Vrije wil is een illusie? #2

quote:

Op vrijdag 23 augustus 2013 19:59 schreef Perrin het volgende:

[..]

Op een of andere manier lukt onze hersenen dat dus wel. Die truuk zou in theorie doorgrondbaar moeten zijn. Of mensen daar slim genoeg voor zijn? Hopelijk

Ik vind dat ongeloofwaardig.

Ik zie de hersenen als een interface tussen een geestelijke werkelijkheid, waartoe het bewustzijn behoort, en de materiële werkelijkheid.

Het bewustzijn verkrijgt informatie over de materiële werkelijkheid via de hersenen, en het bewustzijn drukt zich op zijn beurt uit in de hersenen.

Om dat te kunnen doen is het wel nodig dat de processen in de hersenen niet deterministisch zijn in materiële zin, want anders valt er niets uit te drukken.

Dat indeterminisme wordt verzekerd door de QM. Quantummechanische processen spelen dus naar mijn inzicht een doorslaggevende rol in de hersenen, omdat deze het de geest mogelijk maken gebruik te maken van de ongedetermineerdheid om zijn stempel op de materie te zetten.

Hoe dat er in zijn details uitziet weet ik niet, maar het is bekend dat bijvoorbeeld het weer zich principieel onvoorspelbaar gedraagt, zelfs op klassiek niveau, dus waarom zouden bijvoorbeeld de chemische en elekrofysische processen in de hersenen dan wel voorspelbaar zijn? En als ze niet voorspelbaar zijn kunnen ze quantummechanische onzekerheden dus versterken.

Dat is dus een groot verschil met een computer, die wel deterministisch is.

quote:

Op donderdag 22 augustus 2013 22:37 schreef deelnemer het volgende:

[..]

Je meet nooit een quantumdeeltje. Je ziet altijd een macroscopisch effect. Dit macroscopische effect is het resultaat van een interactie dat heel veel deeltjes omvat. Je kunt het interpreteren als de locatie van het quantumdeeltje, die dan opeens een scherp gepiekte goffunctie krijgt toegeschreven, maar klopt dat?

Ik doel eigenlijk op de wereld in zijn totaliteit en hoe er zich uit een chaos van alle mogelijke superposities ooit een macroscopische wereld heeft kunnen uitkristalisseren.

Bovendien hebben we het al eens gehad over de detectie van een elektron in het double split experiment.

Je laatste argument was meen ik dat een atoom uit het scherm tot een lagere quantumtoestand zou kunnen vervallen wat een verklaring zou bieden voor de overgang van het golfkarakter van het elektron naar het waargenomen deeltjeskarakter.

Maar daar ben ik het niet mee eens, want zoals er een superpositie van invangingen van het elektron optreedt, treedt er ook een superpositie van die vervallen op, waarmee je dus niets oplost.

Ik moet wel eerlijk zeggen dat ik de decoherentie theorie onvoldoende begrijp en dat het dus mogelijk is dat me iets ontgaat.

Maar er is ook kritiek op die theorie en het zou me ook niets verwonderen als deze theorie zou voortkomen uit de hardnekkige onwil om de mogelijkheid van invloed van bewustzijn in overweging te nemen, en dat als we deze theorie tot het bot zouden ontleden er in feite maar weinig relevants van overbleef voor wat betreft het soort problemen waar we het over hebben.

quote:

Op zaterdag 24 augustus 2013 16:25 schreef kleinduimpje3 het volgende:

[..]

Ik vind dat ongeloofwaardig.

Ik zie de hersenen als een interface tussen een geestelijke werkelijkheid, waartoe het bewustzijn behoort, en de materiële werkelijkheid.

Het bewustzijn verkrijgt informatie over de materiële werkelijkheid via de hersenen, en het bewustzijn drukt zich op zijn beurt uit in de hersenen.

Om dat te kunnen doen is het wel nodig dat de processen in de hersenen niet deterministisch zijn in materiële zin, want anders valt er niets uit te drukken.

Dat indeterminisme wordt verzekerd door de QM. Quantummechanische processen spelen dus naar mijn inzicht een doorslaggevende rol in de hersenen, omdat deze het de geest mogelijk maken gebruik te maken van de ongedetermineerdheid om zijn stempel op de materie te zetten.

