quote:do 15 dec 2011, 17:17
De euro en waarom er maar geen oplossing komt
http://www.telegraaf.nl/d(...)plossing_komt__.html
AMSTERDAM - De Europese leiders hebben, zoals verwacht, het afgelopen weekend geen belangrijke stap voorwaarts gezet. Iedere oplossing (welke dan ook) moet de weeffout in het eurosysteem wegnemen. Een aanzet tot een allesomvattend plan.
Weet u, soms krijg ik het Louis van Gaal-gevoel: ‘ben ik nou zo slim, of zijn de andere nou zo dom?’.
Is het nu echt te simpel gedacht van mij dat we voor de oplossing van de eurocrisis terug moeten naar het werkelijke probleem, de weeffout in het eurosysteem?
Waarom blijft de politiek, en opvallend genoeg ook de meeste economen in Nederland, zo bezig met symptoombestrijding?
Ik wil mijn column als volgt opzetten. Eerst gaan we – ik weet het, ik verval in herhaling – terug naar de weeffout in de euro. Daarna wil ik uitleggen dat de nieuwste maatregelen weer een vorm van symptoombestrijding zijn. Vervolgens wil ik een kader scheppen waaruit de werkelijke oplossing kan worden geboren. En tot slot, ook heel interessant, staan we stil bij de vraag waarom er maar geen oplossing komt. Spelen er misschien ook andere belangen?
Weeffout
Nogmaals de weeffout in het eurosysteem: eurolanden die economisch achterop raken (of geen goede monetaire discipline hebben) worden (meestal terecht) gestraft door de financiële markten met een hogere rente, maar kunnen zich niet uit de problemen redden door de valuta te devalueren om zodoende de concurrentiekracht te herstellen en dus weer te kunnen groeien. Zoals nu ook is gebleken werkt de ‘One-Size-Fits-All’ filosofie niet voor ‘Het Europa van de verschillende economische snelheden’.
De waarde van de euro is immers wel passend voor de sterkere eurolanden maar veel te duur geworden voor de zwakkere eurolanden.
Als gevolg hiervan zijn laatstbedoelde landen hun internationale concurrentiekracht kwijtgeraakt.
Er moet dus naar een mechanisme worden gezocht waarmee het prijs- en loonniveau in de probleemlanden weer snel en op eenvoudige wijze kan devalueren, ten opzichte van dat in de sterkere eurolanden en naar een oplossing dat landen niet gestraft worden in de vorm van een hogere rente als het om wat voor reden dan ook niet goed gaat.
Symptoombestrijding
Het is ronduit verbazingwekkend dat alle tot nu gepresenteerde oplossingen niet teruggrijpen op bovengenoemde weeffout. Om er maar een paar te noemen: nog meer leningen geven aan landen in problemen, het door de ECB opkopen van slechte leningen (om de marktrente te drukken, en banken die te veel in dit soort leningen hebben belegd een ‘bailout’, de zoveelste, te geven).
Ook het vorige week besloten sanctiemechanisme, inhoudende de probleemlanden een boete te geven als ze zich niet aan de begrotingsproblemen houden, getuigt natuurlijk niet van wijsheid. Een boete als belangrijkste uitkomst van de door de media gedoopte top der toppen! Het is toch een grote ‘slapstick’ aan het worden. Niemand minder dan Ali B moest dat vorige week vrijdag twee economen uitleggen tijdens De Wereld Draait Door: terwijl de economen aan het uitleggen waren dat dit toch wel weer een goede stap in de richting was, merkte Ali B droogjes en terecht op dat als landen financieel in de problemen zitten, een boete toch niet betaald kan worden!
Kader voor oplossing
Maar onder goede economen bestaat er wel degelijk consensus over het kader waarbinnen oplossingen moet worden gezocht. Ik zet ze op een rijtje:
1. de noodzaak van snelle toekomstperspectieven op gezonde en structurele reële economische groei, niet alleen in de sterkere maar vooral in de zwakkere eurolanden (heeft iemand al aan een Marshall-plan gedacht?),
2. de noodzaak van gezonde financiële staatshuishoudingen in alle eurolanden;
3. de noodzaak van een stabiel financieel stelsel dat primair dienstbaar is aan de maatschappelijke en economische belangen van burgers, bedrijven en overheden;
4. het streven naar verantwoorde/realistische Europese integratie en solidariteit met duidelijke en afdwingbare nationale verantwoordelijkheden,
één en ander binnen het monetair-economische beleidskader van ‘houdbare prijsstabiliteit’ zoals dat is geformuleerd in het Verdrag van Maastricht en opgenomen in de statuten van de Europese Centrale Bank (ECB).
