New Horizons: De reis naar Pluto (en verder) deel 4

quote:

Op woensdag 12 april 2017 09:43 schreef Rolstoelvandaal het volgende:
Hopelijk wekt hij zonder problemen weer op. Al veel leuke dingen gezien, benieuwd wat er nog volgt.

Er zit een foutje in het artikel. De lichtsnelheid is 300.000 km/sec en niet per uur.

Goed gezien, zal het even aanpassen

29-05-2017

Onderzoekers gaan New Horizons' volgende bestemming alvast onder de loep nemen

De komende maanden krijgen onderzoekers dankzij drie sterren de unieke kans om meer te weten te komen over MU69.

Op 1 januari 2019 scheert ruimtesonde New Horizons langs Kuipergordelobject 2014 MU69. Wat de sonde daar precies aan gaat treffen, is een mysterie. Nu houden de meeste onderzoekers wel van een beetje mysterie, want des te meer valt er tijdens de scheervlucht langs MU69 natuurlijk te ontdekken. Tegelijkertijd vinden diezelfde wetenschappers het ook wel prettig als ze een beetje weten wat ze te wachten staat als ze 2014 MU69 naderen, al is het alleen maar om eventuele risico’s die New Horizons tijdens het naderen van MU69 loopt, te verkleinen. En daarom zullen wetenschappers binnenkort op drie specifieke momenten hun telescopen op MU69 richten, in de hoop dat het mysterieuze Kuipergordelobject een klein tipje van de sluier wil oplichten.

Wat weten we nu van MU69? Het Kuipergordelobject is naar schatting zo’n 40 kilometer groot. Hubble-waarnemingen suggereren bovendien dat het object rood van kleur is.

Twee seconden
Op 3 juni zal 2014 MU69 voor een ster langs bewegen en het licht van die ster kort tegenhouden. Omdat MU69 heel klein is, zal deze het licht van de ster slechts 2 seconden tegenhouden. Maar gedurende die twee seconden kunnen wetenschappers een hoop over het Kuipergordelobject te weten komen. Verschillende telescopen zullen die dag op MU69 gericht zijn en in die korte tijd dat MU69 voor de ster staat, proberen te onthullen welke vorm het Kuipergordelobject heeft en wat zich in de buurt van het Kuipergordelobject allemaal ophoudt. “Ons belangrijkste doel is bepalen of er gevaren zijn nabij MU69,” vertelt hoofdonderzoeker Alan Stern. “Ringen, stof of zelfs satellieten. Maar we verwachten ook veel te leren over de baan (van MU69, red.) en mogelijk kunnen we de omvang en vorm bepalen. En dat helpt allemaal bij het plannen van de scheervlucht.”

Telescopen
Onderzoekers zullen tientallen telescopen plaatsen in Argentinië en Zuid-Afrika en proberen om met die telescopen een glimp van de sterverduistering op te vangen. “Inzetten op twee verschillende continenten vergroot onze kansen op mooi weer,” vertelt onderzoeker Cathy Olkin.

Nog een kans
Op 10 en 17 juli zal MU69 voor twee andere sterren langs bewegen. En ook dan kijken wetenschappers toe. Op 10 juli zal MU69 niet alleen vanaf de aarde, maar ook vanuit de lucht – door het Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA) – bestudeerd worden.

Onderzoekers benadrukken het belang van deze waarnemingen. Alle informatie over MU69 is namelijk welkom. Het Kuipergordelobject werd pas drie jaar geleden ontdekt en dat New Horizons het object van dichtbij zou gaan bekijken, werd pas in 2015 duidelijk. Het betekent dat er weinig tijd is om het object beter te leren kennen alvorens New Horizons er met een snelheid van zo’n 56.000 kilometer per uur langs suist. “Scheervluchten zijn onvergeeflijk,” stelt Stern. “Er bestaan geen tweede kansen.”

(scientias.nl)

06-07-2017

New Horizons' volgende bestemming is...verrassend

Nieuwe waarnemingen suggereren dat de planetoïde kleiner is dan gedacht en misschien zelfs wel gezelschap heeft…

Op 1 januari 2019 zal ruimtesonde New Horizons langs het Kuipergordelobject 2014 MU69 scheren. Hoewel dat nog een eindje weg is, zijn onderzoekers nu al druk bezig om een beter beeld van het object te krijgen. Want we moeten tenslotte wel een beetje een idee hebben van wat ons te wachten staat als we New Horizons rakelings langs deze planetoïde laten scheren (al is het alleen maar om eventuele risico’s die New Horizons tijdens het naderen van MU69 loopt, te verkleinen).

