FEIJENOORD #1382 De Koeman

INGEZONDEN OPINIE ARTIKEL | De gerespecteerde analyse-website Catenaccio.nl pakt deze week groot uit met een denderend artikel waarin ze de afgelopen tien jaar Feyenoord-geschiedenis doorlopen.

Van Merwijk en Gudde staan toekomst Feyenoord in de weg

Het verhaal van de nieuwe Kuip is een verhaal over bestuurders die vooral hun eigen plan willen verwezenlijken. Burgemeester, wethouder, directeur club en stadion hebben partij gekozen. Het belang van Feyenoord lijkt in de kwestie rond het nieuwe stadion van ondergeschikt belang. Gudde en Van Merwijk hebben altijd alleen hun eigen optie voor ogen gehad.

Het nieuwe onderkomen van betaald voetbalclub Feyenoord is wellicht het meest besproken onderwerp afgelopen tien jaar in de Rotterdamse kroegen. Doelbewust koerste de club een kleine tien jaar geleden aan op een nieuw stadion. Tijdens het aanstellen van Dick van Well (2006) als president-commissaris was zijn ervaring in de bouwsector één van de beslissende factoren. Een jaar later werd Eric Gudde (2007) aangesteld met het argument dat hij – door zijn ambtelijke ervaring – een positieve rol zou moeten spelen bij het creëren van politiek draagvlak voor de bouw van het nieuwe stadion. ‘Op lijstje van Gudde staat de bouw van de nieuwe Kuip bovenaan. Die moet er komen‘, aldus Van Well. Hun opdracht is kraakhelder: er moet een nieuw Feyenoord-paleis te verrijzen. Nu nieuwbouw van de baan is, rest er niets dan onwil om andere plannen serieus te belichten.

De opdracht die Van Well Gudde meegaf was eigenlijk schier onmogelijk: de fans willen geen nieuw stadion. Na twee pogingen om een nieuwe Kuip er doorheen te drukken, zouden Gudde en Van Merwijk (directeur stadion) hun verlies moeten pakken en de opdracht tot verbouw aan anderen moeten laten. Ze zijn te veel van hun eigen plan gaan houden en proberen dit koste wat kost te realiseren. Het is een verhaal van bestuurders die vooral hun eigen plan willen verwezenlijken, ondanks meermaals ander advies.

2002 – 2006: Urgentie nieuw stadion

Het sportieve en financiële verval van Feyenoord, na de fenomenale UEFA-Cup winst op Borussia Dortmund, heeft de ogen doen openen in het Maasgebouw. Voorzitter Jorien van den Herik was volgens de supporters in eerste instantie de schuldige van deze neerwaartse spiraal. In een open brief werd hem gevraagd op te stappen. Het was hem na al die jaren niet gelukt om Feyenoord daar te brengen waar het hoorde: aan de top van Nederland.

De hoop dat de ‘havenbaronnen’, die zogenaamd weg zouden blijven omdat Van den Herik aan het roer zat, de club een financiële impuls zouden geven bleek onterecht. In het Maasgebouw wist men maar al te goed dat een wisseling van de wacht niet dé oplossing was voor de problemen in Rotterdam-Zuid. Vandaar dat er bij het zoeken van een nieuwe voorzitter van de Raad van Commissarissen specifiek gezocht werd naar iemand die op een andere manier voor een sterkere financiële positie van de club zou kunnen zorgen. Dick van Well, voorzitter van de raad van bestuur van Dura Vermeer, werd aangesteld met slechts een kerntaak: op de achtergrond de nieuwe Kuip initiëren en uiteindelijk ook realiseren.

