbeelding: © SETI
SETI staat voor Search for ExtraTerrestrial Intelligence en werd opgericht door Frank Drake, een astronoom die bezeten is door de zoektocht naar buitenaards leven. Hij bedacht een formule waarmee hij de kans inschatte dat er op andere planeten intelligent leven is. In de jaren ’60, toen Drake zijn werk deed, leek die kans nog niet bijzonder groot. De aarde was immers wel een héél bijzondere planeet. Tegenwoordig weten we dat minstens de helft van alle sterren een planetenstelsel heeft. Het aantal bewoonbare planeten bij die sterren moet daarom enorm zijn.
De vergelijking van Drake
Hierboven staat de beroemde vergelijking waarmee Frank Drake probeerde uit te rekenen hoe groot de kans op intelligent buitenaards leven is. Daarin staan de volgende symbolen:
R* = gemiddelde snelheid waarmee sterren worden gevormd
fp = fractie van die sterren met planeten
ne = gemiddelde aantal aarde-achtige planeten
fl = fractie van die planeten die leven ontwikkelt
fi = fractie van die planeten waar zich intelligent leven ontwikkelt
fc = fractie van die planeten die technologie ontwikkelt
L = levensduur van communicerende beschavingen in jaren.
Smeekbeden en Beatles
Er is nog nooit alienradio opgevangen, maar ondertussen sturen we zelf aan de lopende band signalen de ruimte in in de hoop dat zíj die oppikken. Zo organiseerde de sociale netwerksite Bebo een wedstrijd waarbij de origineelste inzendingen door een radiotelescoop de ruimte in gestuurd zouden worden. Het is niet erg moeilijk om een signaal de intergalactische ether in te sturen, en dat leidt tot een wildgroei aan berichten die volgens sommige sterrenkundigen zorgwekkend is.
Zo zweven er door de ruimte foto’s van menselijke genitaliën, smeekbeden om geld en reclames voor snacks. Een buitenaards wezen dat zo’n bericht opvangt zal zich vast achter de oren krabben voordat hij terugbelt. Het is natuurlijk de vraag of hij beter zou reageren op een Beatles-song, of een symbolisch plaatje waarop de positie van de aarde en de zon zijn geschetst – beide voorbeelden van zorgvuldig door ruimtevaartorganisaties geselecteerde berichten die de ruimte in zijn gestuurd.
De telefoon waarmee filmalien E.T. naar huis belde was een stuk minder geavanceerd dan de radiotelescopen van SETI. Afbeelding: © Mattingly23
.Terwijl een klein groepje astronomen zich zorgen maakt over het imago dat de mensheid door het heelal verspreidt, is er een grotere groep mensen die het probleem niet ziet: die aliens, die zijn er toch allang? Waarnemingen van vreemde vliegtuigen en getuigenissen over ontvoeringen door buitenaardse wezens bestaan al sinds de opkomst van de science fiction in de vroege twintigste eeuw. De Britse regering nam ze zelfs zó serieus dat er jarenlang een speciaal agentschap heeft bestaan om UFO-waarnemingen te documenteren.
Pizzapunten
Een opvallend detail in hun verslagen is dat de vorm die de zogenaamde buitenaardse ruimteschepen hebben lijkt te veranderen. In de jaren ’40 en ’50 zagen mensen vooral de typische vliegende schotels, ongetwijfeld geïnspireerd door de spannende films en boeken over buitenaardse wezens uit die tijd. Vanaf de jaren ’80 kregen pizzapuntvormige ruimteschepen de overhand – niet toevallig een vorm die lijkt op de spionagevliegtuigen die in spannende televisieseries voorbij kwamen.
In tientallen gedetailleerde rapportages hield de Britse regering jarenlang de waarnemingen van UFO’s bij. Dit is een voorbeeld van een ‘Saturnusachtige’ waarneming. Afbeelding: © The National Archives
Inmiddels kiezen ook de Britten voor meer wetenschappelijke manieren om op zoek te gaan naar aliens. Het UFO-agentschap is gesloten, en de Britse regering heeft de verslagen van de waarnemingen zelfs openbaar op internet gezet, ter lering en vermaak. De vraag blijft natuurlijk wel waarom de wetenschappelijke SETI-aanpak nog geen vrucht afwerpt. Misschien gebruiken intelligente buitenaardse wezens, waarvan er volgens de laatste schattingen heel wat moeten zijn, een ander communicatiemiddel dan radio. Of ze nemen al decennialang gniffelend ons geklungel waar, zonder de behoefte te voelen om in te grijpen.
(Kennislink)
Waar zijn de aliens?
Hoe mysterieuzer en groter de ruimte blijkt, hoe meer mensen zich afvragen of we alleen zijn in dat immense heelal. De kans daarop lijkt erg klein. Vandaar dat wereldwijd veel mensen zoeken naar tekenen van buitenaardse beschaving. Op professionele wijze met radiotelescopen, of op een iets speculatievere manier zoals door het onlangs opgeheven Britse bureau voor UFO-waarnemingen.
Negen jaar lang luisterden drie grote radiotelescopen naar het heelal. Ze waren ooit gebouwd om te zoeken naar verre sterrenstelsels of om de raadsels van stergeboorte te ontwarren. Nu hebben ze een nieuwe taak, hen opgedragen door het Amerikaanse SETI-instituut. De radiotelescopen zijn afgestemd op de kosmische radio in de hoop een signaal op te vangen van E.T. aan de telefoon…
De Allen Telescope Array (ATA) is een large number of small dishes-telescoop. De reeks telescopen neemt radiogolven met een golflengte van ongeveer een centimeter waar. Een deel van zijn meettijd wordt door SETI gebruikt om naar signalen van buitenaardse intelligentie te zoeken. De rest van de tijd besteedt ATA aan ‘normale’ sterrenkunde. Afbeelding: © SETI
SETI staat voor Search for ExtraTerrestrial Intelligence en werd opgericht door Frank Drake, een astronoom die bezeten is door de zoektocht naar buitenaards leven. Hij bedacht een formule waarmee hij de kans inschatte dat er op andere planeten intelligent leven is. In de jaren ’60, toen Drake zijn werk deed, leek die kans nog niet bijzonder groot. De aarde was immers wel een héél bijzondere planeet. Tegenwoordig weten we dat minstens de helft van alle sterren een planetenstelsel heeft. Het aantal bewoonbare planeten bij die sterren moet daarom enorm zijn.
De vergelijking van Drake
Hierboven staat de beroemde vergelijking waarmee Frank Drake probeerde uit te rekenen hoe groot de kans op intelligent buitenaards leven is. Daarin staan de volgende symbolen:
R* = gemiddelde snelheid waarmee sterren worden gevormd
fp = fractie van die sterren met planeten
ne = gemiddelde aantal aarde-achtige planeten
fl = fractie van die planeten die leven ontwikkelt
fi = fractie van die planeten waar zich intelligent leven ontwikkelt
fc = fractie van die planeten die technologie ontwikkelt
L = levensduur van communicerende beschavingen in jaren.
Smeekbeden en Beatles
Er is nog nooit alienradio opgevangen, maar ondertussen sturen we zelf aan de lopende band signalen de ruimte in in de hoop dat zíj die oppikken. Zo organiseerde de sociale netwerksite Bebo een wedstrijd waarbij de origineelste inzendingen door een radiotelescoop de ruimte in gestuurd zouden worden. Het is niet erg moeilijk om een signaal de intergalactische ether in te sturen, en dat leidt tot een wildgroei aan berichten die volgens sommige sterrenkundigen zorgwekkend is.
Zo zweven er door de ruimte foto’s van menselijke genitaliën, smeekbeden om geld en reclames voor snacks. Een buitenaards wezen dat zo’n bericht opvangt zal zich vast achter de oren krabben voordat hij terugbelt. Het is natuurlijk de vraag of hij beter zou reageren op een Beatles-song, of een symbolisch plaatje waarop de positie van de aarde en de zon zijn geschetst – beide voorbeelden van zorgvuldig door ruimtevaartorganisaties geselecteerde berichten die de ruimte in zijn gestuurd.
De telefoon waarmee filmalien E.T. naar huis belde was een stuk minder geavanceerd dan de radiotelescopen van SETI. Afbeelding: © Mattingly23
.Terwijl een klein groepje astronomen zich zorgen maakt over het imago dat de mensheid door het heelal verspreidt, is er een grotere groep mensen die het probleem niet ziet: die aliens, die zijn er toch allang? Waarnemingen van vreemde vliegtuigen en getuigenissen over ontvoeringen door buitenaardse wezens bestaan al sinds de opkomst van de science fiction in de vroege twintigste eeuw. De Britse regering nam ze zelfs zó serieus dat er jarenlang een speciaal agentschap heeft bestaan om UFO-waarnemingen te documenteren.
Pizzapunten
Een opvallend detail in hun verslagen is dat de vorm die de zogenaamde buitenaardse ruimteschepen hebben lijkt te veranderen. In de jaren ’40 en ’50 zagen mensen vooral de typische vliegende schotels, ongetwijfeld geïnspireerd door de spannende films en boeken over buitenaardse wezens uit die tijd. Vanaf de jaren ’80 kregen pizzapuntvormige ruimteschepen de overhand – niet toevallig een vorm die lijkt op de spionagevliegtuigen die in spannende televisieseries voorbij kwamen.
In tientallen gedetailleerde rapportages hield de Britse regering jarenlang de waarnemingen van UFO’s bij. Dit is een voorbeeld van een ‘Saturnusachtige’ waarneming. Afbeelding: © The National Archives
Inmiddels kiezen ook de Britten voor meer wetenschappelijke manieren om op zoek te gaan naar aliens. Het UFO-agentschap is gesloten, en de Britse regering heeft de verslagen van de waarnemingen zelfs openbaar op internet gezet, ter lering en vermaak. De vraag blijft natuurlijk wel waarom de wetenschappelijke SETI-aanpak nog geen vrucht afwerpt. Misschien gebruiken intelligente buitenaardse wezens, waarvan er volgens de laatste schattingen heel wat moeten zijn, een ander communicatiemiddel dan radio. Of ze nemen al decennialang gniffelend ons geklungel waar, zonder de behoefte te voelen om in te grijpen.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
ja niet echt dusquote:Op maandag 15 maart 2010 01:14 schreef -CRASH- het volgende:
[..]
Google eens op Live telescope.
Dan wordt je vraag beantwoordt....
dat had ik zelf ook al bedacht, maar de enige resultaten die je daar mee krijgt zijn beelden waarop je de telescoop zelf ziet, niet het beeld wat je door de telescoop ziet...
de enige redelijke link is slooh.com maar daar moet je voor betalen
blablablablablablablablablablablablablabla
18-03-2010
37 jaar geleden verdwenen Russische maanjeep is terecht
Zowat 37 jaar na zijn verdwijning is de Sovjetrussische Maanjeeprobot Loenachod-2 weer opgedoken. Een Canadese wetenschapper heeft het tuig gevonden op foto's die de NASA van het Maanoppervlak heeft gemaakt. Dat heeft de Universiteit van Western Ontario bekendgemaakt.
Phil Stooke vond op de foto's eerst de sporen die de logge jeep had achtergelaten en volgde die tot een nietig donkergrijs punt op het grauwe Maanoppervlak. Het was de Loenachod-2. Het was een eerste zichtcontact, maar laserpeilingen gaven deskundigen de bevestiging dat het de jeep was.
Tegenslag
Het Loenachod-programma zat de Sovjets niet echt mee. De eerste raket explodeerde en de eerste robot landde pas nadat de Amerikanen al twee keer twee mensen op de natuurlijke satelliet van de Aarde hadden gezet. Toch was het wetenschappelijk een succes. De op een emmer op acht wielen lijkende jeep legde 37 km af, verder dan eender welke robot die op eender welk ander hemellichaam van ons zonnestelsel is geland. Na drie maanden reed het 840 kilo wegende tuig zich vast in een krater. Stof bedekte de zonnepanelen en deed de op 15 januari 1973 gelande Maanverkenner de geest geven. Officieel was de missie op 4 juni 1973 voorbij.
De Sovjetunie bouwde ook een derde Loenachod, maar die is nooit gelanceerd. Hij staat nu in het privémuseum van zijn bouwer, het bedrijf Lavotsjkin in Moskou dat alle planetaire sondes van de Sovjetunie en Rusland vervaardigde en vervaardigt. (dpa/belga/eb)
(HLN)
37 jaar geleden verdwenen Russische maanjeep is terecht
Zowat 37 jaar na zijn verdwijning is de Sovjetrussische Maanjeeprobot Loenachod-2 weer opgedoken. Een Canadese wetenschapper heeft het tuig gevonden op foto's die de NASA van het Maanoppervlak heeft gemaakt. Dat heeft de Universiteit van Western Ontario bekendgemaakt.
