College besloot vorig jaar op laatste moment ozb nog harder te laten stijgen vanwege tegenvallers
Maandenlang ging het college uit van een lagere stijging van de onroerendzaakbelasting, maar twee weken voor het presenteren van de begroting werd op de zogeheten retraite besloten dat er meer geld moest worden opgehaald om tegenvallers op te vangen. Ambtenaren waren kritisch dat halsoverkop eigenaren van woningen en bedrijfspanden met nog eens met negen miljoen euro extra werden belast. Dat blijkt uit stukken die de gemeente heeft vrijgegeven na een Woo-verzoek van AT5.
Dat de ozb in 2025 zou stijgen was al na de retraite voor de Voorjaarsnota 2023 door het college besloten. In dat jaar (2023) steeg deze gemeentelijke belasting ook al in de stad met zo'n 25 procent. Het landelijke gemiddelde van de stijging lag twee jaar geleden op 5,8 procent.
Het college besloot hiertoe omdat de ozb-belasting in de stad 'tot het niveau van de eigen verdiencapaciteit conform het verdeelmodel van het gemeentefonds' moest stijgen. Wethouder Hester van Buren (PvdA) legde dat meermaals in de debatten en interviews uit: de ozb in Amsterdam was vergeleken met het landelijke gemiddelde te laag en dus had de gemeente ruimte om hier meer op te verdienen.
Corporaties
Na het besluit van het college zijn ambtenaren aan het werk gegaan en zijn scenario's op tafel gelegd. Nadat de ozb-stijging van 27 procent werd gepresenteerd bij de begroting lieten de woningbouwcorporaties weten overvallen te zijn door het besluit. Uit de openbaar gemaakte stukken blijkt dat Van Buren inderdaad op geen enkele wijze over de corporaties heeft gesproken in relatie tot de verhoging.
Dit artikel is geschreven na een verzoek van AT5 aan de gemeente om de documenten via de Wet open overheid (Woo) te openbaren. Het stadsbestuur wilde dat eerst niet doen, maar na bezwaar van AT5 zijn de documenten toch met ons gedeeld. Een artikel over de hele Woo-procedure is hier te lezen.
Zo schrijft op 23 mei van vorig jaar een ambtenaar. "We hebben hier gisteren in de Staf Belastingen over gesproken met wethouder Van Buren. Zij gaf aan dat het college graag een aantal scenario's uitgewerkt ziet (o.a. op het vlak van de verdeling over woningen/niet-woningen en de effecten daarvan)."
In verschillende documenten waarschuwen ambtenaren voor de gevolgen van de historische ozb-stijging. "Grote schokken/verschuivingen in de lasten kunnen het draagvlak onder de heffing aantasten en tot grote volumes aan bezwaar en beroep leiden en daarmee aanvullende uitvoeringslasten voor Belastingen", staat in n stuk.
Een eerste waarschuwing werd gedaan toen er nog uit werd gegaan van een lagere ozb-stijging, want tijdens de retraite voor de begroting in het Herberg Het Mandelahuisje moest er plots nog meer bijgeplust worden.
"Er is bij de retraite dus nog een extra verhoging van 8,6 miljoen bijgekomen?"
In de zomer werd door de ambtenaren namelijk er nog van uitgegaan dat er een verhoogde opbrengst van 60 miljoen euro op de ozb moet worden gerealiseerd. Op verzoek van de wethouder worden scenario's uitgewerkt om bijvoorbeeld het zakelijk vastgoed in de stad te ontzien. Daarvoor wordt uiteindelijk niet gekozen: de stijging is voor iedereen die een ozb-aanslag krijgt uiteindelijk hetzelfde.
Tegenvallers
Gedurende de maanden die verstrekken stijgt het bedrag verder. Op 2 september mailt een ambtenaar namelijk: "De te realiseren meeropbrengsten voor 2025 bedragen in dat scenario 76,4 miljoen (ten minste, dat is het bedrag dat voorligt bij de begrotingsonderhandelingen)."
Twee dagen later, op 4 september, wordt er wederom gemaild. "In de retraite is besloten om de ozb verder te verhogen naar 85 miljoen." Een dag later reageert een ambtenaar daarop: "Er is bij de retraite dus nog een extra verhoging van 8,6 miljoen bijgekomen?"
Met een deel van de 85 miljoen euro aan extra ozb-inkomsten zorgt het college er dit en volgend jaar voor dat de afvalstoffenheffing niet stijgt.
Van Buren zegt in AT5's Park Politiek dat daar n van de oorzaken ligt van het op een later moment nog verder laten stijgen van de ozb. "In die tijd zag het er naar uit dat de afvalstoffenheffing met twintig miljoen zou stijgen en dat bedrag zouden we dus vanuit de ozb moeten gebruiken. Gedurende het jaar bleek tijdens de ontwikkelingen dat we meer geld nodig hadden om ervoor te zorgen dat de afvalstoffenheffing in de komende twee jaar niet zou stijgen."
Volgens de wethouder waren er meer tegenvallers. "Dan maak je een overweging als college: gaan we schrappen? Er was een tegenvaller bij jeugd en veiligheid en bij de opbrengsten van de vermakelijkhedenretributie (de belasting die moet worden betaald voor het aanbieden van vermaak in de openbare ruimte, red.). Dan kan je kiezen: ga je minder in jeugdzorg doen? We hebben als college gezegd dat de ozb-knop gedraaid kon worden."
Bezwaren
Bij het ambtelijke team valt het collegebesluit niet goed. Er zijn namelijk zorgen over een toenemend aantal bezwaren op de belastingaanslag. "Het is wat het is (besluit is genomen en niet onze verantwoordelijkheid)", schrijft een ambtenaar in een mail.
Van Buren reageert daarop in Park Politiek: "Het is sowieso onze verantwoordelijk. Het is wat het is. Zo werkt een begroting."
Wederom herhaalt de ambtenaar in dezelfde mail de zorgen over een 'piek van bezwaren'. "Als we uitgaan van de signalen over de marktontwikkeling, tekent zich voor onze uitvoeringsorganisatie wel een scenario af waarin eigenaren van woningen en ondernemers geconfronteerd worden met fors hogere waardes en fors hogere aanslagen (+ 27,6 procent). We hebben in eerdere jaren gezien dat deze combinatie voor een enorme piek van de bezwaren kan zorgen. Daar zullen we op moeten gaan anticiperen."
Van Buren zegt daar over: "Men kan geen bezwaar indienen tegen de ozb-aanslagen, wel tegen de woz-waarde. Ik weet niet of er extra bezwaren komen. Het zou kunnen, we moeten het zien. De aanslagen zijn net verstuurd en ze kunnen nog zes weken in bezwaar gaan."
In de begroting wordt uiteindelijk per 2025 85 miljoen euro extra verdiend door de stad op de ozb. Daarvan wordt 11,7 miljoen gebruikt als compensatie voor de lagere uitkering uit het gemeentefonds omdat er een indexactie plaatsvond op de verdiencapaciteit van Amsterdam. 14,3 miljoen van de 85 miljoen gebruikt het college om de afvalstoffenheffing gelijk te houden en 59 miljoen om het zogeheten ravijn (een bezuiniging van het rijk op het gemeentefonds) te dekken.
https://www.at5.nl/artike(...)er-stijgen-amsterdamDit is toch echt staaltje hogere bestuurskunde