Victors vrienden wonen steeds verder weg
Spyker-ceo Victor Muller moet om steun voor zijn avonturen naar almaar exotischer oorden trekken. Zijn nieuwe vriend heet Zhang Xiugen, volgens Muller een grote naam in China.
Muller zegt over Xiugen, die eigenaar is van de bij de veel experts onbekende Hawtai Motor Group uit Peking, dat hij een echte ondernemer is. 'Net als wij van Spyker.'
De komst van de nieuwe vriend, die nog wel goedgekeurd moet worden door Zweedse en Chinese instanties, is meer dan welkom. Muller staat het water immers weer eens aan de lippen. De energiekeling combineert ondernemerszin met een forse portie bravoure, wat hem niet zelden in de problemen brengt.
Productiestop voorbij Een jaar geleden ontfermde de topman van het nietige Spyker Cars uit Zeewolde zich over het vele malen grotere Zweedse automerk Saab, waarvoor faillissement dreigde. Een heldenstatus in Zweden volgde, maar dat was van korte duur. De verkopen vielen in 2010 tegen en begin april van dit jaar kon Saab zijn leveranciers niet meer betalen. Sindsdien wordt er geen auto meer gemaakt van het iconische Zweedse merk.
Muller werd in no time van held de kop van Jut. Hij hield zich even schuil, kwam niet opdagen op de AutoRai in Amsterdam, waar de nieuwste modellen van Saab werden geshowd, maar verslagen was hij nimmer. Mede dankzij de ¤ 150 mln die Zhang met Hawtai wil fourneren, moeten er komende week weer Saabs van de band rollen in de Zweedse fabriek te Trollhättan.
Vast patroon bij reddingen Trouwe volgers van Mullers capriolen halen hun schouders op als ze geconfronteerd worden met het nieuwste reddingsplan voor Spyker Cars, dat afgelopen week werd gepresenteerd. Ze zien er een bevestiging in van 's mans grootste gave: mensen zķ enthousiast maken voor zijn vaak wilde plannen, dat ze grif hun portemonnee trekken en meedoen. Dat de Chinezen zich maar wat graag verbinden aan prestigieuze, westerse merken zal in dit geval zeker geholpen hebben, wordt opgemerkt.
Tegelijkertijd laten Spyker-kenners niet na erop te wijzen dat Muller sinds zijn eerste bemoeienissen met het autobedrijf, begin deze eeuw, vooral is uitgeblonken in het missen van doelstellingen. Ze zien een patroon in de reddingsoperaties die met de regelmaat van de klok noodzakelijk blijken: een nieuwe redder wordt doorgaans een belang van net geen 30% in het bedrijf in het vooruitzicht gesteld, rechtstreeks dan wel via een obligatie die om te zetten is in aandelen. Een belang van die omvang garandeert voldoende kapitaal voor een doorstart en betekent tegelijkertijd dat de nieuwe investeerder geen bod hoeft uit te brengen op alle aandelen. De nieuwe redder vervangt in de regel een eerdere redder, die zijn belang in Spyker ziet verwateren door de uitgifte van nieuwe aandelen.
Formule 1 Na verloop van tijd verdwijnt de oude redder van het toneel. Soms mokkend, zoals het geval was bij Michiel Mol, die rijk is geworden door de verkoop van websiteontwikkelbedrijf Lost Boys. Met zijn vader Jan kocht hij in 2006 voor ruim ¤ 37 mln aandelen in Spyker om zo de overname van het Formule 1-team Midland mogelijk te maken. Deelname aan de prestigieuze racewedstrijden zou de trage verkoop van Spyker-auto's moeten stimuleren, zo was de gedachte. Het werd een geldverslindend fiasco, en Mol nam het raceteam nog geen jaar later over van Spyker.
Kort daarna verkocht de familie Mol de aandelen in het bedrijf, voor een prijs die circa ¤ 30 mln onder de aanschafwaarde lag. Zoon Michiel verzuchtte in deze krant dat hij te lichtzinnig in het avontuur met Spyker was gestapt. 'Als ik geweten had wat er allemaal speelde bij Spyker, had ik het niet gedaan.'
Voorafgaand aan de investering had de familie Mol geen gedegen boekenonderzoek laten uitvoeren. Op de vraag of hij Muller dan op zijn blauwe ogen heeft geloofd, antwoordde Michiel Mol: 'Ja, dat heeft me zelf ook wel verbaasd.'
