Altijd aan jezelf denken en beloftes -tenzij zwart op wit- negeren.
Zo'n tien jaar geleden startte ik bij een ICT bedrijfje dat wilde groeien en groeien. Het bedrijf was er dusdanig op ingericht dat mensen er tot hun pensioen zouden willen blijven. 'Van de wieg tot het graf' was zelfs het motto toen een in-house kinderopvang werd gerealiseerd. Koste wat kost moest het bedrijf 'de beste werkgever' zijn. Gouden bergen werden beloofd. Groeitrajecten. Van techneut tot manager van je eigen toko, een aandelenpakket dat miljoenen waard zou worden.
Zolang het goed ging in de economie ging het goed, je groeide door en kwam hogerop. Massa's nieuwe collega's kreeg je erbij elke paar maanden, nieuwe projecten, meer geld, een feest was het. Tot het klad erin kwam. De organisatie was groot en log geworden met veel overhead en veel mensen op de bank. Administratie was een puinhoop, de platte organisatie veranderde in een bureaucratisch monster waarbij je ineens allerlei managers boven je had zitten. Er kwam een personeelsstop, tijdelijke contracten werden niet meer verlengd, goede mensen werden op parttime 'typ-miep-opdrachten' gezet op projecten die gedoemd waren te mislukken, mooie opdrachten liet men lopen. Heel demotiverend.
Ineens werden er ook andere bedrijven overgenomen. Er werd gegoocheld met cijfers en sterfhuisconstructies bedacht, BU's werden leeggemaakt en draaiden op papier ineens al tijden absoluut verlies terwijl andere BU's ineens positieve cijfers vertoonden. De administratie was verre van op orde, maar uit elk gaatje probeerde men geld te peuteren. Mensen die vervelend waren omdat ze op de bank zaten, teveel kostten of vraagtekens stelden bij de gang van zaken mochten vertrekken, inclusief managers. Er werd hierbij zelfs geintimideerd. Met fluwelen hand welliswaar, maar toch. Mensen kregen geen ontslag, welnee, mensen kregen de mogelijkheid om zich te herorienteren. Met zoete stem werden wat gesprekken gevoerd waarbij uiteindelijk de slotconclusie was dat medewerker A het niet naar z'n zin had, A niet goed functioneerde en A al elders naar een baan aan het kijken was en dat er voor A dus geen plek meer was en dat men A ging helpen bij het zoeken van een andere baan. Heel gewiekst. Dat soort dingen leer je op managementscursussen.
Ik sprak later nog verbouwereerde ex-collega's die maar een krabbel hadden gezet onder ontslag per direct met een fooi van een maandsalaris (formeel bijv. zeven maanden minus de kosten van een verplichte training en restlease van de auto), zonder te begrijpen wat hen nu eigenlijk was overkomen. De magere jaren zijn voorbij, intussen is het bedrijf weer druk bezig met het werven van mensen. Liefst schoolverlaters uiteraard. Die zijn goedkoop en nog kneedbaar.
Nee. Kijk wat je actuele commerciele uurtarief is en hou de touwtjes strak bij functioneringsgesprekken. Leg ook vanaf dag één dossiers aan, ook van die alleraardigste manager die vrolijk met je een pintje drinkt en over z'n vrouw en kinderen keuvelt. Kreten als 'informele cultuur' zijn niets anders dan marketingmiddeltjes om mensen binnen te houden door ze thuis te laten voelen. Besef dat goed. Zaken zijn zaken, hoe gezellig het er ook aan toe kan gaan bij het karten of kerstdiner. Hou er verder altijd rekening mee dat je vroeg of laat minder gewild kunt zijn, om welke reden dan ook. Dan wordt het keihard zakelijk en is niemand meer geinteresseert in je huisje of je goudvis. Onder normale omstandigheden ga je nooit accoord met ontslag en treedt de kantonrechtersformule in werking, maar wat werkgevers nogal eens proberen is om mensen te lozen met zo min mogelijk kosten. Kortom, hou het zelf zakelijk, bekijk het zakelijk. Afspraken gelden alleen als ze zwart op wit staan, dossiers spreken boekdelen als het erom spant. Kantonrechters zijn ook niet achterlijk en weten wat bedrijven soms verzinnen. Blijf -als het wat slechter gaat- altijd op je hoede. Zeker wanneer je een doorsnee bespreking of zelfs promotieoverleg hebt, maar ineens twee mensen tegenover je ziet zitten waaronder iemand (tijdelijk!) van personeelszaken. Dan is het echt tijd om aan een advocaat te denken. Is het onvermijdelijk, neem dan een goede in de hand. Die verdient zichzelf terug. Bedrijven zijn verzekerd en je hoeft geen stuiver te betalen om gewoon te krijgen waar je recht op hebt.
Zolang het goedgaat: blijf altijd rondkijken en ken je marktwaarde.