Voor een ster langs
Nu valt het natuurlijk niet mee om dit Kuipergordelobject – dat op zo’n grote afstand van de aarde staat – vanaf onze planeet goed in beeld te krijgen. Maar onderzoekers hadden geluk. Op 3 juni jongstleden bewoog 2014 MU69 namelijk voor een ster langs en hield daarbij kort (zo’n twee seconden) het licht van die ster tegen. En in die twee seconden tijd konden onderzoekers een beter beeld krijgen van het Kuipergordelobject zelf en de directe omgeving ervan. “Ons belangrijkste doel is bepalen of er gevaren zijn nabij MU69,” vertelde hoofdonderzoeker Alan Stern eerder. “Ringen, stof of zelfs satellieten. Maar we verwachten ook veel te leren over de baan (van MU69, red.) en mogelijk kunnen we de omvang en vorm bepalen. En dat helpt allemaal bij het plannen van de scheervlucht.”

Succes
En dus werden verschillende telescopen op 3 juni op MU69 gericht. En met succes, zo laat NASA nu weten. Het heeft namelijk wat meer informatie opgeleverd over het object. Maar daarnaast resulteert het ook in een hoop onduidelijkheid, zo moet de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie bekennen.

Kleintje
Allereerst lijkt MU69 veel kleiner te zijn dan gedacht. Afgaand op beelden gemaakt door ruimtetelescoop Hubble werd de diameter van het object geschat op 20 tot 40 kilometer. Maar de nieuwe waarnemingen suggereren dat het object een diameter heeft van slechts 20 kilometer (of misschien zelfs ietsje kleiner).

Een binaire planetoïde bestaat uit twee ruimtestenen die om elkaar heen cirkelen. Een voorbeeld is Didymos. NASA hoopt deze twee ruimtestenen in 2022 met een bezoekje te vereren.

Mysterie
Maar nu het mysterie. Het is onderzoekers vanaf elk gepland observatiepunt op aarde gelukt om de sterbedekking waar te nemen. Maar geen enkel observatorium is erin geslaagd om MU69 zelf te spotten. “Het betekent waarschijnlijk dat MU69 of heel sterk reflecterend en kleiner is dan verwacht of dat het een binaire planetoïde is (zie kader, red.) of zelfs een zwerm van kleinere hemellichamen die is overgebleven uit de tijd waarin de planeten in ons zonnestelsel tot stand kwamen,” aldus Stern.

Onderzoekers hopen natuurlijk dat ze voor 1 januari 2019 meer duidelijkheid hebben over hoe MU69 er nu precies uitziet. Gelukkig beweegt de planetoïde op 10 en 17 juli nogmaals voor een ster langs. En astronomen zitten met tal van observatoria wederom op de eerste rij. We zijn nu al benieuwd wat die waarnemingen op gaan leveren.

(scientias.nl)

17-07-2017

Wauw! Dit zie je als je rakelings over Pluto scheert

Een nieuw filmpje onthult het verbluffende uitzicht dat je hebt als je over de bizarre afgelegen dwergplaneet vliegt.

Het fantastische filmpje is gemaakt door NASA. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie liet zich daarbij onder meer leiden door data verzameld door ruimtesonde New Horizons. In het filmpje zien we Pluto zoals we de dwergplaneet nog niet eerder zagen. Zo komen we dichterbij dan New Horizons ooit is geweest en zien we de talloze bijzondere oppervlaktekenmerken vanuit een heel nieuw perspectief.

De beelden zijn waarheidsgetrouw, maar wel iets bewerkt. Zo is het reliëf op het oppervlak wat overdreven, zodat de topografie beter uit de verf komt. Ook de oppervlaktekleuren zijn iets aangepast, zodat de details duidelijker worden.

Aan het begin van het filmpje scheren we over de hooglanden ten zuidwesten van Sputnik Planitia. Vervolgens vliegen we over de westelijke rand van Sputnik Planitia die grenst aan het donkere, rijkelijk met kraters bedekte terrein van Cthulhu Macula. Daarna vliegen we richting het noorden, over het heuvelachtige Voyager Terra. Vervolgens begeven we ons richting het zuiden en scheren over Pioneer Terra – een gebied dat gekenmerkt wordt door diepe en brede kuilen. Het filmpje eindigt met een vlucht over het geschubde Tartarus Dorsa.

Charon
Op dezelfde wijze heeft NASA ook een filmpje gemaakt van Pluto’s grootste maan: Charon. In dit verbluffende filmpje zien we onder meer de diepe, brede vallei van Serenity Chasma, alvorens we richting het noorden vliegen en over de Dorothy Gale-krater en duistere pool scheren.