2007-2008: Creëren van euforie en hoop

Tijdens zijn aanstelling ging Feyenoord door één van de diepste dalen van haar bestaan. Feyenoord presteerde in ‘zijn’ eerste seizoen naar vermogen, door zevende te worden. De fans pikten dit niet. Van Well gaf zijn interim-directeur Vogelzang en technisch manager Peter Bosz toestemming om dure en onverkoopbare topspelers (Van Bronckhorst, Makaay, Hofland) te contracteren, in de hoop dat in het jubileumseizoen de melancholische Champions League hymne van Tony Britten zou klinken in de Kuip. Het zou zichzelf terugbetalen via inkomsten uit de lucratieve Champions League. Bovendien vielen die paar miljoen in het niet bij de plannen voor het nieuwe stadion, die toen op de achtergrond langzaam vorm kregen. Met clichés als ‘de kost gaat voor de baat uit’, werden deze investeringen aan het publiek uitgelegd.

Waar ze in slaagden was dat er rust gecreëerd was rond de club. Door de massale euforie en hoop rond Feyenoord in de zomer van 2007 verwachtten ze dat het makkelijker was om – in het jubileumjaar 2008 – draagvlak te krijgen voor een peperduur megalomaan stadion. Om dit te bewijzen werd zes maanden na deze klapper op de transfermarkt Eric Gudde aangesteld als algemeen directeur. Hij kende als geen ander de gemeentelijke wegen en kon zodoende een belangrijke rol spelen bij het voorbewerken van het stadsbestuur.

2008-2009: Haast met presenteren plannen

Het dure elftal presteerde, ondanks de winst van de KNVB-beker, met een 6e plaats zwaar ondermaats. Zodoende werd er een zomer later een peperdure investering gedaan door niet te saneren, maar El Ahmadi en Tomasson naar de Kuip te halen. De euforie moest kostte wat kost vastgehouden worden, zodat de megalomane nieuwe Kuip te rechtvaardigen was aan de hand van vraag naar tickets en seizoenskaarten. Stadion-directeur van Merwijk was minder overtuigd van deze visie en waarschuwde de club in 2008 voor het ruime huishoudboekje. ’Feyenoord moet durven zeggen dat het even geen topclub meer is’, adviseerde hij zijn collega Gudde.

Het voetbalseizoen was nog geen drie maanden onderweg toen Gudde (een jaar na zijn aanstelling) samen met diezelfde Van Merwijk het plan voor nieuwbouw presenteerde. Het stadion aan de Maas kreeg applaus uit alle geledingen – ook van de meeste (niet-gehoorde) supporters. Met haar futuristische uitstraling en 80.000 zitplaatsen (met flexibele uitbreiding tot 100.000), zou de Maasvariant ook tijdens het WK Voetbal en de Olympische Spelen een prominente rol moeten gaan spelen. ‘Als er dan tóch een stadion moet komen, dan moet het ook een symbool voor de stad worden. Rotterdams groots’, was de algehele tendens onder de supporters. Deze variant, die tussen de 400 en 500 miljoen euro zou gaan kosten, voldeed aan dat plaatje.

Gudde speelde zijn rol goed en kreeg draagvlak voor het plan bij de wethouder. Een maand later, december 2008, werd een akkoord gegeven door het college van B en W. Kosten inmiddels: ongeveer een half miljard. Het stadsbestuur stemde in met een algemeen plan, waar geen concrete getallen of tekeningen aan ten grondslag lagen. Daar kwam bij dat de geplande locatie (het enige dat wel vast stond) op verzet stuitte.

Een periode van relatieve radiostilte volgde. Zaken, zoals de toewijzing van het WK Voetbal en de Olympische Spelen, werden afgewacht door club en stadsbestuur. In de tussentijd raakte het geld van de club in rap tempo op. Het vertrouwen zakte weg, ook onder de supporters, die wisten dat de selectie veel te duur was. Dit kreeg ook zijn weerslag op de plannen rondom de nieuwe Kuip. De gemeente wordt via de media om een bijdrage gevraagd voor het nieuwe stadion, waarop deze reageert door te stellen dat het onderkomen gedeeld zou moeten worden met stadsconcurrent Sparta. Ook komt er onduidelijkheid over de exploitatie van het stadion aan het licht.

