[MLN OUWESOK] #123 - zeg ken jij de ziggo man?

Artikel uit de Quote van juli 2015

WADDEN WEELDE

De Waddeneilanden zijn voor goedkoop vakantievolk en natuurliefhebbers op sandalen, toch? Nee, inmiddels zijn ze het domein van de rijken en elite. Bruine hotels zijn veranderd in luxe rusthuizen, restaurants koken met sterallures, winkels genoeg om te powershoppen en in de duinen verrijzen kapitale vakantievilla’s. Quote pakt de boot op zoek naar de luxe van de Wadden.

'Het is 397,50 euro voor de overtocht’, zegt Dirk Jan de Ruiter in de haven van Harlingen, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Hij bestiert de Waddentaxi, een supersnelle veerdienst van Harlingen naar Vlieland. ‘De mensen uit jullie blad komen regelmatig bij mij aan boord. Zo hoeven ze niet met de grote meute mee. Voor dat bedrag kunnen er maximaal twaalf personen mee’, verantwoordt hij de toch enigszins forse prijs. De taxi te water is h�t voorbeeld van de opwaartse stroming waarin de Waddeneilanden terecht zijn gekomen. Ze zijn allang niet meer het epicentrum van zomerse kneuterigheid, maar juist van de landelijke rijkenelite. Ook naar Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog gaan sneldiensten, want een tocht van een of twee uur tussen het plebs is te veel van het goede.

Verblijven doet de miljonair op stand. In een naar eigen wens bebouwd duinpannetje, zoals op Vlieland. Ooit vormden de duinen een glooiend terrein met nostalgische zomerhutjes. Die moesten de laatste jaren wijken voor kapitale vakantievilla’s voorzien van jacuzzi, sauna en zwembad. Het mag wat kosten. De percelen zijn schaars – bijbouwen is namelijk niet toegestaan –, dus de oude huizen m�eten wel worden gesloopt. Sommige plekjes hebben zo’n unieke ligging dat er flink tegen elkaar wordt opgeboden. Onlangs kocht vastgoedondernemer Michael van de Kuit de gedateerde zomerbunker Vluchtheuvel (alle huizen hebben een naam) voor een recordbedrag van 1,2 miljoen euro. Tel daar op z’n minst de helft bij op voor sloop en nieuwbouw. ‘In plaats van naar Zandvoort lekker naar Vlieland in het weekend’, is het enige wat hij erover kwijt wil. Die 1,2 miljoen betaalt hij overigens alleen voor het huisje. De grond is van Staatsbosbeheer, dat nu al zeven jaar een grondoorlog voert met huiseigenaren omdat het de pachtsommen wil verhogen met vijf- tot achthonderd procent. De pachtcanon is nu uitzonderlijk laag, maar de voorgestelde verhoging uitzonderlijk hoog. Een regeling treffen blijkt lastig.

Het schrikt de miljonair geenszins af. En hij is niet de enige; je struikelt op Vlieland zowat over de miljonairs. Heracles-voorzitter Jan Smit en aannemer Biense Dijkstra zijn er buren. Veel succesvolle zakenlieden als oud-Aegon-baas Kees Storm en een handvol BN’ers als Monique van de Ven en Robert ten Brink bezitten er een huis. Ook bouwer Daan van der Vorm liet er een villa optrekken. Zijn zus Annelies kocht daarentegen de vernieuwde villa die Kruidvat-telg Petra de Rijcke er had laten neerzetten. Koopsom: 1,4 miljoen euro. Een prijzig tafereel dus, daar in de duinen. In de jaren negentig deed zo’n stek nog een ton. In guldens. Ton Broekhuis, eigenaar van architectenbureau Scana Bouw – specialist in Scandinavische houtbouw –, was een van de eersten die zo’n oud huisje liet sneuvelen. ‘In 1995 kon ik twee huisjes kopen voor twee ton in guldens. Ik weet nog goed dat mijn compagnon mij voor gek verklaarde. Had ik het maar gedaan... Maar het is nooit een investering geweest. We vinden het hier gewoon mooi.’ Scana bouwde een aantal huizen op Vlieland, waaronder het blauwe onderkomen van overbuurman Robert ten Brink, dat de Weekend Miljonair 1,4 miljoen kostte. Voor de bouw van de vakantievilla’s worden meestal lokale aannemers in de arm genomen. Dat betekent op Vlieland kassa voor maar liefst drie aannemers die op het hemelsbreed elf kilometer brede eiland hun miljoenenbedrijven runnen. Tjerk Dijkstra, broer van Quote 500-bouwer Biense, is de grootste. ‘We hebben het alle drie goed voor elkaar en doen elkaar geen pijn. Aannemers van de vaste wal doen dat wel.’ De bouwers op het eiland vragen een behoorlijke prijs. Dat komt doordat alles, maar dan ook echt alles, met de boot overkomt. En dus wijken huiseigenaren weleens uit naar aannemers van elders. ‘Zij gaan er met de prijs onder zitten, maar gaan vervolgens met de billen bloot. Ze hebben geen verstand van het eiland. Je moet de knowhow hebben, het is een logistiek verhaal. Krijg maar eens een betonmixer hierheen; de boot staat vol vracht voor de winkels.’

JETSETBESTEMMING

De ergste klaagzang komt van fervente Vlielandgangers. De megahuizen detoneren volgens hen in het landschap. Mag dat allemaal zomaar? De gemeente zegt streng toezicht te houden. Voor vervangende nieuwbouw dien je een omgevingsvergunning aan te vragen. Een bouwwerk mag niet hoger dan 8,5 meter en niet groter dan 85 vierkante meter zijn. Bekelderen is alleen toegestaan als de oppervlakte het toelaat. Maar ook de lokale middenstand klaagt. De huizen verdwijnen steeds vaker uit de verhuur, wat de horeca en winkeliers veel geld zou kosten.
Daar staat tegenover dat in de slipstream van het rijke duinpubliek de yuppen massaal naar het eiland varen en er een jetsetbestemming van maken. Het dorp wordt belegerd door in gewatteerde Moncler-jacks gehulde Gooi- en Oud-Zuid-kakkers, die er de portemonnee leegkiepen. Loop door de Dorpsstraat en het enige wat aan een eiland doet denken is de zilte zeewind. Met al die boetiekjes die dure merkkleding verkopen, omdat de goedgevulde burgerij wil powershoppen, is de vergelijking met de Larense Brink gauw gemaakt. Hotels zijn Piet Boonachtig gemoderniseerd en de restaurants koken met sterallures. Er is zelfs een supersnelle draadloze internetverbinding voor vier euro per dag, want o wee als het bereik even wegvalt en Whatsapp het niet meer doet. De yup eist, Vlie levert.
‘Wie betaalt bepaalt, zo is het overal’, erkent Paul van Essen. We slapen in Badhotel Bruin, dat onder leiding van Van Essen en Mirjam Westers, en met financi�le hulp van investeerder Annelies van der Vorm, werd opgewaardeerd. Bruin is h�t symbool voor de ontwikkeling van Vlieland tot luxeoord: van letterlijk bruin naar trendy en hip. Bij het ontbijt worden superfoods als quinoa, chiazaad, spirulina en kokos opgediend, om maar iets hips te noemen. ’s Avonds kookt in restaurant Bravour een oud-souschef van Amstels La Rive. ‘Wij vragen meer, want de gasten willen ook meer. Maar we blijven publiek van alle niveaus aanspreken, anders heb je als eiland geen basis om het hoofd boven water te houden. Ik hoef ook niet per se een ster voor het restaurant; we hebben nu dertien GaultMillau-punten.’ Toch dringt zich een prangende vraag op. Als je zo veel geld hebt dat de hele wereld je speeltuin is, waarom ga je dan naar een van die vijf zompige stukjes klei in de Noordzee.

