OOR Oorlog en Defensie
Oorlogen en conflicten - zoals Rusland-Oekraïne - en andere internationale (militaire) conflicten kun je hier bespreken, evenals alles op het gebied van defensie, zoals materiaal, missies, selectieprocedures, collega's etc.
Doen ze ook. Dit staat op de website van Defensie:quote:Op zaterdag 18 juni 2016 21:39 schreef jitzzzze het volgende:
[..]
Alhoewel ik het antwoord op deze discussie wel durf te raden hoop ik toch echt dat alle mogelijkheden onderzocht gaan worden.
quote:Opties
Tijdens het onderzoek, dat loopt tot medio 2018, bekijkt Defensie hoe aan de functionele eisen valt te voldoen. Sowieso worden 4 opties verkend. Dat zijn een expeditionaire onderzeeboot (wereldwijd opererend), een Europese homeland security-variant (voor inzet binnen het Europese NAVO-verdragsgebied), een onbemande versie en een nul-variant (geen onderzeebootcapaciteit). Defensie doet geen onderzoek naar nucleair aangedreven onderzeeboten, omdat die te duur zijn.
Dat was niet de discussie die ik bedoelde.quote:
[..]
Doen ze ook. Dit staat op de website van Defensie:
[..]
Laten we die twee opties eens toetsen aan het vrouwencriterium:
(onbemand en nul-variant nvt)
- expeditionaire onderzeeboot:
Unieke NAVO-rol die de Walrusklasse nu vervult als kleine conventionele onderzeeër.
Door zijn beperkte grootte nagenoeg onpeilbaar,
- homeland-security variant:
Meerdere EU-landen, groot genoeg voor een gemengde bemanning, maar in praktijk enkel gebruikt voor korte expedities. Scandinavische varianten worden geroemd maar zijn nooit meer dan enkele weken achter elkaar de haven uit.
Oftewel: zolang het een conventionele onderzeeër moet blijven, mét vrouwelijke bemanning,investeren we in iets wat er binnen de NAVO al is terwijl de NAVO een strategische asset verliest.
Symboolpolitiek, wie is er niet groot mee geworden?
(onbemand en nul-variant nvt)
- expeditionaire onderzeeboot:
Unieke NAVO-rol die de Walrusklasse nu vervult als kleine conventionele onderzeeër.
Door zijn beperkte grootte nagenoeg onpeilbaar,
- homeland-security variant:
Meerdere EU-landen, groot genoeg voor een gemengde bemanning, maar in praktijk enkel gebruikt voor korte expedities. Scandinavische varianten worden geroemd maar zijn nooit meer dan enkele weken achter elkaar de haven uit.
Oftewel: zolang het een conventionele onderzeeër moet blijven, mét vrouwelijke bemanning,investeren we in iets wat er binnen de NAVO al is terwijl de NAVO een strategische asset verliest.
Symboolpolitiek, wie is er niet groot mee geworden?
Krijgsmacht of carrière, Hennis?
quote:Als minister Jeanine Hennis-Plasschaert niet meer geld weet los te peuteren, kan ze beter opstappen. Met dit budget neemt ze haar defensietaak volstrekt niet serieus, meent majoor Niels Roelen.
Niels Roelen is majoor. Hij werd uitgezonden naar Uruzgan (VN/NAVO). Ervaringen verwerkte hij in twee boeken.
Vulneratus nec Victus The Spirit Will Never Leave Us.
http://de.sputniknews.com(...)geld-fuers-heer.html
Positief nieuws, zeker wanneer ze naar de 2% gaan. Dan klappen ze gelijk boven Rusland en het VK.
Positief nieuws, zeker wanneer ze naar de 2% gaan. Dan klappen ze gelijk boven Rusland en het VK.
1/10 Van de rappers dankt zijn bestaan in Amerika aan de Nederlanders die zijn voorouders met een cruiseschip uit hun hongerige landen ophaalde om te werken op prachtige plantages.
"Oorlog is de overtreffende trap van concurrentie."
"Oorlog is de overtreffende trap van concurrentie."
quote:Op woensdag 22 juni 2016 13:21 schreef icecreamfarmer_NL het volgende:
http://de.sputniknews.com(...)geld-fuers-heer.html
Positief nieuws, zeker wanneer ze naar de 2% gaan. Dan klappen ze gelijk boven Rusland en het VK.
Als je daar start met zo'n strijd dan zal je er ook moeten blijven totdat ze het zelf kunnen oplossen, je kan het niet maken om nu weg te gaan.quote:
Oud nieuws, maar soit.
De slag om Chora door Amerikaanse ogen
[..]
ING en ABN investeerden honderden miljoenen euro in DAPL.
#NoDAPL
#NoDAPL
Hoe kom je daarbij? Rusland zit op ongeveer 4.5% GDP.quote:
http://de.sputniknews.com(...)geld-fuers-heer.html
Positief nieuws, zeker wanneer ze naar de 2% gaan. Dan klappen ze gelijk boven Rusland en het VK.
Daarbij worden door de Russen veel zaken niet met het defensiebudget meegerekend zoals pensioenen en binnenlandse veiligheid.
Leuk bedacht van de schrijver.quote:
Maar in hoeverre heeft een minister van defensie invloed op de totale begroting die ze krijgt ?
Misschien wel op de inhoud van de begroting en het verdelen van het geld.
Defensie word al heel lang als een sluitpost op de begroting gezien.
Als de minister van financien nee zegt, dan wordt het toch lastig hoor.
En ik denk ook niet dat dit veel veranderd met een andere minister daar, de politieke partijen moeten er meer voor over willen hebben, daar valt of staat alles mee.
Ik bedoelde in absolute cijfers. Dld zou dan op iets van 80 miljard uitkomen.quote:
[..]
Hoe kom je daarbij? Rusland zit op ongeveer 4.5% GDP.
Daarbij worden door de Russen veel zaken niet met het defensiebudget meegerekend zoals pensioenen en binnenlandse veiligheid.
1/10 Van de rappers dankt zijn bestaan in Amerika aan de Nederlanders die zijn voorouders met een cruiseschip uit hun hongerige landen ophaalde om te werken op prachtige plantages.
"Oorlog is de overtreffende trap van concurrentie."
"Oorlog is de overtreffende trap van concurrentie."
Oh zo, maar dat zegt niet zoveel natuurlijk.quote:
[..]
Ik bedoelde in absolute cijfers. Dld zou dan op iets van 80 miljard uitkomen.
in de rankings wel, op China en de VS na geven ze dan het meeste uit.quote:
[..]
Oh zo, maar dat zegt niet zoveel natuurlijk.
1/10 Van de rappers dankt zijn bestaan in Amerika aan de Nederlanders die zijn voorouders met een cruiseschip uit hun hongerige landen ophaalde om te werken op prachtige plantages.
"Oorlog is de overtreffende trap van concurrentie."
"Oorlog is de overtreffende trap van concurrentie."
Klopt.quote:
[..]
in de rankings wel, op China en de VS na geven ze dan het meeste uit.
Als de Duitsers naar 2% gaan dan ben ik benieuwd hoe hun krijgsmacht eruit gaat zien.
Veel gemechaniseerd in ieder geval.
Veel gemechaniseerd in ieder geval.
[DEF] SC#8 Pumatje, niet geboren maar door de baas verstrekt
Hoe de Luchtmacht geld door de plee spoelt
De Koninklijke Luchtmacht kampt met een dringend tekort aan jong technisch personeel. Onder de noemer 'Innovation AIR' dient het krijgsmachtonderdeel zichzelf te vernieuwen om zo als aantrekkelijke werkgever over te komen. Maar wat houdt deze vernieuwing eigenlijk in? En nog belangrijker: staan de bijbehorende kosten in verhouding tot de nijpende materiële en personele tekorten binnen de Luchtmacht?
Als het gaat om luchtvaarttechniek en ‘pionieren', denken de meeste mensen waarschijnlijk aan de gebroeders Wright, die zichzelf in houtje-touwtje proto-zweeftoestellen de Kazachstaanse bergen in stortten, aan de eerste ruimtevluchten in het technologische tijdperk van computers zo groot als slaapkamers, of aan Amilia Earhart, die als eerste vrouw solo een Trans-Atlantische vlucht maakte. Kortom: ze associëren pionieren met risico, lef en met het tarten van de toen heersende definitie van ‘gezond verstand’. Bij de Nederlandse Luchtmacht denken ze bij pionieren echter vooral aan zichzelf. Met ‘Innovation AIR’ en de bijbehorende hashtag #CLSK3.0 doet de Koninklijke Luchtmacht een poging om zichzelf te vernieuwen.
Volgens Defensie zelf is Innovation AIR — waarbij AIR staat voor Ambition, Innovation and Results — een ‘initiatief om kleinschalige innovatie dicht bij de werkvloer aan te jagen’. Volgens voormalig commandant van de Luchtstrijdkrachten, Sander Schnitger, is met Innovation AIR ‘de pioniersgeest volledig uit de fles!’ De nieuwe commandant van vliegbasis Eindhoven, Elanore Boekholt, heeft volgens Schnitger haar bevordering te danken aan deze manier van ‘sociale innovatie’. ‘Het was een manier om haar te behouden voor de Luchtmacht,’ aldus Schnitger in een Volkskrant-profiel over Boekholt.
Innovation AIR als gebakken lucht
Voor buitenstaanders is het lastig te begrijpen wat die pioniersgeest of sociale innovatie precies inhoudt. In een poging Innovation AIR — het geesteskindje van zowel Schnitger als Boekholt — dieper te doorgronden, dient men zich eerst een weg te banen door een woud van heppie-de-peppie-hashtags, zoals #pionieren, #innovatie, #CLSK3.0, #inspirerend, en onbegrijpelijk managementjargon. Zo wordt er gerept over ‘vrijwel autonome innovatiecellen met wisselende personele samenstelling en beperkte middelen, aan de rand van de organisatie, die zich volledig richten op de strategische innovatiethema’s big data en niet-kinetische beïnvloeding’, en ook over ‘een “community” van pioniers en “kantelaars” [als, red.] belangrijke voorwaarde voor het slagen van cultuurverandering’.
Op het eerste gezicht lijkt interne innovatie binnen een relatief conservatief departement als Defensie helemaal geen gek idee. Net als de overige krijgsmachtsonderdelen dient de Luchtmacht te concurreren met andere werkgevers, en bovendien is ook binnen dit onderdeel sprake van een nijpend tekort aan jong technisch talent. De profilering naar buiten toe als aantrekkelijke werkgever is een van de pogingen om dit tij te keren. Zo is er vanuit Innovation AIR een zogenaamd hightech-innovatieproject opgestart onder de titel ‘Realtime Access to Airborne ISR’ (Intelligence Surveillance, Reconnaissance). In de praktijk komt dit neer op een live-verbinding via Skype en een iPad met missiegebieden onder het mom van ‘hightech’. ‘Als militair ben je voornamelijk bediener van hightech-apparatuur. Je drukt op een knopje. Dit heeft natuurlijk niets te maken met inzicht in de technologie die erachter zit. Als je “hightech” op deze manier presenteert, jaag je feitelijk jonge techneuten zo snel mogelijk bij je vandaan,’ aldus een Luchtmachter. Hoewel de Luchtmacht hier de pr-plank volledig misslaat, is deze minder geslaagde poging om jong technisch personeel aan te trekken nog geen doodzonde. Toch werpt het de vraag op of dergelijke groots aangekondigde projecten — waar geld voor wordt vrijgemaakt — niet systematisch worden opgeklopt?