Juli 2015
In juli 2015 scheerde New Horizons langs dwergplaneet Pluto. Voor het eerst konden we van dichtbij zien hoe deze veelbesproken dwergplaneet er werkelijk uitzag. En we vielen van de ene in de andere verbazing. Zo bleek de dwergplaneet bergen, gletsjers, nevels en ijsvulkanen te bezitten. En ook de manen van Pluto zorgden voor verrassingen. Zo bleek Charon bijvoorbeeld een stuk spannender te zijn dan gedacht. “De complexiteit van het Pluto-systeem – van de geologie tot de manen tot de atmosfeer – gaat al onze verwachtingen te boven,” vertelt onderzoeker Alan Stern.

Hoewel het alweer twee jaar geleden is dat New Horizons langs Pluto scheerde, zijn onderzoekers nog altijd druk bezig om alle data die de sonde verzamelde, te analyseren. Vandaar dat we op basis van die ene scheervlucht nog steeds tot nieuwe inzichten komen. Zo heeft NASA eind vorige week bijvoorbeeld nog twee nieuwe, zeer gedetailleerde kaarten vrijgegeven waarop de topografie van Pluto en Charon is vastgelegd.


Tijdens de scheervlucht heeft New Horizons slechts delen van Pluto en Charon gezien. Die delen zijn op deze kaarten gekleurd. De kleuren geven aan hoe hoog de verschillende terreinen gelegen zijn. De letter ‘S’ op de kaart van Pluto duidt Sputnik Planitia aan. De ‘T’ geeft Tartarus Dorsa aan. De ‘C’ op de kaart van Charon duidt Caleuche Chasma aan. Afbeelding: NASA / JHUAPL / SwRI / LPI.

New Horizons haast zich ondertussen verder naar de volgende bestemming: Kuipergordelobject 2014 MU69. Op 1 januari 2019 zal de sonde langs dit – nog altijd zeer mysterieuze – hemellichaam scheren
(scientias.nl)

04-08-2017

Volgende bestemming van Pluto-sonde is een bijzonder geval


Artist’s impression van de ‘ijsdwerg’ 2014 MU69, de volgende bestemming van de ruimtesonde New Horizons. Het object zou uit twee stukken kunnen bestaan, maar kan ook smal en langwerpig zijn. (NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Alex Parker)

Het lijkt erop dat er iets bijzonders aan de hand is met het volgende doelwit van de ruimtesonde New Horizons: de ‘ijsdwerg’ 2014 MU69, die deel uitmaakt van de zogeheten Kuipergordel voorbij de omloopbaan van de planeet Neptunus.

MU69, die meer dan 6,5 miljard kilometer van de aarde verwijderd is, schoof op 17 juli jl. voor de derde keer dit jaar voor een ster langs. Deze sterbedekking is waargenomen met een aantal telescopen die speciaal voor dit doel in een afgelegen gebied in Argentinië werden opgesteld.

Op basis van de nieuwe waarnemingen komen wetenschappers tot het vermoeden dat MU69 geen enkelvoudig is, maar uit twee om elkaar wentelende brokstukken bestaat. Als het toch om één object gaat, dan is het ofwel smal en langwerpig ofwel een object met een flinke hap eruit.

De bedekkingsgegevens leveren ook een nieuwe schatting op van de grootte van MU69. Als het een enkelvoudig object is, is het hooguit dertig kilometer lang. Mocht het om twee om elkaar wentelende objecten gaan, dan zijn die elk niet groter dan een kilometer of twintig.

Welke vorm MU69 precies heeft zullen we over ruim een jaar weten. Op 1 januari 2019 zal ruimtesonde New Horizons erlangs scheren. (EE)

(allesoversterrenkunde)

07-09-2017

New Horizons gaat echt rakelings langs Kuipergordelobject MU69 vliegen

De sonde zal het object tot 3500 kilometer naderen en dat moet heel gedetailleerde beelden opleveren.

Op 1 januari 2019 moet het gebeuren. Dan scheert ruimtesonde New Horizons langs het Kuipergordelobject 2014 MU69. En NASA heeft nu bekend gemaakt op welke afstand dat allemaal gebeuren gaat. Als alles volgens plan gaat, zal New Horizons op het moment dat deze het dichtst bij MU69 in de buurt is, slechts 3500 kilometer van het oppervlak van het Kuipergordelobject verwijderd zijn. Daarmee is de minimale afstand tussen MU69 en New Horizons zo’n drie keer kleiner dan de afstand waarop de ruimtesonde in 2015 langs dwergplaneet Pluto scheerde.

