Boudewijn GeelsMartine Wolzak
In het kort
Joost Eerdmans: ‘Ik had allang bij de PVV kunnen zitten, maar ik wilde geen klapvee van Wilders zijn’
quote:
JA21 staat in de peilingen op negen zetels en gaat de verkiezingen in met enkele prominenten die afkomstig zijn van PVV en NSC.
De partij lijkt vooral kiezers van de VVD af te snoepen, maar mikt op de PVV-achterban.
Met focus op lagere lasten en efficiëntie wil JA21 het rechtse profiel van de partij verstevigen.
Voor Joost Eerdmans stonden de sterren nog nooit zo gunstig als nu. Zijn partij JA21 staat op negen zetels in de peilingen. Hij lijkt vooral de VVD leeg te eten, maar Eerdmans heeft liever de kiezers van Geert Wilders. ‘Want in de huidige peilingen komen we helemaal niet tot een meerderheid voor centrumrechts.’
Joost Eerdmans debuteerde in de Tweede Kamer als lid van de Lijst Pim Fortuyn.
Ja, hij heeft een Sinterklaasgevoel, bevestigt Joost Eerdmans. Nu nog is hij het enige fractielid van JA21. Op 29 oktober mag hij – afgaand op de huidige peilingen – een hele stapel cadeautjes uitpakken. Sommige daarvan flonkeren nu al, zoals Ingrid Coenradie (ex-PVV-staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, derde op de kandidatenlijst) en Diederik Boomsma (ex-NSC, nummer zes op de lijst). Ze zitten zaterdag bij het verkiezingscongres van de partij in Utrecht trots vooraan.
Op negen virtuele zetels staat het rechts-conservatieve JA21 inmiddels. De 54-jarige Eerdmans, eerder Kamerlid namens Pim Fortuyns LPF en wethouder voor Leefbaar Rotterdam (hij richtte ook EénNL op en flirtte met het CDA en Forum voor Democratie), lijkt vooral de VVD van de door de Douwe Bob-affaire beschadigde Dilan Yesilgöz leeg te eten. Maar hij heeft liever de kiezers van Geert Wilders, zegt hij in het ledenrestaurant van de Tweede Kamer. Want de VVD is nodig voor het centrumrechtse kabinet waar Nederland volgens hem zo naar snakt. ‘Laten we eerlijk zijn: in de huidige peilingen komen we helemaal niet tot een meerderheid voor centrumrechts.’
Maandag zat u met Coenradie bij Jeroen Pauw in de allereerste uitzending van de talkshow Pauw & De Wit. Hoe was dat?
‘“Back in the game”, zei ik tegen Jeroen. Hij was sterk. Al vond ik een aantal dingen wel weer wat flauw.’
Dat hij u al in de eerste zin omschreef als ‘politieke avonturier’ bijvoorbeeld?
‘Ja. Dat ben ik helemaal niet, want ik ben altijd heel dicht bij mijn eigen overtuiging gebleven. Nu ben ik eindelijk echt geland. Ik had allang bij de PVV kunnen zitten, maar ik wilde geen klapvee van Geert Wilders zijn.’
Pauw speelde een filmpje af waarin Coenradie in een vorig leven als fractievoorzitter van Leefbaar Rotterdam heel duidelijke taal sprak over Marokkanen. Dat terwijl ze begin augustus in Nieuwsuur had gezegd dat ze de islam ‘helemaal prima’ vindt, iets waar u en medeoprichter van JA21 Annabel Nanninga heel anders over denken. Op X regende het na die Nieuwsuur-uitzending kritiek: zie je wel, wéér een vechtclub op rechts.
‘Helaas. Het probleem van deze tijd is het framen op basis van één uitspraak. Ik zeg: leer nu eens luisteren.’
Hadden jullie maandag zelf dit verhelderende filmpje ingebracht over Coenradie bij Leefbaar Rotterdam?
‘Ja.’
Dat heeft de linkse BNNVARA dan mooi voor jullie opgelost.
‘Haha, ik gedij ook goed in linkse programma’s. Dan word ik uitgedaagd en ben ik lekker scherp.’
Bij verkiezingen hoort inmiddels standaard de vraag: wilt u eventueel regeren met de PVV?
‘Wij sluiten die partij in elk geval niet uit, zoals de VVD en het CDA wel doen. Want de PVV zal wederom een enorm aantal kiezers vertegenwoordigen.’
‘Klopt. Uit onderzoek van PwC blijkt opnieuw dat ondernemers steeds negatiever worden over Nederland. Dat komt door de instabiliteit en de chaos in politiek Den Haag. Wilders kreeg een gouden kans om te laten zien dat de PVV in staat is om te besturen. Met eigen ministers, met een rechtse coalitie. En dan nog breekt het onder zijn eigen handen af. Dat ligt ook aan VVD, NSC en BBB, maar Wilders was de kapitein van dit schip.’
U matcht ook niet met Wilders waar het bijvoorbeeld gaat om het eigen risico in de zorg. Dat gaat bij JA21 niet omlaag.
‘Sociaaleconomisch zijn wij natuurlijk veel rechtser dan de PVV. Wij willen lagere lasten, toeslagen weg, afschaffing van de erf- en schenkbelasting, meer lucht voor ondernemers en de gewone man. Het eigen risico is een van de potjes waar we onze wensen uit willen betalen, zoals ook meer gevangenissen voor law & order.’
JA21 springt nadrukkelijk niet in wat volgens onderzoekers hét electorale gat is: sociaal-cultureel conservatief en economisch links. U bent gewoon bunkerhard rechts.
