F&L Filosofie & Levensbeschouwing
Een plek om te discussiëren over filosofische vragen, filosofen, religieuze vraagstukken of religie en levensbeschouwing in het algemeen.
Dit topic is bedoeld voor het gezamenlijk doen van bijbelstudie.
Af en toe zal ik zelf een onderwerp behandelen waarop anderen in kunnen haken.
Uiteraard is het fijn dat anderen ook teksten plaatsen met hun ideeën erover.
Het zou fijn zijn als we ons vooral richten op de teksten zelf en daarvanuit met elkaar praten.
Ik hoop dat we zonder dat we opgefokt raken en overgaan tot respectloos geneuzel in harmonie met elkaar van gedachten kunnen wisselen.
Af en toe zal ik zelf een onderwerp behandelen waarop anderen in kunnen haken.
Uiteraard is het fijn dat anderen ook teksten plaatsen met hun ideeën erover.
Het zou fijn zijn als we ons vooral richten op de teksten zelf en daarvanuit met elkaar praten.
Ik hoop dat we zonder dat we opgefokt raken en overgaan tot respectloos geneuzel in harmonie met elkaar van gedachten kunnen wisselen.
Rest your mind in distant wilderness
Take your time and concentrate on it
Take a stand and make your hand a fist
We got a reason to resist
Take your time and concentrate on it
Take a stand and make your hand a fist
We got a reason to resist
@Ali_Kannibali
Eerder had ik een gesprek met Ali over het onderwerp offeren in de tempel en de idee dat Jezus na de val van de tempel als vervanging dient van dit offer. Ik had hem beloofd er op terug te komen. Dit duurde iets langer door drukte en omdat Ali geen zin meer had in dit forum. Ik nodig Ali hierbij uit gezellig mee te doen en zijn gedachten te delen waarbij ik de belofte doe dat ik respectvol tegen hem zal doen.
Periode 1:
De tabernakel en de tempel bestonden nog niet. Offers werden gedaan op een plek die:
De goedkeuring van God had, waar God verschenen was en / of op een plek die God daarvoor had aangewezen.
Voor de tijd van de tabernakel en de latere tempel is er onderscheid tussen plekken die aangewezen zijn door God (Abraham bij Moria, Jakob te Bethel en Mozes bij de Sinaï) en plekken die op eigen initiatief als offerplaats werden gebruikt. Er wordt vermeld dat de laatstgenoemde plekken door God werden aanvaard (Noach na de zondvloed) of in gebruik genomen nadat God daar was verschenen (Abraham bij Sichem of Izaäk bij Berseba).
Periode 2:
De periode van de Tabernakel.
Offers mochten uitsluitend in de Tabernakel plaats vinden.
Leviticus 17 3 t/m 5
3 Als iemand uit het huis van Israël een rund, een lam of een geit slacht, in het kamp of buiten het kamp,
4 en het dier niet bij de ingang van de tent van ontmoeting brengt om het als offergave voor de HEERE aan te bieden vóór de tabernakel van de HEERE, dan zal dat bloed op die man worden aangerekend; bloed heeft hij vergoten. Die man moet uitgeroeid worden uit het midden van zijn volk.
5 Daarom moeten de Israëlieten hun slachtoffers die zij gewoon waren op het veld te slachten, bij de HEERE brengen, bij de ingang van de tent van ontmoeting, naar de priester, en die als vredeoffers voor de HEERE offeren.
Dan is er nog deze tekst:
Breng geen brandoffers buiten de plaats die Ik zal uitkiezen, want Ik heb alle plaatsen waar ik mijn naam laat noemen apart gemaakt.”
– Deuteronomium 12:5-14
Deuteronomium kijkt voor uit naar de tijd van na de intocht. Alleen op de plaats die God kiest mocht geofferd worden. Dat dit om meerdere plaatsen gaat komt omdat de tabernakel steeds verplaats werd. Voorbeelden: Jozua 18 vers 1, tabernakel in Silo. 1 Samuël 21 vers 6, tabernakel staat in Nob)
Periode 3:
Na de bouw van de tempel was het de bedoeling dat men uitsluitend nog offers bracht in de tempel. Dit wordt overigens niet expliciet vermeld in de bijbel. Wel vinden we deze tekst.
2 Kronieken 7 vers 12
12 Op een nacht verscheen de HEERE aan Salomo en zei tegen hem: 'Ik heb je gebed gehoord en deze plaats voor Mij geheiligd, om daarin offers te brengen.
Of Deuteronomium 12:11 / 12:12-13
11 Dan zal er een plaats zijn die de HEERE, uw God, zal uitkiezen om Zijn Naam daar te laten wonen. Daarheen moet u alles brengen wat ik u gebied: uw brandoffers en uw slachtoffers, uw tienden en het hefoffer van uw hand, en heel de keur van uw gelofteoffers die u de HEERE belooft.
13 Wees op uw hoede dat u uw brandoffers niet brengt op elke plaats die u ziet,
14 maar op de plaats die de HEERE in één van uw stammen zal uitkiezen. Daar moet u uw brandoffers brengen, en daar moet u doen alles wat ik u gebied.
Vraag is nu of deze tekst offers op andere plekken uitsluit.
Dit moet ook een vraag geweest zijn voor de joodse schriftgeleerden. Het antwoord daarop is vastgelegd in de Talmoed.
Bijvoorbeeld:
2. Talmud Bavli – Zevachim 18a. Betreffende tekst bevestigd dat offers buiten het altaar van de tempel niet toegestaan zijn. Alleen offers op het altaar zijn heilig.
3. Talmud Yerushalmi – Zevachim 1:1 Deze tekst beklemtoont dat de tempel de enige goedgekeurde plaats is voor alle offers en dat overtreding ervan leidt tot ongeldigheid van het offer.
Beide teksten wijzen erop dat offeren buiten de tempel een onjuiste uitvoerging van het ritueel is en daarom niet-heilig is.
E.e.a. heeft te maken met de tempeldienst en haar wetten die nogal wat inhielden. Het offer moest plaatsvinden op het altaar van de tempel (zie talmoedteksten), offers werden alleen uitgevoerd door priesters die ritueel rein waren (Leviticus 21), bepaalde offers mochten alleen op de daarvoor bestemde dagen uitgevoerd worden (Leviticus 23). Denk aan het laatste aan offers bij bepaalde feestdagen en de Sabbath-dienst.
Periode 4
Zowel tijdens Ballingschap als na 70 na Christus is er geen tempel. De vraag is nu hoe de joden en later de geloofsgenoten in de diaspora met betrekking tot het offeren met het verlies van de tempel omgingen.
Tijdens de Ballingschap moet er een enorme religieuze crisis geweest zijn onder het volk.
Enkele psalmen die vanuit de traditie toegekend zijn aan het huis David wijzen er op houding en gehoorzaamheid belangrijker zijn dan het brengen van offers. Psalm 40:6–8 en 51:16–17.
Tijdens de Ballingschap moeten dergelijke teksten de Joden in ballingschap houvast gegeven hebben met de crisis om te gaan.
De nadruk kwam dan ook meer te leggen op: Gebed, gehoorzaamheid, berouw en houding in het algemeen.
Vraag blijft echter of er tijdens de ballingschap nou wel of niet geofferd werd.
Op het eerste gezicht volgens Jesaja 56 6-7 wel:
En de vreemdelingen die de HEERE hebben verbonden, om Hem te dienen en Zijn Naam lief te hebben, om knechten van de HEERE te zijn – al wie de sabbat houdt en Zijn verbond in acht neemt – die zal Ik brengen naar Mijn heilige berg en hen verblijden in Mijn huis van gebed. Hun brandoffers en hun slachtoffers zullen aangenaam zijn op Mijn altaar, want Mijn huis zal een huis van gebed voor alle volken genoemd worden.”
Je zou deze tekst kunnen interpreteren als dat waar gelovigen, in dit geval vreemdelingen, samenkomen en God eren het Gods huis is. Dit is zekere zin ook een christelijke benadering waarbij de kerk of de plek waar gelovigen samen zijn of dit nu een aula van een school is of ergens buiten op een veld als Gods huis wordt gezien.
De problemen van deze interpretatie zijn de verschillende talmoed-teksten die aangeven dat offers buiten het altaar van de tempel ongeldig zijn en de algemene bijbelse tendens die de tempel als centrale plek voor offers benadrukt.
Een ander probleem voor de interpretatie is de vermelding van de woorden ‘Mijn heilige berg’. Dit lijkt toch wel duidelijk om de Tempelberg te gaan. Kennelijk mochten vreemdelingen mits zij tot geloof gekomen waren en zich onderwierpen aan de regels van Israël offers brengen.
Mochten vreemdelingen dan de tempel betreden? Joseph Flavius beschrijft dat niet-Joden toegang hadden tot het buitenste gedeelte van de tempel. In de praktijk mochten niet-Joden dan het Voorhof van de Heidenen betreden om hier offers aan te bieden die dan door de priesters uitgevoerd konden worden. Overigens staat e.e.a. hierover ook beschreven in de Mishnah Middot 2 1-3
‘Soreg: Deze balustrade markeerde de grens waar buitenstaanders mochten komen. Binnen het hek waren uitsluitend Joden welkom; daarbuiten was het verboden terrein.
Hoewel vreemdelingen welkom waren in het Hof van de Vreemdelingen (het gebied vóór het Soreg) om te bidden en God te eren, begon de daadwerkelijke vermelding van offers pas ná het hek, binnen het heilige terrein.’
Ik wijd erg ver uit en dwaal misschien wat af. Even een stap terug.