Dat de innovatie in ieder geval niet per se dicht bij de eigen werkvloer wordt gezocht, blijkt wel uit de rits aan sprekers die worden ingehuurd. Zo is eind 2015 de Amerikaanse ex-generaal McChrystal — die 60.000 dollar per toespraak vraagt — uitgenodigd om een praatje te houden. Daarnaast wist men ook de weg te vinden richting de Nederlandse ‘managementgoeroes’. Trendwatcher Menno Lantink — starttarief 4.000 euro — heeft bijvoorbeeld niet alleen gesproken op een bijeenkomst, maar tevens het boekje Radicaal ANDERS durven innoveren geschreven voor de Innovation AIR-club. Ook heeft kunstenaar Daan Roosegaarde — bekend van een interactief korenlandschap met ledlampen en in te huren via sprekersbureau Assemblee voor eenzelfde starttarief — mogen spreken op een bijeenkomst. Volgens Innovation AIR zelf vragen ‘spontane ideeën om een spontaan budget’. Dat klinkt mooi, maar wat dragen deze sprekers bij? Op de Facebookpagina van Innovation AIR staat letterlijk te lezen dat een spreker zich in ieder geval niet laat leiden door ‘getallen en feiten’, en alleen wat ‘onsamenhangende ervaringen’ deelt.
Lekker gek
Het wekt geen verbazing dat het woord ‘creativiteit’ — al dan niet in hashtag-vorm — regelmatig de revue passeert. Zo krijgen medewerkers de kans om elkaars handen over te tekenen tijdens een ‘transfusie door samenwerken’-workshop en worden er ‘dagboeken’ in graffitivorm opgehangen in de gang. Uiteraard worden dergelijke bijeenkomsten als boekpresentaties, workshops en praatjes afgesloten met een gezellige borrel, die door Innovation AIR liever ‘Kantel Cafés’ worden genoemd. Omdat er natuurlijk niet kan worden gepionierd op een lege maag, ontbijten de medewerkers gezamenlijk en lezen zij de krant — onder de noemer ‘AirBnB,’ wat staat voor AIR Breaking News Breakfast. Vervolgens schrijven ze op waar een kans ligt voor de Luchtmacht of voor Defensie in het algemeen, met steekwoorden als ‘unleashing talents,’‘future of food’ en ‘gezondheids-apps’ op diverse A4’tjes als resultaat.
Dat het in ieder geval lekker gek — of in pionierstaal: ‘out of the box’ — mag zijn, blijkt wel als er aan Follow the Money tevens wordt gemeld dat er in de liften van de Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) te Breda enige tijd een wc-pot heeft gestaan om ‘mensen aan het denken te zetten’. Hoewel luitenant-kolonel Eduard van der Schueren Follow the Money voor dit onderwerp in eerste instantie doorverwijst naar de afdelingen Defensie Communicatie Organisatie (DCO) of de afdeling Luchmacht Communicatie (LUCO) (‘mocht mijn specifieke kennis benodigd zijn voor beantwoording van uw vragen dan zal ik benaderd worden door DCO of LUCO’) laat hij bij doorvragen weten dat hoewel hij het een ludiek idee vindt er ‘in de periode dat ik bij AIR werk er geen WC in de [heeft] lift gestaan’. Aangezien de WC-pot volgens bronnen dateert uit de periode eind 2015-begin 2016 en van der Schueren in januari jongstleden de overstap vanuit de Marine heeft gemaakt naar de Luchtmacht, vraagt Follow the Money met het oog hierop of hij toevallig bereid is om na te vragen of dit onder zijn voorganger wel is gebeurd. Want ‘mocht het een bedrijfsroddel zijn, lijkt het [ons] wel zaak dit als zodanig te zien en eventueel te ontkrachten’. Hierop wordt gemeld dat er ‘vast ook wel wat op internet [is] te vinden over die periode bij AIR. Nogmaals veel succes met het schrijven van uw artikel’.
Hoe het ook zij, het gepionier wordt binnen de organisatie rijkelijk beloond. Zo krijgen radicale denkers en doeners zogeheten ‘pioniersmedailles’ uitgereikt. Hoewel het er op sociale media allemaal beregezellig uitziet, is niet iedereen overtuigd. ‘Mensen delen medailles aan elkaar uit voor het doen van hun werk,’ aldus een minder gecharmeerde Luchtmachter.
Kritiek niet gewenst
Hoewel de media vooral rept over de ‘sociale innovatie’ die met name het — zoals Schnitger het noemt — ‘Napoleontische systeem’ van top-down leiding geven moet afbreken, lijkt in het bijzonder een beperkte club van luitenant-kolonels binnen de Luchtmacht profijt te hebben van de Innovation AIR-activiteiten. Vooral hoger personeel mag bijvoorbeeld op cursus in de Verenigde Staten. Commandant Eduard van der Schueren twittert dan ook trots over zijn certificaat van een executive cursus bij de Amerikaanse private onderwijsinstelling Singularity University — kostenplaatje 14.000 dollar. Op de vraag aan Luchtmachters of dit soort zaken intern niet bevraagd worden, klinkt steevast hetzelfde antwoord: kritiek is niet gewenst. Positief opvallen staat gelijk aan niet zeuren, en in het geval van Innovation AIR verhoog je je carrièrekansen significant door zoveel mogelijk feliciterende hashtags over en weer te twitteren of te Facebooken.
Perverse uitgaven
De activiteiten — met name de relatief dure sprekers en cursussen — doen vermoeden dat het jaarbudget van Innovation AIR minimaal vijf nullen bevat. Dit bedrag zal alleen maar groter zijn indien er binnen het budget ook daadwerkelijk fte’s voor zijn vrijgemaakt. Dergelijke uitgaven door de overheid zouden niet alleen vragen moeten oproepen in economisch voorspoedige tijden. Wanneer men beseft dat deze activiteiten worden georganiseerd binnen een extreem uitgeholde krijgsmachtlijk, lijken de uitgaven ook nog eens een pervers karakter te krijgen. Kort door de bocht gesteld: hoe is het te verantwoorden dat er sprekers van 60.000 dollar worden uitgenodigd in een tijd waarin Nederlandse militairen op missie bij de Amerikanen moeten bedelen om schoenen? Of, zoals de voorzitter van de militaire vakbond AFMP, Anne-Marie Snels, aangeeft in een reactie: ‘Ook binnen de Luchtmacht wordt er flink aan oefeningen ingeboet omdat er én te weinig toestellen zijn én omdat de huidige begroting niet sluitend is. Dan verwacht je dat dáár de prioriteit ligt, ook vanwege de veiligheid van het defensiepersoneel. Een gedegen verantwoording door Defensie van de kosten van Innovation AIR in relatie tot de opbrengst lijkt me meer dan op zijn plaats.’
Navraag bij de Luchtmacht over de financiële verantwoording van Innovation AIR, met het oog op de vele activiteiten — de toespraak van McChrystal en de verschijning van het managementboek Radicaal ANDERS durven innoveren werden hierin expliciet vermeld — kost de nodige tijd. Op een eerste mail van 6 juni jongstleden aan zowel de contactpersoon van Innovation AIR als aan de verantwoordelijke woordvoerder komt aanvankelijk geen reactie. Na het sturen van een herinnering — een week later — wordt er verzocht om de Luchtmacht de tijd te geven ‘om passend te reageren op [het, red.] verzoek,’ dit omdat ‘verzoeken van externe media in samenspraak met onze afdeling Communicatie worden afgestemd’. De eerste aanzet tot een formulering volgt twee weken later. De Luchtmacht meldt op dinsdag 21 juni dat de aanvraag om de financiële verantwoording rond te krijgen is uitgezet, en dat deze zal worden toegelicht tijdens een gesprek. Antwoord op de vraag op welke termijn dit gesprek zal plaatsvinden — in verband met redactionele planning — blijft vooralsnog uit.
Wordt dus vervolgd.
FTM
De Koninklijke Luchtmacht kampt met een dringend tekort aan jong technisch personeel. Onder de noemer 'Innovation AIR' dient het krijgsmachtonderdeel zichzelf te vernieuwen om zo als aantrekkelijke werkgever over te komen. Maar wat houdt deze vernieuwing eigenlijk in? En nog belangrijker: staan de bijbehorende kosten in verhouding tot de nijpende materiële en personele tekorten binnen de Luchtmacht?
Als het gaat om luchtvaarttechniek en ‘pionieren', denken de meeste mensen waarschijnlijk aan de gebroeders Wright, die zichzelf in houtje-touwtje proto-zweeftoestellen de Kazachstaanse bergen in stortten, aan de eerste ruimtevluchten in het technologische tijdperk van computers zo groot als slaapkamers, of aan Amilia Earhart, die als eerste vrouw solo een Trans-Atlantische vlucht maakte. Kortom: ze associëren pionieren met risico, lef en met het tarten van de toen heersende definitie van ‘gezond verstand’. Bij de Nederlandse Luchtmacht denken ze bij pionieren echter vooral aan zichzelf. Met ‘Innovation AIR’ en de bijbehorende hashtag #CLSK3.0 doet de Koninklijke Luchtmacht een poging om zichzelf te vernieuwen.
Volgens Defensie zelf is Innovation AIR — waarbij AIR staat voor Ambition, Innovation and Results — een ‘initiatief om kleinschalige innovatie dicht bij de werkvloer aan te jagen’. Volgens voormalig commandant van de Luchtstrijdkrachten, Sander Schnitger, is met Innovation AIR ‘de pioniersgeest volledig uit de fles!’ De nieuwe commandant van vliegbasis Eindhoven, Elanore Boekholt, heeft volgens Schnitger haar bevordering te danken aan deze manier van ‘sociale innovatie’. ‘Het was een manier om haar te behouden voor de Luchtmacht,’ aldus Schnitger in een Volkskrant-profiel over Boekholt.
Innovation AIR als gebakken lucht
Voor buitenstaanders is het lastig te begrijpen wat die pioniersgeest of sociale innovatie precies inhoudt. In een poging Innovation AIR — het geesteskindje van zowel Schnitger als Boekholt — dieper te doorgronden, dient men zich eerst een weg te banen door een woud van heppie-de-peppie-hashtags, zoals #pionieren, #innovatie, #CLSK3.0, #inspirerend, en onbegrijpelijk managementjargon. Zo wordt er gerept over ‘vrijwel autonome innovatiecellen met wisselende personele samenstelling en beperkte middelen, aan de rand van de organisatie, die zich volledig richten op de strategische innovatiethema’s big data en niet-kinetische beïnvloeding’, en ook over ‘een “community” van pioniers en “kantelaars” [als, red.] belangrijke voorwaarde voor het slagen van cultuurverandering’.
Op het eerste gezicht lijkt interne innovatie binnen een relatief conservatief departement als Defensie helemaal geen gek idee. Net als de overige krijgsmachtsonderdelen dient de Luchtmacht te concurreren met andere werkgevers, en bovendien is ook binnen dit onderdeel sprake van een nijpend tekort aan jong technisch talent. De profilering naar buiten toe als aantrekkelijke werkgever is een van de pogingen om dit tij te keren. Zo is er vanuit Innovation AIR een zogenaamd hightech-innovatieproject opgestart onder de titel ‘Realtime Access to Airborne ISR’ (Intelligence Surveillance, Reconnaissance). In de praktijk komt dit neer op een live-verbinding via Skype en een iPad met missiegebieden onder het mom van ‘hightech’. ‘Als militair ben je voornamelijk bediener van hightech-apparatuur. Je drukt op een knopje. Dit heeft natuurlijk niets te maken met inzicht in de technologie die erachter zit. Als je “hightech” op deze manier presenteert, jaag je feitelijk jonge techneuten zo snel mogelijk bij je vandaan,’ aldus een Luchtmachter. Hoewel de Luchtmacht hier de pr-plank volledig misslaat, is deze minder geslaagde poging om jong technisch personeel aan te trekken nog geen doodzonde. Toch werpt het de vraag op of dergelijke groots aangekondigde projecten — waar geld voor wordt vrijgemaakt — niet systematisch worden opgeklopt?