Inherent aan de onduidelijkheid komt er langzaam ook verdeeldheid in de Rotterdamse raad over het plan. Zes maanden na de presentatie van het plan bij het stadsbestuur, zijn de geschatte kosten 100 miljoen hoger (tussen 500 en 600 miljoen). Een motie tegen enige vorm van gemeentelijke financiering bij het stadion haalt het weliswaar niet, toch is het een duidelijk signaal. De meeste raadsleden zijn huiverig om harde toezeggingen te doen over een gemeentelijke garantstelling of bijdrage. Feyenoord strikt in de tussentijd boegbeelden om de kritiek in de ban te doen.

2009-2010: Doorrekenen en afwachten

De communicatie verloopt met name via achterkamertjes en speldenprikjes in de media. Supporters horen alleen wat Gudde en Van Merwijk willen dat ze horen. In oktober van 2009 is de raad tijdens een vergadering nog steeds niet op de hoogte van de precieze plannen en business-case. De onvrede en onwil in de raad groeit, mede ook ingegeven door het intensiveren van de financiële crisis. Ze sporen Feyenoord aan om haast te maken met het voorstel, ook gezien de uitgestelde herindeling van de wijken rondom het stadion.

Een maand later, in november 2009, is het zo ver en presenteert Feyenoord haar plannen. Feyenoord vraagt een lening van 200 miljoen euro aan de gemeente (totaalprijs inmiddels gestegen tot 600 miljoen euro). Toch blijft de kritiek niet alleen beperkt tot het financiële plaatje. Via verschillende kanten komt de vraag of het 80.000 plaatsen tellende stadion wel vol gaat komen als RKC Waalwijk op bezoek komt. In april 2010 beslist het nieuwe college PvdA, VVD, D66 en CDA dat ze voor stemmen. Onder de voorwaarden dat het WK in Nederland plaats zal vinden en er cofinanciering van het rijk mogelijk blijkt.

2010-2011: Mislopen WK Voetbal schiet bres in plannen Maasvariant

De plannen liggen praktisch stil in de periode na het college-akkoord. De eventuele komst van het WK Voetbal beheerst het gehele plan. In de media wordt door Van Merwijk en Gudde spanning opgebouwd door telkens plannen te droppen. Het stadion zou volledig energie-neutraal zijn door gebruik te maken van het water in de Maas, Het veld zou uitschuifbaar zijn en ook het dak zou open en dicht kunnen. Een dag voor D-Day worden er potentiële naamgevers voor het stadion naar buiten gebracht, alles om de raad alvast in een positieve flow te krijgen. Uiteraard tevergeefs. Op 2 december in 2010 maakt de FIFA bekend dat het WK Voetbal naar Rusland gaat. Vrijwel direct wordt de bouw met twee jaar uitgesteld en ook het raadsbesluit een half jaar verzet.

2011-2012: Bestuurlijke impasse, politieke vertraging

Gudde en Van Merwijk lijken verrast en uit het veld geslagen door de besluitvorming. In de eerstvolgende raadsvergaderingen (eerst in de zomer 2011 en vervolgens de uitgestelde vergadering in december) kon Gudde met zijn team nog geen gedegen plan voorleggen aan de Rotterdamse raad. De onzekerheid onder de supporters neemt toe, omdat de ideale Maas-variant langzaam van de baan lijkt, en Feyenoord de optie om de huidige Kuip te renoveren niet heel serieus neemt.

In januari 2012 wordt de angst van de supporters waarheid als Gudde en Van Merwijk inderdaad een (kleinere) optie tot nieuwbouw voorleggen naast de huidige Kuip. De onvrede over het handelen van de directie neemt toe. Fans zijn nooit betrokken in de besluitvorming, terwijl het over hun ‘heilige’ onderkomen gaat. Voor deze ‘mindere’ variant willen de meeste supporters De Kuip niet verlaten. Toch stuurt Van Merwijk, directeur van het stadion, via de clubwebsite langzaam aan op deze niet gewilde optie. Dit voorstel tot nieuwbouw (werknaam: Het Nieuwe Stadion, HNS) zou volgens de club ongeveer 300 miljoen euro gaan kosten. De helft van de eerdere Maasvariant. Via een ondoorzichtig proces hebben Gudde en Van Merwijk de variant van bouwconsortium Volkerwessels, met een groot risico dat het eigenaarschap van het stadion voor het overgrote deel bij commerciële partijen komt te liggen, boven een plan van BAM verkozen. Fans tasten in het duister op welke gronden dit besluit genomen is, aangezien er even later die dag naar buiten wordt gebracht dat er nog geen enkele tekening is gemaakt.

