Voor de liefhebber.
Tekst en uitleg van een goeie helm
Motorhelmen
Niet alleen in de motorsport maar ook voor het gebruik op de weg moet elke motorrijder een goedgekeurde helm dragen. Helmen worden door de fabrikant aangeboden aan een onafhankelijk keuringsinstituut. Voor Nederland is dat de TNO in Delft. Bij de keuring wordt de helm onderworpen aan een reeks van testen volgens Europees vastliggende normen. In elk land wordt een helm dus aan dezelfde testen onderworpen en het maakt dus niet uit in welk land een keuring is uitgevoerd. De belangrijkste proeven zijn de metingen van de schokdempende werking, de weerstand tegen de inslag van een scherp voorwerp zowel bij hoge en extreem lage temperatuur, de bevestiging en sterkte van de helmsluiting en ook de bestendigheid tegen inwerking van chemische stoffen als brandstof en olie. Ook de invloed van UV-straling (zonlicht) wordt getest. Kortom, de helm ondergaat een waar martelprogramma.
Voldoet een helmtype minimaal aan al deze eisen dan wordt een type-goedkeuring aan de helm verleend en kan de fabrikant bij de productie een voorgeschreven label in de helm naaien. De -meestal witte- label is herkenbaar aan de hoofdletter E met cijfer in een cirkel en een volgnummer wat betrekking heeft op de keuring en de productie. De aanduiding E1 geeft aan dat die helm in Duitsland is gekeurd. Een goedkeuring garandeert de koper dat de helm tenminste aan de veiligheidsnorm voldoet maar zegt niet zo veel over de kwaliteit van de verschillende merken en types helmen. Onderling kunnen er verschillen bestaan in de bij de test gehaalde score. Zo kan een type helm een betere dempingswaarde hebben maar op een ander testpunt weer minder goed hebben gescoord. Raadpleeg daarom voor je keuze de consumenten-testen van motorbladen en laat je ruim voorlichten door verschillende merken-dealers. Een van de belangrijkste punten is de juiste pasvorm van een helm. Een slecht passende helm kan nooit een optimale bescherming bieden en een niet goed vastgetrokken sluiting betekent dat de beste helm dan slechter is dan een goed bevestigde ‘slechtere' helm.
Keuringsnorm.
Dit systeem van keuringen is wettelijk vastgelegd sinds het begin van de jaren ‘80 en is in de loop van de jaren steeds strenger geworden. Zo was de eerste versie de norm 22-02 en sinds 2001 wordt de keuringsversie 22-05 gebruikt.
De norm waarop de helm is gekeurd valt ook te lezen uit het nummer van het goedkeuringslabel. Het begint dan met de aanduiding 22-04, of zoals de laatste versie beginnend met 22-05, gevolgd door het serienummer. Bij de 22-05-code kan een letter zijn opgenomen, bv. een J voor een type jethelm, een P voor een ‘klaphelm' wanneer het kindeel meegekeurd is of NP als dat niet het geval was. In de 22-05 keurversie zijn ook eisen gesteld aan sterkte en helderheid van het vizier. Dat moet tenminste 50% licht doorlaten, ook als het getint is. In dat geval is zo'n vizier herkenbaar aan een opgedrukt symbool van een zonnetje of met de inscriptie "Daytime". Dit laatse kan voor sommige landen belangrijk zijn. Zo mag je in Engeland niet zo maar gebruik maken van een donker ‘streetfighter'-vizier en kun je in Duitsland en sommige andere landen voor een verkeersongeval aansprakelijk worden gesteld als je tijdens het gebruik van zo'n -niet gekeurd- donker vizier een aanrijding hebt gehad.
Helm-opbouw.
Helmen hebben een harde buitenschaal die bestand moet zijn tegen vervorming, moet beschermen tegen het indringen van een scherp voorwerp, moet taai zijn en man niet snel doorschuren, bestand tegen weer en wind, kou en hitte, tegen zonlicht en moet ook nog een kleurtje hebben of gelakt en beplakt kunnen worden. En of dat nog niet genoeg is mag hij vooral niet te zwaar zijn en liefst zo goedkoop mogelijk te produceren zijn. Het binnenwerk zorgt voor de schokdempende werking maar moet niet zo zacht zijn dat het snel vervormt en dus geen pasvorm meer geeft. Het moet jaren lang bestand zijn tegen zweet, water en wasmiddelen en mag niet na korte tijd verharden. Omdat een buitenschaal op dure mallen wordt gemaakt zijn er meestal maar twee ‘maten' en wordt de individuele pasmaat gemaakt door de vorm en dikte van het binnenwerk uit zogenaamd ‘piepschuim'. De juiste pasvorm en het draagcomfort wordt meestal aangepast door gebruik te maken van zachtere -schuimplastic- vulstukken. Moderne helmen hebben bovendien allerlei aanpassingen voor ventilatie en -vizier-sluitmechanismen. Een behoorlijke opgave dus voor een helmenfabrikant en zijn ontwerp-afdeling.
Door langdurig gebruik zal een helm steeds meer de vorm van je hoofd gaan aannemen en daardoor ook ruimer gaan zitten. Daarom is het belangrijk dat je bij de aankoop niet een ruim zittende helm kiest. Die zal na enige tijd op je hoofd lubberen en bij het rijden door de winddruk gaan verschuiven wat niet alleen onprettig is maar ook gevaarlijk omdat bij een val zo'n helm gemakkelijk kan ‘afschuiven'. Hiervan zijn helaas verscheidene praktijkvoorbeelden te geven. Ditzelfde geldt ook voor een ‘gebruikte', een 2ehandsje of een van een kennis geleende helm!
