Op het spoor van Jomanda

quote:

Jomanda tijdens haar laatste healing in de 'Jomanda-hal' in Tiel. © Jan Bouwhuis


Op zoek naar Jomanda in Canada én in Tiel: ‘Een hoopje betonijzer was het laatste spoor’
Jarenlang woonde De Gelderlander-medewerker Marcia Jansen achter de Tielse ‘Jomanda-hal’ waar het bekende medium in de jaren 90 zogeheten healings gaf. Tot een ontmoeting kwam het afgelopen voorjaar pas. Op Vancouver Island in Canada welteverstaan, waar het Jansen lukte Jomanda als een van de weinige Nederlanders te spreken. Ze vertelt erover in een documentaire die vanaf vandaag op Discovery + verschijnt.

Lars Barendregt, Michel Broekhuizen, Marcia Jansen 29-10-21, 11:46 Laatste update: 29-10-21, 13:00
12 REACTIES
Maar liefst twee documentaireploegen zijn dit jaar op zoek gegaan naar Jomanda. Twintig jaar na het overlijden van televisiepresentatrice Sylvia Millecam wil Nederland graag weten hoe het gaat met de gebedsgenezeres, die in 2009 is verhuisd naar de westkust van Canada.

Naar Vancouver Island om precies te zijn, een eiland zo groot als Nederland met bijna 850.000 inwoners én met de grootste concentratie poema’s van Noord-Amerika. Niet ver van Salt Spring Island, waar ik in 2012 met man en twee dochters naartoe ben gegaan.

Terwijl ik haar driveway op loop, komt een magere vrouw met een grote zonnebril en een capuchon me tegemoet. Is dat Jomanda?

Aarzeling
Dat Jomanda op Vancouver Island woont, weet ik al voordat we zelf naar Canada trekken. Afgelopen voorjaar krijg ik een berichtje van streamingdienst Videoland, die mij op het spoor is gekomen via Walter Post, een oud-collega op de Tielse redactie van De Gelderlander. Of ik misschien contact heb met Jomanda? Het is het moment waarop ik vind dat ik maar eens langs moet gaan.

Iets wat ik als geboren en getogen Tielse nooit heb gedaan toen ze nog bij mij in de achtertuin woonde. En waarom toen eigenlijk niet? Ik zag iedere week de busladingen met volgelingen arriveren voor haar healings. Voor de studente journalistiek die ik was, had daar best een mooi verhaal in gezeten.

Te ver van mijn bed, denk ik nu. Ik ben te nuchter voor dit soort zweverigheden en was bovendien niet ziek en wanhopig op zoek naar genezing. Maar nu we allebei hier in Canada wonen, en hemelsbreed niet eens zo ver van elkaar vandaan, besluit ik de ferry te nemen en naar haar toe te fietsen. Nog steeds met enige aarzeling, want onaangekondigd bij iemand aanbellen is niet echt mijn ding. Maar ik wil op z’n minst uitvinden of Jomanda hier nog steeds woont.

‘Ik wilde alleen maar dat het goed kwam met Syl’
Het verhaal van Jomanda is onlosmakelijk verbonden met het tragische overlijden van voormalig televisiepresentatrice Sylvia Millecam, die tijdens haar middelbare schooltijd in Boxmeer woonde. Het ‘helend medium’ zou tegen Millecam hebben gezegd dat haar siliconen de reden waren van een bacteriële infectie, terwijl ze met borstkanker kampte. Ze overleed in 2001 op 45-jarige leeftijd aan de aandoening in het ziekenhuis in Nijmegen.

De Hoge Raad oordeelde zo’n twaalf jaar later dat Jomanda niet schuldig was aan de dood van Millecam. Twee alternatieve artsen, onder wie een arts uit Millingen, kregen een voorwaardelijke celstraf. Anno 2021 neemt Nol Willemsen, toenmalig geliefde van tv-bekendheid Millecam, Jomanda naar eigen zeggen niets meer kwalijk. ,,Ik heb me neergelegd bij de uitspraak van de Hoge Raad en het is zó lang geleden... Ik ben mijn eigen leven weer gaan oppakken en ik heb niks aan een gedachte die mij vervult met haat of iets dergelijks.”