2012-2013: Doordrukken van HNS

De ogenschijnlijk definitieve keuze voor de bouw van het nieuwe stadion (HNS) valt in verkeerde aarde bij sommige supporters. Zij verenigen zich en beginnen een protestbeweging genaamd Red de Kuip. Feyenoord reageert echter laconiek en krijgt – net als de wethouder eerder in het proces – te horen dat er helemaal in het begin van het traject al onderzocht is of renovatie van de huidige Kuip mogelijk zou zijn. Red de Kuip wordt totaal niet serieus genomen en naar eigen zeggen weggezet als ‘amateurs’, door de directie van de stadionclub. ‘Wij hopen dat ze mee willen denken over de toekomst van de Kuip als monument, als er niet meer wordt gevoetbald’, is de veelzeggende reactie van stadiondirecteur Van Merwijk op de renovatieplannen. Toch moet hij van de raad de plannen serieus doorlichten, ondanks dat hij zijn keuze al gemaakt heeft.

Feyenoord merkt dat het plan van Red de Kuip meer en meer draagvlak krijgt. Als tegenoffensief worden onder meer de KNVB, de spelers en de voorzitter van de amateurclub ingeschakeld om te pleiten vóór nieuwbouw. Langzaam begint het op een prestigeproject van de directie te lijken. Het is dan ook logisch dat de directie zich zichtbaar ergert aan het advies van clubicoon Van Hanegem in het AD en op televisie om de renovatieplannen van Red de Kuip serieus te nemen.

In de tussentijd is ook de raad langzaam de plannen aan het downgraden. De sportcampus, een metrolijn en de ijsbaan worden geschrapt uit het masterplan voor de omgeving rondom de Kuip. Toch is Gudde niet van zijn voetstuk te brengen. Tijdens de nieuwjaarsreceptie van 2013 daagt hij iedereen uit om in 2013 tot de bouw van HNS over te gaan. Wederom wordt er geen woord gerept over alternatieven, zoals het supportersinitiatief Red de Kuip, dat rap aan draagvlak wint. In tegenstelling tot de stadion en de directie grijpen de initiatiefnemers iedere iedere gelegenheid aan om hun verhaal aan supporters te presenteren en in discussie te gaan over de toekomst van ‘hun’ Feyenoord. Verschillende steekproeven (RDK, EénVandaag) wijzen uit dat de supporters helemaal niet zitten te wachten op HNS.

Ondanks de kritiek en het weinige draagvlak onder de supporters gaan Gudde en Van Merwijk verder met hun missie. Niemand minder dan de burgemeester wordt betrokken om HNS door de raad te krijgen. Ondanks zijn onafhankelijke positie stelde hij dat een nieuwe Kuip ‘onmisbaar’ zou zijn voor Rotterdam. Het college koos partij voor HNS en de garantstelling van 165 miljoen euro werd toegezegd, waarop Gudde en Van Merwijk de KNVB inschakelden om een euforische reactie op hun website te plaatsen. Er werd een voorschot op de besluitvorming genomen, die uiteindelijk in de raad plaats zou vinden.

