Zwartboek - oorlogsthriller van Paul Verhoeven

quote:

---

Paul Verhoeven vertoeft al jaren in de VS. Na een aantal succesvolle films gaat de regisseur voor het eerst weer een puur Nederlandse film maken.

Bevrijding
Paul Verhoeven gaat weer een Nederlandse film maken. Hij werkt samen met Gerard Soeteman aan een thriller die in 1945 speelt. Het is voor Paul de eerste Nederlandse film sinds hij in 1983 naar Hollywood vertrok. Het project draagt de voorlopige titel Zwartboek en speelt tegen de achtergrond van de bevrijding. Verhoeven en Soeteman leggen op dit moment de laatste hand aan het script. De film moet helemaal in Nederland worden opgenomen. De regisseur noemt als locaties onder meer Den Haag en de Biesbosch.

Hartenwens
Namen van acteurs wil Verhoeven nog niet noemen, al wil hij de film wel opnemen met een geheel Nederlandse cast en crew. "Het is al sinds ik naar Amerika ben vertrokken een hartenwens van me om nog een film in Nederland te maken", stelt Verhoeven. "Als we de schouders er onder zetten, kunnen we over een jaar aan het draaien zijn. Het moet een oer-Hollandse film worden, maar wel goed genoeg om op internationaal niveau te kunnen concurreren."

Kassuccessen
Paul Verhoeven en Gerard Soeteman maakten in de jaren zeventig en tachtig samen acht films, waaronder Turks Fruit (1972), Soldaat van Oranje (1977), Spetters (1980) en De Vierde Man (1983). In Amerika maakte de Nederlandse regisseur onder meer kassuccessen als RoboCop (1987), Total Recall (1990) en Basic Instinct (1992). De twee maakten in 1969 ook de succesvolle televisieserie Floris.

---

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 00:21 schreef robster16 het volgende:
Yaaaay! Ziet er lekker uit. En ik zie bekende medefiguranten. Zal echt cool zijn om eindelijk in de bios te zien. Al bijna een jaar terug toen we de eerste opnames hadden in Den Haag.

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 00:21 schreef robster16 het volgende:
Yaaaay! Ziet er lekker uit. En ik zie bekende medefiguranten. Zal echt cool zijn om eindelijk in de bios te zien. Al bijna een jaar terug toen we de eerste opnames hadden in Den Haag.

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 00:31 schreef 7eVeNL het volgende:

[..]

Maar OT: Ziet er idd erg goed uit, ben benieuwd hoe deze film het in 't buitenland gaat doen!

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 13:29 schreef Majar het volgende:
Ah, eindelijk! Het ziet er leuk uit Het schijnt dat Carice best vaak zingt in de film en het begin is in ieder geval goed. En nu de rest van de film nog

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 13:30 schreef BobRooney het volgende:

[..]

wat de fuck!

is het een musical

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 16:04 schreef Plastic_Power het volgende:
Typisch Verhoeven trouwens, dat je in de trailer al tieten ziet

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 15:57 schreef Pelgrim het volgende:
@Robster16: Was jij ook bij de bevrijdingsscene in de Javastraat?

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 16:13 schreef robster16 het volgende:

[..]

yup ik rende vooraan bij de eerste truck als BS-er...

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 15:05 schreef robster16 het volgende:
een variete artieste, en voor zover ik weet zingt ze 1 hooguit twee liedjes. Eentje tijdens een SS-bal in het SS-hoofdkwartier, opgenomen in het tropenmuseum in Amsterdam, in die vuurrode outfit.

quote:

Op donderdag 27 juli 2006 15:50 schreef BigFire het volgende:
loop ik die trailer te kijken.. denk ik nou dat kan best aardig worden..... zie ik opeens 30 seconden voor het eind weer die verekte Johnny de Mol tevoorschijn komen moet hij nu echt altijd overal aan meedoen?

quote:

Buitenland omarmt Zwartboek
van onze kunstredactie

19 AUGUSTUS 2006 - DEN HAAG - Hoewel het nog moeite kost om Zwartboek op tijd af te krijgen voor de wereldpremière tijdens het Festival van Venetië, is het door Paul Verhoeven geregisseerde oorlogsdrama nu al de meest succesvolle Nederlandse film aller tijden.
Zwartboek wordt op 1 september officieel gepresenteerd in de competitie om de Gouden Leeuw van Venetië en is op basis van voorvertoond materiaal al verkocht aan meer dan dertig landen. De onderhandelingen met de Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Australië lopen nog, maar producent San Fu Maltha verwacht dat daar na de komende festivals snel verandering in zal komen.

