Moeder plotseling overleden

Begin april was mijn moeder plotseling overleden. Tenminste, voor buitenstaanders leek het heel plotseling en onverwacht.

Ik heb mijn moeder vooral psychisch zien aftakelen. Ruim 30 jaar geleden besloot mijn vader van haar te scheiden. Dat ging gepaard met een stiekeme affaire vooraf en met leugens en bedrog, dus wat er gebeurde, verdiende niet bepaald een schoonheidsprijs. Maar ja ... zo kan het gaan in het leven. Er zullen hier vast mensen zijn die ook hebben ervaren hoe pijnlijk het is om bedrogen te worden door jouw partner waarmee je misschien wel vele jaren getrouwd was; dan is het niet raar dat je daar jarenlang kapot van bent. Maar uiteindelijk probeer je jezelf bij elkaar te rapen en jouw leven weer vorm te geven. Wellicht zit je in een patroon dat je elke keer de verkeerde partner kiest en bij elke relatie hetzelfde gelazer meemaakt, maar dan heb je ondanks dat gedragspatroon wel ergens door dat je iets moet veranderen om het te kunnen doorbreken.

Mijn moeder kon dat niet. Ze was de eerste jaren na de scheiding wel heel ondernemend om haar leven op te pakken. Ze ging met het vliegtuig reizen, dat kon ze niet toen ze nog getrouwd was met mijn vader die vliegangst had. Maar ze kon hem niet loslaten, ze bleef valse hoop koesteren dat hij bij haar terugkwam. Eigenlijk voelde ze zich eenzaam en zich er overal alleen voor staan, want toen mijn vader wegging, hield dat in dat ze alles zelf moest regelen. Tenminste, ik kan mij voorstellen dat het zo voelt voor een vrouw die eerst getrouwd was en daarna gescheiden. Ondanks dat had ze familie en vrienden die zich over haar bekommerden en bij wie ze kon aankloppen als ze hulp nodig had. Maar dat deed ze nooit. Als mensen aan haar vroegen wat er was, klapte ze dicht, laat staan dat ze vanuit zichzelf om hulp vroeg.

Zo'n kleine 10 jaar geleden begon ik autisme bij haar te vermoeden. Ik wist dat je met zulke vermoedens heel voorzichtig moet zijn en dat bijvoorbeeld "Hij houdt van wiskunde en voert zijn taken volgens vertrouwde volgorde uit" veel te kort door de bocht is. Ik was heel kritisch en meldde mij aan bij praatgroepen voor mensen met ouders met ASS, om voor mezelf aanwijzingen te krijgen of ik met mijn vermoedens op het goede spoor zat of juist niet. Ik kreeg steeds meer aanwijzingen die mijn vermoedens bevestigden en eigenlijk niet iets concreets wat daar juist tegenin ging. Mijn moeder had zich nooit op ASS laten testen, dus hoewel het zeer waarschijnlijk was, weet ik het niet zeker en het doet er verder ook niet toe wat mee betreft. Ik denk dat zo'n diagnose alleen relevant is als het ten eerste de persoon zelf inzicht, helderheid en rust biedt met betrekking tot wie hij/zij als persoon is en hoe hij/zij in het leven wilt staan. Ten tweede zou zo'n diagnose moeten leiden naar de juiste begeleiding en ondersteuning, echter in de praktijk kan dat behoorlijk tegenvallen of zelfs averechts werken.

Ik vond het moeilijk om met haar om te gaan. Ze was enerzijds een heel lieve loyale moeder voor mij, maar anderzijds had ik altijd communicatieproblemen met haar, ik liep op eieren omdat ik bij vrijwel alles wat ik aan haar voorstelde of een negatieve / ontwijkende reactie kreeg of ze reageerde helemaal niet. Non-verbale communicatie ontbrak vrijwel, dus ik moest alles verbaal uitleggen en dan snapte ze het nog niet, dus ik vond het vermoeiend en vooral heel frusterend.

Maar ik vind het nu vooral voor haar verdrietig dat ze zich altijd zo eenzaam voelde. Hoe ouder ze werd, hoe kwetsbaarder. Ik merk bij mensen met ASS vaak dat ze moeite kunnen hebben om hun emoties en behoeftes te verwoorden. Als het heel slecht ging met mijn moeder, leek ze wel een demente 90-jarige vrouw (ze is bij haar overlijden begin 70 jaar geworden). Echter dat had allemaal met gevoelens van eenzaamheid en ze voelde zich minderwaardig. Tijdens haar laatste jaar kwam haar broer wekelijks op bezoek en ze knapte daar mentaal aanzienlijk van op. Ze at alleen niet goed: heel weinig en hetgeen wat ze at, was niet altijd gezond. Ik had haar boeken gegeven over gezond eten, dingen voor haar uitgeprint en dat nam ze wel aan, maar ze las het niet. Ik weet niet precies waaraan ze was overleden. Waarschijnlijk een hartaanval. Ik was die ochtend bij haar thuis. Vanuit een andere kamer leek het voor mij alsof ze boven de wasbak aan het overgeven was, dus ik ging 5 minuten later kijken of alles goed was en trof haar bewusteloos aan in bed. Ik had met de buren nog geprobeerd te reanimeren en via 112 was de ambulance heel snel ter plaatse. Bij nader inzien denk ik dat ze al dood was toen ik haar in bed zag liggen, toen de buren er later bij waren hooguit 5 minuten later, zag ze al paarsig. Hiermee is haar een hoop lijden bij het ouder worden bespaard gebleven.

~~~~~

Ik heb weer nogal van mij afgeschreven.

Ik post dit eigenlijk met de vraag hoe het voor anderen is geweest om hun ouder te verliezen. Mensen vragen aan mij of ik niet heel getraumatiseerde ben om mijn moeder opeens dood in bed aan te treffen, maar ik heb jaren ervoor mij er al bij neergelegd dat mijn moeder er eigenlijk niet meer was. Ik ging 2 weken ervoor met haar naar het ziekenhuis en gek genoeg is dat juist een herinnering die ik koester. Ik moest met haar mee in de taxi en we gingen daarna met de bus terug naar huis. Ze was bij nader inzien toen ontzettend zenuwachtig, echter het viel mij op dat ze bij crisis-situaties zichzelf behoorlijk goed kon herpakken en dan opeens wel goed voor zichzelf kon zorgen en zich hield aan wat de artsen haar vertelden. Toen kwam de moeder een beetje terug zoals ze vroeger was. De moeder die mijn jeugdvrienden allemaal zo'n aardige vrouw vonden.