Jesaja 56 is het eerste hoofdstuk dat behoort tot Trito-Jesaja. Jesaja is, zoals zoveel boeken in de bijbel, een compositie van meerdere geschriften. De meeste bijbelwetenschappers erkennen dat dat de hoofdstukken 1 t/m 39 zijn geschreven door de profeet zelf in de 8e eeuw voor Christus. De hoofdstukken 40 t/m 55 behoren tot Deutero-Jesaja en komen uit de 6e eeuw voor Christus. De laatste hoofdstukken, vanaf 56, behoren tot Trito-Jesaja en zijn geschreven na ballingschap toen een deel van het volk inclusief nieuwe tot geloof gekomen vreemdelingen terugkeerden en de tempel ombouwden.
Rekening houdend met de onder bijbelwetenschappers breed aanvaarde theorie betreffende de compositie van Jesaja kan de tekst die antwoord geeft op de vraag wat de plek van vreemdelingen in Gods huis is geplaatst worden kort na de terugkeer uit ballingschap waarbij Gods huis duidt om de herbouwde tempel.
Nu zit ik nog met de vraag of offers ophielden na de tempel werd verwoest. In de bijbel vinden we in de teksten die na deze catastrofe zijn geschreven en / of verhalen over gebeurtenissen na deze catastrofe geen voorbeelden meer van offeren. Dit is natuurlijk geen bewijs dat het brengen van offers ophield na de verwoesting van de tempel. Maar het is ook geen bevestiging dat het offeren doorging.
Als je naar de tempelwetten kijkt en rekening houdt met de verschillende bijbelteksten, waarvan ik er een aantal hier boven behandeld heb, dan moet ik de conclusie trekken dat offeren buiten de tempel om simpelweg niet meer mogelijk was. Het offeren kon namelijk niet meer binnen de daarvoor ontwikkelde riten plaats vinden en waren daarom niet heilig of met andere woorden ‘ze werden niet als door God goedgekeurd gezien’ De vernietiging van de tempel markeerde het einde van het sacrificiale systeem binnen het Jodendom.
Is Jezus dan het ultieme offer?
Je zal het met me eens zijn dat het antwoord op deze vraag vanuit de bijbel en vanuit het geloof volmondig met Ja beantwoord kan worden.
Is Jezus dan het offer ter vervanging van het dier?
Ja want: Jezus werd een lam genoemd. Maar niet zomaar een lam. Jezus was niet het lam dat een mens bracht. Jezus was het lam van God. Het lam dat geslacht werd voor de verlossing van de zonden. Het lam dat geslacht werd voor de overwinning van de dood. Vergelijkbaar met het lam dat geslacht werd in Egypte om zo de dood van de 10e plaag te ontwijken.
Jezus is dus het ultieme paaslam. Het offer van Jezus fungeerde als het ware als vervanging voor het paaslam dat niet meer in de tempel geofferd kon worden. Het door mensen aan God geofferde paaslam dat voor tijdelijke vergeving geofferd werd was vervangen voor het door God aan de mensen gegeven paaslam dat voor eeuwige verlossing zal zorgen.
Johannes 1 vers 29
Zie, het Lam van God, dat de zonden van de wereld wegneemt.
Een tekst die duidelijk aangeeft dat het offer van Jezus de zonden van de wereld wegneemt. Het slachten van een eenvoudig lammetje voor de vergeving van de zonden van een enkeling was niet meer nodig.
1 Korintiërs 5 vers 7
“Want ook ons paaslam, Christus, is geslacht
Paulus (of diens redactie door middel van een latere ingreep) noemt Jezus ‘ons’ paaslam. Het woord ‘ons’ impliceert dat het lam voor iedereen (of in ieder geval zijn toehoorders) is geslacht. De idee dat zij zelf een lam moesten offeren ter vergeving van de zonden vervalt door het gebruik van het woord ‘ons’.
Hebreeën 9 vers 12
Hij ging niet in door het heilige van dierenoffers, maar door zijn eigen bloed, eenmaal, voor eeuwige verlossing.
Ook deze tekst wijst duidelijk naar de vervanging van dierenoffers naar het offer van Jezus.
Volgens Paulus en Johannes of in ieder geval volgens de schrijvers van betreffende geschriften geldt het offer van Jezus dus als vervanging van de dierlijke offers. Het bood een antwoord op de vraag hoe gelovigen in de diaspora met het niet kunnen brengen van een offer om konden gaan. Het antwoord was heel simpel. Als je berouw had, tot inkeer kwam en je gelovig leefde dan was het offer van Jezus voldoende vergeven te worden, of met andere woorden van de dood gered te worden.
Eerder schreef ik dat Jezus pas na de val de tempel echt als vervangend offer gezien werd. Bovenstaande teksten wijzen er echter op dat Jezus tijdens zijn leven (Johannes) en voor de val van de tempel (Paulus) als paaslam werd gezien. Voor wat betreft Johannes is het lastige dat we vanwege de datering er dan vanuit moeten gaan dat hij de tijdsgeest correct weergeeft. Hebreeën is volgens de consensus niet door Paulus geschreven maar aan hem toegeschreven en is vermoedelijk van na 70 na christus. De tekst uit 1 Korintiers blijft dan over. Dit zou een latere redactionele ingreep kunnen zijn. Dit is uiteraard speculatief. Het lijkt er wel op dat Paulus hier zijn woorden aan de geadresseerden brengt in het licht van de idee dat het offer van Jezus dient als vervanging voor de onmogelijkheid te kunnen offeren op de daarvoor ingestelde plek.
1 Korintiërs 5 vers 7 en 8
7 Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons paaslam is voor ons geslacht: Christus.
8 Laten wij dus feestvieren, niet met oud zuurdeeg, ook niet met zuurdeeg van slechtheid en boosaardigheid, maar met ongezuurde broden van oprechtheid en waarheid.
Door het wegdoen van het oude zuurdesem roept Paulus de gelovigen op tot een oprecht leven. Het nieuw deeg staat symbool voor een nieuw leven in Jezus Christus. Waarbij men bevrijd is van de last van zonden en geestelijk herboren is. Het wegdoen van het zuurdesem is praktisch en symbolisch. Het gaat hier duidelijk om het offer van Jezus als vervanging van het offer in de tempel.
Eerder had ik een gesprek met Ali over het onderwerp offeren in de tempel en de idee dat Jezus na de val van de tempel als vervanging dient van dit offer. Ik had hem beloofd er op terug te komen. Dit duurde iets langer door drukte en omdat Ali geen zin meer had in dit forum. Ik nodig Ali hierbij uit gezellig mee te doen en zijn gedachten te delen waarbij ik de belofte doe dat ik respectvol tegen hem zal doen.
Periode 1:
De tabernakel en de tempel bestonden nog niet. Offers werden gedaan op een plek die:
De goedkeuring van God had, waar God verschenen was en / of op een plek die God daarvoor had aangewezen.
Voor de tijd van de tabernakel en de latere tempel is er onderscheid tussen plekken die aangewezen zijn door God (Abraham bij Moria, Jakob te Bethel en Mozes bij de Sinaï) en plekken die op eigen initiatief als offerplaats werden gebruikt. Er wordt vermeld dat de laatstgenoemde plekken door God werden aanvaard (Noach na de zondvloed) of in gebruik genomen nadat God daar was verschenen (Abraham bij Sichem of Izaäk bij Berseba).
Periode 2:
De periode van de Tabernakel.
Offers mochten uitsluitend in de Tabernakel plaats vinden.
Leviticus 17 3 t/m 5
3 Als iemand uit het huis van Israël een rund, een lam of een geit slacht, in het kamp of buiten het kamp,
4 en het dier niet bij de ingang van de tent van ontmoeting brengt om het als offergave voor de HEERE aan te bieden vóór de tabernakel van de HEERE, dan zal dat bloed op die man worden aangerekend; bloed heeft hij vergoten. Die man moet uitgeroeid worden uit het midden van zijn volk.
5 Daarom moeten de Israëlieten hun slachtoffers die zij gewoon waren op het veld te slachten, bij de HEERE brengen, bij de ingang van de tent van ontmoeting, naar de priester, en die als vredeoffers voor de HEERE offeren.
Dan is er nog deze tekst:
Breng geen brandoffers buiten de plaats die Ik zal uitkiezen, want Ik heb alle plaatsen waar ik mijn naam laat noemen apart gemaakt.”
– Deuteronomium 12:5-14
Deuteronomium kijkt voor uit naar de tijd van na de intocht. Alleen op de plaats die God kiest mocht geofferd worden. Dat dit om meerdere plaatsen gaat komt omdat de tabernakel steeds verplaats werd. Voorbeelden: Jozua 18 vers 1, tabernakel in Silo. 1 Samuël 21 vers 6, tabernakel staat in Nob)
Periode 3:
Na de bouw van de tempel was het de bedoeling dat men uitsluitend nog offers bracht in de tempel. Dit wordt overigens niet expliciet vermeld in de bijbel. Wel vinden we deze tekst.
2 Kronieken 7 vers 12
12 Op een nacht verscheen de HEERE aan Salomo en zei tegen hem: 'Ik heb je gebed gehoord en deze plaats voor Mij geheiligd, om daarin offers te brengen.
Of Deuteronomium 12:11 / 12:12-13
11 Dan zal er een plaats zijn die de HEERE, uw God, zal uitkiezen om Zijn Naam daar te laten wonen. Daarheen moet u alles brengen wat ik u gebied: uw brandoffers en uw slachtoffers, uw tienden en het hefoffer van uw hand, en heel de keur van uw gelofteoffers die u de HEERE belooft.
13 Wees op uw hoede dat u uw brandoffers niet brengt op elke plaats die u ziet,
14 maar op de plaats die de HEERE in één van uw stammen zal uitkiezen. Daar moet u uw brandoffers brengen, en daar moet u doen alles wat ik u gebied.
