Boerenproblematiekverzameltopic #7 - mest, gif en andere ver

quote:

Op donderdag 26 juni 2025 22:02 schreef Hanca het volgende:
Inwoners van de EU die in de buurt van een boerderij wonen hebben 100 pesticiden in hun lichaam en huis: https://www.nd.nl/nieuws/(...)en-in-aanraking-met-

En dan te bedenken dat al die pesticiden alleen idividueel (en dan ook nog niet zo best) worden getest en dat niemand ooit getest heeft op de gevolgen van die cocktails. We hebben geen enkel flauw benul wat dit voor effect heeft op mensen. En op dieren en de natuur, trouwens.

Dat effect weten we juist wel en dat is ook de reden dat men dat spul (helaas!) denkt te moeten gebruiken

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 09:41 schreef xpompompomx het volgende:

[..]
Dat effect weten we juist wel en dat is ook de reden dat men dat spul (helaas!) denkt te moeten gebruiken

Zonder die rommel zouden we een stuk minder te eten hebben. “Dan importeren we het toch”. Met alle gevolgen van dien.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 10:16 schreef Vliegbaard het volgende:

[..]
Zonder die rommel zouden we een stuk minder te eten hebben. “Dan importeren we het toch”. Met alle gevolgen van dien.

Je hebt hier te maken met een negatieve feedback loop. Meer eten is meer mensen is meer eten nodig is meer pesticiden nodig is meer schade door pesticiden. En dat gaat door tot alles op en kapot is. Want mensen zijn niet zo snugger.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 10:41 schreef xpompompomx het volgende:

[..]
Je hebt hier te maken met een negatieve feedback loop. Meer eten is meer mensen is meer eten nodig is meer pesticiden nodig is meer schade door pesticiden. En dat gaat door tot alles op en kapot is. Want mensen zijn niet zo snugger.

Het probleem is als volgt:
- al meer dan 40 jaar worden boeren opgeleid met het idee dat chemie the way to go is.
- vanuit Europa wordt bepaald dat we dat binnen een te rap tempo maar niet meer gaan doen
- innovaties om ziekten, insecten en vooral onkruid te bestrijden zijn nog niet op een rendabel niveau dus voor veel boeren niet haalbaar
- het gevolg is nu dat boeren creatief moeten gaan boekhouden om hun gewassen rendabel te kunnen telen. Dat wil zoveel zeggen als dat er gewoon gewassen zijn die eigenlijk helemaal niet meer geteeld zouden kunnen worden.
- in Nederland wordt hier relatief streng op gecontroleerd. In alleen al Duitsland en België is die controle veel minder dus je kunt je voorstellen dat hier nog veel meer in “gerommeld” wordt.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 16:32 schreef Hanca het volgende:

[..]
Nee, biologisch is net zo productief.
https://www.brabantsemili(...)s-gangbare-landbouw/
https://vilt.be/nl/nieuws(...)ls-gangbare-landbouw
https://www.ekoland.nl/ar(...)-voor-landbouwbodem/
Dus we hebben dan helemaal niks minder te eten.

Ik verwijs je graag door naar mijn eerste bulletpoint.

Heb je wel eens een bouwplan ingetekend?

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 16:44 schreef Hanca het volgende:

[..]
Nee. Maar duidelijk is dat biologisch net zo productief is. Als we boeren daarbij moeten helpen, begeleiden, geld geven voor het ombouwen, dan doen we dat. Het is onzin om gif te blijven gebruiken 'omdat we dat eenmaal gewend zijn'. We zijn ook gestopt met asbest (en landbouwgif is zeer vergelijkbaar) terwijl we dat gewend waren.

Ik stel ook niet dat het onmogelijk is. Maar er zitten echt heel veel haken en ogen aan. Dus even een snelle opsomming:
- Overgang van gangbaar naar biologisch kost minimaal 10 jaar. De gemiddelde leeftijd van telers is al over de 55. Die zijn dus opgegroeid met chemie en dat is ze op school ook onderwezen. Omslag naar biologisch vereist een compleet andere manier van werken.
- boeren willen best wel omschakelen want die zien ook dat deze manier van werken niet houdbaar is. Door intensief gebruik lopen de opbrengsten terug. Maar voor de overslag heb je minstens 1 nieuwe maar misschien wel twee generaties nieuwe boeren nodig.
- veel percelen zijn niet geschikt voor biologische landbouw al was het alleen al vanwege de onkruiddruk. Er zijn ontluizen waarvan de zaden tot wel 30 jaar in de grond blijven.
- biologisch is veel arbeidsintensiever en personeel is er gewoon niet.