Hoe dat er in zijn details uitziet weet ik niet, maar het is bekend dat bijvoorbeeld het weer zich principieel onvoorspelbaar gedraagt, zelfs op klassiek niveau, dus waarom zouden bijvoorbeeld de chemische en elekrofysische processen in de hersenen dan wel voorspelbaar zijn? En als ze niet voorspelbaar zijn kunnen ze quantummechanische onzekerheden dus versterken.

Dat is dus een groot verschil met een computer, die wel deterministisch is.

Penrose veronderstelt zoiets ook. Maar ik zie niet in hoe zo'n soort hypothese echt zou kunnen werken.

QM is lekker mysterieus en daarom een mooie konijn uit de dualistische hoed die als brug moet dienen tussen de materiële wereld aan de ene kant en de spirituele aan de andere kant. Maar het willekeurige van QM staat wat mij betreft haaks op het doelbewuste van een intelligent wezen. Ik vind het een onwaarschijnlijke interface.

Naar mijn mening is het geheel van bewustzijn, intelligentie en 'tamelijk vrije wil' een truuk van een machine als onze hersenen en zou dat ook prima nagebouwd moeten kunnen worden, zodra we de werking doorgronden. Of misschien beter: áls we de werking ooit doorgronden

quote:

Op vrijdag 23 augustus 2013 20:34 schreef deelnemer het volgende:
Krijgen we de eerste computer staking. Ik vraag me af wat hun eisen zullen zijn? Waarschijnlijk het recht om hun eigen computers te ontwerpen (voortplantingsrechten).

Tja, als ze daadwerkelijk bewust worden, emoties kunnen ervaren, enzovoort, dan moeten we ze ook als zodanig behandelen. Uiteindelijk maakt het toch niet uit of een bewuste entiteit uit siliciumverbindingen of koolwaterstoffen bestaat?

"Indeterminisme wordt verzekerd door quantummechanica. Dus quantummechanica speelt een rol in de hersenen, omdat zij het de geest mogelijk maakt zijn stempel op de materie te zetten."

Klinkt toch een beetje als een of andere god of zo.

quote:

Op zaterdag 24 augustus 2013 16:25 schreef kleinduimpje3 het volgende:
Ik zie de hersenen als een interface tussen een geestelijke werkelijkheid, waartoe het bewustzijn behoort, en de materiële werkelijkheid.

Pardon, wat?? Zie je nu het bewustzijn, en een 'geestelijke werkelijkheid' (wat is dat precies?) als een fenomeen wat geheel los van de materie (je lichaam en hersenen) bestaat of plaatsvindt?

quote:

Om dat te kunnen doen is het wel nodig dat de processen in de hersenen niet deterministisch zijn in materiële zin, want anders valt er niets uit te drukken.

Hoe bedoel je dat? Drukt een boek een idee uit, en is een boek deterministisch in materiële zin?

quote:

Dat indeterminisme wordt verzekerd door de QM.

Dat is niet waar, zie eerdere post.

quote:

Quantummechanische processen spelen dus naar mijn inzicht een doorslaggevende rol in de hersenen, omdat deze het de geest mogelijk maken gebruik te maken van de ongedetermineerdheid om zijn stempel op de materie te zetten.

Als er al indeterminisme zou heersen, dan zouden sommige processen niet strikt gedetermineerd maar juist random verlopen. Maar dat is evenmin 'gestuurd' (dan zou het juist niet random zijn). Dus ook met quantummechanische onzekerheden (die voortkomen uit een onderliggende volslagen willekeur) zie ik niet hoe de geest (wat is dat precies?) een bepaalde fysieke gebeurtenis specifiek anders kan laten verlopen dan hoe het zou zijn gegaan zonder die geest.

quote:

maar het is bekend dat bijvoorbeeld het weer zich principieel onvoorspelbaar gedraagt, zelfs op klassiek niveau

Onzin, dat is gewoon chaostheorie. Die processen zijn veel te groot en te complex om door ons zinnig te kunnen worden berekend of voorspeld. Dat is praktisch onvoorspelbaar, maar geenszins principieel onvoorspelbaar.

quote:

Dat is dus een groot verschil met een computer, die wel deterministisch is.

