quote:
Leterme wil van geen wijken weten
Het antwoord op de vraag of de regering valt, bleef tot gisteravond nee. Premier Leterme zocht tot het eind koortsachtig uitstel en dreigde ook anderen mee te sleuren in zijn val. Jo Vandeurzen werd alvast vrijgepleit door het Brusselse hof van beroep.
Maar dat deze regering een aflopend verhaal is, blijkt uit de taal van zijn eigen partners. Niemand steunde Yves Leterme nog, zijn eigen partij het minst van allemaal. 'Als hij nu niet gaat, dan kan hij nooit meer terugkomen', zei een lid van de meerderheid.
Het was allemaal zo (relatief) vriendelijk begonnen, gisterochtend. Na afloop van de kern, de eerste in een rij van drie, betuigden alle vicepremiers hun steun aan Yves Leterme. Maar meer dan lippendienst was dat niet: de onderzoekscommissie die een dag eerder was aangekondigd bleef als een molensteen om Letermes nek hangen. "Onmogelijk dat hij die heelhuids doorkomt", klonk het met meer dan een zweem van leedvermaak binnen de meerderheid.
Dat de uiterlijke welwillendheid van de vicepremiers niet meer dan uitstel van executie was, bleek na dat moment erg snel. Tijdens de Kamerzitting van gisteren, net na de tweede kern van de dag, daagde de premier niet op. Toen bleek dat de voorzitter van het Hof van Cassatie, Guislain Londers, een brief aan Kamervoorzitter Herman Van Rompuy geschreven had waarin hij sprak over duidelijke politieke inmenging in het Fortisdossier gingen de poppen aan het dansen. Londers deelde Van Rompuy ook mee dat de regering al twee dagen voor het arrest van het hhof van beroep op de hoogte was van de gerechtelijke uitspraak.
De dramatiek steeg ten top toen de voorzitters uit de meerderheid en de vicepremiers zich plots ijlings naar de Zestien begaven voor overleg, gevolgd door een derde kern en een ministerraad. "We kunnen niet zeggen dat het goed gaat", was de cryptische maar onheilspellende commentaar van PS-voorzitter Elio Di Rupo. Niemand die toen nog geloofde in het overleven van Yves Leterme als premier.
"Als hij nu niet vertrekt, zal hij nooit kunnen terugkeren", zo omschreef één vooraanstaand lid van de meerderheid het.
Het probleem op dat moment was niet enkel de interne verdeeldheid binnen de regering. De enen - Milquet en Open Vld - bleven eisen dat die zich stante pede zou buigen over mogelijke politieke beïnvloeding in het Fortisdossier. De anderen - PS en MR - wilden ze omvormen tot een brede onderzoekscommissie over de hele bankcrisis. Alsof dat niet volstond, kwam daar nog de verscheurdheid binnen CD&V bovenop, Letermes eigen partij die lijdzaam moest toezien hoe het parcours van de premier de hele partij aan flarden schoot.
Muur- en muurvast
De absolute hoofdrol in dat verhaal was weggelegd voor Jo Vandeurzen, vanwege zijn integriteit en zijn parcours tijdens de formatie, op handen gedragen door CD&V. En toch was het zijn populaire minister van Justitie die Leterme aanviel, toen hij woensdag in de Kamer fijntjes meedeelde dat het gerecht ook met het kabinet-Justitie contact had opgenomen. Dat verraad door zijn eigen premier maakte dat Vandeurzen gisteravond op de derde bijeenkomst van de kern een gebroken man was en de hele dag met ontslag dreigde. Volgens diverse bronnen kon hij daar zijn emoties niet de baas.
Behalve dat de enorme druk hem oprecht te veel werd, kon zijn dreigement ook een strategisch doel dienen. Met zijn eigen ontslag zou hij namelijk de exit van Yves Leterme vergemakkelijken, die koste wat kost niet het enige slachtoffer wil worden in het Fortisdossier. Maar Leterme wilde gisteren niet horen van opstappen. "Hij zit vijftig meter diep in het beton vast", sneert een regeringslid. Volgens verschillende bronnen zou hij het ontslag van Vandeurzen en zichzelf willen compenseren met dat van Didier Reynders. Maar Reynders voelde er, zo kort voor verkiezingen, bitter weinig voor op te stappen terwijl de andere Franstaligen gewoon blijven zitten. "Alles zit muur- en muurvast", zo omschreef een regeringsbron gisteravond de cul-de-sac.
Uitstel gezocht
Leterme probeerde uit de impasse te geraken door op uitstel te spelen. Vanuit de regering kwam gisteravond de vraag dat het Hof van Cassatie zijn brief van die ochtend toelichtte. Dat gebeurde vooralsnog niet: ten laatste deze namiddag komt een omstandig rapport, waarin ook man en paard genoemd moet worden. Ondertussen pleit een toelichting van de procureur-generaal van het hof van beroep in Brussel Jo Vandeurzen wel vrij. Hij zou zich niet bezondigd hebben aan inmenging bij het gerecht. Over de rol van Leterme spraak het hof van beroep zich niet uit.
Het voorlopige resultaat is dat iedereen blijft zitten waar hij zit. Voorlopig althans. "Als Londers zijn beschuldigingen hard maakt, is dit het einde", zo meldde een liberale bron. Het Hof van Cassatie krijgt daarmee de twijfelachtige eer die ministers aan te wijzen die uit de regering moeten opstappen. Maar het doel is wel bereikt: er is minstens uitstel tot deze namiddag. Ondertussen hoopt de regering ook zijn verdere beroepsprocedure in het Fortisdossier op de rails te kunnen zetten, op vraag van Reynders.
Als dan vandaag uiteindelijk de regering toch valt, kan de aandacht weer gaan naar de opvolging. Gisteren gonsde één naam door de hele Wetstraat, die van Herman Van Rompuy, die als enige het morele gezag zou hebben om de brokken te lijmen. (Fabian Lefevere, Ruud Goossens en Liesbeth Van Impe)