Dat is het probleem met relativisme. Het lijkt vooral beschrijvend te zijn van bepaalde keuzes ipv dat het voorschrijft wat voor morele oordelen aan iets te hangen.quote:Op maandag 4 juli 2016 07:26 schreef de_tevreden_atheist het volgende:
[..]
Bij dit soort overwegingen zijn er altijd twee botsende belangen, die van de groep/soort en die van het individu. Bij de weduwspin is de soort er bijgebaat dat het mannetje wordt opgegeten als voedsel voor de nakomelingen, het belang van het manbetje is dan ondergeschikt en ik zou me een spinnenfilosofie kunnen voorstellen waar je opofferen voor je nageslacht als hoogste goed wordt weggezet, wat bij mensen trouwens ook het geval is: ouders die hun kinderen redden en er zelf bij omkomen.
Over het somalische vrouwenbesnijdenisgebruik moet je je afvragen: schaadt het de gemeenschap als het gebruik wordt afgeschaft, zo nee dan voegt het gebruik niets toe en beschadigt het enkel het individu. Is de somalische gemeenschap met een "maagdengarantie" het waard dat vrouwen hiervoir worden mishandeld? Ik vind zelf fdat het individuele belang hier her groepsbelang overstijgt.
Dit vind ik echt onzin. Je hebt normative en descriptive ethics, dus beschrijven kan net zo goed filosofie zijn (en dan heb je ook nog meta-ethics).quote:Op maandag 4 juli 2016 09:19 schreef SpecialK het volgende:
Nogmaals... ik denk dat een filosofie pas een filosofie is als het iets kan voorschrijven, niet als het iets kan beschrijven.
Ik ga dit eens laten bezinken, want ik probeer je echt te begrijpen.quote:Op zondag 3 juli 2016 10:18 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Van mezelf.
Gebruikelijk is het om te spreken over subjectief en objectief. Maar wat mensen subjectief noemen, ontstaat 'al doende', net als de zin van iets. Daarom zie ik zie het liever als een deelnemersperspectief. Je kunt dat begrip doortrekken naar niet-mensen (dieren), die hebben ook een eigen deelnemersperspectief.
Het begrip 'waarheidsperspectief' verondersteld niet dat je weet wat daar de goede invulling van is (zoals objectief), maar het is wel een herkenbaar ander perspectief. De invulling die mensen geven aan het waarheidsperspectief loopt wijd uiteen.
Ik kan dat nooit uitspreken.quote:
Nog een toelichting:quote:Op dinsdag 5 juli 2016 00:31 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Ik ga dit eens laten bezinken, want ik probeer je echt te begrijpen.
Tja dat is nu eenmaal hoe groepsmoraal werkt. Ik denk dat de mens allemaal begonnen is met de overheersende groepsmoraal die de individuen onderdrukte en dat gedurende de evolutie van de mens het individu steeds meer voor zichzelf opkwam. Tegenwoordig kijken we steeds meer naar het reciprociteitsprincipe: hoe zo je je voelen als je in andermans schoenen stond. Dáárom keuren we de vrouwenbesnijdenis tegenwoordig af, en inbraak en moord.quote:Op maandag 4 juli 2016 09:19 schreef SpecialK het volgende:
[..]
Dat is het probleem met relativisme. Het lijkt vooral beschrijvend te zijn van bepaalde keuzes ipv dat het voorschrijft wat voor morele oordelen aan iets te hangen.
Wat jij trouwens beschrijft is het utilitaristische argument. Zolang de groep maar genoeg nut kan halen uit het benadelen van het individu is het moreel gezien "goed". Dus als we ons een wereld voorstellen met daarin een samenleving waarin er een directe (al dan niet magische) correlatie te bedenken is tussen de oogst en het aantal vrouwenbesnijdenissen dan zijn vrouwenbesnijdenissen ineens OK volgens die filosofie. Ik kan me geen groter groepsbelang bedenken dan honger. Maar ik denk dat het in zo'n geval nog steeds fout is om iemand tegen diens wil in genitaal te verminken. (even voor de goede orde, ik vind mannenbesnijdenis in het westen ook een gigantisch moreel probleem maar dat is een discussie voor een ander topic).