Als je al in indeterminisme gelooft (waar de QM in ieder geval geen argument voor is) waarom zouden die quantummechanische onvoorspelbaarheden dan niet ook in een computer kunnen optreden?

quote:

Op vrijdag 23 augustus 2013 15:44 schreef Perrin het volgende:
Je zou misschien kunnen stellen dat het een soort logische wet is dat een intelligent wezen nooit intelligent genoeg kan zijn om de werking van zijn eigen intelligentie te doorgronden - en dus nooit een even intelligente of zelfs intelligentere machine kan bouwen dan zichzelf.

Ik zie niet waarom dat zo zou zijn? Waarom we dat niet zouden kunnen doorgronden, bedoel ik, maar vooral ook waarom dat een reden zou zijn dat we geen intelligentere machines dan onszelf kunnen bouwen. Onze voorouders (aapachtigen en holenmensen) waren ook minder intelligent dan wij, en uiteindelijk is het hun ook gelukt om ons voort te brengen.

Overigens kunnen mensen die slecht kunnen schaken ook een machine bouwen die veel beter kan schaken.

quote:

Op vrijdag 23 augustus 2013 19:11 schreef DoubleUU het volgende:
Hoe verklaar je dan Non-localiteit tussen gebundelde paartjes fotonen? In de kwantummechanica verloopt niet alles netjes via de natuurwetten:)

In dat geval zijn "de natuurwetten" gewoon onze modellen die nog niet helemaal correct of volledig zijn.

De "echte" natuurwetten (waar de natuur zich echt aan houdt, dus per definitie ook de QM) zijn bij ons nog niet helemaal bekend. Maar gezien de grote regelmatig en consistentie waar de werkelijkheid zich aan houdt (zelfs op quantumnschaal met op 't eerste gezicht vreemde fenomenen als non-localiteit en superpositie) lijkt het me toch bijzonder stug dat er op fundamenteel niveau geen enkele wetmatigheid heerst.

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 10:19 schreef Molurus het volgende:

[..]

Er is wel een programma.

Dat is ook een beetje wat mij dwarzit betreft je kritiek op Dennett: wat vrije wil zou moeten zijn blijft in nevelen gehuld. Vrije wil is niet mogelijk in een deterministische wereld, vrije wil is niet mogelijk als het het resultaat is van volstrekte willekeur. Maar onder welke omstandigheden vrije wil wel mogelijk is blijft een groot raadsel.

Dualisme of niet, materialistisch of niet, er zal een zeker mechanisme ten grondslag moeten liggen aan bewustzijn en vrije wil. En wat dit mechanisme zou kunnen zijn op zo'n manier dat het niet strijdig is met 'klassieke noties van vrije wil'.... dat zou ik wel eens willen horen. Dat dat mechanisme zichzelf niet gekozen kan hebben lijkt me nogal een open deur.

Ik vind dat Dennett gelijk heeft, maar dan moet je concluderen: "de vrije wil bestaat niet".

Vervolgens kun je aangeven wat vrijheid binnen het kader van een deterministisch systeem inhoud. Dat hoeft van mij ook geen lang verhaal te zijn. Veel mensen kunnen op basis van de vraag alleen, binnen een paar uur daar een goede voorstelling van maken.

Vervolgens kun je nagaan van welk idee van vrijheid bestaande praktijken in de samenleving uitgaan. Welke rol het begrip vrijheid speelt in het recht of de politiek. Vooral de rol in de politiek is belangrijk. Het is je misschien opgevallen dat politieke partijen nogal in de weer zijn met het begrip vrijheid.

Misschien irriteert het forum mij zo af en toe. Het is zo traag en discussies zijn op den duur een eindeloze herhaling van zetten.

[ Bericht 10% gewijzigd door deelnemer op 26-08-2013 11:54:18 ]

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 12:11 schreef Molurus het volgende:

[..]

Ik denk dat je die conclusie pas echt kunt trekken wanneer je een coherent beeld hebt van wat vrije wil is of zou moeten zijn. Het is niet zozeer de conclusie dat het niet bestaat waar ik me aan stoor, maar het totaal ontbreken van een coherent beeld van datgene dat vermeend niet bestaat.

Pas dan kun je Dennett echt verwijten dat hij de verkeerde definitie hanteert. Wat is dat? "Real magic free will"?

Jij ben veel jonger dan ik en je bouwt je inzichten daarin op. Voor jou is het allemaal nog nieuwer en minder uitgekristalliseerd. Ik heb dan de neiging om te schetsen hoe de lijnen lopen, maar jij kunt van niemand iets aannemen, behalve van bepaalde hedendaagse autoriteiten / goeroes die tegenwoordig het debat bepalen, zoals Dennett.

