Boerenproblematiekverzameltopic #2 - Algenexplosies

quote:

Op zondag 12 december 2021 08:12 schreef Hanca het volgende:
Een mooi artikel over het verwoestende effect van stikstof op de Veluwe: https://www.ad.nl/binnenl(...)de-afgrond~a631f023/

quote:

NOS NIEUWS • BINNENLAND • GISTEREN, 18:29

Miljoenen aan subsidie en de helft minder grutto's': 'Weidevogelbeleid werkt niet'

Het beleid om weidevogels zoals de grutto te behouden, werkt niet. De afgelopen 20 jaar steeg de subsidie voor vogelbescherming door boeren van 4 naar 33 miljoen. Maar het aantal broedparen grutto's daalde in dezelfde tijd van 60.000 naar 30.000. Dat concludeert de Algemene Rekenkamer in het rapport Waar is de grutto?

Boeren kunnen kiezen uit verschillende subsidiemaatregelen om weidevogels te beschermen. Uit het rapport blijkt dat zij vooral kiezen voor nestbescherming. Ze markeren nesten op hun land zodat ze er niet met de tractor overheen rijden. Voor de grutto blijkt deze maatregel niet voldoende te helpen.

Nattere weilanden

Waar de grutto wel iets aan heeft, is de weilanden natter maken door verhoging van het waterpeil en aanleg van greppels waarin het water blijft staan. Weidevogels kunnen dan meer voedsel vinden om hun kuikens groot te brengen. Maar daar kiezen boeren maar heel weinig voor. Van het totale gebied dat geschikt kan zijn voor weidevogels, wordt nu maar 15 procent gebruikt.

De Vogelbescherming zegt niet verrast te zijn door de uitkomsten van het rapport. Voor de natuurorganisatie is de grutto al jarenlang een zorgenkindje. In het Aanvalsplan Grutto maakt de Vogelbescherming zich hard voor meer gebieden waar weidevogelbeheer het belangrijkste doel is. Hoewel de minister en de Tweede Kamer achter dit plan staan, ontbreekt volgens de Vogelbescherming structurele financiering.

Nederland is een belangrijk land voor de grutto: de helft van alle grutto's in de wereld broedt hier. Andersom is de grutto belangrijk voor Nederland, hij is door het publiek verkozen tot nationale vogel.

quote:

Op woensdag 15 december 2021 05:14 schreef Bondsrepubliek het volgende:

[..]
https://nos.nl/artikel/24(...)gelbeleid-werkt-niet

quote:

Op woensdag 15 december 2021 12:33 schreef VoMy het volgende:

[..]
Uit de volkskrant, over hetzelfde rapport:

In plaats van een nieuw ‘aanvalsplan’ gelooft Gerritsen meer in het dwingen van boeren om steviger beschermingsmaatregelen te nemen. ‘Nu profiteren zij min of meer van wat ik altijd pretpakketten noem: ze krijgen subsidie voor de makkelijkste maatregelen, die hen weinig inzet kosten, maar die geen vogel opleveren. De minister zou die boeren moeten forceren alleen effectievere maatregelen te nemen, zoals het vernatten van het land, het waterpeil te verhogen en een kruidenrijk grasland te creëren.’

quote:

Op woensdag 15 december 2021 13:34 schreef xpompompomx het volgende:

[..]
Klinkt me niet verkeerd in de oren.

quote:

Op woensdag 15 december 2021 13:08 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
Dan gaan alle boeren failliet, op natland groeit geen voermais ook geen suikerbieten of errepels

quote:

Op woensdag 15 december 2021 14:58 schreef freako het volgende:

[..]
Er is sowieso vrij weinig weiland waarop suikerbieten verbouwd worden.

quote:

Op woensdag 15 december 2021 15:37 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
weiland niet, maar dat is zio verholpen, ploeg erop en klaar

we kunene ook wisselen en landbouwgrond, zo lastig is dat niet , deploeg er op en klaar

quote:

Een grote groep boeren heeft donderdag verhaal gehaald bij Omroep Gelderland. Het regionale medium doet onderzoek naar het aantal dieren op de verschillende boerderijen en de boeren willen dat de omroep hiermee stopt. Hoofdredacteur Sandrina Hadderingh ging met de boeren in gesprek.

Actieleider Rutger van Lier laat aan de Gelderlander weten dat al meer dan 150 boeren zich met hun tractors rondom het pand van Omroep Gelderland in Arnhem hebben verzameld.

quote:

ZWOLLE- Tientallen boeren hebben Farmers Defence Force maandagmiddag gesteund bij een hoorzitting van de provincie Overijssel in de IJsselhallen. De vergaderlocatie was verplaatst naar de hallen omdat de provincie en gemeente de komst van veel tractoren verwachtten.