Ik heb eerder gemeld dat er twee denkrichtingen zijn voor de oplossing van de eurocrisis. Ten eerste eurobonds, maar dan wel binnen het juiste kader.
De ideale omgeving voor deze oplossing is een fiscale unie en waarschijnlijk ook een federaal Europa.
Dit is een stap voorwaarts naar verdere integratie binnen Europa.
Helaas ligt dit traject moeilijk omdat dit in bijna alle landen wijzigingen in de grondwet verlangt. Lastig, daar we in veel landen anti-eurosentimenten kennen.
Wellicht zijn er tijdelijk tussenvormen mogelijk. Er zijn door de Europese Commissie al een aantal varianten van eurobonds voorgesteld.
Een tweede oplossing is die van al dan niet tijdelijke ‘dual currencies’. Diverse deskundigen hebben hiervoor goede oplossingen aangereikt.
Het gaat helaas te ver om dit uitgebreid uit te leggen. Deze week heeft het prestigieuze Duitse researchinstituut IFO uitgebreid aandacht besteed aan deze route. Daar komt ook de op het gebied van dit leerstuk internationaal toonaangevende researcher André ten Dam met de Matheo Solution bij de IFO prominent aan het woord.
Ik vind het systeem van dual currencies (al dan niet in samenhang met eurobonds) een goede oplossing, maar beschouw het wel als een (waarschijnlijk realistisch en noodzakelijk) stapje terug.
Verder is voor de allesomvattende oplossing enerzijds van belang dat de staatsschulden in de zwakke eurolanden tot een houdbaar niveau afgestempeld worden en anderzijds dat we een vangnet creëren voor de banken. Bij het afstempelen van de staatsschulden en het hervormen van de economie in die landen dient het IMF aan het roer te staan.
Zoals recentelijk ook door Johan Witteveen betoogd kan daarbij dan ook gebruik gemaakt worden van de reserves van de BRICS-landen. Deze landen zullen daartoe - juist ook uit eigen belang - bereid zijn, maar natuurlijk niet eerder dan dat zij ook daadwerkelijk zien dat hun geld niet in een bodemloze put verdwijnt.
Waarom geen oplossing?
Ik heb me het laatste jaar zo verbaasd over het gebrek aan daadkracht en visie onder politici en economen, dat ik zo langzamerhand geloof dat er nog andere belangen een rol spelen die wij wellicht niet goed kunnen overzien.
Ja, natuurlijk is er politieke onenigheid in Europa en natuurlijk zijn er anti-Europese sentimenten in diverse landen, maar dat kan zo langzamerhand niet de enige verklaring zijn.
De vooraanstaande Duitse professor Hans-Werner Sinn heeft al een aantal malen gezegd dat de VS een oplossing blokkeren. Er zijn immers ook veel Amerikaanse banken die schuldpapier van de zwakke eurolanden in bezit hebben. Maar meer dan dat: de logische en noodzakelijke schuldsanering van landen als Griekenland, Portugal en mogelijk ook Italië zal CDS’en ‘triggeren’ en dat gaat nog grotere additionele verliezen opleveren bij vooral de Amerikaanse zakenbanken die deze kredietverzekeringen hebben uitschreven (vaak tegen veel te lage prijzen, omdat de riskmanagers van de zakenbanken risico’s meestal altijd te laag inschatten).
In een effectieve oplossing zou dus een belangrijk deel van de Europese schuldsanering in de VS terecht komen.
Ik vraag me zo langzamerhand echt af of we in Europa niet te netjes zijn richting de VS.
Ik geloof niet in complottheorieën, maar wel dat er zakelijke belangen zijn en mensen (en landen) die daarnaar handelen. Wellicht moet er ook maar eens een echte Europese leider opstaan die eens een hartig woordje met Obama gaat spreken.