Phil Stooke vond op de foto's eerst de sporen die de logge jeep had achtergelaten en volgde die tot een nietig donkergrijs punt op het grauwe Maanoppervlak. Het was de Loenachod-2. Het was een eerste zichtcontact, maar laserpeilingen gaven deskundigen de bevestiging dat het de jeep was.
Tegenslag
Het Loenachod-programma zat de Sovjets niet echt mee. De eerste raket explodeerde en de eerste robot landde pas nadat de Amerikanen al twee keer twee mensen op de natuurlijke satelliet van de Aarde hadden gezet. Toch was het wetenschappelijk een succes. De op een emmer op acht wielen lijkende jeep legde 37 km af, verder dan eender welke robot die op eender welk ander hemellichaam van ons zonnestelsel is geland. Na drie maanden reed het 840 kilo wegende tuig zich vast in een krater. Stof bedekte de zonnepanelen en deed de op 15 januari 1973 gelande Maanverkenner de geest geven. Officieel was de missie op 4 juni 1973 voorbij.
De Sovjetunie bouwde ook een derde Loenachod, maar die is nooit gelanceerd. Hij staat nu in het privémuseum van zijn bouwer, het bedrijf Lavotsjkin in Moskou dat alle planetaire sondes van de Sovjetunie en Rusland vervaardigde en vervaardigt. (dpa/belga/eb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-03-2010
Het sneeuwt op Saturnusmaan Enceladus
Enkele jaren geleden werd op beelden van de ruimtesonde Cassini ontdekt dat er in het zuidpoolgebied van Enceladus verbluffend actieve geisers bestaan. De deeltjes die deze geisers uitstoten, belanden in een van de ringen van Saturnus, en worden pas op de lange duur weer door Enceladus opgeveegd. Maar volgens onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Kernfysica in Heidelberg verlaten sommige ijsdeeltjes Enceladus niet: ze veroorzaken lichte sneeuwval in de omgeving.
De snelheden waarmee ijsdeeltjes door Enceladus worden uitgestoten vertonen namelijk grote variaties. Slechts twee groepen deeltjes kunnen daarbij aan de betrekkelijk zwakke zwaartekrachtsaantrekking van de Saturnusmaan ontsnappen. Dat betreft alle deeltjes met snelheden van meer dan 750 kilometer per uur en kleine, tragere deeltjes die door het magnetische veld van Saturnus worden meegesleurd.
De overige ijsdeeltjes die geisers uitstoten vallen terug naar het oppervlak van Enceladus. Een dik pak sneeuw geeft dat niet: het gaat om slechts een halve millimeter per jaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Het sneeuwt op Saturnusmaan Enceladus
Enkele jaren geleden werd op beelden van de ruimtesonde Cassini ontdekt dat er in het zuidpoolgebied van Enceladus verbluffend actieve geisers bestaan. De deeltjes die deze geisers uitstoten, belanden in een van de ringen van Saturnus, en worden pas op de lange duur weer door Enceladus opgeveegd. Maar volgens onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Kernfysica in Heidelberg verlaten sommige ijsdeeltjes Enceladus niet: ze veroorzaken lichte sneeuwval in de omgeving.
De snelheden waarmee ijsdeeltjes door Enceladus worden uitgestoten vertonen namelijk grote variaties. Slechts twee groepen deeltjes kunnen daarbij aan de betrekkelijk zwakke zwaartekrachtsaantrekking van de Saturnusmaan ontsnappen. Dat betreft alle deeltjes met snelheden van meer dan 750 kilometer per uur en kleine, tragere deeltjes die door het magnetische veld van Saturnus worden meegesleurd.
De overige ijsdeeltjes die geisers uitstoten vallen terug naar het oppervlak van Enceladus. Een dik pak sneeuw geeft dat niet: het gaat om slechts een halve millimeter per jaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-03-2010
At Neptunus een planeet op?
Buitenplaneet verdacht van kannibalisme
Hoe kan Neptunus zo zwaar zijn, terwijl hij in de buitenwijken van ons zonnestelsel rondzwerft? Mogelijk is de gasreus dichter bij de zon gevormd en daarna uit zijn baan geknikkerd. Tijdens zijn reis slokte hij alles wat hij tegenkwam op – misschien zelfs een planeet groter dan de aarde.
Het lijkt zo leeg en rustig in ons zonnestelsel, maar schijn bedriegt. Neem Neptunus, de buitenste van de acht planeten van de zon. Op foto’s lijkt hij een kalme, blauwe reus. Rondom een kern van vloeibaar metaal en steen is de ijsreus gemaakt van water, steen, methaan en ammoniak. De bevroren massa rondom de kern wordt naar buiten toe vloeibaar en aan de rand zelfs gasvormig, waardoor de planeet geen vast oppervlak heeft. Maar daar houdt de saaiheid op: Neptunus heeft nogal wat eigenaardige trekjes.
Neptunus is de achtste en verste planeet van ons zonnestelsel, als je Pluto niet meetelt. Hij bestaat uit een vloeibare kern, een vaste mantel daaromheen en een van vloeibaar naar gasvormig overlopende buitenkant. Zijn diameter is meer dan vier keer zo groot als die van de aarde en hij is vijftig keer zo zwaar. Afbeelding: © NASA
.Zo straalt de planeet 2,6 keer zoveel energie uit als hij van de zon ontvangt. Eén van zijn manen, Triton, lijkt een object uit de Kuipergordel te zijn dat door de planeet is opgevangen om nooit meer los te laten. Dat is op zich niet zo vreemd, behalve dat de draairichting van Triton om Neptunus tegengesteld is aan de draairichting van de planeet zelf. Bovendien is Neptunus zwaarder dan Uranus, die dichter bij de zon staat. Dat is ongebruikelijk, want in de regel staan de zwaarste reuzenplaneten het dichtst bij hun zon.
Planeetgruis
Hoe komt Neptunus aan zijn vreemde trekjes? Volgens astronomen is de kans groot dat Neptunus, net als Uranus, Saturnus en Jupiter, rond dezelfde plaats in het zonnestelsel geboren is – ongeveer waar nu de baan van Uranus is. Daar zogen de nieuwe planeten kleine stukjes planeetgruis op, waardoor ze steeds zwaarder werden. Jupiter en Saturnus bereikten na zo’n 700 miljoen jaar een punt waar voor iedere keer dat Saturnus één keer om de zon reisde, Jupiter dat precies twee keer deed. Dat leverde als het ware resonantie in de zwaartekracht op: één keer per jaar brachten de twee planeten een gigantische verstoring in de banen van de jonge planeten teweeg.
Neptunusmaan Triton lijkt qua vorm en samenstelling erg op de objecten in de Kuipergordel, zoals Pluto. Hij draait als enige grote maan in ons zonnestelsel tegen de richting van zijn planeet in. Afbeelding: © NASA
.Kosmische stofzuigers
De kleinere planeten Neptunus en Uranus zijn zo uit hun baan geknikkerd, volgens het in 2005 gepubliceerde model. Daarbij zouden de twee een grote hoeveelheid planeetbrokstukken tegen zijn gekomen, die met de twee kleinere gasreuzen zijn samengesmolten. Een ander deel van de brokstukken werd weggeslingerd. Het planeetgruis dat richting zon is geslingerd kan verantwoordelijk zijn voor, bijvoorbeeld, de kraters op de maan. Het model verklaart hoe Neptunus en Uranus aan hun relatief grote massa komen – die hebben ze op weg naar hun huidige verblijfplaats als kosmische stofzuigers opgezogen.
Op weg naar de buitenste regionen van het zonnestelsel zal Neptunus ook zijn grootste maan, Triton, tegen het lijf zijn gelopen. Triton lijkt qua samenstelling erg op Pluto en is een stukje kleiner dan onze maan. Toch is het een flink voorwerp – als Neptunus een ander object ter grootte van Triton tegen zou komen zou het waarschijnlijk tot een botsing komen, waarbij het kleinere object opgeslokt wordt door de grote planeet. Vandaar dat astronomen van de Arizona State University op zoek gingen naar een goede verklaring voor de vangst van Triton door Neptunus.
Amphitrite
Amphitrite was de vrouw van Poseidon, die door de Romeinen Neptunus werd genoemd. Ze kregen een zoon, Triton, en een dochter, Rhode. Afbeelding: © Cirta
De oplossing? Triton was niet alleen toen hij Neptunus tegenkwam. De huidige maan moet vergezeld zijn geweest door een nog veel groter object, waarschijnlijk aanzienlijk groter dan de aarde. Dit object – door de wetenschappers Amphitrite genoemd, naar Triton’s moeder in de Griekse mythologie – kan dan door Neptunus zijn verzwolgen. De klap van de botsing was genoeg om Triton af te remmen zodat het zwaartekrachtsveld van Neptunus hem op kon vangen.
Triton was dus misschien geen eenzaam Pluto-achtig objectje, maar de maan van een super-aarde. Toen die planeet door Neptunus werd opgeslokt is de maan Triton overgegaan naar een nieuwe planeet: Neptunus zelf. Als bijeffect van de enorme botsing straalt Neptunus zelfs nu nog een heleboel energie uit – alweer een raadsel opgelost. Over honderd miljoen jaar zal het achteruitdraaiende maantje door de zwaartekracht van Neptunus neerstorten op het kalme, blauwe oppervlak van de reuzenplaneet.
(Kennislink)
At Neptunus een planeet op?
Buitenplaneet verdacht van kannibalisme
Hoe kan Neptunus zo zwaar zijn, terwijl hij in de buitenwijken van ons zonnestelsel rondzwerft? Mogelijk is de gasreus dichter bij de zon gevormd en daarna uit zijn baan geknikkerd. Tijdens zijn reis slokte hij alles wat hij tegenkwam op – misschien zelfs een planeet groter dan de aarde.
Het lijkt zo leeg en rustig in ons zonnestelsel, maar schijn bedriegt. Neem Neptunus, de buitenste van de acht planeten van de zon. Op foto’s lijkt hij een kalme, blauwe reus. Rondom een kern van vloeibaar metaal en steen is de ijsreus gemaakt van water, steen, methaan en ammoniak. De bevroren massa rondom de kern wordt naar buiten toe vloeibaar en aan de rand zelfs gasvormig, waardoor de planeet geen vast oppervlak heeft. Maar daar houdt de saaiheid op: Neptunus heeft nogal wat eigenaardige trekjes.
Neptunus is de achtste en verste planeet van ons zonnestelsel, als je Pluto niet meetelt. Hij bestaat uit een vloeibare kern, een vaste mantel daaromheen en een van vloeibaar naar gasvormig overlopende buitenkant. Zijn diameter is meer dan vier keer zo groot als die van de aarde en hij is vijftig keer zo zwaar. Afbeelding: © NASA
.Zo straalt de planeet 2,6 keer zoveel energie uit als hij van de zon ontvangt. Eén van zijn manen, Triton, lijkt een object uit de Kuipergordel te zijn dat door de planeet is opgevangen om nooit meer los te laten. Dat is op zich niet zo vreemd, behalve dat de draairichting van Triton om Neptunus tegengesteld is aan de draairichting van de planeet zelf. Bovendien is Neptunus zwaarder dan Uranus, die dichter bij de zon staat. Dat is ongebruikelijk, want in de regel staan de zwaarste reuzenplaneten het dichtst bij hun zon.
Planeetgruis
Hoe komt Neptunus aan zijn vreemde trekjes? Volgens astronomen is de kans groot dat Neptunus, net als Uranus, Saturnus en Jupiter, rond dezelfde plaats in het zonnestelsel geboren is – ongeveer waar nu de baan van Uranus is. Daar zogen de nieuwe planeten kleine stukjes planeetgruis op, waardoor ze steeds zwaarder werden. Jupiter en Saturnus bereikten na zo’n 700 miljoen jaar een punt waar voor iedere keer dat Saturnus één keer om de zon reisde, Jupiter dat precies twee keer deed. Dat leverde als het ware resonantie in de zwaartekracht op: één keer per jaar brachten de twee planeten een gigantische verstoring in de banen van de jonge planeten teweeg.
Neptunusmaan Triton lijkt qua vorm en samenstelling erg op de objecten in de Kuipergordel, zoals Pluto. Hij draait als enige grote maan in ons zonnestelsel tegen de richting van zijn planeet in. Afbeelding: © NASA
.Kosmische stofzuigers
De kleinere planeten Neptunus en Uranus zijn zo uit hun baan geknikkerd, volgens het in 2005 gepubliceerde model. Daarbij zouden de twee een grote hoeveelheid planeetbrokstukken tegen zijn gekomen, die met de twee kleinere gasreuzen zijn samengesmolten. Een ander deel van de brokstukken werd weggeslingerd. Het planeetgruis dat richting zon is geslingerd kan verantwoordelijk zijn voor, bijvoorbeeld, de kraters op de maan. Het model verklaart hoe Neptunus en Uranus aan hun relatief grote massa komen – die hebben ze op weg naar hun huidige verblijfplaats als kosmische stofzuigers opgezogen.