Dat de innovatie in ieder geval niet per se dicht bij de eigen werkvloer wordt gezocht, blijkt wel uit de rits aan sprekers die worden ingehuurd. Zo is eind 2015 de Amerikaanse ex-generaal McChrystal — die 60.000 dollar per toespraak vraagt — uitgenodigd om een praatje te houden. Daarnaast wist men ook de weg te vinden richting de Nederlandse ‘managementgoeroes’. Trendwatcher Menno Lantink — starttarief 4.000 euro — heeft bijvoorbeeld niet alleen gesproken op een bijeenkomst, maar tevens het boekje Radicaal ANDERS durven innoveren geschreven voor de Innovation AIR-club. Ook heeft kunstenaar Daan Roosegaarde — bekend van een interactief korenlandschap met ledlampen en in te huren via sprekersbureau Assemblee voor eenzelfde starttarief — mogen spreken op een bijeenkomst. Volgens Innovation AIR zelf vragen ‘spontane ideeën om een spontaan budget’. Dat klinkt mooi, maar wat dragen deze sprekers bij? Op de Facebookpagina van Innovation AIR staat letterlijk te lezen dat een spreker zich in ieder geval niet laat leiden door ‘getallen en feiten’, en alleen wat ‘onsamenhangende ervaringen’ deelt.
Lekker gek
Het wekt geen verbazing dat het woord ‘creativiteit’ — al dan niet in hashtag-vorm — regelmatig de revue passeert. Zo krijgen medewerkers de kans om elkaars handen over te tekenen tijdens een ‘transfusie door samenwerken’-workshop en worden er ‘dagboeken’ in graffitivorm opgehangen in de gang. Uiteraard worden dergelijke bijeenkomsten als boekpresentaties, workshops en praatjes afgesloten met een gezellige borrel, die door Innovation AIR liever ‘Kantel Cafés’ worden genoemd. Omdat er natuurlijk niet kan worden gepionierd op een lege maag, ontbijten de medewerkers gezamenlijk en lezen zij de krant — onder de noemer ‘AirBnB,’ wat staat voor AIR Breaking News Breakfast. Vervolgens schrijven ze op waar een kans ligt voor de Luchtmacht of voor Defensie in het algemeen, met steekwoorden als ‘unleashing talents,’‘future of food’ en ‘gezondheids-apps’ op diverse A4’tjes als resultaat.
Dat het in ieder geval lekker gek — of in pionierstaal: ‘out of the box’ — mag zijn, blijkt wel als er aan Follow the Money tevens wordt gemeld dat er in de liften van de Commando Luchtstrijdkrachten (CLSK) te Breda enige tijd een wc-pot heeft gestaan om ‘mensen aan het denken te zetten’. Hoewel luitenant-kolonel Eduard van der Schueren Follow the Money voor dit onderwerp in eerste instantie doorverwijst naar de afdelingen Defensie Communicatie Organisatie (DCO) of de afdeling Luchmacht Communicatie (LUCO) (‘mocht mijn specifieke kennis benodigd zijn voor beantwoording van uw vragen dan zal ik benaderd worden door DCO of LUCO’) laat hij bij doorvragen weten dat hoewel hij het een ludiek idee vindt er ‘in de periode dat ik bij AIR werk er geen WC in de [heeft] lift gestaan’. Aangezien de WC-pot volgens bronnen dateert uit de periode eind 2015-begin 2016 en van der Schueren in januari jongstleden de overstap vanuit de Marine heeft gemaakt naar de Luchtmacht, vraagt Follow the Money met het oog hierop of hij toevallig bereid is om na te vragen of dit onder zijn voorganger wel is gebeurd. Want ‘mocht het een bedrijfsroddel zijn, lijkt het [ons] wel zaak dit als zodanig te zien en eventueel te ontkrachten’. Hierop wordt gemeld dat er ‘vast ook wel wat op internet [is] te vinden over die periode bij AIR. Nogmaals veel succes met het schrijven van uw artikel’.
Hoe het ook zij, het gepionier wordt binnen de organisatie rijkelijk beloond. Zo krijgen radicale denkers en doeners zogeheten ‘pioniersmedailles’ uitgereikt. Hoewel het er op sociale media allemaal beregezellig uitziet, is niet iedereen overtuigd. ‘Mensen delen medailles aan elkaar uit voor het doen van hun werk,’ aldus een minder gecharmeerde Luchtmachter.
Kritiek niet gewenst
Hoewel de media vooral rept over de ‘sociale innovatie’ die met name het — zoals Schnitger het noemt — ‘Napoleontische systeem’ van top-down leiding geven moet afbreken, lijkt in het bijzonder een beperkte club van luitenant-kolonels binnen de Luchtmacht profijt te hebben van de Innovation AIR-activiteiten. Vooral hoger personeel mag bijvoorbeeld op cursus in de Verenigde Staten. Commandant Eduard van der Schueren twittert dan ook trots over zijn certificaat van een executive cursus bij de Amerikaanse private onderwijsinstelling Singularity University — kostenplaatje 14.000 dollar. Op de vraag aan Luchtmachters of dit soort zaken intern niet bevraagd worden, klinkt steevast hetzelfde antwoord: kritiek is niet gewenst. Positief opvallen staat gelijk aan niet zeuren, en in het geval van Innovation AIR verhoog je je carrièrekansen significant door zoveel mogelijk feliciterende hashtags over en weer te twitteren of te Facebooken.
Perverse uitgaven
De activiteiten — met name de relatief dure sprekers en cursussen — doen vermoeden dat het jaarbudget van Innovation AIR minimaal vijf nullen bevat. Dit bedrag zal alleen maar groter zijn indien er binnen het budget ook daadwerkelijk fte’s voor zijn vrijgemaakt. Dergelijke uitgaven door de overheid zouden niet alleen vragen moeten oproepen in economisch voorspoedige tijden. Wanneer men beseft dat deze activiteiten worden georganiseerd binnen een extreem uitgeholde krijgsmachtlijk, lijken de uitgaven ook nog eens een pervers karakter te krijgen. Kort door de bocht gesteld: hoe is het te verantwoorden dat er sprekers van 60.000 dollar worden uitgenodigd in een tijd waarin Nederlandse militairen op missie bij de Amerikanen moeten bedelen om schoenen? Of, zoals de voorzitter van de militaire vakbond AFMP, Anne-Marie Snels, aangeeft in een reactie: ‘Ook binnen de Luchtmacht wordt er flink aan oefeningen ingeboet omdat er én te weinig toestellen zijn én omdat de huidige begroting niet sluitend is. Dan verwacht je dat dáár de prioriteit ligt, ook vanwege de veiligheid van het defensiepersoneel. Een gedegen verantwoording door Defensie van de kosten van Innovation AIR in relatie tot de opbrengst lijkt me meer dan op zijn plaats.’
Navraag bij de Luchtmacht over de financiële verantwoording van Innovation AIR, met het oog op de vele activiteiten — de toespraak van McChrystal en de verschijning van het managementboek Radicaal ANDERS durven innoveren werden hierin expliciet vermeld — kost de nodige tijd. Op een eerste mail van 6 juni jongstleden aan zowel de contactpersoon van Innovation AIR als aan de verantwoordelijke woordvoerder komt aanvankelijk geen reactie. Na het sturen van een herinnering — een week later — wordt er verzocht om de Luchtmacht de tijd te geven ‘om passend te reageren op [het, red.] verzoek,’ dit omdat ‘verzoeken van externe media in samenspraak met onze afdeling Communicatie worden afgestemd’. De eerste aanzet tot een formulering volgt twee weken later. De Luchtmacht meldt op dinsdag 21 juni dat de aanvraag om de financiële verantwoording rond te krijgen is uitgezet, en dat deze zal worden toegelicht tijdens een gesprek. Antwoord op de vraag op welke termijn dit gesprek zal plaatsvinden — in verband met redactionele planning — blijft vooralsnog uit.
Wordt dus vervolgd.
FTM
Ik heb wel 5 keer gekeken of het niet toevallig een artikel van de Speld was... niet dus...
Maar zijn we nu echt zo diep gezonken dat defensie zich geld uit de zakken laat kloppen door dit soort zweefclubs? Wat is het volgende? Macrame dagen voor het kader?
Edit: Die lui even gegoogled... man, man, man...
https://www.facebook.com/innovationAIR/
https://vimeo.com/user33613514
[ Bericht 43% gewijzigd door AchJa op 25-06-2016 22:12:33 ]
Maar zijn we nu echt zo diep gezonken dat defensie zich geld uit de zakken laat kloppen door dit soort zweefclubs? Wat is het volgende? Macrame dagen voor het kader?
Edit: Die lui even gegoogled... man, man, man...
https://www.facebook.com/innovationAIR/
https://vimeo.com/user33613514
[ Bericht 43% gewijzigd door AchJa op 25-06-2016 22:12:33 ]
Er was afgelopen najaar een onderofficiers experience in Rotterdam; ik vind het erg goed dat Schnitger zich sterk heeft gemaakt voor een nieuwe beleidsvisie onderofficieren. Ik heb nog niet eerder een leidinggevende op een podium zien staan en zoveel kritische vragen over zich heen zien komen. Daar heb ik respect voor. Maar dat er allerlei pannenkoeken zijn ingehuurd om te presenteren of een verhaal te vertellen, waarbij er één zo'n mafkees zelfs zei dat er geld zat was, dat vind ik dood- en doodzonde van het geld. Daar kan ik dan weer totaal niet bij met mijn hoofd.quote:
Ik heb wel 5 keer gekeken of het niet toevallig een artikel van de Speld was... niet dus...
Maar zijn we nu echt zo diep gezonken dat defensie zich geld uit de zakken laat kloppen door dit soort zweefclubs? Wat is het volgende? Macrame dagen voor het kader?
Edit: Die lui even gegoogled... man, man, man...
https://www.facebook.com/innovationAIR/
https://vimeo.com/user33613514
Heb ik iets van gehoord, jij bent de eerste die ik hoor die redelijk positief is...quote:
[..]
Er was afgelopen najaar een onderofficiers experience in Rotterdam; ik vind het erg goed dat Schnitger zich sterk heeft gemaakt voor een nieuwe beleidsvisie onderofficieren. Ik heb nog niet eerder een leidinggevende op een podium zien staan en zoveel kritische vragen over zich heen zien komen. Daar heb ik respect voor.
Overigens was dat alleen Klu... En er zijn ook karrevrachten onderofficieren NIET heen gegaan.
Er is zoveel mis bij defensie. Als je dan als journalist alleen weet te komen met een stuk over AIR (wat wellicht een paar ton heeft gekost in 3-4 jaar tijd) dan is dat wat mij betreft echt onkunde.
Achter AIR zit in ieder geval nog een idee, kan je van het personeelssysteem niet zeggen.
Achter AIR zit in ieder geval nog een idee, kan je van het personeelssysteem niet zeggen.
Dat zal best dat daar een idee achter zit, achter sap/speer zit ook een idee en achter het afschaffen van de tanks toch wel... Maar ga jij nou echt met droge ogen beweren dat defensie dit soort gebakken lucht, turbo, hashtag taal nodig heeft? Met "jezelf terug vinden" en weet ik veel wat voor zweef onzin?quote:
Er is zoveel mis bij defensie. Als je dan als journalist alleen weet te komen met een stuk over AIR (wat wellicht een paar ton heeft gekost in 3-4 jaar tijd) dan is dat wat mij betreft echt onkunde.
Achter AIR zit in ieder geval nog een idee, kan je van het personeelssysteem niet zeggen.