De boeren zijn boos, omdat ze vinden dat als zij een natuurbeschermingsvergunning moeten hebben, dat ook voor andere ondernemingen moet gelden. De vergunning is er voor bedrijven die stikstof uitstoten. De pijlen waren dit keer gericht op het distributiecentrum van Jumbo in Raalte dat niet over zo’n vergunning beschikt. Die is volgens FDF vereist als er meer dan zeven vrachtwagens per maand af en aan rijden.

In de praktijk zijn dat er veel meer. De boeren willen daarom dat de provincie tegen Jumbo optreedt, ook omdat de vestiging van de supermarktketen nabij een Natura2000 gebied ligt.

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

'Om te huilen zo erg', het nijpende kalktekort in de Nederlandse natuur

23 januari 2022 05:33
Laatste update: 2 uur geleden

De Nederlandse natuur lijdt van de duinen tot Twente onder een groeiend tekort aan kalk. De voornaamste oorzaak is verzuring van de bodem, door tientallen jaren stikstofvervuiling. Voedingsstoffen als calcium, magnesium en kalium zijn hierdoor weggespoeld, waardoor veel planten en dieren sterk achteruitgaan.

Stikstofvervuiling veroorzaakt twee natuurproblemen. Het ene is een direct gevolg van een teveel aan stikstof. Soorten als gras en brandnetel verdringen daardoor een grote diversiteit aan andere planten.

Het tweede stikstofprobleem is minder bekend: de juist sterk afnemende beschikbaarheid van andere mineralen. Dat komt doordat stikstofvervuiling (ammoniak uit mest en stikstofoxiden uit wegverkeer) de bodem ook zuurder maakt. Mineralen als calcium, magnesium en kalium spoelen daardoor weg, terwijl vergiftiging met aluminium toeneemt.

Dat is schadelijk voor planten en ook voor veel dieren. In graslanden komen minder vliegende insecten voor en in verzuurde bossen veel minder kevers en huisjesslakken - waardoor ook veel vogels achteruitgaan.

Ongezonde bossen met een permanent bladerdek
Waar kevers en slakken door mineralentekorten verdwijnen, stopt ook de afbraak van plantenresten. Het gevolg kun je met het blote oog zien als je door verzuurde bossen loopt: de bladeren die in de herfst vallen worden nauwelijks afgebroken, en bedekken de bosbodem tot in de zomer.

Zulke bossen hebben geen ondergroei van bloeiende kruiden meer. En uiteindelijk sterven de bomen ook zelf, zoals veel eiken op de Veluwe.

"Er zijn op de zandgronden enkele bossen die nog oké zijn. Bijvoorbeeld waar nog wat kalkrijk kwelwater de boomwortels bereikt", zegt ecoloog Roland Bobbink van onderzoekscentrum B-WARE. "Maar op de droge delen is het met de Nederlandse bossen grotendeels zeer slecht gesteld. Echt om te huilen."

Stikstofvervuiling is niet de enige oorzaak. In de jaren zeventig en tachtig veroorzaakte ook zwavelvervuiling uit industrie en uitlaatgassen verzuring. Dat stond toen bekend als 'zure regen'. Die zwaveluitstoot is teruggedrongen, maar de weggespoelde calcium en magnesium zijn niet teruggekeerd en de eveneens verzurende stikstofuitstoot is al tientallen jaren hoger dan de natuur aankan. "Problemen in de bodem zijn cumulatief", aldus Bobbink.

Kalkrijke natuur herbergt grote soortenrijkdom
Een deel van de Nederlandse natuur heeft juist een hoge biodiversiteit door een hoog kalkgehalte. Uitbundig bloeiende 'kalkgraslanden' in Zuid-Limburg zijn een sprekend voorbeeld, maar het geldt ook voor uiterwaarden en een deel van de duinen.

Ook daar kan verzuring toeslaan. De Overijsselse Vecht is een rivier met kalkrijk water. De velden eromheen werden vroeger gekleurd door kalkminnende bloemen als tijm, geel walstro en de dieproze Vechtanjer.

Die anjer wordt nu vooral nog gevonden op nesten van weidemieren. Die ijverige mieren brengen zand omhoog uit diepten waar nog wat kalk aanwezig is - het oppervlak is er door stikstofvervuiling te verzuurd.

Mens heeft kalktoevoer gestopt en moet nu ingrijpen
Zo dreigt kalkrijke natuur, zeker op de zandgronden, een rariteit te worden. Dat komt ook doordat de mens minder ruimte geeft aan natuurlijke processen die kalk toevoegen. Door bedijking kunnen rivieren geen kalkrijke klei meer afzetten en door een afgesloten zeereep kan kalkrijk strandzand niet meer vrij over de duinen stuiven.