Waar Willemsen schat dat Millecam zeker twintig keer bij sessies van Jomanda is geweest, bezocht hij zelf ook enkele healings in de evenementenhal in Tiel. Hij herinnert zich duizenden bezoekers, iets wat destijds best indruk op hem maakte. Al is hij zelf ‘nooit een zwever’ geweest. ,,Sylvia is gelovig opgevoed, katholiek. Dus dat speelde ook best een rol bij zoiets groots. Zij heeft er meer in geïnvesteerd dan ik.”

Ze kwam in Boxmeer als Haags meisje, maar heeft zich het Brabants accent toegeëi­gend

Nol Willemsen, toenmalig geliefde Sylvia Milllecam
Vrienden die probeerden Millecam op andere gedachten te brengen, zouden door haar worden afgestoten. ,,Het enige dat ik wilde, was dat het goed kwam met Syl. Als ze mij ook had afgestoten en ik niet in haar geloof meeging, had ze er alleen voor gestaan. Ik wilde haar gewoon steunen en daar sta ik nog steeds achter.”

Natuurlijk komen in deze periode weer allerlei herinneringen naar boven bij Willemsen. Maar daar zegt hij twintig jaar na dato geen moeite mee te hebben. Hij spreekt van een soort gesloten boek. Dat slaat hij voor de camera van Videoland weer even open. ,,Het verhaal van Jomanda wordt verteld en daar wordt Syl natuurlijk als een rode draad bij gehaald. Dan moet het wel echt zo kloppend mogelijk zijn.”

In Boxmeer, waar Millecam volgens Willemsen later nog geregeld op bezoek ging bij haar ouders, staat normaal gesproken nog altijd een beeld van de actrice. Vanwege werkzaamheden in het Weijerpark wordt dat nu tijdelijk elders opgeslagen. ,,Ze kwam in Boxmeer als Haags meisje, maar heeft zich het Brabants accent toegeëigend. Daar zijn toch verschillende typetjes uit voortgekomen.”



Het beeld van Sylvia Millecam in Boxmeer.
Het beeld van Sylvia Millecam in Boxmeer. © Ed van Alem
Grote zonnebril en capuchon
Na tweeënhalf uur fietsen, rijd ik haar straat in. Typisch Canadees, met vrijstaande, houten woningen. Ik controleer het huisnummer en repeteer wat ik zal zeggen als ik aanbel. Terwijl ik haar driveway op loop, komt een magere vrouw met een grote zonnebril en een capuchon me tegemoet. Is dat Jomanda? Ik weet het niet zeker, dus ik stel me voor in het Engels en ik zeg dat ik uit Tiel kom.

,,Oh ja?", antwoordt ze. Ik vertel haar dat ik op Salt Spring Island woon, dat ik voor de krant schrijf en dat ik benaderd ben door documentairemakers die haar graag willen spreken. Ze hoort het vriendelijk aan, maar is resoluut. Ze wil nergens aan meewerken. Ook niet aan een interview voor De Gelderlander. Het hele gesprek duurt drie minuten. Ik fiets weer naar huis. Helaas, Videoland.

Heup ingestraald
Bijna een halfjaar later gaan de grenzen open in Canada en vliegt, naast die van Videoland, een documentaireploeg van Discovery + naar Vancouver Island om op zoek te gaan naar Jomanda. Op een mooie septemberdag ontvang ik het eerste Nederlandse bezoek in dik anderhalf jaar. Geen familie of vrienden, maar presentatrice Tineke de Nooij en een achtkoppige crew. Voor Discovery + maken ze een vierdelige serie over Jomanda.