Festivals

Een paar dagen na de presentatie in Venetië vindt de Canadese première plaats met een galavoorstelling tijdens het Festival van Toronto. De producent meldt dat ook de festivals van Pusan en Londen de nieuwe film van Verhoeven zullen presenteren.

De 14 miljoen euro kostende productie wordt ook beschouwd als meest waarschijnlijke kandidaat om namens Nederland te worden ingezonden voor de Oscars. Die beslissing wordt volgende week genomen.

Zwartboek vertelt het verhaal van een jonge joodse vrouw (Carice van Houten) die zich aansluit bij het Haagse verzet. Om zijn zoon te redden haalt de leider van het verzet haar over om een affaire met het hoofd van de SD te beginnen. Ze wordt steeds verder meegezogen in een dodelijk web van dubbelspel en verraad.

Hardenberg

De hoofdrollen worden gespeeld door Carice van Houten, Sebastian Koch, Thom Hoffman en Halina Reijn. De film is vanaf 14 september in de Nederlandse bioscopen te zien. Twee dagen voor de landelijke première (12 september) is de film al te zien in bioscoop de Voorveghter in Hardenberg. Dat heeft te maken met het feit dat een deel van Zwartboek is opgenomen in de gemeente Hardenberg. In november 2005 werd in Heemserveen een boerderij tot ontploffing gebracht. Enkele weken later werden opnamen gemaakt in Gramsbergen.

quote:

Oorlogsfilm Zwartboek Nederlandse Oscar-inzending
woensdag 23 augustus 2006 om 12:57

AMSTERDAM (ANP) - De oorlogsthriller Zwartboek van regisseur Paul Verhoeven is dit jaar de Nederlandse inzending voor de Oscar voor beste niet-Engelstalige film. Dat heeft Holland Film, de organisatie die Nederlandse films in het buitenland promoot, woensdag bekendgemaakt.

De film kan nu worden genomineerd voor een Oscar.

Zwartboek, de eerste Nederlandstalige film van Verhoeven in 23 jaar tijd, vertelt over een joodse vrouw die in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog voor het verzet bij de Duitsers infiltreert. De hoofdrollen worden gespeeld door Carice van Houten, Halina Reijn, Thom Hoffman en Sebastian Koch. De 17 miljoen euro kostende film werd de afgelopen weken ook al geselecteerd voor de festivals van Venetië en Toronto.

Verkocht

Dat laatste festival is al eerder een voorportaal geweest voor Nederlands Oscarsucces. Onder meer Antonia (1995), Karakter (1997) en Zus & zo (2001) begonnen hun internationale zegetocht op het Canadese festival. Producent San Fu Maltha hoopt in Venetië of Toronto ook een Amerikaanse distributeur voor de film te vinden. Zwartboek is inmiddels al aan vijftig andere landen verkocht.

De bekendmaking van de Oscarnominaties is op 23 januari. De uitreiking zelf vindt plaats op 25 februari in het Kodak Theatre in Hollywood. De laatste keer dat een Nederlandse film genomineerd werd, was drie jaar geleden. Toen viel de film De Tweeling die eer te beurt. De laatste Nederlandse speelfilm die daadwerkelijk het beeldje mee naar huis nam, was Karakter in 1998.

Bron - Spits

quote:

Op woensdag 26 juli 2006 16:04 schreef Plastic_Power het volgende:
Typisch Verhoeven trouwens, dat je in de trailer al tieten ziet

quote:

Op donderdag 24 augustus 2006 15:12 schreef MikeyMo het volgende:

[..]

het zou een teleurstelling zijn als ze er niet inzaten...

quote:

Op donderdag 24 augustus 2006 15:28 schreef slindenau het volgende:

[..]

Hoezo? Tieten horen in erotische films, of in normale als deze nuttig worden gebruikt. Dat lijken ze me niet hier.

quote:

Op donderdag 24 augustus 2006 15:30 schreef MikeyMo het volgende:

[..]

noem 1 paul verhoeven film zonder tieten...

quote:

Op donderdag 24 augustus 2006 15:30 schreef Verbal het volgende:

[..]

Niet? Waarom niet, als de hoofdpersoon in het verhaal als maîtresse van Duitse officieren infiltreert?

