Plusmagazine heeft een artikel over buikvet.
quote:
Vergeet de weegschaal en vertrouw op de centimeter. Volgens de meeste deskundigen is de omtrek van uw taille namelijk een veel betere maatstaf om uw gezondheid te bewaken dan de kilo’s op de weegschaal. Sterker nog: als je slank bent en een buikje hebt, loopt je gezondheid toch gevaar. Dat komt doordat het vet in de buikholte schadelijker is voor de gezondheid dan het vet op de heupen, armen of billen. Buikvet is namelijk zeer actief – sommige wetenschappers zien het zelfs als een apart orgaan – en kan verschillende ziektes in gang zetten.
Bloeddruk gezond houden?
Becel pro-activ bracht onlangs een halvarine en een fruitsap op de markt, verrijkt met kalium om de bloeddruk gezond te houden.Meer informatie
Meet zelf uw taille
Is de omvang van úw buik gezond? Dat kunt u zelf controleren door uw taille te meten. Ontbloot uw buik, neem een centimeter (uit de naaimand) en meet uw middel. Dat doet u door het middelpunt te zoeken tussen de onderste rib en de bovenkant van het heupbeen. Let op: het middelpunt is niet per se het smalste punt. Adem uit, ontspan uw buik en meet de omtrek. Doe voor de zekerheid twee metingen. Wijken de resultaten meer dan 5 cm af? Doe dan de meting opnieuw. Zo niet, neem dan het gemiddelde.
De buik is te dik:
• als u een man bent en de taille is meer dan 102 centimeter.
• als u een vrouw bent en de taille is meer dan 88 cm.
Is uw buik minder dik of zit u precies op het aantal centimeters dat genoemd wordt, dan doet u er goed aan om dat zo te houden. Maar wie meer centimeters meet – al is het er maar één – is toch echt te dik. Wat u kunt doen om centimeters kwijt te raken, leest u verderop.
Vetweefsel in de buik bestaat uit kleine vetcellen die beter doorbloed zijn dan vet op de billen of de bovenarmen. Buikvet zorgt daardoor voor een voortdurende stroom van vetzuren in het bloed. Het lichaam wil die vetzuren kwijt en maakt er bijvoorbeeld suikers van (waardoor het suikergehalte in het bloed stijgt) en cholesterol (waardoor het cholesterolgehalte in het bloed toeneemt). Daarnaast produceren vetcellen in de buik zogenoemde ‘adipocytokines’, stoffen die er onder andere voor zorgen dat de bloeddruk stijgt. Ook zitten in buikvetcellen kleine, sluimerende, chronische ontstekingen. Daar voel je niets van, maar ze zenden wel ontstekingssignalen door het hele lichaam. Daardoor verandert de gevoeligheid voor insuline en dat vergroot de kans op diabetes. Mogelijk ontstaan hierdoor ontstekingen in de vaatwanden, aldus deskundigen, en dat leidt weer tot aderverkalking, wat de kans op hart- en vaatziekten vergroot.
Buikvet legt zo een tijdbom onder de stofwisseling: als het maar lang genoeg z’n werk kan doen, kan het de bloedsuiker-, bloeddruk- en cholesterolhuishouding gaan verstoren.
Echt gevaarlijk wordt het als je naast een te dikke buik ook twee of meer andere risicofactoren onder de leden hebt: hoge bloeddruk, hoog bloedsuikergehalte en/of hoog cholesterol. Dan wordt gesproken van het ‘metabool syndroom’.
Metabool syndroom
Edith Feskens, buikvet-deskundige en sinds november hoogleraar ‘Voeding en het metabool syndroom’ aan de Wageningen Universiteit, zegt: “Buikvet vergroot de kans op diabetes, hart- en vaatziekten en op sommige vormen van kanker.” Cijfers heeft ze ook: “Van alle mensen zonder metabool syndroom krijgt ongeveer 10 procent diabetes, van de mensen met metabool syndroom krijgt zo’n 40 procent diabetes. En iemand zonder metabool syndroom heeft ongeveer 12 procent kans om hart- en vaatziekten te krijgen, met metabool syndroom is die kans 24 procent.”
Niet alleen de kans op ziekte neemt door buikvet toe, ook die op sterfte. In november 2008 werden de resultaten bekend van een groot Europees onderzoek onder 360.000 deelnemers, van wie 40.000 uit Nederland. Conclusie: een grote tailleomvang verhoogt het risico op overlijden. In de groep mannen met de grootste tailleomvang (meer dan 102 cm) stierven ruim twee keer zoveel personen als in de groep mannen met een smalle taille (minder dan 86 cm).
