quote:
Op vrijdag 17 december 2021 19:08 schreef Federer-fan het volgende:@:George_of_the_Jungle: Jij schreef onlangs - terecht - iets met als strekking dat de grote zorgen voor de snelle verspreiding van de omikronvariant in Nederland niet zo voor de hand lagen omdat er in het VK - waarmee werd vergeleken - geen maatregelen zijn en wij een van de landen zijn met de strengste maatregelen. Dat stelde me gerust. Maar net hoorde ik in het zesuurjournaal dat omikron zich in Amsterdam kennelijk net zo snel verspreidt als in het VK. Dat stelt me minder gerust. Moeten we daaruit dan concluderen dat de maatregelen in Nederland niet werken? Of zouden er een of meer andere variabelen zijn deze vreemde ontwikkeling veroorzaaken?
Sorry, het is een beetje een lang antwoord geworden, heb een beetje geprobeerd mijn gedachten, artikelen die ik gelezen heb, en data op een rijtje te zetten.
Veel is nog niet bekend, en nog meer was toen niet bekend. De verspreidingssnelheid hangt samen met:
1) In hoeverre Omikron bestaan immuniteit kan ontwijken
2) De R van Omikron
3) De tijd tussen besmet worden en besmettelijk worden bij Omikron.
1) Ten opzichte van Delta is Omikron beter in het ontwijken van immuniteit, dit leidt tot meer verspreiding, en daardoor hebben dezelfde maatregelen wat minder effect. Booster helpen hier wel flink tegen. De effectiviteit tegen een symptomatische infectie is voor alle vaccins een stuk minder, zeker 6 maanden na de 2e prik (ik zit hier zelf een beetje mee, ik zit 9 maanden na mijn 3e AZ prik. De studie geeft aan dat er geen reden is om aan te nemen dat ik een 4e prik zou moeten nemen). Maar dit is tegen symptomatische infectie en dus ook tegen besmettelijk worden, maar niet tegen bescherming tegen ziekenhuisopname, dat is mogelijk nog wel goed.
2) Het was vorige week nog niet echt duidelijk wat nu feitelijk de R van Omikron was, hoeveel mensen iemand met Omikron gemiddeld besmet. De groei van Omikron is erg hoog, maar dat hoeft niet te betekenen dat de R ook hoog is. Iets kan een hoge R hebben, maar als de tijd waarin die besmettingen plaatsvinden heel lang duurt (zeg 10 jaar), dan is de verdubbelingstijd ook heel lang, en de groeisnelheid laag. Iets kan een lage R hebben, maar als de besmettingen plaatsvinden in een paar uur, dan kan de groeisnelheid en de verdubbelingstijd toch veel korter zijn. Dat was nog niet heel duidelijk, en daar moet je goed contact onderzoek voor doen, wat men in de UK inmiddels gedaan heeft.
Inmiddels lijkt de R van Omikron in de UK tussen de 3 en 5 te zitten, erg hoog dus! Schijnbaar weet Omikron dus per besmetting meer andere mensen te besmetten dan Delta, onder dezelfde omstandigheden, met dezelfde maatregelen. Dat zou inhouden dat om de R omlaag te brengen, er meer maatregelen nog zouden moeten zijn.
3) En dan is er nog de tijd tussen besmet worden en besmettelijk zijn. In lab studies blijkt dat Omikron zich veel sneller multipliceert in cellen, en dan vooral in de keel (en juist niet echt in de longen, wat een indicatie kan zijn waarom het milder lijkt). Dit zou de reden kunnen zijn waarom zoveel mensen met een negatieve test op het vliegtuig stappen in ZA, maar na aankomst positief testen. Mogelijk zijn ze kort voor, of zelfs tijdens, de vlucht besmet geraakt, en dus al heel snel positief testen. Wat me niet duidelijk is, is of hierdoor de tijd tussen besmettelijk worden en symptomen vertonen langer wordt, of dat men ook sneller symptomen vertoont. Als men sneller symptomen vertoont is dat mooi, als dat niet zo is, dan kan men dus langer ongemerkt besmettelijk rondlopen. Op zich hebben maatregelen hier niet veel invloed op, alleen zouden er wat richtlijnen aangepast moeten worden. Liever sneller testen dan een aantal dagen wachten bijv na nauw contact met een besmet iemand. Met eerdere varianten was er ook wel wat verschil in tijd tussen besmet raken en besmettelijk worden, maar niet zo drastisch als tussen Delta en Omikron.
4) Er is nog een manier waarop het virus zich meer kan verspreiden, en dat is door de host langer besmettelijk te laten zijn. Maar die mogelijkheid wordt grotendeels afgesneden op dit moment, omdat mensen in isolatie gaan als ze positief testen, en er uberhaupt heel veel getest wordt. Het zou eigenlijk alleen kunnen als het virus er dan ook voor zorgt dat de host geen symptomen heeft. Maar dat betekent vaak dat er een lagere viral load is, en dat leidt weer tot lagere besmettelijkheid. Of het virus zou beter moeten zijn in het binnendringen van de cellen van host, waardoor er minder virus nodig is om iemand te besmetten. Maar beter de cellen binnendringen, leidt al snel weer juist tot een hogere viral load, en dat leidt weer vaak tot meer symptomen. Een lastige route dus.