Jan-Peter Cruiming, eigenaar van vacaturesite Jobbird, is gek van Vlieland en kocht vijf jaar geleden een appartement dat uitkijkt over de duinvilla’s. Op het balkon staat hij een ogenblik roerloos zijn uitzicht te beminnen en luistert naar het geluid van de zeewind door het duingras en een paar krijsende zeemeeuwen. ‘Dit! Heerlijk, h�?’, luidt zijn antwoord. Zelfs voor zijn huwelijksreis met zijn kersverse vrouw Marlot kiest hij voor een paar dagen Vlie. ‘Bali hadden we al gehad dit jaar.’ Cruiming peinst er niet over een duinvilla te laten bouwen. ‘Het is echt duur hier. Het lijken wel de prijzen in New York.’ Ook de appartementen raken nu in trek. Hij kocht er een van zestig vierkante meter voor 250 duizend euro. Verderop staat een appartement van tachtig vierkante meter. ‘Daar is er pas eentje van verkocht, voor acht ton.’

Ook jan modaal maakt de oversteek naar het eiland nog steeds, naar de campings Stortemelk en Lange Paal of de hotelkamers van magnaat Harry Westers, die de meeste bedden van het eiland bezit. Hij is een van de vele miljonairs onder de eilanders, want de toeristen blijven natuurlijk euro’s kiepen. Vandaar zijn vermogen van zo’n twintig miljoen. Ook de grootste promotor van het eiland heeft zijn schaapjes ruimschoots op het droge deel van de Waddenzee: Jan Houter, alias Jan van Vlieland. In de drukte van de Hemelvaartvakantie is hij gemakkelijk te ontdekken. ‘Wappie tappie!’, slaakt hij enthousiast zijn kenmerkende kreet. ‘Ik ben zo trots op mijn eiland, het gaat zo goed.’ Houter is gepassioneerd geschiedschrijver, met 27 boeken op zijn palmares, maar heeft ook veel bedrijven opgezet, van fietsverhuur Jan van Vlieland tot Hotel Zeezicht, van evenementenbureau tot bagagevervoer. Inmiddels runnen zijn zoons de bedrijven. ‘Als je het hier niet maakt als ondernemer, dan red je het nergens. Er zijn hier zo veel kansen. Vlie is in.’

CAMPINGVOLK

Op het veer van Holwerd naar Ameland is werkelijk geen spoortje van luxe of rijkdom te bekennen. De boot zit vooral vol met goedkoop campingvolk. Toch is ook Ameland in trek bij een gegoed publiek, zij het dat dat zich hier wat minder profileert dan op het kleinere Vlieland. We spotten een Porsche Cayenne, een Range Rover en zelfs een Audi R8 op het parkeerterrein in Holwerd. De watertaxi van de firma Wagenborg vaart voor onze neus weg richting Ameland. Wat is daar te beleven, tussen de armoedige kampeervelden? ‘Je leest een boek, je waait lekker uit. Ik heb er geen huis, maar ik kom er graag’, zegt Roeland Reinders, investeerder, partner in Efactor en broer van de Amsterdamse horecaheld Casper Reinders. ‘Zuid-Frankrijk is heerlijk, maar zo vreselijk druk. Die kustlijn is helemaal vol geramd. Dan heb je zoveel centjes en dan ga je daar hutjemutje zitten.’ Op Ameland doet hetzelfde fenomeen zich voor als op Vlieland: in de duinen laten Quote 500-leden en andere rijkaards enorme zomerhuizen optrekken. We rijden langs het Nesserbos en zien al snel het ‘Seumer Huuske’ van FC Utrecht-suikeroom Frans van Seumeren. Hij kan er zwaaien naar pennen- en potlodenfabrikant Jessica Heutink. Aan de andere kant van het bos staat de pittoreske duinvilla van zijn broer Jan van Seumeren, in 2009 gekocht voor bijna zeven ton. Twee jaar later is er een ander plekje vrijgekomen, een kilometer verderop aan de Burense Strandweg. Kosten: 850 duizend euro, waarna hij alles plat heeft geschoven en er ‘Villa Passie’ heeft gebouwd. Ook vader en zoon Piet en Arend Mars van Afas Software vonden hun weg naar Ameland; zoonlief laat aannemer Frans Kienstra nu een huis bouwen aan de bosrand bij Hollum. Kienstra: ‘Kijk, ik snap die mensen met veel vermogen wel. Op de bank zetten heeft zo weinig zin, h�? Dan kun je beter naar de Wadden gaan en het in een bult stenen stoppen, want dat behoudt zijn waarde. Het is hier vechten om een stukje grond.’
‘Het is echt duur op Vlieland, het lijken wel de prijzen in New York’

Groot verschil met Vlieland: de grond is van jou. Er is op Ameland vrijwel geen erfpacht. Voor vakantiehuiseigenaren op Vlieland zou dat een lokroep kunnen zijn om naar Ameland te verkassen. ‘Ja, er zijn er een paar. Op Vlieland staat je huis toch op drijfzand en hier op vaste grond.’ Rob Koudijs, ooit succesvol makelaar in ’t Gooi, verhuisde in 1998 naar Ameland en is daar weer een makelaarskantoor begonnen, met succes. Van ’t Gooi naar Ameland? ‘Sinds ik hier woon is mijn favoriete radioprogramma de verkeersinformatie: staan ze allemaal weer in de file. Dat geouwehoer heb ik geluk kig niet meer.’ Menig Amelander wijst naar hem als het gaat om de prijsstijging van de huizen. Met een lach: ‘Het is een marktbeweging, h�. We gaan zeker nog een stap omhoog maken. De prijzen op de Duitse eilanden zijn nog hoger en we hebben hier ook veel Duitse toeristen. Er is inmiddels een vliegverbinding met het Duitse eiland Borkum. Ameland is echt in trek.’ Een ander groot verschil met Vlieland is dat recreatiehuizen verplicht een rieten dak hebben. Daarom lijkt alles op elkaar en is het geen eldorado voor architecten, zoals op Vlieland. En er wordt niet hoofdzakelijk particulier gebouwd. Projectontwikkelaar Kontour Vastgoed, eigendom van miljardair Dik Wessels, heeft tientallen objecten gebouwd en verkocht, die de familie Metz, een nadrukkelijk aanwezige ondernemersfamilie op Ameland, vervolgens verhuurt voor de latere eigenaar. Net als op Vlieland beziet de plaatselijke bevolking de vakantiestulpjes van de rijken met een grote frons. De taxidame die ons over het eiland scheurt weet het treffend te verwoorden wanneer het paleisje van de Friese supermarktboer Theo Poiesz opdoemt. ‘Dit past hier toch niet? Wat een kast, daar kun je verstoppertje spelen. Voor die paar weken per jaar kunnen we hier beter gewoner volk hebben. Nu staan die kasten bijna het hele jaar leeg.’

Dat is het grootste bezwaar: de vakantiehuizen worden steeds minder verhuurd. Vastgoedonderzoeksbureau Grontmij schatte in 2012 dat de Wadden daardoor tientallen miljoenen per jaar mislopen. Onzin, zegt Koudijs. Hij wijst op de professionele verhuurmarkt van het eiland, waar zijn zoon via Eiland-Verhuur en MetzVerhuur zo’n tachtig objecten verhuurt. ‘De huiseigenaar heeft hier bovendien al veel geld uitgegeven door een huis te laten bouwen. Het duurt wel even eer je dat aan huuromzet hebt terugverdiend. Verder laten ze hun tuinen maaien, kopen fietsen en laten het schilderwerk doen.’
Er worden op Ameland dus nog steeds vele tientallen huizen verhuurd. Maar wat minder mag ook van horecaondernemer Harold van Workum. Hij heeft onlangs zijn Van Heeckeren Hotel uitgebreid met 21 nieuwe kamers. ‘Als de huizen leeg blijven is dat funest voor het toerisme. Mede daarom heb ik het hotel uitgebreid. De hotelmarkt is zeker nog niet verzadigd.’ Van Workum heeft het eiland tevens voorzien van moderne etablissementen, want ook op Ameland is er een streven naar vernieuwing. ‘Mijn handen jeukten behoorlijk, ja.’ Naast het hotel bestiert hij dinercaf� Rixt en grand caf� Van Heeckeren in Nes en de hippe strandtent Sunset in Hollum. ‘In de zomer worden de loungebanken ver van tevoren gereserveerd. Ik heb dan een dj en een saxofonist. Dat is geen publiek dat een colaatje en een raketje neemt.