Er lijkt een betrekkelijk simpele oplossing te bestaan: handmatig kalk toevoegen. Zo werd vorig jaar als experiment met helikopters schelpengruis uitgestrooid boven een heideveld bij Ede. Ook op heidevelden van Landschap Overijssel wordt sinds kort lokaal kalk gestrooid, in een poging zeldzame heidevlinders en de laatste korhoenders voor uitsterven te behoeden.

Daarmee kun je de zuurgraad iets herstellen en het voor veel soorten nijpende tekort aan calcium en andere mineralen wegnemen, maar dan blijft een probleem dat er juist te veel stikstof in de bodem zit.

Daarom zou volgens Bobbink gelijktijdig geprobeerd moeten worden de opgehoopte stikstof weg te krijgen. "Bijvoorbeeld door rondom de laatste populaties zeldzame planten de bodem af te schrapen, of door graslanden duurzaam te maaien. Maar in bossen of hoogveennatuur is zoiets nauwelijks mogelijk."

Zo kun je met kunst- en vliegwerk en een grote hoeveelheid mankracht één heideveld proberen te redden. Maar het speelt op een veel te grote ruimtelijke schaal, zegt Bobbink: de helft van Nederland heeft een stikstofoverschot, een verzuurde bodem en een groeiend tekort aan calcium, magnesium en kalium.

Dus is er één echte oplossing: de toevoer van stikstof stoppen. Met polderen, compromissen en al met al de uitstoot onvoldoende terugdringen, zal de Nederlandse natuur niet herstellen, maar verder verslechteren, waarschuwt Bobbink.

quote:

Op maandag 17 januari 2022 08:46 schreef Hanca het volgende:
Tussen alle ellende die we kunnen lezen over boeren, toch ook weer eens een voorbeeld van een stap de goede kant op:

https://www.ad.nl/helmond(...)704e0694c4&auth_rd=1

Een boer die de kalfjes 3 maanden bij de koe houdt. Blijkt dat hij daarover alles zelf moest uitvinden, want kennis over boeren met kalfjes bij de koe was er niet meer in Nederland.

quote:

Op zondag 23 januari 2022 20:28 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
men moet stoppen met de melksubsidie per liter melk, geef gewoon iedere boer een aanvulling tot minumloon

quote:

Op zondag 23 januari 2022 22:01 schreef Hanca het volgende:

[..]
Tot een minimumloon bedoel je, hoop ik. Van het minimumloon kan je niet de risico's van het ondernemerschap afdekken. Sowieso is dat nogal discutabel, iemand vergoeden tot een minimumloon na aftrek van alle kosten, dan gaat zo'n boer nooit meer een kostenafweging hoeven maken en bijvoorbeeld alles maximaal kunnen verzekeren e.d. Hij krijgt het toch wel aangevuld.

Ben het wel met je eens dat de subsidie niet per liter melk moet. Eerder per hectare grond, waarbij er eisen worden gesteld aan hoe die grond beheerd wordt (geen velden met alleen gras zonder enig bloemetje, zeker geen geelgespoten gras).

quote:

Op zondag 23 januari 2022 22:01 schreef Hanca het volgende:

[..]
Tot een minimumloon bedoel je, hoop ik. Van het minimumloon kan je niet de risico's van het ondernemerschap afdekken. Sowieso is dat nogal discutabel, iemand vergoeden tot een minimumloon na aftrek van alle kosten, dan gaat zo'n boer nooit meer een kostenafweging hoeven maken en bijvoorbeeld alles maximaal kunnen verzekeren e.d. Hij krijgt het toch wel aangevuld.

Ben het wel met je eens dat de subsidie niet per liter melk moet. Eerder per hectare grond, waarbij er eisen worden gesteld aan hoe die grond beheerd wordt (geen velden met alleen gras zonder enig bloemetje, zeker geen geelgespoten gras).

quote:

Op vrijdag 3 juni 2022 07:35 schreef Hanca het volgende:
Uitstoot stikstof moet in sommige gebieden 70 tot 80% naar beneden, zo heeft het kabinet nu uit laten rekenen: https://www.rtlnieuws.nl/(...)cies-uitkopen-boeren

https://www.nrc.nl/nieuws(...)cent-omlaag-a4131650

De provincies moeten voor juli 2023 met plannen daar voor komen. Er zullen grootschalig boeren moeten worden uitgekocht, zeker rondom de Peel.


En naast stikstof, moet ook fosfor (bekend van met name kunstmest) worden aangepakt: https://www.trouw.nl/duur(...)niets-doet~be3ccd4c/
Fosfor zorgt ook voor het verdwijnen van diersoorten. Dat betekend dat de enorme overbemesting van het moment, het enige wat volgens deze wetenschappers bij onze huidige grootschalige landbouw past, moet stoppen.