En ik durf te wedden dat wij de Nederlandse samenleving een economische boost kunnen geven door iedereen met een tintje in de kettingen te gooien en voor niets te laten werken. Een relatief kleine groep mensen waardoor de rest van het land wat meer kan genieten van het leven.
Ofwel zoals men wel eens grapt: "9 out of 10 people enjoy gang rape".
Nogmaals... ik denk dat een filosofie pas een filosofie is als het iets kan voorschrijven, niet als het iets kan beschrijven. Relativisme schrijft iets voor wat onhoudbaar is en waar mensen continu van afwijken om iets anders te doen gelden. En ik vraag me dus eerder af wat DAT is wat dan wel onze moraliteit voorschrijft.
quote:Op dinsdag 5 juli 2016 00:31 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Ik ga dit eens laten bezinken, want ik probeer je echt te begrijpen.
[..]
Ik kan dat nooit uitspreken.
Het gaat niet alleen over moraal, dat is slechts een onderdeel van de filosofie. Het is allicht wel het meest zichtbare en merkbare onderdeel voor de gewone mens. En existentialisme een invulling van het nihilisme noemen is een beetje vaag. Het is zeker een reactie op het nihilisme: het nihilisme heeft de absolutistische filosofieën van de pre-moderne tijd vakkundig afgebroken, het existentialisme heeft op diens puinhopen iets nieuws proberen te bouwen.quote:Op vrijdag 1 juli 2016 15:46 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Zoals ik het begrepen heb, is nihilisme een constatering van de afwezigheid van elk moraal. Existentialisme is de invulling daarvan, na het vacuüm (wat dus nihilisme is) dat ontstond door de dood van God.
Volgens mij trek jij de verkeerde parallellen. Om even kort weer te geven wat jij zegt:quote:Op dinsdag 5 juli 2016 15:43 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Nog een toelichting:
Het onderscheid 'subjectief versus objectief' leidt gemakkelijk tot de volgende gedachten:
1. Je moraal is subjectief en heeft alleen geldigheid tussen je eigen linker en rechter oor.
2. Het objectieve is algemeen geldig, maar verstoken van iedere moraal.
Zo ontstaat het idee van een subject dat rond doolt in een nihilistisch universum.
Maar de subjectieve belevingswereld ontstaat in wisselwerking met je omgeving. Het heeft geen inhoud zonder de omgeving erbij te betrekken. Betrek je de omgeving erbij, dan is het er een samenspel dat leidt tot deelnemersperspectieven. Het samenspel nodig is, om te komen tot een subjectieve belevingswereld voor iedere deelnemer. De minimale basis om de subjectieve belevingswereld van de deelnemer te kunnen definieren, is het deelnemersperspectief. Dat is de kleinste eenheid.
Er zijn vele 2D perspectieven mogelijk op een voorwerp (zeg een kopje, dat je van boven, van onder en opzij kunt bekijken). Toch is er maar één 3D kopje. Zo zijn er ook vele deelnemersperspectieven en toch maar één wereld. Het waarheidsperspectief is de reconstructie van deze ene wereld uit onze deelnemersperspectieven. Dit is wat men de objectieve wereld noemt. Maar omdat we het niet eens worden, over hoe de objectieve wereld eruit ziet, zijn er allerlei waarheidsperspectieven.
Iedere deelnemer gelooft, dat wat volgens hem waar is ook waar is voor alle andere deelnemers, ook al zien zij het anders. Want dat is het idee van het waarheidsperspectief; het is de objectieve versie. Maar omdat we het niet eens worden, blijven het perspectieven.
Vergelijk nu de opsplitsing van de werkelijkheid in
1. het subjectieve en het objectieve
met de opsplitsing van de werkelijkheid in
2. een deelnemersperspectief en een waarheidsperspectief
De 1e opsplitsing is een harde tegenstelling, waarin het lijkt alsof in je nihilistisch universum leeft. Dat is het gevolg van de veronderstelling dat het subjectieve (en het subject) los van de wereld te definieren zijn. De 2e opsplitsing veronderstelt dat niet, en dat maakt een groot verschil. Het deelnemersperspectief en waarheidsperspectief liggen in elkaar verlengde.