De mojito’s en Corona’s zijn niet aan te slepen. Dan zijn we net Ibiza aan de Noordzee.’ Er is dus zeker publiek dat voor luxe naar Ameland komt. Daarom wil Harry Westers veertig miljoen euro investeren in een wellnessresort. En de negenholesgolfbaan kan best worden uitgebreid tot een achttienholes, vindt de gemeente. In Ballum staat Hotel Nobel, zeg maar het Badhotel Bruin van Ameland. Barend Nobel, vierde generatie in het familiebedrijf, heeft het beroemde bruine caf� omringd met een luxe die het dorpje eerder vreemd was. Zoals een kerkje dat is omgetoverd tot twee suites. Wanneer we het caf� binnengaan, horen we zijn kenmerkende bulderlach. ‘Heren van Quote, ga zitten. Ik heb iets lekkers voor jullie.’ Zijn imperiumpje omvat namelijk ook nog een slijterij met een eigen likeur, het Nobeltje, tot ver over de landsgrenzen een fenomeen. ‘Ik had een Duitse gast, een slijter, die wel wat flessen wilde meenemen. Hij liet een vrachtwagen komen en nam 888 liter mee. Die Duitsers bleven maar inladen en het hele terras zat vol gasten. Genieten, waha!’ Ondertussen staat het tweede likeurtje al voor onze neus. ‘Hij wordt steeds lekkerder, heren!’

BAKKIE PLEUR

Waar Vlieland hip en duur is en Ameland dezelfde ontwikkeling doormaakt, heeft op een ander eiland de tijd stilgestaan. Bewust, alsof Schiermonnikoog de woorden van zijn bekendste horecaondernemer, wijlen Jan Fischer, postuum overeind houdt. ‘Vooruitgang is nergens goed voor’, zei hij altijd. Een stap in zijn hotel Van der Werff is een stap terug in de jaren zeventig. We ruiken de muffe geur van ouderdom in het kroeggedeelte, we zien oude klokken en portretten van prins Bernhard. De receptie? Dat is de bar, met een velletje papier waarop de gasten hun naam krabbelen bij het inchecken. Cappuccino? Een zwart bakkie pleur voor tachtig cent kunt u krijgen, anders niet. De enige vooruitgang die het Omroep Max-hotel heeft doorgemaakt is een pinapparaat en een flatscreen in wat voor de lounge moet doorgaan. Dochter Charlotte Fischer leidt de boel. Ze doet dat zoals haar vader, zegt men: nors. Klopt, zo merkt Quote. De bedienden – geheel in stemmig zwart gehuld – zijn even onsympathiek; je gasten wegkijken is hier tot kunst verheven. We lopen gauw naar de overkant, naar Hotel Graaf Bernstorff. Daar is wel een cappuccino te krijgen – kost 2,30 euro – en het jeugdige personeel is sympathiek.

Schier, de kleinste gemeente van Nederland, herbergt vooral welgestelde en notabele noorderlingen. H�, daar loopt PvdA-oma Lutz Jacobi. En daar zien we oudminister en huidig commissaris van de koning van Noord-Holland Johan Remkes met het hele gezin op de bus wachten. Jawel, ook hier vestigt zich rijkdom. ‘Publiek met geld komt hier wel, maar minder zichtbaar’, zegt Janna Riedstra, dochter van de overleden vastgoedman uit Friesland en met een appartementencomplex aanwezig op het eiland. Jan Willem Baud, oud-frontman van NPM Capital, bezit er een huisje dat hij in 2005 kocht voor acht ton. Ook Ruud van Nistelrooij schijnt er graag uit te waaien, maar dan zonder huis. Riedstra: ‘Rijke mensen komen voor de natuur en de rust.’
Voor de rust zit je goed op Schiermonnikoog. ‘Dit is een drukke dag’, zegt Zwier de Haan, die dertig accommodaties in beheer en sommige in bezit heeft voor de verhuur. Wie uit de Randstad komt kan om zo’n opmerking alleen maar lachen. Lopend over de Badweg zou je denken dat het Nederlands elftal de WK-finale speelt. Het is bijna aandoenlijk om te zien dat er een plek op de wereld is voor mensen die niets willen. Geen vertier, geen moderne hotels, geen goede restaurants. En ook geen glitter en glamour, zoals op Vlieland. In plaats van chique winkels is er een tweedehandsboekwinkeltje dat in de huiskamer van de eigenaar is gevestigd. Daar moet je het mee doen. De luxeontwikkeling waait voorbij, of het moeten de kampeerboerderijen zijn die zich meer op ‘glamping’ richten: nog steeds kamperen, maar iets comfortabeler. Toch heeft Romke Dijkstra, de enige aannemer op Schiermonnikoog en neef van Tjerk, al een miljoen in zijn priv�holding gemetseld. En dat is niet dankzij een paar onderhoudsklussen. Ook hier sneuvelt er weleens iets in de duinen voor een groter exemplaar, al blijft het op twee handen te tellen. De gemeente houdt het ook tegen. ‘Ze willen er het liefst ��n groot natuurreservaat van maken en ook de landbouw laten verdwijnen’, zegt de taxichauffeur over de gemeenteraad, waarin alleen maar lokale partijen zitten. Dus wellicht dat een opportunistisch raadslid Schier alsnog een sprong in de moderne tijd laat maken. Het miniparkje waar cabaretier Bert Visscher zijn bij elkaar gegrapte stuivers in heeft gestopt is het enige Vlie-achtige oord dat we tegenkomen. Het futuristische houten blokkendoosje heeft hem 860 duizend euro gekost. Wanneer we hem toevallig tegen het lijf lopen in het toilet van Graaf Bernstorff is het enige wat hij kwijt wil: ‘Joh, ik kom hier al sinds mijn derde.’