Vraag is nu of deze tekst offers op andere plekken uitsluit.
Dit moet ook een vraag geweest zijn voor de joodse schriftgeleerden. Het antwoord daarop is vastgelegd in de Talmoed.
Bijvoorbeeld:
2. Talmud Bavli – Zevachim 18a. Betreffende tekst bevestigd dat offers buiten het altaar van de tempel niet toegestaan zijn. Alleen offers op het altaar zijn heilig.
3. Talmud Yerushalmi – Zevachim 1:1 Deze tekst beklemtoont dat de tempel de enige goedgekeurde plaats is voor alle offers en dat overtreding ervan leidt tot ongeldigheid van het offer.
Beide teksten wijzen erop dat offeren buiten de tempel een onjuiste uitvoerging van het ritueel is en daarom niet-heilig is.
E.e.a. heeft te maken met de tempeldienst en haar wetten die nogal wat inhielden. Het offer moest plaatsvinden op het altaar van de tempel (zie talmoedteksten), offers werden alleen uitgevoerd door priesters die ritueel rein waren (Leviticus 21), bepaalde offers mochten alleen op de daarvoor bestemde dagen uitgevoerd worden (Leviticus 23). Denk aan het laatste aan offers bij bepaalde feestdagen en de Sabbath-dienst.
Periode 4
Zowel tijdens Ballingschap als na 70 na Christus is er geen tempel. De vraag is nu hoe de joden en later de geloofsgenoten in de diaspora met betrekking tot het offeren met het verlies van de tempel omgingen.
Tijdens de Ballingschap moet er een enorme religieuze crisis geweest zijn onder het volk.
Enkele psalmen die vanuit de traditie toegekend zijn aan het huis David wijzen er op houding en gehoorzaamheid belangrijker zijn dan het brengen van offers. Psalm 40:6–8 en 51:16–17.
Tijdens de Ballingschap moeten dergelijke teksten de Joden in ballingschap houvast gegeven hebben met de crisis om te gaan.
De nadruk kwam dan ook meer te leggen op: Gebed, gehoorzaamheid, berouw en houding in het algemeen.
Vraag blijft echter of er tijdens de ballingschap nou wel of niet geofferd werd.
Op het eerste gezicht volgens Jesaja 56 6-7 wel:
En de vreemdelingen die de HEERE hebben verbonden, om Hem te dienen en Zijn Naam lief te hebben, om knechten van de HEERE te zijn – al wie de sabbat houdt en Zijn verbond in acht neemt – die zal Ik brengen naar Mijn heilige berg en hen verblijden in Mijn huis van gebed. Hun brandoffers en hun slachtoffers zullen aangenaam zijn op Mijn altaar, want Mijn huis zal een huis van gebed voor alle volken genoemd worden.”
Je zou deze tekst kunnen interpreteren als dat waar gelovigen, in dit geval vreemdelingen, samenkomen en God eren het Gods huis is. Dit is zekere zin ook een christelijke benadering waarbij de kerk of de plek waar gelovigen samen zijn of dit nu een aula van een school is of ergens buiten op een veld als Gods huis wordt gezien.
De problemen van deze interpretatie zijn de verschillende talmoed-teksten die aangeven dat offers buiten het altaar van de tempel ongeldig zijn en de algemene bijbelse tendens die de tempel als centrale plek voor offers benadrukt.
Een ander probleem voor de interpretatie is de vermelding van de woorden ‘Mijn heilige berg’. Dit lijkt toch wel duidelijk om de Tempelberg te gaan. Kennelijk mochten vreemdelingen mits zij tot geloof gekomen waren en zich onderwierpen aan de regels van Israël offers brengen.
Mochten vreemdelingen dan de tempel betreden? Joseph Flavius beschrijft dat niet-Joden toegang hadden tot het buitenste gedeelte van de tempel. In de praktijk mochten niet-Joden dan het Voorhof van de Heidenen betreden om hier offers aan te bieden die dan door de priesters uitgevoerd konden worden. Overigens staat e.e.a. hierover ook beschreven in de Mishnah Middot 2 1-3
‘Soreg: Deze balustrade markeerde de grens waar buitenstaanders mochten komen. Binnen het hek waren uitsluitend Joden welkom; daarbuiten was het verboden terrein.
Hoewel vreemdelingen welkom waren in het Hof van de Vreemdelingen (het gebied vóór het Soreg) om te bidden en God te eren, begon de daadwerkelijke vermelding van offers pas ná het hek, binnen het heilige terrein.’
Ik wijd erg ver uit en dwaal misschien wat af. Even een stap terug.
Jesaja 56 is het eerste hoofdstuk dat behoort tot Trito-Jesaja. Jesaja is, zoals zoveel boeken in de bijbel, een compositie van meerdere geschriften. De meeste bijbelwetenschappers erkennen dat dat de hoofdstukken 1 t/m 39 zijn geschreven door de profeet zelf in de 8e eeuw voor Christus. De hoofdstukken 40 t/m 55 behoren tot Deutero-Jesaja en komen uit de 6e eeuw voor Christus. De laatste hoofdstukken, vanaf 56, behoren tot Trito-Jesaja en zijn geschreven na ballingschap toen een deel van het volk inclusief nieuwe tot geloof gekomen vreemdelingen terugkeerden en de tempel ombouwden.
Rekening houdend met de onder bijbelwetenschappers breed aanvaarde theorie betreffende de compositie van Jesaja kan de tekst die antwoord geeft op de vraag wat de plek van vreemdelingen in Gods huis is geplaatst worden kort na de terugkeer uit ballingschap waarbij Gods huis duidt om de herbouwde tempel.
Nu zit ik nog met de vraag of offers ophielden na de tempel werd verwoest. In de bijbel vinden we in de teksten die na deze catastrofe zijn geschreven en / of verhalen over gebeurtenissen na deze catastrofe geen voorbeelden meer van offeren. Dit is natuurlijk geen bewijs dat het brengen van offers ophield na de verwoesting van de tempel. Maar het is ook geen bevestiging dat het offeren doorging.
Als je naar de tempelwetten kijkt en rekening houdt met de verschillende bijbelteksten, waarvan ik er een aantal hier boven behandeld heb, dan moet ik de conclusie trekken dat offeren buiten de tempel om simpelweg niet meer mogelijk was. Het offeren kon namelijk niet meer binnen de daarvoor ontwikkelde riten plaats vinden en waren daarom niet heilig of met andere woorden ‘ze werden niet als door God goedgekeurd gezien’ De vernietiging van de tempel markeerde het einde van het sacrificiale systeem binnen het Jodendom.
Is Jezus dan het ultieme offer?
Je zal het met me eens zijn dat het antwoord op deze vraag vanuit de bijbel en vanuit het geloof volmondig met Ja beantwoord kan worden.
Is Jezus dan het offer ter vervanging van het dier?
Ja want: Jezus werd een lam genoemd. Maar niet zomaar een lam. Jezus was niet het lam dat een mens bracht. Jezus was het lam van God. Het lam dat geslacht werd voor de verlossing van de zonden. Het lam dat geslacht werd voor de overwinning van de dood. Vergelijkbaar met het lam dat geslacht werd in Egypte om zo de dood van de 10e plaag te ontwijken.
Jezus is dus het ultieme paaslam. Het offer van Jezus fungeerde als het ware als vervanging voor het paaslam dat niet meer in de tempel geofferd kon worden. Het door mensen aan God geofferde paaslam dat voor tijdelijke vergeving geofferd werd was vervangen voor het door God aan de mensen gegeven paaslam dat voor eeuwige verlossing zal zorgen.
Johannes 1 vers 29
Zie, het Lam van God, dat de zonden van de wereld wegneemt.
Een tekst die duidelijk aangeeft dat het offer van Jezus de zonden van de wereld wegneemt. Het slachten van een eenvoudig lammetje voor de vergeving van de zonden van een enkeling was niet meer nodig.
1 Korintiërs 5 vers 7
“Want ook ons paaslam, Christus, is geslacht
Paulus (of diens redactie door middel van een latere ingreep) noemt Jezus ‘ons’ paaslam. Het woord ‘ons’ impliceert dat het lam voor iedereen (of in ieder geval zijn toehoorders) is geslacht. De idee dat zij zelf een lam moesten offeren ter vergeving van de zonden vervalt door het gebruik van het woord ‘ons’.
Hebreeën 9 vers 12
Hij ging niet in door het heilige van dierenoffers, maar door zijn eigen bloed, eenmaal, voor eeuwige verlossing.
Ook deze tekst wijst duidelijk naar de vervanging van dierenoffers naar het offer van Jezus.
Volgens Paulus en Johannes of in ieder geval volgens de schrijvers van betreffende geschriften geldt het offer van Jezus dus als vervanging van de dierlijke offers. Het bood een antwoord op de vraag hoe gelovigen in de diaspora met het niet kunnen brengen van een offer om konden gaan. Het antwoord was heel simpel. Als je berouw had, tot inkeer kwam en je gelovig leefde dan was het offer van Jezus voldoende vergeven te worden, of met andere woorden van de dood gered te worden.
Eerder schreef ik dat Jezus pas na de val de tempel echt als vervangend offer gezien werd. Bovenstaande teksten wijzen er echter op dat Jezus tijdens zijn leven (Johannes) en voor de val van de tempel (Paulus) als paaslam werd gezien. Voor wat betreft Johannes is het lastige dat we vanwege de datering er dan vanuit moeten gaan dat hij de tijdsgeest correct weergeeft. Hebreeën is volgens de consensus niet door Paulus geschreven maar aan hem toegeschreven en is vermoedelijk van na 70 na christus. De tekst uit 1 Korintiers blijft dan over. Dit zou een latere redactionele ingreep kunnen zijn. Dit is uiteraard speculatief. Het lijkt er wel op dat Paulus hier zijn woorden aan de geadresseerden brengt in het licht van de idee dat het offer van Jezus dient als vervanging voor de onmogelijkheid te kunnen offeren op de daarvoor ingestelde plek.
