Deze zuivelfabriek stapt over op 100 procent vegan: 'Van plant naar mens is veel logischer dan via koe'Jarenlang maakte Boermarke in Enschede naam als traditionele zuivelfabriek. Vla, yoghurt, ijs. Maar het Twentse familiebedrijf maakt de radicale keuze voor honderd procent plantaardig. In 2027 moeten de laatste dierlijke producten uit de fabriek verdwenen zijn. "Nu we plantaardig zijn, zijn we een grote speler op Europees niveau."
![1536x864.jpg]()
In de fabriekshal op bedrijventerrein Marssteden ratelen de vul- en inpakmachines. Zakjes geraspte kaas, pakken sinaasappelvla, emmers yoghurt, plakken feta: alles suist voorbij. Wat eruitziet als zuivel, is gemaakt op basis van soja, kokos of haver. Inmiddels is 60 procent van de productie plantaardig en over twee jaar moet melk als ingrediënt volledig verbannen zijn. De zuiveltak is twee jaar geleden verkocht aan De Zuivelhoeve; die overgang verloopt gefaseerd.
"Wij hebben ons twee jaar geleden volledig op zuivelalternatieven gericht," zegt commercieel manager Klaasjan Joosten. "Die verkopen we inmiddels in 21 landen." En daar eindigt het niet. Het stoppen met melk moet internationaal nog vele deuren gaan openen.
Van ijswinkeltjeEen kleine ijswinkel naast de boerderij, zo begon Boermarke in 1987. De moeder van de huidige eigenaren maakte ijs van melkoverschot, afkomstig van de boerderij van haar man. Die hobby groeide uit tot een bedrijf met 180 medewerkers, 22 productielijnen en een omzet van circa 50 miljoen euro. Inmiddels liggen de producten als huismerk bij onder meer Albert Heijn, Jumbo en Aldi; en in Duitsland bij onder meer Edeka, REWE en Kaufland.
Een kijkje in de productiehal van dit zuivelbedrijf dat overstapt naar honderd procent plantaardig:
Bekijk deze YouTube-videoDe internationale blik is een groot verschil met de periode als zuivelfabriek. Boermarke bediende al supermarkten en bovenal zorginstellingen en bejaardenhuizen in Nederland met het eigen merk Vairy. Die markt kalfde af, het melkaanbod schommelde en de concurrentie in de zuivel is moordend. "Wij zijn misschien voor Enschede een groot bedrijf, op de internationale zuivelmarkt niet", licht Joosten toe. "Kijk naar Müller of FrieslandCampina. Maar nu, in de plantaardige sector, zijn we wél een grote speler op Europees niveau."
Azië veroverenDe plantaardige zuivelvervangers verschijnen binnenkort mogelijk ook in Spanje en Italië, waar gesprekken lopen. Ook een delegatie uit Zuid-Korea bezocht Enschede al voor plantaardig ijs en onlangs was Joosten mee op een 'werkmissie' van Oost NL naar Japan. Over een deal met een grote keten wordt al gesproken. "Het kan zomaar zijn dat we ook naar Azië gaan, ja."
![1536x864.jpg]()
De fabriek in Enschede produceert plantaardige yoghurt, kaas en ijs. Die productie verschilt wezenlijk van traditionele zuivel. "Plantaardig werkt wel iets anders", vertelt Joosten. "Je hebt te maken met kokosroom- of sojaprijzen in plaats van melkprijzen. En je moet bij elk nieuw product testen en proefproducties draaien."
In de productiehal staat producttechnoloog Anne Roerink bij de vegan-kaaslijn. In de tweeënhalf jaar dat ze hier werkt, volgen de ontwikkelingen zich op. "We hebben nu bijvoorbeeld betere machines, en betere messen om de kaas te snijden. De processen gaan inmiddels veel sneller. Ook de receptuur hebben we geoptimaliseerd, waardoor de stevigheid, textuur en structuur van de kaas beter is."
Ze is met haar collega’s continu bezig om nieuwe smaken te ontwikkelen, nieuwe eiwitbronnen te testen en producten gezonder te maken. "Het is onontgonnen gebied", omschrijft Joosten de plantaardige markt. "Heel dynamisch. Onze ervaring als zuivelbedrijf helpt daarin ten opzichte van start-ups."
Waarom de omslag?De omslag naar plantaardig was een bewuste keuze. Marktgedreven, in eerste instantie. "We zagen enkele jaren geleden een trend: plantaardige zuivel steeg met dubbele cijfers, tien procent of meer." Al wijst Joosten ook op een meer ideëel motief. "Tien miljard mensen op de wereld, hoe ga je die straks voeden? Dat wordt een probleem. Van plant naar mens is dan logischer, gezonder en goedkoper dan wanneer het via een koe gaat."
Intern leidde de omschakeling nauwelijks tot frictie. "Van buitenaf hebben we wel reacties gehad, maar dat hoort erbij. Intern viel het mee. Bij vleesbedrijven zie je soms meer reuring, daar werken echt slagers natuurlijk."
Wereld veroverenHoewel Boermarke al 60 procent plantaardig is, voelt het binnen het bedrijf alsof de omslag nog maar net begonnen is. "Aan de ene kant zitten we op twee derde van de omslag", zegt Joosten. "Maar pas als hier geen zuivel meer geproduceerd wordt, willen we echt doorgroeien. In die zin zitten we echt aan het begin."
De ambitie is in ieder geval duidelijk. "We willen in elke supermarkt in Europa liggen. Uiteindelijk is het doel: de wereld veroveren. Al komen we uit Twente, dus we hebben ook altijd Twentse bescheidenheid. Maar ook Twentse trots, dat veroorzaakt deze omslag ook. We worden door onze ommezwaai nu echt als heel serieuze sparringpartner gezien op de Europese markt."