automobilisten in de stad raken steeds meer privileges kwijt:
quote:
Het blik moet de stad uit
door Mathijs Rotteveel
Tilburg, Zoutelande en Sneek. Op het eerste gezicht zijn er weinig overeenkomsten tussen deze plaatsen, toch hebben ze precies hetzelfde probleem. Om auto's uit het centrum te weren, zijn ze druk doende de kosten van parkeren te verhogen. Tot ongenoegen van de bevolking en de plaatselijke middenstand.
DEN HAAG - Gebrek aan parkeerruimte is allang niet meer het exclusieve probleem van de grote steden. Ook in middelgrote steden en zelfs in dorpen staat het parkeerprobleem hoog op de agenda van de lokale overheid. Harold Wiggers uit Haaksbergen heeft het aan den lijve ondervonden. Hij kon altijd parkeren op de parkeerplaats van de Jumbo-supermarkt. Sinds twee weken is die alleen bestemd voor vergunninghouders, het omringende gebied is een blauwe zone geworden, voor kort parkeren.
,,Daar kan ik niet parkeren en ik krijg geen vergunning'', zegt hij. ,,Alleen bewoners van de nabijgelegen bejaardenwoningen hebben daar volgens de gemeente recht op. Het gevolg is dat ik mijn auto een paar honderd meter verder voor het huis van een ander moet zetten en de Jumbo-parkeerplaats nagenoeg leeg blijft.''
Wiggers kan volgens professor Henk Meurs van de Radboud Universiteit Nijmegen model staan voor vele honderdduizenden dorpsbewoners die nu of straks met een strenger parkeerbeleid te maken krijgen. ,,De parkeertarieven in grote steden waren altijd al hoog'', zegt hij. ,,In de middelgrote steden is er altijd veel gedoe geweest over invoering van betaald parkeren, maar die gaan nu noodgewongen óók overstag.''
Dat kleinere steden en dorpen nu eveneens beginnen met het invoeren van betaald parkeren, is volgens hem het gevolg van een ander overheidsbeleid. ,,Vorige regeringen wilden het totale aantal parkeerplaatsen in Nederland beperken in de hoop dat burgers daardoor minder auto's zouden aanschaffen. Dat bleek niet te werken. Het aantal auto's ligt nu rond de zeven miljoen en groeit door tot circa negen miljoen in 2020, ongeacht het parkeerbeleid.''
Nu luidt het motto: autobezit mág, maar het blik moet op een andere plek gestald worden. Steeds meer gemeenten ontwikkelen plannen om auto's uit de centra te weren, soms ook uit bittere noodzaak: strengere Europese milieunormen dwingen hen daartoe.
Buiten de centrumring verrijzen grote garages, overigens voorlopig met relatief lage parkeertarieven. Wie toch nog een schaarse plek in het centrum wil bemachtigen, moet diep in de buidel tasten: de tarieven daar gaan soms met tientallen procenten per jaar omhoog.
Prijsverschil
Het heeft alles te maken met vraag en aanbod, zegt Teun de Wit van het CROW, een nationaal kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. Alleen met grote prijsverschillen zijn automobilisten te beïnvloeden. De Wit: ,,Winkelend publiek rijdt het liefst met de auto tot ín de winkel. Dus zal het parkeren midden in de stad aanzienlijk duurder worden dan aan de rand in een grote garage.''
Roelof Hellemans, manager mobiliteit op luchthaven Schiphol, merkt dat consumenten de parkeerkosten goed in de gaten houden; en er naar handelen. De luchthaven heeft 32.000 betaalde parkeerplaatsen, met uurprijzen tussen de 3,80 en 10 euro voor parkeerplaatsen dicht bij de vertrek- en aankomsthal. ,,Met ons prijsbeleid proberen wij de enorme stroom reizigers te sturen. Het werkt'', zegt hij.
,,Onze parkeertarieven staan op internet en we merken dat mensen daar vooraf naar kijken.'' Schiphol hanteert verschillende prijzen voor verschillende soorten parkeren. ,,Lang parkeren, kort, dichtbij, verder weg en valet parking voor de luxe zakenreiziger'', aldus Hellemans. ,,Bij valet parking kunnen reizigers hun auto tot voor de deur van de vertrekhal rijden en hun sleutels bij een speciale balie inleveren. Bij terugkomst staat de auto voor de deur van de aankomsthal klaar, ongeacht de mogelijke vertraging van het vliegtuig. Daar houden we rekening mee.''