Een simpele manier om hetzelfde te zeggen:
"De ziel bestaat niet, alleen bezieling bestaat."
Welke essentiële onderdelen horen nog meer in het nihilisme?quote:Op dinsdag 26 juli 2016 17:37 schreef Ser_Ciappelletto het volgende:
[..]
Het gaat niet alleen over moraal, dat is slechts een onderdeel van de filosofie. Het is allicht wel het meest zichtbare en merkbare onderdeel voor de gewone mens. En existentialisme een invulling van het nihilisme noemen is een beetje vaag. Het is zeker een reactie op het nihilisme: het nihilisme heeft de absolutistische filosofieën van de pre-moderne tijd vakkundig afgebroken, het existentialisme heeft op diens puinhopen iets nieuws proberen te bouwen.
Hoe uit het essentialisme bij jou dan?quote:Op dinsdag 26 juli 2016 18:00 schreef TserrofEnoch het volgende:
Ik verkies het essentialisme boven de anderen, maar het nihilisme past bij mij het beste.
Dus uitgaande van deze drie opties ben ik over het algemeen een nihilist die het nihilisme zinloos vindt en zich praktisch opstelt als een essentialist. Van existentialisme ben ik nooit een fan geweest, heb het ook nooit een overtuigend alternatief gevonden voor nihilisme.
Dat er waarheid, goed en kwaad bestaat. Allen objectief. Al kan men hier niet bij komen. Over het algemeen ben ik echter meer nihilist, maar ik vind het maar een depressief uitgangspunt.quote:Op dinsdag 26 juli 2016 18:11 schreef Gary_Oak het volgende:
[..]
Hoe uit het essentialisme bij jou dan?Dus met welk voorbestemd doel word je geboren?
Ik bekijk dat dan weer op een taoïstische manier. Er is inderdaad goed en kwaad, maar het zijn zijden van dezelfde medaille. Wat wij goed noemen, is gewoon een arbitraire benoeming van een zijde. Vind het heel lastig om het uit leggen, sorry.quote:Op dinsdag 26 juli 2016 18:18 schreef TserrofEnoch het volgende:
[..]
Dat er waarheid, goed en kwaad bestaat. Allen objectief. Al kan men hier niet bij komen. Over het algemeen ben ik echter meer nihilist, maar ik vind het maar een depressief uitgangspunt.
Het gaat mij om de tweede dichotomie (van de twee die jij noemt), gewoon objectief / subjectief.quote:Op dinsdag 26 juli 2016 17:47 schreef Ser_Ciappelletto het volgende:
[..]
Volgens mij trek jij de verkeerde parallellen. Om even kort weer te geven wat jij zegt:
subjectieve wereld/deelnemersperspectief:
De wereld zoals mensen 'm waarnemen; in het geval van het deelnemersperspectief op het niveau van mensen.
subjectieve wereld/waarheidsperspectief:
De wereld zoals mensen 'm waarnemen; in het geval van waarheidsperspectief op het niveau van groepen.
objectieve wereld:
De wereld zoals hij is, los van waarneming.
Beide dichotomieën (deelnemer- <-> waarheidsperspectief en subjectieve <-> objectieve wereld) lijken me waardevol om over te praten, al is het waarheidsperspectief een beetje misleidend genaamd; het is niet duidelijk of het gaat over de objectieve waarheid (= objectieve wereld) of de waarheid in de zin van de meest juiste voorstelling van zaken naar ons weten.
Op zich ben ik het wel eens met wat je zegt, je lijkt alleen een nogal vreemde definitie van 'subjectief' en 'objectief' te hebben. Subjectief betekent namelijk niet dat het los van alles staat; het betekent dat het persoonsgebonden is, d.w.z., dat een waarneming (passief), of een ervaring (actief), of een opvatting gefilterd wordt vanuit een persoonlijk kader. Objectief betekent dat de waarneming of ervaring of opvatting niet gefilterd wordt door een persoonlijk kader. Om jouw voorbeeld te gebruiken: subjectief zien mensen duizenden 2D theekopjes, objectief is er maar één 3D theekopje.quote:Op dinsdag 26 juli 2016 20:05 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Het gaat mij om de tweede dichotomie (van de twee die jij noemt), gewoon objectief / subjectief.