Bedenk ook dat juist die binnenschaal belangrijk is voor de schokdempende werking tijdens een schuiver. De harde buitenschaal verdeelt de kracht van de klap en de binnenschaal wordt tussen hoofd en buitenschaal vervormt. Daarbij wordt de energie opgenomen doordat de ‘blaasjes' van het piepschuim kapot gedrukt worden. Dit herstelt zich nadien niet meer zodat een helm na een flinke val absoluut vervangen moet worden, ook al denk je dat er geen beschadiging zichtbaar of voelbaar is. Dit is gelukkig niet het geval als je de helm per ongeluk eens van de buddy laat stuiteren. Dan kan alleen de buitenschaal -of het vizier- beschadigd raken. Raadpleeg bij twijfel altijd een helm-dealer!
Sport-helmen.
In de motorsport worden de zwaarste eisen gesteld aan een helm. De KNMV heeft voor haar sport-deelnemers in de Motorsport Reglementen nog verdergaande regels opgenomen. Daarbij kan een fabrikant of importeur van een helm zelf bepalen welk type helm uit zijn range hij geschikt/het beste acht voor gebruik in de motorsport. Een race-helm wordt elke wedstrijd op beschadigingen gecontroleerd en mag maximaal 4 jaren worden gebruikt. Wil je meer hierover weten, kijk dan op de pagina "Helmen in de motorsport".
Materialen.
Het materiaal voor de buitenschaal kan in twee hoofdgroepen worden opgedeeld, de "thermoplast" en de "thermo-hardende", ook wel duroplast" genoemde materialen. Thermoplast maakt gebruik van een basisstof in korrelvorm die onder verhitting tot een spuitbare of gietbare massa wordt en dan in een mal of spuitgietvorm kan worden geperst. Na uitharding wordt de mal geopend en wordt de schaal als ruw gietstuk verder bewerkt. Dergelijke vormen zijn soms herkenbaar aan een vormnaad.
Duroplatst bestaat voornamelijk uit een kunsthars en een vulmiddel als glas- of koolstofvezel wat voor de sterkte zorgt. Duroplast wordt met de hand in lagen opgelegd of gespoten en is dus veel arbeids-intensiever. Steeds meer worden combinaties van materialen verwerkt.
Thermoplast materialen :
* Polycarbonaat.
Hoge taaiheid en bestand tegen temperaturen van min 150 tot plus 135 graden C; geeft een hard en strak oppervlak en diverse basiskleuren zijn mogelijk; heeft een goede weerstand tegen doordringing. Minder positief is de snellere veroudering van het materiaal wat slecht bestand is tegen oplosmiddelen in lak en kleefmiddelen. Reageert slecht op olie, benzine ed. Bekend onder de namen Antracol, Lexan, Macroblend, Macrolon en ML 3400.
* Acrylnitryl-Butadeen-Styrol (ABS).
Hoge taaiheid, ook bij lage temperaturen, goede geluiddempende eigenschap, slechte verouderings-eigenschap.
Bekend onder de namen IMAC, Novodur, Ronfalin, Telloran en Urtal.
*Polyamiden (Nylon).
Wordt als basismateriaal niet veel gebruikt. Gevoelig voor vocht-opname en krijgt (afhankelijk van bv de luchtvochtigheid) snel een broze structuur. Kan veel vocht (zweet) aan de buitenlucht afgeven. Heeft een hoge slagdempende waarde en blijft ook bij hogere temperatuur goed haar vorm behouden maar is zeer gevoelig voor inwerking van zonlicht (UV). Bekend onder de namen Durethan, Grilon en Zytel.
Duroplast materialen:
*Glasvezel.
Heeft een grote treksterkte en is scheurvast. Is vormvast. Is gemakkelijk en zonder dure technische hulpmiddelen te verwerken. Is als wapeningsmateriaal goedkoop maar heeft een specifiek hoog eigengewicht. Behoeft een nauwkeurige verwerking anders bestaat het gevaar van ongelijkmatige materiaal dikte. Slecht doordrenken van de kunsthars geeft broze en zwakke plekken. Kan na een klap slecht herkenbare en onder de oppervlak lopende breukvlakken vertonen. Bekend onder de namen Glasfiber (Fiberglas).
*Koolstofvezels.
Is 1/3e lichter dan glasvezel. Hoge treksterkte maar relatief slecht op druk belastbaar en geeft dan kans op breuk. Absorbeert een stootbelasting relatief slecht. Bekend onder de namen Karbon en Tenax.
*Aramide-vezels.
Zeer goed bestand tegen doorschuren en doordringen maar moeilijk en tijdrovend te verwerken. Heeft een nog lager specifiek gewicht dan koolstofvezel. Slechte UV-eigenschappen waardoor een goede laklaag aanwezig moet blijven.
Bekend onder de namen Kevlar, Technora en Twaron.
*Polyethylenen.
Momenteel de lichtste high-tech vezel. Uitstekende energie-opname en taaiheid. Uitstekend bestand tegen doorschuren. Heeft een relatief laag smeltpunt. Bekend onder de namen Dyneema en Spectra.
.
Bij de bouw van moderne helmen worden steeds vaker combinaties van verschillend materiaal in één helm gebruikt voor die delen waar de kwaliteiten van deze materialen het best tot hun recht komen. Uit veiligheidsoverweging zouden helmen steeds lichter moeten worden. De nieuwste technische snufjes voor vizier-mechanisme, ventilatie en helmsluitingen die onder druk van een op comfort gestelde consument worden toegepast zorgen er echter voor dat dit streven vaak, ondanks dure materialen en een uitgekiende constructie, nog niet wordt gehaald.
<a href="http://img.photobucket.com/albums/v648/Fazert_63/sv1000%20s/opfoto.jpg" target="_blank" rel="nofollow">bsm high mounted</a>