‘Helemaal niet! Wij zijn voor een heel goed vangnet voor mensen die het echt nodig hebben. Alleen, werken moet wel meer lonen. Het is het klassiek rechts-liberale verhaal dat de VVD ook standaard afsteekt tijdens verkiezingscampagnes, maar daarna tekent die partij uiteindelijk altijd weer bij het linkse kruisje. JA21 zit veel steviger in die wedstrijd.’
U wilt een minister van kernenergie en zelfs een Elon Musk-achtige minister van overheidsefficiëntie.
‘Met dat onderwerp ben ik al twintig jaar bezig. Niet alles wat Musk doet vind ik oké – hoe hij de internationale hulporganisatie USAID heeft uitgekleed bijvoorbeeld – maar hij heeft in de Verenigde Staten wel snel heel wat laaghangend fruit kunnen verwijderen. Dat kan hier ook: er zijn te veel regels die burgers en ondernemers in de weg zitten.’
Zoals het er nu naar uitziet is een stabiel kabinet zonder de PVV onmogelijk zonder GroenLinks-PvdA.
‘Daar lijkt het wel naartoe te zeilen. Dus zeggen wij tegen de kiezer: stem op ons, want anders komt er een middenkabinet dat misschien stabiel is, maar wel stabiel de verkeerde kant op.’
Asiel en migratie is een zeer belangrijk punt voor jullie. Middenpartij D66 wil nu ook selectie van asielzoekers aan de buitengrenzen van Europa.
‘Eindelijk een stap in de goede richting.’
GroenLinks-PvdA wil het migratiesaldo – dus de netto instroom van asielzoekers en arbeidsmigranten samen – beperken tot 40.000 ŕ 60.000 mensen per jaar. Flink minder dan de 224.000 van 2022 en de 137.000 van 2023. Opent dat de weg naar samenwerking?
‘Hm, nou, bij GroenLinks-PvdA wordt het waarschijnlijk het dubbele, want het zit niet echt in hun DNA om mensen tegen te houden. Vooral asielzoekers niet, en die zijn qua kosten en cultuur het grootste probleem. Dus over een kabinet-Timmermans maak ik me grote zorgen.’
En CDA-leider Henri Bontenbal, nu met 25 virtuele zetels tweede in de peilingen na de PVV?
‘Ik waardeer hem omdat hij niet meedoet aan de dagelijkse hysterie, maar Bontenbal lijkt zich uiteindelijk toch meer thuis te voelen op links dan op rechts. Hij zoekt naar haakjes om tegen strengere asielwetten te stemmen en heeft geen bezwaar tegen eurobonds (gezamenlijke Europese schulden, red.).’
Wat is eigenlijk uw streefgetal voor het migratiesaldo?
‘Asielmigratie gaat wat ons betreft richting nul. We begrijpen dat mensen moeten vluchten, maar de opvang moet je elders organiseren, buiten Europa. Dus dan gaat het vooral over arbeidsmigratie. Maar een streefsaldo noemen we niet.’
In uw verkiezingsprogramma pleit u voor een ‘fundamentele discussie’ over welk type werk we in Nederland nodig hebben en waar we arbeidsmigranten voor inzetten. Die discussie loopt al jaren. Wat vindt u?
‘Het is het verhaal van: importeer je de tomatenplukker of de tomaat? Ik denk dat we niet elke tomatenplukker meer moeten importeren. Maar ik kan nu niet in een interview met het FD zeggen: die en die sector mag geen arbeidsmigranten meer inzetten.’
U belooft lastenverlichting, meer geld voor justitie, politie en defensie. Hoe gaat u dat betalen?
‘Ik moet oppassen, want de doorrekening vindt nog plaats, maar ons uitgangspunt is helder: een kleinere overheid, geen geldverslindende uitspattingen zoals klimaatsubsidies meer. Bezuinigen op de zorg is onvermijdelijk. Je kunt wel, de SP voorop, zeggen dat alles moet, maar dan kom je inderdaad uit op een verdubbeling van allerlei belastingen.’
Onze eerste reactie op een minister die overheidsefficiëntie gaat bevorderen was: ook die heeft ambtenaren nodig.
‘Dan verwijs ik even naar Marco Pastors (ook oud-wethouder voor Leefbaar Rotterdam, red.). Hij leidt sinds 2012 het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid, een enorm project voor de jeugd, en heeft gezegd: “Ik wil gewoon vier medewerkers.” Hij had ook een heel pand kunnen vullen met honderd mensen.’
Is Pastors de beoogde kandidaat voor deze post?
‘Nee, dat was niet mijn intentie met dit voorbeeld. Maar het is wel een heel goeie vent.’
Wat als de verkiezingen van 29 oktober nou niet de doorbraak van JA21 worden? Het is nu of nooit.
‘We eindigen sowieso in de plus. Hopelijk gaan we richting de tien zetels, maar als het er vijf worden krijgen we er ook al 400% bij.’
Gooit u de handdoek in de ring als het resultaat toch weer tegenvalt, net als twee jaar geleden?
‘Ik? Nee! Ik ga in elk geval winst boeken. Ik bedoel: de partij.’
https://fd.nl/politiek/15(...)&itm_source=articles
When government - in pursuit of good intentions - tries to rearrange the economy, legislate morality, or help special interests, the cost come in inefficiency, lack of motivation, and loss of freedom. Government should be a referee, not an active player.
Friedman on Donahue