Doden bij aanslag op hoofdkantoor satirisch tijdschrift Parijs #14

quote:

Wat weten we over de aanslag op Charlie Hebdo? Een overzicht

Op de burelen van het Franse satirische blad Charlie Hebdo is rond half twaalf een schietpartij losgebarsten. In elk geval hoofdredacteur Stéphane ‘Charb’ Charbonnier en de controversiële cartoonist Cabu kwamen daarbij om het leven. De daders, bewapend met Kalasjnikovs, zijn nog niet gepakt. Wat weten we nu?
Het parket van Parijs spreekt van zeker twaalf doden. Volgens persbureau Reuters zijn ten minste tien mensen gewond, van wie vijf ernstig.

De Franse politie is op zoek naar drie daders, schrijft persdienst ANP. Eerder werd gesproken van twee, maar volgens minister Cazeneuve van Binnenlandse Zaken zijn het er drie.

De daders, gemaskerd, zwart gekleed en bewapend met Kalasjnikovs, zouden tegen ooggetuigen hebben gezegd: “Zeg maar tegen de media dat we van Al-Qaeda Jemen zijn”, meldt 20 Minutes. Volgens de politie riepen ze verder: “Wij wreken de profeet”.

Volgens The Guardian zijn drie aanvallers in een ontsnappingswagen gesprongen, een vierde man zat achter het stuur. Hun auto, een zwarte Citroën, is teruggevonden in het centrum van Parijs. De daders zouden richting het noordoosten van Parijs zijn gevlucht.

De Franse krant Le Parisien spreekt van een goed voorbereide aanslag. De daders vielen binnen tijdens een redactievergadering, waardoor veel redacteuren en tekenaars van Charlie Hebdo (hier een kort profiel) in één ruimte waren. Ook zouden ze slachtoffers bij hun voornaam hebben genoemd.

Volgens Le Monde zijn in het plaatje rechts beelden van de vluchtende daders.

Charlie Hebdo zou de laatste weken zijn beveiligd wegens nieuwe bedreigingen. Eerder kreeg de redactie bedreigingen nadat het blad controversiële columns en spotprenten over de profeet Mohammed publiceerde.

Cartooniste Corinne ‘Coco’ Rey van Charlie Hebdo zou de schutters onder bedreiging hebben binnengelaten. Volgens Rey spraken de daders perfect Frans en zeiden ze dat ze “van Al-Qaeda” waren. De schietpartij zou vijf minuten hebben geduurd.

In de laatste (wrange) cartoon van hoofdredacteur Charb stond de tekst: “Nog steeds geen aanslagen in Frankrijk.” “Wacht eens! We hebben nog tot het eind van januari om onze beste wensen over te brengen.

In de Charlie Hebdo van vandaag, de laatste uitgave, stond een artikel over de Franse schrijver Michel Houellebecq. In zijn boek Soumission beschrijft hij het jaar 2022 onder een eerste islamitische president. De laatste tweet van het blad ging over IS-leider al-Baghdadi.

quote:

Charlie Hebdo, satirisch blad met heel wat vijanden

De aanslag op het redactiekantoor van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo in Parijs, waarbij vandaag doden vielen, staat niet op zichzelf. Het provocerende blad wordt al lang achtervolgd door processen en bedreigingen. Wat voor blad is Charlie Hebdo?

Het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo publiceerde in 2012, midden in de golf van protest tegen de anti-islam film Innocence of Muslims, spotprenten van de profeet Mohammed. 'De beelden zullen degenen choqueren die gechoqueerd willen worden', liet hoofdredacteur Charb weten.

Op de cover van de editie van 19 september 2012 staat een moslim in een rolstoel afgebeeld die wordt voortgeduwd door een orthodoxe jood, met de titel Intouchables 2, verwijzend naar de film Intouchables, de Franse inzending voor de Oscars dat jaar.

Franse humor
Het blad staat in een lange Franse traditie. De wortels daarvan liggen bij maandblad Hara-Kiri, in 1960 opgericht door François Cavanna. Hara-Kiri kende God noch gebod, en liet zich ook aan politiek niets gelegen liggen. Na een lange reeks processen en verschijningsverboden legde het blad in 1985 het loodje. Intussen had Charlie Hebdo zich al warmgelopen. Het nam de rol van satirische voorpost moeiteloos over.