Er moet gvd gevechtskracht gegenereerd worden en dat bereik je niet door elkaars handjes over te trekken. Mijn god...
Gebakken lucht wordt al veel te veel verkocht binnen dit bedrijf met elke zoveel jaar weer een nieuwe visie op leidinggeven of weer een nieuw systeem van opleiden...Ik ben ook benieuwd hoe dit zou uitpakken als ze dit bij de KL of Kmarns zouden uitrollen ipv bij de Klu...
Wat ik bedoel: er wordt miljoenen over de balk gegooid met SAP/SPEER, het kundige personeel rent zo hard ze kunnen richting de uitgang (en degene die willen blijven krijgen zonder onderbouwing te horen dat er al teveel FPS 3 is), we komen structureel 700 miljoen tekort, onderhoudscontracten worden opgezegd vanwege tekorten en zo zijn er nog zat dingen te benoemen.quote:
[..]
Dat zal best dat daar een idee achter zit, achter sap/speer zit ook een idee en achter het afschaffen van de tanks toch wel... Maar ga jij nou echt met droge ogen beweren dat defensie dit soort gebakken lucht, turbo, hashtag taal nodig heeft? Met "jezelf terug vinden" en weet ik veel wat voor zweef onzin?
Er moet gvd gevechtskracht gegenereerd worden en dat bereik je niet door elkaars handjes over te trekken. Mijn god...
Ik ben ook benieuwd hoe dit zou uitpakken als ze dit bij de KL of Kmarns zouden uitrollen ipv bij de Klu...
Dan vind ik het vrij apart dat je als journalist je gaat focussen op een relatief klein bedrag wat gemoeid is met AIR (waar ook wel degelijk al aardige dingen uit zijn gekomen).
Een bijzaak wordt gebracht in een groot artikel als een groot probleem. Beter schrijf je dan een stuk over de echte problemen inplaats van over een bijzaak.
Eens. Maar dat neemt niet weg dat ook dit soort (in mijn ogen) geld over de balk smijterij niet benoemd hoeft te worden. Want ook al gaat het om relatief kleine bedragen daar kunnen ik en mijn collega een paar dagen van op oefening of we kunnen wel een dienstreis maken of kan er wel iemand een relevante cursus volgen...quote:
[..]
Wat ik bedoel: er wordt miljoenen over de balk gegooid met SAP/SPEER, het kundige personeel rent zo hard ze kunnen richting de uitgang (en degene die willen blijven krijgen zonder onderbouwing te horen dat er al teveel FPS 3 is), we komen structureel 700 miljoen tekort, onderhoudscontracten worden opgezegd vanwege tekorten en zo zijn er nog zat dingen te benoemen.
Daarbij zijn de rest van de (grote) problemen van defensie ook veelvuldig in het nieuws gekomen.
En die dingen zouden niet verzonnen zijn zonder AIR?quote:Dan vind ik het vrij apart dat je als journalist je gaat focussen op een relatief klein bedrag wat gemoeid is met AIR (waar ook wel degelijk al aardige dingen uit zijn gekomen).
Daarbij heeft Dieuwertje Kuijpers regelmatig erg kritische stukken/ werkt daar aan mee over defensie en wat er mis is.quote:Een bijzaak wordt gebracht in een groot artikel als een groot probleem. Beter schrijf je dan een stuk over de echte problemen inplaats van over een bijzaak.
Het kabinet neemt de problemen bij Defensie niet echt serieus
Defensie heeft meer nodig dan alleen geld
Defensie loopt op het tandvlees
Het rapport PX-10 deugt niet
Dit budget brengt ons land in gevaar
De Nederlandse Krijgsmacht is een beggars Army geworden
De anti onderzeeboot lobby rammelt
En zo is er wel meer van haar te vinden. Dus dat ze niet achter de grote problemen aangaat en alleen de kleine dingetjes benoemt is onzin. Ook op haar blog staan rake dingen.
[ Bericht 7% gewijzigd door AchJa op 26-06-2016 12:07:30 ]
"In Nederland heerst strategische armoede"
"In Nederland heerst strategische armoede." Dat zegt hoofddocent maritieme strategie KTZ Niels Woudstra in een exclusief interview met Marineschepen.nl over China, Rusland, de VS en Nederland. Ook komen strategen als Sun Tzu, Mahan en Till aan bod, schijnt de marineofficier zijn licht op de Nederlandse vloot en bespreekt de belangrijkste maritieme trends.
Een betere plaats om te praten over maritieme strategie kun je haast niet bedenken: Rotterdam. Strategisch gelegen tussen het hoofdkantoor van Marineschepen.nl in Amsterdam en de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) te Breda, waar kapitein ter zee (KTZ) mr. Niels Woudstra als hoofddocent maritieme strategie werkt.
Sinds 2010 is Woudstra verbonden aan de faculteit Militaire Wetenschappen en zeker tot 2017 doceert de zeeofficier strategie in de door land omsloten stad.
De interesse in strategie werd bij Woudstra vooral gewekt nadat hij eind jaren '90 de Hogere Krijgskundige en Algemene Vorming (HKV) had afgerond, een intensieve cursus voor officieren waar Woudstra veel had geleerd maar vrijwel niets over strategie. Achteraf is dat geen grote verrassing, want volgens Woudstra was de marine daar niet mee bezig: "Tijdens de Koude Oorlog leverde de marine vooral tactische modules aan de NAVO. De marine is van oorsprong erg technisch-tactisch georiënteerd, maar het operationeel en strategisch niveau zijn na de val van de Muur belangrijker geworden."
Risee van de NAVO
Inmiddels is het belang van strategie al jaren geleden doorgedrongen bij de marine en bij defensie. Toch valt er nog veel te winnen. Heel veel, volgens Woudstra. "In Nederland heerst strategische armoede. Dat durf ik zo wel te zeggen. Volstrekte strategische armoede," antwoord de universitair hoofddocent zonder een seconde na te denken op de vraag naar de situatie van dit moment.
"Er zijn regelmatig polls over het welbevinden van de Nederlander en dan blijkt dat de Nederlander relatief gelukkig is. Hij geeft zijn leven een hoog cijfer, hoger dan bijvoorbeeld een Fransman. Reden temeer om eens goed na te denken over onze omgeving en onze belangen."
"Zie je die mooie foto?" Woudstra wijst naar een gigantische luchtfoto aan de muur waar de haven van Rotterdam te zien is. "Nederland moet gaan nadenken over wat onze belangen zijn, welke bedreigingen er kunnen zijn en wat we daar vervolgens aan gaan doen."
"Maar dat zit niet in onze cultuur. Alles draait om economische groei, terwijl over het belangrijke begrip veiligheid niet strategisch wordt nagedacht."
"Dat is ook één van de redenen waarom wij in Nederland defensie veronachtzamen en de risee van de NAVO zijn geworden. We zitten nu om en nabij de 1% van ons BBP terwijl we 2% hadden toegezegd. Een schande voor een land dat de 17e economie van de wereld is. We zeggen vaak dat Nederland een klein land is. Nederland is helemaal geen klein land. We zijn de ze-ven-tien-de economie van de wereld van de 200 landen ter wereld, Nederland heeft best een prominente positie. We verdienen ook veel per hoofd van de bevolking, dus we hebben veel te verliezen."
"Dat besef is absoluut onvoldoende aanwezig. Als dat wel aanwezig zou zijn, zou het kabinet allang een strategische analyse gemaakt hebben voor een goede nationale defensie, plus een goed investeringsplan."
Het ontbreken van een strategie doet zich volgens Woudstra met regelmaat wreken: "We hebben afgelopen jaren gezien dat elke keer als een nieuw kabinet aantrad, er weer beknibbeld werd op defensie. Als een soort sluitpost."
"Het beleid is zo ad hoc en zo opportunistisch dat het JSS bijna voor een appel en een ei was verkocht. Dat gevaar werd afgewend, maar dat is niet altijd gelukt. Bijvoorbeeld met het Marine Etablissement Amsterdam. Dat stoten we af. Er is geen land in de wereld waar Defensie niet aanwezig is in de hoofdstad, wij gaan er gewoon weg na 400 jaar."
Volgens Woudstra was dit nooit gebeurd als er een gedegen strategie was geweest. "Absoluut, maar dan wel een strategie waar men zich dan aan commit."
"Het ontbreken van een strategie is ook vervelend voor onze internationale positie, want in het buitenland weet men dat Nederland de 17e economie is en geen klein land. Dan krijg je toch het gevoel van een freerider: Nederland wil wel graag meesurfen op de veiligheid die bijvoorbeeld de VS verzorgt op de wereldzeeën, daar maakt Nederland gebruik van. Maar Nederland is niet meer bereid, laat staan in staat, om daar zelf structureel aan bij te dragen. Gewoon om onze fair share te nemen als rijk land. Een schande."
Hoe groot de rol is van de maritieme sector voor Nederland, is vaak niet bekend, maar blijkt wel duidelijk uit de cijfers. De Nederlandse maritieme cluster kent 12.000 bedrijven die zorgen voor 253.000 banen en realiseert een totale toegevoegde waarde van 23 miljard euro, zo bleek uit de monitor 'De Nederlandse maritieme cluster' van 2015. Van alle 200 landen zijn slechts 69 staten kleiner dan Nederland. Toch behoort ons land tot één van de grotere economieën van de wereld.
Strategie
Het ontbreekt Nederland aan een militaire strategie. Maar wat is strategie eigenlijk? Woudstra: "Strategie is het plan dat doelstellingen verbindt met de middelen. Als ik er college over geef maak ik een driehoekje, bovenaan staat doel en op de andere punten staat plan en middelen. Het doel gaat over 'het wat' en het plan gaat over 'het hoe' en de middelen is 'het waarmee'."
"Dat strategisch proces (doel-plan-middelen) lijkt heel triviaal, maar ook hoge politici en hoge officieren hebben de neiging om meteen naar middelen te grijpen. Toen het in Afghanistan niet helemaal liep zoals gewenst, vroegen generaals om meer troepen (middelen). Maar, wacht even generaal, wat wilt u nou bereiken (doel) in Afghanistan? Zijn meer troepen daar in uw plan (strategie) wel de oplossing voor?"
Strategie staat niet op zichzelf. Onder het strategisch niveau bevindt zich het operationeel niveau en daaronder het tactisch niveau. In een oorlog bestaat het onderste niveau vaak uit veld-, lucht- of zeeslagen. Daarboven, het operationeel niveau, bestaat uit campagnes en operaties die veel groter zijn opgezet, zoals de luchtlanding Operatie Market Garden nabij Arnhem in 1944 en Overlord (de landingen op Normandië op D-Day in 1944).
De usual suspects
Een gesprek over strategie, zonder dat de namen van bekende strategen voorbij komen, is haast niet mogelijk. En dat terwijl de twee belangrijkste maritieme strategen in de geschiedenis, de Amerikaan Mahan en de Brit Corbett, net iets meer dan honderd jaar dood zijn. Toch zijn hun invloeden nog altijd merkbaar.
"Veel van wat Julian Corbett in zijn boek 'Some Principles of Maritime Strategy' uit 1911 schreef, is tot de dag van vandaag te gebruiken. Dat geldt lang niet voor alle maritieme boeken: het deel over zeetactiek in het boek van Putman Cramer uit 1913, is bijvoorbeeld volledig achterhaald. De tactiek drijft namelijk op de techniek. Terwijl van de andere kant de strategie meer praat over doelstellingen."
"Zie het als draaiende wieltjes," doceert Woudstra. "Het kleinste wieltje is de techniek, dat draait heel hard rond. Er zit een wat groter wieltje boven, dat is de tactiek. Dat draait wat langzamer. Nog een groter wieltje is het operationeel niveau, nog langzamer … En het bovenste, de (politieke) strategie, die beweegt bijna niet."