1 Korintiërs 5 vers 7 en 8
7 Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons paaslam is voor ons geslacht: Christus.
8 Laten wij dus feestvieren, niet met oud zuurdeeg, ook niet met zuurdeeg van slechtheid en boosaardigheid, maar met ongezuurde broden van oprechtheid en waarheid.
Door het wegdoen van het oude zuurdesem roept Paulus de gelovigen op tot een oprecht leven. Het nieuw deeg staat symbool voor een nieuw leven in Jezus Christus. Waarbij men bevrijd is van de last van zonden en geestelijk herboren is. Het wegdoen van het zuurdesem is praktisch en symbolisch. Het gaat hier duidelijk om het offer van Jezus als vervanging van het offer in de tempel.
Rest your mind in distant wilderness
Take your time and concentrate on it
Take a stand and make your hand a fist
We got a reason to resist
Take your time and concentrate on it
Take a stand and make your hand a fist
We got a reason to resist
Exegese is interpreteren.
Interpreteren kan leiden tot ruzies.
Ruzies kunnen ontaarden in moord en doodslag
In F&L is geen sprake van dialoog, tolerantie en respect voor andere standpunten. Dit topic is dus heel gevaarlijk.
Interpreteren kan leiden tot ruzies.
Ruzies kunnen ontaarden in moord en doodslag
In F&L is geen sprake van dialoog, tolerantie en respect voor andere standpunten. Dit topic is dus heel gevaarlijk.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Lijkt me daarom een goed idee dat dit topic gevrijwaard blijft van mensen die de bijbel een "sprookjesboek" noemen of die niet gelovig zijn. Het subforum F&L wordt nu steeds meer gekaapt door dit soort mensen, lijkt me niet helemaal de bedoeling. Ik vraag me trouwens ook af wat ze hier zoeken. Ik ben bijvoorbeeld helemaal geen liefhebber van Formule 1. Dus mij zul je in die topics ook nooit zien.quote:Op donderdag 18 september 2025 20:36 schreef Geldprintkabouter het volgende:
Exegese is interpreteren.
Interpreteren kan leiden tot ruzies.
Ruzies kunnen ontaarden in moord en doodslag
In F&L is geen sprake van dialoog, tolerantie en respect voor andere standpunten. Dit topic is dus heel gevaarlijk.
Van mij mag iedereen zijn zegje doen mits respectvol en het niet totaal van de pot gerukt is. Bij dat laatste heb je dat al gauw met duidingen die naar bovennatuurlijke oorzaken neigen. Maar goed, ik ben geen exegist dus ik doe hier niet mee.quote:
[..]
Lijkt me daarom een goed idee dat dit topic gevrijwaard blijft van mensen die de bijbel een "sprookjesboek" noemen of die niet gelovig zijn. Het subforum F&L wordt nu steeds meer gekaapt door dit soort mensen, lijkt me niet helemaal de bedoeling. Ik vraag me trouwens ook af wat ze hier zoeken. Ik ben bijvoorbeeld helemaal geen liefhebber van Formule 1. Dus mij zul je in die topics ook nooit zien.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Die zien we zeker zelden terug, dus ik wil vragen om dit topic normaal te houden.quote:
Exegese is interpreteren.
Interpreteren kan leiden tot ruzies.
Ruzies kunnen ontaarden in moord en doodslag
In F&L is geen sprake van dialoog, tolerantie en respect voor andere standpunten. Dit topic is dus heel gevaarlijk.
Dit dus.quote:
[..]
Lijkt me daarom een goed idee dat dit topic gevrijwaard blijft van mensen die de bijbel een "sprookjesboek" noemen of die niet gelovig zijn. Het subforum F&L wordt nu steeds meer gekaapt door dit soort mensen, lijkt me niet helemaal de bedoeling. Ik vraag me trouwens ook af wat ze hier zoeken. Ik ben bijvoorbeeld helemaal geen liefhebber van Formule 1. Dus mij zul je in die topics ook nooit zien.
Be the change you wanna see.quote:Op zondag 21 september 2025 18:36 schreef Geldprintkabouter het volgende:
[..]
Van mij mag iedereen zijn zegje doen mits respectvol en het niet totaal van de pot gerukt is. Bij dat laatste heb je dat al gauw met duidingen die naar bovennatuurlijke oorzaken neigen. Maar goed, ik ben geen exegist dus ik doe hier niet mee.
As above, so below.
Nou, leg dit maar eens uit dan:quote:Op maandag 22 september 2025 16:37 schreef Mijk het volgende:
[..]
Die zien we zeker zelden terug, dus ik wil vragen om dit topic normaal te houden.
[..]
Dit dus.
[..]
Be the change you wanna see.
Leviticus 25
44-55
44 Aangaande uw slaaf of uw slavin, die gij zult hebben, die zullen van de volken zijn, die rondom u zijn; van die zult gij een slaaf of een slavin kopen.
45 Gij zult ze ook kopen van de kinderen der bijwoners, die bij u als vreemdelingen verkeren, uit hen en uit hun geslachten, die bij u zullen zijn, die zij in uw land zullen gewonnen hebben; en zij zullen u tot een bezitting zijn.
46 En gij zult u tot bezitters over hen stellen voor uw kinderen na u, opdat zij de bezitting erven; gij zult hen in eeuwigheid doen dienen; maar over uw broeders, de kinderen Israëls, een iegelijk over zijn broeder, gij zult over hem geen heerschappij hebben met wreedheid.
47 En wanneer de hand eens vreemdelings en bijwoners, die bij u is, wat bekomen zal hebben, en uw broeder, die bij hem is, verarmd zal zijn, dat hij zich aan den vreemdeling, den bijwoner, die bij u is, of aan den stam van het geslacht des vreemdelings zal verkocht hebben;
48 Nadat hij zich zal verkocht hebben, zal er lossing voor hem zijn; een van zijn broeders zal hem lossen;
49 Of zijn oom, of de zoon zijns ooms, zal hem lossen, of die uit de naasten zijns vleses van zijn geslacht is, zal hem lossen; of heeft zijn hand wat bekomen, dat hij zichzelven losse.
50 En hij zal met zijn koper rekenen van dat jaar af, dat hij zich aan hem verkocht heeft tot het jubeljaar toe; alzo dat het geld zijner verkoping zal zijn naar het getal van de jaren, naar de dagen eens dagloners zal het met hem zijn.
51 Indien nog vele van die jaren zijn, naar die zal hij tot zijn lossing van het geld, waarover hij gekocht is, wedergeven.
52 En indien er nog weinige van die jaren overgebleven zijn, tot aan het jubeljaar, zo zal hij met hem rekenen; naar zijn jaren zal hij zijn lossing wedergeven.
53 Als een dagloner zal hij van jaar tot jaar bij hem zijn; men zal over hem geen heerschappij hebben met wreedheid voor uw ogen.
54 En is het, dat hij hierdoor niet gelost wordt, zo zal hij in het jubeljaar uitgaan, hij en zijn kinderen met hem.
55 Want de kinderen Israëls zijn Mij tot dienstknechten; Mijn dienstknechten zijn zij, die Ik uit Egypteland uitgevoerd heb; Ik ben de HEERE, uw God!
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
44-46 gaat duidelijk over minimaal één van de zonden; Lust (en Greed, bezit), máár; "geen herschappij met wreedheid".quote:
[..]
Nou, leg dit maar eens uit dan:
Leviticus 25
44-55
44 Aangaande uw slaaf of uw slavin, die gij zult hebben, die zullen van de volken zijn, die rondom u zijn; van die zult gij een slaaf of een slavin kopen.
45 Gij zult ze ook kopen van de kinderen der bijwoners, die bij u als vreemdelingen verkeren, uit hen en uit hun geslachten, die bij u zullen zijn, die zij in uw land zullen gewonnen hebben; en zij zullen u tot een bezitting zijn.
46 En gij zult u tot bezitters over hen stellen voor uw kinderen na u, opdat zij de bezitting erven; gij zult hen in eeuwigheid doen dienen; maar over uw broeders, de kinderen Israëls, een iegelijk over zijn broeder, gij zult over hem geen heerschappij hebben met wreedheid.
47 En wanneer de hand eens vreemdelings en bijwoners, die bij u is, wat bekomen zal hebben, en uw broeder, die bij hem is, verarmd zal zijn, dat hij zich aan den vreemdeling, den bijwoner, die bij u is, of aan den stam van het geslacht des vreemdelings zal verkocht hebben;
48 Nadat hij zich zal verkocht hebben, zal er lossing voor hem zijn; een van zijn broeders zal hem lossen;
49 Of zijn oom, of de zoon zijns ooms, zal hem lossen, of die uit de naasten zijns vleses van zijn geslacht is, zal hem lossen; of heeft zijn hand wat bekomen, dat hij zichzelven losse.
50 En hij zal met zijn koper rekenen van dat jaar af, dat hij zich aan hem verkocht heeft tot het jubeljaar toe; alzo dat het geld zijner verkoping zal zijn naar het getal van de jaren, naar de dagen eens dagloners zal het met hem zijn.
51 Indien nog vele van die jaren zijn, naar die zal hij tot zijn lossing van het geld, waarover hij gekocht is, wedergeven.
52 En indien er nog weinige van die jaren overgebleven zijn, tot aan het jubeljaar, zo zal hij met hem rekenen; naar zijn jaren zal hij zijn lossing wedergeven.