GERODDEL

Terug naar Vlieland, waar de noorderlingen het onderspit delven ten opzichte van de kakkers. Sinds kort duiken er ook enkele Franstalige Belgen op. Allemaal dankzij de tv-serie Dokter Deen met Monique van de Ven, die ook op de Belgische tv wordt uitgezonden. Een prachtige promotie van het eiland, vindt iedereen. Maar, fluistert een eilander, ze krijgt er privileges voor terug. ‘Ze rijdt rond met een gehandicaptenvergunning omdat ze zogenaamd zwakke knie�n heeft, terwijl ze met haar honden door het hele duingebied wandelt.’ Ah, gelukkig, de ware aard van het soapeiland blijft voor ons niet verborgen. Stinkende zaakjes genoeg de afgelopen jaren, waarover flink wordt geroddeld. Bijvoorbeeld over de burgemeester die er met de vrouw van de makelaar vandoor ging, waarna deze de burgervader te lijf ging. Of over de gebroeders Martijn en Dick Visser, die makelaar (aha, die dus!) en aannemer zijn en als gemeenteraadsleden belangenverstrengeling wordt verweten bij het verkrijgen van vergunningen. ‘Ze drukken heel erg hun stempel. Hij m�et wel in de politiek zitten, zegt Dick Visser altijd, anders wordt er v��r hem beslist.’
‘Die Van de Kuit denkt dat hij Jezus Christus is, maar hij gaat z� hard tegen de lamp lopen’
Terug naar Vlieland, waar de noorderlingen het onderspit delven ten opzichte van de kakkers. Sinds kort duiken er ook enkele Franstalige Belgen op. Allemaal dankzij de tv-serie Dokter Deen met Monique van de Ven, die ook op de Belgische tv wordt uitgezonden. Een prachtige promotie van het eiland, vindt iedereen. Maar, fluistert een eilander, ze krijgt er privileges voor terug. ‘Ze rijdt rond met een gehandicaptenvergunning omdat ze zogenaamd zwakke knie�n heeft, terwijl ze met haar honden door het hele duingebied wandelt.’ Ah, gelukkig, de ware aard van het soapeiland blijft voor ons niet verborgen. Stinkende zaakjes genoeg de afgelopen jaren, waarover flink wordt geroddeld. Bijvoorbeeld over de burgemeester die er met de vrouw van de makelaar vandoor ging, waarna deze de burgervader te lijf ging. Of over de gebroeders Martijn en Dick Visser, die makelaar (aha, die dus!) en aannemer zijn en als gemeenteraadsleden belangenverstrengeling wordt verweten bij het verkrijgen van vergunningen. ‘Ze drukken heel erg hun stempel. Hij m�et wel in de politiek zitten, zegt Dick Visser altijd, anders wordt er v��r hem beslist.’

We zitten duidelijk in ’t Praethuys, een caf� van Harry Westers pal tegenover Badhotel Bruin. Het journaille aan de bar is eerst nog een reden om wijselijk de mond te houden, maar men barst los zodra de naam van Quote 500-stenenschuiver Michael van de Kuit valt. Zagen we goed dat de nieuwe buurman van Robert ten Brink een aannemer van de wal heeft gehaald? ‘Ik ben even plassen’, reageert Tjerk Dijkstra eerst ontwijkend, waarna hij toch zijn verhaal doet. ‘We waren inderdaad in beeld voor de bouw van zijn woning. Het was al een moeilijk traject en toen er nog juristen bij betrokken raakten, zijn we er niet uit gekomen.’ Dat klinkt inderdaad als de handelswijze van Van de Kuit, die vaak in een juridische knokpartij verzeild raakt. En wint. ‘Als we zo gaan beginnen, dan stop ik ermee.’ Terwijl het herentoilet bezet is, gaat het aan de bar nog even door. ‘Die Van de Kuit denkt dat hij Jezus Christus is, maar hij gaat z� hard tegen de lamp lopen. Het is jammer dat zo iemand hier komt. Robert ten Brink, Monique van de Ven, Frits Bolkestein en Marco Borsato drinken gewoon altijd een biertje mee. Dan gaat het er heel gemoedelijk aan toe.’ Jan Houter houdt niet van dat geroddel. Liever oreert hij over de historie van Vlie en de schoonheid van zijn eiland. ‘Het is gelukkig minder dan vroeger. Waarom? Joh, we hebben het nu allemaal zo druk, we hebben helemaal geen tijd om te lullen. Wappie tappie, jongens!’

TERSCHELLING

Over ��n ding is iedereen het eens: Terschelling heeft verreweg de mooiste aankomst. Mede daardoor is het een bijzonder populaire vakantiebestemming. Dagjesmensen komen er minder, want de oversteek duurt dik twee uur. De toerist die eenmaal op Terschelling is, blijft vaak een paar dagen en dat is kassa. Kassa voor de winkeliers, de hoteliers, de horeca, de fietsverhuurders en de populaire lokale popartiest, Hessel, die stampvolle zalen trekt in zijn eigen kroeg in Hoorn. Drie jaar geleden was Quote al op Terschelling en merkte op dat bijkans iedere eilander miljonair is. In de duinen zien we hetzelfde fenomeen als op Vlieland en Ameland; ook oud-Quote-opperhoofd Jort Kelder heeft er een architectonisch hoogstandje laten verrijzen. Het eiland trekt een divers publiek, vari�rend van comazuipers op jongerencamping Appelhof aan de ene kant tot bezoekers van het Oerol Festival aan de andere. Is het daarom dat het eerste Quote 500- lid zich nog moet melden?
Over ��n ding is iedereen het eens: Terschelling heeft verreweg de mooiste aankomst. Mede daardoor is het een bijzonder populaire vakantiebestemming. Dagjesmensen komen er minder, want de oversteek duurt dik twee uur. De toerist die eenmaal op Terschelling is, blijft vaak een paar dagen en dat is kassa. Kassa voor de winkeliers, de hoteliers, de horeca, de fietsverhuurders en de populaire lokale popartiest, Hessel, die stampvolle zalen trekt in zijn eigen kroeg in Hoorn. Drie jaar geleden was Quote al op Terschelling en merkte op dat bijkans iedere eilander miljonair is. In de duinen zien we hetzelfde fenomeen als op Vlieland en Ameland; ook oud-Quote-opperhoofd Jort Kelder heeft er een architectonisch hoogstandje laten verrijzen. Het eiland trekt een divers publiek, vari�rend van comazuipers op jongerencamping Appelhof aan de ene kant tot bezoekers van het Oerol Festival aan de andere. Is het daarom dat het eerste Quote 500- lid zich nog moet melden?

TEXEL

Texel is geen eiland, zeggen de eilanders van de andere eilanden, het is een verlengstuk van NoordHolland met een sloot ertussen. Bovendien is er veel meer lawaai en massatoerisme. ‘We hebben hier de minste toeristen per vierkante meter’, riposteert Jef Schuur, eigenaar van hotel-restaurant Bij Jef. De Michelinster die op zijn voorgevel prijkt impliceert dat er wel degelijk verwend volk de boot naar Texel pakt. ‘Zeker, die markt hebben we zelf gecre�erd. Er zijn veel ondernemers die Texel hoger in de markt willen zetten. Er zijn pareltjes op het eiland. Texel is het makkelijkst te bereiken. Als je in Amsterdam woont, dan zit je op een zomerdag sneller op Texel dan in Zandvoort. En hier is een mooier strand.’ Dat rijken de duinen opkopen is er niet bij. Waarom zou je ook? Texel is slechts vijftien minuten varen en een retourtje met de veerdienst Teso kost een schappelijke 2,50 euro; voor Vlieland betaal je het tienvoudige. De afstand is korter en bovendien is Teso eigendom van 3100 voornamelijk Texelaars, die alle winst in het bedrijf stoppen. Vandaar dat Texel inmiddels op een pot met 95 miljoen euro eigen vermogen zit en de prijs laag kan blijven.

VLIELAND

Restaurant en kunstgalerie Het Armhuis van Clara Spannenburg is blij Quote te zien. ‘Ik koop jullie blad altijd om te kijken wie er bij mij komt eten.’ Miljonairs en succesvolle kantoorklerken genoeg in haar restaurant. ‘Wat wil je? Dit is een eiland zonder criminaliteit. Je kunt je kinderen alleen over het eiland laten fietsen. Wat een rijkdom is dat!’

AMELAND

De villa Kwikstaart van Michel Chatelin en Marc Feitsma wordt wel degelijk verhuurd, in tegenstelling tot wat Amelanders beweren. Op een van de mooiste plekjes van het eiland kochten zij in 2007 voor bijna vijf ton een oud vakantiehuisje met sloopvergunning. Nu staat er een tienpersoonsvilla die in het hoogseizoen te huur is voor 2500 euro per week. Chatelin: ‘We hebben het direct verhuurd om de kosten te dekken. We zagen dat er in het segment van ons huis geen aanbod was.’