Prof. dr. Karel Moons, hoogleraar klinische epidemiologie in het UMC Utrecht: “Ons onderzoek laat heel duidelijk zien dat buikvet echt ongewenst is en dat het de kans op sterfte – zowel aan hart- en vaatziekten, als aan kanker en longziekten – aanmerkelijk verhoogt. Opmerkelijk is dat dit effect onafhankelijk is van het gewicht. Een buikje is zelfs gevaarlijk als je verder niét te dik bent.”
Voor de goede orde: een te dikke buik hoéft niet tot gezondheidsproblemen te leiden. Van alle mensen met een te dikke buik heeft een kwart (25 procent) géén andere risicofactor: zij hebben dus een lage bloeddruk, laag glucosegehalte en een goed cholesterolgehalte. Nog eens 17 procent heeft naast de te dikke buik slechts één andere risicofactor. Ruim de helft van de personen met een te dikke buik (58 procent) heeft wel het metabool syndroom.
Taille testen
Geschat wordt dat ruim een kwart van alle 55-plussers in Nederland het metabool syndroom heeft. Veel mensen lijden eraan zonder dat ze het weten. Logisch, want het geeft geen klachten. Van een hoog cholesterolgehalte en van verstoorde bloedsuikers voel je niets, ook van een verhoogde bloeddruk heb je in de regel niet veel last, en de dikke buik zit hooguit wat in de weg.
Er is een simpele manier om erachter te komen of bij u misschien sprake is van het metabool syndroom: meet uw taille (zie kader op de volgende pagina). Blijkt daaruit dat uw buik te dik is, al is het maar één centimeter? Ga dan naar uw huisarts. Deze kan uw bloeddruk meten en een labtest voor uw cholesterolwaarden en bloedsuikergehalte aanvragen. Zo weet u of u gewoon een beetje te dik bent of dat er meer aan de hand is.
Duizenden patiënten in IJsselstein brachten in 2008 zo’n bezoekje aan hun huisarts. Hun taille was te dik, bleek uit een steekproef waarbij twaalfduizend inwoners van de Utrechtse gemeente een meetlint kregen toegestuurd met het verzoek de buik te meten. Iedereen met een te grote buikomvang werd uitgenodigd op het spreekuur en werd gecontroleerd op hoge bloeddruk, cholesterol en bloedsuikergehalte. Bij maar liefst 27 procent van de personen met een te dikke buik werd het metabool syndroom aangetoond. Zij hadden nog geen gezondheidsklachten, maar bevonden zich wel al in de gevarenzone. Omdat hun artsen er snel bij waren, konden zij tijdig worden behandeld.
Afvallen helpt
Behandeling van het metabool syndroom kan bestaan uit medicijnen die de bloeddruk of het cholesterol laten dalen, maar dat hoeft niet altijd, zegt vaatspecialist Jouke Tamsma van het LUMC in Leiden. Tamsma: “Pillen bestrijden de symptomen, maar zijn geen werkelijke oplossing. Bovendien hebben ze bijwerkingen.” Tamsma pakt het probleem liever bij de wortel aan: het buikvet. “Afvallen heeft een onwaarschijnlijk goed effect op de gezondheid”, zegt hij. “Iemand met het metabool syndroom die minder en gezonder gaat eten en meer gaat bewegen, en die zo 5 tot 10 procent van z’n lichaamgewicht kwijtraakt, kan het risico op ziektes sterk verlagen. Je bloeddruk wordt lager, de bloedsuikers verbeteren en het cholesterol daalt. Je voelt je bovendien fitter en energieker. In sommige gevallen verdwijnen alle risicofactoren zelfs als sneeuw voor de zon.” Tamsma durft niet te zeggen dat iemand na het afvallen net zo gezond is als een slank persoon. “Maar dat het veel goeds doet voor de gezondheid, is een feit.”
Voor iemand met het metabool syndroom die 90 kilo weegt, betekent dit dat de weegschaal 4,5 tot 9 kilo minder moet gaan aanwijzen. Het is dus niet nodig om op een ideaal gewicht te komen.
Maar een beetje dik is toch niet erg als je wat ouder wordt? ‘Stevige’ ouderen hebben bijvoorbeeld minder kans op heupfracturen. Vaatspecialist Jouke Tamsma: “Ik vind dat ook 70-plussers met een te dikke buik zich zouden moeten laten controleren bij de huisarts. Ook voor hen heeft het zin om diabetes en hart- en vaatziekten in een vroeg stadium op te sporen en te behandelen. Blijkt uit nader onderzoek dat er verder geen afwijkingen zijn: prima, dan is er ook geen reden om iets te veranderen.”
