Orkaan van haat treft Christenen voor Isral na video Tim Hofman: ’Maar aantijgingen volstrekt onjuist’Christenen voor Isral ligt onder vuur. Bijeenkomsten worden verstoord, de organisatie krijgt bedreigingen en moet de beveiliging opschalen. Aanleiding: beschuldigingen van onder anderen tv-maker Tim Hofman dat de stichting heeft meebetaald aan een deels op Palestijnse privgrond gebouwde wijk op de Westelijke Jordaanoever. ’Volstrekt onjuist’, zo noemt het Isralische ministerie van Defensie die aantijgingen na onderzoek.
„We krijgen tientallen haattelefoontjes”, zegt Sara van Oordt van Christenen voor Isral (CvI). „Sommigen doen zich eerst voor als donateur maar beginnen dan te schelden of te dreigen met uitlatingen als ’jullie en alle Joden moeten aan het gas, Allahu akbar’.”
Ook dreigementen per mail liegen er niet om. Als het aan afzenders ligt, worden CvI-bestuurders ongeneeslijk ziek, met zenuwgas vermoord door Iran of wordt hun woning met kinderen en al opgeblazen.
Bedreiging sinds Hamas-aanslagen van 7 oktober 2023De stichting uit Nijkerk ondersteunt al decennia projecten in Isral en is dus wel wat gewend. Maar na de Hamas-aanslagen van 7 oktober 2023 bleef het niet meer bij protesten. De tegenstand ging van grimmig naar ronduit bedreigend en de storm werd een orkaan na kritische publicaties van een onderzoekssamenwerking van Tim Hofman van BnnVara, bureau Investico en het Nederlands Dagblad. Dat was eind vorige maand. Bevriende organisaties heroverwegen sindsdien de samenwerking met CvI, het regende Kamervragen en moskeekoepels eisen strafrechtelijke vervolging.
Door heftige acties moet de stichting extra beveiliging inhuren. Bewakers hebben vorige week een schreeuwer buitengezet die een benefietconcert verstoorde in een Amersfoortse kerk. Een week geleden werd een lezing in Zoutelande verstoord en donderdag gebeurde dat in Zaltbommel, waar activisten een auto vernielden en bezoekers het omsingelde gebouw niet meer uit durfden door alle agressie.
Oekraense vluchtelingen opgevangenWat heeft de stichting misdaan volgens Hofman en de andere media in het collectief? CvI heeft met een gift van drie ton bijgedragen aan een wijk bij de Isralische nederzetting Revava. Die nieuwbouw zou deels zijn gebouwd op privgrond van een Palestijnse boer.
Het Isralische ministerie van Defensie (dat het beheer heeft over de Westoever) spreekt de claim in een officile verklaring tegen. De nieuwe wijk bestaat uit slechts tien tijdelijke woonunits, bedoeld voor de opvang van Oekraense vluchtelingen. Van acht van de tien huisjes staat ’onomstotelijk vast’ dat die op publieke grond staan waar gebouwd mag worden, schrijft directeur burgerzaken Yehuda Eliyahu in een verklaring die De Telegraaf heeft.
Palestijnse grondbezitter naar het HooggerechtshofSlechts twee tijdelijke units vallen mogelijk buiten de officile bouwlijn, maar dat betekent nog niet dat ze op geroofde particuliere grond staan, aldus het ministerie. ’Er zijn geen indicaties dat die twee huizen op land staan in Palestijns privbezit.’
De directeur benadrukt ook dat tot nu toe niemand juridisch aanspraak heeft gemaakt op de vierkante meters buiten de vermeende bouwgrens. Terwijl dat soort procedures aan de lopende band worden gevoerd: dit weekend berichtte de NOS nog over een Palestijnse grondbezitter die naar het Hooggerechtshof stapte vanwege een grondclaim, elders op de Westoever.