Ook deze wetenschappers zijn voor meer dwingen en verplichten, omdat het zoals het nu gaat niet gaat lukken.

quote:

Op zaterdag 20 augustus 2022 16:22 schreef Hanca het volgende:
Hier een artikel van FTM dat heel duidelijk uit legt dat de koeien voor Nederland geld kosten in plaats van opbrengen: https://www.ftm.nl/artikelen/de-prijs-van-gras

quote:

Op vrijdag 3 juni 2022 19:57 schreef BehoorlijkKritisch het volgende:

[..]
#PeelBoervrij

Dat is mooi, helft van het boerenland aan de natuur en de andere helft mooi huisjes bouwen.
Ik ben er klaar voor.

quote:

Op maandag 22 augustus 2022 11:24 schreef Basp1 het volgende:
Goh wat verrassend 25% van de stikstof depositie in de duinen is onverklaarbaar.

Deel herkomst stikstof in duinen onbekend, kustprovincies willen duidelijkheid

Maar nee hoor beste mensen de modellen van het RIVM zijn heilig verklaard en daarom gaan we toch door met deze theoretische stikstof benadering. Een foutmarge van 25% is wat mij betreft niet normaal, of krijgen we bij onze snelheidsboetes dadelijk ook zulke marges.

quote:

Op maandag 22 augustus 2022 11:24 schreef Basp1 het volgende:
Goh wat verrassend 25% van de stikstof depositie in de duinen is onverklaarbaar.

Deel herkomst stikstof in duinen onbekend, kustprovincies willen duidelijkheid

Maar nee hoor beste mensen de modellen van het RIVM zijn heilig verklaard en daarom gaan we toch door met deze theoretische stikstof benadering. Een foutmarge van 25% is wat mij betreft niet normaal, of krijgen we bij onze snelheidsboetes dadelijk ook zulke marges.

quote:

Op maandag 22 augustus 2022 11:50 schreef Niels0Kurovski het volgende:

[..]
Zet er ook even bij wat het percentage duinen van het totale landoppervlak van Nederland is. Voor de nuance zegmaar.

quote:

Op maandag 22 augustus 2022 12:18 schreef Basp1 het volgende:

[..]
nuance? Ren overheid die met gestrekte benen de boeren wilt onteigenen en dan moet iemand die vraagtekens plaatst bij onderzoeken opeens nuance gaan aanbrengen. Nee dan had de politiek dit probleem ook anders moeten aanpakken.
Verder gaat in mijn optiek om het principe dat modellen niet kloppen. Wie garandeert ons dat het model van de depositie in het binnenland dan wel klopt. Er bestaan meer dan genoeg voorbeelden van onderzoeken met theoretische modellen die naar de gewenste uitkomsten toewerken. Wij van wc-eend onderzoeken.

quote:

Op maandag 22 augustus 2022 12:18 schreef Basp1 het volgende:

[..]
nuance? Een overheid die met gestrekte benen de boeren wilt onteigenen en dan moet iemand die vraagtekens plaatst bij onderzoeken opeens nuance gaan aanbrengen. Nee dan had de politiek dit probleem ook anders moeten aanpakken.
Verder gaat in mijn optiek om het principe dat modellen niet kloppen. Wie garandeert ons dat het model van de depositie in het binnenland dan wel klopt. Er bestaan meer dan genoeg voorbeelden van onderzoeken met theoretische modellen die naar de gewenste uitkomsten toewerken. Wij van wc-eend onderzoeken.

quote:

Op maandag 22 augustus 2022 12:57 schreef Basp1 het volgende:
De boeren op oude voet verder?

In 1990 280 mln kg N naar 100 mln kg N. Daar is natuurlijk al veel gebeurd dat boeren niets gedaan zouden hebben is een mooie maar niet kloppende one liner.

quote:

Stikstofbeleid heeft solide wetenschappelijke basis
Rijksuniversiteit Groningen, Wageningen University & Research

29-AUG-2022 - In een notitie van twee emeritus hoogleraren van WUR wordt de wetenschappelijk basis van het stikstofbeleid aangevallen. Hoogleraren en onderzoekers van WUR en RUG leggen in onderstaand artikel, aan de hand van een aantal stellingen uit die notitie, uit waarom dit niet klopt.

Op 22 Augustus 2022 verscheen een opiniestuk in Trouw waarin 36 wetenschappers, waarvan een aantal van Wageningen University & Research, aangeven dat de wetenschappelijke basis voor de aanpak van de stikstofcrisis solide is. De concrete aanleiding voor het opiniestuk was een plan van Han Lindeboom (Emeritus hoogleraar Marine ecologie, Wageningen University), en Johan Sanders (Emeritus hoogleraar Biobased economy, Wageningen University). Kern van hun notitie is dat stikstofbeleid vooral lokaal moet worden uitgevoerd en dat er genoeg kant-en-klare technologieën zijn om de stikstofreductie te bewerkstelligen, waaronder voermaatregelen en het gescheiden opvangen van urine en faeces in de stal. En die zouden zelfs zo effectief zijn dat de totale landbouwproductie van Nederland – inclusief de veestapel – niet gereduceerd hoeft te worden om de emissie van stikstof toch op tijd met 50 procent terug te brengen. Het plan bevat een mix van algemeen erkende informatie over stikstof, stellingen die aanvechtbaar zijn, maar ook informatie die incompleet, uit context of onjuist is. In de onderstaande bijdrage wordt een reactie gegeven op de belangrijkste stellingen uit deze notitie.