Omikron lijkt dus een hogere R te hebben (al kan de R in NL een stuk lager liggen dan in de UK door de strictere maatregelen in NL), en ook nog eens een kortere tijd tussen besmet raken en besmettelijk worden. Bij elkaar genomen is het aannemelijk dat dat tot hele sterke groei zal leiden.
Is het milder?
In ZA zijn er erg weinig opnames tov besmettingen, en erg weinig IC opnames relatief tov de opnames. Er liggen veel minder mensen op de IC dan in Nederland (~8% vs ~25%), en veel minder aan een ventilator dan in de UK (13% vs ~2%).
Ook in de UK zijn nog er weinig mensen opgenomen met Omikron, tot gister 20, tot vandaag 65, maar die toename komt vooral doordat ze nu een andere definitie gebruiken.
Is het niet milder?
De populatie in ZA is veel jonger, en veel mensen hebben (ongemerkt) een eerdere infectie doorgemaakt, waardoor het lijkt alsof het milder is.
Doordat de populatie jonger is, en ook vooral jongere mensen besmet zijn geraakt, is nog moeilijk te zeggen hoe het zich zal gedragen in oudere mensen, en is de data biased naar mensen bij wie besmettingen vaker milder verlopen. Ook in de UK zijn totnutoe vooral mensen <40 besmet geraakt met Omikron.
Er worden relatief veel kinderen opgenomen in ZA, en ook daar verlopen de besmettingen vaker milder.
Vroeg in een golf zijn er nog relatief weing IC opnames, waardoor het percentage op IC en aan de ventilator lager is.
Hoe kunnen we weten of het milder is, of beter gezegd, minder virulent is dan Delta?
Eigenlijk zouden we dan het verloop van Delta en Omikron moeten volgen in groepen mensen die niet gevaccineerd zijn EN die nog niet eerder geinfecteerd zijn. En dan zou je groepen mensen moeten vergelijken waarin ook dezelfde leeftijden en onderliggende problemen voorkomen. Dat is lastig, omdat veel mensen eerder ongemerkt al geinfecteerd zijn geweest, en dus immuniteit hebben.
Het 'slechte' nieuws:
Het lijkt er heel sterk op dat er heel veel besmettingen zullen komen, en dat dat heel snel op gaat komen. Het zou goed kunnen dat de GGD een tekort aan test capaciteit zal hebben.
De rest is gissen.
Het hoopvolle nieuws (wat ook deels gis werk is):
De piek in ZA lijkt kort te zijn. In Gauteng province, waar Omikron het eerste opkwam, lijken na 4 weken de besmettingen alweer te dalen, en ook de instroom in de ziekenhuizen lijkt de top bereikt te hebben.
De vaccins beschermen dan wel een stuk minder tegen symptomatische infectie en besmettelijk worden, maar de bestaande immuniteit lijkt wel goed te beschermen tegen ziekenhuisopname. Dat zou een reden kunnen zijn dat er weinig mensen opgenomen hoefden te worden in ZA, en dat degenen die opgenomen werden mildere klachten hadden en er dus weinig op de IC en aan een ventilator belandden. Men zit al 3-4 weken in de Omikron golf daar, en het percentage mensen op de IC en aan een ventilator zal nog wel oplopen, maar ik denk niet dat dat in de buurt zal komen van de percentages in NL en de UK.
Ook is het feit dat er juist relatief meer kinderen werden opgenomen een indicatie dat bestaande immuniteit helpt mensen uit het ziekenhuis te houden.
In de UK zijn er inmiddels zo'n 68.000 besmettingen met (waarschijnlijk) Omikron vastgesteld (en het aantal positieve testen met Omikron al ongeveer 2x zo hoog, omdat men maar in 30-50% van de testen de mogelijkheid heeft Omikron vast te stellen), en pas 65 mensen ermee opgenomen. Natuurlijk is er een lag van 5-8 dagen tussen besmettingen en opnames, maar op 13 december waren er al bijna 16.000 (waarschijnlijke) Omikron besmettingen (en dus waarschijnlijk op zijn minst 2x zoveel niet vastgestelde besmettingen), dan is de 65 opnames ook nog steeds een flink stuk minder dan het aantal opnames bij Delta (maar liever zou je terugkijken tot 9 dec, maar die data is er helaas niet).
Ik ben het wel met de experts eens dat er reden tot zorgen is, er zullen veel besmettingen komen, en je kunt nu eenmaal niet hopen dat het goed zal gaan, je moet je voorbereiden op dat het niet goed gaat. Maar er zijn wel aanwijzingen dat het niet zeker niet zo slecht hoeft te gaan als men zich zorgen maakt. De opnames zullen achterblijven tov Delta, maar hoeveel is onbekend. Er is helaas nog teveel onbekend om ons geen zorgen te hoeven maken, maar er is, imo, goede reden tot hoop dat dit een golf gaat worden met relatief verreweg de minste opnames.
En, nog een positieve noot, na deze golf zullen er nog weer een stuk minder mensen zijn die helemaal geen immuniteit hebben.