De supportersvereniging van Feyenoord reageerde met een brandbrief op de – als waarheid gepresenteerde – plannen van HNS. Er waren nog te veel onzekerheden en vaagheden aan het plan, die nooit beantwoord werden. Zo was het ten zeerste de vraag of HNS de profclub meer geld op zou leveren dan de huidige Kuip. ’Op mooie beloftes kan het FSV-bestuur niet varen’, stellen ze in die reactie. In een laatste poging om draagvlak te krijgen bij de raadsleden werd hoofdtrainer Koeman nogingeschakeld om te pleiten voor nieuwbouw en werd er een sporteconoom bij Radio Rijnmonduitgenodigd die vóór het plan was, om samen met Gudde ‘in debat’ te gaan over HNS. Columnistenwaaronder ikzelf tasten in het duister en gaan onterecht uit van gegevens, zoals ze door stadion- en clubdirecteur werden gepresenteerd . Van een open discussie met critici of fans is nooit sprake geweest. De wethouder, Gudde en Van Merwijk weigerden het plan op de beslissende avond te verdedigen, waardoor er gestemd werd meer vragen dan antwoorden.

Door het gebrek aan informatie, en wellicht ook door electoraal gewin, besluit collegepartner D66 op het laatste moment – net als Leefbaar Rotterdam – om tegen HNS te stemmen. Enkele supporters vieren uitbundig feest op het Stadionplein, maar de directie van club en stadion, staan voor een onmogelijke opgave. Gezichtsverlies voor beide heren, die hun naam gekoppeld hadden aan het plan van Volkerwessels. Toch zijn ze – ondanks gering draagvlak bij raad en supporters – verbeten om een nieuw stadion neer te zetten. In een eerste reactie noemen ze wederom de optie tot verbouw van de huidige Kuip niet. Koste wat kost willen de bestuurders voorkomen dat ze de plannen omtrent renovatie gedegen zouden moeten onderzoeken. In de tussentijd bracht Stadion Feijenoord NV via de jaarcijfers naar buiten dat de plannen voor HNS, gemaakt door Volkerwessels, 2.228.000 euro gekost hebben, terwijl de andere opties kosteloos doorgerekend zijn. De club Feyenoord heeft de helft moeten betalen, het stadion de andere helft. En dat terwijl er geen rode cent in kas was.

Twee weken later trekken Van Merwijk en Gudde zich terug uit het project en schuiven drie vertegenwoordigers naar voor die de voorstellen tot huisvesting gaan inventariseren. Ook voorstellen tot renovatie of verbouw worden hierin meegewogen. Het draagvlak onder de fans is – in tegenstelling tot bij HNS – een zwaarwegend onderdeel.

2013-2014: Verbouw, maar niet van harte

Inmiddels is het initiatief van goedwillende supporters Red de Kuip uitgegroeid tot een gedegen plan. Er zou een derde ring op het stadion moeten komen, waardoor zowel de business seats, als de gewone zitplaatsen in aantal zouden toenemen. Enkele architecten, investeerders en potentiële sponsoren hebben hun naam verbonden aan de verregaande renovatie van het stadion dat in totaal 141 miljoen euro zal gaan kosten. Adviesbureau Hypercube rekende gratis het hele plan door. De begroting zou door kunnen groeien naar 80 miljoen euro per jaar, genoeg om jaarlijks voor de titel te strijden. Ondanks de professionele aanpak weigert zowel Feyenoord als de Kuip nog steeds om commentaar te geven op het plan. Commissaris van het stadion, Carlo de Swart, reageert wel positief op het ontvouwde plan. Uiteindelijk krijgt de – in de ogen van supporters redelijk objectieve - driemansformatie (Trojka) in december 2013 een officiële opdracht om de voorstellen te doorgronden op draagvlak en haalbaarheid.

Wederom speelt het college van B en W een dubieuze rol door – vier maanden voor de uitkomst van het onderzoek – in het Topsport Magazine te stellen dat er ‘toch écht een nieuw stadion moet komen.’ Wethouder Laan noemt het niet doorgaan van HNS de ‘grootste gemiste kans’ van 2013. Ook zet ze de initiatiefnemers van Red de Kuip in de hoek. ‘Het kan niet zo zijn dat een kleine groep fans de stad gijzelt, omdat ze gevoelsmatig tegen de bouw van het nieuwe stadion zijn.’