'De stikstofdepositie wordt, met name in de duingebieden, overschat omdat er geen ammonia uit zee komt'

Aan de Nederlandse kust bestaat een verschil tussen de berekende en de gemeten concentraties van ammoniak. De metingen zijn hoger dan de voorspelde waarden en dit wordt wel samengevat als het al 10 jaar bekende ‘duinengat’. Dit gaat ervan uit dat de metingen kloppen en het model een bron mist. Oorspronkelijk werden ammoniakemissies vanuit zee als meest waarschijnlijke oorzaak voor dit gat aangevoerd, op basis van een RIVM-studie uit 2014 waarin langs de zee hogere ammoniakconcentraties werden gemeten dan een paar honderd meter landinwaarts. Lindeboom bestrijdt dit en stelt nadrukkelijk dat ammoniakemissie vanuit zee(water) niet plaatsvindt (uitsluitend uit droogvallende wadplaten) maar dat is niet conform de literatuur. Waarnemingen boven de oceaan laten zien dat daar relatief grote ammoniakemissies kunnen optreden, afhankelijk van ammoniak- en ammoniumconcentraties in zeewater, temperatuur, zuurgraad en zoutgehalte (pdf: 14,5 MB). Zijn stelling dat ammoniakemissie uit zee wordt overschat is echter wel waarschijnlijk, en op dit moment onderzoekt het RIVM dit verschil tussen gemeten en voorspelde waarden nader. Een mogelijke verklaring waarom de metingen niet juist en te hoog zijn (gegeven dat het model klopt) is verstoring van de sensoren door zoutdeeltjes. Mogelijke verklaringen waardoor de modelvoorspellingen te laag zijn (gegeven dat de metingen kloppen) zijn ontbrekende bronnen (als emissie uit mest van lokale (water)vogelkolonies) of een probleem met de modelspecificatie aan de kust, zoals onjuiste aannamen over atmosferisch transport. Deze verschillende hypothesen worden nu getoetst, de uitkomst daarvan is nog niet beschikbaar.

Het is in elk geval te vroeg om te stellen dat de depositie in kustgebieden systematisch wordt overschat, zoals Lindeboom stelt. Zie verder het overzicht van actuele berichten over stikstof op de website van het RIVM.

'Ammoniakemissie leidt alleen op zeer korte afstand van de bron tot ecologische problemen'

Voor deze stelling zegt Lindeboom bewijs te hebben gevonden in zijn promotieonderzoek aan de stikstofcyclus in een pinguïnkolonie op Marion Eiland, ten zuiden van Zuid-Afrika, dat hij uitvoerde tussen 1975 en 1978. Zoals hij aangeeft betrof dit 'één gigantische ammoniakbron zonder dat er stikstof vanuit andere bronnen bijkomt'. Uit dit onderzoek zou blijken dat circa 15 procent van de uitgestoten ammoniak (60 kilogram van de geproduceerde dagelijkse 430 kilogram) dichtbij de kolonie neer zou slaan. Dit betekent sowieso dat een grote hoeveelheid stikstof op grotere afstanden neerslaat. Overigens heeft hij toen niet de depositie op verschillende afstanden tot de kolonies gemeten, want hij had daarvoor niet de benodigde technologie voorhanden. Dat de depositie dichtbij de bron hoger is, wordt ook berekend door de RIVM-modellen, op basis van kennis over de atmosferische chemie en transport (zie Figuur 1). Volgens modelberekeningen vindt binnen een afstand van 500 meter de hoogste depositie plaats en dooft ze geleidelijk uit naar een onmeetbaar lage depositie op grote afstand van een stikstofpuntbron. Desondanks gaat het binnen deze 500 meter slechts over depositie van circa 5 procent van de uitstoot aan ammoniak en slechts zo’n 2,5 procent van de stikstofoxiden. De hoogste neerslag per oppervlak vindt dus vlak rond de puntbron plaats, maar de meeste neerslag (als percentage van de totale puntemissie) vindt verderop plaats.
Figuur 1. Relatie tussen depositie (links) en depositie als percentage van de uitstoot als functie van de afstand tot een puntbron. De variatie is gerelateerd aan windrichting namelijk oost (hoger) en west (lager) (Bron: RIVM, 2019)
Figuur 2. Illustratie van de relatie tussen stikstofuitstoot en depositie. De hoogste depositie vindt vlakbij de bron plaats, de meeste depositie vindt op grotere afstand plaats (Bron: Erisman en de Vries, 2021)