Franse humor valt uiteen in twee uitersten. Je hebt de zeer zorgvuldig uitgewerkte grap die is gebaseerd op gewone types die uit de rails lopen; filmmakers Jacques Tati en Louis de Funès beheersten de finesses daarvan. Dany Boon - van de film Bienvenue chez les ch'tis- is hun verre nazaat. Haaks daarop staat een inktzwarte variant, waarvoor niets heilig is. Dat is zeg maar de lijn Céline, Houellebecq en Hara-Kiri. Bij de presentatie van een boek over Hara-Kiri werd het een jaar geleden nog eens uitgelegd. 'Kun je lachen om een kind dat sterft', vroeg de een. 'Ja, maar het gaat beter als het er meer zijn', was het antwoord.

Humor buiten alle perken dus. Die lijn wordt in Charlie Hebdo voortgezet, even scherp, nietsontziend en bruut soms als in Hara-Kiri. Net als Hara-Kiri moet het blad zien rond te komen zonder advertenties - adverteerders denken dat je idioot bent, had Cavanna gedicteerd. Charlie Hebdo verkeert met zijn oplage van ongeveer 50 duizend exemplaren financieel dan ook doorgaans in de gevarenzone.

Blad van tekenaars
Maar er zijn ook verschillen. Anders dan Hara-Kiri, dat veel fotografie en collages bevatte, is Charlie Hebdo een blad van tekenaars. Zij maken er de dienst uit. Dat begint al met de naam: Charlie is een verwijzing naar Charlie Brown, het Amerikaanse stripfiguurtje dat wordt bewonderd door oprichters Wolinski en Cabu (Hebdo staat trouwens voor hebdomodaire - weekblad).

En Charlie Hebdo is een politiek blad. Het kiest positie op de linkerzijde, bestrijdt kerncentrales lang voordat het woord ecologie gemunt is en heeft een deskundige in de gelederen die extreem rechts met argusogen volgt. 'Maar we zijn vrijdenkers', vult Coma aan. 'Als links ons op de zenuwen werkt, tikken we ze net zo hard op de vingers.'

Met die dwarse stellingname maakt het blad heel wat vijanden. Al in 1993 wordt een editie met koning Boudewijn op de omslag in België verboden, het nummer van 19 september 2001 mag de Verenigde Staten niet in. Veruit de grootste klap komt op 8 februari 2006, als Charlie Hebdo de Deense Mohammed-cartoons afdrukt, en er zelf nog een paar aan toevoegt.

Processen
Een regen van processen daalt op de redactie neer, hoofdredacteur Philippe Val krijgt intensieve beveiliging. Het eind van het liedje is dat Charlie Hebdo door de rechter wordt vrijgesproken. 'Dan zie je wat onze rol is', zei destijds tekenaar en redactiechef Riss (de tekenaars van Charlie Hebdo hebben allemaal een geuzennaam). 'De andere Franse media durfden het niet aan de cartoons af te drukken. Ze hebben van onze houding iets opgestoken. Dit keer is de solidariteit daardoor groter.'

Blijft de vraag waarom een blad dat al zo lang achtervolgd wordt door processen en bedreigingen geen beveiliging in de arm neemt als het een Sharia Hebdo uitbrengt. 'Daar raak je de kern van Charlie Hebdo', zegt Coma. 'Als redactie deelden we de euforie rond de Arabische opstanden en waren we diep teleurgesteld door het vervolg. Toen zei iemand - ik weet niet eens meer wie - we maken een Sharia Hebdo. Nooit hebben we gedacht dat dit de reactie kon zijn.'

Molotovcocktail
De beveiliging van het kantoor van Charlie Hebdo is inmiddels opgevoerd. Vorig jaar moest de redactie van het blad op zoek naar een andere werkplek, nadat in november een molotovcocktail naar binnen werd gegooid. De redactielokalen brandden uit, computers en archieven gingen verloren. Dat allemaal omdat het weekblad een nummer aankondigde met Mohammed als gasthoofdredacteur en zich voor de gelegenheid omdoopte tot Sharia Hebdo.

'Wij gaan door waar anderen halt houden', zei tekenaar en redactiechef Riss. 'Als een soort verkenners zoeken we de grenzen op. Dat wij dat doen, maakt voor de andere media het speelveld groter; het voorkomt dat ze te voorzichtig worden. We tekenen niet alleen om te amuseren, maar ook om die vrijheid te bevechten.'

'We weten nu weer precies waarom we het blad maken', zei Riss, die er sinds de oprichting in 1992 werkt. Hij is opgeleid als jurist. Het opzoeken van de grenzen van de vrijheid van meningsuiting was voor hem een belangrijke reden om hier te gaan werken. 'We willen de mechanismen blootleggen die mensen dom kunnen houden. Dat kan religie zijn, maar ook media, politiek en economie. En daarbij nemen we inderdaad risico's.'