Er zijn twee rivaliserende ideeen over vrijheid:
1. de christelijke vrije wil
2. vrijheid geinterpreteerd in termen van een causaal procesmodel

Filosofisch gezien zijn dat twee verschillende wereldbeelden. Deze twee zijn al sinds de 17e eeuw met elkaar in conflict. Jij hoort thuis bij kamp 2.

Er zijn allerlei ingeburgerde concepten, die stammen uit een eerdere tradities / wereldbeelden. Bijvoorbeeld, als mensen zeggen: "Maar in wezen is het niets anders dan ...", gebruiken ze het begrip 'wezenlijk'. Dat stamt uit het aristotelische wereldbeeld.

wezenlijk = essentieel en gaat ervan uit de alles een essentie of wezenskern heeft.

Concepten kunnen verwarrend zijn als je de herkomst ervan niet kent. Om ze duidelijker te maken, heb je dan de neiging om ze te herinterpreteren in termen van je eigen wereldbeeld, bijvoorbeeld een causaal procesmodel. Je heb daarbij het gevoel dat je onduidelijke concepten, zoals de vrije wil, aan het verklaren bent.

Maar dat is niet juist. Deze concepten stammen uit een ander wereldbeeld en in het kader daarvan zijn ze glashelder. Ook de namen van deze begrippen zijn dan vaak goedgekozen. In het licht van een nieuw wereldbeeld kunt die bestaande concepten herinterpreteren. Maar je kunt beter je eigen wereldbeeld uitwerken. Je begint dus met een causaal procesmodel, en stelt je voor dat je daar zelf in zit, en dan verklaar je jezelf, je mogelijkheden en je verhouding met je omgeving, in termen daarvan. Het andere wereldbeeld moet je gewoon intact laten als een eerdere of alternatieve zienswijze.

Maar jij ziet het begrip 'vrije wil' als losstaand van iedere zienswijze, als een aanduiding voor een natuurlijk fenomeen, waarvoor wij een verklaring zoeken. Maar het begrip 'vrije wil' los van een zienswijze begrijpen, kan niet. Begrippen zijn geen natuurfenomenen.

quote:

Niet alleen politieke partijen. Sterker nog, als je het mij vraagt is het vrije wil debat niet echt iets waar politieke partijen zich mee bezighouden. Dat zijn eerder filosofen en mensen zoals wij.

Ik kan me de laatste keer dat vrije wil ter sprake kwam in een politiek debat eigenlijk niet herinneren.

Het begrip vrijheid speelt in de politiek een grote rol, en de scheidslijnen tussen politieke stromingen hangen sterk samen met de interpretatie die men eraan geeft. Ook de politieke dimensie speelt een rol in iedere brede discussie. Hobbes en Spinoza ontlenen hun idee van vrijheid aan de voorstelling van een mechanisch wereldbeeld. Maar zij werken dit ook politiek uit.

[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 26-08-2013 12:01:34 ]

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 13:57 schreef Molurus het volgende:

[..]

Ik heb eerlijk gezegd geen idee hoe oud je bent. Maar het is niet alsof ik Dennett zie als een soort profeet ofzo. Ik ben het gewoon inhoudelijk met hem eens en ben van mening dat zijn argumenten deugen.

[..]

De eerste daarvan is in mijn optiek volstrekt ongespecificeerd. Het woord 'christelijke' voegt in elk geval niets coherents toe aan het begrip.

Dat komt om Dennett voor jou het debat framed. Goed, laten we er maar over ophouden. Wij hebben het volgende verschil.

Volgens jou is het begrip 'vrije wil 'een aanduiding voor een fenomeen, waarvoor we een interpretatie zoeken, en die van Dennett is juist.

Volgens mij is het begrip 'vrije wil' een concept uit de christelijke theologie, dat stelt dat een mens de intrinsieke vrijheid heeft, op grond waarvan hij de mogelijkheid had anders te kunnen handelen dan hij deed.

[ Bericht 28% gewijzigd door deelnemer op 25-08-2013 16:14:46 ]

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 17:30 schreef Molurus het volgende:

[..]