Bij de varianten die doorgerekend zijn door de Trojka is er een relatief kleine rol voor de gemeentelijke overheid weggelegd. ‘De strijd om het prestigieuze project wordt nu open en bloot gevoerd. Iedereen ziet nu hoe het spel wordt gespeeld. Zo moet dat, laat ze maar met elkaar concurreren’, zegt Leefbaar-voorzitter Ronald Schneider, daarmee suggererend dat de eerdere drie-eenheid stadsbestuur, club en stadion rondom HNS een schimmenstrijd heeft gevoerd.

Een groep vrijwillige supporters zorgt er met tomeloze inzet en overtuigingskracht voor dat de Rotterdamse raad en uiteindelijk de Trojka zijn gaan staan voor hun plannen. Bij de presentatie van de conclusies van de driemansformatie is nieuwbouw in zijn geheel van tafel geveegd. Een goede en stabiele toekomst voor Feyenoord is met Red de Kuip en een verbouwplan van BAM gegarandeerd, zo stellen de onderzoekers. Toch zijn de club en stadion nu al tegen aan het stribbelen. Het ego van burgemeester, wethouder, maar vooral van Gudde en Van Merwijk staan de uitvoering van de plannen in de weg. Denken in clubbelang is blijkbaar alleen weggelegd voor échte fans. Ik zie slechts één oplossing als de duurzame toekomst van Feyenoord geborgd moet zijn: Gudde & Van Merwijk, maak plaats![/quote]

INGEZONDEN OPINIE ARTIKEL | Jan Romein schreef in 1937 een essay waarin hij ‘de wet van de remmende voorsprong’ introduceerde. Een wet die moest verklaren waarom ondernemingen of landen na jaren van relatieve voorspoed te maken kunnen krijgen met tegenspoed. Waarom kunnen organisaties moeilijk hun gunstige concurrentiepositie handhaven en waarom is de zin zo treffend: ‘aan de top komen is één, maar aan de top blijven is twee?’

De wet stelt dat een voorsprong op een bepaald terrein er vaak toe leidt dat er weinig stimulans is om verdere verbetering of vooruitgang na te sterven, zodat een concurrent je vroeg of laat voorbijstreeft. Schreef Jan Romein over Feyenoord? Nee, maar indirect wel.

Het klassieke voorbeeld dat economen geven is Engeland in de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw. Doordat de industriële revolutie zich op het eiland had afgespeeld, was het land op en top geïndustrialiseerd. Dat heeft het land aanvankelijk voorspoed gebracht, maar in de twintigste eeuw, toen de machines verouderden en andere Europese grootmachten na de oorlog opnieuw begonnen en voor modernisering kozen, bleef Engeland zitten met een verouderde industrie. De deugd was een ondeugd geworden.

In het jaar dat Romein zijn ‘wet van de remmende voorsprong’ lanceerde, werd het ‘Stadion Feijenoord’, in gebruik genomen. Het grootste stadion van Nederland, en meteen een begrip in de Nederlandse voetballerij. Veel Europese cupfinales zijn afgewerkt in deze voetbaltempel. Feyenoord kon door de Kuip uitgroeien tot een grootmacht in het Nederlandse voetbal. Er zijn veel lofzangen geweest op de Kuip maar daar gaat deze column niet over. Sterker nog, ik stel voor om het stadion te slopen, hoezeer het mij en mijn mede-Feyenoorders dat ook aan het hart gaat.

Anno 2014 is de Kuip niet meer het grootste stadion van Nederland en belemmert de tempel de groei van de club. Een TNO rapport uit 2005 concludeerde al pijnlijk dat de Kuip in haar huidige vorm geen lang leven meer is beschoren. Niet zozeer de staalconstructie is het probleem, economisch is de basisconstructie zeer moeilijk exploitabel. Die gebrekkige exploitatie laat zich nu ieder jaar voelen. Feyenoord trekt meer mensen naar haar stadion maar het Philips-Stadion en de Grolsch Veste leveren PSV en FC Twente meer op. Een van de redenen waarom die clubs Feyenoord voorbij zijn gestoken in hun begrotingen.