V.

quote:

Op donderdag 24 augustus 2006 15:42 schreef MikeyMo het volgende:

[..]

Zat daar helemaal geen ene tiet in? Ook niet in de scene waar dat grietje aangerand werd door die gast die zijn ballen verwijderd krijgt...

Was trouwens net na mijn post wel de eerste gedachte die bij me opkwam; hey zaten er in RoboCop eigenlijk wel tieten?

quote:

Op donderdag 24 augustus 2006 15:56 schreef slindenau het volgende:

[..]

Er zullen toch wel meer films zijn van hem waar geen tieten in voorkomen?
Soldaat van Oranje?
Vierde man, De?

quote:

Op zaterdag 26 augustus 2006 13:37 schreef JelleS het volgende:
Vreemd, want de vervroegde persvertoning ging niet door dacht ik. Zelf ga ik naar de persvertoning van 4 september als het goed is, can't wait. 5 stemmen zeggen nog niet zoveel, maar tis wel veelbelovend.

quote:

Op zondag 27 augustus 2006 18:34 schreef Majar het volgende:
Hier is nog een uitgebreide recensie:

http://www.movie2movie.nl/index.php?item=190&film=26974

Bij deze recensie krijgt de film 3,5 van de 5 sterren. Deze reviewer heeft het in zijn stuk steeds over het drama, maar Zwartboek is toch een oorlogsthriller? Ik dacht dat Verhoeven dat verschillende keren benadrukt heeft, maar het schijnt nog niet geland te zijn bij deze reviewer

quote:

Zwartboek – de film
De filmografie van Verhoeven staat vol met persoonlijke en provocerende films. Waar Verhoeven verschijnt, is discussie. Zwartboek is zijn eerste Nederlandse film in ruim twintig jaar en zijn eerste film na Hollow Man (2000). De reden die Verhoeven had om Zwartboek te maken, is wederom een die hoge verwachtingen schept: “Met Zwartboek willen we op een entertainende manier laten zien hoe de werkelijkheid er destijds uitzag. Niet zwart-wit, maar met vele grijstinten.” De persberichten die de afgelopen weken de wereld in werden gestuurd, versterkten de hoge verwachtingen alleen maar meer. Slaagt Paul Verhoeven erin deze hoge verwachtingen in te lossen of krijgen de sceptici gelijk?

Zwartboek vertelt het verhaal van de joodse zangeres Rachel Steinn, die in Duitsland in de revue heeft gewerkt. Wanneer in Duitsland de Nazi’s de macht grijpen, keert ze terug naar Nederland. Als de Duitsers ook hier binnen vallen, moet Rachel zonder haar familie onder duiken. Wanneer haar onderduikadres aan het eind van de oorlog per ongeluk wordt gebombardeerd, besluit ze om met een groep joden de Biesbosch over te steken naar reeds bevrijd gebied. De boot stuit echter op een Duitse patrouille en alle vluchtelingen worden op brute wijze afgeslacht. Alleen Rachel weet te ontkomen. Ze wordt gered door het verzet en sluit zich bij hen aan. Onder de naam Ellis de Vries lukt het haar om aan te pappen met de hoge Duitse SD-officier Müntze. Deze is erg van haar gecharmeerd en biedt haar een baan aan. Als Ellis’ verzetsgroep wordt weggevaagd door verraad, wordt Ellis ten onrechte beschuldigd. Ellis gaat op zoek naar de werkelijke verrader. Maar zal haar wraak zoet zijn?

Meeslepend en vol vaart
Het scenario van Soeteman en Verhoeven zit goed doordacht in elkaar en geeft een genuanceerd beeld van Nederland in de laatste maanden voor en na de bevrijding. Ook de personages zijn dynamisch en echte mensen. Het zijn geen stereotypen. Niet elke Duitser is slecht en niet elke verzetsstrijder is goed. Waar bij Soldaat van Oranje de nadruk lag op de heroïsche daden van het Nederlandse verzet, benadrukt Zwartboek de onbeholpen, klungelige en duistere kanten. De overlopers, het verraad en daarmee de harde werkelijkheid. Mensen zijn tot alles bereid wanneer zij daarmee hun eigen leven kunnen redden of de quasi-held kunnen spelen. In dat opzicht is Zwartboek een unieke film. De realiteit wordt nergens uit het oog verloren en geniet een hoge prioriteit. Het is schrijnend om te zien hoever mensen kunnen gaan om hun doel te bereiken en hoever zij gaan wanneer zij uiteindelijk aan de macht staan.