53 Als een dagloner zal hij van jaar tot jaar bij hem zijn; men zal over hem geen heerschappij hebben met wreedheid voor uw ogen.
54 En is het, dat hij hierdoor niet gelost wordt, zo zal hij in het jubeljaar uitgaan, hij en zijn kinderen met hem.
55 Want de kinderen Israëls zijn Mij tot dienstknechten; Mijn dienstknechten zijn zij, die Ik uit Egypteland uitgevoerd heb; Ik ben de HEERE, uw God!
47-49 gaat (denk ik) over lust icm materialisme, "i sold my soul to the devil and the price was cheap", dus dat men armer wordt door dit met andere volkeren te doen voor bepaalde doeleinden he. Israeliers vonden zichzelf nogal wat he (en nu nog), als "gekozen volk door god".
50-55 gaat imo over dat men uiteindelijk dus over bevrijding van egoic desire "het jubeljaar", en dan zien we "de HEERE, uw God... (puur ego-vrij bewustzijn)
Zo zou ik m lezen, maar ik ben geen fan van OT.
Ten eerste is het belachelijk veel lastiger dan NT vanwege ook tijdsgeest en is het vooral joden gericht (dit is natuurlijk al 1 grote zonde als je t zo bekijkt, want eigenlijk zien we een vorm van "Pride" hierin terug he; "wij zijn het gekozen volk"... tja, hoe zondig wil je m hebben
)Maargoed, zo ben ik tegen wel meer uit OT, Exodus en Levi zijn behoorlijk schuldig aan veel zaken uit t verleden (Witchhunt -- Salem bijv).
As above, so below.
Dus de Bijbel stimuleert slavernij tussen volkeren? Is die exegese van bovenvermelde tekst juist?quote:
[..]
44-46 gaat duidelijk over minimaal één van de zonden; Lust (en Greed, bezit), máár; "geen herschappij met wreedheid".
47-49 gaat (denk ik) over lust icm materialisme, "i sold my soul to the devil and the price was cheap", dus dat men armer wordt door dit met andere volkeren te doen voor bepaalde doeleinden he. Israeliers vonden zichzelf nogal wat he (en nu nog), als "gekozen volk door god".
50-55 gaat imo over dat men uiteindelijk dus over bevrijding van egoic desire "het jubeljaar", en dan zien we "de HEERE, uw God... (puur ego-vrij bewustzijn)
Zo zou ik m lezen, maar ik ben geen fan van OT.
Ten eerste is het belachelijk veel lastiger dan NT vanwege ook tijdsgeest en is het vooral joden gericht (dit is natuurlijk al 1 grote zonde als je t zo bekijkt, want eigenlijk zien we een vorm van "Pride" hierin terug he; "wij zijn het gekozen volk"... tja, hoe zondig wil je m hebben
Maargoed, zo ben ik tegen wel meer uit OT, Exodus en Levi zijn behoorlijk schuldig aan veel zaken uit t verleden (Witchhunt -- Salem bijv).
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Door de Online safety act (naar het schijnt) is https://www.biblegateway.com/ uit de lucht gehaald in uk en eu.
God was in Christ, reconciling the world unto himself, not imputing their trespasses unto them;
Nee, probeer dan nog ns mn post goed te lezen.quote:
[..]
Dus de Bijbel stimuleert slavernij tussen volkeren? Is die exegese van bovenvermelde tekst juist?
As above, so below.
Probeer jij die tekst eens goed te lezen want het gaat wel degelijk om het verheerlijken van slavernij.quote:
[..]
Nee, probeer dan nog ns mn post goed te lezen.
SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
quote:
[..]
Probeer jij die tekst eens goed te lezen want het gaat wel degelijk om het verheerlijken van slavernij.Ja, maar ik lees dit als metafoor, slavinnen uit heidense volkeren staan imo symbool voor de "slechtere neigingen" in de mens, zonden zoals ik zeg; Lust, en dit wordt overduidelijk gecombineerd met Greed.SPOILEROm spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.
Iedereen die dit wél letterlijk neemt moet zich afvragen of hij niet een te oud boek leest want --indien het daadwerkelijk gaat over slavinnen als in menesnslaven-- dan is het;
A) Belachelijk ver outdated en kun je dit sowieso niet meer serieus nemen vandaag de dag, want dit is onverdedigbaar als je hier nu nog naar zou leven idd.
B) Nog niet heel vreemd te noemen voor die tijdsgeest, in die periode was het hebben van slaven vrij normaal al past dit niet totaal niet in een (oude) spirituele leer.
C) Zou "god" alwetend zijn volgens de mensen die dit letterlijk nemen, en zou dan ook weten dat dat vandaag de dag totaal niet meer aan de orde is, en dit derhalve dus "anders inspireren" richting de schrijvers van de bijbel. De bijbel is een tijdloos boek zegt men toch? Dus dan bestaat dit niet.
Dus idd ben ik het met je eens dat de tekst voor geen kant klopt en niet deugt indien je dit letterlijk neemt zoals het er staat. Echter, denk ik dat dit vooral een verwijzing is; Israelieten en Broeders als het zuivere in de mens (het "gekozen volk" wat resoneert met "messias", het beloofde land >> zuiver consciousness), heidenen en slavinnen als t ego (en z'n desires, zoals lust en greed welke sterk naar voren komen) welke je in dienst kunt nemen maar niet zou moeten laten overheersen, maar deze ook niet met wreedheid behandelen vanuit dat zuivere want dat is een psychologische valkuil.
Bovenstaande resoneert dan ook sterk met; "The mind is a perfect servant but a terrible master", dus in die zin denk ik dat ik aardig in de richting zit als we praten over metaforische interpretatie.
Voor mij is wat hier staat, 1 grote innergame en hebben de mensen die dit schreven, het zo sterk mogelijk gedaan naar "aardse letterlijke omstandigheden" omdat ze geen andere terminologie hadden voor de psyche daar het niet aanwijsbaar en/of geanalyseerd was als zodanig. Ze hadden niet veel andere mogelijkheden om die innergame te beschrijven dan dit.
Als anderen wél vinden dat dit daar letterlijk staat, dan doe ik met je mee om eens te horen van diegenen hoe dit dan wel zit, want dan heb je een sterk punt en sta ik aan jouw zijde wat dit betreft; laat maar ns horen dan.
[ Bericht 2% gewijzigd door Mijk op 23-09-2025 03:59:46 ]As above, so below.
Ik ook. Maar weten wij wel dit zeker? Wie zegt mij dat de onbekende auteur van deze tekst (meer dan 2.000 jaar geleden) niet gewoon opschreef wat toen de culturele norm was voor die toenmalige regio's?quote:Op dinsdag 23 september 2025 03:42 schreef Mijk het volgende:
[..]
Ja, maar ik lees dit als metafoor ....
Mijn punt is, we kunnen over bijbelteksten praten tot we een ons wegen, het blijft allemaal persoonlijke interpretatie. Meningen zijn zover ik weet niet altijd feiten. Flauw maar waar.
Geld maakt niet gelukkig tenzij versleten schoenen wanhopig naar je staren
Voor mezelf weet ik wel zeker dat dat niet zo gelezen moet worden ja, dan zou het geen religieus / spiritueel boek zijn maar meer een historisch boek met veel elementen van entertainment erin. Zoals we vandaag de dag films zien met tovenarijen en alles. Maar dat is niet wat ik hier zie, zeker niet als ik kijk naar het vervolg (NT) en daarbuiten (leren uit andere culturen die met eenzelfde iets komen). Buiten t ervaren om van t geen wat bedoeld wordt.quote:
[..]
Ik ook. Maar weten wij wel dit zeker? Wie zegt mij dat de onbekende auteur van deze tekst (meer dan 2.000 jaar geleden) niet gewoon opschreef wat toen de culturele norm was voor die toenmalige regio's?
Mijn punt is, we kunnen over bijbelteksten praten tot we een ons wegen, het blijft allemaal persoonlijke interpretatie. Meningen zijn zover ik weet niet altijd feiten. Flauw maar waar.
Wat zou de reden moeten zijn dat dit geschrift zoveel gelijkenissen laat zien met de leren elders, wereldwijd? Verzonnen ze allemaal een soortgeljik verhaaltje als entertainment? Waarom is dit niet gewoon Lord of the Rings van die tijd maar in boek vorm? Iets wat waarschijnlijk al lang was vergaan maar uitgroeide tot t meest gelezen boek ooit. Nu ben ik zelf geen fan van OT of Abrahamistische religies. maar feit is wel; ál dit soort "heilige teksten" uit verschillende culturen worden állemaal met deze status behandeld ipv een entertainment iets en bestaan duizenden jaren. Misschien is dat omdat er wél een daadwerkelijk sterke boodschap in zit. Wie zal t zeggen.
As above, so below.
de Bijbel veroordeelt slavernij in ieder geval beslist niet. Nergens.quote:
[..]
Dus de Bijbel stimuleert slavernij tussen volkeren? Is die exegese van bovenvermelde tekst juist?
Zie ook Joshua Bowen, b.v.quote:
[..]
de Bijbel veroordeelt slavernij in ieder geval beslist niet. Nergens.
Bekijk deze YouTube-video
(Zijn vrouw Megan Lewis is overigens host van Ehrmans podcast; samen hebben ze ook het kanaal Digital Hammurabi).
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Dank dat je hierop terug bent gekomen.quote:
@:Ali_Kannibali
Eerder had ik een gesprek met Ali over het onderwerp offeren in de tempel en de idee dat Jezus na de val van de tempel als vervanging dient van dit offer. Ik had hem beloofd er op terug te komen. Dit duurde iets langer door drukte en omdat Ali geen zin meer had in dit forum. Ik nodig Ali hierbij uit gezellig mee te doen en zijn gedachten te delen waarbij ik de belofte doe dat ik respectvol tegen hem zal doen.