Alternatief scenario
Overigens houdt NASA wel een slag om de arm. Het is namelijk best mogelijk dat op een later moment besloten wordt om New Horizons toch niet zo dicht bij MU69 in de buurt te laten komen. Dan wordt het alternatieve vluchtplan actief en zal de sonde het Kuipergordelobject tot een afstand van zo’n 10.000 kilometer naderen. Maar ook in dat scenario is de afstand tussen MU69 en New Horizons kleiner dan de afstand tussen de ruimtesonde en Pluto in 2015. Voor dit alternatieve vluchtplan kan gekozen worden als straks bijvoorbeeld blijkt dat rond MU69 nogal wat puin te vinden is dat een risico kan vormen voor de ruimtesonde.

Op het moment dat New Horizons MU69 bereikt, is deze zo’n 1,5 miljard kilometer van Pluto verwijderd. En de afstand tot de aarde bedraagt dan zo’n 6,5 miljard kilometer. Nog nooit heeft een ruimtesonde op zo’n grote afstand van de aarde een planetair object ontmoet.

Details
Natuurlijk hopen we dat de omgeving van MU69 schoon is en New Horizons dicht bij het Kuipergordelobject in de buurt kan komen. In dat geval kunnen we namelijk verbluffend gedetailleerde beelden van het oppervlak van MU69 verwachten waarop details van 70 meter en groter te zien zijn (ter vergelijking: op de beelden die New Horizons van Pluto maakte, zijn de kleinste details zo’n 183 meter groot). “We zijn van plan om dichter bij MU69 in de buurt te komen om beelden met een nog hogere resolutie te kunnen verkrijgen,” vertelt onderzoeker Alan Stern. Hij voorspelt dat dit deel van de missie tot spectaculaire bevindingen gaat leiden.

Overigens is in dit stadium nog volstrekt onduidelijk wat New Horizons precies aan gaat treffen als deze wat dichter bij MU69 in de buurt komt. Recent onderzoek suggereert voorzichtig dat het Kuipergordelobject uit twee delen bestaat die al dan niet aan elkaar geplakt zitten. Maar verder is veel nog onduidelijk. “We gaan echt ergens naartoe waar nog niemand ooit geweest is,” benadrukt onderzoeker Helene Winters.


Mogelijk bestaat MU69 uit twee delen. Die twee delen kunnen om elkaar heen wentelen of aan elkaar geplakt zitten. Naar schatting is het ene deel zo’n 18 kilometer groot, terwijl het andere 20 kilometer meet. Afbeelding: Carlos Hernandez (via NASA).

(scientias.nl)

07-09-2017

Geologische structuren op Pluto hebben officiële namen gekregen


De opvallendste structuren op het oppervlak van Pluto zijn nu van officiële namen voorzien. (NASA/JHUAPL/SwRI/Ross Beyer)

De ‘werkgroep naamgeving’ van de Internationale Astronomische Unie heeft officiële goedkeuring gegeven aan de namen van veertien opvallende structuren op het oppervlak van Pluto. Het zijn de eerste geologische structuren op de dwergplaneet die van een naam zijn voorzien. Ze zijn stuk voor stuk ontdekt op opnamen van de ruimtesonde New Horizons, die in juli 2015 dicht langs Pluto scheerde.

De namen zijn een eerbetoon aan de mythologie van de onderwereld, baanbrekende ruimtemissies, ontdekkingsreizigers, en wetenschappers die zich met Pluto hebben beziggehouden. Tot het selecte gezelschap behoren onder meer Clyde Tombaugh, de Amerikaanse astronoom die in 1930 Pluto heeft ontdekt, en Venetia Burney, die als 11-jarig meisje de naam ‘Pluto’ voorstelde. (EE)

(allesoversterrenkunde)

12-09-2017

New Horizons tijdelijk uit winterslaap gewekt


Artist’s impression van de ‘ijsdwerg’ 2014 MU69, de volgende bestemming van de ruimtesonde New Horizons. Het object zou uit twee stukken kunnen bestaan, maar kan ook smal en langwerpig zijn. (NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Alex Parker)

De Amerikaanse ruimtesonde New Horizons, die in de zomer van 2015 langs de dwergplaneet Pluto vloog en nu op weg is naar een ontmoeting met een kleine ijsdwerg in de buitendelen van het zonnestelsel, is op 11 september met succes uit zijn tijdelijke winterslaap gewekt. De komende dagen en weken worden de wetenschappelijke instrumenten van New Horizons aan een uitgebreide check onderworpen, en worden er waarnemingen verricht aan verschillende ijsdwergen - relatief kleine bevroren hemellichamen die buiten de baan van de verre planeet Neptunus rond de zon cirkelen.