Het scenario is echter niet alleen uniek door het genuanceerde en realistische beeld, maar vooral ook door de grote vaart en meeslependheid waarmee het verhaal verteld wordt. De introductie is rustig en laat je op een mooie manier kennis maken met Rachel Steinn. Nadat haar onderduikadres per ongeluk gebombardeerd wordt en ze zich als Ellis de Vries aansluit bij het verzet, begint ook de kogelregen op de kijker. Verhoeven stort je van de ene emotie in de andere en de gebeurtenissen volgen elkaar in een rap en meeslepend tempo op. Net wanneer je even denkt rustig adem te kunnen halen, drukt hij je weer keihard met je neus op de feiten. Op sommige momenten speelt Verhoeven bewust een spelletje met de kijker zodat de klap die komen gaat voelt als een mokerslag. Ontroerd keek ik op een aantal momenten naar het scherm, waarop Ellis en haar verzetsgroep niet alleen bezig waren met een strijd tegen de Duitsers, maar ook tegen zichzelf. Allerlei kleine, subtiele verwijzingen maken het scenario vervolgens compleet. De kenmerkende zwarte, morbide grapjes van Soeteman en Verhoeven, de subtiele dramatische verwijzingen, de nauwkeurigheid van elk klein detail en de verwijzingen naar een aantal eerdere films van Verhoeven geven het verhaal een extra dimensie. Zo zijn er in een aantal scènes duidelijk parallellen te trekken naar Soldaat van Oranje. Dit keer ogen de soortgelijke beelden echter niet heroïsch, maar genadeloos. Deze kleine dingen zullen de doorsnee kijker waarschijnlijk niet het oog springen en dat is jammer, want ze geven de film een persoonlijker en dieper karakter. Jammer is wel dat Verhoeven en Soeteman zich op sommige momenten genoodzaakt voelen om bepaalde zaken door middel van tekst nog eens uit te leggen, in plaats van te vertrouwen op het beeld.


Mensen van vlees en bloed
Carice van Houten, die eerder bekroond werd voor haar rollen in Suzy Q en Minoes, is uitstekend gecast en geeft Rachel/Ellis een sterk en veelzijdig karakter mee. Haar subtiele dramatische opbouw in een aantal scènes spelen sterk in op je gevoel. Je moet als kijker wel geraakt worden door de dingen die ze meemaakt, al zal dat –net zoals bij haarzelf- niet direct gebeuren. Net als haar karakter maak je ook als kijker een ontwikkeling door waarbij je eerst veel dingen wegslikt en later sterk met haar mee gaat voelen. Ze is een mens van vlees en bloed die door haar intuïtieve vermogen nooit het zicht op de realiteit verliest en sterk en doortastend optreedt. De chemie tussen Van Houten en Hoffman en Van Houten en Koch is een lust voor het oog. Vooral de scènes tussen de laatste twee zijn van hoog niveau en zitten vol spanning. Koch schitterde eerder al in bijvoorbeeld Stauffenberg en Speer und Er. Hoffman speelde eerder in De Vierde man van Verhoeven en ondanks dat hij daar niet geheel wist te overtuigen, sprak Verhoeven al in een vroeg stadium zijn vertrouwen in hem uit. Hoffman beschaamt dat vertrouwen niet en zorgt ervoor dat zijn vertolking van Hans Akkermans na de rol van Frits van Egters in De Avonden tot een van zijn betere behoort. De rest van de cast bestaat uit gevestigde namen als Derek de Lint, Dolf de Vries, Halina Reijn en Haldemar Kobus. Enige kleine minpunt is Johnny de Mol, die gelukkig niet al te veel screentime heeft. Het probleem van De Mol is dat hij -wie of wat hij ook speelt- altijd Johnny de Mol blijft. Dat er gekozen is voor Duitse acteurs voor de Duitse rollen en Engelse acteurs voor de Engelstalige rollen versterkt de realistische en serieuze inslag waarmee de film gemaakt is.

Zwartboek is de duurste Nederlandse (co-)productie tot dusver en dat valt aan alles af te zien. Karl Walter Lindenlaub en Erik van Wouden, verantwoordelijk voor camera en belichting, hebben mooi werk geleverd. De film is, in stijl van de regie, dynamisch geschoten en bevat mooie shots. Net als in Soldaat van Oranje weet Verhoeven de sfeer van de bezettingstijd voelbaar te maken, je waant je werkelijk in Nederland ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. De montage door Job ter Burg en James Herbert is meeslepend, versterkt de snelheid van de film en bevat een aantal mooie overgangen. Anne Dudley, verantwoordelijk voor de muziek, zorgt voor een paar mooie, diverse thema’s en levert hiermee een prima begeleidende score.