Op weg naar de buitenste regionen van het zonnestelsel zal Neptunus ook zijn grootste maan, Triton, tegen het lijf zijn gelopen. Triton lijkt qua samenstelling erg op Pluto en is een stukje kleiner dan onze maan. Toch is het een flink voorwerp – als Neptunus een ander object ter grootte van Triton tegen zou komen zou het waarschijnlijk tot een botsing komen, waarbij het kleinere object opgeslokt wordt door de grote planeet. Vandaar dat astronomen van de Arizona State University op zoek gingen naar een goede verklaring voor de vangst van Triton door Neptunus.
Amphitrite
Amphitrite was de vrouw van Poseidon, die door de Romeinen Neptunus werd genoemd. Ze kregen een zoon, Triton, en een dochter, Rhode. Afbeelding: © Cirta
De oplossing? Triton was niet alleen toen hij Neptunus tegenkwam. De huidige maan moet vergezeld zijn geweest door een nog veel groter object, waarschijnlijk aanzienlijk groter dan de aarde. Dit object – door de wetenschappers Amphitrite genoemd, naar Triton’s moeder in de Griekse mythologie – kan dan door Neptunus zijn verzwolgen. De klap van de botsing was genoeg om Triton af te remmen zodat het zwaartekrachtsveld van Neptunus hem op kon vangen.
Triton was dus misschien geen eenzaam Pluto-achtig objectje, maar de maan van een super-aarde. Toen die planeet door Neptunus werd opgeslokt is de maan Triton overgegaan naar een nieuwe planeet: Neptunus zelf. Als bijeffect van de enorme botsing straalt Neptunus zelfs nu nog een heleboel energie uit – alweer een raadsel opgelost. Over honderd miljoen jaar zal het achteruitdraaiende maantje door de zwaartekracht van Neptunus neerstorten op het kalme, blauwe oppervlak van de reuzenplaneet.
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-03-2010
Negen van de tien sterrenstelsels gemist
Sterrenkundigen zijn zich er allang van bewust dat bij grootschalige hemelverkenningen maar een deel van het licht van sterrenstelsels wordt opgevangen. Dankzij een heel nauwkeurige survey met twee van de vier 8,2-meter telescopen van de Europese Very Large Telescope is nu bekend hoeveel verre sterrenstelsels daarbij over het hoofd worden gezien: maar liefst 90% (Nature, 25 maart).
Bij grote surveys wordt vaak gekeken naar licht van een specifieke golflengte, dat afkomstig is van gloeiend waterstofgas: de zogeheten Lyman-alfalijn. Maar nu blijkt dat deze steekproef niet erg betrouwbaar is: het overgrote deel van het Lyman-alfalicht dat in een sterrenstelsel wordt geproduceerd, kan ons niet bereiken. Dat is vastgesteld door de Lyman-alfa-intensiteit van verre sterrenstelsels te vergelijken met de hoeveelheid H-alfalicht, dat eveneens door waterstof wordt uitgezonden.
Bij de nieuwe survey is niet alleen opgemerkt dat de gebruikelijke waarnemingsmethode niet erg efficiënt is. Ook zijn zwakke sterrenstelsels opgespoord die niet eerder waren waargenomen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Negen van de tien sterrenstelsels gemist
Sterrenkundigen zijn zich er allang van bewust dat bij grootschalige hemelverkenningen maar een deel van het licht van sterrenstelsels wordt opgevangen. Dankzij een heel nauwkeurige survey met twee van de vier 8,2-meter telescopen van de Europese Very Large Telescope is nu bekend hoeveel verre sterrenstelsels daarbij over het hoofd worden gezien: maar liefst 90% (Nature, 25 maart).
Bij grote surveys wordt vaak gekeken naar licht van een specifieke golflengte, dat afkomstig is van gloeiend waterstofgas: de zogeheten Lyman-alfalijn. Maar nu blijkt dat deze steekproef niet erg betrouwbaar is: het overgrote deel van het Lyman-alfalicht dat in een sterrenstelsel wordt geproduceerd, kan ons niet bereiken. Dat is vastgesteld door de Lyman-alfa-intensiteit van verre sterrenstelsels te vergelijken met de hoeveelheid H-alfalicht, dat eveneens door waterstof wordt uitgezonden.
Bij de nieuwe survey is niet alleen opgemerkt dat de gebruikelijke waarnemingsmethode niet erg efficiënt is. Ook zijn zwakke sterrenstelsels opgespoord die niet eerder waren waargenomen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
25-03-2010
Versnelde uitdijing heelal bevestigd
Een nieuw groot onderzoek, onder leiding van Tim Schrabback van de Leidse Sterrewacht, bevestigt dat het heelal versneld uitdijt. De onderzoekers hebben meer dan 446.000 sterrenstelsels in een klein hemelgebied geïnventariseerd met de Hubble-ruimtetelescoop. Daarnaast is met telescopen op aarde van 194.000 van deze stelsels de roodverschuiving gemeten - een maat voor hun afstand. De verste stelsels bevinden zich op afstanden van meer dan tien miljard lichtjaar.
Met behulp van de verzamelde gegevens hebben de sterrenkundigen de grootschalige materieverdeling in de ruimte in kaart gebracht. Daarbij hebben ze gebruik gemaakt van het feit dat de afbeeldingen van verre sterrenstelsels een klein beetje vervormd worden door de zwaartekracht van alle tussenliggende zichtbare en (vooral) onzichtbare materie. Dit wordt het zwakke gravitatielenseffect genoemd.
Een van de conclusies van het onderzoek is dat de uitdijing van het heelal inderdaad steeds meer wordt aangezwengeld door een geheimzinnige component die donkere energie wordt genoemd. In de begintijd van het heelal, toen de materie nog dicht opeengepakt zat, moest deze donkere energie het nog afleggen tegen de zwaartekracht. Maar naarmate de tijd vorderde, en het heelal groter werd, nam haar invloed toe. Dat komt onder meer tot uiting in een steeds verder vertragende groei van clusters van sterrenstelsels. Daarnaast leidt de versnelde uitdijing tot een waarneembare versterking van het zwakke gravitatielenseffect bij verre sterrenstelsels.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Versnelde uitdijing heelal bevestigd
Een nieuw groot onderzoek, onder leiding van Tim Schrabback van de Leidse Sterrewacht, bevestigt dat het heelal versneld uitdijt. De onderzoekers hebben meer dan 446.000 sterrenstelsels in een klein hemelgebied geïnventariseerd met de Hubble-ruimtetelescoop. Daarnaast is met telescopen op aarde van 194.000 van deze stelsels de roodverschuiving gemeten - een maat voor hun afstand. De verste stelsels bevinden zich op afstanden van meer dan tien miljard lichtjaar.
Met behulp van de verzamelde gegevens hebben de sterrenkundigen de grootschalige materieverdeling in de ruimte in kaart gebracht. Daarbij hebben ze gebruik gemaakt van het feit dat de afbeeldingen van verre sterrenstelsels een klein beetje vervormd worden door de zwaartekracht van alle tussenliggende zichtbare en (vooral) onzichtbare materie. Dit wordt het zwakke gravitatielenseffect genoemd.
Een van de conclusies van het onderzoek is dat de uitdijing van het heelal inderdaad steeds meer wordt aangezwengeld door een geheimzinnige component die donkere energie wordt genoemd. In de begintijd van het heelal, toen de materie nog dicht opeengepakt zat, moest deze donkere energie het nog afleggen tegen de zwaartekracht. Maar naarmate de tijd vorderde, en het heelal groter werd, nam haar invloed toe. Dat komt onder meer tot uiting in een steeds verder vertragende groei van clusters van sterrenstelsels. Daarnaast leidt de versnelde uitdijing tot een waarneembare versterking van het zwakke gravitatielenseffect bij verre sterrenstelsels.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
25-03-2010
Satelliet WISE ontdekt stortvloed aan donkere planetoïden
De eind vorig jaar gelanceerde satelliet WISE, die bezig is de complete hemel op infraroodgolflengten in kaart te brengen, ontdekt honderden onbekende planetoïden per dag. De planetoïden zijn tot nog toe onopgemerkt gebleven, doordat ze heel donker zijn en dus weinig zonlicht weerkaatsen. In het infrarood zijn ze juist relatief helder.
De meeste van deze kleine rotsachtige hemellichamen bewegen in banen tussen de planeten Mars en Jupiter. Maar sommige volgen banen die hen betrekkelijk dicht in de buurt van de aarde kunnen brengen. WISE houdt zo'n potentieel gevaarlijke planetoïde lang genoeg in de gaten om zijn baan nauwkeurig te kunnen bepalen.
Naar verwachting zal WISE tussen nu en eind oktober, als zijn missie afloopt, ongeveer honderdduizend nieuwe planetoïden ontdekken. En enkele honderden daarvan zullen tot de categorie 'aardscheerders' behoren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Satelliet WISE ontdekt stortvloed aan donkere planetoïden
De eind vorig jaar gelanceerde satelliet WISE, die bezig is de complete hemel op infraroodgolflengten in kaart te brengen, ontdekt honderden onbekende planetoïden per dag. De planetoïden zijn tot nog toe onopgemerkt gebleven, doordat ze heel donker zijn en dus weinig zonlicht weerkaatsen. In het infrarood zijn ze juist relatief helder.
De meeste van deze kleine rotsachtige hemellichamen bewegen in banen tussen de planeten Mars en Jupiter. Maar sommige volgen banen die hen betrekkelijk dicht in de buurt van de aarde kunnen brengen. WISE houdt zo'n potentieel gevaarlijke planetoïde lang genoeg in de gaten om zijn baan nauwkeurig te kunnen bepalen.
Naar verwachting zal WISE tussen nu en eind oktober, als zijn missie afloopt, ongeveer honderdduizend nieuwe planetoïden ontdekken. En enkele honderden daarvan zullen tot de categorie 'aardscheerders' behoren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
29-03-2010
Warmtekaart van Saturnusmaan Mimas toont 'Pac-Man'-patroon
Tijdens een recente scheervlucht langs de 400 kilometer grote Saturnusmaan Mimas heeft de Amerikaanse ruimtesonde Cassini nauwkeurige temperatuurmetingen aan het ijzige oppervlak verricht. De resulterende 'warmtekaart' toont een opmerkelijk Pac-Man-achtig patroon.
De grote inslagkrater Herschel is wat warmer dan de omgeving (-189 graden Celsius in plaats van -196), wat veroorzaakt wordt doordat de hoge kraterwanden warmte vasthouden. Maar de oorzaak van het scherp begrensde, V-vormige gebied links op de warmtekaart, met een temperatuur van -181 graden Celsius, wordt niet goed begrepen.
Het gaat om het 'ochtendhalfrond' van Mimas, terwijl je zou verwachten dat het 'middaghalfrond', dat al langere tijd door de zon wordt beschenen, warmer is. Planeetonderzoekers denken dat er sprake is van een verschil ik oppervlakte-eigenschappen: poederachtige 'sneeuw' houdt zonnewarmte veel beter vast dan compact ijs.
Daarmee is de scherpe begrenzing van de 'Pac-Man-mond' echter nog niet verklaard.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Warmtekaart van Saturnusmaan Mimas toont 'Pac-Man'-patroon
Tijdens een recente scheervlucht langs de 400 kilometer grote Saturnusmaan Mimas heeft de Amerikaanse ruimtesonde Cassini nauwkeurige temperatuurmetingen aan het ijzige oppervlak verricht. De resulterende 'warmtekaart' toont een opmerkelijk Pac-Man-achtig patroon.
De grote inslagkrater Herschel is wat warmer dan de omgeving (-189 graden Celsius in plaats van -196), wat veroorzaakt wordt doordat de hoge kraterwanden warmte vasthouden. Maar de oorzaak van het scherp begrensde, V-vormige gebied links op de warmtekaart, met een temperatuur van -181 graden Celsius, wordt niet goed begrepen.
Het gaat om het 'ochtendhalfrond' van Mimas, terwijl je zou verwachten dat het 'middaghalfrond', dat al langere tijd door de zon wordt beschenen, warmer is. Planeetonderzoekers denken dat er sprake is van een verschil ik oppervlakte-eigenschappen: poederachtige 'sneeuw' houdt zonnewarmte veel beter vast dan compact ijs.