Dit dus. Ik heb steeds meer het idee dat de VS werkelijk een heel vies spelletje speelt.quote:Op vrijdag 16 december 2011 08:53 schreef Goofjansen het volgende:
Weer een zeer goede uiteenzetting omtrent de \Euro problematiek en eventuele oplossingen
[..]
Ik vraag me zo langzamerhand echt af of we in Europa niet te netjes zijn richting de VS.
Ik geloof niet in complottheorieën, maar wel dat er zakelijke belangen zijn en mensen (en landen) die daarnaar handelen. Wellicht moet er ook maar eens een echte Europese leider opstaan die eens een hartig woordje met Obama gaat spreken.
Wij hebben nog steeds het misguided idee dat de VS onze bondgenoot is maar in de tijd van financiele oorlogsvoering is de USA gewoon de grootste vijand die Europa heeft.quote:Op vrijdag 16 december 2011 09:21 schreef SemperSenseo het volgende:
[..]
Dit dus. Ik heb steeds meer het idee dat de VS werkelijk een heel vies spelletje speelt.
Dit dus. Het is ongeloofelijk hoeveel tegenstrijdige en vaak sensationele berichten er door zichzelf benoemde specialisten de wereld wordt ingestuurd. Te beginnen met die clowns vd Telegraaf. Heb de indruk dat ze voor eigen winkel spreken en hun wensen maar als waarheid verkondigen. Ook weten ze dat angst het best verkoopt van allemaal, en ze doen er maar gulzig aan mee. Veel te veel voorbarige conclusies, vaak gebaseerd op gedeeltelijke of achterhaalde feiten.quote:OT: Het is het verstandigste deze hele show niet meer te volgen heb ik het idee, tenminste niet aktueel. Morgen is telkens weer anders dan vandaag en gisteren om vervolgens weer afgeserveerd te worden de week erop. Stap voor stap word echter duidelijk welke richting we heengaan imo...
quote:vr 16 dec 2011, 10:46 '
Geen melding van euroval in prospectus EFSF'
LONDEN (AFN) - In de nieuwe prospectus van het Europese noodfonds EFSF wordt geen melding gemaakt van een mogelijk uiteenvallen van de eurozone of het verdwijnen van de euro. Dat meldden bronnen aan de krant Financial Times.
In een voorlopige schets van de prospectus voor beleggers stond de waarschuwing er op last van juristen nog in.
Maar in de uiteindelijke versie is die er uitgehaald, omdat bestuurders dat graag wilden, aldus de ingewijden.
Die denkt ook, laat ik nog eens een superlatief proberen. Misschien dat de politiek dan wat gaat doen.quote:Op vrijdag 16 december 2011 09:51 schreef PattyBrard het volgende:
IMF-chef waarschuwt voor jaren '30 toestanden
[...]
Ik denk inderdaad dat er veel te veel belang wordt gehecht aan losse flodders.quote:Op vrijdag 16 december 2011 10:31 schreef misteriks het volgende:
[..]
Dit dus. Het is ongeloofelijk hoeveel tegenstrijdige en vaak sensationele berichten er door zichzelf benoemde specialisten de wereld wordt ingestuurd. Te beginnen met die clowns vd Telegraaf. Heb de indruk dat ze voor eigen winkel spreken en hun wensen maar als waarheid verkondigen. Ook weten ze dat angst het best verkoopt van allemaal, en ze doen er maar gulzig aan mee. Veel te veel voorbarige conclusies, vaak gebaseerd op gedeeltelijke of achterhaalde feiten.
Toch vind ik dat dreigement niet zo sterk als het misschien lijkt. Je schrijft zelf regelmatig dat een land ten onder gaat als het uit de Euro stapt, dat betekent ook dat het bankwezen in die landen een flinke klap krijgt. En dan ontstaat een paradoxale situatie, namelijk dat er alsnog problemen ontstaan in het bancaire systeem terwijl de het huidige plan en de vorige plannen juist opgezet waren om dat te voorkomen. En dan ga ik nog voorbij aan de gevolgen voor de export/import-banden tussen de Europese landen onderling.quote:Op vrijdag 16 december 2011 22:44 schreef HiZ het volgende:
Het risico van niet-ratificatie komt daarmee helemaal bij de niet-ratificerende staat te liggen. Als de Ieren nee stemmen hoeven ze geen tweede referendum houden, maar kunnen ze Punts gaan drukken.