Ik kan je nog een hele opsomming geven. Ik twijfel er verder niet aan dat het biologisch kan. Maar de vraag daarbij is wel op welke schaal en hoe snel.

Je hoeft me niet te geloven maar ik werk in de landbouw en heb dagelijks contact met telers en bijna wekelijks heb ik hier met telers discussies over. Meer info in de spoiler.

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 17:19 schreef Hanca het volgende:

[..]
Te moeilijk, lukt niet, wil niet horen we op dit dossier inmiddels 30 jaar. En het is helemaal niet moeilijk, er stappen jaarlijks alleen al in Nederland tientallen tot honderden boeren over, in Duitsland zijn het er nog veel meer. Het is niet moeilijk. Wel financieel lastig, daarom moeten we er ook subsidie voor geven.

Elk ander argument valt gewoon in de categorie die de boeren al sinds halverwege de jaren 90 gebruiken om elke vorm van verbetering te stoppen en puur te gaan voor winstmaximalisatie. Dat zijn geen echte argumenten, dat is de landbouwlobby die wordt gefinancieerd door Bayer en co. Zie BBB, die ook alleen voor de gifproducenten en niet voor de boeren opkomen.

De hele wereld biologisch voeden, het kan gewoon. En het moet ook gewoon. We gaan later op deze gifperiode terugkijken als 1 van de meest absurde in de geschiedenis van de mensheid.

Ok, prima dat je dat kunt concluderen op basis van een paar rapportjes en niets aan wilt nemen van mensen in de landbouw zelf. Dan heeft het helemaal geen zin om hier een discussie over te voeren.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 18:32 schreef Hanca het volgende:

[..]
Rapporten, ronde tafel gesprekken in de Kamer, Kamerdebatten. Nee, mensen uit de landbouw zelf zijn nou net niet de mensen waar je op dit dossier als eerste naar moet luisteren. Dat is al 30 jaar gebleken. Hadden ze 30 jaar geleden die boeren op de snelweg genegeerd, had er nu geen enkele boer problemen ronddom stikstof. Wat je namelijk hoort uit de landbouw wordt puur ingegeven door een zeer vergiftigde lobby die niets te maken heeft met wat goed is voor boeren.

Ik geef notabene in de spoiler aan hoe wij er als afnemer in staan. Ik geef notabene aan dat ik dagelijks gesprekken voer met telers en dat ze zelf dondersgoed inzien dat het zo niet langer kan.
De transitie naar volledig biologisch gaat alleen niet binnen 5 jaar, niet binnen 10 jaar en ook niet binnen 20 jaar.

Als je nog nooit een boer hierover hebt gesproken, als je nog nooit een bouwplan hebt gezien dan is het heel makkelijk oordelen op basis van een paar rapportjes.

Je hebt geen ene weet van hoe de landbouw in elkaar zit en in welk web de telers gevangen zitten. Het zijn niet de telers die niet willen. Ik wil daar best een boom over opzetten, dat heb ik al eerder aangeboden (zonder reactie) maar dat gaat een epistel worden daar krijgt een paard de hik van.

Maar heb niet echt de indruk dat je bereid bent te luisteren naar geluiden uit de landbouw zelf.

quote:

Op donderdag 12 juni 2025 17:36 schreef Hanca het volgende:
Dit valt me heel erg mee van LTO: https://www.trouw.nl/duur(...)n-zegt-lto~b0018392/
Ik hoop dat ze het advies 'stop voorlopig met glyfosaat' ook aan hun leden hebben verstuurd.

https://www.rijksoverheid(...)panzacchi-et-al-2025

Ondertussen maakt het CTGB gehakt van het rapport.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 18:46 schreef Hanca het volgende:

[..]
Absoluut wel, ik heb boeren gesproken die net over waren gegaan naar biologisch. En die aangaven dat het moeilijk was, maar zeker haalbaar voor iedere boer.