Maar het puur subjectieve bestaat niet, en het woord 'waarnemen' is te passief. Het zijn ervaringen en deze vormen je. Dat maakt het subjectieve dynamisch. De dynamiek is alleen te begrijpen als een samenspel met een omgeving. De omgeving omvat overigens niet alleen de groep, maar ook de rest van de werkelijkheid. Om het subjectieve te kunnen definieren, zul je daar onvermijdelijk de omgeving bij betrekken. Het subjectieve staat al met 1 been in het niet-subjectieve.
Het puur objectieve is pure speculatie. Het subject heeft een voorstelling van het object. Daar kun je niet volledig buiten treden. Waarom het objectief noemen?
De vervangende dichotomie heeft twee polen. De ene pool bestaat uit de directe ervaring, de betrokkenheid en belangen van een speler in het spel. Dat is het deelnemersperspectief en het omvat al een omgeving. De scherpe splitsing tussen het puur subjectieve en objectieve blijft achterwege.
De andere pool is de poging om te komen tot een voorstelling van de menselijke situatie. Het gaat niet uit van individuele doelstellingen of belangen. Maar zet de vraag naar de correcte voorstelling van zaken centraal. Dat is een andere benadering. Je streeft dan naar 'de waarheid'.
Waarheid is niet hetzelfde als groepsovertuigingen. Het is iemands idee van de juiste voorstelling van zaken, zijn eigen overtuigingen, die meer of minder breed gedeeld worden (los van het antwoord op de vraag wie of wat daarvan de bron is). Maar individueel of gemeenschappelijk, het blijven voorstellingen van zaken (het zijn waarheidsperspectieven).
Het splitsingscriterium wordt gezocht in de benadering. Het deelnemersperspectief en het waarheidsperspectief zijn twee verschillende benaderingen van dezelfde werkelijkheid. Je kunt, afhankelijk van de situatie, tot op zekere hoogte zelf kiezen welke benadering je voorop stelt.
Daarmee verdwijnt ook de tegenstelling in materiele zin. Ze zijn niet wezenlijk verschillend omdat ze beide dezelfde werkelijkheid beschrijven. Je kunt je voorstellen dat ze volledig overlappen. Het worden dan meer en meer twee alternatieve talen. De ene taal is geschikt voor het formuleren van een levensfilosofie (een deelnemersperspectief), en de andere taal is geschikt voor het ontwikkelen van een wetenschappelijke theorie (een waarheidsperspectief).
De correcte invulling van het waarheidsperspectief laat ik daarbij in het midden. Het kan een wetenschappelijke theorie zijn, maar ook een geloof of een filosofie. Sommige invullingen van het waarheidsperspectief lijken verdacht veel op een breed uitgebouwd deelnemersperspectief. Bijvoorbeeld een verlossingsleer, die de lijnen van het deelnemersperspectief doortrekt voorbij de dood, zoals veel religies dat doen.
Door de geschiedenis heen proberen veel wijsheidstradities mensen uit hun al te bekrompen deelnemersperspectief te krijgen. Maar als je daarin te ver doorschiet, ontstaat er een vorm van nihilisme. Veel van wat mensenlevens de moeite waard maakt, is situatie specifiek. Veel lijkt zijn geldigheid te verliezen als je alles objectief probeert te maken. Een voorbeeld daarvan is het 'God is dood' syndroom. Door God te schrappen, komen bepaalde elementen uit het deelnemersperspectief ineens in de lucht te hangen. Schap je (met het schrappen van God) al deze elementen, dan krijg je nihilisme.
De vreemde definitie is opzettelijk. Daarom begon ik, vele posten terug, zelf met de aanduiding dat de meeste mensen dit onderscheid 'objectief versus subjectief' noemen. Maar deze begrippen hebben allerlei bijbetekenissen die misleidend zijn.quote:Op woensdag 27 juli 2016 14:02 schreef Ser_Ciappelletto het volgende:
[..]