Op 9 december voert New Horizons een laatste koerscorrectie uit, ter voorbereiding op de scheervlucht langs ijsdwerg 2014 MU69 op 1 januari 2019. Metingen vanaf de aarde hebben uitgewezen dat MU69 mogelijk uit twee delen bestaat. Van 22 december 2017 tot 4 juni 2018 zal New Horizons dan opnieuw in winterslaap worden gebracht.

De ruimtesonde werd in januari 2006 gelanceerd en bevindt zich momenteel op 5,8 miljard kilometer afstand van de aarde. Radiosignalen doen er bijna vijfenhalf uur over om die afstand te overbruggen. (GS)

(allesoversterrenkunde)

27-09-2017

Enorme ijspieken onthullen dat Pluto veel veranderlijker is dan gedacht

Nieuw onderzoek onthult hoe Pluto aan zijn tot wel 500 meter hoge ijspieken komt.

In eerste instantie stonden onderzoekers voor een raadsel toen ze op beelden van Pluto – gemaakt door ruimtesonde New Horizons – een soort slangenhuid ontwaarden. Maar eerder dit jaar moesten onderzoekers concluderen dat die slangenhuid bestaat uit vele penitenten die tot wel 500 meter hoog zijn en enkele kilometers van elkaar verwijderd zijn. Een unieke ontdekking. Voor het eerst waren penitenten op een ander hemellichaam dan de aarde ontdekt (zie kader).


Op aarde vinden we penitenten – uit sneeuw of ijs opgebouwde pieken – op grote hoogte (bijvoorbeeld in de Andes). Hoewel de pieken qua uiterlijk sterk doen denken aan de penitenten op Pluto zijn er toch de nodige verschillen. Zo zijn de penitenten op aarde hooguit enkele meters hoog en staan ze vrij dicht op elkaar. Op Pluto kunnen ze tot wel 500 meter hoog worden en zijn ze enkele kilometers van elkaar verwijderd. Een ander belangrijk verschil is dat de ijspieken op Pluto niet bestaan uit waterijs, maar uit methaanijs.

Dynamisch
Wetenschappers hebben zich nu nog eens over deze ijspieken gebogen en denken te weten hoe ze precies zijn ontstaan. Hun bevindingen suggereren dat zowel het oppervlak als de lucht op Pluto een stuk dynamischer is dan werd aangenomen.

Klimaatvariaties
De penitenten op Pluto ontstaan wanneer methaan – afkomstig uit de atmosfeer van Pluto – in bevroren vorm op het oppervlak neerslaat (net zoals ijs aan de binnenzijde van je diepvries neer kan slaan). “Toen we ons realiseerden dat het geschubde terrein bestaat uit hoge afzettingen van methaanijs, vroegen we ons af waarom het deze pieken – in plaats van grote klodders – op de grond vormt,” vertelt onderzoeker Jeffrey Moore. “En wat blijkt: Pluto heeft te maken met variaties in het klimaat en soms – als Pluto iets warmer is – begint het methaanijs te verdampen.” Het ijs transformeert dan direct in gas (ook wel sublimatie genoemd, zie kader hieronder). De aanwezigheid van deze penitenten op Pluto wijst er dan ook op dat het klimaat van de dwergplaneet over lange perioden – denk aan miljoenen jaren – veranderingen heeft ondergaan. Eerst zorgde een vrij koud klimaat ervoor dat methaan op grote hoogte in bevroren vorm neer kon slaan en later zorgde een warmer klimaat ervoor dat er sublimatie plaatsvond, waardoor uiteindelijk ijspieken achterbleven.

IJspieken ontstaan dus door sublimatie. Maar hoe krijgen ze dan precies hun karakteristieke vorm? Je moet je voorstellen dat er eerst een sneeuwoppervlak is, waarin holtes zitten. In die holtes wordt gereflecteerd licht opgevangen, waardoor er in die holtes meer sublimatie plaatsvindt en alsmaar diepere sleuven ontstaan. “Doordat de temperatuur en de luchtvochtigheid toenemen, kan het ijs in deze sleuven wél smelten,” zo legt men op de site van ESO uit. “Deze positieve terugkoppeling versnelt de groei van de karakteristieke vorm van de penintentes.”