En ben dus niet bereid naar 'kan niet' geluiden te luisteren, omdat mensen niet willen veranderen, inderdaad.

Ik heb niet beweerd dat het niet kan en ik geef voor de derde keer aan dat de boeren dat zelf ook niet vinden. De manier en snelheid waarop, dát kan niet. En een eerlijke biologische boer zal je ook eerlijk vertellen dat het op de zandgronden toch wel heel lastig gaat worden om het rendabel te houden als de afnemer en daarmee de klant er niet voor wenst te betalen.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 18:47 schreef Hanca het volgende:

[..]
Op oneigenlijke wijze, want ze geven zelf aan dat ze de gegevens nog moeten opvragen en niet hebben ingezien.
[..]
https://www.trouw.nl/duur(...)nvoldoende~b423b2f4/

Op oneigenlijke wijze zelfs? Als je in een studie aan wil tonen dat er een verband bestaat tussen kanker en glyfosaat dan is het wel van belang dat je dat met ruwe data kunt onderbouwen.
Zonder ruwe data kan het onderzoek dus niet peer-reviewed worden wat het onderzoek per definitie al onbetrouwbaar maakt.

Ik zal een verhaal vertellen van een teler die ik elke week spreek. Eigenlijk voer ik dit gesprek met meerdere telers, maar dit verhaal staat symbool voor hoe het systeem nu in elkaar zit en waarom hij – net als zoveel anderen – wel anders wil, maar dat bijna niet kan.

Het gaat om een teler die in een maatschap zit met twee anderen. Ze zijn alle drie overtuigd van het feit dat je zo min mogelijk chemie moet gebruiken. Waarom? Omdat chemie de vruchtbaarheid van hun grond aantast. Punt. Ze zien dat al tien jaar gebeuren: opbrengsten die jaar op jaar dalen, de grond die minder vitaal wordt. En ze proberen het al jaren anders.

Maar makkelijk is dat niet.

Arbeidsmigranten komen niet meer voor minder dan ¤25 per uur. En biologisch telen is nu eenmaal arbeidsintensiever dan met de spuit het veld in. Ter vergelijking: een bespuiting kost je aan chemie misschien ¤50 tot ¤100 per hectare. Met een gifspuit kun je in een uur vijf hectare doen. In een gemiddeld gewas spuit je twee keer per seizoen. Kosten: een paar honderd euro per jaar, een paar uurtjes werk. Klaar.

Maar mechanisch onkruid bestrijden is een ander verhaal. Dan moet je er vaak wel zes keer doorheen en doe je een hectare per uur. Dat is dus zes uur werk voor hetzelfde areaal waar je met chemie twee keer een uurtje mee bezig bent. En dan hebben we het nog niet gehad over seizoenen zoals afgelopen jaar, waarin het tot aan juni veel te nat was. Want nat land betekent: je kunt er niet op met je trekker. Maar het onkruid trekt zich daar niets van aan, dat groeit gewoon door. Tijd wordt dan, naast geld, een factor die je niet meer kunt negeren.

Daarnaast heb je voor biologische teelt aparte mechanisatie nodig. Bij gangbare teelt kom je vaak al een heel eind met een gifspuit en een zaaimachine. Maar biologisch? Per gewas andere machines. Schoffelbalken, wiedeggen, cameragestuurde schoffelmachines – dat zijn investeringen van tienduizenden euro’s per stuk. Dan hebben we het over serieuze investeringen die zich de eerste jaren niet terugverdienen, zeker niet als je opbrengsten ook nog eens lager zijn.

En dan komt punt twee om de hoek kijken: de bank. Als je wilt investeren en je hebt het geld niet op de bank staan, dan moet je gaan lenen. Maar laat het nou net de Rabobank zijn die bepaalt of jouw bouwplan voldoende rendeert. In simpele taal: als jouw plan de eerste vijf jaar niet genoeg oplevert, kun jij je hypotheek of bedrijfslening wel vergeten. Banken kijken niet naar bodemgezondheid over tien jaar. Ze kijken naar kasstromen over vijf jaar. Logisch vanuit hun positie, maar funest voor duurzame verandering.