Paul Verhoeven is terug in het land waar hij zijn opmerkelijke carrière begon en levert met Zwartboek een spectaculaire, meeslepende en harde oorlogsthriller met internationale allure af. De film beleeft op 1 september zijn wereldpremière tijdens het filmfestival van Venetië. A-Film Distribution brengt de film 14 september 2006 uit in de Nederlandse bioscopen.

quote:

Basisinstinkt: Paul Verhoevens „Schwarzbuch“ in Venedig

Von Dirk Schümer, Venedig

Europas Hollywood: "Schwarzbuch"
01. September 2006
Jeder Überlebende ist ein Schuldiger. Diese Maxime begleitet Paul Verhoevens neuen Film, mit dem der Hollywoodregisseur in seine niederländische Heimat und zugleich in seine Kindheit zurückkehrt. Die martialischen Bilder der deutschen Besatzung, die Panzersperren, die Militärkräder, die Hakenkreuzfahnen - das alles hat der 1938 geborene Regisseur von „Robocop“ und „Basic Instinct“ als kleiner Junge mit eigenen Augen gesehen.

Dennoch enthält sein „Schwarzbuch“ keine Dokumentation. Abermals versucht hier ein Film die Menschenjagd, die Abschlachtungen, die Untergrundkämpfe und die ganz persönlichen Bilanzen des Zweiten Weltkriegs als große Oper zu inszenieren. Rachel Stein heißt die Heldin, natürlich ist sie untergetauchte Jüdin, natürlich wunderschön und gewillt, das Grauen irgendwie zu überleben.

Der Zweite Weltkrieg als große Oper

Wie sie das am Ende schafft, während um sie herum Familie, Fluchthelfer, Widerständler, am Schluß sogar Nazis und Kollaborateure einer nach dem anderen sterben, bildet den Spannungsbogen dieses mit aller drehbuchtechnischen Professionalität und mit großem Kostüm-und Kfz-Aufwand ins Bild gesetzten Dramas. Unmöglich im Detail zu erzählen, wie allierte Bomben Rachels Versteck verbrennen, wie alle Bootsflüchtlinge (außer ihr) niedergemetzelt werden und Rachel schließlich mit blondiertem Haar zur Geliebten eines nicht unmenschlichen SS-Offiziers wird.

Schöner als Scarlett Johansson

Natürlich sind die wundersamen Wandlungen von Helden in Verräter, von Rächern in Entrechtete, von Tätern in Opfer an den Haaren herbeigezogen und haben wenig mit der grobschlächtigen, aber unerbittlichen Geschichte zu tun. Doch allein ein Melodram dieses Zuschnitts erlaubt es Waldemar Kobus, einen SS-Sadisten mit allem Genuß zu spielen, und es erlaubt Carice van Houten, vorzuführen, daß sie nicht nur schöner, sondern auch eine bessere Schauspielerin ist als Scarlett Johansson.

Europas Hollywood kann handwerklich besser sein als das Original. Mit seinem in Kalifornien geschärften cineastischen Basisinstinkt beharrt Verhoeven hier auf dem Kino als Medium individueller Tragik. Eigentlich schade, daß Arnold Schwarzenegger die Laufbahn gewechselt hat und unter seinem alten Meister nicht auch noch den Zweiten Weltkrieg im Alleingang zu Ende kämpft.

Die Nazis sind nicht immer die Bösen

Weil dieser Film als Abschlußkapitel eines ruhmreichen Genres entstand, sind die Nazis nicht immer die Bösen und die Holländer nicht immer die Guten. Aus der Distanz sehen wir schärfer und bekommen nebenbei allerhand satirische Attacken auf die dumpfe Moral des niederländischen Calvinismus mitgeliefert. Und so taucht am Ende, wenn der gute SS-Mann von den Alliierten hingerichtet ist und der böse Widerstandskämpfer in einem Sarg elend erstickt, die Historie in ganz ähnliches Grau in Grau, wie das auch die neuen Geschichtsbücher schildern. Kann man da Verhoeven vorwerfen, daß er als holländischer Spielberg die traumatische „Bezetting“ als Abenteuergeschichte inszeniert?