Uit Figuur 1 blijkt dat op een afstand van 250 kilometer circa 80 procent van ammoniak (NH3) neerkomt en circa 35 procent van de stikstofoxiden (NOx) wat zich over langere afstanden verspreidt. Dat betekent dus dat er meer export van NOx dan van NH3 is naar het buitenland. Dat dit plaatsvindt is ook af te leiden uit het feit dat we per jaar in Nederland circa 45 kilogram stikstof per hectare uitstoten, terwijl uit metingen, in combinatie met modellen, blijkt dat maar ongeveer de helft ervan terugkomt via depositie. Er is sprake van netto export door langeafstandtransport. Elke stikstof-puntbron draagt dus bij aan een stikstofdeken over Nederland omdat de verspreidingspluimen zich mengen.

Op grond van dit verschillende gedrag van NOx en NH3, is het stikstofbeleid meer generiek voor NOx, en meer regionaal voor ammoniak.

'Er zijn grote onzekerheden in schattingen in de huidige en kritische depositie van stikstof waardoor het emissiereductiebeleid aanvechtbaar is'

Lindeboom et al. wijzen erop dat niet alleen de berekende huidige deposities, maar ook de Kritische DepositieWaarden (KDW’s) per Natura2000-gebied een grote onzekerheid kennen en derhalve wetenschappelijk onvoldoende zijn onderbouwd voor het beleid. Hierbij worden onzekerheden gebruikt om de noodzaak van emissiereducties niet geheel weg te nemen, maar sterk te nuanceren en het te beperken tot lokaal reductiebeleid. Dit is niet conform de stand van de wetenschap.

De Kritische DepositieWaarden (KDW’s) gaan over de grenswaarde van stikstofdepositie waarbij de populaties van de karakteristieke, stikstofgevoelige soorten volgens de habitatrichtlijn minimaal in stand blijven (dus niet afnemen). Voor herstel van al aangetaste populaties is een nog lagere depositie nodig dan de KDW. Wat de betrouwbaarheid van de KDWs betreft: er zijn drie methoden om KDW af te leiden. Dat zijn experimenten waarbij stikstof aan vegetatie en bodem wordt toegevoegd, studies waarbij habitats met verschillende stikstofbelasting in de ruimte of de tijd met elkaar worden vergeleken, en modelberekeningen. Dit betreft internationaal onderzoek met honderden publicaties. Elke benadering heeft voor- en nadelen. Daarom worden de methoden veelal gecombineerd om tot een goede inschatting te komen. Al die onafhankelijke methoden leiden tot een schatting van de KDW die in dezelfde orde van grootte ligt en veelal varieert tussen 10 tot 20 kilogram per hectare per jaar, afhankelijk van het Natura2000- gebied. Daaruit volgt dat de KDW voor de meeste habitats beduidend lager ligt dan de depositie in de afgelopen decennia (in de tachtiger jaren lag de gemiddelde depositie boven de 40 kilogram per hectare per jaar), tot op heden (momenteel ligt de gemiddelde depositie tussen de 20 en 25 kilogram per hectare per jaar). De negatieve effecten bij een hogere depositie dan de KDW zijn veelvuldig aangetoond. Die effecten zitten enerzijds in het bemestende effect, vaak leidend tot dominantie van hoge, ruige, generalistische planten waardoor kleine, kritische, specialistische planten en insecten verdwijnen. Daarnaast leidt hoge depositie tot een verlies aan calcium, magnesium en kalium, een lage pH, een verstoorde voedingsbalans, en negatieve effecten op het bodemleven, met daardoor indirect een afname in de diversiteit aan plantensoorten met effecten op de vlinder- en vogelstand.

Uiteraard zijn er onzekerheden in zowel de huidige als de kritische stikstofdepositie. Dat betekent echter alleen dat de overschrijding lokaal lager kan zijn, maar ook hoger. Als het echter gaat om de relatie tussen emissiereducties en het areaal waarop de KDW is overschreden op landelijke schaal, dan is die onzekerheid veel lager, want overschattingen en onderschattingen middelen uit. Er is meer dan genoeg bewijs voor de effecten van stikstof en voor noodzaak van emissiereductie, zowel landelijk als regionaal.

'Er zijn genoeg technologieën om de stikstofemissie met 50 procent terug te dringen zonder veestapelreductie'

Bij de stelling dat technologie alles kan oplossen is er door Lindeboom et al. geen integrale doorrekening van alle maatregelen gemaakt. Daarnaast ontbreekt het besef dat er meer is dan alleen stikstofemissie (ammoniak) en effecten op natuur. In de Startnotitie Nationaal Programma Landelijk Gebied wijst minister Van der Wal op de noodzaak van 'een integrale, gebiedsgerichte aanpak ....zodat we een betere balans bereiken tussen wat de natuur kan dragen en wat we als samenleving van haar vragen: een vitaal landelijk gebied, met een gezonde natuur, een robuust watersysteem, lage impact op het klimaat en met perspectief voor de landbouw.'