Op zondag 19 juli 2015 21:04 schreef sacha het volgende:

SPOILER
Artikel uit de Quote van juli 2015

WADDEN WEELDE

De Waddeneilanden zijn voor goedkoop vakantievolk en natuurliefhebbers op sandalen, toch? Nee, inmiddels zijn ze het domein van de rijken en elite. Bruine hotels zijn veranderd in luxe rusthuizen, restaurants koken met sterallures, winkels genoeg om te powershoppen en in de duinen verrijzen kapitale vakantievilla’s. Quote pakt de boot op zoek naar de luxe van de Wadden.

'Het is 397,50 euro voor de overtocht’, zegt Dirk Jan de Ruiter in de haven van Harlingen, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Hij bestiert de Waddentaxi, een supersnelle veerdienst van Harlingen naar Vlieland. ‘De mensen uit jullie blad komen regelmatig bij mij aan boord. Zo hoeven ze niet met de grote meute mee. Voor dat bedrag kunnen er maximaal twaalf personen mee’, verantwoordt hij de toch enigszins forse prijs. De taxi te water is h�t voorbeeld van de opwaartse stroming waarin de Waddeneilanden terecht zijn gekomen. Ze zijn allang niet meer het epicentrum van zomerse kneuterigheid, maar juist van de landelijke rijkenelite. Ook naar Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog gaan sneldiensten, want een tocht van een of twee uur tussen het plebs is te veel van het goede.

Verblijven doet de miljonair op stand. In een naar eigen wens bebouwd duinpannetje, zoals op Vlieland. Ooit vormden de duinen een glooiend terrein met nostalgische zomerhutjes. Die moesten de laatste jaren wijken voor kapitale vakantievilla’s voorzien van jacuzzi, sauna en zwembad. Het mag wat kosten. De percelen zijn schaars – bijbouwen is namelijk niet toegestaan –, dus de oude huizen m�eten wel worden gesloopt. Sommige plekjes hebben zo’n unieke ligging dat er flink tegen elkaar wordt opgeboden. Onlangs kocht vastgoedondernemer Michael van de Kuit de gedateerde zomerbunker Vluchtheuvel (alle huizen hebben een naam) voor een recordbedrag van 1,2 miljoen euro. Tel daar op z’n minst de helft bij op voor sloop en nieuwbouw. ‘In plaats van naar Zandvoort lekker naar Vlieland in het weekend’, is het enige wat hij erover kwijt wil. Die 1,2 miljoen betaalt hij overigens alleen voor het huisje. De grond is van Staatsbosbeheer, dat nu al zeven jaar een grondoorlog voert met huiseigenaren omdat het de pachtsommen wil verhogen met vijf- tot achthonderd procent. De pachtcanon is nu uitzonderlijk laag, maar de voorgestelde verhoging uitzonderlijk hoog. Een regeling treffen blijkt lastig.

Het schrikt de miljonair geenszins af. En hij is niet de enige; je struikelt op Vlieland zowat over de miljonairs. Heracles-voorzitter Jan Smit en aannemer Biense Dijkstra zijn er buren. Veel succesvolle zakenlieden als oud-Aegon-baas Kees Storm en een handvol BN’ers als Monique van de Ven en Robert ten Brink bezitten er een huis. Ook bouwer Daan van der Vorm liet er een villa optrekken. Zijn zus Annelies kocht daarentegen de vernieuwde villa die Kruidvat-telg Petra de Rijcke er had laten neerzetten. Koopsom: 1,4 miljoen euro. Een prijzig tafereel dus, daar in de duinen. In de jaren negentig deed zo’n stek nog een ton. In guldens. Ton Broekhuis, eigenaar van architectenbureau Scana Bouw – specialist in Scandinavische houtbouw –, was een van de eersten die zo’n oud huisje liet sneuvelen. ‘In 1995 kon ik twee huisjes kopen voor twee ton in guldens. Ik weet nog goed dat mijn compagnon mij voor gek verklaarde. Had ik het maar gedaan... Maar het is nooit een investering geweest. We vinden het hier gewoon mooi.’ Scana bouwde een aantal huizen op Vlieland, waaronder het blauwe onderkomen van overbuurman Robert ten Brink, dat de Weekend Miljonair 1,4 miljoen kostte. Voor de bouw van de vakantievilla’s worden meestal lokale aannemers in de arm genomen. Dat betekent op Vlieland kassa voor maar liefst drie aannemers die op het hemelsbreed elf kilometer brede eiland hun miljoenenbedrijven runnen. Tjerk Dijkstra, broer van Quote 500-bouwer Biense, is de grootste. ‘We hebben het alle drie goed voor elkaar en doen elkaar geen pijn. Aannemers van de vaste wal doen dat wel.’ De bouwers op het eiland vragen een behoorlijke prijs. Dat komt doordat alles, maar dan ook echt alles, met de boot overkomt. En dus wijken huiseigenaren weleens uit naar aannemers van elders. ‘Zij gaan er met de prijs onder zitten, maar gaan vervolgens met de billen bloot. Ze hebben geen verstand van het eiland. Je moet de knowhow hebben, het is een logistiek verhaal. Krijg maar eens een betonmixer hierheen; de boot staat vol vracht voor de winkels.’

JETSETBESTEMMING

De ergste klaagzang komt van fervente Vlielandgangers. De megahuizen detoneren volgens hen in het landschap. Mag dat allemaal zomaar? De gemeente zegt streng toezicht te houden. Voor vervangende nieuwbouw dien je een omgevingsvergunning aan te vragen. Een bouwwerk mag niet hoger dan 8,5 meter en niet groter dan 85 vierkante meter zijn. Bekelderen is alleen toegestaan als de oppervlakte het toelaat. Maar ook de lokale middenstand klaagt. De huizen verdwijnen steeds vaker uit de verhuur, wat de horeca en winkeliers veel geld zou kosten.
Daar staat tegenover dat in de slipstream van het rijke duinpubliek de yuppen massaal naar het eiland varen en er een jetsetbestemming van maken. Het dorp wordt belegerd door in gewatteerde Moncler-jacks gehulde Gooi- en Oud-Zuid-kakkers, die er de portemonnee leegkiepen. Loop door de Dorpsstraat en het enige wat aan een eiland doet denken is de zilte zeewind. Met al die boetiekjes die dure merkkleding verkopen, omdat de goedgevulde burgerij wil powershoppen, is de vergelijking met de Larense Brink gauw gemaakt. Hotels zijn Piet Boonachtig gemoderniseerd en de restaurants koken met sterallures. Er is zelfs een supersnelle draadloze internetverbinding voor vier euro per dag, want o wee als het bereik even wegvalt en Whatsapp het niet meer doet. De yup eist, Vlie levert.
‘Wie betaalt bepaalt, zo is het overal’, erkent Paul van Essen. We slapen in Badhotel Bruin, dat onder leiding van Van Essen en Mirjam Westers, en met financi�le hulp van investeerder Annelies van der Vorm, werd opgewaardeerd. Bruin is h�t symbool voor de ontwikkeling van Vlieland tot luxeoord: van letterlijk bruin naar trendy en hip. Bij het ontbijt worden superfoods als quinoa, chiazaad, spirulina en kokos opgediend, om maar iets hips te noemen. ’s Avonds kookt in restaurant Bravour een oud-souschef van Amstels La Rive. ‘Wij vragen meer, want de gasten willen ook meer. Maar we blijven publiek van alle niveaus aanspreken, anders heb je als eiland geen basis om het hoofd boven water te houden. Ik hoef ook niet per se een ster voor het restaurant; we hebben nu dertien GaultMillau-punten.’ Toch dringt zich een prangende vraag op. Als je zo veel geld hebt dat de hele wereld je speeltuin is, waarom ga je dan naar een van die vijf zompige stukjes klei in de Noordzee.

