Rookverbod #34 - Waar cafe's de handdoek in de ring gooien

quote:

Meer controle rookverbod kleine cafés

DEN HAAG - De Voedsel en Waren Autoriteit gaat kleine cafés dit jaar vaker controleren op overtredingen van het rookverbod. Inspecteurs zullen in duo’s, vooraf aangekondigd en ‘desnoods onder begeleiding van de politie’ de cafés bezoeken. Ze maken daarbij geen uitzondering voor carnaval ‘of welke feestdag dan ook’.

Dat zegt de hoogste baas van de VWA, inspecteur-generaal André Kleinmeulman als toelichting op de nieuwste cijfers. Een halfjaar na de invoering van het rookverbod in de horeca blijkt dat 90 procent van de horecazaken het verbod naleeft. Van de cafés en discotheken is dat 77 procent.

Kleinmeulman: „In tegensteling tot wat veel mensen denken, wordt het verbod níet massaal genegeerd en gaat de handhaving wél goed.’’ Hij wijst erop dat de naleving van het rookverbod op de werkplek één jaar na de invoering ‘maar’ op 70 procent lag. „In de horeca gaat het dus een stuk beter.’’

Vooral in veel kleine cafés wordt vaak stug doorgerookt, weet hij. „De emoties lopen daarbij hoog op. Medewerkers worden vaak bedreigd, geïntimideerd of gemolesteerd.’’ De VWA heeft hier ruim vijftig keer aangifte van gedaan. „Daarom komen we nu in duo’s en vooraf aangekondigd, zodat bezoekers en eigenaren niet schrikken.’’

Volgens de VWA-baas hoort een uitzondering voor kleine cafés, waar de oppositie in de Tweede Kamer voorstander van is, ‘nog lang niet tot de mogelijkheden’. „Er zijn nog geen signalen dat de economische problemen in de horeca worden veroorzaakt door het verbod.’’ Evenmin wil hij roken in kroegen tijdens carnaval toestaan, zoals de VVD wil. Kleinmeulman: „Dat is onverstandig. Er is altíjd wel een reden voor uitzonderingen; oud en nieuw, festivals. Geen beginnen aan.’’

Ook vindt hij dat ondernemers de problemen over zichzelf hebben afgeroepen. „Ze hebben drie jaar de tijd gehad zich op het verbod voor te bereiden en creatieve oplossingen te bedenken. Dat hebben ze niet allemaal gedaan.’’

Wél vindt Kleinmeulman dat gemeentes soepeler moeten omgaan met verzoeken van cafés om rookvoorzieningen op de stoep of rookruimtes ín het pand aan te leggen. „Zo kunnen we voorkomen dat cafés over de kop gaan, zoals ook in Ierland gebeurde.’’

Wiel Maessen, van de stichting Red de Kleine Horeca-ondernemer, is boos. „ Ze weigeren te bergrijpen dat kleine ondernemers niet het geld of de ruimte hebben om rookfaciliteiten aan te leggen.’’ De stichting vreest dat door het rookverbod een groot deel van de kleine cafés zal verdwijnen. De stichting is bezig met de voorbereidingen van een bodemprocedure waarin ze hoopt een uitzonderingspositie voor kleine kroegen af te dwingen.

quote:

'Rookverbod onhoudbaar'

ROOSENDAAL - Het rookverbod in de horeca is tijdens carnaval niet te handhaven, vindt de landelijke VVD. Die partij pleit voor een ontheffing. Horecaondernemers in West-Brabant zijn het daar grotendeels mee eens.

Bert Brouwers van Erato in Roosendaal: "We hebben rokers op de 11-11-viering de deur gewezen, maar twee meter verderop stak een ander een peuk op. Het is niet te handhaven als er duizend mensen binnen zijn."

Voor Kees de Bruin van café De Kroon in Oudenbosch hoeft er met carnaval geen uitzondering gemaakt te worden. "Mijn klanten houden zich er prima aan. Dat bleek op de smartlappenavond waar toch 350 man was. Wie wil roken, kan buiten terecht."

Patrick Kannekens van café-zaal De Graanbeurs heeft 'gelukkig' twee grote rookruimtes in zijn Klundertse horecagelegenheid. "Want ik weiger mensen buiten hun peuk op te laten roken." Hoe het met de extra drukte bij carnaval moet, weet hij niet. " Ik zou het toejuichen als het verbod er tijdelijk af is, maar dan komt straks de Nijmeegse vierdaagse met hetzelfde verzoek." Controleren vindt Kannekens lastig. "Dan moet ik tien man extra inhuren. Er zijn al zoveel regels, deze mag er van mij best af."