De huidige vorm van landbouw heeft namelijk ook negatieve effecten op de waterkwaliteit door uit- en afspoeling van nitraat (een vorm van stikstof) en fosfaat, op het klimaat door emissies van lachgas (ook een vorm van stikstof), methaan en CO2 (met name uit dalende veengronden) en indirect op natuur door te lage grondwaterstanden (verdroging). Bij Wageningen University & Research is recent een studie afgerond die evalueert in hoeverre met innovaties de stikstof- en klimaatdoelen van de regering kunnen worden gehaald. Hierbij wordt een model gebruikt dat alle verliezen van stikstof en broeikasgassen in het milieu berekent (De Vries et al., 2022). Naast ammoniak in de veehouderij gaat het dan ook om de emissies van stikstofoxiden, nitraat en fosfaat die het oppervlakte- en grondwater vervuilen en de uitstoot van de broeikasgassen CO2, methaan en lachgas. Bij de berekening zijn alle wetenschappelijke cijfers gebruikt van het effect van vele technische maatregelen, zoals minder stikstof in het veevoer, mestscheiding, emissiearme stallen, maar ook bijvoorbeeld niet-kerende grondbewerking en onderwater-drains in veenweidegebieden om CO2-uitstoot te verminderen. Daaruit blijkt dat in een scenario waarin ‘Alles uit de kast’ wordt gehaald (alles wordt ongeacht kosten geïmplementeerd en werkt zoals in onderzoek aangegeven) dat de benodigde halvering van de stikstofuitstoot theoretisch vrijwel haalbaar zou zijn, maar de klimaatambitie niet. Voor de broeikasgasemissie is het slechts een reductie van zo’n 15%. In de studie is ook een scenario met realistischer cijfers doorgerekend, want innovaties werken in de praktijk altijd minder dan onder optimale omstandigheden en niet elke boer zal alle innovaties, vanwege kosten, toepassen (zie de uitzending van Nieuwsuur "Innovaties op de boerderij: hoe goed werken ze?". Dan is de reductieschatting ongeveer 30 procent voor de stikstofemissies en slechts circa 10 procent voor de broeikasgassen. Gezien het internationaal afgesproken doel van 50 procent reductie voor 2050 is dat lang niet voldoende. Daarom zal extensivering ook nodig zijn, in combinatie met innovatie.

Concluderend: de belangrijkste stellingen van Lindeboom et al. waarom het voorgenomen beleid niet deugt, kan de toets der kritiek niet doorstaan.

- De bijdrage van ammoniak uit zee in kustgebieden is inderdaad vrijwel zeker overschat, maar er is nog geen bewijs dat de depositie in deze gebieden is overschat. Dat onderzoek loopt nog.
- Bij een enkele puntbron leidt ammoniakemissie inderdaad alleen op zeer korte afstand van de bron tot ecologische problemen, maar door de vele puntbronnen vinden die effecten ook over grotere afstand plaats, want ammoniak verspreidt zich over honderden kilometers.
- Een realistische landelijke doorrekening van voorhanden technologische oplossingen rond diervoeding, in stallen, en bij mesttoediening, in combinatie met verbeterd bodem- en gewasmanagement, laat zien dat daarmee een reductie in ammoniakemissie van circa 30 procent mogelijk is, terwijl de vereiste reductie in broeikasgassen in nog mindere mate wordt bereikt. Dit betekent dat naast innovatie ook een reductie van de veestapel noodzakelijk is.

Meer informatie
- Een kwantificering van maatregelen is gegeven in het wetenschappelijke artikel 'Integrated assessment of agricultural practices on the loss of ammonia, greenhouse gases, nutrients and heavy metals to air and water' geschreven door W. De Vries, J. Kros, J.C. Voogd and G. Ros in 2022 en ingediend bij het wetenschappelijke tijdschrift 'Science of the Total Environment'. Het artikel heeft peer review ondergaan en wordt in principe geaccepteerd na reactie op het commentaar.
- Global oceanic emission of ammonia: Constraintsfrom seawater and atmospheric observations (pdf: 14,5 MB).
- Overzicht van actuele berichten over stikstof op de website van het RIVM

Tekst: Wim de Vries, Hoogleraar Milieusysteemanalyse (WUR); Maarten Krol, Hoogleraar Luchtkwaliteit en Atmosferische Chemie (WUR); Nico Ogink, Wetenschappelijk Onderzoeker Milieu en Veehouderij (WUR); Hans Kros, Wetenschappelijk Onderzoeker bodem en milieu (WUR); Han Olff, Hoogleraar Ecologie (RUG)
Foto's: Shutterstock; RIVM; Erisman en de Vries

quote:

Op vrijdag 2 september 2022 19:33 schreef Bondsrepubliek het volgende:
De landbouw van nu is problematisch vanwege stikstof, verdroging, gebruik van gif, opwarming Aarde en aantasting waterkwaliteit. Maar deze sector kan wel royaal rekenen op subsidies van overheden. Waarom dan niet dat overheidsgeld inzetten voor alternatieven zoals verticale teelt en kweekvlees?

quote:

Op vrijdag 2 september 2022 19:42 schreef Hanca het volgende:

[..]
Bij kweekvlees moet er wel eerst voldoende duurzame energie over zijn. Om het op grote schaal te produceren heb je echt heel veel energie nodig. Als dat niet duurzaam is, vervang je het zeer vervuilende maar relatief snel afgebroken methaan (jaar of 15 voor het uit de atmosfeer is) door CO2, wat minder vervuilend is, maar er minimaal meerdere eeuwen over doet om af te breken. Kweekvlees is dus pas een oplossing voor de toekomst en meer geschikt voor landen met een energieoverschot (veel waterkrachtcentrales of altijd zon).

quote:

Substituting 20% of meat from cattle with microbial protein — a meat alternative produced in fermentation tanks — by 2050 could halve deforestation, a new analysis by the Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK) now published in Nature finds...

“We found that if we substituted 20 percent of ruminant meat per capita by 2050, annual deforestation and CO2 emissions from land-use change would be halved compared to a business-as-usual scenario...

quote:

Op woensdag 24 augustus 2022 00:47 schreef BlaZ het volgende:

[..]
Dat is inderdaad het opvallende aan de hele stikstofcrisis.

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 12:09 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
ze kunnen beter iets aan de klimaat opwarming gaan doen , in 2030 is men de hele stikstof crisis weer vergeten

Als er miljoenen klimaat vluchtelingen hierheen komen dan hebben we andere problemen dan stikstof

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 12:33 schreef Tocadisco het volgende:

[..]
En waar zou je die willen huisvesten als je dan nog niet eens een vergunning krijgt om een hondenhok te bouwen?

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 12:09 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
ze kunnen beter iets aan de klimaat opwarming gaan doen , in 2030 is men de hele stikstof crisis weer vergeten

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 16:18 schreef Hanca het volgende:

[..]
Word je zelf niet moe van de wetenschapsontkenning, nota bene in een week waar een nieuw rapport uit is gekomen over het stikstofprobleem?

Eén van de grote problemen momenteel is de sterfte van bestuivers en daar hebben stikstof en de intensieve landbouw zeer veel invloed op. Kun je het klimaat willen redden, maar zonder insecten gaat je dat niet lukken. En dus moet je de natuur redden. Stikstof is een urgenter probleem dan klimaat in Nederland, momenteel.

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 16:27 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
o ja alweer iemand die denkt dat als we hier 20 biomassacentrales neerzetten dat we dan het wereldklimaat gaan redden
Weet jij wel hoe klein nederland is ??

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 16:30 schreef Hanca het volgende:

[..]
Huh? Hoe is dat een reactie op wat ik zeg?

En volgens mij maakt Nederland afspraken in Europa wat betreft klimaat, wij moeten daar gewoon ons deel doen. Dat is simpel. En Europa is wat betreft vervuiling enorm groot. De voetafdruk van Nederland zelf is trouwens ook niet te onderschatten.

Maar naast dat deel voor het klimaat, moeten we ook gewoon de biodiversiteit in Nederland houden om het hier leefbaar te houden. Dus stikstof aanpakken is essentieel. En het voordeel: elke stikstofmaatregel heeft automatisch ook effect qua uitstoot voor het klimaat. En daarnaast is het ook beter voor de volksgezondheid. Het is geen kiezen, met stikstofmaatregelen doe je beide.

Maar 2 posts geleden wil je nog 25 miljard aan klimaat uitgeven in Nederland en nu vind je het weer onzin, ben je schizofreen of posten 2 mensen onder dit account?

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 16:37 schreef michaelmoore het volgende:

[..]

over 10 jaar dan lopen er miljoenen klimaatvluchtelingen rond in nederland

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 16:40 schreef Perrin het volgende:

[..]
Tot de gestegen zeespiegel half Nederland onder water zet, later deze eeuw.

quote:

Op zaterdag 3 september 2022 16:37 schreef michaelmoore het volgende:

[..]
kunt best 25 miljard uitgeven aan klimaat , het zel niets helpen,

25 miljard uitgeven een stikstof is volslagen idioot , 25 miljard uitgeven aan het klimaat zal het geen enkel effect hebben

over 10 jaar dan lopen er miljoenen klimaatvluchtelingen rond in nederland, weest daar opvoorbereid

wat er nu binnekomt is een schijnntje