Dat laatste is dus precies waar de problemen ontstaan. Problemen die Dennett ook rechtstreeks adresseert. Want wat zou hier nu toch mee bedoeld kunnen worden?

Dat je de toekomst verandert? De toekomst is gewoon datgene dat gaat gebeuren, dat kun je niet veranderen. Om iets te veranderen moet het eerst iets anders zijn, terwijl er maar 1 toekomst is. Ongeacht determinisme en/of vrije wil.

Dit is onzin. Met een klassieke vrij wil had die ene toekomt anders kunnen zijn, als je eerder iets anders gedaan had.

quote:

Dat de uitgangssituatie meer dan 1 mogelijke uitkomst kan hebben? Quantum onbepaaldheid zou die mogelijkheid kunnen bieden. Maar als je het mij vraagt is 'willekeur' iets anders dan 'vrije wil', ongeacht je interpretatie van vrije wil. Kennelijk is dat ook niet wat men ermee bedoelt.

"Anders kunnen handelen dan je doet" is een begrip dat wellicht voor een gemiddeld mens coherent voelt, maar dat geenszins is. En zolang het dat niet is kan het ook niet strijdig zijn met welk ander beeld dan ook.

En verder is je post zinloos, want ik geloof niet in een vrije wil. Maar mensen die dat wel doen, nemen deze mogelijkheid aan zonder hem uit te leggen in termen van causaliteit of toeval. Het is dus een uitgangspunt, zoals causaliteit een uitgangspunt kan zijn.

[ Bericht 2% gewijzigd door deelnemer op 26-08-2013 11:45:47 ]

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 17:41 schreef Molurus het volgende:

[..]

Ik zeg ook niet dat je gelooft in een vrije wil. Maar je gelooft kennelijk wel in de coherentie van het klassieke begrip daarvan. Dat vind ik opmerkelijk.

Als je begint met het uitgangspunt dat er alleen causaliteit of toeval is, dan is er geen vrije wil. Ook mensen die in een vrije wil geloven, vinden dat. Maar zij betwisten dat uitgangspunt.

Probeer causaliteit maar eens te verklaren. Dat lukt je ook niet zonder te beginnen met causaliteit. Of probeer toeval eens te verklaren zonder te beginnen met toeval.

Nu vraag je aan mensen die een vrije wil aannemen, dit te doen zonder te beginnen met een vrije wil. Dat kunnen zij dus ook niet.

Het begrip 'vrije wil' staat dus voor een bepaald uitgangspunt, ongeacht of je bereidt bent dit uitgangspunt aan te nemen of verwerpt.

[ Bericht 1% gewijzigd door deelnemer op 26-08-2013 12:06:36 ]

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 17:52 schreef Molurus het volgende:

[..]

Dat laatste raakt precies mijn probleem met het klassieke begrip van vrije wil. Het gaat hier niet over de vraag of ik het uitgangspunt wel of niet aanneem...

Ik heb eenvoudig geen idee wat het uitgangspunt voor de klassieke vrije wil is. "Het is geen toeval, het is geen causaal proces, etc etc". We hebben het vooral over wat het niet is. Maar wat het nou wel is... ik kan het nergens uit opmaken. Niet uit jouw uitleg, en niet uit de uitleg van de klassieke filosofen.

Er zijn ook mensen die vinden dat toeval niet bestaat, omdat toeval onbegrijpelijk is.

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 18:01 schreef Molurus het volgende:
En sja... dan is "bestaat vrije wil?" op voorhand een betekenisloze vraag. Het is een beetje alsof je vraagt of een 'globberflurp' bestaat terwijl je elke definitie van dat woord verwerpt.

De klassieke vrije wil betekent vrij van Godswil. In het christelijke wereldbeeld begint alles met een vrije wils beschikking (het is net zo algemeen als causaliteit in de klassieke mechanica). Alles rust op godswil, met uitzondering van mensen. Dat hangt samen met het idee dat wij naar Godsbeeld geschapen zijn, en dat wij beoordeeld worden op de goedheid van onze daden en gedachten.

De vrije wils beschikking is de oude verklaring waarom iets gebeurd en causaliteit de moderne verklaring (en toeval bestaat niet).

Het zijn dus allemaal verklaringen waarom iets gebeurd. Deze grond achter een gebeurtenis bestaat omdat de gebeurtenis plaatsvindt.