Daarmee is de scherpe begrenzing van de 'Pac-Man-mond' echter nog niet verklaard.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Meest verpletterende filmpje ooit. Het is gewoon niet te bevatten en ik ben sprakeloos.
My mother was a drug addict. When she got pregnant, she took more drugs. She even tried to kill me inside her with a coat hanger, but I survived. I was born blind as a result, but my mother didn't care. She overdosed choking on her own vomit.
quote:Op woensdag 31 maart 2010 23:01 schreef Marble het volgende:
Meest verpletterende filmpje ooit. Het is gewoon niet te bevatten en ik ben sprakeloos.
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-03-2010
Reuzenster bepaalt uiterlijk van kosmische kraamkamer
Vorm en uiterlijk van het stervormingsgebied Gum 19 worden in sterke mate bepaald door de aanwezigheid van één extreem heldere reuzenster. Dat blijkt uit een nieuwe infraroodfoto van de nevel, gemaakt met de SOFI-camera van de Europese New Technology Telescope op de La Silla-sterrenwacht in Noord-Chili.
De nevel, op 22.000 lichtjaar afstand in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen) heeft op de infraroodfoto één heldere en één donkere zijde. Het heldere gebied ontstaat doordat interstellair stof opgewarmd wordt door de straling van de reuzenster, V391 Velorum geheten. Die ster (in het midden van de foto) heeft een oppervlaktetemperatuur van zo'n 30.000 graden Celsius.
Het veranderlijke karakter van de ster leidt ook tot schokgolven in de nevel, waaruit nieuwe sterren ontstaan - min of meer op de grens van het heldere en donkere deel van de nevel. In de toekomst, wanneer V391 Velorum zal exploderen als supernova, zal de structuur van de Gum 19-nevel nog veel ingrijpender worden beïnvloed.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Reuzenster bepaalt uiterlijk van kosmische kraamkamer
Vorm en uiterlijk van het stervormingsgebied Gum 19 worden in sterke mate bepaald door de aanwezigheid van één extreem heldere reuzenster. Dat blijkt uit een nieuwe infraroodfoto van de nevel, gemaakt met de SOFI-camera van de Europese New Technology Telescope op de La Silla-sterrenwacht in Noord-Chili.
De nevel, op 22.000 lichtjaar afstand in de richting van het zuidelijke sterrenbeeld Vela (Zeilen) heeft op de infraroodfoto één heldere en één donkere zijde. Het heldere gebied ontstaat doordat interstellair stof opgewarmd wordt door de straling van de reuzenster, V391 Velorum geheten. Die ster (in het midden van de foto) heeft een oppervlaktetemperatuur van zo'n 30.000 graden Celsius.
Het veranderlijke karakter van de ster leidt ook tot schokgolven in de nevel, waaruit nieuwe sterren ontstaan - min of meer op de grens van het heldere en donkere deel van de nevel. In de toekomst, wanneer V391 Velorum zal exploderen als supernova, zal de structuur van de Gum 19-nevel nog veel ingrijpender worden beïnvloed.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-04-2010
Spitzer-telescoop houdt stellaire kleuterklas in het oog
Met de Spitzer Space Telescope houden sterrenkundigen een groep van vele honderden jonge sterren in de Orionnevel nauwlettend in de gaten. De sterren zijn ongeveer één miljoen jaar oud, en bijna even 'rumoerig' als een kleuterklas. Ze vertonen relatief grote helderheidsvariaties. Die worden deels veroorzaakt door koelere en hetere gebieden aan het oppervlak van de snel roterende sterren, maar deels ook doordat de sterren omgeven worden door ronddraaiende wolken en schijven van stof en gas waaruit in de toekomst planeten kunnen ontstaan.
De Spitzer-ruimtetelescoop registreert de infrarode warmtestraling van de sterren en van de stofschijven, en door het gebied vele tientallen malen te fotograferen in de loop van enkele maanden, krijgen astronomen een beter idee van de processen die sterren in hun kleuterfase doormaken.
De afgebeelde infraroodfoto (waarbij verschillende infraroodgolflengten kunstmatig zijn weergegeven in verschillende kleuren) is een van de Spitzer-opnamen van het betreffende deel van de Orionnevel.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Spitzer-telescoop houdt stellaire kleuterklas in het oog
Met de Spitzer Space Telescope houden sterrenkundigen een groep van vele honderden jonge sterren in de Orionnevel nauwlettend in de gaten. De sterren zijn ongeveer één miljoen jaar oud, en bijna even 'rumoerig' als een kleuterklas. Ze vertonen relatief grote helderheidsvariaties. Die worden deels veroorzaakt door koelere en hetere gebieden aan het oppervlak van de snel roterende sterren, maar deels ook doordat de sterren omgeven worden door ronddraaiende wolken en schijven van stof en gas waaruit in de toekomst planeten kunnen ontstaan.
De Spitzer-ruimtetelescoop registreert de infrarode warmtestraling van de sterren en van de stofschijven, en door het gebied vele tientallen malen te fotograferen in de loop van enkele maanden, krijgen astronomen een beter idee van de processen die sterren in hun kleuterfase doormaken.
De afgebeelde infraroodfoto (waarbij verschillende infraroodgolflengten kunstmatig zijn weergegeven in verschillende kleuren) is een van de Spitzer-opnamen van het betreffende deel van de Orionnevel.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
01-04-2010
NASA viert twintigste verjaardag Hubble met fotoboek
Ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van de Hubble Space Telescope, die op 20 april 1990 werd gelanceerd, heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA een eigen fotoboek over de succesvolle ruimtetelescoop geproduceerd. Hubble - A Journey Through Space and Time is geschreven door Ed Weiler, een van de topmensen binnen NASA's wetenschapsprogramma, en uitgegeven door uitgeverij Abrams Books.
© Govert Schilling
Informatie over het boek op de website van de uitgever
(allesoversterrenkunde)
NASA viert twintigste verjaardag Hubble met fotoboek
Ter gelegenheid van de twintigste verjaardag van de Hubble Space Telescope, die op 20 april 1990 werd gelanceerd, heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA een eigen fotoboek over de succesvolle ruimtetelescoop geproduceerd. Hubble - A Journey Through Space and Time is geschreven door Ed Weiler, een van de topmensen binnen NASA's wetenschapsprogramma, en uitgegeven door uitgeverij Abrams Books.
© Govert Schilling
Informatie over het boek op de website van de uitgever
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-04-2010
Voor het eerst vier vrouwen in de ruimte
Deze week groeit de vrouwelijke bevolking in de ruimte uit tot vier. Nooit eerder waren zoveel vrouwelijke astronauten tegelijk in de ruimte.
Nasa wil deze week drie vrouwelijke astronauten laten vertrekken naar het ISS. Momenteel bevindt zich al één vrouw in de ruimte met een Russische capsule.
De Amerikaanse Dorothy Metcalf-Lindenburger en Stephanie Wilson vertrekken normaal deze week naar de ruimte met space shuttle Discovery. De 43-jarige Wilson was in 2006 de tweede zwarte vrouw in de ruimte. Ze hoopt dat ze de weg kunnen vrijmaken voor meer vrouwen in de ruimte.
De derde astronaute is de Japanse Naoko Yamazaki. Zij is de tweede Japanse vrouw in de ruimte. De Amerikaanse Tracy Caldwell Dyson is de vierde astronaute, die nu al in een baan rond de Aarde vliegt. De Amerikaanse crew zal 13 dagen in de ruimte doorbrengen. (gb)
(HLN)
Voor het eerst vier vrouwen in de ruimte
Deze week groeit de vrouwelijke bevolking in de ruimte uit tot vier. Nooit eerder waren zoveel vrouwelijke astronauten tegelijk in de ruimte.
Nasa wil deze week drie vrouwelijke astronauten laten vertrekken naar het ISS. Momenteel bevindt zich al één vrouw in de ruimte met een Russische capsule.
De Amerikaanse Dorothy Metcalf-Lindenburger en Stephanie Wilson vertrekken normaal deze week naar de ruimte met space shuttle Discovery. De 43-jarige Wilson was in 2006 de tweede zwarte vrouw in de ruimte. Ze hoopt dat ze de weg kunnen vrijmaken voor meer vrouwen in de ruimte.
De derde astronaute is de Japanse Naoko Yamazaki. Zij is de tweede Japanse vrouw in de ruimte. De Amerikaanse Tracy Caldwell Dyson is de vierde astronaute, die nu al in een baan rond de Aarde vliegt. De Amerikaanse crew zal 13 dagen in de ruimte doorbrengen. (gb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-04-2010
Warme jonge aarde verklaard?
Onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen en Stanford University denken een verklaring te hebben gevonden voor een raadsel waar wetenschappers al lang mee worstelen: de paradox van de zwakke zon. Begin jaren zeventig stelden de astronomen Carl Sagan en George Mullen vast dat het klimaat van de aarde sinds haar ontstaan, vierenhalf miljard jaar geleden, betrekkelijk constant is gebleven. En dat terwijl de straling van de zon met ruim een kwart is toegenomen.
Er zijn geen aanwijzingen dat de aarde vroeg in haar bestaan geheel met ijs was bedekt. Tot voor kort werd de verklaring daarvoor gezocht bij het broeikasgas CO2, maar volgens de Deense en Amerikaanse wetenschappers is er nooit voldoende CO2 in de atmosfeer geweest om de jonge aarde voldoende op te warmen. Dat blijkt uit onderzoek van oude gesteenten op Groenland.
De verklaring voor de 'ontbrekende ijstijd' moet dus elders worden gezocht. Volgens de onderzoekers is de oorzaak een combinatie geweest van wolkenschaarste en het feit dat de aarde grotendeels met water bedekt was. Hierdoor kon de relatief zwakke straling van de jonge zon de oceanen ongehinderd bereiken en opwarmen. Dat daarbij weinig wolkenvorming optrad zou te danken zijn aan het feit dat er nog geen algen bestonden. Deze eencellige organismen zijn nu een belangrijke producent van zwavel, dat een cruciale rol speelt bij het ontstaan van wolkendruppeltjes.
Als er in de begintijd van de aarde al algen hadden geleefd, zou de bewolking die zij veroorzaakten een groot deel van de zonnestraling hebben weerkaatst. En dan zou onze planeet lange tijd een stijf bevroren ijsbal zijn geweest.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Warme jonge aarde verklaard?
Onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen en Stanford University denken een verklaring te hebben gevonden voor een raadsel waar wetenschappers al lang mee worstelen: de paradox van de zwakke zon. Begin jaren zeventig stelden de astronomen Carl Sagan en George Mullen vast dat het klimaat van de aarde sinds haar ontstaan, vierenhalf miljard jaar geleden, betrekkelijk constant is gebleven. En dat terwijl de straling van de zon met ruim een kwart is toegenomen.
Er zijn geen aanwijzingen dat de aarde vroeg in haar bestaan geheel met ijs was bedekt. Tot voor kort werd de verklaring daarvoor gezocht bij het broeikasgas CO2, maar volgens de Deense en Amerikaanse wetenschappers is er nooit voldoende CO2 in de atmosfeer geweest om de jonge aarde voldoende op te warmen. Dat blijkt uit onderzoek van oude gesteenten op Groenland.
De verklaring voor de 'ontbrekende ijstijd' moet dus elders worden gezocht. Volgens de onderzoekers is de oorzaak een combinatie geweest van wolkenschaarste en het feit dat de aarde grotendeels met water bedekt was. Hierdoor kon de relatief zwakke straling van de jonge zon de oceanen ongehinderd bereiken en opwarmen. Dat daarbij weinig wolkenvorming optrad zou te danken zijn aan het feit dat er nog geen algen bestonden. Deze eencellige organismen zijn nu een belangrijke producent van zwavel, dat een cruciale rol speelt bij het ontstaan van wolkendruppeltjes.
Als er in de begintijd van de aarde al algen hadden geleefd, zou de bewolking die zij veroorzaakten een groot deel van de zonnestraling hebben weerkaatst. En dan zou onze planeet lange tijd een stijf bevroren ijsbal zijn geweest.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-04-2010
Sterrenstelsel Centaurus A is heldere bron van gammastraling
Als we met onze ogen radiogolven zouden kunnen zien, zou het nabije sterrenstelsel Centaurus A (Cen A) een van de helderste objecten aan de hemel zijn, bijna twintig keer zo groot als de volle maan. Dat is te danken aan de twee pluimen van radiostraling uitzendend gas, elk bijna een miljoen lichtjaar lang, die het stelsel uitstoot. Maar uit onderzoek met de Fermi-satelliet blijkt dat Cen A een nóg veel grotere producent van gammastraling is (Science Express, 1 april).
