quote:
Op maandag 22 mei 2006 12:16 schreef Tokay het volgende:Pardon?
Hmmmmm, meneer heeft als achternaam Geil, of heeft het woord geil in zijn achternaam?
Heel goed, Tokay! Hoe kom je erop?
Pieter Geyl.
Pieter Catharinus Arie Geijl (hij schreef zelf zijn familienaam steevast als Geyl) (Dordrecht, 15 december 1887 - Utrecht, 31 december 1966) was een Nederlands historicus en een door Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard beïnvloede inspirator van de Groot-Nederlandse gedachte. Hij was hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht.
Pieter Geyl verbreidde het idee van een Groot-Nederland in Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika en pleitte voor samenwerking op het gebied van de taal en de cultuur. Politieke inmenging gingen hij en strijdmakker Frederik Gerretson niet uit de weg. Wel vermeed hij angstvallig dat het nazisme of andere extreem-nationalistische groepering vat zouden krijgen op de Groot-Nederlandse beweging.
Geyl wees het bestaan van een staatsgodsdienst af, zeker waar het Huis van Oranje-Nassau grondwettelijk gezien Nederlands-Hervormd was en in een Groot-Nederland de meerderheid der bevolking rooms-katholiek zou zijn. Hij kwam daardoor in conflict met koningin Wilhelmina met als gevolg dat hij in zijn universitaire loopbaan sterk gehinderd werd.
Zowel Geyl als Gerretson steunden de tijdens het interbellum ontwakende politieke Vlaamse Beweging, ook met financiële middelen. Tot een blunder kwam het toen ze in 1937 de Antwerpse Frontpartij aanraadden op te gaan in het VNV waarvan ze de nationaal-socialistische banden met de NSDAP niet (her)kenden. Beiden wilden een bundeling van de vele Vlaams-nationale partijen om een parlementaire macht te kunnen vormen in het Belgische parlement. De Frontpartij viel daarop al snel door interne meningsverschillen uiteen en Frontpartij-boegbeeld Herman Vos stapte over naar de Belgische Werkliedenpartij voor welke partij - hernoemd tot Belgische Socialistische Partij - hij na de Tweede Wereldoorlog Minister van Arbeid werd.
Dat voorgaande zeker niet Geyls bedoeling was blijkt uit de reisverslagen uit 1937, toen hij in Zuid-Afrika de leden van de Afrikaanderbeweging op het hart drukte geen gemene zaak te maken met het totalitaire bewind van Adolf Hitler.
Om zijn ongezouten kritiek op het nazi-bewind tijdens de bezetting werd hij vastgezet in concentratiekamp Buchenwald maar later overgeplaatst naar strafkampen in Nederland, onder andere in Sint-Michielsgestel. Daar was hij een van de Heeren Zeventien. Toen hij in 1944 om gezondheidsredenen werd vrijgelaten, zocht hij direct contact met het verzet.
Prijzen
1957 - P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre
Bibliografie
Diverse werken van Geyl zijn later herzien of aangevuld.