Jan-Peter Cruiming, eigenaar van vacaturesite Jobbird, is gek van Vlieland en kocht vijf jaar geleden een appartement dat uitkijkt over de duinvilla’s. Op het balkon staat hij een ogenblik roerloos zijn uitzicht te beminnen en luistert naar het geluid van de zeewind door het duingras en een paar krijsende zeemeeuwen. ‘Dit! Heerlijk, h�?’, luidt zijn antwoord. Zelfs voor zijn huwelijksreis met zijn kersverse vrouw Marlot kiest hij voor een paar dagen Vlie. ‘Bali hadden we al gehad dit jaar.’ Cruiming peinst er niet over een duinvilla te laten bouwen. ‘Het is echt duur hier. Het lijken wel de prijzen in New York.’ Ook de appartementen raken nu in trek. Hij kocht er een van zestig vierkante meter voor 250 duizend euro. Verderop staat een appartement van tachtig vierkante meter. ‘Daar is er pas eentje van verkocht, voor acht ton.’

Ook jan modaal maakt de oversteek naar het eiland nog steeds, naar de campings Stortemelk en Lange Paal of de hotelkamers van magnaat Harry Westers, die de meeste bedden van het eiland bezit. Hij is een van de vele miljonairs onder de eilanders, want de toeristen blijven natuurlijk euro’s kiepen. Vandaar zijn vermogen van zo’n twintig miljoen. Ook de grootste promotor van het eiland heeft zijn schaapjes ruimschoots op het droge deel van de Waddenzee: Jan Houter, alias Jan van Vlieland. In de drukte van de Hemelvaartvakantie is hij gemakkelijk te ontdekken. ‘Wappie tappie!’, slaakt hij enthousiast zijn kenmerkende kreet. ‘Ik ben zo trots op mijn eiland, het gaat zo goed.’ Houter is gepassioneerd geschiedschrijver, met 27 boeken op zijn palmares, maar heeft ook veel bedrijven opgezet, van fietsverhuur Jan van Vlieland tot Hotel Zeezicht, van evenementenbureau tot bagagevervoer. Inmiddels runnen zijn zoons de bedrijven. ‘Als je het hier niet maakt als ondernemer, dan red je het nergens. Er zijn hier zo veel kansen. Vlie is in.’

CAMPINGVOLK

Op het veer van Holwerd naar Ameland is werkelijk geen spoortje van luxe of rijkdom te bekennen. De boot zit vooral vol met goedkoop campingvolk. Toch is ook Ameland in trek bij een gegoed publiek, zij het dat dat zich hier wat minder profileert dan op het kleinere Vlieland. We spotten een Porsche Cayenne, een Range Rover en zelfs een Audi R8 op het parkeerterrein in Holwerd. De watertaxi van de firma Wagenborg vaart voor onze neus weg richting Ameland. Wat is daar te beleven, tussen de armoedige kampeervelden? ‘Je leest een boek, je waait lekker uit. Ik heb er geen huis, maar ik kom er graag’, zegt Roeland Reinders, investeerder, partner in Efactor en broer van de Amsterdamse horecaheld Casper Reinders. ‘Zuid-Frankrijk is heerlijk, maar zo vreselijk druk. Die kustlijn is helemaal vol geramd. Dan heb je zoveel centjes en dan ga je daar hutjemutje zitten.’ Op Ameland doet hetzelfde fenomeen zich voor als op Vlieland: in de duinen laten Quote 500-leden en andere rijkaards enorme zomerhuizen optrekken. We rijden langs het Nesserbos en zien al snel het ‘Seumer Huuske’ van FC Utrecht-suikeroom Frans van Seumeren. Hij kan er zwaaien naar pennen- en potlodenfabrikant Jessica Heutink. Aan de andere kant van het bos staat de pittoreske duinvilla van zijn broer Jan van Seumeren, in 2009 gekocht voor bijna zeven ton. Twee jaar later is er een ander plekje vrijgekomen, een kilometer verderop aan de Burense Strandweg. Kosten: 850 duizend euro, waarna hij alles plat heeft geschoven en er ‘Villa Passie’ heeft gebouwd. Ook vader en zoon Piet en Arend Mars van Afas Software vonden hun weg naar Ameland; zoonlief laat aannemer Frans Kienstra nu een huis bouwen aan de bosrand bij Hollum. Kienstra: ‘Kijk, ik snap die mensen met veel vermogen wel. Op de bank zetten heeft zo weinig zin, h�? Dan kun je beter naar de Wadden gaan en het in een bult stenen stoppen, want dat behoudt zijn waarde. Het is hier vechten om een stukje grond.’
‘Het is echt duur op Vlieland, het lijken wel de prijzen in New York’

Groot verschil met Vlieland: de grond is van jou. Er is op Ameland vrijwel geen erfpacht. Voor vakantiehuiseigenaren op Vlieland zou dat een lokroep kunnen zijn om naar Ameland te verkassen. ‘Ja, er zijn er een paar. Op Vlieland staat je huis toch op drijfzand en hier op vaste grond.’ Rob Koudijs, ooit succesvol makelaar in ’t Gooi, verhuisde in 1998 naar Ameland en is daar weer een makelaarskantoor begonnen, met succes. Van ’t Gooi naar Ameland? ‘Sinds ik hier woon is mijn favoriete radioprogramma de verkeersinformatie: staan ze allemaal weer in de file. Dat geouwehoer heb ik geluk kig niet meer.’ Menig Amelander wijst naar hem als het gaat om de prijsstijging van de huizen. Met een lach: ‘Het is een marktbeweging, h�. We gaan zeker nog een stap omhoog maken. De prijzen op de Duitse eilanden zijn nog hoger en we hebben hier ook veel Duitse toeristen. Er is inmiddels een vliegverbinding met het Duitse eiland Borkum. Ameland is echt in trek.’ Een ander groot verschil met Vlieland is dat recreatiehuizen verplicht een rieten dak hebben. Daarom lijkt alles op elkaar en is het geen eldorado voor architecten, zoals op Vlieland. En er wordt niet hoofdzakelijk particulier gebouwd. Projectontwikkelaar Kontour Vastgoed, eigendom van miljardair Dik Wessels, heeft tientallen objecten gebouwd en verkocht, die de familie Metz, een nadrukkelijk aanwezige ondernemersfamilie op Ameland, vervolgens verhuurt voor de latere eigenaar. Net als op Vlieland beziet de plaatselijke bevolking de vakantiestulpjes van de rijken met een grote frons. De taxidame die ons over het eiland scheurt weet het treffend te verwoorden wanneer het paleisje van de Friese supermarktboer Theo Poiesz opdoemt. ‘Dit past hier toch niet? Wat een kast, daar kun je verstoppertje spelen. Voor die paar weken per jaar kunnen we hier beter gewoner volk hebben. Nu staan die kasten bijna het hele jaar leeg.’

Dat is het grootste bezwaar: de vakantiehuizen worden steeds minder verhuurd. Vastgoedonderzoeksbureau Grontmij schatte in 2012 dat de Wadden daardoor tientallen miljoenen per jaar mislopen. Onzin, zegt Koudijs. Hij wijst op de professionele verhuurmarkt van het eiland, waar zijn zoon via Eiland-Verhuur en MetzVerhuur zo’n tachtig objecten verhuurt. ‘De huiseigenaar heeft hier bovendien al veel geld uitgegeven door een huis te laten bouwen. Het duurt wel even eer je dat aan huuromzet hebt terugverdiend. Verder laten ze hun tuinen maaien, kopen fietsen en laten het schilderwerk doen.’
Er worden op Ameland dus nog steeds vele tientallen huizen verhuurd. Maar wat minder mag ook van horecaondernemer Harold van Workum. Hij heeft onlangs zijn Van Heeckeren Hotel uitgebreid met 21 nieuwe kamers. ‘Als de huizen leeg blijven is dat funest voor het toerisme. Mede daarom heb ik het hotel uitgebreid. De hotelmarkt is zeker nog niet verzadigd.’ Van Workum heeft het eiland tevens voorzien van moderne etablissementen, want ook op Ameland is er een streven naar vernieuwing. ‘Mijn handen jeukten behoorlijk, ja.’ Naast het hotel bestiert hij dinercaf� Rixt en grand caf� Van Heeckeren in Nes en de hippe strandtent Sunset in Hollum. ‘In de zomer worden de loungebanken ver van tevoren gereserveerd. Ik heb dan een dj en een saxofonist. Dat is geen publiek dat een colaatje en een raketje neemt.