Hét succesrecept voor afvallen bestaat niet, omdat iedere persoon anders is. Maar de basis van elk succes is wel hetzelfde.
Ten eerste is dat: minder eten. Als u dagelijks 500 calorieën (kcal) minder eet dan u nodig hebt, kunt u ongeveer een pond tot een kilo per week afvallen. Een vrouw tussen de 51 en 70 jaar heeft gemiddeld 1900 kcal per dag nodig, boven de 70 jaar is 1600 kcal voldoende. Een man tussen de 51 en 70 jaar heeft gemiddeld 2300 kcal per dag nodig; boven de 70 is dit 1900 kcal. Een dieet dat strenger is dan 500 kcal minder dan u gewend bent, is moeilijk vol te houden. Het is bovendien de vraag of u dan alle voedingsstoffen binnenkrijgt die u nodig hebt. Bovendien loopt u gevaar op het jojo-effect. Bij een streng dieet wordt de stofwisseling namelijk blijvend op de ‘spaarstand’ gezet, waardoor u minder makkelijk calorieën verbrandt en u dus makkelijker aankomt.
Naast het volgen van een dieet is het nodig om flink te bewegen, liefst een uur per dag. Het best is een combinatie van cardiotraining (fietsen, lopen, joggen of zwemmen) en spieroefeningen (fitness). Op die manier houdt u de stofwisseling op peil en verliest u geen spierweefsel, maar vooral vetweefsel. U wordt dan dus slanker én
fitter.
De derde factor zit tussen de oren. Afvallen is niet eenvoudig; u moet er echt voor gaan en het vooral ook volhouden. Ook als u eenmaal een gezonder gewicht hebt, moet u doorgaan met uw gezonde eetgewoonten en met bewegen. Zorg dus dat u een manier kiest die u lang kunt volhouden en waarin u plezier hebt.
TIPS:
Lager cholesterol
• Eet minder ongezonde vetten (deze zitten bijvoorbeeld in vet vlees, volle zuivelproducten en snacks).
• Kies voor magere producten (zowel zuivel als vlees).
• Eet vooral gezonde vetten (in plantaardige olie, zachte margarine en halvarine, noten en vette vis).
Lagere bloeddruk
• Zorg dat u minder zout binnenkrijgt. Pas daarom op met álle kant-en-klaar producten en wees zuinig met bouillon, maggi en ketjap (deze producten bevatten veel zout).
• Gebruik waar mogelijk varianten met een verlaagd zoutgehalte.
• Kies voor een voeding die rijk is aan kalium, zoals groenten en fruit; dit mineraal zorgt ervoor dat het lichaam overtollig zout loost.
• Onlangs bracht Becel pro.activ een halvarine en een fruitsap verrijkt met kalium op de markt. Dit zijn de eerste verrijkte voedingsmiddelen die wetenschappelijk bewezen de bloeddruk verlagen.
• Er zijn aanwijzingen dat ook magere zuivelproducten (magere melk, magere yoghurt en karnemelk) meehelpen de bloeddruk te verlagen.
Slank blijven
• Eet veel vezels, want deze vullen de maag. Neem daarom ruime hoeveelheden groenten, fruit, volkoren brood, muesli, aardappelen, zilvervliesrijst en volkoren macaroni.
• Wees matig met frisdrank, alcohol en vruchtensap. Ze geven geen verzadigd gevoel, maar u krijgt ongemerkt wel veel suikers en calorieën binnen. En ook al zijn dit natuurlijke vruchtensuikers: ze tikken net zo hard aan als gewone suikers.
• Varieer in lichaamsbeweging. Ga dus niet alleen wandelen, maar ga ook eens zwemmen of naar fitness. En: loop niet steeds hetzelfde rondje.
• Beloon uzelf. Denk niet alleen maar aan uw streefgewicht, maar verdeel het doel liever in kleine stapjes. Is de eerste kilo eraf? Bloeddruk gedaald? Rondetijd verbeterd? Vier het!
• Vraag steun van uw omgeving. Laat ze u helpen door u bijvoorbeeld geen gebakjes aan te bieden, of door samen te sporten.
• Zorg dat de extra lichaamsbeweging in uw dagschema past. Bent u een ochtendmens, ga dan meteen ’s ochtends op pad. Komt u pas ’s avonds tot leven? Ga dan naar de sportschool.
Ik vraag mij wel af hoe ze aan die 102 cm omvang komen.
Ik zit nu namelijk zelf op 100 cm (ik kom vanaf 106), maar ik heb echt nog duidelijk te veel vet zitten op mijn heupen en buik.... Volgens deze meting zou dat echter niet de dik zijn ???