Nieuwe wet - iedereen moet van het gas af: vrijwillig of gedwongen

quote:

Iedereen moet van het gas af: vrijwillig of gedwongen

Iedereen moet de komende decennia van het gas af, zo heeft het kabinet besloten. Maar wat als jij dat helemaal niet zit zitten? Ook dán zul je mee moeten doen. Het kabinet is bezig met een wet om huizen van het gas af te halen, zélfs als de eigenaar niet wil. Nu kan een bewoner nog niet gedwongen worden om mee te werken, maar dat gaat veranderen.

Aardgas gaat in Nederland in de ban. De reden: door het verbranden van aardgas stoten we CO2 uit, en dat versterkt de opwarming van de aarde. Bovendien halen we ons aardgas nu nog vooral uit Groningen, waar het oppompen leidt tot aardbevingen.

En dus moeten we overschakelen op andere energiebronnen. Huizen gaan bijvoorbeeld verwarmd worden met een warmtenet, waarbij heet water de wijk instroomt via buizen. Of de gasgestookte cv-ketel wordt ingewisseld voor een elektrische warmtepomp. En we koken straks niet meer op gas, maar elektrisch.

Enorme operatie
Het is een enorme operatie, die in stappen wordt uitgevoerd. Nu al zijn er 27 wijken her en der in Nederland aangewezen als proefwijken. Die maken als eerste de overstap. In 2021 - over twee jaar dus - moeten alle gemeenten een wijk aanwijzen die van het gas afgaat, zodat in 2030 anderhalf miljoen huizen van het gasnetwerk zijn losgekoppeld. In 2050 moeten uiteindelijk alle huizen in Nederland het zonder gas stellen.

Maar wat als jij nou helemaal geen trek hebt om jouw eigen huis gasloos te maken? Het is immers een hoop gedoe, en vergt nogal wat investeringen. Je zult een warmtepomp moeten aanschaffen of je huis klaar moeten maken voor aansluiting op een warmtenet. Niet iedereen ziet dat zitten.

Nu nog geen probleem voor onwilligen
Mensen die écht niet willen overstappen hebben nu nog geen probleem. Als jouw wijk van het gas af gaat, en jij wil als enige gewoon gas houden, dan heb je daar recht op. Maar dat gaat veranderen, zo valt in het Klimaatakkoord te lezen: "Het vervallen van de gasaansluitplicht wordt in de Energiewet opgenomen. De netbeheerder krijgt de mogelijkheid en instrumenten om de gasafsluiting uit te voeren."

Zoals het er nu voorstaat treedt de nieuwe wetgeving begin 2021 in werking. Ofwel: als jouw wijk straks wordt aangewezen om van het gas af te gaan, dan wordt ook bij jou de gasaansluiting verwijderd. Of je nou wil of niet.

Niet efficiënt
Volgens Diederik Samsom is zo'n wetswijziging nodig. Hij zat de zogeheten klimaattafel 'Gebouwde Omgeving' voor, die meedacht bij het opstellen van het het Klimaatakkoord. "Tot nu toe stond in de wet dat je recht had op een gasaansluiting, ook al was je de enige in een wijk, maar daar moeten we natuurlijk vanaf. Dat zou niet efficiënt zijn als we toe willen naar de energievoorziening van de toekomst."

Het moet situaties tegengaan die je nu ziet in de proefwijken. Zo gaat de wijk Overwhere in Purmerend van het gas af. Maar omdat niet iedereen meedoet, moet er óók nog het gasnetwerk worden vervangen. Dat zorgt voor dubbele kosten.

Mensen liggen er wakker van
De Vereniging Eigen Huis, die woningeigenaren vertegenwoordigt, snapt daarom wel dat bewoners straks gedwongen kunnen worden. "Het is begrijpelijk dat als je wijk voor wijk van het gas af wil, dat je gemeenten daarvoor een wettelijke grondslag geeft", zegt directeur Cindy van de Velde-Kremer.

Toch is Eigen Huis er nog niet helemaal gerust op. Het kabinet belooft dat bewoners geholpen gaan worden, dat er subsidies komen, zodat een overstap geen extra geld kost. "Maar hoe gaan ze mensen helpen? Er is nog heel veel onbekend, terwijl mensen hier echt wakker van liggen. Dit is hele ingrijpende operatie."

Draagvlak neemt af
Opvallend is dat het draagvlak voor die 'ingrijpende operatie' duidelijk aan het afnemen is, bleek deze week uit de jaarlijkse enquête van Hier Klimaatbureau.

Op de vraag of het een goed idee is om van het gas af te gaan, antwoordden veel minder mensen positief dan eerder het geval was. In 2018 was nog 57 procent voorstander, dit jaar nog maar 48 procent. Het aantal expliciete tegenstander steeg juist hard. In 2018 was 29 procent tegen, nu inmiddels al 43 procent.

'Geen zorgen'
Volgens Samsom hoeven mensen die de overstap niet zien zitten, zich geen zorgen te maken. "Het is hier wel Nederland, zo'n wetswijzing gaat altijd gepaard met enorm veel voorwaarden. Zo moet de gemeente altijd zorgen voor een alternatief dat net zo goed en net zo goedkoop is als gas. En het moet sowieso in samenspraak met de bewoners. Daar hebben we wel ervaring mee in dit polderlandje."

Dat moet allemaal nog worden vastgelegd in een nieuwe wet. Wanneer die klaar is, kan een woordvoerder van minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) nog niet zeggen. Maar duidelijk is: of je nu wil of niet, uiteindelijk moeten we allemaal van het gas af.