Cen A is een zogeheten actief sterrenstelsel. Het superzware zwarte gat in zijn kern trekt grote hoeveelheden materie aan, die echter niet geheel in deze kosmische slokop verdwijnen. Een deel van de materie wordt terug de ruimte in geblazen en heeft in de loop van de tientallen miljoenen jaren twee reusachtige gaspluimen gevormd. De radiostraling die zij uitzenden, is afkomstig van snel bewegende, geladen deeltjes die in de magnetische velden in het gas verstrikt zijn geraakt.
De verklaring voor de waargenomen gammastraling ligt minder voor de hand. Deze blijkt te ontstaan bij botsingen tussen fotonen van onder meer zichtbaar licht en radiostraling met de snel bewegende deeltjes in de radiopluimen. Bij zo'n botsing krijgt zo'n foton extra veel energie. Bij tientallen andere sterrenstelsels is waargenomen dat op die manier röntgenfotonen ontstaan. Centaurus A is het eerste stelsel waarbij is vastgesteld dat die botsingen ook gammastraling kunnen opleveren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Sterrenstelsel Centaurus A is heldere bron van gammastraling
Als we met onze ogen radiogolven zouden kunnen zien, zou het nabije sterrenstelsel Centaurus A (Cen A) een van de helderste objecten aan de hemel zijn, bijna twintig keer zo groot als de volle maan. Dat is te danken aan de twee pluimen van radiostraling uitzendend gas, elk bijna een miljoen lichtjaar lang, die het stelsel uitstoot. Maar uit onderzoek met de Fermi-satelliet blijkt dat Cen A een nóg veel grotere producent van gammastraling is (Science Express, 1 april).
Cen A is een zogeheten actief sterrenstelsel. Het superzware zwarte gat in zijn kern trekt grote hoeveelheden materie aan, die echter niet geheel in deze kosmische slokop verdwijnen. Een deel van de materie wordt terug de ruimte in geblazen en heeft in de loop van de tientallen miljoenen jaren twee reusachtige gaspluimen gevormd. De radiostraling die zij uitzenden, is afkomstig van snel bewegende, geladen deeltjes die in de magnetische velden in het gas verstrikt zijn geraakt.
De verklaring voor de waargenomen gammastraling ligt minder voor de hand. Deze blijkt te ontstaan bij botsingen tussen fotonen van onder meer zichtbaar licht en radiostraling met de snel bewegende deeltjes in de radiopluimen. Bij zo'n botsing krijgt zo'n foton extra veel energie. Bij tientallen andere sterrenstelsels is waargenomen dat op die manier röntgenfotonen ontstaan. Centaurus A is het eerste stelsel waarbij is vastgesteld dat die botsingen ook gammastraling kunnen opleveren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-04-2010
Voor het eerst 'minimagnetosfeer' op de maan waargenomen
Nieuwe waarnemingen hebben het bestaan van een miniatuur magnetosfeer op de maan aangetoond. Anders dan de aarde heeft de maan geen globaal magnetisch veld en daardoor ook geen allesomvattende magnetosfeer. Wel zijn er her en der kleine magnetische gebieden die eigen 'minimagnetosferen' kunnen creëren, die sterk genoeg zijn om de geladen deeltjes van de zonnewind af te weren.
Een internationaal team van wetenschappers heeft nu voor het eerst zo'n minimagnetosfeer waargenomen. Daarbij maakten zij gebruik van een instrument aan boord van de Indiase maansonde Chandrayaan-1. Daarmee werden de neutrale waterstofatomen gedetecteerd die van het maanoppervlak terugkaatsen als dit door protonen van de zon wordt getroffen. Bij één zo'n sterk magnetisch gebied op de maan was het aantal teruggekaatste waterstofatomen geringer dan in de omgeving. Dat wijst erop dat de zonnewind hier werd tegengehouden. De minimagnetosfeer was op het moment van de waarneming ongeveer 360 kilometer groot.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Voor het eerst 'minimagnetosfeer' op de maan waargenomen
Nieuwe waarnemingen hebben het bestaan van een miniatuur magnetosfeer op de maan aangetoond. Anders dan de aarde heeft de maan geen globaal magnetisch veld en daardoor ook geen allesomvattende magnetosfeer. Wel zijn er her en der kleine magnetische gebieden die eigen 'minimagnetosferen' kunnen creëren, die sterk genoeg zijn om de geladen deeltjes van de zonnewind af te weren.
Een internationaal team van wetenschappers heeft nu voor het eerst zo'n minimagnetosfeer waargenomen. Daarbij maakten zij gebruik van een instrument aan boord van de Indiase maansonde Chandrayaan-1. Daarmee werden de neutrale waterstofatomen gedetecteerd die van het maanoppervlak terugkaatsen als dit door protonen van de zon wordt getroffen. Bij één zo'n sterk magnetisch gebied op de maan was het aantal teruggekaatste waterstofatomen geringer dan in de omgeving. Dat wijst erop dat de zonnewind hier werd tegengehouden. De minimagnetosfeer was op het moment van de waarneming ongeveer 360 kilometer groot.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
07-04-2010
Donker object bij ster Epsilon Aurigae voor het eerst waargenomen
Sterrenkundigen van de universiteit van drie Amerikaanse universiteiten zijn er voor het eerst in geslaagd om een glimp op te vangen van het mysterieuze, donkere object dat de ster Epsilon Aurigae met grote tussenpozen bedekt. Op beelden die met een speciaal infrarood-instrument zijn gemaakt is de schaduw van het object te zien, dat blijkbaar zo plat is als een pannenkoek (Nature, 8 april).
Epsilon Aurigae is een van de helderste sterren van het sterrenbeeld Voerman. Al meer dan 175 jaar is bekend dat Epsilon vrij weinig licht uitzendt voor een ster van deze massa. Bovendien neemt de helderheid van de ster eens in de 27 jaar gedurende meer dan jaar sterk af. Dat wees erop dat er een donkere begeleider om Epsilon heen draait. Maar gezien de duur van de 'verduistering' kon dat geen normaal sterachtig object zijn.
De waargenomen sterbedekkingen zouden verklaarbaar zijn als de begeleider van Epsilon een kleine ster met een omringende stofschijf was. Dat blijkt nu inderdaad het geval te zijn: de beelden tonen hoe een dunne, deels doorzichtige, wolk voor de ster langs trekt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Donker object bij ster Epsilon Aurigae voor het eerst waargenomen
Sterrenkundigen van de universiteit van drie Amerikaanse universiteiten zijn er voor het eerst in geslaagd om een glimp op te vangen van het mysterieuze, donkere object dat de ster Epsilon Aurigae met grote tussenpozen bedekt. Op beelden die met een speciaal infrarood-instrument zijn gemaakt is de schaduw van het object te zien, dat blijkbaar zo plat is als een pannenkoek (Nature, 8 april).
Epsilon Aurigae is een van de helderste sterren van het sterrenbeeld Voerman. Al meer dan 175 jaar is bekend dat Epsilon vrij weinig licht uitzendt voor een ster van deze massa. Bovendien neemt de helderheid van de ster eens in de 27 jaar gedurende meer dan jaar sterk af. Dat wees erop dat er een donkere begeleider om Epsilon heen draait. Maar gezien de duur van de 'verduistering' kon dat geen normaal sterachtig object zijn.
De waargenomen sterbedekkingen zouden verklaarbaar zijn als de begeleider van Epsilon een kleine ster met een omringende stofschijf was. Dat blijkt nu inderdaad het geval te zijn: de beelden tonen hoe een dunne, deels doorzichtige, wolk voor de ster langs trekt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
07-04-2010
Ruimtetelescoop fotografeert misvormd spiraalstelsel
Met de Hubble-ruimtetelescoop is een detailrijke opname gemaakt van het grootste sterrenstelsel van het zogeheten Leo Triplet. Dit stelsel, dat de aanduiding M66 draagt, vertoont asymmetrische spiraalarmen en een kern die niet precies in het midden zit.
Het bijzondere trio bevindt zich in het sterrenbeeld Leeuw, op een afstand van ongeveer 35 miljoen lichtjaar. De beide andere stelsels zijn duidelijk kleiner dan M66 maar oefenen wel een grote zwaartekrachtsinvloed op hem uit. Waarschijnlijk zijn de zwaartekrachtsinteracties met de kleinere stelsels de oorzaak van de afwijkende vorm van M66.
De Hubble-opname toont onder meer de opvallende stofbanden en heldere sterrenhopen langs de spiraalarmen. De sterrenhopen zijn het resultaat van de hevige stervorming die optreedt in het in beroering gebrachte gas in M66.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Ruimtetelescoop fotografeert misvormd spiraalstelsel
Met de Hubble-ruimtetelescoop is een detailrijke opname gemaakt van het grootste sterrenstelsel van het zogeheten Leo Triplet. Dit stelsel, dat de aanduiding M66 draagt, vertoont asymmetrische spiraalarmen en een kern die niet precies in het midden zit.
Het bijzondere trio bevindt zich in het sterrenbeeld Leeuw, op een afstand van ongeveer 35 miljoen lichtjaar. De beide andere stelsels zijn duidelijk kleiner dan M66 maar oefenen wel een grote zwaartekrachtsinvloed op hem uit. Waarschijnlijk zijn de zwaartekrachtsinteracties met de kleinere stelsels de oorzaak van de afwijkende vorm van M66.
De Hubble-opname toont onder meer de opvallende stofbanden en heldere sterrenhopen langs de spiraalarmen. De sterrenhopen zijn het resultaat van de hevige stervorming die optreedt in het in beroering gebrachte gas in M66.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-04-2010
Nederland en Japan tekenen voor samenwerking in de ruimte
Nederland en Japan gaan nauw samenwerken in de ontwikkeling en de toepassing van nieuwe ruimtevaarttechnologie. Dat staat in een overeenkomst die deze ochtend in Tokyo is ondertekend door de ruimtevaartorganisaties van beide landen, het Nederlandse NSO en het Japanse JAXA. De ondertekening vond plaats in het bijzijn van minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken.
Eén van de concrete samenwerkingsprojecten die onder de overeenkomst vallen, is de bijdrage van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON aan de Japanse ruimtetelescoop Astro-H. Deze ruimtetelescoop gaat de extreme omstandigheden bij zwarte gaten bestuderen. Daarnaast zijn er vergevorderde plannen voor een grote rol van SRON in de ontwikkeling van de Japanse ruimtetelescoop SPICA, die onderzoek gaat doen naar het ontstaan van de eerste sterren en planeten.
(allesoversterrenkunde)
Nederland en Japan tekenen voor samenwerking in de ruimte
Nederland en Japan gaan nauw samenwerken in de ontwikkeling en de toepassing van nieuwe ruimtevaarttechnologie. Dat staat in een overeenkomst die deze ochtend in Tokyo is ondertekend door de ruimtevaartorganisaties van beide landen, het Nederlandse NSO en het Japanse JAXA. De ondertekening vond plaats in het bijzijn van minister Maria van der Hoeven van Economische Zaken.
Eén van de concrete samenwerkingsprojecten die onder de overeenkomst vallen, is de bijdrage van het Nederlands ruimteonderzoeksinstituut SRON aan de Japanse ruimtetelescoop Astro-H. Deze ruimtetelescoop gaat de extreme omstandigheden bij zwarte gaten bestuderen. Daarnaast zijn er vergevorderde plannen voor een grote rol van SRON in de ontwikkeling van de Japanse ruimtetelescoop SPICA, die onderzoek gaat doen naar het ontstaan van de eerste sterren en planeten.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-04-2010
Aliens van Titan zijn explosieve stinkerds
Als er leven voorkomt op de grote Saturnusmaan Titan, gaat het om explosieve organismen met een misselijkmakende geur. Dat beweert William Bains van Rufus Scientific in Cambridge vandaag op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow.
Bains heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van organische chemie op Titan - een maan met een dikke, methaan- en stikstofrijke dampkring en een oppervlaktetemperatuur van 180 graden onder nul. Aan het Titanoppervlak komen meren van vloeibaar methaan- en ethaangas voor.
Mogelijke (micro-)organismen op Titan zullen in die vloeibare omgevingen moeten zijn ontstaan, aldus Bains. Maar alleen relatief kleine moleculen kunnen in vloeibaar methaan en ethaan worden opgelost. Om tot succesvolle levensvormen te komen, moet er daarom sprake zijn van een veel grotere chemische verscheidenheid, waaronder zwavel- en fosforverbindingen, met hun bijbehorende stank. Bovendien gaat het om reactieve moleculen, die in contact met bijvoorbeeld zuurstof spontaan zullen exploderen.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Aliens van Titan zijn explosieve stinkerds
Als er leven voorkomt op de grote Saturnusmaan Titan, gaat het om explosieve organismen met een misselijkmakende geur. Dat beweert William Bains van Rufus Scientific in Cambridge vandaag op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow.