Een strateeg wiens werk nog steeds invloed heeft, is Sun Tzu. Deze Chinese generaal leefde zo'n 2500 jaar geleden en hoewel in zijn boek 'De kunst van het oorlogvoeren' uitsluitend is bedacht vanuit operaties te land, is Sun Tzu volgens Woudstra ook uitstekend maritiem te interpreteren.
Niet alle belangrijke denkers op maritiem vlak leefden in voorgaande eeuwen. De Brit Geoffrey Till zal op dit moment ongetwijfeld werken aan zijn vierde editie van zijn 'Seapower: A Guide for the Twenty-First Century', één van de belangrijkste boeken in de college's van Woudstra.
1990 is een waterscheiding
In het boek van Till, de meest recente versie is van 2013, worden namelijk niet alleen de werken van o.a. Mahan en Corbett behandeld, maar vanzelfsprekend komen ook recentere ontwikkelingen aan bod. Dan blijkt dat het ogenschijnlijk stilstaande grote wiel van de strategie toch een paar slagen heeft gemaakt.
"Ik zie 1990 als een waterscheiding," begint Woudstra zijn verhaal over de recente veranderingen in de wereld. "Tot 1990 ging het vooral om interstatelijke verhoudingen, ook op maritiem strategisch gebied."
"Wat al die oude schrijvers hebben geschreven, houdt verband met conflicten tussen landen, het interstatelijk conflict. Waarbij Mahan heel erg offensief denkt; de beslissende zeeslag en Corbett zich richt op het beschermen van de sea lines of communication."
"Maar het einde van het Warschau Pact in 1990 en het einde van de Sovjet-Unie, betekenden ook het einde van de bipolaire wereld tussen de NAVO en het Warschau Pact. Dan is er tien jaar lang unilateralisme: hegemonie van de VS, de volledige hegemonie. Tot 11 september 2001, wanneer aangetoond wordt dat een terroristische organisatie in staat is tot een grote militaire operatie, zij het met civiele middelen."
"Tot dat moment was anti-terroristenwerk voornamelijk politiewerk, vanaf dat moment is het militair van aard geworden. Dat zie je ook in de reactie van de VS, met de Global War on Terror en de inval in Afghanistan. Zij gingen met militaire middelen Al Qaida bestrijden."
Volgens Woudstra kenmerkt de huidige tijd zich door een periode van multilateralisme. Vooral China en Rusland worden op maritiem gebied volgens Woudstra steeds belangrijker.
Maar er zijn ook spelers die niet aan een land zijn verbonden: non-state actors. "De non-state actors zie ik in 2 hoofdgroepen," zegt Woudstra, "De terroristen, die hebben macht als hoogste doel. En anderzijds criminelen. Dat kunnen mensen zijn die afval dumpen in zee, maar ook drugstransporteurs, mensensmokkelaars of zeerovers."
"Het belang van die non-state actors is toegenomen. Dat is een nieuwe en belangrijke trend. Zeerovers zijn zo oud als de wereld, maar verder: maritiem terrorisme, drugs- en mensensmokkel over zee, overbevissing, vervuiling en dumping, zijn vrij nieuw. Zeker op de schaal waar op het nu gebeurd. Daar kunnen we niet onverschillig tegenover staan."
"Dus dan zie je op maritiem gebied, dat naast de klassieke strategische belangen en dreigingen tussen staten, heel veel bijgekomen is waarbij non-state actors een rol spelen. Dit vergt wel meer van onze aandacht en inspanning."
Ruim 100 jaar dood, maar nog steeds alive and kicking
Betekent dat dan niet toch dat we Mahan en Corbett kunnen vergeten? Nee, belangrijke ideeën van Mahan -die vooral terug komen in zijn beroemdste werk The influence of sea power upon history- zijn achterhaald, maar de Amerikaanse denker wordt nog veel gebruikt, volgens Woudstra: "Corbett en Mahan zijn alive and kicking. De US Navy is typisch Mahan georiënteerd: big is beautiful. Traditioneel veronachtzamen de Amerikanen hun mijnenbestrijdingscapaciteit. Het fregat USS Samuel B. Roberts liep in de Perzische Golf op een mijn en het antwoord daarop was Operation Praying Mantis, meteen WHACK! Beslissend uitschakelen."
"Ze hadden natuurlijk ook iets kunnen doen aan mijnenbestrijding. Zoals vaker haalt VS er dan bondgenoten bij, want eigenlijk staat de Amerikaanse mijnenbestrijdingscapaciteit in geen verhouding tot hun slagkracht. Dan loop je kans op het David en Goliath effect en dat is wel een Amerikaans probleem. Dat komt bij Mahan vandaan: beslissende slag, agressief, hoog technologisch."
In Groot-Brittannië wordt Mahan minder aangehangen, maar vooral de Brit Julian Corbett, volgens Woudstra. "Corbett kende het werk van Mahan wel, al baseerde hij zich heel sterk op de strategie van de Pruisische strateeg Von Clausewitz. Corbett kende Sun Tzu waarschijnlijk niet."
"Corbett heeft een aantal revolutionaire dingen gezegd. Zo hield hij pleidooi voor jointness [samenwerking tussen land- en zeemacht]. Maar ook control of the sea, in tegenstelling tot het command of the sea van Mahan. Mahan baseerde dat op een analyse van de zeiltijd. Als je in die zeiltijd de vijand vernietigde op zee, had je inderdaad command of the sea. Maar aan het begin van de 20e eeuw kwamen er een paar technologische innovaties waardoor tactieken veranderden."
"Corbett was zich bewust van zeemijnen, van duikboten, de militaire luchtvaart was in ontwikkeling. Met andere woorden, je kan wel de oppervlaktevloot van de vijand verslaan, de beslissende zeeslag, maar dat heeft inmiddels geen strategische implicaties meer"
Het idee van de beslissende zeeslag speelde internationaal een grote rol aanloop naar en tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar ook tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nu is het aantal schepen bij veel Westerse marines zo klein, dat je maar een paar fregatten hoeft uit te schakelen om een oppervlaktevloot lam te leggen.
Toch is volgens Woudstra de beslissende zeeslag op tactisch niveau zoals Mahan het bedoelde tegenwoordig haast niet meer mogelijk: "Na de beslissende zeeslag heb je volledige zeggenschap over de zee; command of the sea. Maar dat moet tegenwoordig wel in drie dimensies. Dat is -in tegenstelling tot vroeger- niet alleen op het wateroppervlak, maar ook volledige controle op het onderwaterdomein en over het luchtruim. Zolang de opponent na de zeeslag nog in staat is om raketten af te vuren vanaf de kust, aanvallen te doen met vliegtuigen of om met onderzeeboten te opereren, is de zeeslag niet beslissend geweest."
Een nuance die Woudstra aanbrengt is dat het wel mogelijk is dat als een zeeslag verloren wordt op tactisch niveau, besloten wordt zich terug te trekken op operationeel of zelfs strategisch niveau (bijv. zich overgeven of vrede sluiten). Dit is echter anders dan de beslissende zeeslag die Mahan voor ogen had, waarbij de vijandelijke vloot wordt vernietigd.
"Het is nu veel belangrijker om sea control te verkrijgen: tijdelijke en plaatselijke, maar volledige beheersing van een zeegebied, op, onder en boven het zeeoppervlak. Dit bijvoorbeeld t.b.v een amfibische landing of het beheersen van een choke point, zoals de Straat van Gibraltar. De vijand beslissend verslaan dient vaak geen doel meer, sea control wel."
Sun Tzu
Een beslissende zeeslag zoals Mahan die bedoelde, zou dus wel mogelijk zijn als de tegenstander bijvoorbeeld alleen oppervlakteschepen heeft. Woudstra bevestigt dat, maar haalt direct het werk van Sun Tzu erbij: "Sun Tzu zei dat je heel divers moet zijn. Het water gaat naar het laagste punt. Dus als je ergens sterk bent, gaat de vijand erom heen en pakt je waar je zwak bent." Je hoeft dus helemaal geen command of the sea of te hebben om je doel te bereiken.
Er is er ook nog een derde niveau, en dat is sea denial, dan ben je in staat om de tegenstander de volledige beheersing over een zeegebied te ontzeggen. Landen die een machtige opponent hebben, richten zich (deels) op sea denial als verdediging. Denk aan China dat niet wil dat de VS het voor het zeggen krijgt in de wateren rond bijvoorbeeld Taiwan.
"De US Navy denkt heel Mahanistisch en heeft niet zo goed in de gaten dat het water naar het laatste punt gaat. Dus wat doe je als je opponent bent van die partij? Dan ga je niet ook 12 vliegkampschepen bouwen, maar bouw je onderzeeboten, ontwikkel je ballistische raketten tegen vliegkampschepen en -een goedkoop en effectief wapen voor sea denial- zeemijnen. Dat is wat China doet; de tegenstander pakken waar hij zwak is."
"China is op zee nog tientallen jaren de mindere van Amerika. Maar lees hoe Zr.Ms. Walrus tijdens een oefening een Amerikaans vliegkampschip tot zinken bracht: het is relatief makkelijk om met een kleine onderzeeboot een hele carrier naar de andere wereld te schieten. Heb je een machtige vijand tegenover je, dan is de onderzeeboot vaak het beste wapen, dat bovendien helemaal niet duur is. Men kijkt altijd erg op tegen de aanschafkosten, maar het gaat om de totale kosten over de hele levensduur."
Doet de VS het dan helemaal verkeerd? Nee, zegt Woudstra, misschien zijn hun strategische keuzes niet helemaal meer van deze tijd, ze hebben wel een plan. (Het meest recente plan verscheen in maart 2015.) "De VS heeft een hele duidelijke visie op maritieme belangen en wat ze tegenover de dreigingen willen zetten. Dat verandert ook niet elke keer als de politieke verhoudingen veranderen, de strategie blijft hetzelfde."
Strategie van China: misleiding
Hoe zit het dan met de strategie van China? Volgens Niels Woudstra is ook China op strategisch vlak zeer doordacht bezig en weet China precies wat het wil. "Uiteraard heeft men in China Sun Tzu gelezen. Hij schrijft onder andere dat als je je vijand kunt overwinnen zonder slag te leveren, je daarvoor moet kiezen. Dat is typisch wat China doet."
"Sun Tzu schrijft ook over misleiding. En één van de geweldige trucs van dit moment is de peaceful rise of China. Ofwel de wereld het gevoel geven dat China zich op een vredelievende manier aan het ontwikkelen is. Dat is helemaal niet zo. Tijdens de Koreaoorlog was China de grens overgekomen, redelijk agressief. Cyberaanvallen: behoorlijk agressief. En China is nu vrij agressief bezig in de Zuid en Oost Chinese Zee om z'n invloedssfeer uit te breiden."
"China heeft de strategische Pakistaanse haven Gwadar in handen, het heeft de haven van Athene, Pireaus, opgekocht. Tenminste een kwart van de haven van Rotterdam is al in Chinese handen. Dat is je vijanden overwinnen, zonder slag te leveren."
Hoeft Nederland dus niet bang te zijn voor een militair conflict met China? "Sun Tzu zegt dat het winnen zonder te vechten de voorkeur heeft," legt Woudstra uit. "Maar de gigantische expansie van de Chinese marine, is niet voor niets. China weet heel goed dat softpower alleen van waarde is als er hard power achter staat."