Voorzitter Arjan van Dorst van de Stichting Horeca Leur (SHL) hoopt dat de VVD politieke medestanders krijgt: "Dit is een heel goede start. Het zou een begin kunnen zijn van een aanpassing van het rookverbod. Met carnaval kun je zoiets ook bijna niet controleren. Een goed initiatief van de VVD. De horeca van Leur staat hier volledig achter. We hopen dat het doorgaat." Ook Jacques Veraart, voorzitter van de Stichting Horeca Centrum Etten-Leur, staat 'heel positief' tegenover het voorstel van de VVD. "Met carnaval is het een groot probleem om te handhaven. Als je dan gaat controleren, veroorzaak je alleen maar onrust. Alle leden van onze stichting zijn er voor, dat met carnaval gerookt mag worden. "

Zijn collega Eduard Westerduin van café 't Dobbertje in Bergen Zoom denkt ook dat handhaving van het rookverbod met vastenavend onbegonnen werk is.

,,Roken kan hier normaal gesproken alleen in een aparte rookzaal. We hebben al twee keer controleurs over de vloer gehad en we houden ons keurig aan de regels. Maar hier komen met die dagen 25.000 mensen en dan sta ik hier om pilsjes te tappen, niet om rond te kijken of er wordt gerookt. Dat geeft te veel werk, te veel rompslomp en wie weet wat voor toestanden nog meer. Met de elfde van de elfde is hier ook gerookt: het is op dat soort dagen gewoon niet tegen te houden."

quote:

Breda viert carnaval rookvrij

BREDA - Al juichen sommige caféhouders het plan van VVD-kamerlid Halbe Zijlstra toe, weinigen zullen roken tijdens carnaval toestaan.
Zijlstra stelde donderdagavond in het tv-programma Pauw & Witteman voor het rookverbod tijdens carnaval op te schorten, omdat het volgens hem toch niet te handhaven is. "Een fantastisch idee", zegt Ger Couvreur van 't Tapperijke. Hij liet de asbakken ook na 1 juli, toen het rookverbod van kracht werd, staan en maakte zelfs een anti-Klink-lied. Maar inmiddels wordt ook in zijn café niet meer gerookt. "Het werd te duur, al die boetes." Couvreur zou het prima vinden als roken tijdens carnaval is toegestaan. "Het verbod zal sowieso niet te handhaven zijn. Als mijn tent vol staat, zie ik niet of er ergens achterin iemand staat te roken." De meeste kasteleins denken dat handhaven tijdens de carnaval lastig is. "Wij zijn rookvrij, dus ook tijdens carnaval", zegt Ernst Bennink van de Bruine Pij. Hij denkt dat zijn café niet eens mee zou doen als het rookverbod zou worden opgeschort. "Dat schept alleen verwarring, onze klanten zijn er aan gewend dat we rookvrij zijn. Het zou vreemd zijn als het even wel mag. Dan moeten we dat later weer terugdraaien."

Ook in de Bommel zal tijdens carnaval niet worden gerookt. "Wij volgen het rookverbod, al zal handhaven lastig zijn. We kunnen op zulke drukke dagen niet alles in de gaten houden", zegt Dirk Jansens.

Café Vulling denkt weinig problemen te hebben om het café rookvrij te houden. "We hebben voldoende personeel in dienst om alles in de gaten te houden, dus ook tijdens carnaval zullen we streng handhaven", zegt Niels Dorsman. Er zijn wel cafés in Breda die het rookverbod negeren, ook tijdens carnaval, maar die zijn niet zo openhartig over hun tegendraadse beleid. Een Bredase kastelein uit de Vismarktstraat: "Bij ons mag er gerookt worden, dus ook tijdens carnaval. Wij hebben geen terrasvergunning, dus onze klanten mogen niet buiten staan met een drankje. De omzet liep enorm terug. Vandaar dat we de asbakken hebben teruggezet. Maar we hebben ook al een aantal boetes binnen, dus zet onze naam maar niet in de krant."

quote:

'Wetgeving is heel onduidelijk'

GENT - Zowel Luc Joossens als Bart Inghelbrecht zeggen dat de wetgeving over het rookverbod heel onduidelijk is. Volgens Joossens is de Belgische rookwetgeving de meest ingewikkelde ter wereld.
'De horecasector wordt verdeeld in twee groepen: de restaurants en de cafés. In cafés mag je roken, in restaurants niet. Maar je hebt ook veel cafés die warme snacks en dagschotels geven. Als je aankopen van voedsel niet boven de 30 procent van je omzet stijgen, is roken toegestaan. De exploitanten moeten dat bewijzen met facturen van de voedselaankoop of op hun erewoord. Dat laatste gebeurt niet altijd eerlijk. Daar wringt het schoentje', zegt Inghelbrecht.

Inghelbrecht pleit voor de invoering van een algemeen rookverbod, zoals dat in omliggende landen zoals Nederland, Groot-Brittannië, Italië of Ierland geldt. 'Daar geldt een algemeen rookverbod. Maar je kunt er een specifiek statuut aanvragen als je een soort rokersbar wilt exploiteren. De exploitant beslist zelf of er mag worden gerookt of niet. Hij maakt dat ook duidelijk en hij communiceert goed met zijn publiek of rokers welkom zijn of niet. Maar het zijn uitzonderingen die dat doen. Ik weet wel dat de horecafederatie die aanpak aan het doorduwen is', zegt Inghelbrecht.