De mojito’s en Corona’s zijn niet aan te slepen. Dan zijn we net Ibiza aan de Noordzee.’ Er is dus zeker publiek dat voor luxe naar Ameland komt. Daarom wil Harry Westers veertig miljoen euro investeren in een wellnessresort. En de negenholesgolfbaan kan best worden uitgebreid tot een achttienholes, vindt de gemeente. In Ballum staat Hotel Nobel, zeg maar het Badhotel Bruin van Ameland. Barend Nobel, vierde generatie in het familiebedrijf, heeft het beroemde bruine caf� omringd met een luxe die het dorpje eerder vreemd was. Zoals een kerkje dat is omgetoverd tot twee suites. Wanneer we het caf� binnengaan, horen we zijn kenmerkende bulderlach. ‘Heren van Quote, ga zitten. Ik heb iets lekkers voor jullie.’ Zijn imperiumpje omvat namelijk ook nog een slijterij met een eigen likeur, het Nobeltje, tot ver over de landsgrenzen een fenomeen. ‘Ik had een Duitse gast, een slijter, die wel wat flessen wilde meenemen. Hij liet een vrachtwagen komen en nam 888 liter mee. Die Duitsers bleven maar inladen en het hele terras zat vol gasten. Genieten, waha!’ Ondertussen staat het tweede likeurtje al voor onze neus. ‘Hij wordt steeds lekkerder, heren!’

BAKKIE PLEUR

Waar Vlieland hip en duur is en Ameland dezelfde ontwikkeling doormaakt, heeft op een ander eiland de tijd stilgestaan. Bewust, alsof Schiermonnikoog de woorden van zijn bekendste horecaondernemer, wijlen Jan Fischer, postuum overeind houdt. ‘Vooruitgang is nergens goed voor’, zei hij altijd. Een stap in zijn hotel Van der Werff is een stap terug in de jaren zeventig. We ruiken de muffe geur van ouderdom in het kroeggedeelte, we zien oude klokken en portretten van prins Bernhard. De receptie? Dat is de bar, met een velletje papier waarop de gasten hun naam krabbelen bij het inchecken. Cappuccino? Een zwart bakkie pleur voor tachtig cent kunt u krijgen, anders niet. De enige vooruitgang die het Omroep Max-hotel heeft doorgemaakt is een pinapparaat en een flatscreen in wat voor de lounge moet doorgaan. Dochter Charlotte Fischer leidt de boel. Ze doet dat zoals haar vader, zegt men: nors. Klopt, zo merkt Quote. De bedienden – geheel in stemmig zwart gehuld – zijn even onsympathiek; je gasten wegkijken is hier tot kunst verheven. We lopen gauw naar de overkant, naar Hotel Graaf Bernstorff. Daar is wel een cappuccino te krijgen – kost 2,30 euro – en het jeugdige personeel is sympathiek.

Schier, de kleinste gemeente van Nederland, herbergt vooral welgestelde en notabele noorderlingen. H�, daar loopt PvdA-oma Lutz Jacobi. En daar zien we oudminister en huidig commissaris van de koning van Noord-Holland Johan Remkes met het hele gezin op de bus wachten. Jawel, ook hier vestigt zich rijkdom. ‘Publiek met geld komt hier wel, maar minder zichtbaar’, zegt Janna Riedstra, dochter van de overleden vastgoedman uit Friesland en met een appartementencomplex aanwezig op het eiland. Jan Willem Baud, oud-frontman van NPM Capital, bezit er een huisje dat hij in 2005 kocht voor acht ton. Ook Ruud van Nistelrooij schijnt er graag uit te waaien, maar dan zonder huis. Riedstra: ‘Rijke mensen komen voor de natuur en de rust.’
Voor de rust zit je goed op Schiermonnikoog. ‘Dit is een drukke dag’, zegt Zwier de Haan, die dertig accommodaties in beheer en sommige in bezit heeft voor de verhuur. Wie uit de Randstad komt kan om zo’n opmerking alleen maar lachen. Lopend over de Badweg zou je denken dat het Nederlands elftal de WK-finale speelt. Het is bijna aandoenlijk om te zien dat er een plek op de wereld is voor mensen die niets willen. Geen vertier, geen moderne hotels, geen goede restaurants. En ook geen glitter en glamour, zoals op Vlieland. In plaats van chique winkels is er een tweedehandsboekwinkeltje dat in de huiskamer van de eigenaar is gevestigd. Daar moet je het mee doen. De luxeontwikkeling waait voorbij, of het moeten de kampeerboerderijen zijn die zich meer op ‘glamping’ richten: nog steeds kamperen, maar iets comfortabeler. Toch heeft Romke Dijkstra, de enige aannemer op Schiermonnikoog en neef van Tjerk, al een miljoen in zijn priv�holding gemetseld. En dat is niet dankzij een paar onderhoudsklussen. Ook hier sneuvelt er weleens iets in de duinen voor een groter exemplaar, al blijft het op twee handen te tellen. De gemeente houdt het ook tegen. ‘Ze willen er het liefst ��n groot natuurreservaat van maken en ook de landbouw laten verdwijnen’, zegt de taxichauffeur over de gemeenteraad, waarin alleen maar lokale partijen zitten. Dus wellicht dat een opportunistisch raadslid Schier alsnog een sprong in de moderne tijd laat maken. Het miniparkje waar cabaretier Bert Visscher zijn bij elkaar gegrapte stuivers in heeft gestopt is het enige Vlie-achtige oord dat we tegenkomen. Het futuristische houten blokkendoosje heeft hem 860 duizend euro gekost. Wanneer we hem toevallig tegen het lijf lopen in het toilet van Graaf Bernstorff is het enige wat hij kwijt wil: ‘Joh, ik kom hier al sinds mijn derde.’