Ganz unspektakulär und hochpoetisch erzählt dagegen „Quelques jours en Septembre“ eine andere Historie. Der 11. September 2001 wird bei dem argentinischen Regisseur Santiago Amigorena nicht zu einem Requiem für Rettungskräfte wie bei seinem berühmteren Kollegen Oliver Stone im Nachbarkino am Lido (siehe auch: Oliver Stones „World Trade Center“). Mit einer berückenden Juliette Binoche als undurchschaubarer Agentin und John Turturro als manischem CIA-Mörder, mit Nick Nolte als Mister Unbekannt und vor der immer gut funktionierenden Kulisse von Venedig wird das Attentat als Finte präsentiert.

Hinter Amigorenas Weichzeichnern und den langen Takes, hinter seinen literarischen Dialogen und vielen ausgeflippten filmhistorischen Zitaten schimmert ganz charmant der Vorwurf durch, George W. Bush habe die Twin Towers selbst umlegen lassen. Wie man es auch sieht - aus der Perspektive afghanischer Kämpfer, New Yorker Feuerwehrleute oder französischer Geheimagenten in Venedig -, der 11. September scheint die Schoah als ästhetischer Eichpunkt unserer Zeit ein für allemal abzulösen. Die Moral bleibt die gleiche wie immer: Wer überlebt, ist selber schuld.
Text: F.A.Z., 02.09.2006, Nr. 204 / Seite 39
Bildmaterial: Festival

quote:

‘Zwartboek’ heeft geen ruimte voor subtiliteit
Zwartboek, de nieuwe film van Paul Verhoeven die meedingt naar een Gouden Leeuw, ging gisteren in Venetië in première. De internationale pers is verdeeld over de film.

Venetië, 2 sept. Halina Reijn zwiert er rond, Carice van Houten probeert er een lollig danspasje. Hollandse relativering op de rode loper. Ook Paul Verhoeven poseert met enige ironie voor de paparazzi. Maar ze staan er wel, Reijn in stunning zwart met glitters, Van Houten in ravissant donzig rood, Verhoeven in klassieke smoking.

Gisteravond ging op het filmfestival van Venetië Zwartboek in première, de eerste Nederlandse film die meedingt naar de Gouden Leeuw sinds meer dan tien jaar en de eerste Nederlandse film van regisseur Paul Verhoeven in meer dan twintig jaar.

„Na mijn laatste Amerikaanse film, Hollow Man, voelde ik me net zo leeg als die film”, zegt Verhoeven (68) op een cocktailparty aan het strand voor de galapremière. „Ik wilde een verhaal vinden dat me na aan het hart lag. Maar na elf september was er in Amerika alleen nog ruimte voor oppervlakkig entertainment.”

De regisseur vond dat verhaal weer in de Tweede Wereldoorlog, die hij zelf als kind in Den Haag meemaakte. Maar ditmaal wil hij geen heroïek en avontuur laten zien, zoals in Soldaat van Oranje. „Nu toon ik de schaduwzijde.”

In Zwartboek blijken verzetshelden fout te kunnen zijn en nazi’s goed. De film stopt niet bij de bevrijding, maar toont ook de mensonterende manier waarop echte en vermeende collaborateurs vlak na de oorlog gevangen werden gehouden. „Ik ben de eerste die dat heeft verfilmd”, zegt Verhoeven.

De film loopt zelfs door tot in 1956, als er op een kibboets in Israël soldaten verschijnen. ‘Komt er dan nooit een einde aan’, heeft het personage van Van Houten, een joodse zangeres die in het verzet gaat en dan van verraad wordt verdacht, al gehuild. „Er is weinig hoop voor de mensheid’’, zegt Verhoeven. Verhoevens zwarte visie op de mens wordt in de film met karakteristiek aplomb uitgedragen. Voor subtiliteiten is in deze thriller geen plaats; in volle vaart dendert de film langs de spannendste plaatsen uit het laatste oorlogsjaar. Veel buitenlandse journalisten kunnen een aantal scènes niet geloven, zoals die waarin een Duitse deserteur na de bevrijding door de Duitsers zelf wordt geëxecuteerd met goedvinden van de Canadezen.

Verhoeven legt uit dat zulke dingen in Nederland echt gebeurd zijn, al is niet alles de hoofdpersonen uit de film overkomen. „De gebeurtenissen zijn waar, het verhaal niet.”