Het onderzoek toont niet alleen aan dat het oppervlak en de lucht op Pluto veranderlijker zijn dan gedacht. Het geeft ook meer inzicht in de topografie van Pluto. Dankzij de scheervlucht van New Horizons langs Pluto kunnen we één zijde van de dwergplaneet nu in hoge resolutie bekijken. Van de andere zijde hebben we alleen beelden in lagere resolutie. Nu we weten dat er methaan te vinden is in hoger gelegen gebieden, kunnen onderzoekers uit de aanwezigheid van methaan afleiden welke gebieden hoger gelegen zijn. En dus ook nauwkeurigere topografische kaarten maken van de zijde die New Horizons niet in hoge resolutie heeft kunnen vastleggen. Overigens hebben onderzoekers reeds sterke aanwijzingen gevonden dat penitenten ook op de ‘andere zijde’ van Pluto te vinden zijn en dus een wereldwijd verschijnsel zijn.

(scientias.nl)

15-11-2017

Smog van koolwaterstoffen houdt Pluto koel


Artist’s impression van de maan Charon boven het ‘heiige’ Pluto-landschap. (X. Liu)

Een nieuwe analyse van de atmosfeer van Pluto verklaart waarom de ruimtesonde New Horizons tijdens zijn scheervlucht langs de dwergplaneet onverwacht lage temperaturen heeft gemeten. De oorzaak lijkt te liggen bij een smog van koolwaterstoffen (Nature, 16 november).

Doorgaans wordt de hoeveelheid warmte die een planeetatmosfeer kan vasthouden bepaald door de samenstelling van de daarin aanwezige gassen. In het geval van Pluto voorspelden berekeningen op basis van de gassamenstelling van diens atmosfeer echter veel hogere temperaturen dan in 2015 door New Horizons werd gemeten.

Het nieuwe onderzoek, onder leiding van planeetwetenschapper Xi Zhang van de universiteit van Californië in Santa Cruz, biedt een mogelijke verklaring. In de atmosfeer van Pluto zouden vaste deeltjes, gebaseerd op koolwaterstoffen, rondzweven die een verkoelend effect hebben.

De deeltjes absorberen warmte om deze vervolgens in de vorm van radiostraling terug de ruimte in te stralen. Als gevolg hiervan is de atmosfeer 30 graden koeler (-203 graden Celsius in plaats van -173) dan verwacht. Volgens Zhang is Pluto het eerste planetaire hemellichaam waarbij het energiebudget van de atmosfeer wordt gedomineerd door vaste deeltjes in plaats van gassen.

Op beelden die New Horizons van Pluto heeft gemaakt zijn inderdaad lagen van atmosferische smog te zien. Hun ontstaan wordt toegeschreven aan chemische reacties hoog in de atmosfeer, waar de ultraviolette straling van de zon stikstof en methaan ioniseert. Door onderlinge reacties ontstaan hierdoor koolwaterstofdeeltjes met afmetingen van enkele tientallen nanometers.

De betreffende deeltjes dalen af en klonteren samen. Uiteindelijk bereiken ze het oppervlak. Vermoed wordt dat deze deeltjes verantwoordelijk zijn voor de rode en bruine afzettingen die op Pluto te zien zijn. (EE)

(allesoversterrenkunde)

12-12-2017

Reisdoel New Horizons heeft mogelijk een maantje


Artist’s impression van de ‘ijsdwerg’ 2014 MU69, de volgende bestemming van de ruimtesonde New Horizons. Het object zou uit twee stukken kunnen bestaan, maar kan ook smal en langwerpig zijn. (NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Alex Parker)

De kleine ijsdwerg 2014 MU69 heeft mogelijk een maantje. Die voorzichtige, speculatieve conclusie trekken Amerikaanse planeetonderzoekers op basis van metingen van de vliegende infraroodsterrenwacht SOFIA.

2014 MU69 (pas ruim drie jaar geleden ontdekt) is het volgende reisdoel van de Amerikaanse ruimtesonde New Horizons, die in de zomer van 2015 op kleine afstand langs de dwergplaneet Pluto en zijn relatief grote maan Charon vloog. Op Nieuwsjaarsdag 2019 zal New Horizons langs het kleine, bevroren hemellichaam scheren, op 6,5 miljard kilometer afstand van de zon, buiten de baan van Pluto.