SloopverordeningVolgens het onderzoekscollectief zijn de door CvI betaalde huizen ’zelfs volgens Isralisch recht illegaal’ en eist de overheid dat ze gesloopt worden. De Nederlandse onderzoekers baseren zich op gegevens van de Isralische actiegroep Bimkom. Een zegsman van Bimkom benadrukt in het Nederlands Dagblad dat de sloopbevelen zijn uitgevaardigd omdat de huizen op geroofde Palestijnse grond staan.
Klopt niet, zegt het ministerie. Er rust wel een sloopverordening op de huisjes, maar niet vanwege de status van de grond of het eigendom daarvan. Volgens directeur Eliyahu gaat het om een formaliteit. Sloopbevelen worden automatisch aangemaakt voor ieder bouwwerk waar nog geen bouwvergunning voor is aangevraagd. Mogelijk dachten de bouwers dat die niet nodig was voor tijdelijke, verplaatsbare units. Mocht zo’n vergunning toch nodig zijn, kan die alsnog worden verstrekt. Dan vervalt in principe het sloopbevel, aldus Eliyahu.
De directeur burgerzaken van het ministerie concludeert: ’In het licht van het bewijs is het aanduiden van deze units als aantasting van Palestijns land volstrekt onjuist.’
Publicaties Investico en Tim HofmanInvestico en Tim Hofman kwamen in hun publicaties eind maart nog met een andere beschuldiging. CvI heeft een eenmalige gift verstrekt aan een organisatie van de omstreden Isralische kolonist Nati Rom. Die liet in een heimelijk opgenomen telefoongesprek doorschemeren dat hij niet vies is van de aankoop van wapens. Maar bewijs ontbreekt dat de gift uit Nederland daadwerkelijk naar wapens is gegaan; CvI heeft facturen van de besteding.
Ook de kolonist spreekt de suggestie tegen in een verklaring. ’Ik heb nooit aangegeven dat giften van CvI zijn gebruikt om wapens te kopen. Omdat dat nooit is gebeurd.’ CvI-woordvoerder Van Oordt: „Het vervelende is dat CvI wordt gedwongen te bewijzen dat wij iets niet hebben gedaan. Dat is altijd lastig.”
Nederzettingen: legaal of niet?Niet-onderbouwde beschuldigingen over wapens en twee verplaatsbare huisjes die mogelijk een paar meter verkeerd staan in de woestijn: hooguit interessant voor de plaatselijke Rijdende Rechter, zou je zeggen. Geen reden om in Nederland, 3000 kilometer van Isral, te gaan schreeuwen en auto’s vernielen. Maar de kwestie staat natuurlijk voor iets groters. „Die zaak vormt een symbolisch voorbeeld van het grote onrecht dat we zien gebeuren”, zegt hoogleraar politiek van het internationaal recht Geert-Jan Knoops.
Volgens Tim Hofman, Investico en de andere onderzoekers zijn niet alleen de tien door Nederland betaalde huisjes illegaal, maar het hele dorp Revava en lle Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Daarin staan ze niet alleen. Volgens veel mensenrechtenorganisaties maken de nederzettingen een toekomstige Palestijnse staat onmogelijk.
Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den HaagOok het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag denkt er zo over. De Nederlandse overheid volgt die visie. ,,De uitspraak van het gerechtshof heeft echter juridisch de status van een niet-bindend advies”, zegt Knoops, zelf elf jaar als advocaat werkzaam bij het Internationaal Strafhof in Den Haag.
Bovendien waren zes van de vijftien rechters het deels of geheel met de slotconclusies oneens. ’Het hof kiest ervoor om het Isralisch-Palestijnse conflict af te schilderen op een bevooroordeelde en eenzijdige manier, die geen recht doet aan de juridische en historische complexiteit’, schreven ze in een verklaring.