GERODDEL

Terug naar Vlieland, waar de noorderlingen het onderspit delven ten opzichte van de kakkers. Sinds kort duiken er ook enkele Franstalige Belgen op. Allemaal dankzij de tv-serie Dokter Deen met Monique van de Ven, die ook op de Belgische tv wordt uitgezonden. Een prachtige promotie van het eiland, vindt iedereen. Maar, fluistert een eilander, ze krijgt er privileges voor terug. ‘Ze rijdt rond met een gehandicaptenvergunning omdat ze zogenaamd zwakke knie�n heeft, terwijl ze met haar honden door het hele duingebied wandelt.’ Ah, gelukkig, de ware aard van het soapeiland blijft voor ons niet verborgen. Stinkende zaakjes genoeg de afgelopen jaren, waarover flink wordt geroddeld. Bijvoorbeeld over de burgemeester die er met de vrouw van de makelaar vandoor ging, waarna deze de burgervader te lijf ging. Of over de gebroeders Martijn en Dick Visser, die makelaar (aha, die dus!) en aannemer zijn en als gemeenteraadsleden belangenverstrengeling wordt verweten bij het verkrijgen van vergunningen. ‘Ze drukken heel erg hun stempel. Hij m�et wel in de politiek zitten, zegt Dick Visser altijd, anders wordt er v��r hem beslist.’
‘Die Van de Kuit denkt dat hij Jezus Christus is, maar hij gaat z� hard tegen de lamp lopen’
Terug naar Vlieland, waar de noorderlingen het onderspit delven ten opzichte van de kakkers. Sinds kort duiken er ook enkele Franstalige Belgen op. Allemaal dankzij de tv-serie Dokter Deen met Monique van de Ven, die ook op de Belgische tv wordt uitgezonden. Een prachtige promotie van het eiland, vindt iedereen. Maar, fluistert een eilander, ze krijgt er privileges voor terug. ‘Ze rijdt rond met een gehandicaptenvergunning omdat ze zogenaamd zwakke knie�n heeft, terwijl ze met haar honden door het hele duingebied wandelt.’ Ah, gelukkig, de ware aard van het soapeiland blijft voor ons niet verborgen. Stinkende zaakjes genoeg de afgelopen jaren, waarover flink wordt geroddeld. Bijvoorbeeld over de burgemeester die er met de vrouw van de makelaar vandoor ging, waarna deze de burgervader te lijf ging. Of over de gebroeders Martijn en Dick Visser, die makelaar (aha, die dus!) en aannemer zijn en als gemeenteraadsleden belangenverstrengeling wordt verweten bij het verkrijgen van vergunningen. ‘Ze drukken heel erg hun stempel. Hij m�et wel in de politiek zitten, zegt Dick Visser altijd, anders wordt er v��r hem beslist.’

We zitten duidelijk in ’t Praethuys, een caf� van Harry Westers pal tegenover Badhotel Bruin. Het journaille aan de bar is eerst nog een reden om wijselijk de mond te houden, maar men barst los zodra de naam van Quote 500-stenenschuiver Michael van de Kuit valt. Zagen we goed dat de nieuwe buurman van Robert ten Brink een aannemer van de wal heeft gehaald? ‘Ik ben even plassen’, reageert Tjerk Dijkstra eerst ontwijkend, waarna hij toch zijn verhaal doet. ‘We waren inderdaad in beeld voor de bouw van zijn woning. Het was al een moeilijk traject en toen er nog juristen bij betrokken raakten, zijn we er niet uit gekomen.’ Dat klinkt inderdaad als de handelswijze van Van de Kuit, die vaak in een juridische knokpartij verzeild raakt. En wint. ‘Als we zo gaan beginnen, dan stop ik ermee.’ Terwijl het herentoilet bezet is, gaat het aan de bar nog even door. ‘Die Van de Kuit denkt dat hij Jezus Christus is, maar hij gaat z� hard tegen de lamp lopen. Het is jammer dat zo iemand hier komt. Robert ten Brink, Monique van de Ven, Frits Bolkestein en Marco Borsato drinken gewoon altijd een biertje mee. Dan gaat het er heel gemoedelijk aan toe.’ Jan Houter houdt niet van dat geroddel. Liever oreert hij over de historie van Vlie en de schoonheid van zijn eiland. ‘Het is gelukkig minder dan vroeger. Waarom? Joh, we hebben het nu allemaal zo druk, we hebben helemaal geen tijd om te lullen. Wappie tappie, jongens!’

TERSCHELLING

Over ��n ding is iedereen het eens: Terschelling heeft verreweg de mooiste aankomst. Mede daardoor is het een bijzonder populaire vakantiebestemming. Dagjesmensen komen er minder, want de oversteek duurt dik twee uur. De toerist die eenmaal op Terschelling is, blijft vaak een paar dagen en dat is kassa. Kassa voor de winkeliers, de hoteliers, de horeca, de fietsverhuurders en de populaire lokale popartiest, Hessel, die stampvolle zalen trekt in zijn eigen kroeg in Hoorn. Drie jaar geleden was Quote al op Terschelling en merkte op dat bijkans iedere eilander miljonair is. In de duinen zien we hetzelfde fenomeen als op Vlieland en Ameland; ook oud-Quote-opperhoofd Jort Kelder heeft er een architectonisch hoogstandje laten verrijzen. Het eiland trekt een divers publiek, vari�rend van comazuipers op jongerencamping Appelhof aan de ene kant tot bezoekers van het Oerol Festival aan de andere. Is het daarom dat het eerste Quote 500- lid zich nog moet melden?
Over ��n ding is iedereen het eens: Terschelling heeft verreweg de mooiste aankomst. Mede daardoor is het een bijzonder populaire vakantiebestemming. Dagjesmensen komen er minder, want de oversteek duurt dik twee uur. De toerist die eenmaal op Terschelling is, blijft vaak een paar dagen en dat is kassa. Kassa voor de winkeliers, de hoteliers, de horeca, de fietsverhuurders en de populaire lokale popartiest, Hessel, die stampvolle zalen trekt in zijn eigen kroeg in Hoorn. Drie jaar geleden was Quote al op Terschelling en merkte op dat bijkans iedere eilander miljonair is. In de duinen zien we hetzelfde fenomeen als op Vlieland en Ameland; ook oud-Quote-opperhoofd Jort Kelder heeft er een architectonisch hoogstandje laten verrijzen. Het eiland trekt een divers publiek, vari�rend van comazuipers op jongerencamping Appelhof aan de ene kant tot bezoekers van het Oerol Festival aan de andere. Is het daarom dat het eerste Quote 500- lid zich nog moet melden?

TEXEL

Texel is geen eiland, zeggen de eilanders van de andere eilanden, het is een verlengstuk van NoordHolland met een sloot ertussen. Bovendien is er veel meer lawaai en massatoerisme. ‘We hebben hier de minste toeristen per vierkante meter’, riposteert Jef Schuur, eigenaar van hotel-restaurant Bij Jef. De Michelinster die op zijn voorgevel prijkt impliceert dat er wel degelijk verwend volk de boot naar Texel pakt. ‘Zeker, die markt hebben we zelf gecre�erd. Er zijn veel ondernemers die Texel hoger in de markt willen zetten. Er zijn pareltjes op het eiland. Texel is het makkelijkst te bereiken. Als je in Amsterdam woont, dan zit je op een zomerdag sneller op Texel dan in Zandvoort. En hier is een mooier strand.’ Dat rijken de duinen opkopen is er niet bij. Waarom zou je ook? Texel is slechts vijftien minuten varen en een retourtje met de veerdienst Teso kost een schappelijke 2,50 euro; voor Vlieland betaal je het tienvoudige. De afstand is korter en bovendien is Teso eigendom van 3100 voornamelijk Texelaars, die alle winst in het bedrijf stoppen. Vandaar dat Texel inmiddels op een pot met 95 miljoen euro eigen vermogen zit en de prijs laag kan blijven.

VLIELAND

Restaurant en kunstgalerie Het Armhuis van Clara Spannenburg is blij Quote te zien. ‘Ik koop jullie blad altijd om te kijken wie er bij mij komt eten.’ Miljonairs en succesvolle kantoorklerken genoeg in haar restaurant. ‘Wat wil je? Dit is een eiland zonder criminaliteit. Je kunt je kinderen alleen over het eiland laten fietsen. Wat een rijkdom is dat!’

AMELAND

De villa Kwikstaart van Michel Chatelin en Marc Feitsma wordt wel degelijk verhuurd, in tegenstelling tot wat Amelanders beweren. Op een van de mooiste plekjes van het eiland kochten zij in 2007 voor bijna vijf ton een oud vakantiehuisje met sloopvergunning. Nu staat er een tienpersoonsvilla die in het hoogseizoen te huur is voor 2500 euro per week. Chatelin: ‘We hebben het direct verhuurd om de kosten te dekken. We zagen dat er in het segment van ons huis geen aanbod was.’