Maar niet alleen Sun Tzu wordt in China gelezen. Er zijn inmiddels al vele essays, artikelen en boeken geschreven over de invloed van Mahan op het Chinese maritieme denken. De Amerikaan die voor de beslissende zeeslag pleitte, heeft volgens Woudstra de aandacht in Azië. "Mahan wordt gelezen door de Chinese strategen. Ja. Zeker. Dat is onder andere te zien aan het belang dat China aan sea power hecht. Behalve in de 15e eeuw, was China erg territoriaal georiënteerd. Nu zijn ze ineens heel erg maritiem georiënteerd. Dat is al heel Mahaniaans. Het belang van sea power, de zes vormende elementen van sea power, het versterkende effect van de oorlogsvloot en de economische handel, zie je in China terugkomen. Allemaal Mahan."
Woudstra is er van overtuigd dat de ontwikkelingen in China en in de Zuid-Chinese Zee ook voor Nederland van belang zijn. "China is met een geweldige maritieme expansie bezig. Zo wil China van de Zuid-Chinese Zee een Chinees binnenwater maken. Dat is absoluut een ongewenste ontwikkeling, want volgens het internationaal recht en het zeerechtverdrag zijn dat internationale wateren."
Is dat dan niet alleen een probleem voor bijvoorbeeld de Filipijnen? Woudstra denkt dat van niet.
"Heel veel schepen in Rotterdam zijn door de Zuid-Chinese Zee gevaren. Die goederen komen uit Taiwan, Zuid-Korea, Japan en China zelf. Als China daar in die zee macht krijgt over de doorvaart, kan China bijvoorbeeld besluiten dat er alleen Chinese schepen mogen varen of dat andere schepen tol moeten betalen."
Rusland is aan het poken en porren
Dichter bij huis is het Rusland dat op zee, in de lucht en bij Oekraïne sinds kort erg actief is. Een heel andere ontwikkeling, maar niet minder zorgelijk, zegt Woudstra. "Ik denk dat Poetin Sun Tzu heeft gelezen. Hij is geweldig in misleiding en hybride oorlogvoering. Het is niet nieuw, maar het lijkt alsof hij het uitgevonden heeft. Poetin voert in Oekraïne een soort partizanenoorlog, zijn Spetsnaz [Russische special forces], zijn niet als zodanig herkenbaar, dat zijn groene mannetjes geworden. Hij ontkent dat hij intervenieert in Oost-Oekraine, terwijl hij dat wel doet."
"Toen in 1940 Duitsers de Nederlandse grens overstaken was het duidelijk. De Duitsers hadden Duitse uniformen aan en er werd strijd geleverd volgens bepaalde regels. Poetin trekt zich van regels niets aan, als hij zijn doel maar bereikt. Hij gebruikt cyber, allerlei vormen van strategische beïnvloeding, strategische communicatie en daar is hij goed in."
"Poetin is bezig om allerlei subversieve activiteiten uit te voeren in de Baltische Staten. En die Baltische Staten en Polen zijn terecht allemaal hartstikke bang voor hem. Rusland is aan het porren en poken in het luchtruim van NAVO landen. En ze hebben behoorlijk huisgehouden in Syrië, omdat ze daar een haven hebben die voor hen van strategisch belang is in de Middellandse Zee."
Het zou zomaar een nieuwe Koude Oorlog kunnen zijn, schat de maritiem strateeg in. "Rusland probeert toch weer landen in z'n invloedssfeer te krijgen, ook maritiem gezien."
Het Kremlin is bezig met een comeback, toch heeft Rusland te maken met flinke uitdagingen. Woudstra: "De Russische bevolking neemt heel hard af en het alcoholisme onder mannen is een groot probleem. Ook de eenzijdigheid van de economie is problematisch nu de olieprijs gekelderd is."
"Ga eens niet eerst langs de minister van Financiën"
Terwijl er in het buitenland ontzettend veel gebeurt, staat strategie in Nederland nog in de kinderschoenen. Woudstra heeft als geen ander een beeld van hoe ons land het strategie-probleem zou moeten aanpakken. "Laat beleidsmakers in gesprek gaan met mensen die er verstand van hebben. Ga een keer niet eerst langs de minister van Financiën, maar breng goed in kaart wat onze maritieme belangen zijn. Wat is bijvoorbeeld de betekenis van Rotterdam voor Nederland? Kunnen we daar onverschillig over blijven of heeft dat iets te maken met onze economische veiligheid, onze fysieke veiligheid op het vasteland? Als je dat goed op je netvlies hebt; wat zijn de dreigingen? Statelijke dreigingen, niet-statelijke dreigingen, ecologische dreigingen? Hoe kunnen die, maritiem gezien, aangrijpen op onze nationale en bondgenootschappelijke belangen?"
"Dan ga je door deductie kijken wat voor middelen je nodig hebt. Dat is geen rocket science, het is een exercitie die je moet doorlopen, maar waar je wel over na moet denken."
Woudstra heeft inmiddels wel een beeld van wat daar wat hem betreft uit komt. "Als ik die exercitie doe, is mijn conclusie: flink investeren in defensie. Ja. Dan moeten we flink investeren."
"Je hebt een bepaalde mate van power projection nodig, je moet kunnen optreden op het Nederlandse continentaal plat van de Noordzee en je moet zowel hoog als laag in het geweldspectrum dreigingen het hoofd kunnen bieden. Nou daar heb je onder andere een harmonische vloot nodig en dat zou je weer tot Sun Tzu kunnen herleiden."
"De capaciteiten die we op dit moment hebben voldoen op dit moment, maar moeten vervangen worden. Maar de aantallen… we hebben 6 fregatten, dat voldoet niet om alle taken te doen die wij moeten kunnen doen. We hebben een verdedigingstaak voor de eilanden in de West. Je kunt dat niet zo belangrijk vinden, maar we hebben dat toegezegd. We hebben ons verbonden aan de NAVO. We hebben ook gewoon puur onze eigen nationale belangen. We willen toch dat die stroom koopvaardijschepen ongestoord naar Rotterdam kan varen?"
Voor Woudstra is het klip en klaar wie het initiatief tot een strategie zou moeten nemen: "Het kabinet, het is absoluut de verantwoordelijkheid van het kabinet. Bovendien is dit een klassieke overheidstaak. Het gaat om collectieve veiligheid. De overheid bemoeit zich met alles, maar juist dit is een overheidstaak."
Marineschepen.nl
"In Nederland heerst strategische armoede." Dat zegt hoofddocent maritieme strategie KTZ Niels Woudstra in een exclusief interview met Marineschepen.nl over China, Rusland, de VS en Nederland. Ook komen strategen als Sun Tzu, Mahan en Till aan bod, schijnt de marineofficier zijn licht op de Nederlandse vloot en bespreekt de belangrijkste maritieme trends.
Een betere plaats om te praten over maritieme strategie kun je haast niet bedenken: Rotterdam. Strategisch gelegen tussen het hoofdkantoor van Marineschepen.nl in Amsterdam en de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) te Breda, waar kapitein ter zee (KTZ) mr. Niels Woudstra als hoofddocent maritieme strategie werkt.
Sinds 2010 is Woudstra verbonden aan de faculteit Militaire Wetenschappen en zeker tot 2017 doceert de zeeofficier strategie in de door land omsloten stad.
De interesse in strategie werd bij Woudstra vooral gewekt nadat hij eind jaren '90 de Hogere Krijgskundige en Algemene Vorming (HKV) had afgerond, een intensieve cursus voor officieren waar Woudstra veel had geleerd maar vrijwel niets over strategie. Achteraf is dat geen grote verrassing, want volgens Woudstra was de marine daar niet mee bezig: "Tijdens de Koude Oorlog leverde de marine vooral tactische modules aan de NAVO. De marine is van oorsprong erg technisch-tactisch georiënteerd, maar het operationeel en strategisch niveau zijn na de val van de Muur belangrijker geworden."
Risee van de NAVO
Inmiddels is het belang van strategie al jaren geleden doorgedrongen bij de marine en bij defensie. Toch valt er nog veel te winnen. Heel veel, volgens Woudstra. "In Nederland heerst strategische armoede. Dat durf ik zo wel te zeggen. Volstrekte strategische armoede," antwoord de universitair hoofddocent zonder een seconde na te denken op de vraag naar de situatie van dit moment.
"Er zijn regelmatig polls over het welbevinden van de Nederlander en dan blijkt dat de Nederlander relatief gelukkig is. Hij geeft zijn leven een hoog cijfer, hoger dan bijvoorbeeld een Fransman. Reden temeer om eens goed na te denken over onze omgeving en onze belangen."
"Zie je die mooie foto?" Woudstra wijst naar een gigantische luchtfoto aan de muur waar de haven van Rotterdam te zien is. "Nederland moet gaan nadenken over wat onze belangen zijn, welke bedreigingen er kunnen zijn en wat we daar vervolgens aan gaan doen."
"Maar dat zit niet in onze cultuur. Alles draait om economische groei, terwijl over het belangrijke begrip veiligheid niet strategisch wordt nagedacht."
"Dat is ook één van de redenen waarom wij in Nederland defensie veronachtzamen en de risee van de NAVO zijn geworden. We zitten nu om en nabij de 1% van ons BBP terwijl we 2% hadden toegezegd. Een schande voor een land dat de 17e economie van de wereld is. We zeggen vaak dat Nederland een klein land is. Nederland is helemaal geen klein land. We zijn de ze-ven-tien-de economie van de wereld van de 200 landen ter wereld, Nederland heeft best een prominente positie. We verdienen ook veel per hoofd van de bevolking, dus we hebben veel te verliezen."
"Dat besef is absoluut onvoldoende aanwezig. Als dat wel aanwezig zou zijn, zou het kabinet allang een strategische analyse gemaakt hebben voor een goede nationale defensie, plus een goed investeringsplan."
Het ontbreken van een strategie doet zich volgens Woudstra met regelmaat wreken: "We hebben afgelopen jaren gezien dat elke keer als een nieuw kabinet aantrad, er weer beknibbeld werd op defensie. Als een soort sluitpost."
"Het beleid is zo ad hoc en zo opportunistisch dat het JSS bijna voor een appel en een ei was verkocht. Dat gevaar werd afgewend, maar dat is niet altijd gelukt. Bijvoorbeeld met het Marine Etablissement Amsterdam. Dat stoten we af. Er is geen land in de wereld waar Defensie niet aanwezig is in de hoofdstad, wij gaan er gewoon weg na 400 jaar."
Volgens Woudstra was dit nooit gebeurd als er een gedegen strategie was geweest. "Absoluut, maar dan wel een strategie waar men zich dan aan commit."
"Het ontbreken van een strategie is ook vervelend voor onze internationale positie, want in het buitenland weet men dat Nederland de 17e economie is en geen klein land. Dan krijg je toch het gevoel van een freerider: Nederland wil wel graag meesurfen op de veiligheid die bijvoorbeeld de VS verzorgt op de wereldzeeën, daar maakt Nederland gebruik van. Maar Nederland is niet meer bereid, laat staan in staat, om daar zelf structureel aan bij te dragen. Gewoon om onze fair share te nemen als rijk land. Een schande."
Hoe groot de rol is van de maritieme sector voor Nederland, is vaak niet bekend, maar blijkt wel duidelijk uit de cijfers. De Nederlandse maritieme cluster kent 12.000 bedrijven die zorgen voor 253.000 banen en realiseert een totale toegevoegde waarde van 23 miljard euro, zo bleek uit de monitor 'De Nederlandse maritieme cluster' van 2015. Van alle 200 landen zijn slechts 69 staten kleiner dan Nederland. Toch behoort ons land tot één van de grotere economieën van de wereld.
Strategie
Het ontbreekt Nederland aan een militaire strategie. Maar wat is strategie eigenlijk? Woudstra: "Strategie is het plan dat doelstellingen verbindt met de middelen. Als ik er college over geef maak ik een driehoekje, bovenaan staat doel en op de andere punten staat plan en middelen. Het doel gaat over 'het wat' en het plan gaat over 'het hoe' en de middelen is 'het waarmee'."