Op zich ben ik het wel eens met wat je zegt, je lijkt alleen een nogal vreemde definitie van 'subjectief' en 'objectief' te hebben. Subjectief betekent namelijk niet dat het los van alles staat; het betekent dat het persoonsgebonden is, d.w.z., dat een waarneming (passief), of een ervaring (actief), of een opvatting gefilterd wordt vanuit een persoonlijk kader. Objectief betekent dat de waarneming of ervaring of opvatting niet gefilterd wordt door een persoonlijk kader. Om jouw voorbeeld te gebruiken: subjectief zien mensen duizenden 2D theekopjes, objectief is er maar één 3D theekopje.
Dat zijn deelnemersperspectieven. Daarna kunnen deze blinde mannen, onder een kopje thee, napraten en komen ze op het idee om de verschillen als aanvullend te beschouwen. Dan kunnen ze proberen de olifant te reconstrueren. Als ze vaker in de gelegenheid zijn om de olifant te betasten, dan krijgen ze op den duur vast wel een beter idee van de olifant. Dat zou het waarheidsperspectief zijn. De veronderstelling die hieraan ten grondslag ligt, is dat de olifant objectief bestaat (= essentialisme). Als je deels zelf de olifant bent, hoe kan de olifant dan niet bestaan?quote:
Het begrip 'niets' is alleen te begrijpen als de wereld meervoudig is.quote:Bijna alles is bijna niets
„In deze wereld, waarin we verschijnen uit het niets, en waaruit we verdwijnen in het niets, vallen verschijnen en zijn samen”, schreef filosoof Hannah Arendt. En verschijnen doe je altijd aan iemand anders, redeneerde zij verder. „Meervoud is de wet van de aarde”.
Meervoud sluit niets uit.
Niets valt niet te bevatten. Als je niets een concept geeft dan is het iets.quote:Op vrijdag 29 juli 2016 11:49 schreef deelnemer het volgende:
Margriet van der Heiden had een aardig opinie stuk in het NRC van afgelopen zaterdag.
[..]
Het begrip 'niets' is alleen te begrijpen als de wereld meervoudig is.
Klopt.quote:Op vrijdag 29 juli 2016 18:01 schreef laforest het volgende:
[..]
Niets valt niet te bevatten. Als je niets een concept geeft dan is het iets.
Dat volgt niet uit elkaar. Ook in een solipsistische wereld kan het idee van 'niets' bestaan.quote:Op vrijdag 29 juli 2016 18:50 schreef deelnemer het volgende:
[..]
Klopt.
Maar in alle gevallen dat wij spreken over 'niets' is het iets dat ontbreekt. Alleen in een meervoudige wereld kan iets ontbreken. In een enkelvoudige wereld (solipsisme of een andere radicale eenheidsgedachte) is het alles of niets (en voor beide opties geldt dat het onmogelijk is om het niets vast te stellen).
Dus met de vertaling:
niets --> ontbreekt
krijgen we:
Niets vereist meervoud.
Wiskundig gedefinieerd: de lege verzameling is ook een verzamelingquote:Op vrijdag 29 juli 2016 18:01 schreef laforest het volgende:
[..]
Niets valt niet te bevatten. Als je niets een concept geeft dan is het iets.
Je kunt niet denken over niets, zonder het te maken tot iets. Maar je kunt wel 'niet denken' over iets, en dan is het voor jou niets. Je kunt ook denken over iets en er iets van maken dat er niet is. Voor jou is het dus niet eenvoudig om te weten of iets wel of niet is.quote:Op zaterdag 30 juli 2016 12:54 schreef laforest het volgende:
Het feit dat ik ben houdt in dat niets niet bestaat voor mensen. Als ik over niets denk dan is het al iets. Niets kan alleen buiten onze waarnemingen en bewustzijn bestaan, want zodra wij er over nadenken en het conceptualiseren dan is het al een 'iets'.
Serieuze vraag: heb je weleens hierover nagedacht met psychedelische drugs op (truffels bijvoorbeeld)?quote:Op zaterdag 30 juli 2016 12:54 schreef laforest het volgende:
Het feit dat ik ben houdt in dat niets niet bestaat voor mensen. Als ik over niets denk dan is het al iets. Niets kan alleen buiten onze waarnemingen en bewustzijn bestaan, want zodra wij er over nadenken en het conceptualiseren dan is het al een 'iets'.
|
Forum Opties | |
---|---|
Forumhop: | |
Hop naar: |