Laten we er niet om heen draaien, hoezeer sentiment onze gedachten ook beïnvloedt, de Kuip is een blok aan het been van Feyenoord.

De keuze tussen renovatie en nieuwbouw leidt tot felle discussies. Daar werd afgelopen week weer een hoofdstuk aan toegevoegd door het besluit van de trojka (drie wijze heren). De twee renovatievarianten werden voorgedragen als finalisten, nieuwbouw werd afgeserveerd. Daar is niet iedereen tevreden over. Met renovatie groeit het spelersbudget op termijn 10-20 miljoen, bij nieuwbouw ligt de groei tussen de 25 en 30 miljoen. De populairste optie onder het Legioen was de nieuwbouwvariant van VolkersWessels. Draagvlak? Daar horen we de heren nu niet over.

Maakt dit besluit voor renovatie dan niemand blij? Jawel, op Ajax Netwerk staat een veelzeggende post die eindigt met de volgende woorden: ‘Ik kan aan al onze supporters vertellen, gefeliciteerd! Dit nieuws wat eigenlijk een glorieuze dag in Rotterdam had moeten worden is eigenlijk heel goed nieuws voor ons. Voor Feyenoord is een renovatie leuk, maar geen structurele verbetering, voor Ajax goed nieuws want wij blijven fier aan kop staan qua inkomsten!’

Hoezeer de discussie op internet ook is uitgelopen op een bloedbad, waar persoonlijke vendetta’s de boventoon voeren en niet argumentatie, de voordelen van nieuwbouw blijven staan als een paal boven water. Weliswaar heb je te maken met hogere aanschafkosten maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door lagere onderhoudskosten, meer inkomsten uit recettes, een beter verdienmodel voor zowel voetbal als niet-voetbalgerelateerde activteiten en betere zichtlijnen. Met andere woorden, met een nieuw stadion zit je niet gebonden aan de imperfecties van een ontwerp dat 80 jaar oud is.

Alles lijkt erop dat de trojka heeft gekeken naar de politieke haalbaarheid van de plannen, en niet naar de waarde voor de BVO Feyenoord. Insiders beweren dat de trojka het niet aandurfde om de Kuip te slopen, uit angst voor de reacties van het fanatiekste deel van de Feyenoord-aanhang. Er werd zelfs gesproken over een absurd investeringsmaximum van 200 miljoen euro. Te bizar voor woorden. Alsof een plan wat je 240 miljoen kost maar waarmee je veel meer kan verdienen niet beter kan zijn voor de club. De cijfers logen niet toen onafhankelijke raadgevers hun oordeel uitspraken: de second opinions lieten verliesgevende cijfers zien voor zes van de zeven scenario’s bij renovatie. Nieuwbouw levert de club ‘t meest op.

Rotterdam en de Rotterdamse politiek houden van de Kuip, zoals de Engelsen hielden van hun achtergebleven industrie. Die liefde maakt, zoals het gezegde al impliceert, blind. Die liefde zorgt er nu ook voor dat het moeilijke maar noodzakelijke besluit om die prachtige Kuip te slopen, niet genomen durft te worden. Een deel van de aanhang ketent zich spreekwoordelijk vast aan de staalconstructie van de Kuip. Zij voelen zich nu gesterkt door een trojka die gekeken heeft naar welk van de plannen politiek verkoopbaar is, niet naar wat het Feyenoord op de lange termijn het meeste oplevert.

Het Feyenoord-bestuur moet haar oren niet laten hangen naar dit advies wat ambitieloosheid uitstraalt. Dan maar een paar jaar wachten op politieke meewind en kiezen voor nieuwbouw. Een keuze voor renovatie zou 40 jaar lang gelimiteerde groei betekenen. Dat wilt niemand die Feyenoord een hart onder de riem wil steken. Laat de deugd van die prachtige Kuip geen ondeugd worden.