"Dat strategisch proces (doel-plan-middelen) lijkt heel triviaal, maar ook hoge politici en hoge officieren hebben de neiging om meteen naar middelen te grijpen. Toen het in Afghanistan niet helemaal liep zoals gewenst, vroegen generaals om meer troepen (middelen). Maar, wacht even generaal, wat wilt u nou bereiken (doel) in Afghanistan? Zijn meer troepen daar in uw plan (strategie) wel de oplossing voor?"
Strategie staat niet op zichzelf. Onder het strategisch niveau bevindt zich het operationeel niveau en daaronder het tactisch niveau. In een oorlog bestaat het onderste niveau vaak uit veld-, lucht- of zeeslagen. Daarboven, het operationeel niveau, bestaat uit campagnes en operaties die veel groter zijn opgezet, zoals de luchtlanding Operatie Market Garden nabij Arnhem in 1944 en Overlord (de landingen op Normandië op D-Day in 1944).
De usual suspects
Een gesprek over strategie, zonder dat de namen van bekende strategen voorbij komen, is haast niet mogelijk. En dat terwijl de twee belangrijkste maritieme strategen in de geschiedenis, de Amerikaan Mahan en de Brit Corbett, net iets meer dan honderd jaar dood zijn. Toch zijn hun invloeden nog altijd merkbaar.
"Veel van wat Julian Corbett in zijn boek 'Some Principles of Maritime Strategy' uit 1911 schreef, is tot de dag van vandaag te gebruiken. Dat geldt lang niet voor alle maritieme boeken: het deel over zeetactiek in het boek van Putman Cramer uit 1913, is bijvoorbeeld volledig achterhaald. De tactiek drijft namelijk op de techniek. Terwijl van de andere kant de strategie meer praat over doelstellingen."
"Zie het als draaiende wieltjes," doceert Woudstra. "Het kleinste wieltje is de techniek, dat draait heel hard rond. Er zit een wat groter wieltje boven, dat is de tactiek. Dat draait wat langzamer. Nog een groter wieltje is het operationeel niveau, nog langzamer … En het bovenste, de (politieke) strategie, die beweegt bijna niet."
Een strateeg wiens werk nog steeds invloed heeft, is Sun Tzu. Deze Chinese generaal leefde zo'n 2500 jaar geleden en hoewel in zijn boek 'De kunst van het oorlogvoeren' uitsluitend is bedacht vanuit operaties te land, is Sun Tzu volgens Woudstra ook uitstekend maritiem te interpreteren.
Niet alle belangrijke denkers op maritiem vlak leefden in voorgaande eeuwen. De Brit Geoffrey Till zal op dit moment ongetwijfeld werken aan zijn vierde editie van zijn 'Seapower: A Guide for the Twenty-First Century', één van de belangrijkste boeken in de college's van Woudstra.
1990 is een waterscheiding
In het boek van Till, de meest recente versie is van 2013, worden namelijk niet alleen de werken van o.a. Mahan en Corbett behandeld, maar vanzelfsprekend komen ook recentere ontwikkelingen aan bod. Dan blijkt dat het ogenschijnlijk stilstaande grote wiel van de strategie toch een paar slagen heeft gemaakt.
"Ik zie 1990 als een waterscheiding," begint Woudstra zijn verhaal over de recente veranderingen in de wereld. "Tot 1990 ging het vooral om interstatelijke verhoudingen, ook op maritiem strategisch gebied."
"Wat al die oude schrijvers hebben geschreven, houdt verband met conflicten tussen landen, het interstatelijk conflict. Waarbij Mahan heel erg offensief denkt; de beslissende zeeslag en Corbett zich richt op het beschermen van de sea lines of communication."
"Maar het einde van het Warschau Pact in 1990 en het einde van de Sovjet-Unie, betekenden ook het einde van de bipolaire wereld tussen de NAVO en het Warschau Pact. Dan is er tien jaar lang unilateralisme: hegemonie van de VS, de volledige hegemonie. Tot 11 september 2001, wanneer aangetoond wordt dat een terroristische organisatie in staat is tot een grote militaire operatie, zij het met civiele middelen."
"Tot dat moment was anti-terroristenwerk voornamelijk politiewerk, vanaf dat moment is het militair van aard geworden. Dat zie je ook in de reactie van de VS, met de Global War on Terror en de inval in Afghanistan. Zij gingen met militaire middelen Al Qaida bestrijden."
Volgens Woudstra kenmerkt de huidige tijd zich door een periode van multilateralisme. Vooral China en Rusland worden op maritiem gebied volgens Woudstra steeds belangrijker.
Maar er zijn ook spelers die niet aan een land zijn verbonden: non-state actors. "De non-state actors zie ik in 2 hoofdgroepen," zegt Woudstra, "De terroristen, die hebben macht als hoogste doel. En anderzijds criminelen. Dat kunnen mensen zijn die afval dumpen in zee, maar ook drugstransporteurs, mensensmokkelaars of zeerovers."
"Het belang van die non-state actors is toegenomen. Dat is een nieuwe en belangrijke trend. Zeerovers zijn zo oud als de wereld, maar verder: maritiem terrorisme, drugs- en mensensmokkel over zee, overbevissing, vervuiling en dumping, zijn vrij nieuw. Zeker op de schaal waar op het nu gebeurd. Daar kunnen we niet onverschillig tegenover staan."
"Dus dan zie je op maritiem gebied, dat naast de klassieke strategische belangen en dreigingen tussen staten, heel veel bijgekomen is waarbij non-state actors een rol spelen. Dit vergt wel meer van onze aandacht en inspanning."
Ruim 100 jaar dood, maar nog steeds alive and kicking
Betekent dat dan niet toch dat we Mahan en Corbett kunnen vergeten? Nee, belangrijke ideeën van Mahan -die vooral terug komen in zijn beroemdste werk The influence of sea power upon history- zijn achterhaald, maar de Amerikaanse denker wordt nog veel gebruikt, volgens Woudstra: "Corbett en Mahan zijn alive and kicking. De US Navy is typisch Mahan georiënteerd: big is beautiful. Traditioneel veronachtzamen de Amerikanen hun mijnenbestrijdingscapaciteit. Het fregat USS Samuel B. Roberts liep in de Perzische Golf op een mijn en het antwoord daarop was Operation Praying Mantis, meteen WHACK! Beslissend uitschakelen."
"Ze hadden natuurlijk ook iets kunnen doen aan mijnenbestrijding. Zoals vaker haalt VS er dan bondgenoten bij, want eigenlijk staat de Amerikaanse mijnenbestrijdingscapaciteit in geen verhouding tot hun slagkracht. Dan loop je kans op het David en Goliath effect en dat is wel een Amerikaans probleem. Dat komt bij Mahan vandaan: beslissende slag, agressief, hoog technologisch."
In Groot-Brittannië wordt Mahan minder aangehangen, maar vooral de Brit Julian Corbett, volgens Woudstra. "Corbett kende het werk van Mahan wel, al baseerde hij zich heel sterk op de strategie van de Pruisische strateeg Von Clausewitz. Corbett kende Sun Tzu waarschijnlijk niet."
"Corbett heeft een aantal revolutionaire dingen gezegd. Zo hield hij pleidooi voor jointness [samenwerking tussen land- en zeemacht]. Maar ook control of the sea, in tegenstelling tot het command of the sea van Mahan. Mahan baseerde dat op een analyse van de zeiltijd. Als je in die zeiltijd de vijand vernietigde op zee, had je inderdaad command of the sea. Maar aan het begin van de 20e eeuw kwamen er een paar technologische innovaties waardoor tactieken veranderden."
"Corbett was zich bewust van zeemijnen, van duikboten, de militaire luchtvaart was in ontwikkeling. Met andere woorden, je kan wel de oppervlaktevloot van de vijand verslaan, de beslissende zeeslag, maar dat heeft inmiddels geen strategische implicaties meer"
Het idee van de beslissende zeeslag speelde internationaal een grote rol aanloop naar en tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar ook tijdens de Tweede Wereldoorlog. Nu is het aantal schepen bij veel Westerse marines zo klein, dat je maar een paar fregatten hoeft uit te schakelen om een oppervlaktevloot lam te leggen.
Toch is volgens Woudstra de beslissende zeeslag op tactisch niveau zoals Mahan het bedoelde tegenwoordig haast niet meer mogelijk: "Na de beslissende zeeslag heb je volledige zeggenschap over de zee; command of the sea. Maar dat moet tegenwoordig wel in drie dimensies. Dat is -in tegenstelling tot vroeger- niet alleen op het wateroppervlak, maar ook volledige controle op het onderwaterdomein en over het luchtruim. Zolang de opponent na de zeeslag nog in staat is om raketten af te vuren vanaf de kust, aanvallen te doen met vliegtuigen of om met onderzeeboten te opereren, is de zeeslag niet beslissend geweest."
Een nuance die Woudstra aanbrengt is dat het wel mogelijk is dat als een zeeslag verloren wordt op tactisch niveau, besloten wordt zich terug te trekken op operationeel of zelfs strategisch niveau (bijv. zich overgeven of vrede sluiten). Dit is echter anders dan de beslissende zeeslag die Mahan voor ogen had, waarbij de vijandelijke vloot wordt vernietigd.
"Het is nu veel belangrijker om sea control te verkrijgen: tijdelijke en plaatselijke, maar volledige beheersing van een zeegebied, op, onder en boven het zeeoppervlak. Dit bijvoorbeeld t.b.v een amfibische landing of het beheersen van een choke point, zoals de Straat van Gibraltar. De vijand beslissend verslaan dient vaak geen doel meer, sea control wel."
Sun Tzu
Een beslissende zeeslag zoals Mahan die bedoelde, zou dus wel mogelijk zijn als de tegenstander bijvoorbeeld alleen oppervlakteschepen heeft. Woudstra bevestigt dat, maar haalt direct het werk van Sun Tzu erbij: "Sun Tzu zei dat je heel divers moet zijn. Het water gaat naar het laagste punt. Dus als je ergens sterk bent, gaat de vijand erom heen en pakt je waar je zwak bent." Je hoeft dus helemaal geen command of the sea of te hebben om je doel te bereiken.
Er is er ook nog een derde niveau, en dat is sea denial, dan ben je in staat om de tegenstander de volledige beheersing over een zeegebied te ontzeggen. Landen die een machtige opponent hebben, richten zich (deels) op sea denial als verdediging. Denk aan China dat niet wil dat de VS het voor het zeggen krijgt in de wateren rond bijvoorbeeld Taiwan.
"De US Navy denkt heel Mahanistisch en heeft niet zo goed in de gaten dat het water naar het laatste punt gaat. Dus wat doe je als je opponent bent van die partij? Dan ga je niet ook 12 vliegkampschepen bouwen, maar bouw je onderzeeboten, ontwikkel je ballistische raketten tegen vliegkampschepen en -een goedkoop en effectief wapen voor sea denial- zeemijnen. Dat is wat China doet; de tegenstander pakken waar hij zwak is."
"China is op zee nog tientallen jaren de mindere van Amerika. Maar lees hoe Zr.Ms. Walrus tijdens een oefening een Amerikaans vliegkampschip tot zinken bracht: het is relatief makkelijk om met een kleine onderzeeboot een hele carrier naar de andere wereld te schieten. Heb je een machtige vijand tegenover je, dan is de onderzeeboot vaak het beste wapen, dat bovendien helemaal niet duur is. Men kijkt altijd erg op tegen de aanschafkosten, maar het gaat om de totale kosten over de hele levensduur."
