Franky en Coen bakken friet tussen verwoeste flats in Oekraïne: 'Sommigen huilen van blijdschap'Tussen de puinhopen die het leger van Poetin in Oekraïne aanricht proberen de Brabantse frietbakkers Franky en Coen voor een lichtpuntje te zorgen. ,,Sommigen huilen van blijdschap als ze een gratis bakje friet krijgen.''
Grote drukte voor de snackkar van Franky van Hintum en Coen van Oosten. ,,Wat ik voor me zie? Ik denk een rij van 150 mensen ofzo'', zegt Van Hintum, het telefoneren en frietbakken combinerend. ,,Maandag hebben we rond de veertienhonderd porties gebakken, en als het zo doorgaat halen we dat vandaag ook wel."
Maandag stond de snackkar in Borodjanka, een door het Russische leger kapotgeschoten stadje ten noordwesten van Kiev. De foto's die Van Hintum en Van Oosten er maakten, doen onwerkelijk aan. Op een grote parkeerplaats staat de kraam met LEKKERS UIT HOLLAND. Het kost weinig moeite om de frietlucht erbij te bedenken. Maar op de achtergrond: totaal verwoeste flats, de niet te missen getuigen van die vreselijke oorlog.
Twee uur voordat de snackkar in Borodjanka openging, kwamen er al mensen langs die vroegen of er eten gemist kon worden. ,,Die hadden echt honger. Af en toe neemt iemand een extra portie friet mee voor de volgende dag. Mensen zijn sowieso ontzettend dankbaar. Sommigen huilen van blijdschap als ze een gratis bakje friet krijgen.''
![?appId=21791a8992982cd8da851550a453bd7f&quality=0.8&desiredformat=webp]()
Armste bewoners
Een dag later is Hostomel aan de beurt, de plek waar de Russen meteen na het begin van hun invasie een strategisch belangrijk vliegveld innamen, dat ze later weer kwijtraakten aan de rechtmatige eigenaar: Oekraïne. Op woensdag staat Irpin, ook al zo'n zwaar getroffen plaats, op het programma.
Van Hintum: ,,We werken op elke plek samen met de plaatselijke overheid of het leger. Zij zorgen ervoor dat onze komst wordt aangekondigd bij de armste bewoners. Mensen die gewoon weinig te besteden hebben, vluchtelingen."
Waar andere hulporganisaties warme jassen, medicijnen of geld naar Oekraïne sturen, bakken de Brabanders Van Hintum (uit Helmond) en Van Oosten (Waspik) dus friet, en de bijbehorende snacks. Kort nadat Rusland het buurland binnenviel, trokken de twee al meerdere malen naar de Pools-Oekraïense grens, waar hun vette hap gretig aftrek vond bij Oekraïners die halsoverkop hun land uitvluchtten.
Vader vermist
Nu zijn ze de grens overgetrokken, om hen die achterbleven een culinair hart onder de riem te steken. ,,We zijn deze week ook bij een weeshuis geweest. De kinderen mochten om de beurt de friet omscheppen, en daarna saus in hun bakje pompen. Dan zie je zo'n kind toch even stralen in deze moeilijke tijd. Daar kan niks tegenop."
De twee frietbakkers, in eigen land beiden eigenaar van een snackbar, waren afgelopen week onder meer in vluchtelingencentra, op legerlocaties en bij het vreemdelingenlegioen. ,,Je hoort heftige verhalen. Er was een jochie van een jaar of 9, zijn vader was al een paar weken vermist. 'Als jullie naar het oosten gaan, willen jullie dan kijken of je hem ziet?' vroeg hij. Dan breekt je hart.''
![?appId=21791a8992982cd8da851550a453bd7f&quality=0.8&desiredformat=webp]()
Ondanks alle ellende is één ding onveranderd, merkt Van Hintum: ,,De Oekraïners zijn er nog altijd keihard van overtuigd dat ze de oorlog gaan winnen, en dat Poetin een agressor is die zich illegaal op hun grond bevindt. Ik heb nog niemand gesproken die ook maar enigszins pro-Russisch denkt.''
Donaties drogen op
Van Hintum en Van Oosten hebben een eigen vriesopslag in het West-Oekraïense Lviv, die wordt bijgevuld vanuit Polen. Maar de voorraad daar is helaas niet oneindig, en de donaties waarmee de twee hun dankbare vrijwilligerswerk financieren drogen langzaam op. ,,In het begin kregen we best veel sponsoring'', zegt Van Hintum. ,,Alle snacks werden gesponsord, en een eerste grote beginhoeveelheid friet ook. Maar nu kunnen we echt wel weer nieuwe bijdragen gebruiken, anders wordt het moeilijk om door te gaan."
En doorgaan, dat willen de twee dus wel. Er zijn nog zoveel magen te vullen, straks als de winter invalt. ,,Friet is iets universeels, dat lust iedereen wel'', merkt Van Hintum. ,,Aan de Hollandse snacks moeten de Oekraïners wel even wennen. De meesten kiezen een kipcorn, die ziet er smakelijker uit dan bijvoorbeeld de frikandel. Maar als je ze die laat proeven, zijn de meesten verkocht.''