Bains heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van organische chemie op Titan - een maan met een dikke, methaan- en stikstofrijke dampkring en een oppervlaktetemperatuur van 180 graden onder nul. Aan het Titanoppervlak komen meren van vloeibaar methaan- en ethaangas voor.
Mogelijke (micro-)organismen op Titan zullen in die vloeibare omgevingen moeten zijn ontstaan, aldus Bains. Maar alleen relatief kleine moleculen kunnen in vloeibaar methaan en ethaan worden opgelost. Om tot succesvolle levensvormen te komen, moet er daarom sprake zijn van een veel grotere chemische verscheidenheid, waaronder zwavel- en fosforverbindingen, met hun bijbehorende stank. Bovendien gaat het om reactieve moleculen, die in contact met bijvoorbeeld zuurstof spontaan zullen exploderen.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-04-2010
Venus geologisch nog in leven
Planeet Venus
De planeet Venus lijkt geologisch nog altijd in leven te zijn, zo heeft het Europese Ruimtevaartbureau ESA op basis van waarnemingen van zijn onbemande sonde Venus Express gemeld. Aan de hand van de manier waarop zij voor infrarode straling zorgen heeft het Virtis-instrument op de Venus Express relatief jonge lavastromen gevonden, wat aangeeft dat er nog altijd vulkaanuitbarstingen mogelijk zijn op de planeet.
De sterke aanwijzingen zijn gevonden in de vorm van "compositionele verschillen" van het omgevende landschap in drie vulkanische gebieden die geologisch lijken op Hawaii dat bekend staat voor zijn actief vulkanisme. Verondersteld wordt dat door de interactie met elementen in de atmosfeer lavastromen op Venus nog intenser van samenstelling veranderen dan op Aarde, vanwege de hetere en meer dichte atmosfeer die voornamelijk uit CO2 bestaat.
Erupties
Voor de onderzoekers zijn de verschillende samenstellingen van de lavastromen een aanwijzing dat de erupties vrij onlangs hebben plaatsgevonden. Daarmee wordt 2.500.000 jaar geleden bedoeld en waarschijnlijk nog recenter. Mogelijk zijn ze nog altijd actief, zegt ESA. (belga/kve)
(HLN)
Venus geologisch nog in leven
Planeet Venus
De planeet Venus lijkt geologisch nog altijd in leven te zijn, zo heeft het Europese Ruimtevaartbureau ESA op basis van waarnemingen van zijn onbemande sonde Venus Express gemeld. Aan de hand van de manier waarop zij voor infrarode straling zorgen heeft het Virtis-instrument op de Venus Express relatief jonge lavastromen gevonden, wat aangeeft dat er nog altijd vulkaanuitbarstingen mogelijk zijn op de planeet.
De sterke aanwijzingen zijn gevonden in de vorm van "compositionele verschillen" van het omgevende landschap in drie vulkanische gebieden die geologisch lijken op Hawaii dat bekend staat voor zijn actief vulkanisme. Verondersteld wordt dat door de interactie met elementen in de atmosfeer lavastromen op Venus nog intenser van samenstelling veranderen dan op Aarde, vanwege de hetere en meer dichte atmosfeer die voornamelijk uit CO2 bestaat.
Erupties
Voor de onderzoekers zijn de verschillende samenstellingen van de lavastromen een aanwijzing dat de erupties vrij onlangs hebben plaatsgevonden. Daarmee wordt 2.500.000 jaar geleden bedoeld en waarschijnlijk nog recenter. Mogelijk zijn ze nog altijd actief, zegt ESA. (belga/kve)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-04-2010
LOFAR maakt ook jacht op E.T.
Met de LOFAR-radiotelescoop, in aanbouw in Noord-Nederland, zal ook jacht worden gemaakt op buitenaardse beschavingen. LOFAR gaat speuren naar laagfrequente radiobooschappen van intelligent leven op andere planeten.
LOFAR (LOw-Frequency ARray) is een netwerk van tienduizenden eenvoudige radio-antennes, gegroepeerd in 44 stations die verspreid zijn over Nederland, Duitsland, Zweden, Frankrijk en Engeland. Momenteel zijn ruim twintig stations in bedrijf; later dit jaar moet LOFAR voltooid zijn. Op 12 juni vindt de officiële inauguratie plaats.
Tijdens de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow presenteerde John McKean van de stichting ASTRON de eerste astronomische resultaten van het nieuwe observatorium.
Ook zette McKean uiteen hoe met LOFAR gezocht zal gaan worden naar mogelijke kunstmatige radiosignalen van buitenaardse beschavingen. De Search for Extra-Terrestrial Intelligence (SETI) ging vijftig jaar geleden van start, maar heeft tot nu toe niets opgeleverd. Op lage radiofrequenties is er echter nog nooit gezocht.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
LOFAR maakt ook jacht op E.T.
Met de LOFAR-radiotelescoop, in aanbouw in Noord-Nederland, zal ook jacht worden gemaakt op buitenaardse beschavingen. LOFAR gaat speuren naar laagfrequente radiobooschappen van intelligent leven op andere planeten.
LOFAR (LOw-Frequency ARray) is een netwerk van tienduizenden eenvoudige radio-antennes, gegroepeerd in 44 stations die verspreid zijn over Nederland, Duitsland, Zweden, Frankrijk en Engeland. Momenteel zijn ruim twintig stations in bedrijf; later dit jaar moet LOFAR voltooid zijn. Op 12 juni vindt de officiële inauguratie plaats.
Tijdens de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow presenteerde John McKean van de stichting ASTRON de eerste astronomische resultaten van het nieuwe observatorium.
Ook zette McKean uiteen hoe met LOFAR gezocht zal gaan worden naar mogelijke kunstmatige radiosignalen van buitenaardse beschavingen. De Search for Extra-Terrestrial Intelligence (SETI) ging vijftig jaar geleden van start, maar heeft tot nu toe niets opgeleverd. Op lage radiofrequenties is er echter nog nooit gezocht.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-04-2010
Astronomen brengen zonneuitbarsting gedetailleerd in beeld
Door metingen van verschillende satellieten te combineren, hebben sterrenkundigen een gedetailleerd totaalbeeld verkregen van een krachtige uitbarsting op de zon. Bij zulke 'coronale massa-ejecties' (CME's) worden miljarden tonnen zonnegas met hoge snelheid de ruimte in geblazen. De sterke magneetvelden die in het gas liggen opgesloten, verstoren het magnetisch veld van de aarde, en kunnen problemen veroorzaken voor kunstmanen, elektriciteitscentrales en radioverbindingen.
Een internationaal team van zonneonderzoekers onder leiding van Mario Bisi van Aberystwyth University heeft nu alle beschikbare waarnemingen aan de zonneuitbarsting van 13 mei 2005 verzameld en gecombineerd. Het gaat om foto's en metingen van satellieten als SOHO, ACE, Cluster, GOES, Wind en IMAGE, maar ook om gegevens van meetstations op aarde. Op die manier is een compleet beeld verkregen van de uitbarsting, vanaf het moment dat hij palatsvond aan het zonsoppervlak tot het moment waarop het zonnegas de aarde bereikte.
De resultaten worden vandaag gepresenteerd op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow. Bisi hoopt dat de nieuwe analyse een eerste stap is op weg naar een beter begrip van deze explosieve verschijnselen op de zon.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Astronomen brengen zonneuitbarsting gedetailleerd in beeld
Door metingen van verschillende satellieten te combineren, hebben sterrenkundigen een gedetailleerd totaalbeeld verkregen van een krachtige uitbarsting op de zon. Bij zulke 'coronale massa-ejecties' (CME's) worden miljarden tonnen zonnegas met hoge snelheid de ruimte in geblazen. De sterke magneetvelden die in het gas liggen opgesloten, verstoren het magnetisch veld van de aarde, en kunnen problemen veroorzaken voor kunstmanen, elektriciteitscentrales en radioverbindingen.
Een internationaal team van zonneonderzoekers onder leiding van Mario Bisi van Aberystwyth University heeft nu alle beschikbare waarnemingen aan de zonneuitbarsting van 13 mei 2005 verzameld en gecombineerd. Het gaat om foto's en metingen van satellieten als SOHO, ACE, Cluster, GOES, Wind en IMAGE, maar ook om gegevens van meetstations op aarde. Op die manier is een compleet beeld verkregen van de uitbarsting, vanaf het moment dat hij palatsvond aan het zonsoppervlak tot het moment waarop het zonnegas de aarde bereikte.
De resultaten worden vandaag gepresenteerd op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow. Bisi hoopt dat de nieuwe analyse een eerste stap is op weg naar een beter begrip van deze explosieve verschijnselen op de zon.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
14-04-2010
Kosmische stof speelt belangrijke rol bij ontstaan water
Kleine stofdeeltjes in de ruimte spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van water - het belangrijkste ingrediënt voor leven. Dat blijkt uit laboratoriumexperimenten die zijn uitgevoerd aan de Heriot-Watt University.
Watermoleculen bestaan uit twee waterstofatomen en één zuurstofatoom.
In het heelal komen deze atomen in zeer grote hoeveelheden voor, maar in de ruimte tussen de sterren, waar druk en temperatuur extreem laag zijn, reageren waterstof- en zuurstofatomen vrijwel niet met elkaar.
Gasfase-reacties van waterstof met moleculair zuurstof (O2) of met ozon (O3) treden gemakkelijker op, maar in het heelal komt veel te weinig O2 en O3 voor om de waargenomen hoeveelheid water te verklaren.
Dunne coating
Uit de laboratoriumexperimenten blijkt nu dat chemische reacties aan het oppervlak van een klein kosmisch stofdeeltje veel sneller verlopen. Op die manier kunnen verschillende moleculen ontstaan, waaronder H2O, die samen een dunne coating van ijs vormen.
Een groot deel van het water in het heelal (en dus ook van het water op aarde) heeft zijn bestaan dus vermoedelijk te danken aan de aanwezigheid van kosmisch stof. Vergelijkbare experimenten als die aan de Heriot-Watt University worden overigens al lange tijd uitgevoerd in het Sackler-laboratorium van de Universiteit Leiden.
De Britse resultaten worden vandaag gepresenteerd op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow.
© NU.nl/Allesoversterrenkunde.nl
(nu.nl)
Kosmische stof speelt belangrijke rol bij ontstaan water
Kleine stofdeeltjes in de ruimte spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van water - het belangrijkste ingrediënt voor leven. Dat blijkt uit laboratoriumexperimenten die zijn uitgevoerd aan de Heriot-Watt University.
Watermoleculen bestaan uit twee waterstofatomen en één zuurstofatoom.
In het heelal komen deze atomen in zeer grote hoeveelheden voor, maar in de ruimte tussen de sterren, waar druk en temperatuur extreem laag zijn, reageren waterstof- en zuurstofatomen vrijwel niet met elkaar.
Gasfase-reacties van waterstof met moleculair zuurstof (O2) of met ozon (O3) treden gemakkelijker op, maar in het heelal komt veel te weinig O2 en O3 voor om de waargenomen hoeveelheid water te verklaren.
Dunne coating
Uit de laboratoriumexperimenten blijkt nu dat chemische reacties aan het oppervlak van een klein kosmisch stofdeeltje veel sneller verlopen. Op die manier kunnen verschillende moleculen ontstaan, waaronder H2O, die samen een dunne coating van ijs vormen.
Een groot deel van het water in het heelal (en dus ook van het water op aarde) heeft zijn bestaan dus vermoedelijk te danken aan de aanwezigheid van kosmisch stof. Vergelijkbare experimenten als die aan de Heriot-Watt University worden overigens al lange tijd uitgevoerd in het Sackler-laboratorium van de Universiteit Leiden.
De Britse resultaten worden vandaag gepresenteerd op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow.
© NU.nl/Allesoversterrenkunde.nl
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-04-2010
Cassini nam krachtige bliksem op Saturnus waar
De Amerikaanse sonde Cassini heeft bliksemflitsen op de planeet Saturnus waargenomen, zo heeft de NASA meegedeeld. Wetenschappers konden er zelfs een heuse film van maken, compleet met het gekraak van radiogolven wanneer het bliksemt.
Radiowaarnemingen van Cassini suggereerden al dat het ook in de dampkring van de reuzenplaneet goed tekeer moest gaan, maar de bliksemflitsen waren nog niet eerder in beeld gebracht. Dat kwam voornamelijk doordat de korte flitsen overstraald werden door de heldere ringen van Saturnus.