Ja, voor de andere landen is het niet leuk, maar die hebben dan ESM, EFSF én de ECB die bij een dergelijke accute crisis zonder enige twijfel zal optreden om de eurozone te redden. De 'outs' hebben helemaal alleen te maken met de fall-out van hun eigen keuzes.quote:Op vrijdag 16 december 2011 22:58 schreef Bolkesteijn het volgende:
[..]
Toch vind ik dat dreigement niet zo sterk als het misschien lijkt. Je schrijft zelf regelmatig dat een land ten onder gaat als het uit de Euro stapt, dat betekent ook dat het bankwezen in die landen een flinke klap krijgt. En dan ontstaat een paradoxale situatie, namelijk dat er alsnog problemen ontstaan in het bancaire systeem terwijl de het huidige plan en de vorige plannen juist opgezet waren om dat te voorkomen. En dan ga ik nog voorbij aan de gevolgen voor de export/import-banden tussen de Europese landen onderling.
En alleen België heeft daar last van? Omdat ze nu eindelijk een regering hebben?quote:Als reden noemde de kredietbeoordelaar onder meer de verslechterende voorwaarden van de eurolanden om te lenen.
Het is vast beter onderbouwd in het rapport dat ze er over geschreven hebben, maar de journalist heeft denk ik alleen naar het persbericht gekeken.quote:Op zaterdag 17 december 2011 10:04 schreef Igen het volgende:
Raar
[..]
En alleen België heeft daar last van? Omdat ze nu eindelijk een regering hebben?
quote:Moody's verlaagt Belgische rating - Fitch dreigt te volgen
16/12/11, 23u01
Het ratingbureau Moody's heeft de kredietwaardigheid van België verlaagd met twee stappen, van 'Aa1' naar 'Aa3'. De nieuwe score krijgt ook een negatieve outlook mee, wat betekent dat mogelijk nog nieuwe ratingverlagingen volgen.
Als reden haalt de kredietbeoordelaar onder meer de verslechterende voorwaarden van de eurolanden aan om te lenen, evenals de risico's met betrekking tot de Belgische economische groei en de kosten die de redding van de banken zoals Dexia met zich mee zouden kunnen brengen.
"De fragiliteit van de markten voor overheidsschuld is steeds meer uitgesproken en er is weinig kans op beterschap in de nabije toekomst. Dat vertaalt zich in een mogelijke toename van de spanningen met betrekking tot de financiering in de eurolanden met een staatsschuld en financieringsnoden zoals België", luidt het in een communiqué.
Als tweede motief voor zijn beslissing vermeldt Moody's de aanzienlijk hoge risico's voor de economische groei op middellange termijn. Het ratingbureau wijst ook op de nieuwe risico's die gekoppeld zijn aan de redding van de banken en die veel "onzekerheid met zich meebrengen voor de publieke financiën".
'AA+/RWN'
Eerder vandaag dreigde ook Fitch al de rating van België en andere landen als Spanje, Italië en Ierland te verlagen. De kredietscore van de landen ging van 'negative outlook' naar 'rating watch negative (RWN)', waarmee wordt aangegeven dat er een hogere kans bestaat dat er op korte termijn een ratingverlaging komt. België krijgt daarmee van Fitch de score 'AA+/RWN'.
Standard & Poor's (S&P) verlaagde in november de Belgische kredietscore al van AA+ naar AA, met een negatieve outlook. (belga/adb)
http://www.demorgen.be/dm(...)eigt-te-volgen.dhtml
In de nieuwsberichten waarin het VK zijn AAA-rating behoudt komt telkens naar voren dat wat de korte termijn betreft de centrale bank als lender of last resort wil optreden en dat danzij de diversiteit in de economie het op de lange termijn allemaal wel goed zal komen.quote:Op zaterdag 17 december 2011 11:32 schreef SemperSenseo het volgende:
Ik vind de logica van de Angelsaksische ratingbureaus heel biased. je zou namelijk ook kunnen beargumenteren dat de UK heel veel last gaat ondervinden van de 'eurocrisis'. Dit vanwege diens opstelling tegenover de EU, maar ook omdat het erg afhankelijk is van zijn handel met Europa. Gaat Europa economisch veel last krijgen, dan zal de UK logischerwijs ook heel veel economische schade zal ondervinden. Worden de EU verkouden, dan wordt de UK doodziek. Gek genoeg zien die ratingbureaus dat niet.