„Dat betekent dat er op dit moment geen onherroepelijke en bindende uitspraak is gedaan of dit illegale bezetting is of niet”, zegt Knoops. „Ook heeft het strafhof zich tot nu toe niet uitgelaten over de strafbaarheid van steunverlening aan een mogelijke bezetting. De ethische afweging kan natuurlijk een andere zijn.”
Nederzettingen op de WestoeverDat een natie een stuk land militair bezet, is volgens internationaal recht niet verboden, zolang dat nodig is om de eigen veiligheid te beschermen. En hoe zit het met de bouw van dorpen op bezette grond? De Conventie van Genve verbiedt het ’overbrengen’ van de eigen bevolking naar bezet gebied. Echter: die regel lijkt bedoeld als verbod op het gedwongen deporteren van de eigen bevolking naar ingenomen territoria, zoals Duitsland dat deed tijdens de oorlog. Het is de vraag of kolonisten die zich vrijwillig vestigen in nederzettingen op de Westoever, ook vallen onder het verbod op ’overbrengen van bevolking’. Het pro-Isralkamp vindt van niet. Hun tegenstanders wel: verleiden en aansporen is volgens hen ook een manier voor een regering om de bevolking ’over te brengen’.
Het is, kortom, complexe materie. Knoops begrijpt de emoties over de nederzettingen, zeker in het licht van de Gaza-oorlog. „Maar als er juridisch nog geen bindend oordeel bestaat of de bezetting illegaal is, staat ook niet vast of geven van geld strafrechtelijk verwijtbaar is.”
Hoe zat het ook alweer?Nog even, voor wie nog puf heeft, de voorgeschiedenis in een notendop. In Bijbelse tijden floreerden in dit gebied Joodse rijken. De Romeinen verdreven de Joden, die over de wereld uitzwermden. De regio werd vijfhonderd jaar later ingenomen door islamitische veroveraars. De laatste heerser was het Ottomaanse rijk, dat na de Eerste Wereldoorlog uit elkaar viel.
De Volkenbond wees de Britten aan als tijdelijke beheerders. Palestina werd ’mandaatgebied’. Na aandringen van de zionistische beweging hadden de Britten in 1917 Palestina aangewezen als ’nationaal thuis’ voor de Joden, tot afgrijzen van de Arabieren die daar ook woonden. Zij verwierpen een Brits voorstel uit 1937 om het land op te delen. Idem met een VN-plan uit 1947.
Een jaar later trokken de Britten zich terug en riep Isral de onafhankelijkheid uit, waarna Arabische landen de aanval openden. Zo’n 700.000 Arabieren ontvluchtten het oorlogsgeweld of werden verdreven, een vergelijkbaar aantal Joden vluchtte naar Isral uit Arabische landen.
Westelijke JordaanoeverIsral hield stand, maar Jordani veroverde de Westelijke Jordaanoever en hield die bezet tot 1967, toen Isral zich opnieuw moest verdedigen tegen een oorlog door omringende landen. Isral haalde een klinkende overwinning en veroverde de Westoever op Jordani (en Gaza op Egypte). Sindsdien houdt Isral het land bezet, ook uit vrees voor nieuwe aanvallen. Jordani sloot in 1994 vrede met Isral en maakt geen aanspraak meer op de Westoever.
In 1993 sloten de Isralirs en Palestijnse Arabieren de Oslo-akkoorden waarbij de Westoever werd verdeeld in gebieden die onder Palestijns dan wel Isralisch bestuur kwamen. Revava (met de door CvI gedoneerde huisjes) ligt in gebied C, waar volgens Oslo de staat Isral het bewind voert.
Oslo was bedoeld als opmaat naar een definitieve oplossing. Daarvan is het nooit gekomen. Voorstellen voor een Palestijnse staat op de Westoever en Gaza werden in 2000 en 2008 door de Palestijnen verworpen. Door een spiraal van terrorisme, oorlogsgeweld en nederzettingenbouw is vrede verder weg dan ooit.