Schuld Griekenland kwijtschelden lijkt niet genoeg

De leiders van de eurolanden eisen dat banken, verzekeraars en pensioenfondsen Griekenland minimaal de helft van zijn schulden kwijtschelden. Maar ook dat is waarschijnlijk weer niet genoeg.
Het nieuwe IMF-rapport over Griekenland dwingt de leiders van de eurolanden nieuwe, vergaander maatregelen te treffen om de crisis te beteugelen. De 109 miljard euro noodhulp die de eurolanden en het IMF in juli reserveerden, schiet tekort. Er moet minimaal 143 miljard euro méér bij.
Dat is geen boodschap die de politieke leiders graag aan hun parlementen vertellen. De enige uitweg is de tegenvaller af te wentelen op anderen. Dat zijn de banken, verzekeraars en pensioenfondsen. In het reddingsplan van juli zouden zij ook al een (vrijwillige) bijdrage leveren aan de schuldsanering van Griekenland. Toen werd verwacht dat zij een verlies van 21 procent op hun portefeuille Griekse staatsobligaties zouden incasseren. De economen van het IMF hebben berekend dat het nieuwe financiële gat van 143 miljard euro gedicht wordt als de private obligatiehouders niet 21, maar 60 procent op het Griekse schuldpapier afboeken. Daar sturen de regeringsleiders op aan, volgens de Brusselse wandelgangen.
Milde aderlating
De banken, veruit de grootste private sector-partij, voelen er uiteraard weinig voor. Het offer van 21 procent brachten ze al met tegenzin. 90 procent van de banken had zich volgens het plan als vrijwilliger moeten melden voor de milde aderlating van 21 procent. Hoeveel banken zich daadwerkelijk bereid toonden en hoeveel schuld zij samen wilden afboeken, is nooit naar buiten gebracht.
Het Institute of International Finance (IIF), dat namens de banken met de politici in Brussel onderhandelt, verzet zich hevig tegen een grotere 'haircut' (afwaardering). Het IIF zou niet verder willen gaan dan 40 procent, terwijl de noordelijke eurolanden op minimaal 50 procent aandringen. Bij een haircut van 50 procent komt het Griekse tekort op 113,5 miljard uit.
Zelfs als de politiek aan het langste eind trekt, zet de haircut van 50 procent waarschijnlijk te weinig zoden aan de dijk. Dat komt omdat die alleen voor de private sector geldt. De ECB, de eurolanden en het IMF hebben samen echter 34,8 procent van de Griekse schuld in handen, schreef de Zwitserse bank UBS vorige week in een rapport. De 50 procent-reductie geldt dus maar voor 65 procent van de Griekse schuldenlast.
Het werkelijke effect is nog lager, omdat 29 procent van de Griekse staatsobligaties bij Griekse banken staat geparkeerd. Geen van de doodzieke Griekse banken kan een verlies van 50 procent op zijn staatsobligaties dragen. De eurolanden moeten daarom, via het noodfonds EFSF, de verliezen van de Griekse banken onmiddellijk compenseren met nieuwe leningen aan Griekenland. Per saldo daalt de Griekse schuldenlast daardoor niet.
Toekomstige schulden
In feite gaat het dus om 50 procent afwaardering op 36 (65-29) procent van de Griekse schuld. Oftewel: een nettodaling met 18 procent. Bij die berekening zijn nog twee kanttekeningen op zijn plaats. A: volgens de wandelgangen in Brussel zal de haircut van de banken ook ditmaal op vrijwillige leest zijn geschoeid. Aangezien de banken zich fel verzetten tegen een grotere haircut, zullen ze niet in de rij staan. B: de korting wordt niet alleen berekend over de lening, maar ook over de renteverplichtingen, de toekomstige schulden.
Een rekenvoorbeeld. Stel dat de obligatie een looptijd heeft van tien jaar. Dan ontvangt de bank na tien jaar de uitgeleende 1.000 euro terug, maar heeft zij ook tien jaar een jaarlijkse rente van 9 procent (het rekenpercentage uit het reddingsplan van juli) opgestreken. In totaal levert de obligatie de bank in tien jaar tijd 1.900,25 euro aan aflossing plus rente op. De haircut wordt berekend over dat bedrag. Van de bank wordt verwacht dat zij Griekenland 950 euro kwijtscheldt in een periode van tien jaar. Restschuld op dit moment: 950 euro, niet 500.
De Griekse schuldenlast wordt door de haircut, die vooral de renteverplichtingen verlaagt, hoofdzakelijk op lange termijn verlicht. Maar die schuld is met 160 procent van het bbp nu al onhoudbaar hoog. Zowel de economen van UBS als de Griekse econoom Lucas Papademos, een voormalig ECB-bestuurslid, betogen dat de kortingsactie weinig zin heeft als die beperkt blijft tot de banken en verzekeraars.
Woensdag moet er op de eurotop dan toch echt een oplossing komen voor de Griekse schuldenkwestie. De oplossing ligt vooral bij de ander. Er zijn nog vier kwesties op te lossen. En die behoren niet tot de categorie details.
http://www.volkskrant.nl/(...)kt-niet-genoeg.dhtml