quote:
Ajax ontwarende, vroeg toen de grijsaard, ten derde male: "Wie is daarginds nu die andere grote en edele Griek toch, Die boven allen met hoofd en brede schouderen uitsteekt?" Helena antwoordt, nauwsluitend van Peplos, godin onder vrouwen: "Dat is Ajax, de reus, de muur en de borstweer der Grieken!" Homerus, Ilias, Boek VII.
Toen in 2001 Vak 410 opgericht werd, leek het er op dat de ArenA weer een stapje dichterbij het supportersideaal kwam: een écht Ajaxstadion. In de periode 1996-2001 was het qua sfeer kommer en kwel in onze thuisbasis. De sfeer - voor zover die er was - werd gemaakt door die idioten van het Coooldown café, vage wannabe superstar-huppelkutjes die een optreden in de ArenA als springplank zagen voor een succesvolle loopbaan, winnaars van talentenjachten en een drumband die - hoewel ze mooie muziek maakten - de verkoop van asprientjes en andere hoofdpijnverlichtende middelen onder Ajacieden behoorlijk gestimuleerd heeft. En er was Vanessa Mae, een muzikante die hartje winter met een kort rokje en lange laarzen een miniconcert in de rust gaf. Ik vrees dat degenen die erbij waren de muziek afdeden als kattengejank en het vergeten, maar het beeld van de hupsende lichaamsdelen van de begaafde violiste nog vol op het netvlies hebben zien staan. Hoe dan ook, de bewering van voormalige ArenA-directeur Jan Gaasterland dat de ArenA een plaats is 'waar ook gevoetbald zou kunnen worden' werd iedere week tot afgrijzen van velen bewezen. En dus niet alleen omdat het voetbal vanaf het ontslag van Morten Olsen Ajaxonwaardig was.
Was het dan zo erg? De voormalige F-side werd verspreid over het stadion en datgene wat er bleef staan liet zich horen als zij vonden dat het moest. Maar dat is een andere manier van uiten en beleven dan de manier die er vanaf 2001 bij kwam, toen Vak 410 opgericht is. Pré-2001 kan ik me alleen de anti Jan Wouters-spreekkoren voor de geest halen. Daarna: bandieri, enorme en indrukwekkende sfeeracties, spandoeken en ludieke liedjes. Toegegeven, dan kán het het minutenlang hetzelfde liedje zingen behoorlijk vervelend en irritant zijn, dan kan je de doeken afdoen als vingerverf en dan kan je allerlei soorten al dan niet gefundeerde kritiek hebben, maar dat staat los van de waardering voor wat 410 doet, waardering die volgens mij vanzelfsprekend moet zijn voor mensen die iets méér voor de club Ajax doen dan enkel kaartjes kopen, op een stoel gaan zitten, fluiten, schelden en vervolgens gefrustreerd de zondagse kookkunsten van moeder de vrouw af gaan kraken.
Vandaar: hoe cynisch je ook naar 410 kan kijken, je kunt niet ontkennen dat het vak een meerwaarde heeft voor Ajax en de ArenA. Niet alleen vanwege de soms fantastische sfeeracties, maar ook omdat Vak 410 via het springen, de pogo, het dansen en het zingen een soort vitaliteit in de ArenA brengt. Die vitaliteit zorgt ervoor dat het stadion leeft, een positieve vitaliteit die overslaat op de spelers en dus indirect in positieve zin een wedstrijd kan beďnvloeden, zeker als die vitaliteit overslaat op de andere delen van het stadion.
Tijdens Ajax - Feyenoord was er op vak 410 een bijzonder fout spandoek te bewonderen. Natuurlijk wordt daar de nodige aandacht aan gegeven en natuurlijk legt Ajax sancties op. Zonder overleg. Zonder echt onderzoek. Fout is fout en daarmee basta. Het is typerend voor een bestuur dat van alles wil, maar op essentiële momenten niet thuisgeeft als er naar de wensen van supporters moet worden geluisterd. De gang van zaken rondom het klassieke Ajaxlogo is daar slechts één voorbeeld van. Dan kan Ajax wel een supportersforum op gaan richten om een soort klankbord te hebben, het komt er ondanks alles toch op neer hoe de club zich in roerige tijden tegenover de supporters opstelt. Daarmee bedoel ik niet dat Ajax zich kritiekloos en volgzaam achter de supporters moet scharen. Daarmee bedoel ik dat Ajax zorgvuldig en realistisch moet zijn in de contacten met de supporters. In het geval van het spandoek zou het normaler zijn geweest als Ajax eerst het gesprek was aangegeaan en dan pas iets zou hebben gedaan. Dan kan het wel zo zijn dat eerdere afspraken geschonden zijn, maar wat is de relevantie van dat punt als slechts één van de genoemde punten daadwerkelijk met 410 te maken hebben en de rest met zaken te maken hebben waar 410 volledig buiten staat? Met zorgvuldigheid en realisme heeft het weinig te maken.
Het gebeurt vaker: Ajax reageert overspannen, wil graag een signaal afgeven en een hoop mensen praten langs elkaar heen. Jaakke in de Sneijder/Perez-zaak, bijvoorbeeld. In het streven om correct te willen zijn wordt de balans correct-zijn en rekening houden met de belangen van de club behoorlijk verstoord. Vak 410 is disproportioneel gestraft voor iets wat op zich fout was, maar waarvan niet vaststaat dat de verantwoordelijkheid voor de volle 100% bij het vak lag. Had dat eerst gedaan, Ajax, dan was het tijdelijk ten gavre dragen van al degenen die uren en dagen kwijt zijn aan sfeeracties een stuk geloofwaardiger geweest. Als Ajax straks de bekerfinale haalt, wordt die sanctie dan 'voor de gelegenheid' opgeheven, net zoals dat tegen Werder Bremen het geval was? Dat is een hypocriete houding. Ajax weet dat de vitaliteit die Vak 410 in de ArenA brengt onontbeerlijk is. Des te vreemder dat er zonder wederhoor en nietsontziend sancties worden opgelegd. Het staat mooi voor de buitenwereld, dat dan weer wel. En wellicht is het typerend voor de huidige marketingstrategie van Ajax: image is everything.
De Griekse held Ajax pleegde zelfmoord nadat hij in een vlaag van waanzin een kudde schapen had gedood. In zijn waanzin zag hij ze aan voor vijanden. Volgens de grote Romeinse dichter Ovidius waren de laatste woorden van Ajax, alvorens hij zichzelf in zijn zwaard wierp uit schaamte vanwege de slachting die hij in zijn waanzin had aangericht:
"Niemand zal Ajax ooit verslaan behalve Ajax zelf!"
Ze zijn hard op weg.