Russische bankiers vrezen ernstige financiële crisisPoetin speelt voor de buitenwereld ’mooi weer’, maar moest eerder deze week bekendmaken dat het Kremlin vanaf 2026 minder geld uittrekt voor de oorlog. Steeds meer prominente Russen maken zich dan ook zorgen over de gammele Russische economie. „We staan op het punt in een recessie te belanden”, meldde Maxim Reshetnikov, de Russische minister van Economische Zaken, onlangs tijdens een paneldiscussie in Sint Petersburg. En de baas van de Russische centrale bank Nabiullina waarschuwde dat de economie „voor een noodzakelijke afkoeling” staat.
Donkere wolken dus boven de Russische economie. Dat besef is ook doorgedrongen bij Russische bankiers, die steeds ongeruster worden over het groeiende aantal slechte leningen dat ze op de balans hebben staan. Om de gierende inflatie nog een beetje te beteugelen, is de rente in Rusland hoog (20 procent). Steeds meer bedrijven kunnen die torenhoge rente op hun leningen niet meer opbrengen. Dertien van de 78 grootste Russische ondernemingen rapporteerden vorig jaar hun schulden niet meer te kunnen betalen, meer dan een verdubbeling ten opzichte van het voorgaande jaar.
Te weinig buffer voor naderende stormDe banken hebben nog wel het nodige vet op de botten. Vorig jaar meldden ze een recordwinst van 3,8 biljoen roebel (ruim 40 miljard euro naar de huidige koers). Maar tegen persbureau Bloomberg uitten sommige bankiers hun twijfels of dat voldoende zal zijn om de naderende storm te overleven. Binnen een jaar dreigt er een heuse bankencrisis, zo meldden ze aan het persbureau.
Die mogelijke bankencrisis heeft het Kremlin dan helemaal aan zichzelf te wijten. Poetin heeft de kosten van de oorlog voor een groot deel buiten de boeken willen houden. Dat deed hij door de Russische banken te verplichten ruim onder de marktrente kredieten te verlenen aan de Russische wapenindustrie.
Die industrie stond voor de oorlog in Oekraïne al aan de rand van de afgrond. Ten eerste omdat de staat simpelweg te weinig betaalde voor geleverde waar, maar ook als gevolg van de in Rusland immer welig tierende corruptie. In 2016 moest de staat, lees de Russische centrale bank, al een keer met miljarden bijspringen door de slechte leningen over te nemen. De kosten werden verborgen in een geheim deel van de Russische begroting.
Op papier rooskleurigDoor de kosten van de oorlog buiten de boeken te houden, kan Poetin mooi weer spelen. Op papier slokt de strijd in Oekraïne ’slechts’ een ruime zes procent van het nationale inkomen op. De werkelijke kosten liggen volgens de Amerikaanse Rusland-expert Craig Kennedy minstens op het dubbele en misschien wel op twintig procent van het nationaal inkomen.
Kennedy becijferde dat Russische banken tussen juli 2022 en november 2024 een duizelingwekkende 35 biljoen roebel (bijna 380 miljard euro) uitleenden aan Russische bedrijven, een stijging van meer dan 70 procent. Het overgrote deel van die leningen ging naar de wankele defensiebedrijven, die daarvoor dus een rente betaalden die beduidend lager is dan de marktrente. De banken leggen dus feitelijk toe op die leningen.
Onofficieel staat de staat garant voor die kredieten. De Russische centrale bank heeft echter niet meer de slagkracht die het voor de oorlog had. De bodem van nationale spaarpot, het Welvaartsfonds, is in zicht en een groot deel van het Russische staatskapitaal, zo’n 300 miljard dollar, staat vast in de VS en Europa. Bovendien gaat het land gebukt onder de strengste sancties die er ooit tegen een staat genomen zijn en daalt de olieprijs, de kurk waar het land economisch op drijft. Mocht het tot een bankencrisis komen, dan kan de staat waarschijnlijk slechts beperkt bijspringen, met alle gevolgen van dien.
Russen hebben ervaring met instortende banken en roebels die plotseling niets meer waard zijn. De financiële chaos van de vroege jaren 90 staat in het collectieve geheugen gegrift. Het gevaar van een herhaling van een dergelijk scenario kan makkelijk tot een run op de banken leiden. Daarmee zouden niet alleen de banken ten onder gaan, maar verspeelt de regering ook alle krediet.
Vladimir Poetin zegt altijd graag dat hij in de oorlog met Oekraïne de tijd aan zijn zijde heeft. Het is goed mogelijk dat vanwege de financiële tijdbom die hij zelf heeft opgetuigd de tijd juist tegen hem keert.
https://www.telegraaf.nl/(...)crisis/75128314.html