De uurprijzen op Schiphol voor kort parkeren beginnen bij 3,80 euro. Bij lang parkeren betalen reizigers na de eerste drie dagen nog maar 5 euro per dag. ,,Dan staat de auto wel verder weg en zitten de reizigers even in de bus van de parkeerplaats naar de vertrekhal. Vanwege de relatief lage kosten kiezen veel vakantiegangers daar toch voor. Ze houden er rekening mee dat het extra tijd kost en vertrekken gewoon wat eerder van huis.''
Hoewel er geen andere luchthavens in de buurt zijn, moet Hellemans wel degelijk rekening houden met concurrentie. ,,We houden goed in de gaten wat de luchthavens van Brussel, Frankfurt, Londen en Parijs doen. Daarnaast hebben reizigers op Schiphol zelf ook voldoende alternatieven: de trein, taxi, bus of familie die wil brengen en halen.''
Met betaald parkeren haalde Schiphol het afgelopen jaar een omzet van 69 miljoen euro. Het blijft echter een ondersteunende dienst. ,,Vliegen blijft natuurlijk het belangrijkst.''
Protest
Voor lokale overheden is het een stuk lastiger te spelen met parkeertarieven en het aantal beschikbare plaatsen. Elke stijging van de tarieven wordt door centrumbewoners en winkeliers met luid protest ontvangen. Volgens hoogleraar Henk Meurs onterecht.
,,Eigenlijk hebben het winkelend publiek, de winkeliers en de bewoners de gratis parkeerruimte altijd cadeau gekregen en daarvoor zouden ze dankbaar mogen zijn'', zegt hij. ,,De werkelijke kosten van parkeerruimte in Nederland zijn ongeveer twee keer zo hoog als de gemiddelde prijs die de consument er nu voor betaalt.''
Inmiddels laten gemeenten autobezitters al veel vaker voor hun parkeerplek betalen. ,,Bij veel nieuwbouwlokaties moeten de bewoners zelf een parkeerplaats aanleggen op de door hen gekochte grond'', zegt Meurs. ,,Bewoners van een nieuwe wijk kunnen ook kiezen voor een centrale parkeerplaats, maar de grondkosten komen dan wel voor hun rekening.''
Het meest bekende voorbeeld van een streng maar effectief parkeerbeleid biedt de Belgische gemeente Hasselt. Daar waren er felle protesten van de lokale middenstand tegen het autovrij maken van de binnenstad. In plaats van minder, maken de winkeliers daar nu meer omzet, constateert Meurs.
,,De Hasseltse binnenstad is er echt op vooruit gegaan. Er is nu meer ruimte voor een mooie inrichting, zoals plantenbakken en terrassen. Wat natuurlijk ook helpt, is dat de stad gratis openbaar vervoer aanbiedt.''
Parkeergarages
Zulke rigoureuze projecten staan in Nederland nog niet op stapel. Voorlopig houden de meeste gemeenten het bij het uitbreiden van het aantal betaalde parkeerplekken. Het exploiteren van garages en het controleren van betaalde plaatsen op straat - inclusief het uitdelen van boetes - besteden ze uit aan commerciële exploitanten.
Een van de grootste is het Maastrichtse Q-Park, dat onlangs voor 105 miljoen de nieuwe parkeergarage aan de Amsterdamse Zuidas kocht. Erwin Mekking van concurrent PCH komt Q-Park vaak tegen bij aanbestedingen door gemeenten. ,,Die willen een nieuwe garage openen en zoeken een koper of een beheerder. Daarvoor kunnen binnen- en buitenlandse partijen zich inschrijven. Wij beheren inmiddels acht verschillende garages, maar wij zijn groter in controleren van betaald parkeren op straat.''
De boetes die PCH hierbij uitdeelt, komen ten goede aan de gemeente. Volgens Mekking ligt het innen van boetes voor eigen rekening nogal gevoelig. De inkomsten uit parkeergarages zijn wel voor PCH zelf. ,,Daarmee moeten we altijd iets onder het lokale straattarief zitten, anders komen automobilisten hun auto echt niet bij ons neerzetten. Gemeenten houden die straattarieven nog laag, waardoor onze inkomsten indirect gecontroleerd worden door de gemeente.''
Aan die beperking mag van Meurs snel een einde komen. ,,Parkeerders gaan uiteindelijk de werkelijke kosten van hun parkeerplek betalen. Die kosten financieren gemeenten nu nog uit andere inkomsten, zoals onroerendgoedbelasting. Die zou dan wel omlaag moeten.''
Hellemans heeft ook nog wel een idee om de automobilist naar de juiste parkeerplek te sturen. ,,Nu vermelden de borden van parkeergarages Vol of Vrij. Het zou beter zijn als ze de prijs per uur zouden vermelden, en dat die prijs stijgt naarmate de garage voller raakt. Dan kunnen we zelf kiezen en raken de garages waarschijnlijk nooit helemaal vol.''