1909 - François Villon
1913 - Christofforo Suriano, resident van de serenissime republiek van Venetië in Den Haag, 1616 - 1623 (dissertatie)
1920 - Holland and Belgium: their common history and their relations: three lectures given at the University Collge, London, on February 10th, 17th and 24th, 1920
1922 - De Agent Wolters over de woelingen van 1747 en 1748, medegedeeld van Dr.P. Geyl (en Richard Wolters) (overdruk uit de Bijdragen en mededeelingen van het Historisch Genootschap)
1924 - Willem IV en Engeland tot 1748 (vrede van Aken
1924 - Een Engelsch republikein over Willem II's staatsgreep in 1650 (reprint of extracts from no. 50, 54 and 57 of "A Briefe Relation of some Affaires and Transactions civill and military, both forraigne and domestique" - edited by P. Geyl) (overdruk uit de Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap)
1924 - Nota van Sir Francis Nethersole over de partijstrijd in de Republiek en Engeland's houding daartegenover, 1625 / medegedeeld door Dr. P. Geyl (overdruk uit de Bijdragen en mededeelingen van het Historisch Genootschap)
1924 - A beautiful play of Lancelot of Denmark. How he fell in love with a lady who waited upon his mother / translated from the Middle Dutch by Dr. P. Geyl
1925-1930 - De Groot-Nederlandsche gedachte I (essays)
1925 - Jahangir's India. The Remonstrantie / translated ... by W.H. Moreland ... and P. Geyl
1926 - England in the nineteenth century / Pieter Geyl en Etsko Kruisinga
1927 - The tale of Beatrice / translated from the Middle Dutch by Dr. P. Geyl (op rijm)
1928 - After thirty years (over William Ewart Gladstone) / Herbert John Gladstone en Pieter Geyl
1929 - Nederland's staatkunde in de Spaansche successie-oorlog
1929 - Memorable description of the East-Indian voyage, 1618-25/ Willem Ysbrandtsz. Bontekoe; vertaald door C.B. Budde-Hodgkinson en Pieter Geyl; inleiding en noten: Pieter Geyl
1929 - The Dutch in India (artikel in British India, 1497-1858 / Henry H. Dodwell)
1930-1962 - De Geschiedenis van de Nederlandsche stam (zes delen, tot 1798)
1930 - The Dutch barrier 1705 - 1719 / Roderick Geikie and Isabel A. Montgomery with contributions by Pieter Geyl and George Macaulay Trevelyan
1930 - Voor-1830-na: een bundel opstellen en gedichten / Pieter Geyl, René Desiderius de Clercq en Pieter Willem de Koning
1932 - The revolt of the Netherlands (1555 - 1609)
1933 - Een historische legende: het Zuid-Nederlandsch tarief van 21 december 1680
1933 - Wilhelmus van Nassouwe. Uitgegeven ter gelegenheid van het IVde eeuwfeest der geboorte van Prins Willem van Oranje / onder leiding van Prof. Dr. P. Geyl, Bernard Loder, et al.
1934 - Briefwisseling en aanteekeningen van Willem Bentinck, Heer van Rhoon, tot aan de dood van Willem
1936 - Vaderlandse gemeenschap in historisch perspectief
1936 - Revolutiedagen in Amsterdam (Augustus-september 1748): Prins Willem IV en de Doelistenbeweging
1936 - Groen van Prinsterer en de scheuring van 1830
1936 - The Netherlands divided (1609-1648)
1937 - Kernproblemen van onze geschiedenis: opstellen en voordrachten 1925-1936
1938 - Het nationalisme als factor in de moderne Europese geschiedenis
1939 - Oranje en Stuart, 1641-1672 (herzien in 1963)
1939 - De oorlog in woord en beeld / Pieter Geyl, Coenraad Brandt en Evert Straat
1940 - Verzameling overdrukken uit de jaren 1920 en 1930
1944 - Het wachtwoort!: sonnetten / A. v.d. Merwe (pseudoniem)
1945 - O vrijheid! ...: sonnetten
1946 - Eenheid en tweeheid in de Nederlanden
1946 - Patriotten en N.S.B.ers: een historische parallel
1946 - Gedenkboek gijzelaarskamp Beekvliet, St. Michielsgestel (1940-1945)
1946 - Napoleon: voor en tegen in de Franse geschiedschrijving
1946 - Nederlands-Belgische betrekkingen: tekst van een lezing gehouden ... in Nov. 1945
1946 - Moord op de plas
1947 - Het stadhouderschap in de partij-literatuur onder De Witt
1947 - 1830 en de Belgische geschiedschrijving
1947 - De Patriottenbeweging, 1780–1787
1947 - Toynbee's systeem der beschavingen
1947 - De Nederlandse cultuur in de wereld van nu
1948 - Can we know the pattern of the past?: discussion, concerning Toynbee's book "A study of history" ((Uitgezonden door het Third Programme van de B.B.C., Londen, op 4 januari en 7 maart 1948)
1949 - The pattern of the past: can we determine it?