Storm van negen maanden
In augustus 2009 werd het echter wel voor het eerst mogelijk, tijdens een storm die van januari tot oktober huis hield, langer dan eender welk ander bliksemspektakel in ons zonnestelsel. Op het filmpje is een 3.000 kilometer lange wolk in de dampkring te zien, waarin gebieden van een paar honderd kilometer groot oplichten door krachtige, kortdurende bliksemontladingen.
Zeer hevig
De stormen op Saturnus lijken zeer hevig te zijn. De bliksem licht even helder op als de krachtigste superinslagen op de Aarde. Hoewel de stormen mogelijk krachtiger zijn dan bij ons, komen zij minder vaak voor, zo citeert de NASA Andrew Ingersoll van het California Institute of Technology in Pasadena. (belga/gb)
(HLN)
Cassini nam krachtige bliksem op Saturnus waar
De Amerikaanse sonde Cassini heeft bliksemflitsen op de planeet Saturnus waargenomen, zo heeft de NASA meegedeeld. Wetenschappers konden er zelfs een heuse film van maken, compleet met het gekraak van radiogolven wanneer het bliksemt.
Radiowaarnemingen van Cassini suggereerden al dat het ook in de dampkring van de reuzenplaneet goed tekeer moest gaan, maar de bliksemflitsen waren nog niet eerder in beeld gebracht. Dat kwam voornamelijk doordat de korte flitsen overstraald werden door de heldere ringen van Saturnus.
Storm van negen maanden
In augustus 2009 werd het echter wel voor het eerst mogelijk, tijdens een storm die van januari tot oktober huis hield, langer dan eender welk ander bliksemspektakel in ons zonnestelsel. Op het filmpje is een 3.000 kilometer lange wolk in de dampkring te zien, waarin gebieden van een paar honderd kilometer groot oplichten door krachtige, kortdurende bliksemontladingen.
Zeer hevig
De stormen op Saturnus lijken zeer hevig te zijn. De bliksem licht even helder op als de krachtigste superinslagen op de Aarde. Hoewel de stormen mogelijk krachtiger zijn dan bij ons, komen zij minder vaak voor, zo citeert de NASA Andrew Ingersoll van het California Institute of Technology in Pasadena. (belga/gb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-04-2010
Jonge neutronenster koelt drie procent af in tien jaar tijd
Metingen van het Amerikaanse Chandra X-ray Observatory - een röntgentelescoop in een baan om de aarde - wijzen uit dat een jonge neutronenster in het sterrenbeeld Cassiopeia in tien jaar tijd drie procent is afgekoeld. Het is voor het eerst dat astronomen de snelle afkoeling van een jonge neutronenster direct hebben waargenomen.
Neutronensterren zijn de uiterst compacte, snel roterende overblijfselen van zware sterren die aan het eind van hun leven een supernova-explosie ondergaan. Direct na het ontstaan hebben ze een temperatuur van miljarden graden, maar ze koelen aanvankelijk heel snel af, onder andere door het uitzenden van neutrino's - hoogenergetische elementaire deeltjes zonder elektrische lading en met een vrijwel verwaarloosbare massa.
Met de Chandra-ruimtetelescoop zijn tussen 2000 en 2009 regelmatig metingen verricht aan de neutronenster die eind zeventiende eeuw ontstond bij een supernova-explosie in het sterrenbeeld Cassiopeia. Die heeft momenteel een oppervlaktetemperatuur van ongeveer twee miljoen graden. De Chandra-metingen laten echter zien dat hij in het afgelopen decennium drie procent koeler is geworden.
De manier waarop neutronensterren afkoelen wordt mede bepaald door hun inwendige structuur. De nieuwe metingen, die vandaag gepresenteerd worden op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow, zullen dan ook mogelijk meer informatie opleveren over het inwendige van neutronensterren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Jonge neutronenster koelt drie procent af in tien jaar tijd
Metingen van het Amerikaanse Chandra X-ray Observatory - een röntgentelescoop in een baan om de aarde - wijzen uit dat een jonge neutronenster in het sterrenbeeld Cassiopeia in tien jaar tijd drie procent is afgekoeld. Het is voor het eerst dat astronomen de snelle afkoeling van een jonge neutronenster direct hebben waargenomen.
Neutronensterren zijn de uiterst compacte, snel roterende overblijfselen van zware sterren die aan het eind van hun leven een supernova-explosie ondergaan. Direct na het ontstaan hebben ze een temperatuur van miljarden graden, maar ze koelen aanvankelijk heel snel af, onder andere door het uitzenden van neutrino's - hoogenergetische elementaire deeltjes zonder elektrische lading en met een vrijwel verwaarloosbare massa.
Met de Chandra-ruimtetelescoop zijn tussen 2000 en 2009 regelmatig metingen verricht aan de neutronenster die eind zeventiende eeuw ontstond bij een supernova-explosie in het sterrenbeeld Cassiopeia. Die heeft momenteel een oppervlaktetemperatuur van ongeveer twee miljoen graden. De Chandra-metingen laten echter zien dat hij in het afgelopen decennium drie procent koeler is geworden.
De manier waarop neutronensterren afkoelen wordt mede bepaald door hun inwendige structuur. De nieuwe metingen, die vandaag gepresenteerd worden op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow, zullen dan ook mogelijk meer informatie opleveren over het inwendige van neutronensterren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-04-2010
Opnieuw twee doelpunten voor Einsteins relativiteitstheorie
Twee verschillende onderzoeken aan clusters van sterrenstelsels vormen opnieuw een sterke ondersteuning voor de relativiteitstheorie van Albert Einstein. Deze theorie van de zwaartekracht wordt door tal van experimenten bevestigd, maar natuurkundigen houden er rekening mee dat hij wellicht onvolledig of zelfs onjuist is. Zo biedt de relativiteitstheorie geen vanzelfsprekende verklaring voor de versnellende uitdijing van het heelal, die ruim tien jaar geleden werd ontdekt. In de loop van de jaren zijn dan ook verschillende alternatieve theorieën opgesteld.
Met het Amerikaanse Chandra X-ray Observatory zijn waarnemingen verricht aan ver verwijderde clusters van sterrenstelsels. Twee onderzoeksgroepen komen nu op geheel verschillende wijze tot de conclusie dat die meetresultaten alleen in overeenstemming zijn met de relativiteitstheorie. Eén van de voorgestelde alternatieven, de zogeheten f(R)-zwaartekrachtstheorie, kan bijvoorbeeld de waargenomen afmetingen van clusters niet goed verklaren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Opnieuw twee doelpunten voor Einsteins relativiteitstheorie
Twee verschillende onderzoeken aan clusters van sterrenstelsels vormen opnieuw een sterke ondersteuning voor de relativiteitstheorie van Albert Einstein. Deze theorie van de zwaartekracht wordt door tal van experimenten bevestigd, maar natuurkundigen houden er rekening mee dat hij wellicht onvolledig of zelfs onjuist is. Zo biedt de relativiteitstheorie geen vanzelfsprekende verklaring voor de versnellende uitdijing van het heelal, die ruim tien jaar geleden werd ontdekt. In de loop van de jaren zijn dan ook verschillende alternatieve theorieën opgesteld.
Met het Amerikaanse Chandra X-ray Observatory zijn waarnemingen verricht aan ver verwijderde clusters van sterrenstelsels. Twee onderzoeksgroepen komen nu op geheel verschillende wijze tot de conclusie dat die meetresultaten alleen in overeenstemming zijn met de relativiteitstheorie. Eén van de voorgestelde alternatieven, de zogeheten f(R)-zwaartekrachtstheorie, kan bijvoorbeeld de waargenomen afmetingen van clusters niet goed verklaren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
14-04-2010
Stofschijven rond sterren in detail bekeken
Met een gevoelig instrument op de Europese Very Large Telescope zijn gedetailleerde metingen verricht aan stofschijven rond twee sterren in de buurt van de zon. Nooit eerder zijn zulke stofschijven bestudeerd op zo'n kleine afstand rond hun moederster - vergelijkbaar met de afstand van de aarde tot de zon.
De stofschijven bevinden zich rond de sterren HD69830, op 41 lichtjaar afstand in het zuidelijke sterrenbeeld Puppis (Achtersteven), en Eta Corvi, op 59 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Raaf. De sterren hebben leeftijden van respectievelijk 2 en 1,3 miljard jaar. Het stof bevindt zich op afstanden van enkele miljoenen kilometers tot een paar honderd miljoen kilometer van de ster. Ter vergelijking: de afstand van de aarde tot de zon is 150 miljoen kilometer.
Vooral bij de ster HD69830 zijn grote hoeveelheden stof aangetroffen, mogelijk het resultaat van botsingen van planetoïden in het planetenstelsel rond deze ster: eerder zijn hier drie Neptunus-achtige planeten ontdekt.
De nieuwe metingen, die vandaag gepresenteerd worden op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow, zijn verricht met de MIDI-interferometer - een instrument waarmee de waarnemingen van de vier afzonderlijke telescopen van de Europese VLT (Very Large Telescope) in Chili worden gecombineerd.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Stofschijven rond sterren in detail bekeken
Met een gevoelig instrument op de Europese Very Large Telescope zijn gedetailleerde metingen verricht aan stofschijven rond twee sterren in de buurt van de zon. Nooit eerder zijn zulke stofschijven bestudeerd op zo'n kleine afstand rond hun moederster - vergelijkbaar met de afstand van de aarde tot de zon.
De stofschijven bevinden zich rond de sterren HD69830, op 41 lichtjaar afstand in het zuidelijke sterrenbeeld Puppis (Achtersteven), en Eta Corvi, op 59 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Raaf. De sterren hebben leeftijden van respectievelijk 2 en 1,3 miljard jaar. Het stof bevindt zich op afstanden van enkele miljoenen kilometers tot een paar honderd miljoen kilometer van de ster. Ter vergelijking: de afstand van de aarde tot de zon is 150 miljoen kilometer.
Vooral bij de ster HD69830 zijn grote hoeveelheden stof aangetroffen, mogelijk het resultaat van botsingen van planetoïden in het planetenstelsel rond deze ster: eerder zijn hier drie Neptunus-achtige planeten ontdekt.
De nieuwe metingen, die vandaag gepresenteerd worden op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow, zijn verricht met de MIDI-interferometer - een instrument waarmee de waarnemingen van de vier afzonderlijke telescopen van de Europese VLT (Very Large Telescope) in Chili worden gecombineerd.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-04-2010
Mysterieus object in M82 is mogelijk micro-quasar
Een mysterieuze bron van radiostraling in het nabijgelegen sterrenstelsel M82 is mogelijk een zogeheten micro-quasar. Tot die conclusie komen Britse radioastronomen in een presentatie vandaag op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow.
M82 is een actief sterrenstelsel op ongeveer tien miljoen lichtjaar afstand. De mysterieuze radiobron verscheen in mei 2009 plotseling, dicht bij de kern van het stelsel. Al snel bleek dat het niet om het overblijfsel van een supernova-explosie gaat: zulke supernovaresten zenden weliswaar ook radiostraling uit, maar hun helderheid neemt in de loop van de tijd af.
Het mysterieuze object behield op radiogoflengten echter dezelfde helderheid. Bovendien bleek uit precisiemetingen dat het zich verplaatst. De radioastronomen van het Jodrell Bank Observatory denken nu dat ze een zogeheten microquasar hebben ontdekt, zoals er in ons eigen Melkwegstelsel ook een aantal bekend zijn.
Microquasars zijn zwarte gaten die in een baan rond een gewone ster bewegen. Gas van de gewone ster valt in het zwarte gat, waarbij twee krachtige straalstromen van snel bewegende gasdeeltjes ontstaan. Die jets zenden radiostraling uit. Af en toe vinden er uitbarstingen plaats, wanneer er in korte tijd extra veel gas door het zwarte gat wordt opgeslokt.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Mysterieus object in M82 is mogelijk micro-quasar
Een mysterieuze bron van radiostraling in het nabijgelegen sterrenstelsel M82 is mogelijk een zogeheten micro-quasar. Tot die conclusie komen Britse radioastronomen in een presentatie vandaag op de National Astronomy Meeting 2010 van de Royal Astronomical Society in Glasgow.
M82 is een actief sterrenstelsel op ongeveer tien miljoen lichtjaar afstand. De mysterieuze radiobron verscheen in mei 2009 plotseling, dicht bij de kern van het stelsel. Al snel bleek dat het niet om het overblijfsel van een supernova-explosie gaat: zulke supernovaresten zenden weliswaar ook radiostraling uit, maar hun helderheid neemt in de loop van de tijd af.
Het mysterieuze object behield op radiogoflengten echter dezelfde helderheid. Bovendien bleek uit precisiemetingen dat het zich verplaatst. De radioastronomen van het Jodrell Bank Observatory denken nu dat ze een zogeheten microquasar hebben ontdekt, zoals er in ons eigen Melkwegstelsel ook een aantal bekend zijn.