Metingen aan een sterbedekking afgelopen zomer, op 17 juli, lieten eerder al zien dat MU69 langgerekt is (ca. 30 bij 15 kilometer), of uit twee delen bestaat die elkaar vrijwel raken. Voor een week eerder, op 10 juli, was er ook een sterbedekking voorspeld, en SOFIA heeft de betreffende ster toen héél even zien 'uitfloepen'. Dankzij de metingen op 17 juli staat inmiddels vast dat die korte bedekking niet door MU69 zélf veroorzaakt kan zijn geweest. Mogelijk schoof er op 10 juli een klein maantje van de ijsdwerg voor de ster langs.

Volgens de onderzoekers, die hun idee opperden tijdens de najaarsvergadering van de American Geophysical Union in New Orleans, zou het bestaan van het maantje ook kunnen verklaren waarom de verre ijsdwerg zich niet altijd exact op de voorspelde positie lijkt te bevinden. Zekerheid over het bestaan van het maantje zullen we echter pas over iets meer dan een jaar hebben. (GS)

(allesoversterrenkunde)

09-02-2018

6,1 miljard kilometer: dit is de verste foto ooit genomen


 © NASA - Sterrencluster 'De Wensput' of 'Wishing Well', gemaakt door New Horizons.

De Amerikaanse ruimtesonde New Horizons heeft enkele foto’s gemaakt op 6,1 miljard kilometer afstand van de aarde, voorbij Pluto. Hij breekt zo het record van de Voyager 1.

New Horizons schoot een paar afbeeldingen. Eerst fotografeerde de ruimtesonde een zogeheten open sterrenhoop (bijgenaamd De Wensput), vervolgens nam het ook een foto van twee rotsblokken die rond de zon draaien.

De sonde werd gelanceerd in 2006 en vloog in juli 2015 langs de dwergplaneet Pluto. Hij is nu met een snelheid van 1 miljoen kilometer per dag op weg naar het rotsblok 2014 MU69. Op 1 januari 2019 vliegt hij daar vlak langs, maar momenteel is de sonde wel in een winterslaap. Op 4 juni wordt hij opnieuw wakker gemaakt. Rond 2047 zal de New Horizons eindelijk de rand van ons zonnestelsel bereiken. Al is het de vraag of de sonde dan nog werkt.

Het oude fotorecord was in handen van de Voyager 1. Die keek op 14 februari 1990 achter zich naar ons zonnestelsel. Op die beroemde foto is de aarde te zien als een vaag blauw stipje. Daarom kreeg de foto de naam ‘Pale Blue Dot’.


De 'Pale Blue Dot' of het stipje dat hier omcirkeld is, zijn wij.
 © NASA - De 'Pale Blue Dot' of het stipje dat hier omcirkeld is, zijn wij.

(HLN)

13-03-2018

Nieuw reisdoel van New Horizons krijgt 'bijnaam' Ultima Thule


Illustratie van de ijsdwerg 2014 MU69, die vermoedelijk een haltervorm en een klein maantje heeft. (JHU/APL)

'Ultima Thule' is gekozen als voorlopige 'bijnaam' van de verre ijsdwerg 2014 MU69, het volgende reisdoel van ruimtesonde New Horizons. De naam betekent zoveel als 'voorbij Thule'; Thule was een mythisch eiland op hoge noordelijke breedtegraad.

New Horizons, gelanceerd in januari 2006, vloog in juli 2015 op kleine afstand langs de dwergplaneet Pluto en zijn grote maan Charon. Op 1 januari 2019 zal een nieuwe 'scheervlucht' worden uitgevoerd, langs een ijsdwerg in de Kuipergordel, officeel 2014 MU69 geheten.

Vorig jaar werd het grote publiek uitgenodigd om (voorlopige) namen voor het hemellichaam voor te stellen. Uit de 34.000 ingediende voorstellen is nu 'Ultima Thule' gekozen als toepasselijke bijnaam voor de ijsdwerg.

Metingen aan sterbedekkingen hebben het afgelopen jaar uitgewezen dat het vermoedelijk om een haltervormig of dubbel object gaat, dat op geruime afstand wordt vergezeld door een kleine maan.

Na de New Horizons-passage zal het onderzoeksteam een officiële naam voorstellen aan de Internationale Astronomische Unie, mede op basis van de wetenschappelijke ontdekkingen. 'Ultima Thule' is dan ook geen officiële naam. (GS)

(allesoversterrenkunde)

23-05-2018

Pluto ontstond mogelijk door samenklontering van één miljard kometen


Deze detailrijke compositiefoto van Pluto is gebaseerd op opnamen die van afstanden van 250.000 en 450.000 kilometer door ruimtesonde New Horizons zijn gemaakt. (NASA/JHUAPL/SwRI)

De ijzige dwergplaneet Pluto is mogelijk ontstaan door het samenklonteren van pakweg één miljard kometen die qua samenstelling veel leken op de Rosetta-komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Die conclusie trekken planeetonderzoekers van het Southwest Research Institute in een publicatie in vakblad Icarus.