Periode 1:
De tabernakel en de tempel bestonden nog niet. Offers werden gedaan op een plek die:
De goedkeuring van God had, waar God verschenen was en / of op een plek die God daarvoor had aangewezen.
Voor de tijd van de tabernakel en de latere tempel is er onderscheid tussen plekken die aangewezen zijn door God (Abraham bij Moria, Jakob te Bethel en Mozes bij de Sinaï) en plekken die op eigen initiatief als offerplaats werden gebruikt. Er wordt vermeld dat de laatstgenoemde plekken door God werden aanvaard (Noach na de zondvloed) of in gebruik genomen nadat God daar was verschenen (Abraham bij Sichem of Izaäk bij Berseba).
Periode 2:
De periode van de Tabernakel.
Offers mochten uitsluitend in de Tabernakel plaats vinden.
Leviticus 17 3 t/m 5
3 Als iemand uit het huis van Israël een rund, een lam of een geit slacht, in het kamp of buiten het kamp,
4 en het dier niet bij de ingang van de tent van ontmoeting brengt om het als offergave voor de HEERE aan te bieden vóór de tabernakel van de HEERE, dan zal dat bloed op die man worden aangerekend; bloed heeft hij vergoten. Die man moet uitgeroeid worden uit het midden van zijn volk.
5 Daarom moeten de Israëlieten hun slachtoffers die zij gewoon waren op het veld te slachten, bij de HEERE brengen, bij de ingang van de tent van ontmoeting, naar de priester, en die als vredeoffers voor de HEERE offeren.
Dan is er nog deze tekst:
Breng geen brandoffers buiten de plaats die Ik zal uitkiezen, want Ik heb alle plaatsen waar ik mijn naam laat noemen apart gemaakt.”
– Deuteronomium 12:5-14
Deuteronomium kijkt voor uit naar de tijd van na de intocht. Alleen op de plaats die God kiest mocht geofferd worden. Dat dit om meerdere plaatsen gaat komt omdat de tabernakel steeds verplaats werd. Voorbeelden: Jozua 18 vers 1, tabernakel in Silo. 1 Samuël 21 vers 6, tabernakel staat in Nob)
Periode 3:
Na de bouw van de tempel was het de bedoeling dat men uitsluitend nog offers bracht in de tempel. Dit wordt overigens niet expliciet vermeld in de bijbel. Wel vinden we deze tekst.
2 Kronieken 7 vers 12
12 Op een nacht verscheen de HEERE aan Salomo en zei tegen hem: 'Ik heb je gebed gehoord en deze plaats voor Mij geheiligd, om daarin offers te brengen.
Of Deuteronomium 12:11 / 12:12-13
11 Dan zal er een plaats zijn die de HEERE, uw God, zal uitkiezen om Zijn Naam daar te laten wonen. Daarheen moet u alles brengen wat ik u gebied: uw brandoffers en uw slachtoffers, uw tienden en het hefoffer van uw hand, en heel de keur van uw gelofteoffers die u de HEERE belooft.
13 Wees op uw hoede dat u uw brandoffers niet brengt op elke plaats die u ziet,
14 maar op de plaats die de HEERE in één van uw stammen zal uitkiezen. Daar moet u uw brandoffers brengen, en daar moet u doen alles wat ik u gebied.
Vraag is nu of deze tekst offers op andere plekken uitsluit.
Dit moet ook een vraag geweest zijn voor de joodse schriftgeleerden. Het antwoord daarop is vastgelegd in de Talmoed.
Bijvoorbeeld:
2. Talmud Bavli – Zevachim 18a. Betreffende tekst bevestigd dat offers buiten het altaar van de tempel niet toegestaan zijn. Alleen offers op het altaar zijn heilig.
3. Talmud Yerushalmi – Zevachim 1:1 Deze tekst beklemtoont dat de tempel de enige goedgekeurde plaats is voor alle offers en dat overtreding ervan leidt tot ongeldigheid van het offer.
Beide teksten wijzen erop dat offeren buiten de tempel een onjuiste uitvoerging van het ritueel is en daarom niet-heilig is.
E.e.a. heeft te maken met de tempeldienst en haar wetten die nogal wat inhielden. Het offer moest plaatsvinden op het altaar van de tempel (zie talmoedteksten), offers werden alleen uitgevoerd door priesters die ritueel rein waren (Leviticus 21), bepaalde offers mochten alleen op de daarvoor bestemde dagen uitgevoerd worden (Leviticus 23). Denk aan het laatste aan offers bij bepaalde feestdagen en de Sabbath-dienst.
Periode 4
Zowel tijdens Ballingschap als na 70 na Christus is er geen tempel. De vraag is nu hoe de joden en later de geloofsgenoten in de diaspora met betrekking tot het offeren met het verlies van de tempel omgingen.
Tijdens de Ballingschap moet er een enorme religieuze crisis geweest zijn onder het volk.
Enkele psalmen die vanuit de traditie toegekend zijn aan het huis David wijzen er op houding en gehoorzaamheid belangrijker zijn dan het brengen van offers. Psalm 40:6–8 en 51:16–17.
Tijdens de Ballingschap moeten dergelijke teksten de Joden in ballingschap houvast gegeven hebben met de crisis om te gaan.
De nadruk kwam dan ook meer te leggen op: Gebed, gehoorzaamheid, berouw en houding in het algemeen.
Vraag blijft echter of er tijdens de ballingschap nou wel of niet geofferd werd.
Op het eerste gezicht volgens Jesaja 56 6-7 wel:
En de vreemdelingen die de HEERE hebben verbonden, om Hem te dienen en Zijn Naam lief te hebben, om knechten van de HEERE te zijn – al wie de sabbat houdt en Zijn verbond in acht neemt – die zal Ik brengen naar Mijn heilige berg en hen verblijden in Mijn huis van gebed. Hun brandoffers en hun slachtoffers zullen aangenaam zijn op Mijn altaar, want Mijn huis zal een huis van gebed voor alle volken genoemd worden.”
Je zou deze tekst kunnen interpreteren als dat waar gelovigen, in dit geval vreemdelingen, samenkomen en God eren het Gods huis is. Dit is zekere zin ook een christelijke benadering waarbij de kerk of de plek waar gelovigen samen zijn of dit nu een aula van een school is of ergens buiten op een veld als Gods huis wordt gezien.
De problemen van deze interpretatie zijn de verschillende talmoed-teksten die aangeven dat offers buiten het altaar van de tempel ongeldig zijn en de algemene bijbelse tendens die de tempel als centrale plek voor offers benadrukt.
Een ander probleem voor de interpretatie is de vermelding van de woorden ‘Mijn heilige berg’. Dit lijkt toch wel duidelijk om de Tempelberg te gaan. Kennelijk mochten vreemdelingen mits zij tot geloof gekomen waren en zich onderwierpen aan de regels van Israël offers brengen.
Mochten vreemdelingen dan de tempel betreden? Joseph Flavius beschrijft dat niet-Joden toegang hadden tot het buitenste gedeelte van de tempel. In de praktijk mochten niet-Joden dan het Voorhof van de Heidenen betreden om hier offers aan te bieden die dan door de priesters uitgevoerd konden worden. Overigens staat e.e.a. hierover ook beschreven in de Mishnah Middot 2 1-3
‘Soreg: Deze balustrade markeerde de grens waar buitenstaanders mochten komen. Binnen het hek waren uitsluitend Joden welkom; daarbuiten was het verboden terrein.
Hoewel vreemdelingen welkom waren in het Hof van de Vreemdelingen (het gebied vóór het Soreg) om te bidden en God te eren, begon de daadwerkelijke vermelding van offers pas ná het hek, binnen het heilige terrein.’
Ik wijd erg ver uit en dwaal misschien wat af. Even een stap terug.
Jesaja 56 is het eerste hoofdstuk dat behoort tot Trito-Jesaja. Jesaja is, zoals zoveel boeken in de bijbel, een compositie van meerdere geschriften. De meeste bijbelwetenschappers erkennen dat dat de hoofdstukken 1 t/m 39 zijn geschreven door de profeet zelf in de 8e eeuw voor Christus. De hoofdstukken 40 t/m 55 behoren tot Deutero-Jesaja en komen uit de 6e eeuw voor Christus. De laatste hoofdstukken, vanaf 56, behoren tot Trito-Jesaja en zijn geschreven na ballingschap toen een deel van het volk inclusief nieuwe tot geloof gekomen vreemdelingen terugkeerden en de tempel ombouwden.
Rekening houdend met de onder bijbelwetenschappers breed aanvaarde theorie betreffende de compositie van Jesaja kan de tekst die antwoord geeft op de vraag wat de plek van vreemdelingen in Gods huis is geplaatst worden kort na de terugkeer uit ballingschap waarbij Gods huis duidt om de herbouwde tempel.
Nu zit ik nog met de vraag of offers ophielden na de tempel werd verwoest. In de bijbel vinden we in de teksten die na deze catastrofe zijn geschreven en / of verhalen over gebeurtenissen na deze catastrofe geen voorbeelden meer van offeren. Dit is natuurlijk geen bewijs dat het brengen van offers ophield na de verwoesting van de tempel. Maar het is ook geen bevestiging dat het offeren doorging.
Als je naar de tempelwetten kijkt en rekening houdt met de verschillende bijbelteksten, waarvan ik er een aantal hier boven behandeld heb, dan moet ik de conclusie trekken dat offeren buiten de tempel om simpelweg niet meer mogelijk was. Het offeren kon namelijk niet meer binnen de daarvoor ontwikkelde riten plaats vinden en waren daarom niet heilig of met andere woorden ‘ze werden niet als door God goedgekeurd gezien’ De vernietiging van de tempel markeerde het einde van het sacrificiale systeem binnen het Jodendom.