Mechanisatie voor biologische onkruidbestrijding staat bovendien nog in de kinderschoenen. Er wordt volop ontwikkeld, van robots tot slimme cameratechnologie, maar het is allemaal nog te duur. Telers die willen omschakelen zitten klem: de investering is hoog, de opbrengst onzeker en de bank zegt nee.

En als je dan eindelijk biologisch teelt, kom je bij het volgende probleem: afzet. In Nederland zijn er nog te weinig (of zeg maar gerust bijna geen) afnemers die bereid zijn te betalen voor biologische producten. De consument zegt wel dat hij duurzaamheid belangrijk vindt, maar in de praktijk kiest hij toch het goedkoopste schap. Dat zie je ook in de cijfers: minder dan 5% van de consumptie is biologisch. Financieel is biologische teelt dus helemaal nog niet rendabel als je het afzet tegen de extra arbeid en investeringen.

Ja, er zijn subsidies. Maar dat is een loterij. Je kunt ze eerlijker verdelen onder de aanvragers, maar als het alsnog niet genoeg is om de benodigde machines te kopen, schiet niemand er iets mee op.

Dan hebben we nog de coöperaties. Die geven veel telers teeltadvies. Klinkt mooi, maar het verdienmodel van coöperaties is simpel: zoveel mogelijk chemie verkopen. Teeltadviseurs moet je zien als een soort boekhouder met verstand van gewassen. Veel boeren leunen volledig op hun adviseur, omdat de kennis over alternatieve teeltwijzen ontbreekt. Biologisch teeltadvies levert zo’n coöperatie niks op. Sterker nog, het kost hen omzet.

Gelukkig beginnen ook coöperaties in te zien dat hun verdienmodel op lange termijn verdampt, maar dat betekent nog niet dat er een structureel ander adviesmodel is. Telers willen wel, maar hebben geen tijd of middelen om zich volledig om te scholen naar biologisch-dynamisch of regeneratief telen. Zeker niet in hun eentje.

Daar komt bij dat de kennis over biologische teelt nog erg versnipperd is. Wat in Flevoland werkt, werkt niet op de klei in Zeeuws-Vlaanderen of de zandgronden in Noord-Brabant. Demonstratiebedrijven en risicodeling zouden hier enorm helpen, maar die infrastructuur is er nauwelijks. Een teler kan nu niet even bij de buurman kijken hoe hij het doet, want vaak is er geen buurman die al is omgeschakeld.

En dan heb je nog de teler zelf. Zoals ik eerder zei, de meeste telers weten dondersgoed dat chemie op lange termijn funest is voor hun grond. Ze zien hun opbrengsten teruglopen, ze zien de bodemstructuur achteruitgaan. Maar elke keer dat de opbrengsten dalen, wordt de stap om te investeren in biologisch nóg groter. Het is een vicieuze cirkel waar je niet zomaar uitkomt.

Vergeet niet dat veel telers er een baan naast hebben. Zeker de kleinere bedrijven redden het anders financieel niet. Dat maakt de keuze nog moeilijker. Overdag werken en ’s avonds of in het weekend het land doen is al zwaar genoeg, laat staan als je daar nog zes extra werkgangen mechanisch wieden aan toevoegt.

Onderaan de streep is het eigenlijk de teler die nog het minst te vertellen heeft over wat hij met zijn grond moet of kan. Hij wil wel, maar de bank, de coöperatie, het weer en de markt houden hem tegen. En ondertussen loopt de bodemkwaliteit elk jaar een stukje verder terug.

ik ben in dit hele verhaal nog een paar nuances en afwegingen vergeten zoals overheid maar ik vind dit eigenlijk al genoeg.

quote:

Op vrijdag 27 juni 2025 20:03 schreef Hanca het volgende:
Ik vind het niet zo'n sterk verhaal. Ja, we zijn van vroeger 25% van ons inkomen (jaren 70) naar nu 10% gezakt. Dat is inderdaad een probleem, maar geen onoverkomelijk probleem: dat betekent dus dat er ruimte is de prijzen te laten stijgen. Verder noemde ik al eerder de mogelijkheid tot subsidie. Combineer die beide en je hebt bijna alle problemen opgelost. Je kunt de 'klant' gewoon dwingen: een europees verkoopverbod op niet biologisch voedsel, in te gaan in een jaar of 10, zou echt gewoon nu een optie moeten zijn.