De buitenlandse pers lijkt verdeeld. Na de eerste persvoorstelling vrijdagochtend, beginnen een paar mensen te klappen, maar tot een echt applaus kwam het niet.

Spannend vinden de meeste critici hem wel, maar daarna stopt de eenstemmigheid. „Een amusante kruising tussen Het dagboek van Anne Frank en The Dirty Dozen, zegt een criticus van de Italiaanse krant Corriere della Sera. Maar Baz Bamigboye van de Britse Daily Mail is diep onder de indruk. Dat geldt weer niet voor Deborah Young van het belangrijke Amerikaanse vakblad Variety. „Ik had van Verhoeven iets anders verwacht nu hij terug is gegaan naar Nederland. Iets avontuurlijkers, iets meer kinky. Maar deze film is zo conventioneel. Het lijkt wel alsof alle oorlogsfilms ineen zijn gerold. Ik heb niets nieuws gezien.’’ Een journalist van hetzelfde blad valt haar in de rede. „Toen ik The Pianist van Roman Polanski in Cannes had gezien, vond ik dat ook niets bijzonders. Pas later begreep ik dat conventionaliteit de film juist zijn kracht gaf. Het is geen flitsende film. Black Book is iets heel anders dan Schindler’s List.” De rest van de dag blijven de meningen uiteen lopen. Carice van Houtens spel wordt wel algemeen geprezen. „Er ligt een grote internationale carrière voor haar in het verschiet”, aldus Variety.

De kleine Nederlandse delegatie lijkt weer om nog andere redenen tevreden over de film. „Dit is een heel rijke Nederlandse film’’, zegt directeur van het Nederlands Fonds voor de film Toine Berbers.

„Het is schitterend vakwerk. Ik heb altijd het gevoel gehad dat Nederland in staat is zo’n film te maken”, zegt San Fu Malta, een van de Nederlandse producenten van de Nederlands-Duits-Britse coproductie, met een voor Nederland ongekend hoog budget van 17 miljoen euro. „Dankzij de reputatie en het talent van Paul Verhoeven is dat nu gelukt.”

quote:

Zwartboek van Paul Verhoeven is door Variety en The Hollywood Reporter goed ontvangen. Beide toonaangevende, Amerikaanse vakbladen publiceerden zaterdag hun recensie, nadat de film een dag eerder in Venetië in wereldpremière was gegaan. Zwartboek draait in de hoofdcompetitie om de Gouden Leeuw.
Recensent Derek Elley roemt in Variety de combinatie van Hollywood-achtige techniek met Europese gevoeligheden. 'De film raast in bijna tweeëneenhalf uur als een sneltrein voorbij zonder de indruk te wekken haastig te zijn en met sterke, empathie wekkende personages aan boord.'

Volgens Variety, traditioneel sterk gericht op de commerciële kansen voor een film, maakt Zwartboek vooral aanspraak op succes in niet-Engelstalige landen. Daar zou het bezwaar bij het publiek tegen Duits en Nederlands sprekende hoofdpersonen minder groot zijn.

Ray Bennett van The Hollywood Reporter prijst in zijn recensie nadrukkelijk de originaliteit van het verhaal, het production design van Wilbert van Dorp en de montage van Job ter Burg en James Helbert. 'De epische film is op bijna alle fronten geslaagd.'

Extra lof is er voor hoofdrolspeelster Carice van Houten. Zij speelt de joodse vrouw Rachel, die eerst haar familie verliest en vervolgens tijdens verzetswerk verliefd wordt op een hoge Duitser. Variety: 'Bijna voortdurend in beeld gooit Van Houten, 29 jaar pas, zichzelf helemaal in de levensgrote rol, met een gezicht dat zomaar kan schakelen tussen angst, uitdaging, en zorgzaamheid.' Van Houten maakt van haar rol een memorabele heldin, noteert The Hollywood Reporter. 'Ze is zowel een goede zangeres als goede actrice in een loodzware rol.'

Ook de Italiaanse critici die meewerken aan een populariteitspoll in de festivalkrant CIAK in Mostra reageren in grote lijnen positief. Van de tien deelnemende filmjournalisten beoordelen er zeven de film als geslaagd of zeer geslaagd. De recensenten van La Stampa, Il Manifesto en La Repubblica vinden Zwartboek matig.

quote:

Hollywood-honed tech smarts and European character sensibilities mesh entertainingly in pacy WWII resistance thriller "Black Book," helmer Paul Verhoeven's first feature in his native Netherlands for more than 20 years. Fictional tale, about a young Jewish woman who falls for a Gestapo officer while seeking revenge for her family's murders, moves like an express train across almost 2½ hours without any sense of rush and with strong, empathetic characters etched en route. Pre-sold to 50 territories (though so far not the U.S.), pic should easily slide into the black in non-Anglo territories, where the largely Dutch-German dialogue won't be a problem.