[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 26-08-2013 11:43:13 ]

quote:

Op zondag 25 augustus 2013 19:01 schreef Molurus het volgende:

[..]

Ah... maar als we deze uitleg hanteren, dan is dat toch op geen enkele manier strijdig met determinisme? Aangenomen dat er helemaal geen god bestaat wordt onze keuzevrijheid noch beperkt noch gestuurd door een gods wil.

Het kan wel, maar ik denk dat niemand dat overtuigend vind. Het oude wereldbeeld stamt uit een gemeenschap die niet in termen van causaliteit dacht, en de moderne vervangt deze wils acten van God en mens door causaliteit en schuift dan beide tegelijk aan de kant.

quote:

Causaliteit is ook maar een aanname. Een aanname die naar mijn mening niet zo heel relevant is voor wetenschap of vrije wil. Maar dat is een heel andere discussie waar we al een ander topic voor hebben.

Dat is ook zo. Maar hoe ga je dan te werk? Je kunt grootheden definieren en verbanden daartussen meten. Stel je definieert 84.000 grootheden en je meet alle mogelijke verbanden daartussen. Dat leidt tot meetpunten die je tegen elkaar uit kunt zetten. Soms ligt het mooi lang een kromme en kun je het in een formule vangen. Vaker is een een puntenwolk die niet door een curve wordt beschreven. Dat leidt tot miljoenen meetpunten. Een ander kan wat grootheden toevoegen of schappen, en zo weer andere meetpunten verzamelen. enz... En meer valt er niet over te zeggen. Tenminste, dat kan wel maar dat leg je erin (net als causaliteit). Dus als je zuiver bent in deze aanpak, heb je een grote database met meetpunten. Je hebt geen theorieen. Dus iets begrijpen of verklaren doe je niet.

quote:

De vraag is nu... hoe zit dat met zaken zoals vrije wil en bewustzijn? Het lijkt er namelijk verdacht veel op dat er geen enkele grond gepostuleerd mag worden. Ongeacht de aard van die grond.

De vrije wil is de grond. Je kunt er wel een grond achter zoeken, maar dan is dat de grond en de vrije wil is dan wat anders geworden. Stel dat je de vrije wil verklaart met een onderliggend causaal model. Dan wordt alles bepaald door causaliteit en is er geen vrije wil in de oorspronkelijke betekenis van het woord.

Maar de vrije wil hangt niet helemaal in de lucht. Het wordt gezien als een vermogen van de Ziel.

[ Bericht 0% gewijzigd door deelnemer op 26-08-2013 12:39:36 ]

quote:

Op zaterdag 24 augustus 2013 19:34 schreef Perrin het volgende:

[..]

Penrose veronderstelt zoiets ook. Maar ik zie niet in hoe zo'n soort hypothese echt zou kunnen werken.

QM is lekker mysterieus en daarom een mooie konijn uit de dualistische hoed die als brug moet dienen tussen de materiële wereld aan de ene kant en de spirituele aan de andere kant. Maar het willekeurige van QM staat wat mij betreft haaks op het doelbewuste van een intelligent wezen. Ik vind het een onwaarschijnlijke interface.

Als mijn veronderstelling juist is dat bewustzijn de oorzaak is van het instorten van de golffuntie, een veronderstelling die niet uit de lucht komt vallen maar die ik in dit topic al nader heb toegelicht – en dit instorten van de golffunctie is juist het proces waarbij de onzekerheden in de QM optreden – is het ook niet meer zo’n speculatieve stap te veronderstellen dat dit bewustzijn dan ook invloed zou kunnen uitoefenen op de plaats waar de golffunctie dan wel precies instort, ofwel wat exact de uitkomst is van dit proces.

Als we in laboratoriumomstandigheden (denk bijvoorbeeld aan het double split experiment) dit proces waarnemen blijkt de uitkomst keurig de regels van de waarschijnlijkheidsrekening te volgen, maar er is eigenlijk geen dwingende theoretische reden waarom hierbij keurig de regels van de waarschijnlijkheidsrekening gevolgd zouden moeten worden.

Dus als bewustzijn in staat is dit proces te veroorzaken is er geen reden om aan te nemen dat het onder zeer speciale omstandigheden, dus in de hersenen, waar het bewustzijn zich concentreert, niet in staat zou zijn ook invloed op die waarschijnlijkheidsverdeling uit te oefenen.