Microquasars zijn zwarte gaten die in een baan rond een gewone ster bewegen. Gas van de gewone ster valt in het zwarte gat, waarbij twee krachtige straalstromen van snel bewegende gasdeeltjes ontstaan. Die jets zenden radiostraling uit. Af en toe vinden er uitbarstingen plaats, wanneer er in korte tijd extra veel gas door het zwarte gat wordt opgeslokt.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
15-04-2010
Zodiakaal schijnsel: veroorzaakt door komeetstof
Het zodiakaal schijnsel - een zwakke lichtgloed die vooral vanuit de Tropen soms zichtbaar is aan de avond- of ochtendhemel - wordt veroorzaakt door uiteengevallen kometen. Dat concluderen astronomen David Nesvorny en Peter Jenniskens op basis van computerberekeningen.
Het zwakke zodiakale schijnsel ontstaat doordat zonlicht gereflecteerd wordt door piepkleine stofdeeltjes in het zonnestelsel. Algemeen werd aangenomen dat het hier om planetoïdenstof gaat, afkomstig van botsende steenklompen in de planetoïdengordel tussen de banen van de planeten Mars en Jupiter.
Nesvorny en Jenniskens laten in hun berekeningen echter zien dat planetoïdenstof in een veel dunnere schijf rond de zon cirkelt. De waargenomen dikte van de zodiakale stofschijf kan op die manier dus niet verklaard worden.
In plaats daarvan concluderen ze dat het om komeetstof gaat, afkomstig van kometen die door de getijdenwerking van Jupiter uiteen zijn gerukt, en daarna onder invloed van de zonnewarmte verder uiteenvallen.
Ook de vele micrometeorietjes die in het ijs van Antarctica zijn gevonden, zouden geen planetoïdenstofjes zijn, maar komeetstofjes, aldus de twee onderzoekers.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Zodiakaal schijnsel: veroorzaakt door komeetstof
Het zodiakaal schijnsel - een zwakke lichtgloed die vooral vanuit de Tropen soms zichtbaar is aan de avond- of ochtendhemel - wordt veroorzaakt door uiteengevallen kometen. Dat concluderen astronomen David Nesvorny en Peter Jenniskens op basis van computerberekeningen.
Het zwakke zodiakale schijnsel ontstaat doordat zonlicht gereflecteerd wordt door piepkleine stofdeeltjes in het zonnestelsel. Algemeen werd aangenomen dat het hier om planetoïdenstof gaat, afkomstig van botsende steenklompen in de planetoïdengordel tussen de banen van de planeten Mars en Jupiter.
Nesvorny en Jenniskens laten in hun berekeningen echter zien dat planetoïdenstof in een veel dunnere schijf rond de zon cirkelt. De waargenomen dikte van de zodiakale stofschijf kan op die manier dus niet verklaard worden.
In plaats daarvan concluderen ze dat het om komeetstof gaat, afkomstig van kometen die door de getijdenwerking van Jupiter uiteen zijn gerukt, en daarna onder invloed van de zonnewarmte verder uiteenvallen.
Ook de vele micrometeorietjes die in het ijs van Antarctica zijn gevonden, zouden geen planetoïdenstofjes zijn, maar komeetstofjes, aldus de twee onderzoekers.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-04-2010
Ons Heelal
de acht grootste onopgeloste kwesties in het heelal
Klik hier om verder te gaan
(Kennislink)
Ons Heelal
de acht grootste onopgeloste kwesties in het heelal
Klik hier om verder te gaan
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
2:15 pm EDT = 20:15quote:STUNNING IMAGES OF THE SUN:
Take a deep breath. You may need it later today when NASA releases First Light images from the Solar Dynamic Observatory, which reveal the sun in better-than-IMAX detail. NASA insiders say the images are breathtaking, literally. Return here after 2:15 pm EDT for the unveiling.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
Vette filmpjes op de site 
[ Bericht 20% gewijzigd door Handschoen op 21-04-2010 20:53:15 ]
[ Bericht 20% gewijzigd door Handschoen op 21-04-2010 20:53:15 ]
Have fun...
21-04-2010
VISTA-telescoop legt Kattepootnevel bloot
Met de Europese VISTA-telescoop in Noord-Chili is een indrukwekkende infraroodfoto gemaakt van de Kattepootnevel, een groot stervormingsgebied op 5500 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Schorpioen. De nevel, met een middellijn van ongeveer 50 lichtjaar, bestaat uit dichte gas- en stofwolken waarin nieuwe sterren ontstaan.
Op foto's die in zichtbaar licht zijn gemaakt ziet hij eruit als de pootafdruk van een kat. Op de nieuwe foto die op infrarode golflengten gemaakt is met de 4,1-meter VISTA-telescoop (Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy) op de bergtop Paranal zijn de dichtste stofwolken nog steeds donker, maar in grote delen van de nevel zijn ook de pas gevormde sterren te zien: de infrarode warmtestraling van die sterren dringt door het stof heen.
De VISTA-telescoop zal de komende jaren worden ingezet om de zuidelijke sterrenhemel op infrarode golflengten in kaart te brengen, als voorbereiding voor detailwaarnemingen van interessante objecten met de Europese Very Large Telescope.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
VISTA-telescoop legt Kattepootnevel bloot
Met de Europese VISTA-telescoop in Noord-Chili is een indrukwekkende infraroodfoto gemaakt van de Kattepootnevel, een groot stervormingsgebied op 5500 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Schorpioen. De nevel, met een middellijn van ongeveer 50 lichtjaar, bestaat uit dichte gas- en stofwolken waarin nieuwe sterren ontstaan.
Op foto's die in zichtbaar licht zijn gemaakt ziet hij eruit als de pootafdruk van een kat. Op de nieuwe foto die op infrarode golflengten gemaakt is met de 4,1-meter VISTA-telescoop (Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy) op de bergtop Paranal zijn de dichtste stofwolken nog steeds donker, maar in grote delen van de nevel zijn ook de pas gevormde sterren te zien: de infrarode warmtestraling van die sterren dringt door het stof heen.
De VISTA-telescoop zal de komende jaren worden ingezet om de zuidelijke sterrenhemel op infrarode golflengten in kaart te brengen, als voorbereiding voor detailwaarnemingen van interessante objecten met de Europese Very Large Telescope.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-04-2010
Massa-mysterie van versmeltende sterrenstelsels opgelost
Grote, zware elliptische sterrenstelsels kunnen wel degelijk ontstaan uit de versmelting van twee kleinere spiraalstelsels. Dat blijkt uit onderzoek van astronomen van het Amerikaanse Naval Research Laboratory, uitgevoerd met grote infraroodtelescopen.
Volgens de standaardtheorie kunnen spiraalvormige sterrenstelsels zoals ons eigen Melkwegstelsel botsen en versmelten tot elliptische stelsels, waarin veel meer sterren maar veel minder gas voorkomt: het gas uit de versmeltende spiraalstelsels wordt tijdens en na de botsing omgezet in nieuwe sterren. Metingen aan botsende spiraalstelsels deden echter vermoeden dat ze te weinig massa zouden bevatten voor de vorming van zware elliptische stelsels.
De nieuwe infraroodwaarnemingen laten nu zien dat de versmeltende stelsels zwaarder zijn dan tot dusver werd aangenomen. De massa wordt bepaald op basis van snelheidsmetingen van sterren. Het blijkt dat de eerdere metingen niet nauwkeurig waren: ze werden overheerst door jonge, heldere sterren, die minder snel bewegen. Uit de nieuwe metingen blijkt dat de stelsels ook veel oude, zwakkere sterren bevatten, met hogere snelheden. Daaruit volgt dat de stelsels meer massa hebben - voldoende voor de vorming van grote, zware elliptische sterrenstelsels.
De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal .
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Massa-mysterie van versmeltende sterrenstelsels opgelost
Grote, zware elliptische sterrenstelsels kunnen wel degelijk ontstaan uit de versmelting van twee kleinere spiraalstelsels. Dat blijkt uit onderzoek van astronomen van het Amerikaanse Naval Research Laboratory, uitgevoerd met grote infraroodtelescopen.
Volgens de standaardtheorie kunnen spiraalvormige sterrenstelsels zoals ons eigen Melkwegstelsel botsen en versmelten tot elliptische stelsels, waarin veel meer sterren maar veel minder gas voorkomt: het gas uit de versmeltende spiraalstelsels wordt tijdens en na de botsing omgezet in nieuwe sterren. Metingen aan botsende spiraalstelsels deden echter vermoeden dat ze te weinig massa zouden bevatten voor de vorming van zware elliptische stelsels.
De nieuwe infraroodwaarnemingen laten nu zien dat de versmeltende stelsels zwaarder zijn dan tot dusver werd aangenomen. De massa wordt bepaald op basis van snelheidsmetingen van sterren. Het blijkt dat de eerdere metingen niet nauwkeurig waren: ze werden overheerst door jonge, heldere sterren, die minder snel bewegen. Uit de nieuwe metingen blijkt dat de stelsels ook veel oude, zwakkere sterren bevatten, met hogere snelheden. Daaruit volgt dat de stelsels meer massa hebben - voldoende voor de vorming van grote, zware elliptische sterrenstelsels.
De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal .
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-04-2010
Brengt supergeheim tuig wapens naar de ruimte?
Het Pentagon lanceert straks een supergeheim onbemand ruimtetuig, een van de bijzonderste lanceringen sinds de eerste bemande shuttle vertrok in 1981. De 20 jaar lange ontwikkeling van de X-37B heeft honderden miljoenen dollar gekost, maar dat is alles wat we over het toestel weten. Het onbemande tuig is immers een van best bewaarde geheimen van het Amerikaanse leger.
De X-37B is gebouwd door de Phantom Works-afdeling van Boeing, en viel oorspronkelijk onder de verantwoordelijkheid van de NASA. Later nam het Pentagon de leiding over. Het ruimteschip brengt vanavond een lading naar de ruimte, waarvan maar bijzonder weinig mensen weten wat die precies is.
Vertrek
De X-37 heeft vannacht tussen 00:52 uur en 01:01 uur exact negen minuten om te vertrekken, en kan negen maanden rond de Aarde cirkelen. "In alle eerlijkheid, we weten niet wanneer het terugkomt," zegt woordvoerder Gary Payton van de Amerikaanse luchtmacht.
Het toestel werd oorspronkelijk ontworpen om te vertrekken met de hulp van een space shuttle, maar vliegt nu zelfstandig. Het tuig landt ook als een shuttle.
Geheime experimenten
Het enige wat het leger kwijt wil over de X-37, is dat het toestel geheime experimenten gaat uitvoeren. Er is veel speculatie rond het doel van de X-37, en sommigen vermoeden dat de lancering de start betekent van de "bewapening van de ruimte".
Payton zegt dat de luchtmacht de automatische besturing wil testen, en wil zien wat het kost om het tuig opnieuw vertrekkensklaar te krijgen, ergens in 2011. (sam)
(HLN)
Brengt supergeheim tuig wapens naar de ruimte?
Het Pentagon lanceert straks een supergeheim onbemand ruimtetuig, een van de bijzonderste lanceringen sinds de eerste bemande shuttle vertrok in 1981. De 20 jaar lange ontwikkeling van de X-37B heeft honderden miljoenen dollar gekost, maar dat is alles wat we over het toestel weten. Het onbemande tuig is immers een van best bewaarde geheimen van het Amerikaanse leger.
De X-37B is gebouwd door de Phantom Works-afdeling van Boeing, en viel oorspronkelijk onder de verantwoordelijkheid van de NASA. Later nam het Pentagon de leiding over. Het ruimteschip brengt vanavond een lading naar de ruimte, waarvan maar bijzonder weinig mensen weten wat die precies is.
Vertrek
De X-37 heeft vannacht tussen 00:52 uur en 01:01 uur exact negen minuten om te vertrekken, en kan negen maanden rond de Aarde cirkelen. "In alle eerlijkheid, we weten niet wanneer het terugkomt," zegt woordvoerder Gary Payton van de Amerikaanse luchtmacht.
Het toestel werd oorspronkelijk ontworpen om te vertrekken met de hulp van een space shuttle, maar vliegt nu zelfstandig. Het tuig landt ook als een shuttle.
Geheime experimenten
Het enige wat het leger kwijt wil over de X-37, is dat het toestel geheime experimenten gaat uitvoeren. Er is veel speculatie rond het doel van de X-37, en sommigen vermoeden dat de lancering de start betekent van de "bewapening van de ruimte".
Payton zegt dat de luchtmacht de automatische besturing wil testen, en wil zien wat het kost om het tuig opnieuw vertrekkensklaar te krijgen, ergens in 2011. (sam)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