Volgens mij is daar ook helemaal geen bewijs voor. Het is niet zo dat recessies structureel dieper uitpakken in het VK.quote:Op zaterdag 17 december 2011 11:32 schreef SemperSenseo het volgende:
Worden de EU verkouden, dan wordt de UK doodziek. Gek genoeg zien die ratingbureaus dat niet.
En wat is er dan zo nieuw aan Belgie; en wat maakt van Belgie een land met een fundamenteel probleem? In vergelijking met andere EU landen doet Belgie het verhoudingsgewijs redelijk goed. Begrotingstekort is er, maar min of meer onder controle, werkloosheid naar Belgische normen historisch laag, en nog geen recessie. En de staatsschuld was een tiental jaren terug zelfs nog 30% hoger. Toen hoorde je er geen haan naar kraaien. Trouwens zijn de hervormingsplannen in het nieuwe regeerakkoord spectaculair te noemen, 11,5 miljard Euro in 1 (!!) jaar.quote:Op zaterdag 17 december 2011 12:42 schreef Bolkesteijn het volgende:
Ik snap het gemopper over de ratingbureaus niet zo goed. Zijn jullie er dan echt van overtuigd dat de ratingbureaus echt veel invloed hebben terwijl ze eigenlijk slechts bevestigen wat iedereen al weet? Die rentes op staatsobligaties van de probleemlanden zijn niet voor niets zo hoog, deze landen zitten namelijk in fundamentele problemen voor wat betreft het huishoudboekje van de overheid.
Over hoe een kredietbeoordelaar werkt heeft s_e trouwens een prachtig topic geopend wat toch echt het beeld over kredietbeoordelaars nuanceert:
Hoe werkt een krediet beoordelaar?
Nieuw? Je kan met een discontinu ratingsysteem nou eenmaal niet anders dan in stapjes werken, er bestaan geen ratings 'achter de komma'. Daarom is er meestal geen directe aanleiding nodig voor een ratingverlaging. Als je op zoek bent naar een echte smoking gun zul je die denk ik niet vaak vinden als het om een ratingverlaging gaat.quote:Op zaterdag 17 december 2011 13:17 schreef misteriks het volgende:
En wat is er dan zo nieuw aan Belgie; en wat maakt van Belgie een land met een fundamenteel probleem?
Plannen zijn nog niet gerealiseerd, en dat maakt een groot verschil in de politiek. Heb je trouwens al in het topic gekeken van s_e over de kredietbeoordelaars gekeken? Daar staat een heel goed overzicht van wat er allemaal meegenomen wordt bij het opstellen van een beoordeling. Daar kun je wellicht ook gedeeltelijk een antwoord vinden over waarom een kredietbeoordelaar tot een bepaalde beslissing komt.quote:In vergelijking met andere EU landen doet Belgie het verhoudingsgewijs redelijk goed. Begrotingstekort is er, maar min of meer onder controle, werkloosheid naar Belgische normen historisch laag, en nog geen recessie. En de staatsschuld was een tiental jaren terug zelfs nog 30% hoger. Toen hoorde je er geen haan naar kraaien. Trouwens zijn de hervormingsplannen in het nieuwe regeerakkoord spectaculair te noemen, 11,5 miljard Euro in 1 (!!) jaar.
Wat zouden dat soort verborgen belangen zijn dan? Stellen dat het uit Angelsaksisch traineren komt vind ik geen sterk argument, waarom een commercieel bedrijf zich daar voor lenen? Je moet op zijn minst met commerciële motieven komen als je deze stelling aan wil hangen vind ik.quote:Deze nieuwe ratingverlaging brengt bij mij echt de indruk dat er andere, verborgen belangen meespelen. Want hoe je het draait of keert, lijkt me dat het risico dat Belgie ooit zijn betalingsverplichting niet kan nakomen niet hoger dan ooit tevoren. De schade die deze agencies aanrichten zijn in feite een selffulfiling prophecy, en dat weten ze zelf ook wel...
| Forum Opties | |
|---|---|
| Forumhop: | |
| Hop naar: | |