De Nooij, ooit een goede vriendin van Jomanda, vraagt voor de camera naar mijn ontmoeting met Jomanda. Ook zij belt bij haar aan. Of ze meer succes heeft, is te zien in Jomanda: Lady of the Light. Ze heeft in ieder geval al wel telefonisch contact gehad, want Jomanda heeft op afstand De Nooijs pijnlijke heup ingestraald.

Haar gave is ze blijkbaar niet verloren hier in Canada.



Marcia Jansen (midden) met de documentairemakers van Discovery +.
Marcia Jansen (midden) met de documentairemakers van Discovery +. © Eigen foto
De documentaire Jomanda, het echte verhaal was al even te zien op Videoland. Die van Discovery +, Jomanda: Lady of the Light, kan sinds donderdag ook worden bekeken op dat streamingplatform.

Jomanda als ‘tweede Flipje’ in Tiel
Jomanda trok met haar healings van 1992 tot 1999 volle zalen in een grote evenementenhal tegenover het station in Tiel. Mensen reisden op zondag van heinde en verre naar de Betuwe om het inmiddels 73-jarige medium, haar echte naam is Johanna ‘Joke’ Damman, uit Deventer te zien.

Zieke of invalide mensen geloofden, onder het genot van een flesje ingestraald water, heilig in haar geneeskrachten. Sommigen stonden zelfs op uit hun rolstoel om een wandeling door de zaal te maken. Anderen kwamen uit pure nieuwsgierigheid langs om te zien of het echt gebeurde: mensen die trillend, schreeuwend en huilend op de eerste rang zaten en over de grond rolden.

Een jaar of drie nadat ze gestopt was met haar sessies in de evenementenhal, verhuisde Jomanda uit Tiel. Tot groot verdriet van de lokale middenstand, die in haar een ‘tweede Flipje’ zag. Omwonenden waren door de wekelijkse parkeeroverlast minder rouwig om haar vertrek.


Een rij met mensen voor de 'Jomanda-hal'.
Een rij met mensen voor de 'Jomanda-hal'. © Jan Bouwhuis
In Tiel hoor je haar naam nu nauwelijks nog vallen. Inwoner en fotograaf Jan Bouwhuis fotografeerde en sprak Jomanda voor het laatst toen ze een healing gaf in dorpshuis De Avezathen in Kerk-Avezaath. Na haar vertrek uit Tiel leidde ze volgens Bouwhuis een rondzwervend bestaan. ,,De enige sporen in Tiel die nog aan haar herinneren, zijn mijn fotonegatieven.”

Jan Beijer was in Jomanda’s Tielse jaren hoofd communicatie van de gemeente Tiel en werd geïnterviewd voor een van de recente documentaires. Met draaiende camera werd hij gevolgd tijdens een bezoek aan de evenementenhal. Beijer herinnert zich de laatste healing in de hal nog goed.

,,Die werd druk bezocht door een aantal BN’ers, onder wie Tineke de Nooij, Emile Ratelband en Corry Konings. Ik hield namens de gemeente een afscheidswoord en Jomanda bedankte me. Ze had een blijvende herinnering voor de gemeente, vertelde ze me. Het waren twee blauw-witte in elkaar gevouwen handen die boven de ingang van de hal hingen. Ze waren zo groot dat ze op een carnavalswagen niet zouden misstaan.”

Jomanda wilde ze symbolisch overhandigen, met het verzoek ze boven de ingang van het stadhuis te hangen. Beijer: ,,We waren er vrij snel over uit dat dat ’m niet ging worden.”

De handen werden opgeslagen in een loods. ,,Daar is brand uitgebroken en door de warmte zijn de handen gesmolten. Wat overbleef was een hoopje betonijzer, het laatste spoor dat doet denken aan Jomanda in Tiel. Wat rest, is de herinnering.”

Jomanda in actie in Tiel.
Jomanda in actie in Tiel. © Jan Bouwhuis

quote:

Op zaterdag 30 oktober 2021 12:51 schreef Hexagon het volgende:
En nu?

quote:

Op zaterdag 30 oktober 2021 12:55 schreef BasEnAad het volgende:
Jomanda wil blijkbaar met rust gelaten worden.