Een herziening van het rookverbod was gepland onder de regering Leterme. Maar het is er niet van gekomen. Het is nu wachten wat de regering Van Rompuy gaat doen. Er is overigens meer en meer sprake van een algemeen Europees rookverbod. (kvk)

quote:

Klink staat met rookverbod niet sterk

Het kabinet is bij de invoering van nieuwe regels verplicht de sociaaleconomische effecten daarvan te onderzoeken.
Zo'n bedrijfseffectentoets (BET) moet duidelijk maken wat de effecten van een voorgenomen maatregel zijn. Dreigen bedrijven failliet te gaan? Worden de lasten eerlijk verdeeld tussen grote en kleine bedrijven? Wat is het effect van nieuwe regeldruk? De Kamer kan op grond van zo'n toets het voorgenomen beleid veranderen, als bijvoorbeeld de verwachting is dat lasten niet eerlijk zullen worden verdeeld.

Minister Klink stuurde naar aanleiding van het in te voeren rookverbod in de horeca de verplichte toets naar de Kamer, maar nam zijn taak niet serieus. Op basis van twee internationale artikelen concludeerde hij al gauw dat er geen negatieve effecten te verwachten waren. Het eventueel wegblijven van rokers zou ruim en zeer snel worden gecompenseerd door de komst van niet-rokers en de kosten zouden zelfs dalen door vermindering van de schoonmaakkosten. Dit gold volgens hem voor de hele horeca, klein en groot, café en restaurant.

De eigenaren van cafés denken er heel anders over. Her en der hebben ze massaal de asbak terug op tafel gezet toen de klanten na de zomer wegbleven. Wat de minister betreft, is het nu gedaan met soepelheid.

Het regent inmiddels processen-verbaal, waarbij Klink ook nog aanvoert dat er sprake is van een economisch delict als een horecaondernemer de bezoeker toestaat te roken; dat zou concurrentievervalsing zijn.

Maar op grond van zijn eigen vooronderzoek kán dat helemaal niet. Iedere horecaondernemer zou immers positieve effecten ondervinden van het nieuwe beleid. Je zou zelfs kunnen stellen dat een cafébaas dom is als hij de asbak op de toog zet; hij mist de toestroom van nieuwe klanten die volgens de minister snel de weg naar de horeca zouden vinden, en niet te vergeten het kostenvoordeel omdat hij minder vaak de gordijnen hoeft te laten stomen.

Inmiddels heeft de minister wel onderzoek laten doen. Achteraf. Dat schiet niet op, omdat een serieuze nulmeting ontbreekt. Klink erkent op grond van de onderzoeken van het Centraal Bureau voor de Statistiek en TNS NIPO nu weliswaar dat er een algemene omzetdaling in de horeca is, ook bij circa zeventig procent van de kleinere horecabedrijven, maar ja, het CBS ziet 'geen directe relatie' met roken. En daarmee is voor de minister blijkbaar de weg vrij om allerlei oorzaken voor de omzetdaling te zien: de economische crisis, het weer, prijsverhoging van het glaasje bier enz.

Als de minister voorafgaand aan de invoering een behoorlijk onderzoek zou hebben laten uitvoeren en de Kamer goed had geïnformeerd, zou er waarschijnlijk een gedifferentieerd beleid zijn uitgekomen, wellicht zoiets als het 'Kleine Kneipe'-beleid dat in grote delen van Duitsland van de grond is gekomen.

Daar is nu bepaald dat het rookverbod vanwege het concurrentienadeel niet hoeft te worden gehandhaafd in cafés die te klein zijn voor een aparte rokersruimte. Onze minister houdt echter vooraf én achteraf vol dat roken niet van invloed is op de omzet en dus ook niet op het mogelijke voortbestaan van een café.

Klink heeft nagelaten vooraf serieus te kijken naar mogelijke effecten van het rookverbod. De horeca is nu proefkonijn in een gevaarlijk experiment. Want wie weet hoeveel bedrijven het door zijn beleid moeilijk krijgen, failliet gaan of problemen hebben bij het verkopen van de zaak? Staat er werkgelegenheid op het spel, met name van laag en middelbaar opgeleid personeel? Is het ondenkbaar dat de enige horeca in kleine dorpen en bepaalde wijken verdwijnt, met alle (ook sociale) gevolgen van dien?

Moeten we dit experiment echt blijven volgen tot eind dit jaar? Nederland kan zich experimenten waarbij zoveel op het spel staat niet veroorloven, zeker nu niet. Het wordt de hoogste tijd het ideologische licht te dimmen en snel over te gaan tot een meer praktisch beleid.

Frans Heere is politicoloog en beleidsonderzoeker bij onderzoeksbureau DIJK12 te Amsterdam.