Anyone expecting a return to the rough, socially transgressive pics that Verhoeven first made a name with in the Netherlands will be disappointed by "Black Book." Film plays like a Euro version of his Stateside movies -- a technically slick, mainstream production that toys around in subtle ways with the genre in which it moves.

This could prove a problem in the U.S., as the film defiantly doesn't fall into the normal Hollywood-style, heart-on-sleeve template of nasty Nazis, persecuted Jews and unconflicted resistance warriors. It's also many notches above his earlier WWII drama, the heroic "Soldier of Orange" (1977), in complexity and production values.

Reunited with Dutch scripter Gerard Soeteman, with whom he made cheeky early classics like "Turkish Delight," "Spetters" and "The Fourth Man," Verhoeven has seemingly rethought all the usual cliches of WWII dramas. And as usual, he decided to mess a little with his audience's head.

There are no simple heroes or villains in the fast-paced, heavily plotted pic. And though there's little out-and-out comedy, there's still a sense of Verhoeven and Soeteman having some fun while keeping viewers on their toes and occasionally letting rip with gunfire and action. (Latter is always explosively staged, with granite-hard bullet play.)

Story is bookended by scenes on an Israeli kibbutz in 1956, where Rachel Rosenthal, nee Stein (Dutch thesp du jour Carice van Houten), accidentally meets former wartime friend Ronnie (Halina Reijn, spirited). This spurs one long flashback to WWII. The brief return to Israel at pic's end contains one rapid visual trope that may pass many auds by.

Main story, starting in Holland in September 1944, plunges straight into the action, with Rachel hiding out in the countryside with a strict Christian family. From the off, Soeteman keeps the dialogue loaded -- "If the Jews had listened to Jesus, we wouldn't be in the state we're in now," quips the family's sour-faced paterfamilias (Bert Luppes). But mostly he keeps the story moving forward in rapid brush-strokes.

Rachel narrowly escapes being blown to smithereens, is reunited with her family as they're shipped south by mysterious resistance worker Van Gein (Peter Blok, ghoulish), and is the only survivor when their boat is ambushed by an SS craft commanded by leering Guenther Franken (Waldemar Kobus, earthy).

Assigned the name Ellis de Vries, she gets work in a food plant run by communist resistance worker Gerben Kuipers (vet Derek de Lint), and five months later is involved in undercover missions.

During one of these, she gets to know local Gestapo chief Ludwig Muentze (Sebastian Koch), whom she first beds on resistance instructions and then falls for while working in his office. In the same office is Franken, whose sexual needs are catered to by co-worker Ronnie, an easy-come, easy-go girl.

That's just the first hour of an incredibly dense plot that sees Muentze morph into a sympathetic character -- and not through any simple conversion. Also, the loyalties of the resistance workers all come under suspicion when an opportunity to rescue Kuipers' imprisoned son goes horribly wrong. When peace is declared, the story is far from over, with multiple twists in the tale.

Notably, film uses no docu footage or devices like newspaper headlines to bolster the ongoing sense of the war and Nazi power waning. Focus is always on the (sizable) cast of central characters, and even Rachel/Ellis' Jewishness becomes almost peripheral to the action. Both that and all the characters' conflicted emotions are treated in an unsentimental, practical way as the tumblers in Soeteman's tightly constructed script click into place.

Rarely off-camera, Van Houten, only 29, throws herself into the part of a lifetime, with a face that can spin on a dime between fear, defiance, caprice and caring. But for all of Verhoeven's technical skills, the film still wouldn't work without her on-screen chemistry with Koch (the writer in "The Lives of Others"), who makes Muentze a tragically flawed figure rather than simple villain.

All the film's reported $22 million budget -- largest ever for a majority Dutch-language production -- is up on the screen, with costumes and production design having a convincingly lived-in feel. Anne Dudley's big orchestral score is too generic and themeless, but, along with the trim editing, does keep the full-bodied widescreen lensing by d.p. Karl Walter Lindenlaub ("Independence Day") moving.

Film will rep the Netherlands in the next Academy Awards' foreign-language category.