1949 - De Amerikaanse burgeroorlog en het probleem der onvermijdelijkheid
1950 - Tochten en toernooien (essays). Met een essay getiteld Shakespeare als geschiedschrijver
1950 - Democratische tendenties in 1672
1952 - From Ranke to Toynbee: five lectures on historians and historiographical problems
1952 - Drie rapporten over de uitgave van bronnen voor de Nederlandse geschiedenis / Pieter Jan van Winter en Pieter Geyl
1952 - Reacties: Groen van Prinsterer, Fruin, Multatuli, Busken Huet, Ter Braak, Du Perron, Romein (essays)
1953 - De Witten-oorlog: een pennestrijd in 1757 (on the pamphlets published in connection with Pieter le Clercq's anonymous "Het Karakter van den Raadpensionaris Jan de Wit en zijne factie, beschreven door den Graaf d'Estrades, etc.", in the Dutch translation of the second part of the "Ambassades et negotiations")
1954 - Historische appreciaties van het zeventiende-eeuwse Hollandse regentenregiem
1954 - Historicus in de tijd (essays)
1954 - Perspective of Holland and Belgium / Pieter Geyl and Charles James Rolo
1954 - In memoriam P. N. van Eyck / onder redactie van J.B.W. Polak en W.J. Simons
1955 - Use and abuse of history
1955 - Debates with historians: collected essays
1956 - Gebruik en misbruik der geschiedenis. De Terry Lectures, gehouden aan Yale University, Newhaven, Connecticut, USA, in october 1954 / vertaling door de schrijver van Use and abuse of history
1956 - Een eeuw strijd om Bilderdijk (artikel in De Gids)
1958 - Geschiedenis als medespeler
1958 - Studies en strijdschriften: bundel, aangeboden aan de schrijver bij zijn afscheid als hoogleraar (essays)
1958 - De vitaliteit van de westerse beschaving. Rede
1958 - Het leven wint altoos. Zes-en-veertig sonnetten. (heruitgave van Het wachtwoort! (Een keuze uit O vrijheid! (1945) met één aanvullende sonnet) uit 1944, nu onder eigen naam)
1958 - Diskussion ohne Ende: Auseinandersetzungen mit Historikern
1960 - Franse figuren
1960 - Noord en Zuid: eenheid en tweeheid in de Lage Landen
1960 - Nederlandse figuren
1960 - Vier maal Europa
1960 - Britain and the Netherlands in Europe and Asia / onder redactie van J.S. Bromley en Ernst Heinrich Kossmann
1961 - Verzameling van kleine geschriften en van overdrukken op geschiedkundig gebied, 1936-1960
1961 - Toynbee's answer - on Arnold Toynbee's reply to his critics in the twelfth volume of his "A study of history"
1961 - Huizinga als aanklager van zijn tijd
1961 - Engelse figuren
1961 - Amerikaanse figuren
1961 - Duitse en Italiaanse figuren
1962 - Debates with historians
1963 - Encounters in history (essays)
1963 - Van Bilderdijk tot Huizinga: historische toetsingen
1963 - Tien politici
1963 - Oranje en Stuart, 1641-1672 (herziening)
1964 - Napoleon: voor en tegen in de Franse geschiedschrijving
1964 - Figuren en problemen
1964 - History of the Low Countries: episodes and problems: the Trevelyan lectures 1963 with four additional essays
1964 - Zeven revoluties / Zdenek Radslav Dittrich, Pieter Geyl en Johann Heinrich Adolf Logemann
1965 - Bruk og misbruk av historien
1966 - The revolt in the Netherlands, 1555-1609
1966 - The Netherlands in the seventeenth century
1966 - Atlas algemene en vaderlandse geschiedenis / B.A. Vermaseren met medewerking van Pieter Geyl
1971 - La révolution batave, 1783-1798 / traduction par J. Godard et P. Geyl (Deel V (gedeeltelijk) en VI van De geschiedenis van de Nederlandsche stam)
1976 - Brieven en uitwisselingen van Willem Bentinck, heer van Rhoon, tot aan de dood van Willem IV, 22 oktober 1751; hoofdzakelijk naar de bescheiden in het Brits Museum / uitgegeven door Frederik Carel Gerretson en Pieter Geyl - ISBN 90-247-1833-3