Doet de VS het dan helemaal verkeerd? Nee, zegt Woudstra, misschien zijn hun strategische keuzes niet helemaal meer van deze tijd, ze hebben wel een plan. (Het meest recente plan verscheen in maart 2015.) "De VS heeft een hele duidelijke visie op maritieme belangen en wat ze tegenover de dreigingen willen zetten. Dat verandert ook niet elke keer als de politieke verhoudingen veranderen, de strategie blijft hetzelfde."
Strategie van China: misleiding
Hoe zit het dan met de strategie van China? Volgens Niels Woudstra is ook China op strategisch vlak zeer doordacht bezig en weet China precies wat het wil. "Uiteraard heeft men in China Sun Tzu gelezen. Hij schrijft onder andere dat als je je vijand kunt overwinnen zonder slag te leveren, je daarvoor moet kiezen. Dat is typisch wat China doet."
"Sun Tzu schrijft ook over misleiding. En één van de geweldige trucs van dit moment is de peaceful rise of China. Ofwel de wereld het gevoel geven dat China zich op een vredelievende manier aan het ontwikkelen is. Dat is helemaal niet zo. Tijdens de Koreaoorlog was China de grens overgekomen, redelijk agressief. Cyberaanvallen: behoorlijk agressief. En China is nu vrij agressief bezig in de Zuid en Oost Chinese Zee om z'n invloedssfeer uit te breiden."
"China heeft de strategische Pakistaanse haven Gwadar in handen, het heeft de haven van Athene, Pireaus, opgekocht. Tenminste een kwart van de haven van Rotterdam is al in Chinese handen. Dat is je vijanden overwinnen, zonder slag te leveren."
Hoeft Nederland dus niet bang te zijn voor een militair conflict met China? "Sun Tzu zegt dat het winnen zonder te vechten de voorkeur heeft," legt Woudstra uit. "Maar de gigantische expansie van de Chinese marine, is niet voor niets. China weet heel goed dat softpower alleen van waarde is als er hard power achter staat."
Maar niet alleen Sun Tzu wordt in China gelezen. Er zijn inmiddels al vele essays, artikelen en boeken geschreven over de invloed van Mahan op het Chinese maritieme denken. De Amerikaan die voor de beslissende zeeslag pleitte, heeft volgens Woudstra de aandacht in Azië. "Mahan wordt gelezen door de Chinese strategen. Ja. Zeker. Dat is onder andere te zien aan het belang dat China aan sea power hecht. Behalve in de 15e eeuw, was China erg territoriaal georiënteerd. Nu zijn ze ineens heel erg maritiem georiënteerd. Dat is al heel Mahaniaans. Het belang van sea power, de zes vormende elementen van sea power, het versterkende effect van de oorlogsvloot en de economische handel, zie je in China terugkomen. Allemaal Mahan."
Woudstra is er van overtuigd dat de ontwikkelingen in China en in de Zuid-Chinese Zee ook voor Nederland van belang zijn. "China is met een geweldige maritieme expansie bezig. Zo wil China van de Zuid-Chinese Zee een Chinees binnenwater maken. Dat is absoluut een ongewenste ontwikkeling, want volgens het internationaal recht en het zeerechtverdrag zijn dat internationale wateren."
Is dat dan niet alleen een probleem voor bijvoorbeeld de Filipijnen? Woudstra denkt dat van niet.
"Heel veel schepen in Rotterdam zijn door de Zuid-Chinese Zee gevaren. Die goederen komen uit Taiwan, Zuid-Korea, Japan en China zelf. Als China daar in die zee macht krijgt over de doorvaart, kan China bijvoorbeeld besluiten dat er alleen Chinese schepen mogen varen of dat andere schepen tol moeten betalen."
Rusland is aan het poken en porren
Dichter bij huis is het Rusland dat op zee, in de lucht en bij Oekraïne sinds kort erg actief is. Een heel andere ontwikkeling, maar niet minder zorgelijk, zegt Woudstra. "Ik denk dat Poetin Sun Tzu heeft gelezen. Hij is geweldig in misleiding en hybride oorlogvoering. Het is niet nieuw, maar het lijkt alsof hij het uitgevonden heeft. Poetin voert in Oekraïne een soort partizanenoorlog, zijn Spetsnaz [Russische special forces], zijn niet als zodanig herkenbaar, dat zijn groene mannetjes geworden. Hij ontkent dat hij intervenieert in Oost-Oekraine, terwijl hij dat wel doet."
"Toen in 1940 Duitsers de Nederlandse grens overstaken was het duidelijk. De Duitsers hadden Duitse uniformen aan en er werd strijd geleverd volgens bepaalde regels. Poetin trekt zich van regels niets aan, als hij zijn doel maar bereikt. Hij gebruikt cyber, allerlei vormen van strategische beïnvloeding, strategische communicatie en daar is hij goed in."
"Poetin is bezig om allerlei subversieve activiteiten uit te voeren in de Baltische Staten. En die Baltische Staten en Polen zijn terecht allemaal hartstikke bang voor hem. Rusland is aan het porren en poken in het luchtruim van NAVO landen. En ze hebben behoorlijk huisgehouden in Syrië, omdat ze daar een haven hebben die voor hen van strategisch belang is in de Middellandse Zee."
Het zou zomaar een nieuwe Koude Oorlog kunnen zijn, schat de maritiem strateeg in. "Rusland probeert toch weer landen in z'n invloedssfeer te krijgen, ook maritiem gezien."
Het Kremlin is bezig met een comeback, toch heeft Rusland te maken met flinke uitdagingen. Woudstra: "De Russische bevolking neemt heel hard af en het alcoholisme onder mannen is een groot probleem. Ook de eenzijdigheid van de economie is problematisch nu de olieprijs gekelderd is."
"Ga eens niet eerst langs de minister van Financiën"
Terwijl er in het buitenland ontzettend veel gebeurt, staat strategie in Nederland nog in de kinderschoenen. Woudstra heeft als geen ander een beeld van hoe ons land het strategie-probleem zou moeten aanpakken. "Laat beleidsmakers in gesprek gaan met mensen die er verstand van hebben. Ga een keer niet eerst langs de minister van Financiën, maar breng goed in kaart wat onze maritieme belangen zijn. Wat is bijvoorbeeld de betekenis van Rotterdam voor Nederland? Kunnen we daar onverschillig over blijven of heeft dat iets te maken met onze economische veiligheid, onze fysieke veiligheid op het vasteland? Als je dat goed op je netvlies hebt; wat zijn de dreigingen? Statelijke dreigingen, niet-statelijke dreigingen, ecologische dreigingen? Hoe kunnen die, maritiem gezien, aangrijpen op onze nationale en bondgenootschappelijke belangen?"
"Dan ga je door deductie kijken wat voor middelen je nodig hebt. Dat is geen rocket science, het is een exercitie die je moet doorlopen, maar waar je wel over na moet denken."
Woudstra heeft inmiddels wel een beeld van wat daar wat hem betreft uit komt. "Als ik die exercitie doe, is mijn conclusie: flink investeren in defensie. Ja. Dan moeten we flink investeren."
"Je hebt een bepaalde mate van power projection nodig, je moet kunnen optreden op het Nederlandse continentaal plat van de Noordzee en je moet zowel hoog als laag in het geweldspectrum dreigingen het hoofd kunnen bieden. Nou daar heb je onder andere een harmonische vloot nodig en dat zou je weer tot Sun Tzu kunnen herleiden."
"De capaciteiten die we op dit moment hebben voldoen op dit moment, maar moeten vervangen worden. Maar de aantallen… we hebben 6 fregatten, dat voldoet niet om alle taken te doen die wij moeten kunnen doen. We hebben een verdedigingstaak voor de eilanden in de West. Je kunt dat niet zo belangrijk vinden, maar we hebben dat toegezegd. We hebben ons verbonden aan de NAVO. We hebben ook gewoon puur onze eigen nationale belangen. We willen toch dat die stroom koopvaardijschepen ongestoord naar Rotterdam kan varen?"
Voor Woudstra is het klip en klaar wie het initiatief tot een strategie zou moeten nemen: "Het kabinet, het is absoluut de verantwoordelijkheid van het kabinet. Bovendien is dit een klassieke overheidstaak. Het gaat om collectieve veiligheid. De overheid bemoeit zich met alles, maar juist dit is een overheidstaak."
Marineschepen.nl
Als het nou in de zorg of in een onderwijsclubje was geweest dan had ik was het ook nog zielig geweest.quote:
Dat zal best dat daar een idee achter zit, achter sap/speer zit ook een idee en achter het afschaffen van de tanks toch wel... Maar ga jij nou echt met droge ogen beweren dat defensie dit soort gebakken lucht, turbo, hashtag taal nodig heeft? Met "jezelf terug vinden" en weet ik veel wat voor zweef onzin?
Maar binnen defensie is zoiets helemaal flauwekul.
Er zijn wel andere dingen waar het geld beter naar toe kan.
Er staan voertuigen stil vanwege gebrek aan onderdelen. Onderdelen van soms maar enkele euro's...quote:
[..]
Eens. Maar dat neemt niet weg dat ook dit soort (in mijn ogen) geld over de balk smijterij niet benoemd hoeft te worden. Want ook al gaat het om relatief kleine bedragen daar kunnen ik en mijn collega een paar dagen van op oefening of we kunnen wel een dienstreis maken of kan er wel iemand een relevante cursus volgen...
Daarbij zijn de rest van de (grote) problemen van defensie ook veelvuldig in het nieuws gekomen.
[..]
En die dingen zouden niet verzonnen zijn zonder AIR?
[..]
Daarbij heeft Dieuwertje Kuijpers regelmatig erg kritische stukken/ werkt daar aan mee over defensie en wat er mis is.
Het kabinet neemt de problemen bij Defensie niet echt serieus
Defensie heeft meer nodig dan alleen geld
Defensie loopt op het tandvlees
Het rapport PX-10 deugt niet
Dit budget brengt ons land in gevaar
De Nederlandse Krijgsmacht is een beggars Army geworden
De anti onderzeeboot lobby rammelt
En zo is er wel meer van haar te vinden. Dus dat ze niet achter de grote problemen aangaat en alleen de kleine dingetjes benoemt is onzin. Ook op haar blog staan rake dingen.
En om dan binnen "mijn" oude onderdeel te blijven: met dat geld kunnen mensen opgeleid worden zodat ze wel weten hoe eea werkt en niet in een missie gebied nog alles moet leren.
Maarja wat je in een organisatie waar gewoon naar rang en wapen/dienstvak gekeken word. Als er ergens een netwerkbeheer SM nodig is word er zonder problemen een comms vent geplaatst(want verbindelaar dus die kan dat).
Of die dingen anders niet waren verzonnen zullen we nooit weten. Maar wat het hele CLSK 3.0 gebeuren wel heeft gedaan is ruimte creeeren in de organisatie voor initiatieven. De ideeen waren er eerst vast ook wel maar er gebeurde niks mee. Over de verdere invulling kan je inderdaad discussieren maar is naar mijn idee een druppel op de gloeiende plaat.quote:
[..]
Eens. Maar dat neemt niet weg dat ook dit soort (in mijn ogen) geld over de balk smijterij niet benoemd hoeft te worden. Want ook al gaat het om relatief kleine bedragen daar kunnen ik en mijn collega een paar dagen van op oefening of we kunnen wel een dienstreis maken of kan er wel iemand een relevante cursus volgen...
Daarbij zijn de rest van de (grote) problemen van defensie ook veelvuldig in het nieuws gekomen.
[..]
En die dingen zouden niet verzonnen zijn zonder AIR?
[..]
Het geld was overigens nooit richting getraindheid/onderdelen gegaan vanwege de potjes cultuur binnen defensie. Wat naar mijn idee ook meteen weer een groter probleem is, iedereen maakte kosten wat kost zijn potje geld op aangezien je anders volgend jaar gekort wordt, of het nou nuttig is of niet.