Pluto is in de zomer van 2015 van nabij onderzocht door de Amerikaanse ruimtesonde New Horizons. Die ontdekte onder andere een gigantische vlakte van bevroren stikstof (Sputnik Planitia). De hoeveelheid koolmonoxide aan het oppervlak van Pluto was daarentegen relatief gering.

Op basis van metingen en modelberekeningen komen de onderzoekers nu tot de conclusie dat die chemische samenstelling goed te begrijpen is wanneer Pluto een soort superkomeet is. De oorspronkelijke chemische samenstelling zou beïnvloed zijn geweest door vloeibaar water, vermoedelijk in een ondergrondse oceaan. (GS)

(allesoversterrenkunde)

01-06-2018

Duinen van bevroren methaan op Pluto ontdekt


 © REUTERS - Pluto.

Wetenschap De veelbesproken dwergplaneet Pluto staat opnieuw in de kijker. Deze keer gaat het niet om de vraag of de planeet die in 2006 al tot dwergplaneet werd gedegradeerd misschien gewoon een reusachtige komeet is, maar wel om een tot de verbeelding sprekende ontdekking: op Pluto bevinden zich namelijk duinen van bevroren methaan. De ontdekking werd beschreven in het wetenschappelijk blad Science.

Beelden gemaakt door de NASA-ruimtesonde New Horizons tonen een gebied van ongeveer 2000 vierkante kilometer duinen uit bevroren methaan met korrels ter grootte van zandkorrels. De duinen bevinden zich tussen de hartvormige stikstofrijke gletsjer Sputnik Planitia, die zo groot is als Frankrijk, en de bergketen Al Idrisi Montes die bestaat uit ijswater. Ze worden gevormd door matige winden van 35 kilometer per uur die het fijnkorrelige bevroren methaan op de toppen wegblaast.

Het duingebied verrast de wetenschap. Men twijfelde of de ijle atmosfeer van Pluto, die vooral uit stikstof bestaat met kleine hoeveelheden methaan en koolstofmonoxide, wel genoeg wind toeliet om dergelijk fenomeen te veroorzaken.

“Pluto, hoewel zo ver weg van de aarde en zo ontzettend koud, vertoont een hele reeks processen die we nooit hadden verwacht. Pluto is veel interessanter dan we ooit hadden kunnen dromen en laat zien dat deze verre hemellichamen een bezoek waard zijn”, zegt kosmoloog Jani Radebauh van de Brigham Young University.

Pluto is met een diameter van ongeveer 2.380 kilometer kleiner dan onze maan, die een diameter heeft van 3.476 kilometer. De planeet draait in 248 jaar om de zon en is er ongeveer 5,8 miljard kilometer van verwijderd, dat is gemiddeld bijna 40 maal zo ver van de zon als de aarde.

(HLN)

quote:

Op vrijdag 1 juni 2018 17:05 schreef rubbereend het volgende:
Volgende week wordt New Horizons weer wakker gemaakt

05-06-2018

Ruimtesonde New Horizons wordt voorbereid op historische ontmoeting


Artist’s impression van NASA-ruimtesonde New Horizons tijdens zijn ontmoeting met Kuipergordelobject ‘Ultima Thule’, op 1 januari 2019. (NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Steve Gribben)

NASA-ruimtesonde New Horizons is weer ‘wakker’ en wordt voorbereid voor de verste planetaire ontmoeting ooit. Op Nieuwjaarsdag 2019 scheert hij langs een Kuipergordelobject dat officieel 2104 MU69 heet, maar inmiddels de bijnaam Ultima Thule heeft gekregen.

New Horizons vloog op 14 juli 2015 dicht langs de dwergplaneet Pluto en heeft zich sindsdien alleen maar verder van de aarde verwijderd. Inmiddels is hij al meer dan 6 miljard kilometer van huis. De radiosignalen die hij na een welverdiende ‘winterslaap’ van vijf maanden naar de aarde heeft gezonden wijzen erop dat de ruimtesonde normaal functioneert.

De komende maanden worden de diverse systemen van New Horizons grondig getest. Ook worden zijn boordcomputers voorzien van instructies die nodig zijn om de kortstondige ontmoeting met Ultima Thule goed te laten verlopen. Vanaf augustus zal de ruimtesonde opnamen van de slechts enkele tientallen kilometers grote ijsdwerg gaan maken. (EE)

(allesoversterrenkunde)