En wat ik dus eerder al zei: al die giftige lobbyclubs die een hekel lijken te hebben aan boeren en vooral aan de aandeelhouders van Bayer denken moet je er uit gooien. Dat kunnen boeren ook zelf.

Subsidies en verhoogde prijzen zijn we er nog steeds niet. Biologische landbouw is wel degelijk iets anders dan de reguliere landbouw. Het is alsof je een drummer een gitaar geeft en zegt; jij bent toch muzikant? Ga het maar doen. Het is alsof je tegen tata steel zegt; volgend jaar alleen nog maar groene energie gebruiken. Het is gewoon een utopie om te verwachten dat we binnen 10 jaar volledig om kunnen zijn. Die proefveldjes uit je onderzoek zijn leuk maar zelfs daar hebben ze het over 13 jaar. Laat staan dat we het gaan hebben over een bouwplan van tientallen hectares.
Dan blijft nog steeds over dat de handjes om het werk te doen er gewoon niet zijn. Ja voor ¤50 per uur wil iedereen wel werken. Dan vergeet je oook even dat we een groot gedeelte exporteren waardoor we onszelf uit de markt prijzen. Wat voor zin hebben die subsidies dan nog?

quote:

'Nederland wordt steeds vaker een droogteland'
Vandaag 10:23
5 minuten

Ondanks de plaatselijke stortbuien van de afgelopen dagen, is 2025 hard op weg om één van de droogste jaren in de recente Nederlandse geschiedenis te worden. Of om het in de woorden van auteur René Didde te zeggen: 'Nederland is niet langer een waterland, het wordt steeds vaker een droogteland'. Bij drinkwaterbedrijf Vitens proberen ze daar wat aan te doen. Op de Veluwe winnen ze niet alleen water, ze brengen het ook terug, is te horen in Vroege Vogels.

De 'truc' van Vitens zit in zogeheten infiltratiebekkens. In de buurt van Epe wordt water uit een drietal Veluwse beken heuvelopwaarts gepompt, om in een natuurlijk ogend meertje te eindigen. Daar trekt het in de zandbodem, om een eind verderop als drinkwater te worden opgepompt. "Per dag pompen we hier op dit moment één Olympisch zwembad vol water het bekken in", vertelt de hydroloog van Vitens, Jelle van Sijl. "Over het hele jaar gemeten gaat het om zes miljoen kuub water. We pompen hier in principe evenveel water de grond ín, als we er als drinkwater uithalen. Netto nul, dus!"

Grootverbruikers

"Dit soort initiatieven heeft de toekomst", benadrukt wetenschapsjournalist René Didde. Hij schreef het boek Nederland Droogteland en onderzocht daarvoor hoe wij steeds vaker een land worden met natte voeten in de winter en droogteproblemen in de zomer. "Net als Vitens zouden veel meer partijen - drinkwaterbedrijven, maar ook boeren en andere grootverbruikers van water – de opdracht moeten krijgen om over het jaar gemeten net zoveel water in natte tijden in de grond te stoppen als ze er in droge tijden uithalen."

Het pleidooi van Didde wordt met instemming ontvangen door Anky Spanjers, programmamanager bij Vitens. "Toch is het niet altijd even makkelijk in vol Nederland", benadrukt zij. Wanneer een drinkwaterbedrijf bijvoorbeeld erg veel water in de grond wil opslaan, kan dat gevolgen hebben voor boeren die natte voeten krijgen of kelders van bewoners die onderlopen. "Het vergt dus heel veel samenwerking en afstemming."

Veel hoofdpijndossiers bijeen

Toch is dat precies wat nodig is, stelt Didde. "We moeten weer functies in het landelijk gebied gaan combineren om verschillende hoofdpijndossiers op te lossen. Boeren zullen moeten overschakelen van intensieve, droge teelten, zoals melkveehouderij, op natte teelten als lisdodden of elzen, voor isolatiematerialen of hout voor de bouw. Daarmee help je stikstof-, klimaat- en waterproblemen. En ondertussen behoud je ook voldoende water voor de natte natuur, waar iedereen van profiteert", aldus Didde.

https://www.nporadio1.nl/(...)aker-een-droogteland