(04-05-2007)
Bemande missie naar Mars brengt risico's mee
Wanneer moet je het leven beëindigen van een astronaut in kritieke toestand, die kostbare zuurstof gebruikt en daarbij ook nog een gevaar is voor de overige bemanningsleden op een lange missie? Moet NASA het DNA van potentiële astronauten testen om te bepalen of ze vatbaar zijn voor ziekten tijdens een lange vlucht?
Nu NASA ergens in de komende 30 jaar een missie naar Mars gepland heeft staan, en met de recente ontdekking van een nieuwe aardachtige planeet buiten ons zonnestelsel, is de organisatie gaan nadenken over enkele netelige, praktische en ethische vragen die ruimte-exploratie opwerpt.
Sommige van deze leven-of-dood-vragen zijn geschetst in een NASA-document omtrent de gezondheid van de bemanning, dat door de Associated Press via een verzoek in het kader van de Freedom of Information Act is bemachtigd. Artsen en wetenschappers van de NASA hopen met behulp van Bio-ethici en medische experts de komende jaren antwoorden te krijgen op deze vragen.
"Zoals je je kunt voorstellen, is dit een onderwerp waar mensen niet gemakkelijk over praten", zei Dr. Richard Williams, Hoofd Gezondheid van de NASA. "We proberen een ethisch kader op te zeten om bemanningsleden en missie-managers uit te rusten met de vaardigheid om zulke moeilijke beslissingen te kunnen nemen, mochten ze ooit voorkomen in de toekomst."
Een onderwerp dat duidelijk nog iets te spannend is om te behandelen: hoe ga je om met de sexuele driften van gezonde jonge mannen en vrouwen die optreden gedurende een jarenlange missie? Sexualiteit wordt niet genoemd in het document, en is is nog steeds praktisch een taboe bij de NASA. Dr. Richard Williams zei dat sexualiteit in de ruimte geen kwestie is van de gezondheid van de bemanning maar onder gedrag valt, en dat deze kwestie bij anderen in de NASA moet worden aangekaart. "De organisatie zal de kwestie vroeg of laat onder ogen moeten zien", zei Paul Root Wolpe, bio-ethicus aan de universiteit van Pennsylvania, die NASA sinds 2001 van advies dient.
Het document behandelt sommige gezondheidskwesties wel in detail, bijvoorbeeld de vraag aan welke dosis straling astronauten blootgesteld mogen worden tijdens ruimtereizen (Deze dosis mag de kans op kanker bij de astronaut met niet meer dan 3 procent verhogen, gemeten over de hele carriére van de astronaut), en hoe lang de werkweek van astronauten maximaal mag duren (die mag niet langer zijn dan 48 uur).
Maar over andere onderwerpen - zoals de stappen die ondernomen moeten worden om van doden af te komen en het stopzetten van medische zorg voor een astronaut als hij of zij geen kans op overleven heeft - meldt het document slechts dat dit kwesties zijn waarvoor NASA nog een beleid moet ontwikkelen.
"Er kan een moment komen waarop een groot overlijdensrisico afgewogen moet worden tegen tegen het succes van de missie", zei Wolpe. "De notie dat wij altijd het welzijn van een persoon boven het succes van de missie zullen kiezen klinkt goed, maar het is niet altijd de juiste manier om besluiten te nemen."
Momenteel kunnen de astronauten en kosmonauten die ernstig ziek worden of gewond zijn tijdens hun verblijf aan boord van het internationale ruimtestation (iets dat tot nu toe nog nooit is gebeurd) de buitenpost 400 kilometer boven aarde verlaten, en snel naar huis terugkeren aan boord van de Russische Soyuz. Dat zal niet mogelijk zijn als een leven-en-dood-situatie zich voordoet tijdens een reis naar Mars, wanneer het dichtstbijzijnde ziekenhuis miljoenen kilometers ver weg is. Bovendien zullen de Mars-reizigers niet altijd kunnen rekenen op instructies afkomstig van de vluchtleiding, omdat het bijna een half uur kan duren voordat het antwoord op een vraag terugkomt via de radiocommunicatie.
De astronauten die naar de maan en Mars reizen voor langere tijdspannes zullen opgescheept zitten met de fundamentele gezondheidsrisico's van ruimtevaart, die sterk aanwezig zijn: straling, het verzwakken van spieren en botten, en de psychologische problemen van eenzaamheid.
NASA zal overwegen of de astronauten preventieve chirurgie moeten ondergaan (zoals verwijdering van de appendix) om medische noodsituaties tijdens een missie te voorkomen, en of de astronauten alvast een testament met instructies in geval van sterfte zouden moeten moeten opmaken.
De organisatie zal ook moeten beslissen of er een restrictie gehanteerd moet worden wat betreft de maximumleeftijd voor bemanningsleden, en of er voor de bemanningsleden de eis moet komen is om sperma of eicellen af te staan vanwege het risico dat ze genetische mutaties ondergaan door hun blootstelling aan straling op een lange missie. "Genetisch onderzoek moet met zorgvuldigheid overwogen worden, omdat toepassing ervan ernstige beperkingen kan hebben voor de carrierekansen van onderzochte personen", zei Williams.
NASA is al aan het overwegen of er genetisch onderzoek vooraf zal moeten gaan aan de keuze van bemanningsleden voor langere missies - momenteel is dit nog niet toegestaan.
In de geschiedenis van NASA hebben drie tragische ongelukken geresulteerd in zeventien doden – Apollo 1, de Challenger en de Columbia - maar deze werden veroorzaakt door technische problemen; niet door medische problemen. De NASA heeft nooit een missie moeten afblazen vanwege gezondheidsproblemen onder de bemanningsleden, de Sovjet Unie daarentegen is 3 van deze situaties tegengekomen.
Sommigen geloven dat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie niet voldoende voorbereid is op de mogelijkheid van een sterfgeval tijdens een missie. "Ik denk niet dat ze zo geweldig omgesprongen zijn met dit onderwerp in het verleden", zei voormalig astronaut Story Musgrave (met zes shuttlevluchten op zijn naam, en in bezit van een doktersdiploma). "Maar het is goed dat ze dit nu overwegen."
(Astrostart)