Is Jezus dan het ultieme offer?
Je zal het met me eens zijn dat het antwoord op deze vraag vanuit de bijbel en vanuit het geloof volmondig met Ja beantwoord kan worden.
Is Jezus dan het offer ter vervanging van het dier?
Ja want: Jezus werd een lam genoemd. Maar niet zomaar een lam. Jezus was niet het lam dat een mens bracht. Jezus was het lam van God. Het lam dat geslacht werd voor de verlossing van de zonden. Het lam dat geslacht werd voor de overwinning van de dood. Vergelijkbaar met het lam dat geslacht werd in Egypte om zo de dood van de 10e plaag te ontwijken.
Jezus is dus het ultieme paaslam. Het offer van Jezus fungeerde als het ware als vervanging voor het paaslam dat niet meer in de tempel geofferd kon worden. Het door mensen aan God geofferde paaslam dat voor tijdelijke vergeving geofferd werd was vervangen voor het door God aan de mensen gegeven paaslam dat voor eeuwige verlossing zal zorgen.
Johannes 1 vers 29
Zie, het Lam van God, dat de zonden van de wereld wegneemt.
Een tekst die duidelijk aangeeft dat het offer van Jezus de zonden van de wereld wegneemt. Het slachten van een eenvoudig lammetje voor de vergeving van de zonden van een enkeling was niet meer nodig.
1 Korintiërs 5 vers 7
“Want ook ons paaslam, Christus, is geslacht
Paulus (of diens redactie door middel van een latere ingreep) noemt Jezus ‘ons’ paaslam. Het woord ‘ons’ impliceert dat het lam voor iedereen (of in ieder geval zijn toehoorders) is geslacht. De idee dat zij zelf een lam moesten offeren ter vergeving van de zonden vervalt door het gebruik van het woord ‘ons’.
Hebreeën 9 vers 12
Hij ging niet in door het heilige van dierenoffers, maar door zijn eigen bloed, eenmaal, voor eeuwige verlossing.
Ook deze tekst wijst duidelijk naar de vervanging van dierenoffers naar het offer van Jezus.
Volgens Paulus en Johannes of in ieder geval volgens de schrijvers van betreffende geschriften geldt het offer van Jezus dus als vervanging van de dierlijke offers. Het bood een antwoord op de vraag hoe gelovigen in de diaspora met het niet kunnen brengen van een offer om konden gaan. Het antwoord was heel simpel. Als je berouw had, tot inkeer kwam en je gelovig leefde dan was het offer van Jezus voldoende vergeven te worden, of met andere woorden van de dood gered te worden.
Eerder schreef ik dat Jezus pas na de val de tempel echt als vervangend offer gezien werd. Bovenstaande teksten wijzen er echter op dat Jezus tijdens zijn leven (Johannes) en voor de val van de tempel (Paulus) als paaslam werd gezien. Voor wat betreft Johannes is het lastige dat we vanwege de datering er dan vanuit moeten gaan dat hij de tijdsgeest correct weergeeft. Hebreeën is volgens de consensus niet door Paulus geschreven maar aan hem toegeschreven en is vermoedelijk van na 70 na christus. De tekst uit 1 Korintiers blijft dan over. Dit zou een latere redactionele ingreep kunnen zijn. Dit is uiteraard speculatief. Het lijkt er wel op dat Paulus hier zijn woorden aan de geadresseerden brengt in het licht van de idee dat het offer van Jezus dient als vervanging voor de onmogelijkheid te kunnen offeren op de daarvoor ingestelde plek.
1 Korintiërs 5 vers 7 en 8
7 Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons paaslam is voor ons geslacht: Christus.
8 Laten wij dus feestvieren, niet met oud zuurdeeg, ook niet met zuurdeeg van slechtheid en boosaardigheid, maar met ongezuurde broden van oprechtheid en waarheid.
Door het wegdoen van het oude zuurdesem roept Paulus de gelovigen op tot een oprecht leven. Het nieuw deeg staat symbool voor een nieuw leven in Jezus Christus. Waarbij men bevrijd is van de last van zonden en geestelijk herboren is. Het wegdoen van het zuurdesem is praktisch en symbolisch. Het gaat hier duidelijk om het offer van Jezus als vervanging van het offer in de tempel.
Na veel wikken en wegen zal ik een poging doen om hier weer deel te nemen.
Laat ik wel voorop stellen dat zodra ik zie dat dit topic weer vervalt in provocatie, uitlokking en ander vervelend gedrag, en daar niets aan gedaan wordt, ik onmiddellijk weer vertrek. Het is inhoudelijk of niets.
Jouw post:
Die is erg lang. Als ik je punt moet samenvatten, is het:
'Jezus werd als vervanging van het offer in de tempel beschouwd, omdat daadwerkelijke offers in de tempel niet meer mogelijk waren'. Klopt dat?
Ik zie in je post dat je enkele gangbare wetenschappelijk aannames aanvaardt over het tot stand komen van de bijbel, zoals over de drie delen van Jesaja.
Dat betekent dat wij een fundamenteel andere kijk op de geschriften hebben, en die dus ook altijd fundamenteel anders zullen interpreteren.
Vanuit jouw kader is jouw uitleg volstrekt logisch en daarom respecteer ik je gedachtengang. Maar vanuit mijn kader, dat wat mij betreft overeenkomt met hoe de geschriften zichzelf presenteren (ten opzichte van hoe er vanuit de moderne tekstkritiek tegenaan wordt gekeken), is die uitleg absurd. Waarom? Omdat hij de goddelijke hand in de geschriften niet erkent.
Er zijn allerlei theorieën over hoe de geschriften tot stand zijn gekomen. Maar wat geeft de bijbel hier zelf over aan?
De bijbel noemt gebeurtenissen, vaak in groot detail: gebeurtenissen, personen, namen, locaties, jaren, natuurlijke fenomenen, feesten, dieren, persoonlijke drama's, oorlogen, liefdesverhalen, enzovoorts.
Al deze elementen worden gerapporteerd als letterlijke zaken. Maar naarmate het verhaal zich ontwikkelt, krijgen die elementen een steeds grotere betekenis: historisch, maar ook profetisch, soteriologisch (verlossingsleer), apocalyptisch (eindtijdleer), typologisch (hoe gebeurtenissen latere gebeurtenissen op grotere spirituele schaal uitleggen), in termen van heiligmaking/transformatie, als symbolen voor hemelse en spirituele realiteiten, enzovoorts. Dit komt het duidelijkst naar voren in de parabelen van Jezus, maar de volledige bijbel is op die manier opgebouwd.
Neem bijvoorbeeld een zaadje. Een zaadje valt in vruchtbare grond, breekt open. Er komt water bij, warmte, en er komt een scheutje uit. Dat groeit uit tot een plant. Met genoeg zonneschijn, regen en voedingsstoffen, produceert het zaadje uiteindelijk zelf ook meer zaad.
Dat zaad kun je oogsten. Je moet het fijnmalen, de hulzen eruit filteren. Dan kun je er deeg van maken, inderdaad met zuurdesem erin (of niet), en vervolgens moet je het bakken. Daarna kun je het eten, is het voedsel voor je lichaam.
In de bijbel wordt deze hele cyclus van broodproductie gebruikt als een illustratie van het evangelie. Het zaadje is het individu, of het woord van God dat in het individu wordt gezaaid. Dat invidu moet groeien, zaad produceren, en kan vervolgens tot voedend brood worden gemaakt, een bron van leven.
Het proces is dus: zaaien - dood - wederopstanding - vruchten dragen.
Leven dat wordt voortgebracht vanuit de dood. De dood is noodzakelijk.
Dit proces, deze spirituele transformatie wordt op ontelbare manieren in de bijbel geïllustreerd. Letterlijke gebeurtenissen gelden als metafoor voor innerlijke transformatie onder goddelijke invloed.
Zo is de hele Exodus niet alleen een letterlijk verhaal, maar tevens een metafoor voor de innerlijke wereld van iedereen die de oproep van God ontvangt om zich te bekeren.
Men verlaat Egypte, het land van idolen. Idolen = alles waar je je aan vastklampt boven God. Dat kunnen letterlijke dingen zijn, maar ook spirituele dingen. Een idool leidt tot slavernij en tot de dood, dus God roept op om daar uit te komen.
Vervolgens volgt de dood (trek door de rode zee, later gebruikt als symbool voor de doop), beproevingen (door de woestijn), het ontvangen van Gods nieuwe standaard voor het leven (de wet), en uiteindelijk de intrede in het heilige land (heiligmaking).
Dus: de mens is dood in zijn slavernij aan zonden en idolen (Egypte), maar door te sterven en uit de dood gewekt te worden (Rode Zee), en vervolgens spiritueel te groeien door te leren op God te vertrouwen (wet, beproevingen in de woestijn), betreedt hij het beloofde land van melk en honing (eeuwig leven, levensgeluk, heiligheid).
De barre woestijn van de ziel verandert uiteindelijk in een tuin van Eden door onderwerping aan de God van het leven. Dat is de kern van het verhaal.
Maar om die eerste bevrijding mogelijk te maken, moet er inderdaad een paaslam geslacht worden. Dat paaslam werd aangekondigd in Genesis na de zondeval, en de offers begonnen bij Adam en Eva toen God hen kleedde met een dierenhuid.
Alle offers die daarna zijn gekomen, zijn daarom voorbodes van dat ultieme offer dat nodig is om de eerste mensen en al hun nakomelingen te redden.
Jezus Christus is in dit kader dus geen vervanging van de dierenoffers, maar de vervulling ervan. Zoals Jezus zelf ook zegt: ik ben niet gekomen om de wet af te schaffen, maar om die te vervullen.