Boekhoorn In de jaren vķķr en na de beursgang van Spyker in 2004 klopte Muller niet alleen bij Mol aan, maar ook bij andere bekende Nederlandse investeerders aan om financiële steun voor zijn plannen met Spyker. Mediatycoon John de Mol deed nog even mee, evenals de Nederlands-Hongaarse investeerder George Tķth.
Marcel Boekhoorn, die multimiljonair werd met de verkoop van telecombedrijf Telfort aan KPN, sprong in het voorjaar 2007 bij toen Muller op het laatste moment de financiering van zijn Formule 1-plannen niet rond dreigde te krijgen. Boekhoorn kocht 375.000 aandelen Spyker tegen ¤ 20 per stuk, goed voor een totaalbedrag van ¤ 7,5 mln en een belang van 5,7%. Dat aandelenpakket verwaterde in december van hetzelfde jaar tot beneden 5%. Nog vervelender was dat het aandeel Spyker inmiddels was gezakt tot onder euro 4.
Mullers steun uit buitenland De tijd dat Muller zijn hand ophoudt bij Nederlandse partijen lijkt voorbij. Begin 2010 klopte hij nog wel met succes aan bij oude bekende Pieter Heerema. De steenrijke offshoreondernemer leent $ 25 mln aan zijn vroegere advocaat via een converteerbare obligatie en vertrok onlangs van de ene op de andere dag als commissaris. Maar verder is Muller voor steunoperaties aangewezen op partners die uit steeds verder afgelegen gebieden komen.
Eind 2005 stappen de Arabieren van Mubadala Development Company in, gevolgd door de puissant rijke Russische bankier Vladimir Antonov in 2007 en Gemini Investment Fund van de Bahamas in 2008. Dat laatste fonds wordt vaak gelinkt aan Antonov, maar volgens Muller zit er een groep van Amerikaanse 'family offices' achter. Op de vraag of er niet toch ergens een connectie is met Antonov, antwoordde Muller afgelopen week: 'Nee. Althans niet dat ik weet.'
Chinaroute De kwestie speelde op omdat Antonov in 2010 zijn belang in Spyker moest opgeven vanwege vermeende banden met de maffia. Dat stond aan een overname van Saab in de weg. Nu er een jaar later geen bewijs tegen Antonov is gevonden ('Mijn vriend is zo schoon als een baby', zei Muller daar zelf over) mag de Rus weer toetreden als aandeelhouder. Hij zou staan te popelen, hoewel zijn bijdrage dankzij de komst van de Chinezen minder urgent is geworden.
De financieel journalisten Maarten van der Pas en Robert van den Oever schreven vlak vķķr de overname van Saab het boek Spyker, een dollemansrit, waarin ze de noodgrepen van Muller beschrijven. De Chinaroute die nu bewandeld wordt, sluit haarfijn aan op eerdere reddingsoperaties, merkt medeauteur Van den Oever op. 'Het patroon is bekend. Muller heeft geld nodig en klopt steeds vaker bij mensen aan die hem slecht kennen.'
Strategisch belang Chinezen Hawtai krijgt naar goed gebruik een belang van 29,9% in Spyker. Toch is er een belangrijk verschil tussen de komst van de Chinezen en die van eerdere investeerders. Want waar Muller in het verleden zijn hand ophield bij partijen die alleen geld inbrachten, behelst de deal met Hawtai veel meer. De Chinezen maken zelf auto's en hebben dus niet alleen een geldelijk, maar ook een strategisch belang.
Hawtai krijgt met de overeenkomst met Spyker, dat binnenkort trouwens omgedoopt wordt in Swedish Automobile, de mogelijkheid Saab-auto's te produceren en te introduceren op de Chinese markt. Van den Oever: 'Dat maakt de komst van de Chinezen natuurlijk toch anders dan de komst van eerdere investeerders.'
Geen volledige verkoop Muller is ermee in zijn nopjes. In een telefonische toelichting vanuit Peking liet hij afgelopen week weten onder de indruk te zijn van wat hem in China is overkomen. 'Ik heb veel persconferenties gedaan, maar dit was nieuw. Er waren meer dan 200 journalisten aanwezig. Voor de Chinezen is het bijzonder dat zij zich tegenwoordig kunnen inkopen in grote overzeese merken.'
Volgens de rasoptimist, die zich vaak afzet tegen de zure reacties die hem in Nederland ten deel vallen, kon hij uit 'een dozijn belangstellenden' kiezen, maar beviel Hawtai het best. Ook omdat het bedrijf, aldus Muller, qua omvang op dat van hem lijkt.
Een volledige verkoop zegt Muller niet na te streven. 'Daar hebben we geen belangstelling voor.'
http://www.fd.nl/artikel/(...)en-steeds-verder-weg