Vanuit dit kader bouwt de bijbel zich dus stapsgewijs op als een openbaring van dit ultieme offer. Het is geen losse aaneenschakeling van gebeurtenissen, maar een meerlaagse openbaring die zich beetje bij beetje ontrafelt, waarbij de wereldgeschiedenis het decor is voor de verlossing die de zoon van God aan de mensheid brengt.
Dat maakt ook dat er twee paden in het leven zijn: de brede weg die tot vernietiging leidt omdat hij niet in lijn in met deze openbaring van God, en de nauwe weg die wel in lijn is met Zijn openbaring.
Maar zelfs alles wat niet in lijn is met Gods wil, dient uiteindelijk als een decorstuk voor de openbaring van God. Daarom worden heidense koningen en rijken regelmatig gebruikt als metaforen (of ook letterlijk) om te illustreren hoe God Zijn ulteme wil volbrengt. Maar omdat de mensheid ook keuzevrijheid heeft, krijg je een haast niet te bevatten situatie waarin alles wat gebeurt Gods ultieme wil is, maar die ultieme wil mede tot stand is gebracht door de keuzes die mensen zelf maken om God/waarheid wel of niet te volgen.
Zodra je dit kader aanvaardt, wordt de bijbel geen samenraapsel van losse boeken en verhalen, die zelf ook nog gefragmenteerd zouden zijn, maar als de geleidelijke openbaring van de waarheid door mensen die simpelweg hebben beschreven wat ze zagen, wat er is gebeurd.
Daarom lees je in de evangelieën ook dat de auteurs simpelweg 'trouw gerapporteerd hebben' wat ze hebben gezien. Ze forceerden geen symbolen in hun narratief, maar de gebeurtenissen namen zelf een symbolische betekenis aan binnen het kader waarin ze zich presenteerden.
Dit is de aard van profetische geschriften, en de hele bijbel is in die zin een profetisch geschrift van openbaring. Niet per se met visioenen en dergelijke, maar door simpelweg te rapporteren hoe de geschiedenis verloopt, en daarin de hand van God te herkennen.
Die symbolische waarde van die geschiedenis is niet meteen duidelijk. Maar de bijbel is erg systematisch in hoe dezelfde thema's en symbolen steeds weer terugkomen, steeds weer een nieuwe laag krijgen, een steeds diepere betekenis krijgen. De literaire/poëtische elementen en structuren versterken dit.
De bijbel is dus gestructureerd als een soort tapijt, waarbij alle draden met elkaar in verband staan, en dat uit meerdere lagen bestaat die ook weer met elkaar verweven zijn. Als je aan één draadje trekt ('brood'), open je meteen een hele schat aan profeties, morele lessen, spirituele openbaringen, enzovoorts, die allemaal relevant en consistent zijn.
Daarom is de bijbel onuitputtelijk. Elke keer dat je leest, zul je weer iets nieuws tegenkomen of zien dat je eerder niet zag.
Vanuit dit opzicht is Jezus simpelweg de centrale figuur in de hele geschriften, van Genesis tot Openbaring. Je kijkt er dan dus niet meer naar als iets wat beetje bij beetje tot stand is gekomen onder allerlei invloeden, maar als de door God bedoelde openbaring over de waarheid van Zijn Zoon en de verlossing van de mens.
Dat maakt het soort argumenten als 'Jesaja bestaat uit 3 delen en daarom etc.' dus irrelevant. Het is een compleet ander benadering van de geschriften, en argumenteren is zinloos, omdat we totaal verschillende vooronderstellingen hebben. We zullen het nooit eens worden.
Daarom weet ik niet hoeveel zin het heeft om discussie te voeren over de bijbel als de onderliggende kaders zo fundamenteel anders zijn. Ik kan niet verwachten dat jij mijn kader aanvaardt, en andersom ook niet. Dus uiteindelijk zal de discussie daardoor spaak lopen.
Ik zal dus altijd beargumenteren vanuit het idee dat de bijbel één compleet geheel is, zo bedoeld door God om ons iets te leren. De idee van 'wij moeten uitpluizen hoe de bijbel tot stand is gekomen en op basis daarvan een interpretatie geven' slaat wat mij betreft de plank mis. Het is God die aan ons openbaart, niet wij die uitleggen wat God zou hebben gedaan (of wat mensen onder het mom van God hebben gedaan).
Ik geloof dat de bijbel zo tot stand is gekomen, omdat ik in mijn eigen leven vergelijkbare dingen heb gezien en meegemaakt sinds ik mij heb bekeerd. De hand van God in mijn persoonlijke leven en in de rest van de wereld is wat mij betreft onmiskenbaar, ik heb daar geen enkele twijfel over. Daarom hoef ik ook niet te twijfelen aan hoe de geschriften tot stand zijn gekomen: door goddelijke inspiratie, niet door menselijk geknutsel.
En daar laat ik het even bij.
[ Bericht 0% gewijzigd door Ali_Kannibali op 23-09-2025 23:02:09 ]
De huidige theologen trekken het ook sterk in twijfel dat Jesaja een samenvoeging is van drie schrijvers.
Welke "huidige theologen"?quote:
De huidige theologen trekken het ook sterk in twijfel dat Jesaja een samenvoeging is van drie schrijvers.
Voor zover ik weet is dit onder historici een consensus. Er zullen vast theologen, zeker uit de strengere hoek, daarover een andere opvatting hebben.
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Deze opvatting dat Jesaja uit drie vrij verschillende delen bestaat, afkomstig van verscheidene auteurs, werd tegen het einde van de de 20e eeuw radicaal in twijfel getrokken. De oorspronkelijke opvatting was voornamelijk gebaseerd op het negentiende-eeuwse rationalisme dat voorspellende profetieën ontkende. De nieuwere benadering bekijkt het boek vanuit het oogpunt van zijn literaire en formele kenmerken, in plaats van vanuit het oogpunt van de auteurs. Meerdere schrijvers (zoals J. Alec Motyer[18]) tonen een eenheid aan met een overkoepelend thema. De mogelijkheid dat het van één schrijver is wordt dan ook meer geaccepteerd.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jesaja_(boek)
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jesaja_(boek)
Deze overtuiging komt voornamelijk uit de evangelische en orthodoxe hoek. Je moet daarvoor echt geloven dat de auteur profeteert over zaken die om en nabij 200 jaar later plaats zouden vinden.quote:
Deze opvatting dat Jesaja uit drie vrij verschillende delen bestaat, afkomstig van verscheidene auteurs, werd tegen het einde van de de 20e eeuw radicaal in twijfel getrokken. De oorspronkelijke opvatting was voornamelijk gebaseerd op het negentiende-eeuwse rationalisme dat voorspellende profetieën ontkende. De nieuwere benadering bekijkt het boek vanuit het oogpunt van zijn literaire en formele kenmerken, in plaats van vanuit het oogpunt van de auteurs. Meerdere schrijvers (zoals J. Alec Motyer[18]) tonen een eenheid aan met een overkoepelend thema. De mogelijkheid dat het van één schrijver is wordt dan ook meer geaccepteerd.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jesaja_(boek)
Rest your mind in distant wilderness
Take your time and concentrate on it
Take a stand and make your hand a fist
We got a reason to resist
Take your time and concentrate on it
Take a stand and make your hand a fist
We got a reason to resist
Ah ok. Tja, ik was er ook niet bij.quote:
[..]
Deze overtuiging komt voornamelijk uit de evangelische en orthodoxe hoek. Je moet daarvoor echt geloven dat de auteur profeteert over zaken die om en nabij 200 jaar later plaats zouden vinden.
Ik vind dit een nogal eigenaardig stuk. "Radicaal in twijfel getrokken"? Door wie? En "De mogelijkheid dat het van één schrijver is wordt dan ook meer geaccepteerd"... door wie?quote:
Deze opvatting dat Jesaja uit drie vrij verschillende delen bestaat, afkomstig van verscheidene auteurs, werd tegen het einde van de de 20e eeuw radicaal in twijfel getrokken. De oorspronkelijke opvatting was voornamelijk gebaseerd op het negentiende-eeuwse rationalisme dat voorspellende profetieën ontkende. De nieuwere benadering bekijkt het boek vanuit het oogpunt van zijn literaire en formele kenmerken, in plaats van vanuit het oogpunt van de auteurs. Meerdere schrijvers (zoals J. Alec Motyer[18]) tonen een eenheid aan met een overkoepelend thema. De mogelijkheid dat het van één schrijver is wordt dan ook meer geaccepteerd.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jesaja_(boek)
Je zult vast een hoop christelijke websites vinden die pleiten vóór het enkele auteurschap van Jesajah, maar als er ook goede wetenschappelijke artikelen zijn te vinden waarin dit wordt onderbouwd, dan ben ik daar wel benieuwd naar
Ik schrijf boeken over wetenschap en filosofie!
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
https://www.epsilon-uitga(...)e-tijd-materie/10996
https://www.spectrumboeke(...)k-niet-9789000386765
https://www.spectrumboeke(...)tronen-9789000395071
Ja, ik vind dat je gelijk hebt. Vreemd dat het ook Wiki is, daar mag je wel enige journalistieke kwaliteit en neutraliteit van verwachten.quote:
[..]
Ik vind dit een nogal eigenaardig stuk. "Radicaal in twijfel getrokken"? Door wie? En "De mogelijkheid dat het van één schrijver is wordt dan ook meer geaccepteerd"... door wie?
Je zult vast een hoop christelijke websites vinden die pleiten vóór het enkele auteurschap van Jesajah, maar als er ook goede wetenschappelijke artikelen zijn te vinden waarin dit wordt onderbouwd, dan ben ik daar wel benieuwd naar
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |